بسم هللا الرحمن الرحیم رفتار سازمانی پیشرفته ادراک استاد مربوطه : دکتر بهلولی ارائه : علی فصیحی خلجان رشته : مدیریت دولتی تشکیالت وروشها دانشگاه آزاد اسالمی واحد بناب بهار 1393 [email protected] ادراک Perception هرکس ی دنيا.
Download ReportTranscript بسم هللا الرحمن الرحیم رفتار سازمانی پیشرفته ادراک استاد مربوطه : دکتر بهلولی ارائه : علی فصیحی خلجان رشته : مدیریت دولتی تشکیالت وروشها دانشگاه آزاد اسالمی واحد بناب بهار 1393 [email protected] ادراک Perception هرکس ی دنيا.
بسم هللا الرحمن الرحیم رفتار سازمانی پیشرفته ادراک استاد مربوطه:دکتر بهلولی ارائه:علی فصیحی خلجان رشته:مدیریت دولتی تشکیالت وروشها دانشگاه آزاد اسالمی واحد بناب بهار 1393 [email protected] ادراک Perception هرکس ی دنيا را با ديدگان متفاوتی می بيند! ادراک از آنجا كه موضوع ادراك بر رفتار سازماني تأثير بسيار زيادي دارد ،بررس ي كاربردهاي آن حائز اهميت بسياري است .اغلب گفته مي شود كه هركس دنيا را با ديدگان متفاوتي مي بينيد .اين عقيده ،كم و بيش حقيقت دارد،زيرا هركس در منظري ايستاده و واقعيت هاي پويا و سيال زندگي را از همان ديدگاه مي نگرد . اين تفاوت و اختالف ديدگاه هاي افراد ،برخاسته از از نظرگاه مختلف می باشد. هنگامي كه اشخاص در معرض اطالعات ،وضعيت ها و رخدادهاي واحدي قرار ا مي گيرند ،اغلب واكنش هاي كامال متفاوتي از خود نشان مي دهند و هركس مايل است كه نظر خودش را درست بداند .بنابراين ،شناخت رفتار سازماني بدون شناخت ادراك و چرايي تفاوت ديدگاه هاي مختلف در برابر مشاهده رخدادهاي يكسان ،امكان پذير نيست. ادراک چیست؟ ادراك فرايندي است كه بدان وسيله فرد احساس خود را تفسير مي نمايد تا بتواند به محيط خودمعني بدهد.تحقيقاتي كه برروي ادراك ،پنداشت يا برداشت شخص از محيط انجام شده ،مؤيداين است كه افراد مختلف از ديدگاههاي متفاوتي به يك چيز نگاه مي كنند. ادراك يكي از موضاعات اساس ي رفتار سازماني است كه اصول افراد رفتاريهاي خود را بر اساس نوع ادراك خود تنظيم مي كنند .چرا كه ادراكات -باورها و احساساتي هستند كه عكس العمل هاي انسان را نسبت به حوادث و ديگران آماده مي سازد .يكي از مهمترين موضوع روانشناس ي اجتماعي ادراك است .تحقيقاتي كه برروي ادراك پنداشت يا برداشت شخص ي از محيط انجام شده نشان دهنده است كه افراد مختلف از ديدگاههاي متفاوت به يك چيز نگاه مي كنند .حقيقت اين است كه هيچ يك از ما واقعيت را آن گونه كه هست نمي بينيم .تنها كاري كه انجام مي دهيم اين است كه چيزي را مي بينيم تفسير مي كنيم و آنرا واقعيت مي ناميم . ا یک فرآیند شناختی پیچیده و بیانگر تصویر منحصر به فرد (الزاما منطبق با واقعیت نیست) هر کس از جهان پيرامونی است . ادراک ،ماحصل پردازش اطالعات است . ادراک اکتسابی است و افراد با تجربیات متفاوت ،جهان پيراموونی را متفاوت ادراک می کنند . ادراک وسیع تر و پیچیده تر از حس است . یک نظرسنجی در سراسر جهان توسط سازمان ملل انجام شد: سوال :بررس ی وضعیت کمبود غذا " لطفا نظر صادقانه خود را در مورد راه حل کمبود غذا در سایر نقاط جهان بیان کنید ؟” • بررس ی شکست بزرگی بود ...