Transcript دانلود
مدلهای خط مش ی گذاری
ارائه دهنده :مهدی زندیه
1
تعریف مدل:
یک مدل نمایش ساده شده بعض ی از جنبه های دنیای واقعی است.
مدل ،واقعیت ها و وضعیت های دنیای کنونی را به شکل ساده نشان می دهد و
مارا در درک بهتر موضوعات مختلف کمک میکند.
2
انواع مدل ها:
-1 مدل های شماتیک:شکل فیزیکی پدیده ها و چیزهای واقعی هستند.مانند ماکت
هواپیما ،ساختمان یا یک شهر
-2 مدل های قیاس ی :این مدل ها به صورت فیزیکی پدیده ها و یا وضعیت های
واقعی را نمایش می دهند ،اما همانند آنها نمی باشند .نقشه ها و نمودارها
-3 مدل های ریاض ی :مجموعه ای از عالئم و روابط ریاض ی هستند که وضعیت
های واقعی را نشان می دهند .تجزیه و تحلیل نقطه سر به سر و یا کنترل
موجودی کاال
3
نکته:
مدل هایی که ما در مطالعه خط مش ی استفاده خواهیم کرد ،بیشتر مدل های قیاس ی
هستند.
مدل های مورد بررس ی در این فصل:
-1مدل نهادی-2مدل فرآیندی -3مدل گروهی-4مدل نخبگان-5مدل عقالئی -6مدل
تغییرات تدریجی و جزئی-7مدل(تئوری )بازی
-8مدل انتخاب عمومی -9مدل سیستم ها 10مدل تصمیم گیری اجتماعی
4
ویژگیهای مدل
-1مدل باید ساده و خالصه بوده و قدرت نظم دهندگی داشته باشد؛
-2مدل باید گویای جنبه های اصلی و مهم پدیده مورد نظر باشد؛
-3مدل باید با واقعیتها هماهنگی و تطابق داشته باشد؛
-4مدل باید اثربخش و مفید باشد و در کاربردها ،اهل حرفه را یاری دهد؛
-5مدل باید به تسهیل امر تحقیقات و بررسیها کمک کند؛
-6مدل باید در تبیین و تشریح پدیده ها کارساز و موثر باشد
5
فواید کاربرد مدلها :
-1اندیشه های ما را در مورد خط مش ی و سایر مسائل اجتماعی ،به طور ساده و
روشن بیان می کنند؛
-2جنبه های مهم مشکالت خط مش ی را شناسایی می کنند؛
-3با تاکید بر ویژگیهای اصلی مسائل و مشکالت ،ما را قادر به ایجاد ارتباط با
یکدیگرمی سازند؛
-4با تشخیص مسائل مهم از غیرمهم ،ضمن ایجاد درک بهتر از خط مش ی عمومی ،به
ما این توانایی را می دهند که تالشهای خود را در جهت روشن هدایت کنیم؛
-5شرایطی فراهم می کنند تا بتوانیم برای خط مش ی عمومی و پیش بینی پیامدهای
آن پیشنهادهایی را ارائه دهیم
6
مدل نهادی :خط مش ی به مثابه یک بازده نهادی ( Institutional
)Model
نهادهای دولتی برای مدت طوالنی کانون توجه علوم سیاس ی بوده
است .بطور سنتی ،علوم سیاس ی به عنوان مطالعه نهادهای دولتی
تعریف گردیده است.رابطه خیلی نزدیکی بین خط مش ی عمومی و
نهادهای دولتی وجود دارد.
واضح سخن آن که ،یک خط مش ی تا زمانی که توسط بعض
نهادهای دولتی اتخاذ ،اجرا و به پیش برده نشود ،تبدیل به خط
مش ی عمومی نمی شود.
7
8
سه مشخصه ای که نهادهای دولتی در خط مش ی عمومی می دهند:
-1 قبل از هر چیز دولت به خط مش ی ها مشروعیت می بخشد .این
توانایی دولت موجب می گردد تا خط مش ی ها ضمانت اجرا بیابند و
شهروندان به آنها گردن نهند.
-2 دوم اینکه خط مش ی های دولت شامل کلیت و فرا گیری هستند
.تنها خط مش ی دولتی به همه مردم جامعه اشاعه می یابدو حال آنکه
خط مش ی سایر گروهها و سازمان ها تنها به عنوان بخش ی از اجتماع
در نظر گرفته می شود.
-3 دولت اعمال اجبار در جامعه را در انحصار خود دارد .یعنی اینکه
تنها دولت می تواند به طور مشروع ناقضین خط مش ی هایش را
مجرم شناخته و به جزای الزم برساند.
نقش نهادها در خط مش ی گذاری
نهادها ممکن است آنچنان سازمان یافته باشند که اجرای یک خط
مش ی را تسهیل کنند و برای اجرای خط مش ی دیگر موانعی ایجاد
نمایند.
این نهادها ممکن است در پی برخی منافع مشخص در جامعه باشند
در حالی که دیگران را از آن منفعت محروم سازند.
نهادها میتوانند به افراد خاص ی در اجتماع مزیتی بدهند و یا مزیتی را
از دیگر گروهها دریغ کنند.
9
کوتاه سخن اینکه،
ساختار نهادهای دولتی ممکن است هم در وضع و هم
در اجرای خط مش ی نقش فعال و تعیین کننده ای
داشته باشد.
10
مدل فرآیندی :خط مش ی گذاری به مثابه فعالیتی سیاس ی
()Process Model
برای چندین دهه فرآیندها و رفتار های سیاس ی کانون مورد توجه علوم
سیاس ی قرار گرفت .نتیجه این مطالعات ،کشف الگوی فعالیت ها یا
فرآیندهای خط مش ی است.در این مدل محتوی خط مش ی عمومی بررس ی
نمی شوند بلکه فرآیندهای که خط مش ی عمومی بدان وسیله توسعه ،اجرا
و تغییر می یابند ،مورد مطالعه وبررس ی قرار می گیرند.
11
مدل فرآیندی
اول
دوم
سوم
12
• تعیین مسائل
• تعیین دستور جلسه برای تصمیم گیری
• تدوین پیشنهادات مربوط به خط مش ی.
چهارم
پنجم
ششم
13
• مشروعیت بخشیدن به خط مش ی
• اجرای خط مش ی
• ارزیابی خط مش ی
14
مدل گروهی:
خط مش ی به مثابه حاصل تعادل و تعامل بین گروهها ( Group
)Model
نظریه خط مش ی گذاری گروهی بر این فرض مبتنی است که :
15
نظریه دیوید ترومن David Truman
یک گروه ذینفع دارای نگرش مشترک است که تقاضا و ادعاهای مشخص ی را
برای تاثیر گذاری بر سایر گروهها در جامعه مطرح میکند.چنین گروهی اگر زمانی
تقاضای خود را از طریق هر نوع نهاد دولتی مطرح کند ،به یک گروه سیاس ی
تبدیل می شود.
