تدوین چشم انداز در برنامه ریزی راهبردی دانشگاه دکتر مهرعلی زاده انجمن آموزش عالی ایران و استاد دانشگاه شهید چمران اهواز
Download ReportTranscript تدوین چشم انداز در برنامه ریزی راهبردی دانشگاه دکتر مهرعلی زاده انجمن آموزش عالی ایران و استاد دانشگاه شهید چمران اهواز
Slide 1
Slide 2
تدوین چشم انداز
در برنامه ریزی راهبردی
دانشگاه
دکتر مهرعلی زاده
انجمن آموزش عالی ایران
و استاد دانشگاه شهید چمران اهواز
Slide 3
سواالت اساس ی برنامه ریزی راهبردی
•
•
•
•
•
•
برنامه ريزي راهبردی چيست؟
چالش هاي جديد فرا روي مديريت و برنامه ريزي راهبردی مراکز آموزش
عالی کدامند؟
چرا برنامه ريزي راهبردی ضرورت يافت؟
الگوها و مدلهای برنامه ریزی راهبردی چه تحوالتی
داشته اند؟
مراحل برنامه ریزی راهبردی چگونه دنبال می شود؟
چگونه برنامه ريزي راهبردی در دانشگاهها ،شرکت ها و سازمانها طراحي،
اجرا و ارزيابي می شود؟
• در تدوین چشم انداز یک دانشگاه چه مسائلی مورد
توجه قرار می گیرد؟
Slide 4
چالش های
برنامه ريزي
Slide 5
نظام های سازنده اجتماع
شووهاهد تووا و ع ه ونووع ازاووود از چه دا د ه ووا
اجتما ع ه اقتصادی جهامع هستند:
و ده نظووام شووزد دهنووده موووب مناسووااد ه هاا و
نظام معرفت
(ن ادهای
تهلود ه اشا ب
مم ه دانش)
نظام ثروت
نظام منزلت
(ن ادها ه
نظام ای
اقتصادی)ک
(ن ادهای اوجاد
مش ه ود ه
اوظ جاویاه
نظام قدرت
(ن ادهای
سواسع)ک
چمهزش الع هم مهجود اووه نظوامهاسود ه هوم متواا از چن اسود .لواا د ده ه مااصو ک ونش متلااود اووه 4نظوام
هووالشهووای م مووع اهجووهد چه ده اسوود .هنوووه هنوودی هیووهنیعک ماهووودک مووود ه ووووود تااموود ه ا تاا وواد
جامابک دانشیاه ه دانشجهواه ا اب ه فزاوندهای د شه او اه تاد تااو ق ا داده اسد.
Slide 6
پيچيدگي هاي مديريت در آموزش عالي
سناريوهاي
مديران
حفظ وضع
موجود
تحول و
نوآوري
توسعه كليه ابعاد سازمان
اصل مزيت هاي نسبي
Slide 7
هر مدير براي بهبود كيفيت و اجرايي كردن افكار
خود به سه مرحله شناخت از سازمان نياز دارد:
•مرحله شناخت و آگاهي از عوامل سازنده تاثير گذار دروني و بيروني در
سازمان
•مرحله تدوين برنامه ها و راهبردهاي مناسب باري نحوه مقابله با مسائل و
مشگالت
•مرحله عملياتي سازي انديشه و حل مشگالت
اين سه مرحله با توجه به اندازه ،پيچيدگي ،اهميت و نقش و كاركردهاي اقتصادي و سياسي و
فرهنگي دانشگاه و ساختار آن نبازمند گذراندن دوره زماني خاصي است .به طور متوسط در هر
دوره مديران به 2تا 3سال زمان نياز دارند.
Slide 8
تاریخچه برنامه ریزی راهبردی در ایران
عنوان برنامه
برنامه هفت ساله اول ()33-1327
برنامه هفت ساله دوم ()41-1334
برنامه پنج ساله سوم ()41-1346
برنامه پنج ساله چهارم ()51-1347
برنامه پنج ساله پنجم ()55-1352
برنامه پنج ساله ششم ()56-1361
برنامه پنج ساله اول غير مصوب ()62-66
برنامه پنج ساله اول ()68-72
برنامه پنج ساله دوم ()78-74
برنامه پنجساله سوم ()83-79
برنامه پنجساله چهارم ()84-88
Slide 9
برنامه ریزی راهبردی در
دانشگاهها ،سازمانهای و شرکتهای دولتی کشور
با چه مسائل و مشكالتی روبرو
Future
Present
Where are
? we going
Where
? are we
بوده است؟
Past
Where
? were we
Slide 10
مسائل اساس ی برنامه ريزي توسعه در كشور ايران
Where
•فقدان نظریه و پارادایم توسعه ای کشور
were we
•داليل سياس ي :نگاه اقتدار گراي حكومت هاي وقت كشور
•داليل اقتصادي :هزينه هاي زياد طراحي و توسعه و تدوين برنامه ريزي هاي ?
مستقل،
فقدان تخصيص امكانات مالي به سازمانها براي انجام برنامه ريزي
•فني :نبودن اطالعات تفصيلي از موسسات و سازمانها يا فقدان بانكهاي اطالعاتي
•نیروي انساني :نبود كارشناسان خبره و متخصص براي هدايت برنامه ريزي هاي مستقل،
عدم اعتقاد و آگاهي مديران سازمانها از چگونگي تهيه و طراحي برنامه ريزي هاي توسعه
•مديريت :فقدان نگرش كل نگر و جامع در مورد ارتباط بین بخشهاي مختلف کشور و
مقطعي و موضعي ديدن سازمان ،عدم اعتقاد به برنامه ريزي هاي موسسات خرد و
مستقل ،عدم وجود حساب پس دهي از مديران در سازمانها
•فرهنگي :عدم نهادينه شدن فرهنگ برنامه ريزي راهبردی در کشور ،ضعف فرهنگ كار
گروهي و مشاركت در ميان مديران و کارکنان به دليل مسائل
حاشيه اي
Slide 11
مسائل اساس ی برنامه ریزی توسعه در ایران
فقدان پارادایم
توسعه در کشور
چشم انداز
20ساله
تعامل با
دنیای
بیرون وداخل
عدم وجود
ساختارهای
مناسب
صيانت از
سرمايه هاى
انسانى
ساختارهاى
حقوقى و قانونى
ساختارهاى
نظام
كنترل و
ارزيابى
فقدان بر
برنامه مدون
ساختارهاى
سازمانى
و تشكيالتى
تدوین
برنامه
اجرای
برنامه
Slide 12
تكامد انوادها د گا تا و ي نظ وب هاي
مدو ود د چمهزش الع
ده اه وهناه ااستاه
ده ه موانب وا ق هه هس ع ا هپا ( 100تا )1400
( 800قاد از موالد تا 100قاد از موالد)ک
ب د اوه ده ه همة جهانب زندگي
انساه د قالب ماهب تهجوب مي گ دودک شید گو ي ااث استلالد ممي ه چزادي اندوشب د دانشیاه
ده ه هشنی ی
( 1400تا )1800ک سكهال وزم :اندوشب ه زي ا ماه لالنود ,ف دگ اوع ه
زمونع سا ته همب امه
ده ه انلالب صناتع ( 1800تا )1900ک
ده ه پس از جنگ دهم ج انع ( )1970- 1945ه
ده ه پسد مد ه ( 1879تا نهه).
د ه ده ه زماني سب ماه نظام مدو ود كووود د زمونب ا تاا
چمهزش الع ه دانش اا جاماب ک چمهزش ه تالولاد ش او هوژه ای
داشتب اسد.
Slide 13
اصول و بنيادهای آموزش عالی
• استقالل در ساختار سازمانی،
روش توليد و سازماندهی دانش
• آزادی عمل و استقالل اعضای
هيات علمی و مدرسان
• آزادی عمل و استقالل دانشجويان
Slide 14
نظريه هاي مديريت كيفيت در آموزش عالي در
گذر زمان
Slide 15
Slide 16
به طور کلی روند تحوالت آموزش عالی در ایران به شرح زیر است:
Where
? are we
دوره اول -دوره تاخیر :که حدود 7قرن به طول انجامید.
دوره دوم -دوره تمهید :که 1قرن به طول انجامید ،از قرن 19م در مدار نوگرائی قرار
گرفت.
دوره سوم -دوره تکوین1313-1285:ه.ش
دوره چهارم -دوره تشکیل1325-1313 :ه.ش
دوره پنجم -دوره تکثیر1352-1325 :ه.ش
دوره ششم -دوره توسعه ناتمام1357-1352 :ه.ش
دوره هفتم -دوره تعطیلی دانشگاه1361-1357 :ه.ش
دوره نهم بعد از انقالب اسالمی :تغيیر گرايش به سمت تمركز گرايي 62تا 72
دوره دهم :دوره باز ساختاري با تغيیر گرايش به سمت تمرکززدايي 73تا 84
دوره یازدهم :دوره رشد کمي آموزش عالي توام با برگشت به تمرکزگرايي 85تا 89
16
Slide 17
وضع موجود برنامه ريزی راهبردی دانشگاه
های ايران
مديريت فعلی دانشگاههای کشور ،به طور کلی و از نگاه مديريت نوآوری ،به روز نيست .جرگهساا اری
س ااازماننيافت ااه ،ع اادم ش اافافيت ،کن اادی و اارهور ِی ک ا ِام رو ه ااا ب ااهوي ااره در ب ا ه ااای بش ااتي ان و
عاادم اناااآام آياايننامااههااا از مصاصااای کلاای واااعيت دانشااگاههااای کشااور اساات .اياام مصاصااای
برای تحرک جامع و مطرح شدن در سطح بيناملللی ،ناكارآمد و مانع دستيابي به هدف است.
از ديد مديريتي ،مراحل تاريخي رشد دانشگاهها براي رسيدن به دانشگاه نوآور ،به
ترتيب زير تقسيمبندي ميشوند:
الف -دانشگاه بسته (سالهاي قبل از )1968
ب -دانشگاه دموکراتيک () 1968 -1980
پ -دانشگاه بوروکراتيک ()1980-1995
ت -دانشگاه حرفهاي ( پس از )1995
ث -دانشگاه نوآور ( پس از )2010
Slide 18
مهمترین موانع رشد دانشگاه متناسب با جامعه بومی
.1
.2
.3
.4
18
گسست سنت و تجدد.
دولتی بودن بیش از اندازه.
مشکل جامعه پذیری علم جدید.
عدم تناسب با نیازها(علوم انسانی در قبال
2/7علوم دیگر)
Slide 19
چگونه مي توان الگوي جامعي براي مديريت كيفيت در
آموزش عالي ارائه داد كه با اهداف آرماني ،و ارزش هاي
اصيل آن سازگار باشد؟
براي پاسخ به اين سوال با كمك گرفتن از:
چارجوب نظري"كنش ارتباطي
و همچنين الگوهايي نظير:
الگوي استقالل و آزادي علمي دانشگاه،
الگوهاااي سياسااي و اجتماااعي ( الگااوي كيفياات درونااي ،بيرونااي و سياسااي ،الگااوي
رضايت از دانشگاه و الگوي مشاروعيت ) ،الگوهااي تربيتاي ،الگوهااي ساازماني و
مديريتي،
و الگوهاي تجاري برگرفته شده از دنياي صنعت و تجارت
ما به بازنگري الگوهايي كنوني كيفيت در آموزش عالي پرداخته ايم.