چون : .1در آفریقا نمی دانستند "غذا" چه معنی می دهد. .2در شرق اروپا نمی دانستند "صادقانه" چه معنی می دهد. .3در غرب اروپا نمی دانستند "کمبود" چه معنی می دهد. .4در چين نمی دانستند "نظر" چه معنی می دهد. .5در خاور میانه نمی دانستند "راه حل" چه معنی می دهد. .6در امریکا جنوبی نمی دانستند "لطفا" چه معنی می دهد. .7در ایالت متحده آمریکا نمی دانستند " سایر نقاط جهان ” چه معنی می دهد . نكاتي درباره ماهيت ادراك )1ادراك فرد از يك پديده مموكن است با ماهيت واقعي آن متفاوت باشد. ا ي )2آنچه كه شنيده ميشوود الوزاما هموان چيز نيست كه گفته شده است. )3ادراك در حقويوقت استونبواط و تعوبير شخص ازمحيط است و نه ثبت دقيق آنچه كه در دنياي خارج موجوديت دارد. )4پديده واحودي مموكن اسوت بوه وسيله افراد مختلف بوه صوورتهاي گوونواگوون فهميده و درك شود. )5هورفورددرعالوم ادراكي خوويش ،چون نقواش ي است كه تصوويري از محوركووهاي دنياي خارج ،آن طور كه او آنها را استنباط و درك ميكند در ذهن ترسيم مينمايد. )6فهوم و درك واحودي مموكن اسوت از راههاي مختلف ايجاد شود. )7چنانوچه نحوه انجوام وظيفوه كارمندي رضوايتبخش نبواشد ،اين عدم رضايت را ميتووان به شويووههاي گووناگوون ابوراز داشت. )8ادراك با نيوازهواي شوخوص ي ارتوباط نوزديوك دارد و بوطور كلي اموري اسوت فردي كه تموامي يوا قسمتي از موقعيت را ،آن گونه كه فرد آن را ميبيند ،مينماياند. تأثير برخي عوامل بر ادراك - 1زمينه :آدمي ،اشياء را با توجه به زمينه اي كه در آن قرار دارد درك مي كند. ا مثال در جلسه شورا ،بيشتر افراد مذاكرات شفاهي را به عنوان موضوع جلسه مي بينند و به زمينه پيام هاي غير كالمي كه مي تواند نشان دهنده فرايند گروهي باشد ،توجهي ندارند . ا - 2مشابهت -همانندي :ما معمول محرك هايي را كه مشابهت هاي فيزيكي دارند،زودتر و بهتر از محرك هايي كه فاقد اين مشابهت ها هستند ،درك و طبقه بندي مي كنيم و به همين منظور است كه بازيكنان هر تيم ،لباس مخصوص ي براي خود دارند . - 3نزديكي – مجاورت :محرك هايي كه درنزديكي هم (چه از نظر مكاني يا زماني ) ً رخ مي دهند ،اغلب با يكديگر همراهند .معموال وقتي دو نفر را بارها با هم ببينيد، ويژگي هايي را كه درباره يكي از آنان به دست آورده ايد تا زماني كه متوجه نشويد استنباط شما نادرست است به ديگري نيز نسبت مي دهيد . - 4ظاهر -سيما :اگر شكل ظاهر دو نفر متفاوت باشد ،هر چند كه رفتاري يكسان داشته ا باشند ،بيننده ممكن است رفتار آنان را متفاوت توصيف كند .مثال اگرشيك پوش ي ،كودكي را تنبيه كند ممكن است تماشاگران به او بگويند دارد او را تربيت مي كند ،اما اگر همين كودك را فردي ژوليده تنبيه كند ،تماشاگران خواهند گفت كودك را اذيت مي كند . - 5ادراك از خود :براساس مطالعاتي چند ،بيشتر مردم تمايل دارند كه خود را هنجار يا شاخص قضاوت ديگران قرار دهند .در نتيجه ،چگونگي احساسات آدمي نسبت به حضورش ،تأثير زيادي بر چگونگي ادراك او از ديگران خواهد داشت . ا - 6اثر عاليق و آرزوها بر ادراك :معمول هنگامي كه افراد در محيطي پر از اشيا قرار مي گيرند ،اشيايي ر ابهتر درك مي كنند كه به آنها عالقه مندند و آرزوي ديدن يا داشتن آنها را دارند .به هر اندازه كه ميزان عالقه فرد به شيئي خاص بالباشد ،آن ش يء با دقت و وضوح بيشتري درك مي شود . ا - 7اثر نكوهش و تشويق ها بر ادراك :افراد ،بيشتر مايل به ادراك اموري هستند كه قبال به خاطر آنها تشويق شده اند .