بر طبق نظر نظریه پردازان گروه،خط مش ی عمومی در هر برهه ای از زمان
،رسیدن به تعادل در تنازع و تالش گروهی است.این تعادل به وسیله نفوذ نسبی
هر یک از گروههای ذینفع تعیین می گردد.
16
عوامل تعیین کننده میزان نفوذ گروهها:
نف وووذ گروهه ووا ب ووه وس وویله تعدادش ووان (جمعی ووت گ ووروه)،تمک وون م ووا ی
،ق و و وودرت سازمانی،رهیری،دسترس و و و ی ب و و ووه تص و و وومیم گیرن و و وود ان اص و و وولی
سیاس ی و همبستگی (وفاق) داخلی در بین آنها تعیین می شود.
17
نقش افراد در خط مش ی گذاری
نقش افراد زمانی موثر خواهد بود که فقط به منزله بخش ی از یک گروه یا مثابه نماینده آن
برای کسب منافع گروه مذکور اقدام کنند .
گروه به منزله یک حلقه ارتباطی بین افراد و دولت عمل میکند.
در واقع هدف گروهها از تالش و کشمکش ،نفوذ در فرآیند خط مش ی گذاری عمومی است.
18
رابطه تعادل مبارزات گروهی و خط مش ی گذاری
خط مش ی عمومی همیشه حاصل تعادل و توازن مبارزات گروهی است.
نقطووه تعووادل مزبووور از طریووق تغییوور گورایش خووط مشو ی بووه سوووی منووافع برخووی از
گروههای ذینفع ،تعیین می شوود .ایون انتظوار وجوود دارد کوه تغییور میوزان نفووذ
هر گروه ذینفع ،تغییراتی را درخط مش ی عمومی به وجود آورد.
ط
به ایون ترتیوب معمووال خوط مشویها ،همسوو بوا مواضوع گروههوایی هسوتند کوه از
نفوووذ بیشووتری برخوردارنوود و از مواضووع و دیوود اههای گروههووایی کووه موقعیووت
خوبی ندارند ،دور می شوند.
19
نفوذ اضافی
نفوذ گروه اول
نفوذ گروه ب
تعادل جدید
تغییر خط مش ی
تعادل مدل خط مش ی گذاری گروهی
20
ارل التم ( )Earl Lathamخط مش ی عمومی را از دید اه خط مش ی گذاری
گروهی به صورت ذیل تعریف می کند.
در جریان مبارزه گروهها ،هنگامی که بر سر جایگاه نقطه تعادل ،توافق شود خط
مش ی براساس آن تنظیم خواهد شد،
ط
بنابراین خط مش ی نشان دهنده تعاد ی است که گروهای متخاصم دائما برای
دستیابی به آن سعی دارند.
قانونگذار ،داور این مبارزه گروهی است و با داوری خود ،تالشهای موفقیت آمیز
گروههای پیروز را تائید می کند و شرایط تسلیم شوند ان و مصلحت جویان را
ثبت می نماید و آن را از طریق قوانین موضوعه ،اعالم می دارد.
21
نظام سیاس ی می تواند اختالف گروهی را به شیوه های ذیل حل و فصل
کند:
-1 برقراری قوانین بازی در تنازع گروهی ایجاد نظم و ضابطه در تعامل
گروهی؛
-2 توسعه توافق نامه ها و برقراری توازن در بین منافع
-3 تصویب توافق نامه ها در قالب خط مش ی عمومی
-4 اجرای این توافق نامه ها
22
نظریه نخبگان :خط مش ی به عنوان ترجیحات نخبگان
خط مش ی عموی می تواند به عنوان ترجیحات و ارزش های نخبگان حاکم مورد
بررس ی قرار گیرد .اگر چه اهی اوقات چنین ادعا می شود که خط مش ی عمومی
منعکس کننده تقاضای مردم می باشد،اما این در اغلب دموکراس ی ها بیانگر
نوعی افسانه است.
نظریه نخبگان بیان می کند که مردم بی تفاوت هستند و نسبت به خط مش ی
گذاری عمومی اطالعات ضعیفی دارند و نخبگان آراء ونظرات عموم را در قالب
خط مش ی عمومی شکل می دهند .این نظریه بیان می کند ،عکس این عمل اتفاق
نمی افتد ،یعنی آراء نخبگان توسط انبوه مردم تامین نمی شود.
23
نظریه نخبگان به طور خالصه:
-1 جامعه به دو بخش نخبگان و توده مردم تقسیم می شود.
-2 تعداد کمی که خط مش ی را هدایت می کنند ،بهنوعی از مردم نیستند.
-3 حرک ووت غیرنخبگ ووان ب ووه موقعی ووت نخبگ ووان آرام ب وووده وثب ووات نظ ووام سیاس و ی حف وظ
گردیده تا از انقالب جلوگیری شود.
-4 نخبگان،وف وواق مش ووترکی از ارزش ه ووای اساسو و ی سیس ووتم اجتم وواعی و محافظ ووت از
سیستم سیاس ی را دارند.
-5 خووط مش و ی عمووومی موونعکس کننووده تقاضوواهای توووده مووردم نیسووت و فقووط موورو
ارزشهای نخبگان است.
-6 نخبگووان کمتوور در معوورض نفوووذ مسووتقیم توووده مووردم هسووتند .بیشووتر ،نخبگوان توووده
مردم را تحت تاثیر قرار مدهند تا توده مردم ،نخبگان را.
24
مدل عقالیی
ب وور اس وواس ای وون م وودل دولمه ووا باا وود خ ووط مش وویهات را انتخ وواب نن وود ووه نس ووبت من ووافع
اجتم وواعن آن ب وورا ،جامع ووه ،در مقاهس ووه ب ووا هز ن ووه ه ووا ،اج وورا ،آن ب ووه ب وواالتر ن ح وود
برسد در واقع مسئوالن بااد از پذارش خط مشیهات ه هز نه اجرا ،آنها از منافع
آنها بيشتر است ،خوددار ،نند .
. در تعر ف فوق ،دو نكته مهم مالحظه م شود .اول اانكه هر خط مشو ،فقوط
در ص ووورت پذارفت ووه م و ش ووود ووه هز ن ووه اج وورا ،آن از من ووافع حاص وول از اج وورا ،آن
بيشتر نباشد ،دوم اانكه ،تصوممم گیرنود ان بااود از مموان خوط مشویها ،پيشونهاد،،
گز ن و ووه ا ،را انتخ و وواب نن و وود و ووه در مقاهس و ووه ب و ووا هز ن و ووه ه و ووا ،بيش و ووتران من و ووافع را در
برداشته باشد.