Slide 20
الیهي جامع مدو ود كووود د مهسساد چمهزش الي(پوشن ادي)
Slide 21
برنامه ريزي
راهبردی
چيست
Slide 22
برنامه ريزي راهبردی چيست؟
در آينده انجام دهيد.
• فرايند تعيين اولويت كارهايي است كه مي خواهيد ا
• شما را وا مي دارد دربارة آنچه انجام خواهيد داد او آنچه انجام ن واهيد داد،
دست به انت اب بزنيد.
ي واحد براي اجرا گردهم ميآورد.
• كل سازمان را حو ال يك برنامة باز ا
در مورد جاهايي كه منابع اختصاص خواهند يافت ارائه ميكند.
• طرحي وسيع ا
اكثر شركت اي موفق او صاحب نام دنيا ااز
•برنامه ريزيا استراتريك فرايندي است كه ا
آن براي هدايت او پيشبرد برنامه ها او فعاليت اي خود با افق ديد بلندمدی او درجهت
دستيابي به اهداف او تحقق ماموريت سازماني ره مي گيرند .ايم نوع برنامه ريزيا كه
اگر به درستي تدوياام
تاكنو ان اغلب مورداستفاده سازمان اي بزرگ واقع شده است ،ا
منجر مي شود كه درصوری اجراي صحيح او به
ا
شود ،به انت اب استراتريا هايي
ي سازمان را به ارمغان مي آورد.
موقع ،تعالي او پيشتاز ا
Slide 23
چرا برنامه ريزي راهبردی؟
اگر در برنامهريزي قصور كنيد آنگاه براي شكست برنامه ريزي
ميكنيد.
دربارة آينده،پيشگیرانه عمل كنيد.
برنامهريزي استراتژيك ،عملكرد را بهبود ميبخشد.
با تفكر كوتاه مدت درونگراي افراطي مقابله ميكند.
مسائل عمده را در سطح كالن حل و فصل مي كند.
مهمترين مسائل را به آگاهي همگان ميرساند.
Slide 24
اهميت برنامه ريزي راهبردی
•
•
•
•
•
•
•
ارائه تحليل علمي مناسب از محيط و مسائل و نيازها
مشاركت افراد در تعيین اهداف و تحليل درون سازمان
توسعه همكاري بین واحدهاي مختلف سازمان
ايجاد تناسب بین فعاليتهاي سازمان و محيط بیرون
مشخص كردن جهتگیريهاي آينده و هدايت سازمان
ارائه مبنائي جامع براي تصميمگیري در سازمان
ايجادكنترل راهبردي و تفكر راهبردي
Slide 25
•ارائه چارچوب و مسیر روشني براي هدايت،اجرا ،نظارت و مديريت سازمان
•ايجاد چشم انداز و هدف مشترك در سازمان و تشريك مساعي ميان اعضاي سازمان .
زيرا كه هر كس ي مي تواند ديدگاه خود را در مورد اهداف سازمان مطرح نمايد .اين امر
منجر به پيوند كاركنان و مديريت مي شود.
•بيان روشن اهداف سازمان و تدوين واقع گرايانه اهداف كلي و جزئي
•افزايش توان اولويت گذاري و انطباق بهتر منابع با فرصتها
•توانائي براي مقابله با خطرات محيط بیروني و فرايندي براي كمك به مديريت بحران
•پايه ريزي مبنايي كه بر اساس آن پيشرفت قابل محاسبه بوده
•افزايش كارائي و اثربخش ي دروني و بیروني سازمان .
Slide 26
پرسش هاي اساس ي
كجا هستيم؟ (ارزيابي)
كجا بايد باشيم؟(شكاف /موقعيت پاياني در آينده)
چگونه اين شكاف را از بین خواهيم برد؟(برنامه ريزي راهبردی)
چگونه پيشرفت خود را زير نظر خواهيم گرفت.
Slide 27
ارتباط سيستمها با سطوح سازماني
مدل ارزيابي سازمان
سيستم برنامه ريزي
راهبردي
كالن مديريتي
سيستم مديريت
فرآيند و كيفيت
مياني ،عملياتي و اجرايي
Slide 28
پارادایم های برنامه ریزی راهبردی
مطالعات و تحقيقات و سیر تاريخي تحول برنامه ريزي
راهبردی نشانگر آنست كه دو طرز تفكر وجود داشته
است.
• الف -ديدگاه عقالني ،ثبوتي و كمي
• ب -ديدگاه سازماني ،كيفي و تعاملي
Slide 29
الف -ديدگاه عقالني ،ثبوتي و كمي
در اين رويكرد فر ض عمده آنست كه :
• با بهره گیري از روش شناس ي علمي ،منطقي و عقالني و فني مي
توان با پديده هاي سازمانی مقابله نمود.
• همه مسائل و مشكالت را مي توانيم پيش بيني نماييم .
• بر اساس معيارهايي توافق شده مي توانيم مسائل و مشكالت را
حل نماييم.
• مسال ارزش ي تا حد زيادي در فرايند برنامه ريزي قابل كنترل
هستند.
• برنامه ريزيان و مجريان انگیزه هاي كافي براي به پايان رساندن
برنامه را دارند.
Slide 30
ب -ديدگاه سازماني ،كيفي و تعاملي
پارادايم :ساختار انقال اي علمي
) The Structure of Scientific Revolutions (Thomas S. Kuhn
•
• کوهن با علم چه کرد؟ ٔدر سال ۱۹۶۲توماس کوهن ،فیزیکدان و فیلسوف مشهور علم در کتاب خود به نام ساختار
انقالبهای علمی با ارایه شواهد دقیق و مفصل از تاریخ علم نشان داد که دانشمندان نه میتوانند از پوزیتیویسم
•
•
پیروی کنند و نه از ابطالگرایی .استدالل کوهن از این ادعا آغاز میشود که دانشمندان در طول ًتاریخ هرگز
اند ،و سپس به اوج خود یعنی این ادعا میرسد که این کار اساسا غیرممکن است .در
پوزیتیویست و یا ابطالگرا نبوده
ٔ
تمام طول کتاب ،شواهد موشکافانه تاریخ علمی نقش اساس ی بازی میکنند .بههمیندلیل کوهن را پایهگذار چرخش ی در
ٔ
فلسفه علم میدانند که بر اساس آن توجه از مبانی صرف منطقی و فلسفی علم به واقعیت تاریخی علم کشیده شد
او براي تاريخ علم از واژه انقالب استفاده مي كند و تاريخ علم را تاريخ انقالب هاي علمي ميداند و معتقد است كه رشد
علم ،رشد انباشته اي (نگاه اثبات گرايي) نبوده است بلكه علم داراي رشد و پارادايمي و انقالبي بوده است.
پارادايم يعني اينكه فضايي اجتماعي همه نظريه و مسايل اجتماعي را تحت تاثیر قرار ميدهد مانند اينكه در سال 2001
ميالدي در همه جهان تئوري گفتگوي تمدن ها حاكم شد .كوهن معتقد است كه براي انقالبات اجتماعي مراحلي وجود
دارد كه براي براي علم نیز ميتوان قايل شد ،تصوير كوهن از شيوه پيشرفت عبارت است از :نگاه انباشته اي (اثبات
گرايي) اين است كه علم به صورت مجموعه تكامل يافته در يك مسیر و داراي انباشت ميشود كوهن معتقد است كه
علم حاصل انباشت متفكران نيست بلكه انقالب هاي علمي مي باشد.
از نظر کوهن نظریه ها نمی توانند پایدار باشند و ضمنا معرف حقیقت نیستند.
Slide 31
ب -ديدگاه سازماني ،كيفي و تعاملي
•
رويكرد تدريجي و تعاملي با نگرش ي ديگر معتقد است كه ،در تحليل مسائل سازمانی همواره جايگاه
كنش متقابل نظامهاي سياس ي ،اقتصادي ،اجتماعي و فرهنگي را بايد مورد نظر قرار داد.
•
ً
براي تحقق برنامه ريزي نسبتا مناسب و
رهيافتها ي تدريجي و مذاكرات دسته جمعي بهره برداري شود .
•
برنامه ريزي راهبردی فرايندي ارتباطي است كه هدف آن بهبود و ايجاد تغيیر و نوآوري است.
•
چنین تغيیر و بهبودي مستلزم اصالحات ادراكي بر اساس تغيیرات در چهارچوب هاي موجود است.
•
براي اطمينان از ضمانت اجرايي برنامه ريزي بايد افراد درآن درگیر شوند
•
برنامه ريزي راهبردی بايد به عنوان يك فرايند پيچيده اجتماعي نگريسته شود كه هدف آن پيشرفت،
سازماندهي و نظارت بر تغيیراتي است كه در نظام هاي ارزش ي ،عقايد و رفتارها تبلور مي گردد.
