Transcript نظریه های انتظاری روانشناس ی تربیتی کارشناس ی ارشد دانشگاه آزاد اسالمی – علوم تحقیقات تهران درس : نظریه های انگیزش استاد : دکترعلیرضا عصاره دانشجو : فاطمه خاندانی بهار.

‫نظریه های انتظاری‬
‫روانشناس ی تربیتی‬
‫کارشناس ی ارشد‬
‫دانشگاه آزاد اسالمی – علوم تحقیقات تهران‬
‫درس‪ :‬نظریه های انگیزش‬
‫استاد‪ :‬دکترعلیرضا عصاره‬
‫دانشجو‪ :‬فاطمه خاندانی‬
‫بهار ‪1393‬‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫به نام خدا‬
http://www.FKhandani.ir
‫سال نو مبارک‬
3
http://www.FKhandani.ir
‫دسته بندی نظریه های انگیزش ی‬
‫ِا ِکلس ‪ Eccles‬و ویگفیلد ‪ Wig field‬و دسته بندی نظریه های‬
‫انگیزش ی‬
‫‪ -1‬نظریه های انتظاری‬
‫‪ -2‬نظریه های معطوف به عمل برانگیزاننده رفتار‬
‫‪ -3‬نظریه های ادغام گر انتظار – ارزش‬
‫‪ -4‬نظریه های ادغام گر شناخت و انگیزش‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪4‬‬
‫نظریه های انتظاری‬
‫• این نوع نظریه بر باور فرد نسبت به لیاقت و کار آمدی خود برای‬
‫دستیابی به موفقیت و نیز میزان کنترلی که میتوانند بر رفتار و عمل‬
‫اجرا کند‪ ،‬تاکید دارد‪.‬‬
‫• نظریه ی انتظاری اتکینسون‪ ،‬خود‪-‬کارآمدی باندورا‪ ،‬نظریه کنترل‬
‫ُ‬
‫ک ِنل ‪ Connell‬و نیز نظریه اسکینز (‪ )1996‬در این دسته قرار می‬
‫گیرد‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪5‬‬
‫نظریه های انتظاری‬
‫• نفوذ فرآیندهای شناختی در زمینه انگیزش‬
‫• انتقال توجه پژوهشگران از گذشته به آینده‬
‫• انتظار فرد از نتیجه و حاصل رفتار است که او را بسوی انجام دادن‬
‫آن رفتار بر می انگیزاند‪ ،‬یا برعکس باعث دوری کردن او از انجام آن‬
‫عمل میگردد‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪6‬‬
‫نظریه یا مدل اتکینسون‬
‫• نظریه اتکینسون در مورد انگیزه پیشرفت‪ ،‬شهرت دارد‬
‫• مدل ریاض ی‬
‫خواست پیشرفت ‪ =TA‬احراز از شکست‪ – TAY‬خواست توفیق‪TS‬‬
‫خواست پیشرفت حاصل عوامل متعددی است‪:‬‬
‫‪ -1‬دالیل و انگیزه های توجیه گر موفقیت‬
‫‪ -2‬احتمال موفقیت‬
‫‪ -3‬ارزش و جذابیت موفقیت‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪7‬‬
‫نظریه خود کارآمدی‬
‫• باندورا‬
‫• رفتار گرایی – شناختی‬
‫• رفتار انسان پیامد تالش او برای دستیابی به تقویتهای مطلوب است‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪8‬‬
‫تفاوت اساس نظریه خود کارآمدی نسبت به نظریه انتظار‬
‫ پیوند میان رفتار‪-‬تقویت به تنهایی انجام عمل را تضمین نمیکند و‬‫افراد باید به شایستگی و کارآمدی خود در انجام عمل نیز باور‬
‫داشته باشند‬
‫ تقسیم بندی عوامل انتظار از دیدگاه باندورا ‪:‬‬‫‪ -1‬انتظار درباره نتیجه مطلوب‬
‫‪ -2‬احساس خود کارآمدی‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪9‬‬
‫نظریه خود کارآمدی‬
‫• علیت متقابل یا دوسویه میان باورهای خودکارآمدی و رفتار و‬
‫ُ‬
‫کنشهای انسان وجود دارد‬
‫• شرایط روی باورهای خود کارآمدی اثر می نهند و متقابال نیز باورهای‬
‫خود کارآمدی بر انگیزش و عمل اثر می نهند‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪10‬‬
‫فرآیندهای تنظیم کنشهای انسانی‬
‫• باندورا معتقد است که باورهای خودکارآمدی از طریق چهار فرآیند‪،‬‬
‫کنشهای انسانی را تنظیم میکند‪:‬‬
‫‪ -1‬فرایندهای شناختی‬
‫‪ -2‬فرایندهای انگیزش ی‬
‫‪ -3‬فرایندهای عاطفی‬
‫‪ -4‬فرایندهای انتخاب‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪11‬‬
‫فرایندهای شناختی‬