25
خط مش ی وقتی عقالیی است که:
>
26
نکات مهم درخط مش ی گذاری عقالیی
خردگرائي را نبايد با نگرش ي محدود به بازدهي مالي و واحد پولي ،ارزيابي كرد ،زيرا در
اين صورت ارزشهاي مهم اجتماعي ،در مقايسه با كارايي مالي و منافع اقتصادي ،
كم اهميت تر ارزيابي خواهند شد.
در برخورد عقاليي ،عالوه بر بررس ي متغیر هاي قابل اندازه گیري با واحد پولي ،بايد
ارزشهاي اجتماعي ،سياس ي و اقتصادي نیز در ارتباط با موضوع خط مش ي ،مورد
مالحظه قرار گیرند.
27
براي انتخاب يك خط مش ي عقاليي
بر همه ترجیحات ارزش ی جامعه واقف باشند و وزن نسبی آن را بدانند.
با همه گز نه ها ،موجود خط مش آشنا باشند.
همه پمامدها ،ممكن را برا ،هر گز نه خط مش پيش بمن نند
نسبت منفعت به هز نه را برا ،همه گز نه ها محاسبه نند.
كاراتر ن گز نه را به عنوان خط مش مطلوب انتخاب نند.
28
29
مدل احساس :ادراک درفرایند عقالئی
تعریف مساله شامل دو مرحله متمایز از هم می باشد
-1احساس مشکل
-2ادراک مشکل
در مرحله احساس خط مش ی گذاران عارضه ها ورویه های بیرونی مشکل رادر می
یابند ودرمرحله ادراک به ریشه یابی مشکل اقدام می کنند .
مدل ساده "احساس مشکل –ادراک مشکل "برای تحلیل خط مش ی گذاریها مفید
بوده وخط مش ی گذاران وتحلیلگران خط مش ی را یاری می دهد تابه نتایج
موثرتری درتصمیم گیریها وتحلیلهایشان دست یابند.
30
موانع خط مشي گذاري عقاليي
ه
-1معموووال هوومف منفعووت اجتموواعن وجووود نوودارد ووه در مووورد آن توافووق لوون وجووود
داشته باشد ،بجز منافع افراد و گروهها ،معدود ه بسمار ،از آن منافع نیز
با هم در تعارض هستند.
-2منووافع و هز نووه هووا ،ب و شوومار ،را ووه بووا هووم سوواز ار نيسووتند نم و توووان م وورد
بررس قرارداده.
31
موانع خط مشي گذاري عقاليي
-3خووط مش و گووذاران ب ورا ،اتخوواذ تصوومممات بوور مبنووا ،اهووداف اجتموواعن انگیووزه
ا ،ندارنوود در عوووض آن هووا سووعن م و ننوود ووه پاداشووها ،خووود هعن و قوودرت،
موقعمووت ،انتخوواب(انتصوواب) مجوودد ،امنانووات مووا ن و غیووره را اف وزاهش دهنوود و
در نظر گیرند.
-4خ ووط مش و گ ووذاران ج ووز اانك ووه ب ووه رف ووع نمازه ووا ب ورا ،پيش وورفت ام ووور ب ردازن ود ،
انگیووزه بورا ،افوزاهش نفووع خووالص اجتموواعن ندارنوود ،آنهووا بووه تحقمووق خووود بورا،
ا ووافتن« بهت ووران راه ادام ووه نمو و دهن وود و زم ووان ووه راه وون را بمابن وود ووه « عمل وون
باشد» جستجو برا ،اافتن داگر گز نه ها را متوقف م نند،
32
موانع خط مشي گذاري عقاليي
-5سرمااه گذار ،عظمم در مورد برنامه ها و خط مشیهات نون ،خط مش
گذاران را بازبمن گز نه هات ه در جر ان تصممم گیریهات قبلن ،مورد قبول
واقع نشده اند ،باز میدارد.
-6در جریان خط مش ی گذاری موانع بیشماری نظیر هزینه جمع آوری ،دسترس ی
به اطالعات و زمان الزم برای جمع آوری اطالعات وجود دارد
-7توانات پيش بمن در علوم رفتار ،و اجتماعن و همچنین علوم زتست و فیزان
به حد ،نيست ه خط مش گذاران قادر باشند تا همه منافع و هز نه ها،
ط
احتما ن حاصل از اجرا ،هر گز نه ( خط مش ) را كامال درك نند.
33
موانع خط مشي گذاري عقاليي
-8زمان ه ارزشها ،مختلف سماس ،اقتصاد ،و فرهنگ دخالت دارند ،خط مش
گذاران حتی به کمک پیشرفته ترین فنون تحلیلی و روشهای پردازش رایانه ای قدرت
کافی برای محاسبه دقیق هزینه ها ومنافع را نخواهند داشت.
-9برا ،كاهش احتمال پمامدها ،ااذائ و غیر قابل پيش بمن ،به دلمل عدم قطعمت در
مورد نتااج گز نه ها ،مختلف خط مش ،خط مش گذاران مجبورند تا آنجا ه
ممكن است به خط مشیها ،قبلن متن باشند،
-10ماهمت تقسمم كار و تخصص شدن خط مش گذار ،عموم در داوان ساالریها،
بزرگ ،هماهنگ در فرااند تصممم گیر ،را مشنل م نمااد ،ز را در موقع تصممم
گیر ،نم توان نظر همه متخصصان را در زممنه ها ،مختلف در اختمار داشت.
34
مدل جزئی-تدریجی :خط مش ی به عنوان اعمال تغییرات در فعالیمهای
گذشته
بر اساس مدل جزئی-تدریجی خط مش ی عمومی به عنوان تداوم فعالیمهای
گذشته دولت با اعمال تغییراتی جزئی میباشد.