قابل
پذيرش
نياز
است
از
Slide 32
داليل اساس ي گرايش به برنامه ريزي راهبردی
گرای به کیفیت
به جای کمیت
جهان شدن و
TQM
•اصالحای رقابت محور
•ديدگاه عقالني،
ث وتي ،كمي و مدرنیته
در مقابل
•ديدگاه سازماني،
كيفي ،تعاملي و
بست مدرنیته
(گراي به عدم تمرکز،
نیازهای محلی و بوم
مهاری های کارآفرینی )
•اصالحای مالی محور
(بازنگری در شیوه های
اداره سازمان ای دولتی و خصوص ی)
•اصالحای عدالت محورا
(کیفیت خدمای و کیفیت زندگ )
Slide 33
15روش برنامه ريزي ياد شده در 3پارادايم ،قابل تفكيك و دسته بندي مي باشند:
-1پارادايم - Prescriptiveتجويزي ( پيش تدبیري ) شامل
مكاتب :
-2پارادايم -Descriptiveتوصيفي شامل مكاتب:
-3پارادايم تلفيقي شامل مكتب:
طراحي
برنامه ريزي
موقعيت يابي
كارآفريني
شناختي ( ادراكي)
يادگیري
قدرت گرايي
فرهنگي
محيط گرايي
پيكربندي ( جمع بندي مكاتب فوق )
Slide 34
مقايسه ويژگي هاي پارادايم تجويزي ( پيش تدبیري ) و پارادايم توصيفي ( تجربي – انطباقي)
پارادايم تجويزي
پارادايم توصيفي
Prescriptive
Descriptive
مفاهيم استراتژيك
موقعيت – برنامه – خط مش ي
الگو – نگرش -ديدگاه
استراتژي
هدفدار
پديداري
فرآيند استراتژي
تجزيه و تحليل مدار
شهودي
استراتژيست
مدير :از باال به پايین
برنامه ريزي :از پايین به باال
رفتارگرايي
عقالنيت
عقالنيت محدود يا نبود آن
زير مكتب ها
طراحي-برنامه ريزي – موقعيت يابي
يادگیري -قدرت گرايي – ادراكي-
كارآفريني – فرهنگي – محيط گرايي
نظريه پردازان
پورتر -انسوف – آندريو (چپ مغزي )
هراكليوس مورس ي – زابرس ي
مينتزبرگ – پيتر ( راست مغزي )
واترمن – استيس ي – بات و پيتر دتلدرد –
هامل -پراهاند
نقش ايفا كردن /مسابقه
جدي
غیر جدي
روش تحقيق
كميت گرا ( تجزيه و تحليل مدار )
كيفيت گرا (فرآيند تحقيق )
نگرش جهاني
تمركز (كمتر ) واقعگرا
جامع – سودمند
مشخصه
Slide 35
الگوهاي
برنامه ريزي
استراتژيك
Slide 36
مدل فرد ديويد1997،
ال گ وي ج ام ع م ديري ت ا س ترات ژي ك
ب ازخ ور
بررس ي
بررس ي
ع وام ل خ ارج ي
ع وام ل خ ارج ي
تعيي ن
تعيي ن
ه دف ه ا ي
ه دف ه ا ي
ب ل ن دم دت
ب ل ن دم دت
تعيي ن
تعيي ن
م ام وري ت
م ام وري ت
ت دوي ن ،ارزي اب ي
ت دوي ن ،ارزي اب ي
وان ت خا ب
وان ت خا ب
ا س ترات ژي ه ا
ا س ترات ژي ه ا
تعيي ن
تعيي ن
ه دف ه اي ساالن ه
ه دف ه اي ساالن ه
و س يا س ت ه ا
و س يا س ت ه ا
ت خص ي ص
ت خص ي ص
م ناب ع
م ناب ع
م حا س ب ه و
م حا س ب ه و
ارزي اب ي
ارزي اب ي
ع م ل كر د
ع م ل كر د
بررس ي
بررس ي
ع وام ل داخ ل ي
ع وام ل داخ ل ي
ت دوي ن ا س ترات ژي ه ا
اج راي ا س ترات ژي ه ا
ب ازخ ور
دگ گهني د ه وك از مؤلوب هاي مددک الزمب تغوو د وكي وا ساو مؤلوب
هاي مدد اسدک ف چوند ا نامب وزي است اتژوك ا پهوا ه مستم ما في مي
كند
Slide 37
مدل جامع برنامه ريزي راهبردی ،مدل يزدان پناه2006،
تنظيم ماتريس
هامد او هني
تنظيم جدول
ارزشها
هامد او هني
(ف صد ه ت دود)
SWOT
تنظيم ماتريس
تنظيم ماتريس تحليل
عوامل بيروني ودروني
QSPM
تنظيم ماتريس
SPACE
استذراتريا
تنظيم ماتريس
هامد د هني
طراحي و تدوين
استراتژي
ارزيابي اجراي
استراتژ استراتژ
ي
ي
هامد د هني
(قهد هضاف)
کنکاش محيطي
فرآيند تدوين استراتژي
اهداف
چشم انداز
ماموريت
کنکاش مفهومي
جمع آوري اطالعات و استخراج
مدلهاي ذهني مديران
Slide 38
مدل مزيت رقابتی پورتر در دانشگاه
Slide 39
بیانیه ماموریت
چشم انداز
در برنامه ريزي
راهبردی
Slide 40
?پرس
2
به نظر شما در تدوین چشم
انداز برای دانشگاه چه ویژگی
های باید مورد توجه قرار
گیرد؟
Slide 41
?پرس
3
بر اساس ویژگی های بیان
شده ،چشم اندازی برای
دانشگاه فردوس ی مشهد
بنویسید ؟
Slide 42
پوهستیع اجزا
سوستم ب
سوستم ج
نوازسنجي
سوستم الف
ا زشوااي
تاامد
ا نامب وزي
اج اي ا نامب
Slide 43
ارزش ( ) Valuesچيست ؟
ارز ها او باورهاي يك سازمان همان چيزهايي هستند كه كاركنان به آن ا ارج
مي ن ند او برايشان اهميت قائلند.
ارز هاي سازماني تعيين مي نمايند كه كجا ،وقت او انرژي او پولا خود را
صرف كنيد.
ارز هاي سازماني شما چه بدانيد او چه ندانيد برانت اب هاي روزانه شما
انداز او تصويرتان ااز آينده مطلوب سازمان
در چشم ا
تاثير مي گذارد .آن ا عميقا ا
ا
جاريا هستند.
در يك سازمان به مثابه يك ذره بين عمل مي كند .تمام منابع
ارز ها ا
متمركز مي كند تا
ا
در يك نقطه
انساني ،منابع اطالعاتي او منابع سازماني را ا
سينرژي ايجاد شود.
Slide 44
ماموریت یا رسالت ( ) Missionچيست ؟
فلسفه وجودي سازمان ( چرائي ) را رسالت سازمان
نياز ايجاد
در پاسخ به يك سريا ا
هر سازمان ا
مي نامند ا
نياز مي باشد بنابرايم ق ل
ميشود او هدف آن رفع آن ا
منجر
هر اقدام بايد مصاص شود كه چه نيازهائي ا
ااز ا
به تشكيل سازمان گرديده است ؟!!!
Slide 45
چشم انداز ( )Visionچيست ؟
•
•
•
•
چشم انداز تعيين مي كند كه شما در زميناه فعاليات خاود ماي
خواهيد به كجا برسيد.
شما نمي توانيد آينده را ببنيد اما مي توانيد شرح دهيد كاه آن
را چگونه مي خواهيد.
شما با استفاده از چشم انداز مي توانيد افق هاي آينده كااري
خود را ببنيد.
چشم اندازي كه شما از آينده داريد ،روش و عملكارد اماروز
شما را شكل مي دهد و به همين ترتيب امروز شما است كاه
آينده تان را مي سازد.
Slide 46
درون درون
ارز هاي محوري :سفر اول به درون
درون
ماموريت سازماني :سفر دوم ،از درون به برون
چشم انداز سازماني؟ سفرسوم ،سفر به آينده
Slide 47
" ماموريت" شما مبدا حركت و "چشم انداز" مقصد شماست.
چشاام انااداز تعيااين مااي كنااد كااه شااما در زمينااه فعالياات خااود مااي
خواهيد به كجا برسيد.
شما نمي توانيد آينده را ببنياد اماا ماي توانياد شارح دهياد كاه آن را
چگونه مي خواهيد.
شما با استفاده از چشم انداز مي توانيد افق هااي آيناده كااري خاود
را ببنيد.
چشم اندازي كه شما از آينده داريد ،روش و عملكارد اماروز شاما
را شكل مي دهد و به همين ترتياب اماروز شاما اسات كاه آيناده
تان را مي سازد.
Slide 48
به كدام نياز بايد پاسخ داد ؟
نوازهاي
ااساس شده
هاستب هاي
من لي
تامود چما ي ه ا ال اد
هاستب
هاي
كااب
Slide 49
به چه نيازي چقدر بايد پاسخ داد؟
نوازهاي جاماب
نوازهاي تاموه كنندگاه
منااع مالي
نوازهاي دانشجهواه ه صناد
ه اازا ا
نوازهاي ا ضای هواد ممع
ه ا ناه
%100
در صد پوشش موسسه
%0
Slide 50
مشتريان سازمان چه كساني هستند ؟
مشتري يا ذينفع ،افراد يا سازمانهائي
هستند كه از فرآورده ها يا
خدمات آن بهره مند ميشوند
Slide 51
ذینفعان یا ذی مدخالن
• ذینفع کیست ؟
– ذینفع هر فرد یا نهادی که :
• از سازمان انتظار و توقع دارد و سازمان برای
پاسخگوئی به نیازهای آنها بوجود آمده است
• تحت تاثیر برنامه های سازمان قرار میگیرد
– اثر می تواند مثبت یا منفی باشد
– شدت اثر میتواند کم یا زیاد باشد
Slide 52
مشتريان چه انتظاري از سازمان داشته و چه نيازهاي
دارند؟
راههاي بررس ي آن كدامند ؟
.1مطالعات و تحقيقات و بررسيها
.2سري مصاحبه ها و روش بحث گروهي متمركز
.3حضور نمايندگان گروهها در تيم برنامه ريزي
• تركيب سه حالت فوق اين روش بيشتر توصيه ميگردد .
Slide 53
بیانیه ماموریت (رسالت ،چشم انداز و ارز )
Slide 54
Slide 55
چشم انداز دانشگاه تربیت مدرس
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
دانشگگگاه تربیگگت مگگدرس دانشگگگاهی پیشگگرو در آمگگوزش ،تولیگگد و تگگرویش علگگم نگگافع ،گسگگترش مرزهگگای دانگگش و
فن گگاوری در مقیگ گگاس جه گگانی بگ گگا مرجعی گگت علمگ گگی و هوی گگت اسگ گگالمی و انقالب گگی در کشگ گگور ،و در تع گگاملی پویگ گگا و
سازنده با مراکز علمی و فرهنگی ملی و فراملی است.
مولفه های مأموریت دانشگاه
خ گگدمت گیرنگ گگدگان (مخ گگاطبین):جامع ااه علم اای و متقاا اایان آم ااوز ع ااالی و ص اانعت و ح ااوزه ه ااای فرهنگا ا و
اجتماعی جامعه
خدمات :آموز ،پروه ،فناوری و مشاوره علمی
حوزه جغرافیایی :ملی ،منطقه ای و بينااملللی
تعالی و بالندگی :ایجاد فضای رقابتی علمی و ارتقای جایگاه دانشگاه در كشور و جهان
فلسفه وجودی :تربیات اعضااه هیاای علمای ،ارائاه آماوز تحصایالی تكمیلای و تولیاد علام و پاسااگوب باه
نیازهای علمی جامعه
ویژگيهای متمایز :منحصر به تحصیالی تكمیلی
توجه به انتظارات جامعه :توجه به معیارهای اخالقی ،اجتماعی و اقتصادی
نیروی انسانی :توجه به نيروی انسان دانشگاه به عنوان یك سرمایه اصلی و تامين منافع مادی و معنوی
نيروی انسان
فناوری :رهاگيری از فناوری ای نویم در انجام وظایف
Slide 56
سند نهچه ی دانشیاه صناتع امو او
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
چشم انداز:دانشگاه صنعتي امیرکبیر در يک حرکت مصمم ،در راستاي تحقق اهداف سند چشمانداز توسعه جمهوري
اسالمي ايران و چشمانداز خود در افق ،1404خالقيت و نوآوري را بهعنوان موتور محرک اصلی فعاليت خود میداند
و با بهکارگیري روشهاي مناسب ،نوآوري را در امور پژوهش ي ،آموزش ي ،پشتيباني و فرهنگي نهادينه میکند.
مأموريت
الف -زمينهسازی ،تدوين و نهادينهسازی چرخه تبديل ايده به محصول
ب -ارائه و اشاعه خدمات علمي و اجتماعي نوآور به جامعه دانشگاهی ،ايراني و جهاني با همکاری نهادهای ملی و بیناملللی
مأموريگگت اول بگگا توجگگه بگگه بيگگان همکگگاران دربگگاره نيگگاز بگگه ايجگگاد فضگگای الزم ب گرای حرکتهگگای نوآورانگگه در دانشگگگاه درنظرگرفت گه شگگده-
است .مأموريت دوم هدف اصلی برای دستيابی به دانشگاه نوآور است.