در حالي كه ادراك آنان از اموري كه در گذشته به سبب درك آنها مورد نكوهش و تنبيه قرار گرفته اند ،به اندازه امور نوع اول نيست . سیستم ادراک محرک های محیطی(درون سازمانی ،برون سازمانی) ()Environmental Stimuli چشایی بویایی بینایی شنوایی المسه ()Tasting ()Smelling ()Seeing ()Hearing ( )Feeling عده ای برای حس ششم (شهود) هم اعتبارقائل اند. انتخاب ( ) selection سازماندهی و تفسیر (اطالعات) ()Organization and Interpretation رفتار ها ،احساسات و پیامدها ()Aftermath,Emotions, and Behavior مراحل ايجاد ادراك )1وجود محرك يا پديده خارجي )2دريافت و ثبت محرك )3درك و استنباط فرد از محرك )4پاسخ و واكنش گزينش ادراكي صداي عبور و مرور وسايل نقليه همهمه اجتماع ارباب رجوع در راهروا صداي نسبتا مداوم ماشين تحرير صداي ريزش باران سروصداي ماشين آلت مختلف درمحوطه کارچند نمونه از محركهايي هستند كه فقط ّ حس شنوايي را متأثر ميسازند. سئوال :انسان چگونه و براساس چه ضوابطي ميان اين خيل محووركها تنها تعدادي را بر ميگزيند و به ذهن ميسپارد؟ تعريف گزينش ادراكي عمول انتخاب از ميوان محركهاي گوونواگوون راگوزيونوش ادراكوي میناميم. عوامل مؤثر در گزينش ادراكي دو دستهاند: الف) عوامل خارجي در گزينش ادراكي ب) عوامل داخلي و دروني در گزينش ادراكي الف) عوامل خارجي در گزينش ادراكي -2شدت -3تناوب -4تباین -1اندازه -5حرکت وجنبش ب) عوامل داخلي و دروني در گزينش ادراكي -1انگيزش -2شخصیت -3تجارب وفراگرفته ها -6تغیير -7تازگی مدل ادراک اجتماعی ویزگی های ادارک کننده(درونی) .1ارزش ها ونگرشها .2شخصیت .3انگيزش .4تجربه ادراک ویزگی های ادارک کننده (بيرونی) .1زیبایی ساختاری .2شدت .3اندازه .4تباین با زمینه .5تکرار .6حرکت وتغیير .7جدید بودن وآشنایی ویژگی های وضعیت .1فرهنگ .2محیط فيزیکی عوامل درونی و بيرونی که موجب جلب توجه ما می شوند ،انتخاب ادراکی را تحت تأیر قرار می دهند . ویژگی های ادراک شونده (درونی) انگيزش شخصیت تجربه ارزش ها و نگرش ها ویژگی های ادراک کننده ویژگی های ادراک کننده (بيرونی) اندازه تباین با زمینه حرکت و تغیير شدت زیبایی ساختاری تکرار ویژگی های ادراک شونده جدید بودن و آشنایی ویژگی های ادراک شونده (بيرونی) زیبایی ساختاری Structural beauty هرچقدر محرک یا وضعیت از زیبوایی سواختاری بوالتری برخووردار باشود بیشوتر موورد توجوه قرار می گيرد (.زیبایی در هنگام مصاحبه) زیبایی ساختاری در جامعه مدرن ،مؤثرترین نوع زیبایی تلقی می شود. (زیبایی ساختاری،گفتاری،رفتاری،ذهن وروح،زیبایی ناشناخته) شدت Intensity هرچقدددر شدددت محددرک یددا وجددعیت رددارد ببشددر باشددد ،ببشددر مددورد توجدده قددرار مد گي د ( .عطر تند ،صدای بلند ،نور زیاد) نور زیاد بر سردر مجالس مذهبی صدای بلند مدیر . اندازه Size اندازه های بزرگ ،توجه را به خود جلب می کنند . ماشين آلت بزرگ در کارخانه ها بیشتر توجه را جلب میکند. مدیر قد بلند بیشتر توجه را جلب می نماید (.البته اثر زمینه را در اندازه نباید فراموش کرد) نوشته های بزرگ (تیتر) بیشتر مورد توجه قرار می گيرد . تباین با زمینه Contrast With Background محرک های که با زمینه تضاد دارند یا بررالف انتظارند ،توجه را جلب م کنند . کارگری کده داممدا در کاررانده صددای سدر صددا مد شدنود هرگدز تدوجهد بده اید صددا هدا جلب نمی شود اما قطع صدا باعث جلب توجه وی م گردد. تکرار Repeat محوورک هووایی کووه تکوورار مووی شوووند نسووبت بووه محوورک هووایی کووه یووک بووار ر مووی دهنوود توجووه را بیشتر جلب می کنند . َ تک وورار آی ووات در ق وورآن ک ووریم .