35
علل ارئه مدل جزئی -تدریجی
چووارلز-لینوودبلوم ( )Charles E.Lindblomاولووین بووار ایوون موودل را در
ارتباط با نقود مودل عقالیوی تصومیم گیوری ،معرفوی کورد .براسواس نظریوات وی،
مسووئوالن تصوومیم گیرنووده هوور سوواله تمووامی جزئیووات خووط مش و ی هووای موجووود و
پیش و وونهاد ش و ووده را بررسو و و ی نم و ووی نماین و وود ،اه و ووداف اجتم و وواعی ب و ووه وس و وویله آنه و ووا
شناس ووایی نم ووی شو ووود ،هزین ووه و منو ووافع خ ووط مشو و ی گزین ووه در رسو وویدن ب ووه ایو وون
اه ووداف م ووورد بررس و ی ق ورار نم ووی گی وورد ،اولویمه ووا ب ورای ه وور گزین ووه خ ووط مش و ی از
لح وواک ح ووداکار منفعو ووت خ ووالص آن بو ووه ترتی ووب تنظ وویم نمو ووی ش ووود و در نهایو ووت
انتخاب و تصمیم نهایی براساس تمامی اطالعات مرتبط انجام نمی گیرد.
36
علل ارئه مدل جزئی -تدریجی
(ادامه)
از سوووی دیگوور ،محوودودیمهای زمووان ،اطالعووات مووورد نیوواز ،و هزینووه ،خووط مشو ی
گ ووذاران را از شناس ووایی تم ووامی گزین ووه ه ووای خ ووط مش و ی و پیام وودهای آن ب وواز م ووی
دارد.
محوودودیت هووای سیاسو ی نیووز مووانع فوراهم شوودن زمینووه الزم بورای هوودف گووذاری
اجتماعی روشن و محاسبات دقیق هزینه و منفعت است
37
مزیت اصلی روش جزئی تدریجی
. مدل“ جزئی-تدریجی“ ماهیت غیرعملی و اجرائی مدل
جامع عقالیی خط مش ی گذاری را آشکار می کند و
روش محافظه کارانه تری از تصمیم گیری را ارائه می
دهد.
38
علل گرایش خط مش ی گذاران به مدل جزئی تدریجی
ط
-1 خووط مشو ی گووذاران بووه دلیوول عوودم قطعیووت پیاموود خووط مشوویهای کووامال جدیوود یووا متفوواوت،
مشووروعیت خووط مشوویهای قبلووی را مووی پذیرنوود .آنهووا توورجیه مووی دهنوود ک ووه ب ووا برنام ووه و خ وط
مشو وویهای حاضو وور همو ووراه و همگو ووام باشو ووند تو ووا اینکو ووه بو ووه اسو ووتقبال برنامو ووه هو ووای جدیو وود بو ووا
پیام وودهای نامش ووخص و غیرقطع ووی برونو وود .تح ووت ش وورایط جدیو وود و غیرقطع ووی ،خ ووط مشو و ی
گ ووذاران ت وورجیه م ووی دهن وود ب ووا وج ووود ع وودم اثربخش و ی برنام ووه ه ووای گذش ووته و موج ووود آنه ووا را
تدارم بخشند.
-2 ممکوون اسووت سوورمایه گووذاریهای کالنووی در خصووو برنامووه هووای موجووود بووه عموول آمووده
باشوود کووه هرگونووه تغییوورات عمووده و اساس و ی را در مووورد آنهووا غیوورممکن نمایوود .ایوون سوورمایه
گ ووذاریها ممک وون اس ووت در خص ووو مس ووائل م ووا ی ،تجهی ووزات و س وواختمان ،مس ووائل رو ووی و
انگیزه کارکنان ،فعالیمهای اداری و یا ساختاری سازمانی باشد.
39
علل گرایش خط مش ی گذاران به مدل جزئی تدریجی
-3 مدل جزئی-تدریجی از لحاک سیاس ی مناسب به نظر می رسد .زمانی که
مسائل مورد بحث تنها افزایش و کاهش در بودجه یا تغییر در برنامه های
موجود است رسیدن به توافق در خط مش ی گذاری به آسانی صورت می
گیرد .در وضعیتی که تغییرات در برنامه ها و تصمیمات اختالف و تعارض را
شدت می بخشد .مدل جزئی-تدریجی در کاهش تعارض ،برقراری ثبات و
حفظ سیستم سیاس ی نقش سازنده ای دارد .
-4 ویژگیهای شخصیتی خط مش ی گذاران هم به مدل جزئی-تدریجی گرایش
دارد .انسان به ندرت در پی آنست که منافع خود را به حداکار برساند .زیرا
ط
عمال این حداکار سازی میسر نیست.
40
نظر ه باز :،خط مش گذار ،به عنوان انتخاب عقالت در شرااط رقابت
نظر ه « باز »،به بررس تصمممات عقالت در محمط رقابت بین دو اا چند نفر
(گروه) م پردازند .شرااط رقابت به گونه ا ،است ه بازده هر گز نه برا ،اك
طرف ،مرتبط به نتااج گز نه طرف داگر است.
در اان نظر ه از خط مش گذار ، ،بهتران پمامد را به عملكرد تصممم گیرنده
مقابل وابسته م سازد.
در تئور« ،باز »،نظر بر اان است ه تصممم گیران در مورد گز نه هات به
انتخاب م پردازند ه با هم ارتباط خملن نزداك دارند .خط مش گذاران بااد به
نحو ،رفتار خود را تعدال نند ه نه تنها بمانگر عالاق و توانات خودشان بلكه
همچنین انتظارات و عملكرد اشخا داگر نیز باشد.
41
ویژگیهای نظریه بازی
نظريه بازي يك الگوي ذهني و استقرائي خط مش ي گذاري است .اين تئوري توضيح نمي
ً
ً
دهد كه افراد واقعا چگونه تصميم بگیرند ،ولي نشان مي دهد كه اگر افراد كامال
عقاليي تصميم بگیرند ،در وضعيتهاي رقابت آمیز به چه صورت خواهند گرفت بدين
ترتيب نظريه بازي شكلي از شيوه عقاليي است ،اما در وضعيتهاي رقابتي به كار مي رود،
زماني كه پيامد تصميم گیري به عملكردهاي دو شركت كننده يا بيشتر بستگي پيدا مي
كند.
نظر ه «باز »،روش جالب را از تفكر دقمق در مورد خط مشیهات ناساز ار و
متعارض ارائه م دهد.
42
اصطالح ”کم -زیاد“ در مدل نظریه بازی
صرف نظر اینکه حریف چه کاری را انجام میدهد خط مش ی گذار
بایستی به دنبال بازده بهینه باشد.دستیابی به این هدف میتواند
از طریق کاهش حداکار زیان یا افزایش حداقل سود باشد” .کم-
زیاد“
ا ار نظر ه پردازان « م-ز اد» را به عنوان بهتران استراتژ ،عقالت
م شناسد .
43
اصطالح ”کم -زیاد“ در مدل نظریه بازی
اهداف نظریه بازی
افزایش ”حداقل سود“
44
کاهش ”حداکار زیان“
مدل انتخاب عمومی ()Public Choice Model
مدل انتخاب عمومی مطالعه اقتصادی تصمیم گیری غیربازاری ،مخصوصا کواربرد
تجزیه وتحلیل اقتصادی برای خط مش ی گذاری عمومی است.