اصول و ارزشها
دانشگاه در راه ايجاد و حفظ محيطي نوآور و خالق به اصول و روشهاي زير پايبند است:
ال گ گگف -دانش گ گگگاه اخ گ گگالق حرف گ گگهاي و علم گ گگي را ب گ گگراي فض گ گگاي جامع گ گ اس گ گگالمي ت گ گگدوين ك گ گگرده و ت گ گگرويش و توس گ گگعه داده اس گ گگت و در کلي گ گگه
فعاليتهاي خود رعايت ميکند.
ب -دانشگاه از مالكيت فكري و سرماي هوش ي صيانت مینمايد.
پ -دانشگاه به ايجاد ،حفظ و توسعه محيط فرهنگي نوآور و خالق اعتقاد دارد.
ت -دانشگاه به سالمت ،ايمنی و محيط زيست احترام ميگذارد و براي توسع پايدار ميکوشد.
ث -دانشگاه براي رفع نيازها و پيشرفت در جهت تعالي جامعه جهاني تالش ميكند.
ج -دانشگاه در ايجاد نوآوری در جامعه حضور داشته و نقش فعال ايفا مينمايد.
Slide 57
Slide 58
Slide 59
بیانیه ماموریت موسسه علمی فرهنگی نوید صالحین
•
ماموریاات مااا تعلاایم و تربیاات ب ارای حرکاات بااه سااوی زناادگ متعااالی اساات .م ا خااواهیم کسااان کااه بااه مااا اعتماااد م ا کننااد
بتوانند در ایجاد ارت اط با خود – دیگران – جهان هستی و خدا به توانمندی های موثری دست یابند.
در تحقق ایم ماموریت به ارزشها و اصول زیر معتقدیم:
اذیری
Ãتمرکااز بااه تعلاایم و تربیاات انسااان هاااب خاادا باااور ،اخااالد ماادار ،خااالد ،اندیشاامند و نقاااد اساات کااه مسااولیت پا ا
رواداریا ،قانون گراب و نوع دوستی و نظم و تعادل از ویرگ های برجسته آنان باشد.
Ãیادگيری مستمر و لذی مند ،پروهنده بودن ،روحیه کار تیمی ،کار آمدی ،و اثرب ش ی فراگيران از ویرگ هاب اسات کاه
در تعلیم و تربیت خود همواره مد نظر قرار م دهیم.
Ãاساس ی تریم کار در تحقق ایم خواسته ها را در تعلیم و تربیتی م دانیم که باا کیفیات برتار و اره گياری از فنااوری هاا و
دستاوردهای نویم در محیط امم ارائه شود.
•
•
Ãسعی م کنیم به تفاوی های فردی یادگيرندگان توجه داشته باشیم وآنان را در مسير استعدادهایشان هدایت کنیم.
Ãمااا معتقاادیم کااه ماموریاات مااان محقااق نماای شااود مگاار اینخااه سااازمانمان در مسااير رشااد و خااود کفاااب گااام بااردارد و ایاام
نیازمند سازمان و کارکنان یادگيرنده ،پویا و روز آمد همراه با روحیه کارتیمی اسات ،ساازمان پیشارو کاه خاود ارا آمااده ورود
به جامعه دان محور کند و از صالحين آگاه باشند.
•
•
•
•
• Ãبیانیه چشم انداز:
• « تربیت برای آینده؛ فرزندان را برای زمان خودشان تربیت کنیم »
Slide 60
تدوين اركان جهت ساز
(ماموريت)
•
ماموريت ،بيانگر علت وجودي مرکز است و جايگاه مرکز را از اين جهت كه به چه كاري اشتغال
براي تعريف ماموريت موسسه آموزش عالی معموال به پنش سئوال زیر پاسخ داده
می شود:
(1
چه چیزي؟ (كاال و خدماتي كه سازمان ارائه مي دهد و در واقع چه نيازي از جامعه را با تامین
اين محصوالت برآورده مي سازد).
چه كس ي؟ (مشتريان چه كساني هستند؟)
كجا؟(حيطه رقابت موسسه كجاست؟ چه در وروديها و چه در خروجيها)
چرا؟(هدف بهينه سازمان چيست؟)
چگونه؟ (ويژگيهاي منحصر به فرد و مزيت هاي رقابتي سازمان در رسيدن به اين هدفها
چيست؟)
كانون توجه نیز بايد در بيانيه شفاف گردد .كانون توجه از سه جز تشكيل گرديده ,تكنولوژي,
منابع انساني و نماي سازماني .كه بسته به نوع سازمان و توانمندي كه سازمان در هر يك از
سه جز دارد ,به يكي از آنها مي توان اشاره نمود.
(2
(3
(4
(5
Slide 61
هشم انداز
• چشم انداز ،ايده آل و يا وضعيت مطلوب؛ مجموعه اهداف
درازمدتي است كه دستيابي به آنها در آينده اي نزديك غیرمحتمل مي
باشد ولي امكان حركت به سوي آن براي مرکز ميسر است .اين
اهداف مانند چراغ روشني در فاصله اي دور راهنماي سمت و جهت
حركت دانشگاه مي باشد .چشم انداز مي تواند در موضوعات
مربوط به :درون مرکز ،موقعيت مرکز در بیرون تنظيم شود.
• در زمان تبيین چشم انداز بايد توجه شود تا به سه پرسش زير پاسخ
داده شود:
• -1چه كس ي هستيم ؟
-2چه مي كنيم؟
-3به كجا مي رويم؟
Slide 62
تدهوه ا كاه ج د ساز
(هشم انداز)
يك بيانيه چشم انداز بايد هفت ويژگي داشته باشد :
.1واقع گرايانه و امكان پذير باشد.
.2واضح و قابل فهم باشد.
هشم انداز زائوده اهه
.3پسنديده و مطلوب باشد.
ه
القود مدو اه هسد
.4بلند پروازانه باشد.
.5تغيیر شرايط آينده را حتياالمكان پاسخگويي كند.
.6برانگیزاننده و بسيش كننده باشد.
چشم انداز سازماني؟ سفرسوم ،سفر به آينده
.7هدايت كننده و جهت دهنده باشد.
Slide 63
اجزاه اصلي برنامة راهبردی /تا مرحلة اقدام
برنام استراتژيك
برنامههاي كار
ما چرا هستيم
ارزشيابي پيشرفت
مأموريت
ميخواهيم چه باشيم
چشم انداز
مقاصد
براي موفق بودن بايد به چه دست يابيم
نتايش(نه فعاليتهاي) مشخص كه بر حسب معيارهاي قابل
انرازهگیري بيان ميشوند.
كارهاي برنامهريزي شده براي رسيدن به اهداف عيني
نشانگرها و سنجههاي موفقيت
سطح مطلوب عملكرد و محورهاي زماني
O1
O2
AI3
AI2
M3
T1
اهداف عيني
AI1
ابتكار عملها
M1 M2
T1
T1
سنجه ها
اهداف مشخص
Slide 64
مثالي از ارتباط هدف ،استراتژي و سياست هاي اجرايي در يك
دانشگاه فرض ي
هدف (ها)
استراتريا (ها)
سياست هاي اجرايي
افزايش كيفيت خدمات
آموزش ي دانشگاه.
بازنگري در روش هاي آموزش و كارآموزي ،اصالح روش
هاي امتحان از دانشجويان ،تجهیز و تقويت
امكانات و تسهيالت آموزش ي و كارآموزي ،فراهم
ساختن استفادة دانشجويان تحصيالت تكميلي
از اينترنت ،ارزيابي آموزش هاي ارائه شده.
افزايش كارايي آموزش ي
هيأت
اعضاي
علمي دانشگاه،
بهبود مهارت هاي تخصص ي استادان ،جذب استادان،
با تجربه ،مشاركت دادن استادان در تصميم
گیري ها
بررس ي نظام هاي آموزش ي سه دانشگاه معروف كشور و دو دانشگاه بین املللي،اصالح و
بازنگري كلي دروس رشته ها در دانشگاه ،تأكيد بر روش هاي تدريس گروهي،
دعوت از 5تن استادان دانشگاه خارج از كشور براي تدريس در دوره هاي دكتري،
ارزيابي مستمر ميان ترم و پايان ترم توسط استادان ،برگزاري امتحان مشترك براي
دروس مشابه ،عمومي ،تربيتي و ايجاد بانك سؤاالت براي دروس مربوطه ،ايجاد يك
آزمايشگاه مشترك در سطح دانشگاه ،خريد 20دستگاه رايانه و 10نرم افزار، ،
ارزيابي از مدرسان در پايان هر ترم.
ّ
اعزام 20تن از استادان به فرصت مطالعاتي ،حضور استادان حداقل در يك سمينار در
طول سال تحصيلي ،برگزاري دو كارگاه روش تدريس به ظرفيت 50نفر براي
استادان جديد االستخدام.
افزايش كارايي مديران و
كاركنان.
بهبود مهارت هاي تخصص ي مديران و كاركنان ،ايجاد
نظام مديريت و تصميم گیري نیروي انساني،
گرايش به سمت عدم تمركز و كاهش اليه هاي
تصميم گیري ،تأكيد بر ارزيابي مديران و
كاركنان ،توجه به امكانات رفاهي كاركنان ،توجه
به معيارهاي شايستگي در عزل و نصب ها.
برگزاري دو كارگاه سه روزه تصميم گیري با ظرفيت 50نفر ،حذف پست مديريت در واحد
دانشگاهي الف ،اجازة تصميم گیري و حق امضاء به كارشناسان مسؤول هر واحد،
طراحي شناسنام تجارب ،مهارت ها و شايستگي براي كلي كارشناسان ارشد در
دانشگاه در سال ّاول ،كارشناسان در سال دوم و كلي كاركنان در سال هاي سوم و
چهارم برنامه.
پنش درصد رشد كمي
دانشجويان
رشددانشجويان تحصيالت تكميلي در مقابل كارشناس ي
جذب 10استاديار ،ارتقاء 10نفر از مربيان به استادياريّ ،تهي خوابگاه براي 500دانشجو
طي 5سال ،ايجاد و بهره برداري از 10كل اس آموزش ي ،افزايش 200میز مطالعه در
كتابخانه هاي دانشگاه ،درخواست عضويت براي 20مجل علمي خارجي و داخلي،
Slide 65
?پرس
4
بر اساس ویژگی های بیان شده،
چشم انداز تدوین شده برای
دانشگاه فردوس ی مشهد را
بازنگری نمایید ؟
Slide 66
Slide 67
Slide 68
Slide 69
ثروت براي دانشگاه
تدوین چشم انداز
موجب شکل گیری تفکر
استراتژیک در دانشگاه
می گردد.