مث ووال َ « :وی و وول ای َ ومئ و َوذ بللمک و بوذبين» (وای آن روز ب ووه ح ووال آن ووان ک ووه تکذیب آیات خدا کردند) این آیه در سوره ی املرسالت ( 50آیه) 10بار تکرار شده است. تبلیغات به طور متناوب تکرار می شوند تا توجه مشتری را جلب کنند . سرپرستان در کارخانه یک وظیفه ساده را برای کارگران توضیح میدهند. حرکت و تغیير Motion and Change وجعیت های متحرک و متغيد نسدبت بده وجدعیت هدای ،ابدت ،توجده ببشدر ی را جلدب مد کند. ساررن آگهی های متحرک و متغي . انجام تغیي ات در کارکنان به منظور جلب توجه دیگر کارکنان به کار توسط مدیر. جدید بودن و آشنایی New and familiar اشیاء ،رویداد ها و موقعیت های جدید توجه را جلب م کنند . چيزهای جدید در محیط آشنا و چيزهای آشنا در محیط جدید توجده آدم را جلدب مد کند. جلب توجه فیلم ها با موجوعات جدید نسبت به فیلم ها با موجوعات تکراری. عالقه نشان دادن ببشر اهل رانه نسبت به وسایل و لوازم جدید . جلب توجه ببشر افراد آشنا و مشهور نسبت به دیگر افراد . آنچه در واقعیت اتفاق افتاده است ایتالیایی فرانسوی ها ایرانی ها انتخاب ادراکی و سازمان ادراکی انتخاب ادراکوی :عوامل درونی و بیرونی که توجه فرد را جلب میکنندد تبیدی می کند . سووازمان ادراکووی :فرآینوود ش ووناختی شووامل راه هووایی مووی ش ووود کووه انسووان بووه پ ووردازش اطالعات در مورد جهان طبیعی یا اجتماعی می پردازد . وابستگی ادراک به زمینه و جایگاه « هشت قدم به عقب بروید و دوباره به تصویر بنگرید » فیلیپ جی .شینز و اولیوا از دانشگاه گالسکو در صددند به ما نشان دهند که آنچه فرد ادراک می کند به جایگواه وی بستگی دارد . اصول سازمان ادراکی شکل – زمینه اصلی ترین قالب سازمان ادراکی می باشد . فرد بر مبنای آن ادراکاتش را تنظیم می کند . اشیا و وضعیت ها معمول تحت تأثير زمینه ادراک می شوند . دسته بندی ادراکی بدین معنی است که سازمان ادراکی تمایل ذاتی به گروه بندی محرک هوای مختلوف در قالوب الگوهوای قابول ت وخیص دارد . گروه بندی بر مبنای اصولی انجام می شود که باعث می شود گروه بندی ها در افراد متفاوت ،مشابه باشد. اصول :مجاورت ،مشابهت ،تکمیل ،استمرار ثبات ادراکی موجب می شود فرد در دنیای متحول و متغير یک نوع ثباتی را احساس کند به انسان کمک می کند که جهان اجتماعی پیچیده و متغير را با ثبات ببیند . مواردی همچون اندازه ،رنگ و شکل به افراد در احساس ثبات کمک کند . • مجاورت :محرک های که از نظر زمان یا مکان در نزدیک هم قرار دارند. (تیم ها ،شکایت مشر ی از کاال و بهبود کاال در همان زمان) • مشابهت:محرک های مشابه در قالب یک گدروه دسدته بنددی مد شدوند(.کدارگران کده لباس مشابه م پوشند در یک گروه جای م گي ند) . • تکمیل:فرآیند ادراک افراد رود به رود اجزای ناقص را تکمیل م کند . البت دده ا ،ددر معک ددوس ای د پدی ددده باع ددث م د ش ددود اف دراد ب دده ر ددا ر اج دزاء ک ددل را نببنن دد . (دررتان که مانع دیدن جنگل م شوند) • استمرار:شخص تمایل دارد که امتداد و استمرار یک محرک موجود را بببند. خطاهاي ادراكي آدمي به دنبال مشاهده افراد و رخدادها خطرهاي ادراكي بيشماري را مرتكب ميشوند كه عبارتند از: .1برخورد كليشه اي :فراگرد برخورد كليشه اي به دسته بندي افراد براساس يك يا دو صفت و اسناد ويژگيهايي به انان بر اساس ان صفات اطالق ميشود. .2خطاي هاله اي :تمايل به تحت تاثير قرار دادن اداركات خود توسط يك صفت شخصيتي را خطاي هاله اي نامند.