بو ووه عبو ووارت دیگو وور ،در اندیشو ووه انسو ووان اقتصو ووادی عامو وول ذینفعو ووی وجو ووود دارد و اودر
جس ووتجوی ح ووداکار نم ووودن رف وواه اجتم وواعی اس ووت.ام ووا نظری ووه انتخ وواب عم ووومی ای وون
تصووور را کووه افووراد در سیاسووت متفوواوت توور از بووازار عموول مووی کننوود را مووورد چووالش
قرار می دهد .
ایو و وون نظریو و ووه چنو و ووین فو و وورض مو و ووی کنو و وود کو و ووه همو و ووه بو و ووازیگران سیاس و و و ی (اعو و ووم از رای
دهنو وود ان،پرداخت کننو وود ان مالیات،نامزدهو ووای انتخابو وواتی ،قانونگو ووذاران ،احو ووزاب
،و).......در جس و ووتجوی ح و ووداکار نم و ووودن من و ووافع ف و ووردی در سیاس و ووت ب و ووه مانن و وود ب و ووازار
هستند.
45
مبانی نظری مدل انتخاب عمومی
جیمز بوکانن ،اقتصاد دان برنده جایزه نوبل و محقق در نظریه انتخاب عمومی
مدرن،عقیده دارد که افراد به خاطر منافع دو جانبه شان در امور سیاس ی و خط مش ی
گذاری عمومی گردهم می آیند .خالصه اینکه انسان ها منافعشان را هم در امور
سیاس ی وهمبازار جستجو می کنند.
نظریه انتخاب عمومی بیان می کند که دولت باید وظایفی را که بازار قادر به انجام آن
نیست (شکست های خا بازار ) ا از قبیل :عرضه کاالهای عمومی و مداخله با
تاثیرات خارجی را انجام دهد.
46
مدل سيستم :خط مش به عنوان بازده سيستم
()system model
راه دیگر برای شناخت خط مش ی عمومی ،تفکر درباره آن به عنوان واکنش
سیستم سیاس ی به نیروهات ه در محمط بر سيستم خط مش گذاری اثر م
گذارندو به عنوان دروندادها ،سيستم در نظر گرفته م شوند.
محمط به شرااط اا وضعمت اطالق م شود ه در خار از مرزهای سیستم
سیاس ی است گویند
بازداده سيستم ،ارزشهای تخصمص اافته و به صورت تصمممات و اقدامات
است ه به صورت خط مش پدادار م شوند.
47
مدل سیستم ها
تقاضاها
تصمیمات
برون داد
اقدامات
خطی مش ی
عمومی
سیستم سیاس ی
حمایت ها
بازتاب
48
درون داد
سيستم ،خود را از طر ق مبادرت به فعالممها ،ذال ،حفظ م
- ارائه بازداده ها ،رضااتبخش و معقول،
-2 اتنا به نیروها ،درون خود،
-3 استفاده از قدرت و اقتدار
49
ند:
مدل سیستمی خط مش ی گذاری گابریل آملوند
ابریوول آنونوود نیووز بووا نگوواهی سیسووتمی خووط مش و ی گووذار را در نظووام سیسووتمی مووورد و
بحووث و تجزیووه و تحلیوول قرارمووی دهوود.وبوورای ایوون کووار از رویکوورد سیسووتمی –محیطووی
استفاده می کند .مزیت رویکرد سیستمی –محیطی آن است کوه رویودادهای درون
و میان کشورها را نشوان موی دهود و بوه کموک آن میتووانیم ایون رویودادهای متعامول
را توصیف ،مقایسه و تبیین کنیم.
50
محیط داخلی
کار ویژه های سیستمی جامعه پذیری ،گزینش کارگزاران ،ارتباطات
برون داد
کارکردهای
خط مش ی
گذاری
استخرا
توزیع
تنظیم
برون داد
درون داد
اجرای خط مش ی
ها وقضاوت
خط مش ی گذاری
تالیف منافع
بازتاب
محیط خارجی
51
مدل سیستمی نظام سیاس ی و فرآیند خط مش ی گذاری
تصریه منافع
مدل سیستمی نظام سیاس ی
-1 در ابتدا افراد و گروهها در داخل حکومت باید مشخص سازند که خواهان و
آرزومند چه چیزی از خط مش ی هستند .فرآیند خط مش ی زمانی آغاز می گردد که
این منافع بیان یا تصریه شوند.این تصریه منافع می تواند برای حذف و یا تقلیل
مسائل عمومی از سوی گروههای اجتماعی از قبیل دانشجویان
،معلمان،کارگر،محققان،پرستاران،اعضای هیئت علمی دانشگاه،روستائیان
و....مطرح شود.
-2 در مرحله تالیف منافع ،برای تقاضاهای گوناگون اقشار مختلف اجتماع خط
مش ی هایی با توجه به مقدورات در نظر گرفته می شود.
52
-3 در مرحله خط مش ی گذاری ائتالفی که از منابع سیاس ی چشمگیری مانند آراء
مردم برخوردار است از برخی خط مش ی ها حمایت می کند و خط مش ی گذاری
صورت می گیرد.
-4 در مرحله بعد خط مش ی به اجرا گذاشته می شود و در صورت بروز مخالفت
هایی در برابر آن یا نقض آ باید نوعی نوعی فرآیند قضاوت صورت گیرد.
53
کار ویژه های که برای نظام سیاس ی اهمیت دارند:
-1 جامعه پذیری :یعنی شیوه آشنا شدن کودک با ارزش ها و نگرش های جامعه
خویش .جامعه پذیری سیاس ی بخش ی از همین فرآیند است که طی آن نگرش های
سیاس ی فرد شکل می گیرد.
اولین نکته در مورد جامعه پذیری اینکه :
54
جامع و ووه پ و ووذیری سیاس و و ی
مستقیم
جامعه پذیری سیاس ی
غیر مستقیم
55
جامعه پذیری
سیاس ی به دو شکل
صورت می پذیرد:
الف-جامعه پذیری سیاس ی مستقیم:
حو ووالتی اسو ووت کو ووه اطالعو ووات ،ارزشو ووها یو ووا احساسو ووات نو وواظر بو وور مسو ووائل سیاس و و ی بو ووه
ص وراحت و روشوونی کاموول صووورت مووی پووذیرد.ماننوود توسووعه دروس تعلیمووات موودنی و
تووارید در موودارس و تووالش هووای حووزب کمونیسووت در شوووروی سووابق ،چووین وکوبووا بوورای
جا انداختن اندیشه انسان سوسیالیتی یا انسان سرخ
ب-جامعووه پووذیری سیاسو ی غیوور مسووتقیم :هنگووامی رخ مووی دهوود کووه تجربیووات مووا
ناخواسووته دیوود اههای سیاسو ی مووا را شووکل مووی دهوود.بورای نمونووه ،رشوود کووودک
در دوران مشو ووقت بو ووار و محرومیو ووت ممکو وون اسو ووت کو ووه سو ووبب شو ووود کو ووه وی در
آینده ،ارزش های مادیگرایانه را در اولویت قرار دهد.