‫• باورهای خودکارآمدی روی طرح های تفکر تاثیر می نهند و طرح های‬
‫تفکر نیز میتوانند عملکرد را تقویت و یا تضعیف نمایند‬
‫• دارا بودن مفهوم روشنی از توانایی ها موجب میگردد تا فرایندهای‬
‫شناختی با سهولت بیشتر بکار گرفته شده و عملکردهای عملی و‬
‫آکادمیک افزایش یابد‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪12‬‬
‫فرایندهای شناختی‬
‫خودکارآمدی سطح باال‬
‫خودکارآمدی ضعیف‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫اهداف عالی‬
‫افسردگی‪ ،‬تشویش و درماندگی‬
‫‪13‬‬
‫تعیین گری متقابل در نظریه شناختی‪-‬اجتماعی‬
‫رفتار‬
‫محیط‬
‫شخص ی‬
‫تعیین گری متقابل در نظریه شناختی‪-‬اجتماعی باندورا‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪14‬‬
‫توانایی‬
‫تقویت و تضعیف عملکرد‬
‫برداشت از توانایی‬
‫• توانایی مهارتی است که از طریق کسب دانش و لیاقت افزایش میابد‬
‫• اشتباه و خطا جزء طبیعی فرایند اکتساب و یادگیری بوده و خود‪،‬‬
‫یاد دهنده است‬
‫• برعکس ‪ ،‬کسانی که توانایی را امری ثابت میپندارند‬
‫• عملکرد ضعیف به ضعف شناختی نسبت میدهند‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪15‬‬
‫فرایندهای انگیزش ی‬
‫• باندورا معتقد است که باورهای مربوط به خودکارآمدی در زمینه‬
‫انگیزش فرد نیز نقش اساس ی ایفا میکند‬
‫• اغلب انگیزه های انسانی مبنای شناختی دارد‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪16‬‬
‫برانگیزاننده های شناختی‬
‫ّ‬
‫• اسنادهای علی در نظریه اسناد‬
‫• انتظار درباره نتایج در نظریه انتظار‬
‫• هدف در نظریه هدف‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪17‬‬
‫خودکارآمدی‬
‫• خود کار امدی و اراده شخص ی از خالل سه مکانیزم یاد شده عمل‬
‫میکند‬
‫• اسناد علی و خودکارامدی‪ ،‬علیتی دوسویه ایجاد میکند‬
‫• جنبه های نسبت دادن‬
‫‪ -1‬منبع یا مکان کنترل‬
‫‪ -2‬وضعیت پایداری‬
‫‪ -3‬کنترل پذیری‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪18‬‬
‫کاربردهای آموزش ی نظریه انگیزش ی نسبت دادن‬
‫احساس‬
‫فقدان توانایی (غیر قابل کنترل)‬
‫شکست‬
‫دست کشیدن از‬
‫عدم شایستگی (نپذیرفتن مسولیت)‬
‫کاهش عملکرد‬
‫کوشش‬
‫احساس گناه‬
‫فقدان کوشش (قابل کنترل)‬
‫شکست‬
‫‪ .‬کوشش بیشتر‬
‫یا شرمساری(پذیرفتن مسولیت)‬
‫افزایش عملکرد‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪19‬‬
‫خودکارآمدی‬
‫• نظریه انتظار‪ :‬انسانها همانطور که درباره احتمال‬
‫نتایج اعمال خود می اندیشند به باورهای خود‬
‫درباره آنچه که میتوانند نیز فکر میکنند‬
‫ارزش موفقیت ‪ x‬انتظار موفقیت = انگیزش‬
‫در رابطه باال‪ ،‬ارزش در انتظار‪ ،‬همان مفهوم خودکارآمدی است‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪20‬‬
‫هدف‬
‫• نظریه هدف‪:‬‬
‫اهداف مستقیما انگیزش و اعمال را تحت تاثیر ندارند بلکه اثر گذاری‬
‫آنها از خالل مکانیزم ها و فرایندهای رجوع به خود و یا خود ارجاعی‬
‫است که از طریق مقایسه های شناختی بر مبنای دو عامل مقایسه‪،‬‬
‫استانداردهای شخص ی‬
‫و دانش فرد در مورد سطح عملکرد‬
‫فعال میشود‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪21‬‬
‫پسمانده‬
22
http://www.FKhandani.ir
‫فرآیندهای عاطفی‬
‫• خودکارآمدی در تنظیم احساسات هیجانی و عاطفی نیز نقش‬
‫محوری ایفا میکند‬
‫• باورهای خودکارآمدی از سه طریق بر شدت و ماهیت حاالت هیجانی‬
‫و عاطفی اثر میگذارند‪:‬‬
‫ اثر نهادن بر تفسیر و تجسم شناختی حوادث و هیجانات زندگی‬‫ کنترل داشتن بر طرح های فکری اختالل زا‬‫ هدایت عمل بمنظور ایجاد تغییر در محیط‬‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪23‬‬