مثال اگر شخص ي خندان و دوست داشتني باشد طبق اين خطا ممكن است ادمي اين شخص را صادق تر از شخص ي كه ترش روست به شمار اورد در صورتي كه هيچ ارتباط ضروري بين خندان بودن و صداقت وجود ندارد. خطاهاي ادراكي .3دفاع ادراكي :انسان ممكن است در بافتي كه از لحاظ شخص ي يا فرهنگي برايش غيرقابل قبول يا تهديد كننده باشد در برابر محرك يا موقعيت يك نوع حالت دفاعي ايجاد ميكند معمول هنگامي كه ادمي با محركهاي تهديد كننده مواجهه ميشود براساس يكي از 4شيوه زير واكنش نشان مي دهد: وجود ادارك را نفي كرده و به تمامي ناديده ميگيرد ادراك را تحريف يا تعديل كرده تا با ديگر اعتقاداتش سازگار و هماهنگ گردد ادارك را پذيرفته و تغييرات مربوط را در ساير اعتقاداتش پذيرا خواهد شد وجود محركات تهديد اميز اذعان كرده ولي از تغيير امتناع كرده خطاهاي ادراكي .4ادراك انتخابي :فراگرد پاليش نظام مند اطالعات مطلوب ادمي را ادراك انتخابي نامند.اين فراگرد واكنش ي اكتسابي است.ادمي از تجربه پيشين خور مياموزد كه اطالعات نامساعد و ناخوشايند را ناديده انگارد. .5نظريه هاي ضمني شخصيت :ادمي بر اساس تجربياتي كه براساس ارتباط با طبقات مختلف مردم به دست اورده تمايل دارد كه سيستمي ايجاد كند كه شارح شخصيتش باشدمثال افرا باهوش برخالف تمايل اداركي خالقترين ادمها نيستند. .6فرافكني :تمايل ادمي به انتساب احساسات و ويژگيهايش به ديگران .مثال كافر همه را به كيش خويش پندارد. .7اثر اولين برخوردها :پذيرش اينكه اثار اوليه تاثير فوق العاده و پايدار بر ارزيابي هاي ادمي داشته باشد اثر اولين برخورد يا اثر رجحان است.يعني خاطرات اغازين به طور بارز و موثري پايدار خواهند ماند. خطاها و تعصبات ادراکی متداول در تصمیم گيری کلیشه بیانگر فرایندارزیابی خصوصیات دیگران براساس عضویت در یک طبقه یا دسته اجتماعی ادراک کلیشه ای مشکالت کلیشه ها سازوکارهای کاهش آثار تفکرکلیشه ای .1کلیشه ها ممک است مبانی برای تعصب وتبعیض قارگیرند. .2باعث می شوند که اطالعات ناسازگار با آنها،نادیده گرفته شوند ویا تفسیر به مقصود شوند. .3ادراک از خود را در افراد تحت تاثیر قرارمیدهند تنوع آموزی :حساسیت منفی نسبت به اقلیتهای نژادی،مذهبی،جنسی،وقومی را برطف وبه اصالت انسانی همه انسانها تاکید می کند نظریه تماس :این نظریه مطرح می کند که هرچقدر تعامل ما با یک فرد بیشتر شود،اثرکلیشه ها در شناخت ودرک وی کمتر می شود اثرهاله ای زمانی ر می دهد که یک خصیصه برجسته شخص بر ادراک کلی ما از سایر خصوصیات وی تاثير می گذارد (تعمیم)یک ویژگی ادراک را شکل میدهدبه تصمیم گيری ضعیف وغيرواقعی منجر می شوددرصورت نبود اطالعات عینی وملموس بیشتر ر می دهد-درارزیابی عملکرد بسیار ر می دهد .....مثال:کارمندی که تاخير دارد در صورت داشتن عملکرد کمی وکیفی برابر با کارمند دیگر به نسبت ضعیف تر ارزیابی می شود اثرمقایسه ای تمایل به ارزیابی افراد،اشیاء یا وقایع در قیاس با ویژگی افراد.اشیاء یا وقایعی که به خاطر ویژگی بسیار مثبت در ذهن مانده اند بیانگر اثرمقایسه ای است .........مثال :وقتی دان جویان درارزیابی آخر ترم ،یک استاد را با استاد نمونه دانشگاه مقایسه می کنند دچار این خطا می شوند تشدید تعهد برای نشان دادن این که تصمیم اولیه غلط نبوده است. علل: توجیه تصمیمات اشتباه به منظور حفظ تصویر مثبت خود. اشتباه در برآورد درحين شروع پروژه. تخمين بیش از حد موفقیت .