Transcript Metoda Integracji Sensorycznej INTEGRACJA SENSORYCZNA Integracja sensoryczna to proces dzięki, któremu mózg odbiera informacje ze wszystkich zmysłów segreguje, rozpoznaje, interpretuje i integruje ze sobą i wcześniejszymi doświadczeniami.

Metoda Integracji
Sensorycznej
INTEGRACJA SENSORYCZNA
Integracja sensoryczna to proces
dzięki, któremu mózg odbiera
informacje ze wszystkich zmysłów
segreguje, rozpoznaje, interpretuje i
integruje ze sobą i wcześniejszymi
doświadczeniami odpowiada
adekwatną reakcją.
Poszczególne zmysły: wzrok, słuch, smak,
powonienie, dotyk i narząd przedsionkowy (zw.
zmysłem równowagi) bardzo różnią się od siebie.
Mają one charakterystyczne receptory, czyli
zbierające informacje organy, które są wrażliwe na
określony typ bodźców.
Bodźce dochodzące z nich do kory mózgowej, odczuwane są jako
specyficzne wrażenia: światła, dźwięku, zapachu, dotyku, czy
położenia ciała i ruchów przez nie wykonywanych. Bardzo ścisła
współpraca czynnościowa wszystkich zmysłów powoduje, że tworzą
one jeden układ narządów zmysłów.
HISTORIA METODY INTEGRACJI
SENSORYCZNEJ
Twórczynią metody Integracji Sensorycznej
(SI), która w 1993 r. dotarła do Polski, jest dr
A. Jean Ayres, psycholog i terapeuta
zajęciowy, pochodząca z USA.
Współpracowała ona ze specjalistami z wielu
dziedzin nauki rozbudowując teorię SI w
oparciu o wiedzę z zakresu neuropsychologii,
neurologii, fizjologii i psychologii. Teoria SI
odwołuje się do wczesnych etapów rozwoju
neurofizjologicznego dziecka, kiedy to
zaczynają się kształtować układy zmysłowe,
które inicjują wiele późniejszych procesów
rozwojowych.



Integracja sensoryczna zaczyna się w życiu
płodowym,
Intensywny jej rozwój przypada na 1 rok
życia (głównie poprzez ruch),
Trwa aż do 7-10 r. ż., a więc do momentu, w
którym procesy powinny być już tak
rozwinięte, że dziecko ma gotowość do nauki
szkolnej.
U podstaw rozwoju integracji zmysłowej
leżą trzy najważniejsze dojrzewające,
podstawowe układy zmysłów: (wg Ayres)



dotykowy
proprioceptywny
przedsionkowy
To one stanowią bazę, która wraz z rozwojem i
integracją odruchów nadaje kształt rozwojowi
dziecka.
Układy zmysłów wyższego rzędu: wzrokowy,
słuchowy, węchowy
Układ dotykowy
Odbiera wrażenia lekkiego i
głębokiego dotyku nacisku, ciepła,
zimna i bólu poprzez receptory
umiejscowienia w skórze i na jej
powierzchni.
Wpływa na:







informację o ciele i pomaga w kształtowaniu
schematu ciała;
zdolność różnicowania bodźców dotykowych;
rozpoznawanie przedmiotów bez pomocy
wzroku;
rozwój umiejętności manualnych poprzez
kształtowanie się dotyku różnicującego;
planowanie ruchu;
kształtowanie percepcji wzrokowej;
bezpieczeństwo emocjonalne.
Cechy dziecka z zaburzeniami
dotykowymi:










nie lubi dotykać nowych i różnych faktur,
nie lubi zabaw w piasku i malowania dłońmi,
może nie lubić delikatnego dotyku, ale preferować
mocny uścisk,
nie lubi mycia twarzy, czesania, obcinania włosów,
nie chce chodzić boso,
może mieć obniżoną wrażliwość na dotyk,
może nie reagować na skaleczenia,
może nie rozróżniać dotykiem cech trzymanego
przedmiotu,
może mieć słabą świadomość własnego ciałą,
może reagować nadmiernie na niespodziewany dotyk.
Propriocepcja
To odbiór wrażeń płynących z
mięśni i ścięgien, informujących
mózg o położeniu ciała, jego
poszczególnych części oraz o
tym, czy i jakie ruchy wykonuje.
Wpływa na:







Napięcie mięśniowe,
Na stabilizację posturalną,
Świadomość ciała i kształtowanie schematu
ciała,
Kontrolę i planowanie ruchu,
Umiejętność stopniowania ruchu,
Poczucie bezpieczeństwa emocjonalnego,
Zapewnia płynność i kontrolę ruchów.
Cechy dziecka z zaburzeniami
proprioceptywnymi:








Wykonuje sztywne i nieskoordynowane ruchy,
Ma trudności z ocenianiem odległości (ciągle
wpada na przedmioty),
Ma trudności z wejściem i zejściem po schodach,
Ma trudności z ubieraniem i rozbieraniem się,
Chwyta zabawkę, kredkę zbyt mocno,
Ma obniżone napięcie mięśniowe,
Ruchy są niezgrabne, wolniejsze,
Mogą być problemy w zabawach ruchowych
(niechętnie się bawi).
Układ przedsionkowy
Inaczej zmysł równowagijego receptory znajdują się
w uchu wewnętrznym,
reaguje na siłę grawitacji,
ruch liniowy, obrotowy oraz
przyśpieszenie.
Odpowiada za:










bezpieczeństwo grawitacyjne,
ruch i równowagę,
napięcie mięśniowe,
postawę,
ruchy gałek ocznych,
obustronną koordynację,
przetwarzanie słuchowo- językowe,
przetwarzanie wzrokowo- przestrzenne,
planowanie ruchu,
wtórnie za poczucie bezpieczeństwa
emocjonalnego.
Cechy dziecka z zaburzeniami
przedsionkowymi:









Może nie tolerować ruchu,
Może domagać się takich ruchów jak bujanie,
huśtanie, wirowanie,
Nie jest w stanie usiedzieć spokojnie,
Nie lubi zmieniać pozycji,
Często podpiera głowę ręką podczas czytania,
pisania,
Łatwo traci równowagę,
Może być niezdarne,
Długo uczy się jazdy na rowerze,
Unika przekraczania linii środka ciała.
SI jest najnowocześniejszą i skuteczną metodą
stosowaną w terapii dzieci i młodzieży, u których
obserwuje się trudności w zakresie :







umiejętności ruchowych (słaba koordynacja ruchowa,
opóźniony rozwój ruchowy, trudności z utrzymaniem
równowagi);
problemów emocjonalnych (nadmierna ruchliwość,
nerwowość, kłopoty z koncentracją uwagi);
opóźnionego rozwoju mowy;
opanowywania technik szkolnych (problemy dysleksji,
dysgrafii, dysortografii, kłopoty z zapamiętywaniem i
motywacją do uczenia się);
nadpobudliwości psychoruchowej (ADHD, ADD);
nadwrażliwości lub zbyt małej wrażliwości na różne bodźce
sensoryczne;
nadwrażliwości na ruch ( negatywna reakcja na ruch,
choroba lokomocyjna)
Okazuje się także skuteczna, w
odniesieniu do dzieci z:








autyzmem;
zespołem Aspergera;
zespołem kruchego chromosomu X
niepełnosprawnością intelektualną;
mózgowym porażeniem dziecięcym;
zespołem Downa;
innymi sprzężonymi zaburzeniami;
grupy ryzyka: wcześniaków, dzieci po
uszkodzeniach okołoporodowych.
Terapia
Terapia integracji sensorycznej nie
zastępuje edukacji- raczej sprawia, że
uczenie staje się łatwiejsze. Aktywności
poprawiające integrację między układami
zmysłów, czynności samoobsługowe, inne
formy ćwiczeń i terapii poprawiają
koordynację ruchową, kształtują
równowagę, angażują zarówno duże
mięśnie naszego ciała, jak i drobne mięśnie
dłoni, umożliwiając wykonanie precyzyjnych
ruchów (pisanie, chwytanie i rzucanie piłki
itp.). Można powiedzieć, że esencją
integracji zmysłowej jest konstruktywna
zabawa.
Terapia SI pomaga zmniejszyć
występujące deficyty, zwłaszcza jeśli
są to zaburzenia równowagi,
przetwarzania bodźców dotykowych,
przedsionkowych, czy trudności w
planowaniu ruchu (praksji).
Terapię zaczyna się od udrażniania tych
kanałów, które są odpowiedzialne za
integrowanie wrażeń na najniższym
poziomie, to znaczy sfery westybularnej
(zmysł równowagi), proprioceptywnej
(odczuwanie własnego ciała względem
innych przedmiotów), taktylnej (dotykowej),
zmysłu węchu i smaku.
W wyniku zajęć prowadzonych metodą SI
dokonuje się integracja sygnałów pochodzących
z tych kanałów, co z kolei ułatwia przyswajanie
wiadomości o świecie i uczenie się tego świata.
Można więc powiedzieć, że percepcja wzrokowa
i słuchowa jest w dużym stopniu zależna od
płynności westybularnej, taktylnej i
proprioceptywnej.
Stymulacja przedsionkowa determinuje rozwój mowy, wpływa na artykulację,
koordynację ruchową, równowagę, właściwe rozłożenie ruchu w czasie i wszystkie
fazy procesu uczenia się.
Terapia w praktyce
Stymulacja
przedsionkowa
ruchem
liniowym na
platformie
terapeutycznej
oraz ruchem
obrotowym na
desce
rotacyjnej
Stymulacja
przedsionkowa
Ruch obrotowy
Stymulacja
przedsionkowa
i dotykowa
Stymulacja
przedsionkowa,
wzrokowa
i dotykowa
Stymulacja
dotykowa
Stymulacja
dotykowa,
równowaga
Zabawy ze
światłem
Ćwiczenia
równoważne,
koordynacja
wzrokoworuchowa
Stymulacja dotykowa
Stymulacja wzrokowa
Kształtowanie własnego ciała
Poczucie ruchu
Świadomość własnego ciała
Stymulacja proprioceptywna
Stymulacja dotykowa
Reakcje równoważne
Opracowały:
Wojciechowska Iwona
Węgłowska Ilona
Oligofrenopedagogika sem II
Bibliografia :
•
•
•
•
Bogdanowicz M. (1997) Integracja percepcyjnomotoryczna. Warszawa: Centrum Metodyczne
Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej MEN
Grzybowska E., Metoda integracji sensorycznej (SI) w:
Rewalidacja 2 (6) 1999.
http://www.impuls-terapia.pl/index.php/oferta/integracja
http://www.integracjasensoryczna.org.pl/pl/co-to-jest-si