فرمان اول :پيش از اطالعگیري به دنبال يادگیري
از محيط كسب و كار باشيد
فرمان دوم :پيش از پاسخ به نيازهاي كشف شده
مزيت رقابتي
به دنبال كشف نيازهاي بيپاسخ بازار باشيد
فرمان سوم:براي رسيدن به هدف پيش از سرعت
به فكر راههاي ميانبر باشيد
ارزش براي مشتري
تمايز از رقبا
Slide 70
با تشکر از حضور سبز شما
Slide 71
پروفسور یداله مهر علی زاده /استاد دانشگاه شهید چمران اهواز
مدیر عامل شرکت دان بنیان ش خه گستران جندی شاپورا
رئیس انجمم آموز عالی ایران
Slide 2
تدوین چشم انداز
در برنامه ریزی راهبردی
دانشگاه
دکتر مهرعلی زاده
انجمن آموزش عالی ایران
و استاد دانشگاه شهید چمران اهواز
Slide 3
سواالت اساس ی برنامه ریزی راهبردی
•
•
•
•
•
•
برنامه ريزي راهبردی چيست؟
چالش هاي جديد فرا روي مديريت و برنامه ريزي راهبردی مراکز آموزش
عالی کدامند؟
چرا برنامه ريزي راهبردی ضرورت يافت؟
الگوها و مدلهای برنامه ریزی راهبردی چه تحوالتی
داشته اند؟
مراحل برنامه ریزی راهبردی چگونه دنبال می شود؟
چگونه برنامه ريزي راهبردی در دانشگاهها ،شرکت ها و سازمانها طراحي،
اجرا و ارزيابي می شود؟
• در تدوین چشم انداز یک دانشگاه چه مسائلی مورد
توجه قرار می گیرد؟
Slide 4
چالش های
برنامه ريزي
Slide 5
نظام های سازنده اجتماع
شووهاهد تووا و ع ه ونووع ازاووود از چه دا د ه ووا
اجتما ع ه اقتصادی جهامع هستند:
و ده نظووام شووزد دهنووده موووب مناسووااد ه هاا و
نظام معرفت
(ن ادهای
تهلود ه اشا ب
مم ه دانش)
نظام ثروت
نظام منزلت
(ن ادها ه
نظام ای
اقتصادی)ک
(ن ادهای اوجاد
مش ه ود ه
اوظ جاویاه
نظام قدرت
(ن ادهای
سواسع)ک
چمهزش الع هم مهجود اووه نظوامهاسود ه هوم متواا از چن اسود .لواا د ده ه مااصو ک ونش متلااود اووه 4نظوام
هووالشهووای م مووع اهجووهد چه ده اسوود .هنوووه هنوودی هیووهنیعک ماهووودک مووود ه ووووود تااموود ه ا تاا وواد
جامابک دانشیاه ه دانشجهواه ا اب ه فزاوندهای د شه او اه تاد تااو ق ا داده اسد.
Slide 6
پيچيدگي هاي مديريت در آموزش عالي
سناريوهاي
مديران
حفظ وضع
موجود
تحول و
نوآوري
توسعه كليه ابعاد سازمان
اصل مزيت هاي نسبي
Slide 7
هر مدير براي بهبود كيفيت و اجرايي كردن افكار
خود به سه مرحله شناخت از سازمان نياز دارد:
•مرحله شناخت و آگاهي از عوامل سازنده تاثير گذار دروني و بيروني در
سازمان
•مرحله تدوين برنامه ها و راهبردهاي مناسب باري نحوه مقابله با مسائل و
مشگالت
•مرحله عملياتي سازي انديشه و حل مشگالت
اين سه مرحله با توجه به اندازه ،پيچيدگي ،اهميت و نقش و كاركردهاي اقتصادي و سياسي و
فرهنگي دانشگاه و ساختار آن نبازمند گذراندن دوره زماني خاصي است .به طور متوسط در هر
دوره مديران به 2تا 3سال زمان نياز دارند.
Slide 8
تاریخچه برنامه ریزی راهبردی در ایران
عنوان برنامه
برنامه هفت ساله اول ()33-1327
برنامه هفت ساله دوم ()41-1334
برنامه پنج ساله سوم ()41-1346
برنامه پنج ساله چهارم ()51-1347
برنامه پنج ساله پنجم ()55-1352
برنامه پنج ساله ششم ()56-1361
برنامه پنج ساله اول غير مصوب ()62-66
برنامه پنج ساله اول ()68-72
برنامه پنج ساله دوم ()78-74
برنامه پنجساله سوم ()83-79
برنامه پنجساله چهارم ()84-88
Slide 9
برنامه ریزی راهبردی در
دانشگاهها ،سازمانهای و شرکتهای دولتی کشور
با چه مسائل و مشكالتی روبرو
Future
Present
Where are
? we going
Where
? are we
بوده است؟
Past
Where
? were we
Slide 10
مسائل اساس ی برنامه ريزي توسعه در كشور ايران
Where
•فقدان نظریه و پارادایم توسعه ای کشور
were we
•داليل سياس ي :نگاه اقتدار گراي حكومت هاي وقت كشور
•داليل اقتصادي :هزينه هاي زياد طراحي و توسعه و تدوين برنامه ريزي هاي ?
مستقل،
فقدان تخصيص امكانات مالي به سازمانها براي انجام برنامه ريزي
•فني :نبودن اطالعات تفصيلي از موسسات و سازمانها يا فقدان بانكهاي اطالعاتي
•نیروي انساني :نبود كارشناسان خبره و متخصص براي هدايت برنامه ريزي هاي مستقل،
عدم اعتقاد و آگاهي مديران سازمانها از چگونگي تهيه و طراحي برنامه ريزي هاي توسعه
•مديريت :فقدان نگرش كل نگر و جامع در مورد ارتباط بین بخشهاي مختلف کشور و
مقطعي و موضعي ديدن سازمان ،عدم اعتقاد به برنامه ريزي هاي موسسات خرد و
مستقل ،عدم وجود حساب پس دهي از مديران در سازمانها
•فرهنگي :عدم نهادينه شدن فرهنگ برنامه ريزي راهبردی در کشور ،ضعف فرهنگ كار
گروهي و مشاركت در ميان مديران و کارکنان به دليل مسائل
حاشيه اي
Slide 11
مسائل اساس ی برنامه ریزی توسعه در ایران
فقدان پارادایم
توسعه در کشور
چشم انداز
20ساله
تعامل با
دنیای
بیرون وداخل
عدم وجود
ساختارهای
مناسب
صيانت از
سرمايه هاى
انسانى
ساختارهاى
حقوقى و قانونى
ساختارهاى
نظام
كنترل و
ارزيابى
فقدان بر
برنامه مدون
ساختارهاى
سازمانى
و تشكيالتى
تدوین
برنامه
اجرای
برنامه
Slide 12
تكامد انوادها د گا تا و ي نظ وب هاي
مدو ود د چمهزش الع
ده اه وهناه ااستاه
ده ه موانب وا ق هه هس ع ا هپا ( 100تا )1400
( 800قاد از موالد تا 100قاد از موالد)ک
ب د اوه ده ه همة جهانب زندگي
انساه د قالب ماهب تهجوب مي گ دودک شید گو ي ااث استلالد ممي ه چزادي اندوشب د دانشیاه
ده ه هشنی ی
( 1400تا )1800ک سكهال وزم :اندوشب ه زي ا ماه لالنود ,ف دگ اوع ه
زمونع سا ته همب امه
ده ه انلالب صناتع ( 1800تا )1900ک
ده ه پس از جنگ دهم ج انع ( )1970- 1945ه
ده ه پسد مد ه ( 1879تا نهه).
د ه ده ه زماني سب ماه نظام مدو ود كووود د زمونب ا تاا
چمهزش الع ه دانش اا جاماب ک چمهزش ه تالولاد ش او هوژه ای
داشتب اسد.
Slide 13
اصول و بنيادهای آموزش عالی
• استقالل در ساختار سازمانی،
روش توليد و سازماندهی دانش
• آزادی عمل و استقالل اعضای
هيات علمی و مدرسان
• آزادی عمل و استقالل دانشجويان
Slide 14
نظريه هاي مديريت كيفيت در آموزش عالي در
گذر زمان
Slide 15
Slide 16
به طور کلی روند تحوالت آموزش عالی در ایران به شرح زیر است:
Where
? are we
دوره اول -دوره تاخیر :که حدود 7قرن به طول انجامید.
دوره دوم -دوره تمهید :که 1قرن به طول انجامید ،از قرن 19م در مدار نوگرائی قرار
گرفت.
دوره سوم -دوره تکوین1313-1285:ه.ش
دوره چهارم -دوره تشکیل1325-1313 :ه.ش
دوره پنجم -دوره تکثیر1352-1325 :ه.ش
دوره ششم -دوره توسعه ناتمام1357-1352 :ه.ش
دوره هفتم -دوره تعطیلی دانشگاه1361-1357 :ه.ش
دوره نهم بعد از انقالب اسالمی :تغيیر گرايش به سمت تمركز گرايي 62تا 72
دوره دهم :دوره باز ساختاري با تغيیر گرايش به سمت تمرکززدايي 73تا 84
دوره یازدهم :دوره رشد کمي آموزش عالي توام با برگشت به تمرکزگرايي 85تا 89
16
Slide 17
وضع موجود برنامه ريزی راهبردی دانشگاه
های ايران
مديريت فعلی دانشگاههای کشور ،به طور کلی و از نگاه مديريت نوآوری ،به روز نيست .جرگهساا اری
س ااازماننيافت ااه ،ع اادم ش اافافيت ،کن اادی و اارهور ِی ک ا ِام رو ه ااا ب ااهوي ااره در ب ا ه ااای بش ااتي ان و
عاادم اناااآام آياايننامااههااا از مصاصااای کلاای واااعيت دانشااگاههااای کشااور اساات .اياام مصاصااای
برای تحرک جامع و مطرح شدن در سطح بيناملللی ،ناكارآمد و مانع دستيابي به هدف است.
از ديد مديريتي ،مراحل تاريخي رشد دانشگاهها براي رسيدن به دانشگاه نوآور ،به
ترتيب زير تقسيمبندي ميشوند:
الف -دانشگاه بسته (سالهاي قبل از )1968
ب -دانشگاه دموکراتيک () 1968 -1980
پ -دانشگاه بوروکراتيک ()1980-1995
ت -دانشگاه حرفهاي ( پس از )1995
ث -دانشگاه نوآور ( پس از )2010
Slide 18
مهمترین موانع رشد دانشگاه متناسب با جامعه بومی
.1
.2
.3
.4
18
گسست سنت و تجدد.
دولتی بودن بیش از اندازه.
مشکل جامعه پذیری علم جدید.
عدم تناسب با نیازها(علوم انسانی در قبال
2/7علوم دیگر)
Slide 19
چگونه مي توان الگوي جامعي براي مديريت كيفيت در
آموزش عالي ارائه داد كه با اهداف آرماني ،و ارزش هاي
اصيل آن سازگار باشد؟
براي پاسخ به اين سوال با كمك گرفتن از:
چارجوب نظري"كنش ارتباطي
و همچنين الگوهايي نظير:
الگوي استقالل و آزادي علمي دانشگاه،
الگوهاااي سياسااي و اجتماااعي ( الگااوي كيفياات درونااي ،بيرونااي و سياسااي ،الگااوي
رضايت از دانشگاه و الگوي مشاروعيت ) ،الگوهااي تربيتاي ،الگوهااي ساازماني و
مديريتي،
و الگوهاي تجاري برگرفته شده از دنياي صنعت و تجارت
ما به بازنگري الگوهايي كنوني كيفيت در آموزش عالي پرداخته ايم.