دفاع ادراکی،ونادیده گرفتن اطالعات منفی.خودنمایی وغروربیش از حد تمایل به تائید )(Tendency to Confirmation فرد اطالعات را به طور انتخابی جمع آوری می کند تا تأیید تصمیمات گذشته باشد . اطالعات مثبت امتیاز بالیی را به خود می گيرند . اطالعت منفی امتیاز بسیار کمی دارند بازخور 360درجه می تواند تا حدودی به بهبود این وضعیت کمک کند . تکیه گاه – تعدیل (َ Anchoring Adjustment )Bias تمایل فرد به تثبیت اطالعات اولیه به عنوان نقطه شروع دللت میکند که تعدیل بعدی نيز بر مبنای آن انجام می شود . تصمیمات بعدی از تصمیمات اولیه تأثير می پذیرند و وابسته به مسيرند . ذهن برای اطالعات اولیه اهمیت زیادی قائل است . تعیين حقوق با توجه به حقوق قبلی شما در شغل دیگر. -بودجه سال پیش در بودجه بندی خطای دسترس ی و اثر قالب بندی )(Framing تمایل فرد به تصمیم گيری و قضاوت براساس اطالعات آماده و در دسترس است . تأکید بر نیمه پر لیوان اثر متفاوتی از تأکید بر نیمه خالی دارد . سه اثر قالب بندی : اثر قالب بندی گزینه ریسک دار :افراد در مواجهه با موقعیتی که به مزایای قطعی تأکید دارد از ریسک اجتناب می کنند و وقتی به خسارت احتمالی تأکید می شود ریسک می کنند . اثر قالب بندی ویژگی :ارائه مثبت موجب ارزیابی مثبت و ارائه منفی ،ارزیابی منفی را به دنبال دارد . اثر قالب بندی هدف :بر هدف گذاری و انجام عمل دللت دارد . خطای نمونه یا نماینده (َ)Representative Bias تمایل به ارزیابی عالیق ،نگرش ها ،و توانایی های خود با افراد و گروه های مشابه خود . ای که هرکسی که فارغ التحصیل دانشگاه تهران یا صنعتی شریف باشد در استخدام اولویت دارد خطای شانس -خرافات )(Chance-Superstition Error انسان برای یک امر شانس ی و تصادفی معانی خرافی متفاوتی می سازد و تفسير می کند . در فرهنگ های مختلف متفاوت است . در مشرق زمين بیشتر است . با کانون کنترل (در بحث شخصیت توضیح داده شده) مرتبط است . رواج آن قدرت تصمیم گيری عقالیی را در امور روزمره از فرد سلب میکند . توهم یا خطای پس گویی (َ)Hindsight Bias or Illusion گاهی افراد باور دارند می توانند پیامد یک واقعه را به درستی پیش بینی کنند ،البته بعد از زمانی که آن واقعه اتفاق افتاده است . بعد از واقعه پیامد می گوید همانطور که من قبال گفتم بدیهی بود . برعکس پیش بینی است . حافظه فرد انتخابی عمل می کند و پیش بینی خود را متناسب با آن چيزی که واقعا ر داده است بازسازی می کند . قدرت یادگيری را از تاریخ گذشته کم می کند .خطای اطمینان بیش از حد را نيز تقویت می کند. اثر تقدم و تأخر )(Primacy and Latency Effect اولين تأثيرات ،احساسات و برخورد ها تا آخر در ذهن باقی می ماند . «اولين برخورد و اثر ،آخرین برخورد است» انسان تمایل دارد که سریعا بر مبنای اطالعات اولیه در مورد یک شخص یا یک واقعه قضاوت کند . ذهن ترجیح میدهد که افراد و وقایع را بر مبنای اطالعات کلی طبقه بندی کند ،نه بازیابی جزئیات کامل. اگر اولين برخورد منفی باشد به سادگی تغیير نخواهد کرد . برخورد مثبت به واقعیت و برخورد منفی به برخورد . اثر تأخر ،زمانی ر میدهد که آخرین اطالعات ،ادراک مارا تحت تأثير قرار می دهند (.