56
دومییین نکتییه مهییم دربییاره جامعییه پییذیری سیاس ی ی ،تییداوم و اسییتمرار آن در
سراس ییر زن ییدگی ف ییرد م ییی باش یید .نگ ییری ه ییایی ک ییه در دوران ک ییودکی ف یرد
شکل می گیرند ،با کسب تجارب مختلف اجتماعی ،پیوسیته تعیدیل ییا
تقویت می شوند.
57
عوامل تاثیر گذار بر جامعه پذیری سیاس ی:
-1 خانواده
-2 مدرسه
-3 رسانه های جمعی
-4 گروههای ذی نفوذ
-5 احزاب سیاس ی
-6 تماس مستقیم با ساختارهای حکومت
-7 نهادی مذهبی
-8 گروه همسانان
-9 حرفه ،طبقه و منزلت اجتماعی
58
گزینش کارگزاران سیاس ی:
هر نظام سیاس ی از مجموعه ای از ساختارهای سیاس ی تشکیل شده است .در
واقع ساختارهای سیاس ی شاکله اصلی نظام سیاس ی را تشکیل می دهد.
این ساختارها به طور معمول از احزاب ،قوای مقننه ،مجریه ،قضائیه
،بوروکراس ی های دولتی و وابسته های آنها تشکیل شده اند.
انتخابات سیاس ی یکی از متداواترین فرآیندهای سیاس ی برای انتخاب سیاسیون در
جهان معاصر است.در مشخص ترین صورت انتخابات عمل رای دادن توسط تک
تک شهروندان صورت می گیرد و آن یکی از ساده ترین و فراوان ترین اعمال
سیاس ی است.
59
میزان مشارکت مردم در انتخابات به عوامل زیر بستگی دارد:
-1 مردم به دلیل عدم دریافت پاداش مورد انتظار خود ،در انتخابات شرکت نمی
کنند.
-2 مردم به دلیل اینکه فکر می کنند مشارکت یا عدم مشارکت آنها تاثیری در
نتیجه کار ندارد.
-3 مردم تفاوتی میان مواضع کاندیدها احساس نمی کنند و انگیزهای برای انتخاب
ندارند
-4 مردم با اعتقاد به اینکه هر چه باشد برای آنان قالب قبول است مشارکت نمی
کنند.
-5 مردم به علت موانع و عوامل باز دارنده در انتخابات شرکت نمی کنند.
-6 مردم به دلیل بی اطالعی از جریانات سیاس ی ،مشارکت خود را اثر بخش نمی
دانند.
60
مشارکت مردم در فرآیند امور سیاس ی به سه طریق صورت می گیرد:
-1 مشارکت جویان :عده ای از که از مسائل سیاس ی آ اهند وموی تواننود تقاضواهای
سیاس ی مطرح کورده و حمایوت سیاسو ی خوود را در اختیوار رهیوران سیاسو ی قورار دهنود
و عمال چنین می کنند.
-2 پی ووروان :ع ووده ای از م ووردم هس ووتند ک ووه از مقام ووات حک ووومتی و ق وووانین ،منفعالن ووه
اطاعووت مووی کنوود و ووی رای نمووی دهنوود (مگوور از روی اجبووار و یووا توورس)و خووود را درگیوور
سیاست نمی سازند.
-3 کوچ ووک اندیش ووان :گروه ووی از م ووردم جامع ووه ک ووه اص ووال از حکوم ووت و سیاس ووت ب ووی
اطالعنوود .بووی سوووادان ،روستائیان،سوواکنان منوواطق دوره افتوواده ،پیرانووی کووه از حووق
رای خووود اسووتفاده نمووی کننوودو تقریبووا بووه طووور کاموول درگیوور خووانواده و جوامووع محلووی
خویشند.
61
مشارکت
جویان
مشارکت
جویان
100
مشارکت
جویان
مشارکت
جویان
پیروان
پیروان
50
پیروان
کوچک
اندیشان
نوع حکومت
62
دموکراس ی
صنعتی نشده
کوچک
اندیشان
اقتدار گرای در
حال گذر
کوچک
اندیشان
اقتدارگرای
صنعتی
درصد
پیروان
کوچک
اندیشان
0
دموکراس ی
صنعتی
نقش ارتباطات در فرآیند خط مش ی گذاری
ارتباطات مبین جریان یافتن اطالعات در دل جامعه و ساختارهای تشکیل دهنده
نظام سیاس ی است.ایجاد یک سیستم بزرگ بدون سیستم موثرارتباطی که بتواند
اجزائ سیتمهای کوچکتر را مرتبط سازد ،میسر نخواهد شد.
بسیاری از خط مش ی های عمومی چون مبتنی بر اطالعات دقیق ،صحیه وواقع
بینانه نبوده در عمل حکم بطالن خود را صادر کرده است.
از آنجا که توانایی یا فرصت مردم برای بررس ی صحت و سقم اطالعات دریافتی از
منابع خیری اندک است ،آنها ترجیه می دهند در صورتیکه از وضع موجود
رضایت دارند ،به همان اطالعاتی که دریافت می کنند اکتفا می کنند و اگر
ناراض ی باشند به شایعات رو می آورند یا به کانال های اطالع رسانی برون مرزی
همچون تلویزیون ها و رادیو های بیگانه متوسل می شوند.
63
برون دادهای نظام سیاس ی یا تقسیمات خط مش ی های عمومی
-1 خط مش ی های استخراجی:
همه نظامهای سیاسو ی حتوی در سواده تورین شوکل آن ،منوابعی را از محویط خوویش بور
مو ووی گیرن و وود .آنهو ووا من و ووابعی از قبی و وول پول،خو وودمات و اف و ووراد را از محو وویط دریاف و ووت م و ووی
کنند.متداولترین شکل استخرا در عصر حاضر دریافت مالیات و عوارض از مردم
است.