Slide 20
الیهي جامع مدو ود كووود د مهسساد چمهزش الي(پوشن ادي)
Slide 21
برنامه ريزي
راهبردی
چيست
Slide 22
برنامه ريزي راهبردی چيست؟
در آينده انجام دهيد.
• فرايند تعيين اولويت كارهايي است كه مي خواهيد ا
• شما را وا مي دارد دربارة آنچه انجام خواهيد داد او آنچه انجام ن واهيد داد،
دست به انت اب بزنيد.
ي واحد براي اجرا گردهم ميآورد.
• كل سازمان را حو ال يك برنامة باز ا
در مورد جاهايي كه منابع اختصاص خواهند يافت ارائه ميكند.
• طرحي وسيع ا
اكثر شركت اي موفق او صاحب نام دنيا ااز
•برنامه ريزيا استراتريك فرايندي است كه ا
آن براي هدايت او پيشبرد برنامه ها او فعاليت اي خود با افق ديد بلندمدی او درجهت
دستيابي به اهداف او تحقق ماموريت سازماني ره مي گيرند .ايم نوع برنامه ريزيا كه
اگر به درستي تدوياام
تاكنو ان اغلب مورداستفاده سازمان اي بزرگ واقع شده است ،ا
منجر مي شود كه درصوری اجراي صحيح او به
ا
شود ،به انت اب استراتريا هايي
ي سازمان را به ارمغان مي آورد.
موقع ،تعالي او پيشتاز ا
Slide 23
چرا برنامه ريزي راهبردی؟
اگر در برنامهريزي قصور كنيد آنگاه براي شكست برنامه ريزي
ميكنيد.
دربارة آينده،پيشگیرانه عمل كنيد.
برنامهريزي استراتژيك ،عملكرد را بهبود ميبخشد.
با تفكر كوتاه مدت درونگراي افراطي مقابله ميكند.
مسائل عمده را در سطح كالن حل و فصل مي كند.
مهمترين مسائل را به آگاهي همگان ميرساند.
Slide 24
اهميت برنامه ريزي راهبردی
•
•
•
•
•
•
•
ارائه تحليل علمي مناسب از محيط و مسائل و نيازها
مشاركت افراد در تعيین اهداف و تحليل درون سازمان
توسعه همكاري بین واحدهاي مختلف سازمان
ايجاد تناسب بین فعاليتهاي سازمان و محيط بیرون
مشخص كردن جهتگیريهاي آينده و هدايت سازمان
ارائه مبنائي جامع براي تصميمگیري در سازمان
ايجادكنترل راهبردي و تفكر راهبردي
Slide 25
•ارائه چارچوب و مسیر روشني براي هدايت،اجرا ،نظارت و مديريت سازمان
•ايجاد چشم انداز و هدف مشترك در سازمان و تشريك مساعي ميان اعضاي سازمان .
زيرا كه هر كس ي مي تواند ديدگاه خود را در مورد اهداف سازمان مطرح نمايد .اين امر
منجر به پيوند كاركنان و مديريت مي شود.
•بيان روشن اهداف سازمان و تدوين واقع گرايانه اهداف كلي و جزئي
•افزايش توان اولويت گذاري و انطباق بهتر منابع با فرصتها
•توانائي براي مقابله با خطرات محيط بیروني و فرايندي براي كمك به مديريت بحران
•پايه ريزي مبنايي كه بر اساس آن پيشرفت قابل محاسبه بوده
•افزايش كارائي و اثربخش ي دروني و بیروني سازمان .
Slide 26
پرسش هاي اساس ي
كجا هستيم؟ (ارزيابي)
كجا بايد باشيم؟(شكاف /موقعيت پاياني در آينده)
چگونه اين شكاف را از بین خواهيم برد؟(برنامه ريزي راهبردی)
چگونه پيشرفت خود را زير نظر خواهيم گرفت.
Slide 27
ارتباط سيستمها با سطوح سازماني
مدل ارزيابي سازمان
سيستم برنامه ريزي
راهبردي
كالن مديريتي
سيستم مديريت
فرآيند و كيفيت
مياني ،عملياتي و اجرايي
Slide 28
پارادایم های برنامه ریزی راهبردی
مطالعات و تحقيقات و سیر تاريخي تحول برنامه ريزي
راهبردی نشانگر آنست كه دو طرز تفكر وجود داشته
است.
• الف -ديدگاه عقالني ،ثبوتي و كمي
• ب -ديدگاه سازماني ،كيفي و تعاملي
Slide 29
الف -ديدگاه عقالني ،ثبوتي و كمي
در اين رويكرد فر ض عمده آنست كه :
• با بهره گیري از روش شناس ي علمي ،منطقي و عقالني و فني مي
توان با پديده هاي سازمانی مقابله نمود.
• همه مسائل و مشكالت را مي توانيم پيش بيني نماييم .
• بر اساس معيارهايي توافق شده مي توانيم مسائل و مشكالت را
حل نماييم.
• مسال ارزش ي تا حد زيادي در فرايند برنامه ريزي قابل كنترل
هستند.
• برنامه ريزيان و مجريان انگیزه هاي كافي براي به پايان رساندن
برنامه را دارند.
Slide 30
ب -ديدگاه سازماني ،كيفي و تعاملي
پارادايم :ساختار انقال اي علمي
) The Structure of Scientific Revolutions (Thomas S. Kuhn
•
• کوهن با علم چه کرد؟ ٔدر سال ۱۹۶۲توماس کوهن ،فیزیکدان و فیلسوف مشهور علم در کتاب خود به نام ساختار
انقالبهای علمی با ارایه شواهد دقیق و مفصل از تاریخ علم نشان داد که دانشمندان نه میتوانند از پوزیتیویسم
•
•
پیروی کنند و نه از ابطالگرایی .استدالل کوهن از این ادعا آغاز میشود که دانشمندان در طول ًتاریخ هرگز
اند ،و سپس به اوج خود یعنی این ادعا میرسد که این کار اساسا غیرممکن است .در
پوزیتیویست و یا ابطالگرا نبوده
ٔ
تمام طول کتاب ،شواهد موشکافانه تاریخ علمی نقش اساس ی بازی میکنند .بههمیندلیل کوهن را پایهگذار چرخش ی در
ٔ
فلسفه علم میدانند که بر اساس آن توجه از مبانی صرف منطقی و فلسفی علم به واقعیت تاریخی علم کشیده شد
او براي تاريخ علم از واژه انقالب استفاده مي كند و تاريخ علم را تاريخ انقالب هاي علمي ميداند و معتقد است كه رشد
علم ،رشد انباشته اي (نگاه اثبات گرايي) نبوده است بلكه علم داراي رشد و پارادايمي و انقالبي بوده است.
پارادايم يعني اينكه فضايي اجتماعي همه نظريه و مسايل اجتماعي را تحت تاثیر قرار ميدهد مانند اينكه در سال 2001
ميالدي در همه جهان تئوري گفتگوي تمدن ها حاكم شد .كوهن معتقد است كه براي انقالبات اجتماعي مراحلي وجود
دارد كه براي براي علم نیز ميتوان قايل شد ،تصوير كوهن از شيوه پيشرفت عبارت است از :نگاه انباشته اي (اثبات
گرايي) اين است كه علم به صورت مجموعه تكامل يافته در يك مسیر و داراي انباشت ميشود كوهن معتقد است كه
علم حاصل انباشت متفكران نيست بلكه انقالب هاي علمي مي باشد.
از نظر کوهن نظریه ها نمی توانند پایدار باشند و ضمنا معرف حقیقت نیستند.
Slide 31
ب -ديدگاه سازماني ،كيفي و تعاملي
•
رويكرد تدريجي و تعاملي با نگرش ي ديگر معتقد است كه ،در تحليل مسائل سازمانی همواره جايگاه
كنش متقابل نظامهاي سياس ي ،اقتصادي ،اجتماعي و فرهنگي را بايد مورد نظر قرار داد.
•
ً
براي تحقق برنامه ريزي نسبتا مناسب و
رهيافتها ي تدريجي و مذاكرات دسته جمعي بهره برداري شود .
•
برنامه ريزي راهبردی فرايندي ارتباطي است كه هدف آن بهبود و ايجاد تغيیر و نوآوري است.
•
چنین تغيیر و بهبودي مستلزم اصالحات ادراكي بر اساس تغيیرات در چهارچوب هاي موجود است.
•
براي اطمينان از ضمانت اجرايي برنامه ريزي بايد افراد درآن درگیر شوند
•
برنامه ريزي راهبردی بايد به عنوان يك فرايند پيچيده اجتماعي نگريسته شود كه هدف آن پيشرفت،
سازماندهي و نظارت بر تغيیراتي است كه در نظام هاي ارزش ي ،عقايد و رفتارها تبلور مي گردد.