‫فرآیندهای عاطفی‬
‫• افراد درباره تهدیداتی که خود را در مقابله با آنها کارآمد می بینند‬
‫برانگیختگی عاطفی زیادی نشان نمیدهند‬
‫• برعکس در برابر تهدیداتی که آن را فراتر از کارآمدی خود می‬
‫پندارند‪ ،‬تنش نشان میدهند (ازدیاد ضربان قلب و باال رفتن‬
‫فشارخون)‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪24‬‬
‫ادراک کارآمدی شناختی‬
‫• اضطراب ناش ی از موقعیتهای تهدیدآمیز فقط از ادراک کارآمدی‬
‫مقابله ای اثر نمیپذیرد بلکه ادراک کارآمدی شناختی یعنی توانایی‬
‫کنترل فکری نیز اثر دارد‬
‫• منبع اصلی زاینده اختالالت ‪ ،‬فرآوانی وقوع افکار مخل نیست بلکه‬
‫ناتوانی در متوقف ساختن آن افکار است که اختالالت را موجب‬
‫میگردد‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪25‬‬
‫روابط اجتماعی‬
‫• ارتباطهای بین فردی و حمایتگر میتوانند در کاهش بخشیدن به جنبه‬
‫نامطلوب تنش زا و افسرده ساز حوادث زندگی تاثیر داشته باشند‬
‫• افراد دارای خودکارآمدی در روابط اجتماعی‪ ،‬خود خالق حمایتهای‬
‫اجتماعی بر روی خود میباشند‬
‫• حمایت اجتمای ادراک خودکارآمدی را تقویت میکند‬
‫خلق و ادراک کارآمدی تاثیر دوسویه روی یکدیگر‬
‫میگذارند‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪26‬‬
‫همین االن شما کدام قسمت رو میبینید؟‬
‫در شرایط و زمان اضطرارشما کدام قسمت رو میبینید؟‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪27‬‬
‫فرآیندهای انتخاب‬
‫• انسانها از خالل محیطی که انتخاب و یا ایجاد میکنند‪ ،‬در مسیر‬
‫زندگی خود فعالند و در این مورد قضاوتشان کارآمدی و کارایی خود‬
‫نقش اساس ی ایفا میکنند‬
‫• فرایندهای انتخاب مجزا از فرآیندهای شناختی ‪ ،‬انگیزش ی و عاطفی‬
‫در نظر گرفته می شوند زیرا بعد از انتخاب و درگیر شدن در آن است‬
‫که فرد اشکال مختلف عمل و استراتژی های ممکن را در نظر‬
‫میگیرد‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪28‬‬
‫خودکارآمدی در مسیر زندگی‬
‫• قدرت باورهای خودکارآمدی در اثر گذاری روی مسیر زندگی در زمینه‬
‫انتخابهای شغلی مورد بررس ی های زیادی قرار گرفته است‬
‫• هر چه درک انسان نسبت به کارآمدی خود روشنتر و قویتر باشد‬
‫امکانات شغلی تعدد یافته تری را در نظر میگیرد و عالقمندی بیشتر‬
‫را ابراز میدارد‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪29‬‬
‫فرآیندهای انتخاب‬
‫• تفاوتهای مربوط به جنسیت روی انتخابهای شغلی زنان محدودیتهایی‬
‫ایجاد کرده است که ناش ی از ادراک ناکارآمدی است و نه کارآمدی‬
‫واقعی و عملی‬
‫• با تغیر در طرز فکرها و باورهای فرهنگی سنتی میتوان این خود‬
‫محدود سازی ها را کاهش داد‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪30‬‬
‫منابع‪:‬‬
‫• انگیزش در یادگیری و آموزش‪ ،‬حسین کارشکی‪ ،‬نیکچهره محسنی‬
‫• روانشناس ی پرورش ی نوین‪،‬روانشناس ی یادگیری و آموزش‪ ،‬علی اکبر سیف‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪31‬‬
‫آیا همه بچه ها با هم مساوی تر هستند؟‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪32‬‬
‫قدردانی‬
‫با تشکر از استاد آقای دکتر عصاره و دانشجویان محترم‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪33‬‬
‫با آرزوی موفقیت‬
‫فایل این پاورپوینت را میتوانید از سایت زیر دانلود کنید‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪http://www.FKhandani.ir‬‬
‫‪34‬‬