نکتوه ای کوه در اینجووا حوائز اهمیوت اسووت ،شویوه اسوتخرا هووا و یوا دریافمهوا از موردم
اس ووت .ممک وون اس ووت ی ووک نظ ووام از روش ه ووای دموکراتی ووک و کش ووارکتجویانه ب ووه به ووره
گیری از منابع و امکانات مبادرت ورزد و یا از ابزارهوای زور و سورکوب و بوه بهوای فودا
کردن آزادی های سیاس ی به توسعه اقتصادی و تکنولوژیکی و نظامی برسد.
64
-2خط مش ی های توزیعی :
در این دسته از خط مش ی ها ،نظام سیاس ی با تدوین و به اجرا گذاردن خط مش ی
هایی به دنبال پاسخ به این سوال است ،کدام ،پول ،کاال و خدمات در بین چه
کسانی توزیع شود؟
نمونه هایی از این خط مش ی :
امور آموزش و پرورش دوران قبل دانشگاه ،توسعه دانشگاهها و امور پژوهش ی
،امور رفاهی ،امور دفاعی ،معافیت های مالیاتی صنعتگران در مناطق محروم
،ارائه یارانه به کاالهای خا (همانند بنزین ،نان)،گسترش راهها
65
-3خط مش ی تنظیمی:
از این نوع خوط مشو ی بورای کنتورل نظوام سیاسو ی بور رفتوار افوراد و گروههوای مختلوف
در جامعووه اسووت .هوور چنوود معموووال تنظوویم رفتووار را بووا اجبووار قووانونی یووا هدیوود بووه آن
همووراه مووی داننوود و ووی نظامهووای سیاسو ی عمومووا تمایوول دارنوود از راه ترغیووب واسووتفاده
از مشوق های مادی وما ی ،رفتار شهروندان وگروهها را تنظیم کنند.
مثال:
حمایووت از حقوووق رای دهووی ،حمایووت از نژادهووای مختلووف ،منووع تبعوویض شووغلی علیووه
گروهه ووای اقلی ووت و زن ووان،کنترل آل ووود ی ،آزادی بی ووان ،مطبوع ووات ،گردهم ووایی ه ووا و
مذهب و....
66
-4خطمش ی های نمادین:
خ ووط مش و ی ه ووای نم ووادین در راس ووتای حف ووظ وف وواق مل ووی و گس ووترش ص ووفاتی همچ ووون
شووجاعت ،بلنوود همتی،برابووری ،ایثووار گووری ،دموکراس و ی ،دیوون گرایووی و ....در نووزد آحوواد
جامعوه مووی باشوود.توجووه بووه خووط مشو ی هووای نمووادین مووی توانوود در بووه اجوورا درآوردن و
تقویت دیگر خط مش ی ها موثر باشد.
مثال :
خوط مشو ی هووای کوه موجبوات توجووه بوه آثووار باسوتانی ،هنوری ،توواری ی و ادبوی را فوراهم
می سازند ،در راستای خط مش ی های نمادین قرارمی گیرند.
67
مدل تصمیم گیری اجتماعی مستقیم و غیرمستقیم ( Citiprocess
)& Proxiprocess
تعریووف فرآینوود تصوومیم گیووری اجتموواعی بووه اجتموواع دو نفوور یووا بیشووتر از شووهروندان،
جامعه جهت اخوذ تصومیمی کوه از آن منتفوع موی شووند گوینود .بوه طوور کلوی جامعوه
ممک وون اس ووت ب ووه ی ووک ش ووورای کوچ ووک ،ی ووک ت وویم ،ی ووک س ووازمان تج وواری ،ی ووک ح وووزه
انتخاب وواتی ،ی ووک اس ووتان ،ی ووک مل ووت ،ی ووک س ووازمان همک وواری ب ووین انلل ووی ،ی ووک ب ووازار ی ووا
افرادی که در یک فعالیت مشترک یوا رقابوت آمیوز شورکت دارنود اطوالق شوود .فرآینود
یووک تصوومیم گیووری جمعووی ،یووک فرآینوود انتخوواب جمعووی اسووت کووه براسوواس مجموعووه
انتخابهووای فووردی شووهروندان یووا مجموعووه ترتیووب اولویمهووای فووردی یووا ترکیبووی از هوور دو
تعیووین مووی شووود .موضوووع اصوولی بوورای یووک فرآینوود تصوومیم گیووری اجتموواعی ،شوویوه یووا
روش کلی (جمعی) افراد است.
68
طبقه بندی فرآیند تصمیم گیریهای اجتماعی :
فرآین وود انتخ وواب مس ووتقیم ش ووهروندان ( )citiprocessesک ووه در آن ش ووهروندان
ط
ر
مستقیما انتخاب خود را به صو ت همگانی و جمعی مشخص می کنند.
فرآین وود تص وومیم گی ووری غیرمس ووتقیم ( : )proxiprocessesدر ای وون فرآین وود ی ووک
نماین و ووده ی و ووا گروه و ووی از نماین و وود ان ب و ووا در نظ و وور گ و وورفتن اولویمه و ووا و عقای و وود مش و ووخص
شووهروندان مجوواز بووه تصوومیم گیووری از طوورف آنووان هسووتند .در واقووع اکاوور فرآینوودهای
تصو وومیم گیو ووری اجتمو وواعی ترکیبو ووی از فرآینو وود انتخو وواب مسو ووتقیم شو ووهروندان و فرآینو وود
تص وومیم گی ووری غیرمس ووتقیم ب ووه وس وویله نماین وود ان اس ووت ک ووه ب ووه آن Hybrid
Processesمی گویند.
69
-1فرآیند انتخاب (مستقیم) شهروندان (:)citiprocesses
ایوون فرآینوود شووامل رای دادن اسووت کووه در آن شووهروندان بووا عالمووت
زدن اسم نامزدهای مورد عالقه خودروی ورقوه رای و انوداختن آنهوا
به صندوقهای رای گیری انتخابهای مهم خود را مشخص می کنند.
70
-2فرآیند تصمیم گیری غیرمستقیم (توسط نمایند ان،
: )proxiprocesses
نمایند ی سیاس ی فرآینود تصومیم گیوری شوهروندان بوه وسویله وکوالی
قو وووه مقننو ووه اعمو ووال مو ووی شو ووود .طبو ووق قو ووانون اساس و و ی ،هو وور نماینو ووده
ط
منتخووب قانونووا اختیووار دارد کووه بووا مشووخص کووردن اولویمهووای عموومی
در یک مجموع قانونگوذاری بوه انتخواب فوردی ب وردازد .او ممکون اسوت
ت ووالش نمای وود ک ووه ب ووا ب ووه دس ووت آوردن نمون ووه ه ووایی از ترتی ووب اولوی وت
فوردی ،آنهووا را جمووع بنودی کوورده و براسوواس آن ترتیوب اولویووت جمعووی
را مشخص کند.