قابل
پذيرش
نياز
است
از
Slide 32
داليل اساس ي گرايش به برنامه ريزي راهبردی
گرای به کیفیت
به جای کمیت
جهان شدن و
TQM
•اصالحای رقابت محور
•ديدگاه عقالني،
ث وتي ،كمي و مدرنیته
در مقابل
•ديدگاه سازماني،
كيفي ،تعاملي و
بست مدرنیته
(گراي به عدم تمرکز،
نیازهای محلی و بوم
مهاری های کارآفرینی )
•اصالحای مالی محور
(بازنگری در شیوه های
اداره سازمان ای دولتی و خصوص ی)
•اصالحای عدالت محورا
(کیفیت خدمای و کیفیت زندگ )
Slide 33
15روش برنامه ريزي ياد شده در 3پارادايم ،قابل تفكيك و دسته بندي مي باشند:
-1پارادايم - Prescriptiveتجويزي ( پيش تدبیري ) شامل
مكاتب :
-2پارادايم -Descriptiveتوصيفي شامل مكاتب:
-3پارادايم تلفيقي شامل مكتب:
طراحي
برنامه ريزي
موقعيت يابي
كارآفريني
شناختي ( ادراكي)
يادگیري
قدرت گرايي
فرهنگي
محيط گرايي
پيكربندي ( جمع بندي مكاتب فوق )
Slide 34
مقايسه ويژگي هاي پارادايم تجويزي ( پيش تدبیري ) و پارادايم توصيفي ( تجربي – انطباقي)
پارادايم تجويزي
پارادايم توصيفي
Prescriptive
Descriptive
مفاهيم استراتژيك
موقعيت – برنامه – خط مش ي
الگو – نگرش -ديدگاه
استراتژي
هدفدار
پديداري
فرآيند استراتژي
تجزيه و تحليل مدار
شهودي
استراتژيست
مدير :از باال به پايین
برنامه ريزي :از پايین به باال
رفتارگرايي
عقالنيت
عقالنيت محدود يا نبود آن
زير مكتب ها
طراحي-برنامه ريزي – موقعيت يابي
يادگیري -قدرت گرايي – ادراكي-
كارآفريني – فرهنگي – محيط گرايي
نظريه پردازان
پورتر -انسوف – آندريو (چپ مغزي )
هراكليوس مورس ي – زابرس ي
مينتزبرگ – پيتر ( راست مغزي )
واترمن – استيس ي – بات و پيتر دتلدرد –
هامل -پراهاند
نقش ايفا كردن /مسابقه
جدي
غیر جدي
روش تحقيق
كميت گرا ( تجزيه و تحليل مدار )
كيفيت گرا (فرآيند تحقيق )
نگرش جهاني
تمركز (كمتر ) واقعگرا
جامع – سودمند
مشخصه
Slide 35
الگوهاي
برنامه ريزي
استراتژيك
Slide 36
مدل فرد ديويد1997،
ال گ وي ج ام ع م ديري ت ا س ترات ژي ك
ب ازخ ور
بررس ي
بررس ي
ع وام ل خ ارج ي
ع وام ل خ ارج ي
تعيي ن
تعيي ن
ه دف ه ا ي
ه دف ه ا ي
ب ل ن دم دت
ب ل ن دم دت
تعيي ن
تعيي ن
م ام وري ت
م ام وري ت
ت دوي ن ،ارزي اب ي
ت دوي ن ،ارزي اب ي
وان ت خا ب
وان ت خا ب
ا س ترات ژي ه ا
ا س ترات ژي ه ا
تعيي ن
تعيي ن
ه دف ه اي ساالن ه
ه دف ه اي ساالن ه
و س يا س ت ه ا
و س يا س ت ه ا
ت خص ي ص
ت خص ي ص
م ناب ع
م ناب ع
م حا س ب ه و
م حا س ب ه و
ارزي اب ي
ارزي اب ي
ع م ل كر د
ع م ل كر د
بررس ي
بررس ي
ع وام ل داخ ل ي
ع وام ل داخ ل ي
ت دوي ن ا س ترات ژي ه ا
اج راي ا س ترات ژي ه ا
ب ازخ ور
دگ گهني د ه وك از مؤلوب هاي مددک الزمب تغوو د وكي وا ساو مؤلوب
هاي مدد اسدک ف چوند ا نامب وزي است اتژوك ا پهوا ه مستم ما في مي
كند
Slide 37
مدل جامع برنامه ريزي راهبردی ،مدل يزدان پناه2006،
تنظيم ماتريس
هامد او هني
تنظيم جدول
ارزشها
هامد او هني
(ف صد ه ت دود)
SWOT
تنظيم ماتريس
تنظيم ماتريس تحليل
عوامل بيروني ودروني
QSPM
تنظيم ماتريس
SPACE
استذراتريا
تنظيم ماتريس
هامد د هني
طراحي و تدوين
استراتژي
ارزيابي اجراي
استراتژ استراتژ
ي
ي
هامد د هني
(قهد هضاف)
کنکاش محيطي
فرآيند تدوين استراتژي
اهداف
چشم انداز
ماموريت
کنکاش مفهومي
جمع آوري اطالعات و استخراج
مدلهاي ذهني مديران
Slide 38
مدل مزيت رقابتی پورتر در دانشگاه
Slide 39
بیانیه ماموریت
چشم انداز
در برنامه ريزي
راهبردی
Slide 40
?پرس
2
به نظر شما در تدوین چشم
انداز برای دانشگاه چه ویژگی
های باید مورد توجه قرار
گیرد؟
Slide 41
?پرس
3
بر اساس ویژگی های بیان
شده ،چشم اندازی برای
دانشگاه فردوس ی مشهد
بنویسید ؟
Slide 42
پوهستیع اجزا
سوستم ب
سوستم ج
نوازسنجي
سوستم الف
ا زشوااي
تاامد
ا نامب وزي
اج اي ا نامب
Slide 43
ارزش ( ) Valuesچيست ؟
ارز ها او باورهاي يك سازمان همان چيزهايي هستند كه كاركنان به آن ا ارج
مي ن ند او برايشان اهميت قائلند.
ارز هاي سازماني تعيين مي نمايند كه كجا ،وقت او انرژي او پولا خود را
صرف كنيد.
ارز هاي سازماني شما چه بدانيد او چه ندانيد برانت اب هاي روزانه شما
انداز او تصويرتان ااز آينده مطلوب سازمان
در چشم ا
تاثير مي گذارد .آن ا عميقا ا
ا
جاريا هستند.
در يك سازمان به مثابه يك ذره بين عمل مي كند .تمام منابع
ارز ها ا
متمركز مي كند تا
ا
در يك نقطه
انساني ،منابع اطالعاتي او منابع سازماني را ا
سينرژي ايجاد شود.
Slide 44
ماموریت یا رسالت ( ) Missionچيست ؟
فلسفه وجودي سازمان ( چرائي ) را رسالت سازمان
نياز ايجاد
در پاسخ به يك سريا ا
هر سازمان ا
مي نامند ا
نياز مي باشد بنابرايم ق ل
ميشود او هدف آن رفع آن ا
منجر
هر اقدام بايد مصاص شود كه چه نيازهائي ا
ااز ا
به تشكيل سازمان گرديده است ؟!!!
Slide 45
چشم انداز ( )Visionچيست ؟
•
•
•
•
چشم انداز تعيين مي كند كه شما در زميناه فعاليات خاود ماي
خواهيد به كجا برسيد.
شما نمي توانيد آينده را ببنيد اما مي توانيد شرح دهيد كاه آن
را چگونه مي خواهيد.
شما با استفاده از چشم انداز مي توانيد افق هاي آينده كااري
خود را ببنيد.
چشم اندازي كه شما از آينده داريد ،روش و عملكارد اماروز
شما را شكل مي دهد و به همين ترتيب امروز شما است كاه
آينده تان را مي سازد.
Slide 46
درون درون
ارز هاي محوري :سفر اول به درون
درون
ماموريت سازماني :سفر دوم ،از درون به برون
چشم انداز سازماني؟ سفرسوم ،سفر به آينده
Slide 47
" ماموريت" شما مبدا حركت و "چشم انداز" مقصد شماست.
چشاام انااداز تعيااين مااي كنااد كااه شااما در زمينااه فعالياات خااود مااي
خواهيد به كجا برسيد.
شما نمي توانيد آينده را ببنياد اماا ماي توانياد شارح دهياد كاه آن را
چگونه مي خواهيد.
شما با استفاده از چشم انداز مي توانيد افق هااي آيناده كااري خاود
را ببنيد.
چشم اندازي كه شما از آينده داريد ،روش و عملكارد اماروز شاما
را شكل مي دهد و به همين ترتياب اماروز شاما اسات كاه آيناده
تان را مي سازد.
Slide 48
به كدام نياز بايد پاسخ داد ؟
نوازهاي
ااساس شده
هاستب هاي
من لي
تامود چما ي ه ا ال اد
هاستب
هاي
كااب
Slide 49
به چه نيازي چقدر بايد پاسخ داد؟
نوازهاي جاماب
نوازهاي تاموه كنندگاه
منااع مالي
نوازهاي دانشجهواه ه صناد
ه اازا ا
نوازهاي ا ضای هواد ممع
ه ا ناه
%100
در صد پوشش موسسه
%0
Slide 50
مشتريان سازمان چه كساني هستند ؟
مشتري يا ذينفع ،افراد يا سازمانهائي
هستند كه از فرآورده ها يا
خدمات آن بهره مند ميشوند
Slide 51
ذینفعان یا ذی مدخالن
• ذینفع کیست ؟
– ذینفع هر فرد یا نهادی که :
• از سازمان انتظار و توقع دارد و سازمان برای
پاسخگوئی به نیازهای آنها بوجود آمده است
• تحت تاثیر برنامه های سازمان قرار میگیرد
– اثر می تواند مثبت یا منفی باشد
– شدت اثر میتواند کم یا زیاد باشد
Slide 52
مشتريان چه انتظاري از سازمان داشته و چه نيازهاي
دارند؟
راههاي بررس ي آن كدامند ؟
.1مطالعات و تحقيقات و بررسيها
.2سري مصاحبه ها و روش بحث گروهي متمركز
.3حضور نمايندگان گروهها در تيم برنامه ريزي
• تركيب سه حالت فوق اين روش بيشتر توصيه ميگردد .
Slide 53
بیانیه ماموریت (رسالت ،چشم انداز و ارز )
Slide 54
Slide 55
چشم انداز دانشگاه تربیت مدرس
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
دانشگگگاه تربیگگت مگگدرس دانشگگگاهی پیشگگرو در آمگگوزش ،تولیگگد و تگگرویش علگگم نگگافع ،گسگگترش مرزهگگای دانگگش و
فن گگاوری در مقیگ گگاس جه گگانی بگ گگا مرجعی گگت علمگ گگی و هوی گگت اسگ گگالمی و انقالب گگی در کشگ گگور ،و در تع گگاملی پویگ گگا و
سازنده با مراکز علمی و فرهنگی ملی و فراملی است.
مولفه های مأموریت دانشگاه
خ گگدمت گیرنگ گگدگان (مخ گگاطبین):جامع ااه علم اای و متقاا اایان آم ااوز ع ااالی و ص اانعت و ح ااوزه ه ااای فرهنگا ا و
اجتماعی جامعه
خدمات :آموز ،پروه ،فناوری و مشاوره علمی
حوزه جغرافیایی :ملی ،منطقه ای و بينااملللی
تعالی و بالندگی :ایجاد فضای رقابتی علمی و ارتقای جایگاه دانشگاه در كشور و جهان
فلسفه وجودی :تربیات اعضااه هیاای علمای ،ارائاه آماوز تحصایالی تكمیلای و تولیاد علام و پاسااگوب باه
نیازهای علمی جامعه
ویژگيهای متمایز :منحصر به تحصیالی تكمیلی
توجه به انتظارات جامعه :توجه به معیارهای اخالقی ،اجتماعی و اقتصادی
نیروی انسانی :توجه به نيروی انسان دانشگاه به عنوان یك سرمایه اصلی و تامين منافع مادی و معنوی
نيروی انسان
فناوری :رهاگيری از فناوری ای نویم در انجام وظایف
Slide 56
سند نهچه ی دانشیاه صناتع امو او
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
چشم انداز:دانشگاه صنعتي امیرکبیر در يک حرکت مصمم ،در راستاي تحقق اهداف سند چشمانداز توسعه جمهوري
اسالمي ايران و چشمانداز خود در افق ،1404خالقيت و نوآوري را بهعنوان موتور محرک اصلی فعاليت خود میداند
و با بهکارگیري روشهاي مناسب ،نوآوري را در امور پژوهش ي ،آموزش ي ،پشتيباني و فرهنگي نهادينه میکند.
مأموريت
الف -زمينهسازی ،تدوين و نهادينهسازی چرخه تبديل ايده به محصول
ب -ارائه و اشاعه خدمات علمي و اجتماعي نوآور به جامعه دانشگاهی ،ايراني و جهاني با همکاری نهادهای ملی و بیناملللی
مأموريگگت اول بگگا توجگگه بگگه بيگگان همکگگاران دربگگاره نيگگاز بگگه ايجگگاد فضگگای الزم ب گرای حرکتهگگای نوآورانگگه در دانشگگگاه درنظرگرفت گه شگگده-
است .مأموريت دوم هدف اصلی برای دستيابی به دانشگاه نوآور است.