ارزیابی آخر سال) اثر مالیمت و تمرکز به مرکزیت (َ)Central Ten Dency تمایل به ارزیابی مثبت در اثر مالیمت و تمایل به ارزیابی متوسط در تمایل به مرکزیت مالیمت :ویژگی شخص ی که فرد دیگران و وقایع را همواره به روش مثبتی ارزیابی می کند. تمرکز به مرکزیت :فرد از قضاوت افراطی پرهيز و همه افراد و وقایع را متوسط ارزیابی می کند. موجب انگيزه سوزی در کارکنان دارای عملکرد بال می شود . موجب بی تفاوتی در کارکنان دارای عملکرد پایين می شود . اثر گالتیا اثر پیگمالیون اثر بگلم اثر گلم ( : )golemنظریه ای که اثر نگرش منفی انسان نسبت به دیگران را توضیح می دهد .یعنی انتظار پایين مدیر باعث انتظارات و عملکرد پایين در کارمند می شود گالتیا :اگر انتظارات بالی فرد باعث افزایش عملکرد خودش شود .اثر گالتیا کسب عملکرد بال است که از انتظارات یک کارکن در مورد عملکرد خودش ناش ی می شود. اثر پیگمالیون :افزایش ی کلی در عملکرد کارکنان است که از افزایش انتظارات مدیر در مورد سطوح ممکن عملکرد آن ها ناش ی می شود .مدیرانی که به راستی معتقدند کارکنان آن ها توانایی عملکرد سطح بال را دارند باعث القای اعتماد می شوند که منجر به عملکرد بال می شود .این نوع اثر بارها در کالس های درس تأیید شده اند .معلمانی که در آزمایشات کنترل شده معتقد بودند دانش آموزانشان عالی هستند در نهایت با دانش آموزان با عملکرد عالی به کار خود خاتمه دادند که در واقع دانش آموزان به طور تصادفی انتخاب و گمارش شده بودند .به نظر می رسد اعتقاد به اینکه کس ی می تواند بهتر باشد علتی می شود برای اینکه او این گونه شود حتی هنگامی که ما از چنين فرآیندی آگاه نباشیم. ده راه برای نهادی کردن اثر پیگمالیون در سازمان .1در کارکنان اعتماد به نفس ایجاد کنید . .2باور کنید که هر فرد بالقوه توان انجام کارها را دارد . .3اهداف چالش ی تنظیم کنید . .4انتظارات عملکرد بالیی ایجاد کنید. .5در مواقع ضروری بازخور مثبت و سازنده ارائه دهید . .6از ناامید کردن کارکنان چه به صورت کالمی و چه غير کالمی بپرهيزید . .7در راستای انجام موفق وظایف ،کارکنان را تشویق و تقویت مثبت کنید . .8به کارکنان کمک کنید تا مهارتهای جدید را بیاموزند . .9سعی کنید کارکنان در انجام مهارت ها به مرحله تسلط برسند . .10مراقب چرخه غير اثر بخش (لبه منفی)اثر پیگمالیون باشید . فراگرد ادراک ادارک هر موجودی به اندازه سعه وجودی اوست .این ادارکات نه تنها بر رفتار شخص بلکه بر رفتار دیگران نيز موثر است .فراگرد دریافت و تعبير و تفسير محرک های محیطی را ادارک می گویند محرک های محیطی تنها در صورتی بر بدن انسان تاثير حس ی می گذارند که بدن ساز و کارهای حس ی را برای دریافت آنها آماده کرده باشد و آگاهی نسبت به تاثير این حواس به گام بعدی در در فراگرد ادراک یعنی توجه بستگی دارد . فراگرد ادراك ایو وون فراگو وورد از سو ووه بخو ووش عمو ووده تشو ووكيل شو ووده اسو ووت کو ووه در ادراك اشياي فيزيكي و رخدادهاي اجتماعي حائز اهميت ميباشند. ادراک توجه -1اندازه -2شدت -3تناوب -4تباین احساس استنباط ادراكي انسان تمايل دارد كه بااستفاده از اطالعات محدود خود افراد را دسته بندي كرده و انگاه بر اساس اين اطالعات عمل كند.