71
فرایند خط مش ی گذاری غیرمستقیم با نظام نمایند ی
در خط مش ی گذاری غیرمستقیم با نظام نمایند ی به عنوان نوعی ازفرآیند
تصمیم گیری عمومی خط مش ی گذار در ارتباط با موکالن خود به اقدامات زیر می
پردازد:
الف-انتخاب موضوعات مناسب برای نظرخواهی
ب-گزینش افرادی برای تشریه و تبیین سئواالت مطرح شده
- انتخاب سئواالت دیگر درباره راه حلهای مورد نظر برای حل مسائل و مشکالت
د-تعیین ضوابط برای جمع بندی اولویمها
ﻫ-مشخص کردن ضوابط انتخاب ،مشکالت و جمع آوری اطالعات الزم درباره
آنها
72
-3فرآیند انتخاب ترکیبی (مرکب از کاربرد هر دو روش مستقیم و
غیرمستقیم):
بووه طووور کلووی دولووت ب ورای تصوومیم گیووری اجتموواعی از یووک فرآینوود مرکووب ش وامل
انتخو و وواب مسو و ووتقیم توسو و ووط شو و ووهروندان و انتخو و وواب غیرمسو و ووتقیم بو و ووه وسو و وویله
نماینو وود ان اسو ووتفاده مو ووی کنو وود .ایو وون نو وووع انتخو وواب شو ووامل فرآینو وود انتخابو ووات
مستقیم نمایند ان مجلس ،همه پرس ی ها و مراجعه به آراء عمومی و شورکت
در برخی تصمیمات سیاس ی و اجرائی است.
73
نحوه ارزیابی مدلهای مورد استفاده در تجزیه و تحلیل خط مش ی های عمومی
ط
-1کوواربرد یووک موودل مطمئنووا بووه قوودرت آن بسووتگی دارد کووه تووا چووه انوودازه ای مووی توانوود
زند ی واقعی اجتماعی را به صورتی منظم و ساده در آورد تا موا قوادر باشویم روشون
توور در مووورد آن فکوور کنوویم.بووا وجووود ایوون سوواده جووویی بوویش از حوود مووی توانوود مووا را بووه
جهت گیری نادرست در مورد دنیای واقعی بکشاند .اگر یک اصل نامحدود باشد یا
برعکس فقط پدیده های ظاهری را شناسایی کند ممکن نیست ما را قادر سازد تا
از آن بوورای توضوویه خووط مشو ی عمووومی اسووتفاده نمووائیم .از سوووی دیگوور ،اگوور مفهووم
بسیار گسوترده و مبسووط باشود و تنهوا روابوط خیلوی پیچیوده را پیشونهاد نمایود ممکون
است آن قدر بغرنج شود که در واقع کمکی به درک ما از پیچید ی مسئله ننماید.
74
نحوه ارزیابی مدلهای مورد استفاده در تجزیه و تحلیل خط مش ی های عمومی
-2یوک مودل همچنوین بایود جنبوه هوای واقعوی و مهوم خوط عموومی را بشناسود .ایون مودل
بایوود نظ وور مووا را از ش وورایط نامناسووب ب ووه دالیوول واقع ووی و پیاموودهای مه ووم خووط مش و ی
عم ووومی معط وووف کن وود .البت ووه آنچ ووه ک ووه واقع ووی ،مرب وووط ی ووا مه ووم اس ووت ت ووا ح وودودی
بستگی به ارزشهای شخص ی فرد دارد ،اما ما اتفاق نظر داریوم کوه کواربرد یوک مودل
ط
ی
بووه قوودرت آن در شناسووایی اینکووه واقعووا چووه چیووز دربوواره مشووکالت عمووومی اهمی وت
دارد مربوط می شود.
75
نحوه ارزیابی مدلهای مورد استفاده در تجزیه و تحلیل خط مش ی های عمومی
-3بووه طووور کلووی یووک موودل بایوود بووا واقعیووت همسوواز بوووده و آئینووه تجربیووات واقعووی باشوود.
فرض ما بر این است که اگر مدل منعکس کننده دنیای واقعی نباشد تحلیل ها را
دچار مشک خواهد ساخت .مودل بایود مشوخص کننوده مسوائل غیرواقعوی نیوز باشود
و به ما قدرت تمیز واقعی از غیرواقعی را بدهد.
-4یووک م وودل بای وود همچن ووین در بردارن ووده مف وواهیم روش وون و معین ووی باش وود .اگ وور ب ووین اف وراد
اختالف نظر فراوانی در مورد یک مفهوم وجوود داشوته باشود نواگزیر از کواربرد آن در
ارتباط و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و ووات کاس و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و ووته
می شود.
76
نحوه ارزیابی مدلهای مورد استفاده در تجزیه و تحلیل خط مش ی های عمومی
-5ی ووک م وودل بای وود همچن ووین راهنم ووای تحقی ووق و تفح ووص در زمین ووه خ ووط مشو و ی عم ووومی
ط
باشوود .قابوول اجوورا بووودن یووک اصوول ،بوودین معنووی اسووت کووه مسووتقیما بووه پدیووده ه وایی
اشاره کند که در دنیای واقعی مشاهده شده و قابل اندازه گیری و رسید ی باشند.
یووک اصوول یووا مجموعووه ای از مفوواهیم موورتبط (کووه مووا از آن بووه عنوووان موودل یوواد مووی
کنوویم) بایوود در دنیووای واقعووی روابطووی را پیشوونهاد نمایوود کووه قابوول آزمووایش و رس وید ی
باش ووند .چنانچ ووه روش و ی ب وورای تائی وود ی ووا ع وودم تائی وود نظری ووات ارائ ووه ش ووده م وودل وج ووود
نداشته باشد ،ناگزید مدل مذکور در توسعه علم نقش ی نخواهد داشت.
77
نحوه ارزیابی مدلهای مورد استفاده در تجزیه و تحلیل خط مش ی های عمومی
-6ی ووک م وودل ب وواالخره بای وود ح وواوی فرض وویه ه ووایی را درب وواره عل وول و پیام وودهای خ ووط مش و ی
عمومی باشد .فرضیه هوایی کوه بوا رویودادهای دنیوای واقعوی قابول بررسو ی و امتحوان
باش و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و ووند .م و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و وود ی ک و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و ووه تنه و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و و ووا
ط
خ ووط مش و ی عم ووومی توص وویف کن وود ی ووا ص وورفا ب ووه توض وویه بعضو و ی احتم وواالت ب ووردازد
فایده چندانی نخواهد داشت.
78
79