اصول و ارزشها
دانشگاه در راه ايجاد و حفظ محيطي نوآور و خالق به اصول و روشهاي زير پايبند است:
ال گ گگف -دانش گ گگگاه اخ گ گگالق حرف گ گگهاي و علم گ گگي را ب گ گگراي فض گ گگاي جامع گ گ اس گ گگالمي ت گ گگدوين ك گ گگرده و ت گ گگرويش و توس گ گگعه داده اس گ گگت و در کلي گ گگه
فعاليتهاي خود رعايت ميکند.
ب -دانشگاه از مالكيت فكري و سرماي هوش ي صيانت مینمايد.
پ -دانشگاه به ايجاد ،حفظ و توسعه محيط فرهنگي نوآور و خالق اعتقاد دارد.
ت -دانشگاه به سالمت ،ايمنی و محيط زيست احترام ميگذارد و براي توسع پايدار ميکوشد.
ث -دانشگاه براي رفع نيازها و پيشرفت در جهت تعالي جامعه جهاني تالش ميكند.
ج -دانشگاه در ايجاد نوآوری در جامعه حضور داشته و نقش فعال ايفا مينمايد.
Slide 57
Slide 58
Slide 59
بیانیه ماموریت موسسه علمی فرهنگی نوید صالحین
•
ماموریاات مااا تعلاایم و تربیاات ب ارای حرکاات بااه سااوی زناادگ متعااالی اساات .م ا خااواهیم کسااان کااه بااه مااا اعتماااد م ا کننااد
بتوانند در ایجاد ارت اط با خود – دیگران – جهان هستی و خدا به توانمندی های موثری دست یابند.
در تحقق ایم ماموریت به ارزشها و اصول زیر معتقدیم:
اذیری
Ãتمرکااز بااه تعلاایم و تربیاات انسااان هاااب خاادا باااور ،اخااالد ماادار ،خااالد ،اندیشاامند و نقاااد اساات کااه مسااولیت پا ا
رواداریا ،قانون گراب و نوع دوستی و نظم و تعادل از ویرگ های برجسته آنان باشد.
Ãیادگيری مستمر و لذی مند ،پروهنده بودن ،روحیه کار تیمی ،کار آمدی ،و اثرب ش ی فراگيران از ویرگ هاب اسات کاه
در تعلیم و تربیت خود همواره مد نظر قرار م دهیم.
Ãاساس ی تریم کار در تحقق ایم خواسته ها را در تعلیم و تربیتی م دانیم که باا کیفیات برتار و اره گياری از فنااوری هاا و
دستاوردهای نویم در محیط امم ارائه شود.
•
•
Ãسعی م کنیم به تفاوی های فردی یادگيرندگان توجه داشته باشیم وآنان را در مسير استعدادهایشان هدایت کنیم.
Ãمااا معتقاادیم کااه ماموریاات مااان محقااق نماای شااود مگاار اینخااه سااازمانمان در مسااير رشااد و خااود کفاااب گااام بااردارد و ایاام
نیازمند سازمان و کارکنان یادگيرنده ،پویا و روز آمد همراه با روحیه کارتیمی اسات ،ساازمان پیشارو کاه خاود ارا آمااده ورود
به جامعه دان محور کند و از صالحين آگاه باشند.
•
•
•
•
• Ãبیانیه چشم انداز:
• « تربیت برای آینده؛ فرزندان را برای زمان خودشان تربیت کنیم »
Slide 60
تدوين اركان جهت ساز
(ماموريت)
•
ماموريت ،بيانگر علت وجودي مرکز است و جايگاه مرکز را از اين جهت كه به چه كاري اشتغال
براي تعريف ماموريت موسسه آموزش عالی معموال به پنش سئوال زیر پاسخ داده
می شود:
(1
چه چیزي؟ (كاال و خدماتي كه سازمان ارائه مي دهد و در واقع چه نيازي از جامعه را با تامین
اين محصوالت برآورده مي سازد).
چه كس ي؟ (مشتريان چه كساني هستند؟)
كجا؟(حيطه رقابت موسسه كجاست؟ چه در وروديها و چه در خروجيها)
چرا؟(هدف بهينه سازمان چيست؟)
چگونه؟ (ويژگيهاي منحصر به فرد و مزيت هاي رقابتي سازمان در رسيدن به اين هدفها
چيست؟)
كانون توجه نیز بايد در بيانيه شفاف گردد .كانون توجه از سه جز تشكيل گرديده ,تكنولوژي,
منابع انساني و نماي سازماني .كه بسته به نوع سازمان و توانمندي كه سازمان در هر يك از
سه جز دارد ,به يكي از آنها مي توان اشاره نمود.
(2
(3
(4
(5
Slide 61
هشم انداز
• چشم انداز ،ايده آل و يا وضعيت مطلوب؛ مجموعه اهداف
درازمدتي است كه دستيابي به آنها در آينده اي نزديك غیرمحتمل مي
باشد ولي امكان حركت به سوي آن براي مرکز ميسر است .اين
اهداف مانند چراغ روشني در فاصله اي دور راهنماي سمت و جهت
حركت دانشگاه مي باشد .چشم انداز مي تواند در موضوعات
مربوط به :درون مرکز ،موقعيت مرکز در بیرون تنظيم شود.
• در زمان تبيین چشم انداز بايد توجه شود تا به سه پرسش زير پاسخ
داده شود:
• -1چه كس ي هستيم ؟
-2چه مي كنيم؟
-3به كجا مي رويم؟
Slide 62
تدهوه ا كاه ج د ساز
(هشم انداز)
يك بيانيه چشم انداز بايد هفت ويژگي داشته باشد :
.1واقع گرايانه و امكان پذير باشد.
.2واضح و قابل فهم باشد.
هشم انداز زائوده اهه
.3پسنديده و مطلوب باشد.
ه
القود مدو اه هسد
.4بلند پروازانه باشد.
.5تغيیر شرايط آينده را حتياالمكان پاسخگويي كند.
.6برانگیزاننده و بسيش كننده باشد.
چشم انداز سازماني؟ سفرسوم ،سفر به آينده
.7هدايت كننده و جهت دهنده باشد.
Slide 63
اجزاه اصلي برنامة راهبردی /تا مرحلة اقدام
برنام استراتژيك
برنامههاي كار
ما چرا هستيم
ارزشيابي پيشرفت
مأموريت
ميخواهيم چه باشيم
چشم انداز
مقاصد
براي موفق بودن بايد به چه دست يابيم
نتايش(نه فعاليتهاي) مشخص كه بر حسب معيارهاي قابل
انرازهگیري بيان ميشوند.
كارهاي برنامهريزي شده براي رسيدن به اهداف عيني
نشانگرها و سنجههاي موفقيت
سطح مطلوب عملكرد و محورهاي زماني
O1
O2
AI3
AI2
M3
T1
اهداف عيني
AI1
ابتكار عملها
M1 M2
T1
T1
سنجه ها
اهداف مشخص
Slide 64
مثالي از ارتباط هدف ،استراتژي و سياست هاي اجرايي در يك
دانشگاه فرض ي
هدف (ها)
استراتريا (ها)
سياست هاي اجرايي
افزايش كيفيت خدمات
آموزش ي دانشگاه.
بازنگري در روش هاي آموزش و كارآموزي ،اصالح روش
هاي امتحان از دانشجويان ،تجهیز و تقويت
امكانات و تسهيالت آموزش ي و كارآموزي ،فراهم
ساختن استفادة دانشجويان تحصيالت تكميلي
از اينترنت ،ارزيابي آموزش هاي ارائه شده.
افزايش كارايي آموزش ي
هيأت
اعضاي
علمي دانشگاه،
بهبود مهارت هاي تخصص ي استادان ،جذب استادان،
با تجربه ،مشاركت دادن استادان در تصميم
گیري ها
بررس ي نظام هاي آموزش ي سه دانشگاه معروف كشور و دو دانشگاه بین املللي،اصالح و
بازنگري كلي دروس رشته ها در دانشگاه ،تأكيد بر روش هاي تدريس گروهي،
دعوت از 5تن استادان دانشگاه خارج از كشور براي تدريس در دوره هاي دكتري،
ارزيابي مستمر ميان ترم و پايان ترم توسط استادان ،برگزاري امتحان مشترك براي
دروس مشابه ،عمومي ،تربيتي و ايجاد بانك سؤاالت براي دروس مربوطه ،ايجاد يك
آزمايشگاه مشترك در سطح دانشگاه ،خريد 20دستگاه رايانه و 10نرم افزار، ،
ارزيابي از مدرسان در پايان هر ترم.
ّ
اعزام 20تن از استادان به فرصت مطالعاتي ،حضور استادان حداقل در يك سمينار در
طول سال تحصيلي ،برگزاري دو كارگاه روش تدريس به ظرفيت 50نفر براي
استادان جديد االستخدام.
افزايش كارايي مديران و
كاركنان.
بهبود مهارت هاي تخصص ي مديران و كاركنان ،ايجاد
نظام مديريت و تصميم گیري نیروي انساني،
گرايش به سمت عدم تمركز و كاهش اليه هاي
تصميم گیري ،تأكيد بر ارزيابي مديران و
كاركنان ،توجه به امكانات رفاهي كاركنان ،توجه
به معيارهاي شايستگي در عزل و نصب ها.
برگزاري دو كارگاه سه روزه تصميم گیري با ظرفيت 50نفر ،حذف پست مديريت در واحد
دانشگاهي الف ،اجازة تصميم گیري و حق امضاء به كارشناسان مسؤول هر واحد،
طراحي شناسنام تجارب ،مهارت ها و شايستگي براي كلي كارشناسان ارشد در
دانشگاه در سال ّاول ،كارشناسان در سال دوم و كلي كاركنان در سال هاي سوم و
چهارم برنامه.
پنش درصد رشد كمي
دانشجويان
رشددانشجويان تحصيالت تكميلي در مقابل كارشناس ي
جذب 10استاديار ،ارتقاء 10نفر از مربيان به استادياريّ ،تهي خوابگاه براي 500دانشجو
طي 5سال ،ايجاد و بهره برداري از 10كل اس آموزش ي ،افزايش 200میز مطالعه در
كتابخانه هاي دانشگاه ،درخواست عضويت براي 20مجل علمي خارجي و داخلي،
Slide 65
?پرس
4
بر اساس ویژگی های بیان شده،
چشم انداز تدوین شده برای
دانشگاه فردوس ی مشهد را
بازنگری نمایید ؟
Slide 66
Slide 67
Slide 68
Slide 69
ثروت براي دانشگاه
تدوین چشم انداز
موجب شکل گیری تفکر
استراتژیک در دانشگاه
می گردد.
فرمان اول :پيش از اطالعگیري به دنبال يادگیري
از محيط كسب و كار باشيد
فرمان دوم :پيش از پاسخ به نيازهاي كشف شده
مزيت رقابتي
به دنبال كشف نيازهاي بيپاسخ بازار باشيد
فرمان سوم:براي رسيدن به هدف پيش از سرعت
به فكر راههاي ميانبر باشيد
ارزش براي مشتري
تمايز از رقبا
Slide 70
با تشکر از حضور سبز شما
Slide 71
پروفسور یداله مهر علی زاده /استاد دانشگاه شهید چمران اهواز
مدیر عامل شرکت دان بنیان ش خه گستران جندی شاپورا
رئیس انجمم آموز عالی ایران