هرچند كه بيشتر استنباطهاي او تاييد نشود اين فراگرد را استنباط ادراكي مينامند. نظریه اسناد نظریه اسناد به فرد کمک م کند که عمل رفتار رود و دیگران را دریابد . بده عقیدده ک د انسدان هدا دس از اید کده ا العدات در مدورد سده عدد رفتدار یعنددی د اجم ددا ،تم ددایز ، ،ب ددات ب دده دس ددت آوردن اس ددناد ع د را انج ددام م د دهن ددد و عل ددل رفتاری را مشخص م کنند . پیامدهای روانی پیامدهای رفتاری عملکرد باال در آینده افزایش عزت نفس افزایش انتظار موفقیت در آینده افزایش غرور کاهش شرمساری کاهش افسردگی علت درونی توانایی باال تالش زیاد عملکرد پایی تا باال در آینده کاهش/افزایش عزت نفس کاهش/افزایش انتظار موفقیت در آینده کاهش/افزایش غرور کاهش/افزایش شرمساری کاهش/افزایش افسردگی عوامل بیرونی کار/شغل آسان خوش شانسی کمک همکاران مدیر خوب عملکرد پایی در اینده کاهش عزت نفس کاهش انتظار موفقیت در آینده کاهش غرور افزایش شرمساری افزایش افسردگی عوامل درونی توانایی پایی تالش کم عملکرد پایی تا باال در آینده کاهش /افزایش عزن نفس کاهش /افزایش انتظار موفقیت در آینده کاهش /افزایش غرور کاهش /افزایش شرمساری کاهش /افزایش افسردگی عوامل بیرونی کار/شغل دشوار بدشانسی همکاران نامناسب مدیر ضعیف علت یابی ارزیابی قضاوت در مورد موفقیت قضاوت در مورد شکست مدل اسناد وینر )(Weiner انجام یک کار خطاهای اسناد خطای اساس ی اسناد نادیده گرفتن عوامل محیطی مؤثر بر رفتار اشاره دارد و اینکه فرد تمایل دارد هنگام مشاهده و علت یابی رفتار دیگران تأثير ویژگی ها و صفات شخص ی را بیش از اندازه و تأثير عوامل بيرونی و محیطی را کمتر از حد واقعی جلوه دهد . تعصب خود خدمتی بیان می دارد فرد و سازمان موفقیت ها را به عوامل درونی – مثل توان و تالش -و شکست را به عوامل بيرونی – مثل شرایط و بدشانس ی -نسبت می دهند. مدیریت تصویر سازی (تأثير گذاری) تصویر سازی فرآیندی است که فرد آگاهانه می کوشد ادراکات دیگران را از خودش شکل داده ، کنترل یا مدیریت کند . از دو نوع استراتژی استفاده می کند : اسددتراتژی کدداهش :طووی آن نقووش و مسووئولیت خووود را در وقووایع و نتووای منفوی کمتر از حد واقعی نشان میدهند . اسووتراتژی اف وزایش :در آن مسووئولیت خووود را در نتووای مثبووت بوویش از حوود واقعووی جلوه میدهد . روش هایی برای بهبود ادراک :همدلی با دیگران همدلی به درک و حساسیت فرد به احساسات ،ادراکات و شرایط دیگران دللت دارد و دارای مؤلفه شناختی و احساس ی است . مؤلفه شنارتی :به درک وجعیت افراد دیگر داللت دارد . مؤلفه احساس ی :به تجربه احساسات مشابه با دیگری تأکید م کند . حرف آخر مهارت های ادراکی این مهارتها توانایی هماهنگ کردن و وحدت همه فعالیت های سازمان را به مدیر می دهند تا بتواند سازمان را به صورت یک کل در محیطی که آن را احاطه کرده است مشاهده و روابط متقابل بخش های مختلف وچگونگی تاثير تغیير هرقسمت درکل سازمان را پیش بینی کند با تشکر از استاد ارجمند جناب آقای دکتر بهلولی وشما دان جویان عزیز قشنگ ترین عشق، نگاه خداوند به بندگانش است. شما را به همان نگاه می سپاریم. تهیه کننده: علی فصیحی خلجان بهار1393 [email protected] منابع مبانی رفتار سازمانی /استیف پی .رابینز ؛ مترجمان علی پارسائیان ،محمد اعرابی _ .تهران :دفتر پژوهش های فرهنگی . 1376 ، مدیریت رفتار سازمانی /علی رضاییان .تهران :مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران .1372 ، مدیریت رفتار های سیاسی در سازمان (مدیریت رفتار سازمانی پیشرفته) /علی رضداییان _.تهدران :سدازمان مطالعده و تددوی کتدب علدوم انسدانی دانشگاه ها (سمت) 1383 ،