Transcript دانشگاه تهران (پردیس بین الملل) دکتری حسابداری

‫دانشگاه تهران (پردیس بین امللل)‬
‫دکتری حسابداری‬
‫تجزیه و تحلیل تجربی روایی و پایایی‬
‫معیارها و ابعاد کارت امتیازدهی متوازن‬
‫تقدیم به استاد گرانقدر جناب آقای دکتر نیکبخت‬
‫ترجمه و ارائه‪ :‬علیرضا رام روز‬
‫تجزیه و تحلیل تجربی پایایی و روایی معیارها و‬
‫ابعاد کارت امتیازدهی متوازن‬
‫چکیده‬
‫• در طول سال های متمادی ‪ ،‬حسابداران مدیریت در طراحی سیستم اطالعاتی‬
‫برای تصمیم گیری دخیل بوده اند‪.‬‬
‫• برای اثربخش ی در طراحی سیستم ‪ ،‬حسابداران به معیارهای دارای پایایی و‬
‫متناسب با عملکرد ‪ ،‬در چارچوب ساختار حاوی روایی ‪ ،‬نیاز دارند‪.‬‬
‫• کارت امتیازدهی متوازن در سال ‪ 1992‬توسط کاپالن معرفی شد و به عنوان‬
‫یک مدل جامع عملکرد ‪ ،‬هر دو معیارهای مالی و غیر مالی را شامل می شود‪.‬‬
‫• نتایج نشان می دهند ‪ ،‬از نظر روایی محتوا ‪ ،‬پایایی ثبات داخلی و اعتبار عاملی‬
‫‪ ،‬کارت امتیازدهی متوازن ‪ ،‬با معیار هایی که در ‪ 4‬بعد آن طبقه بندی شده‬
‫اند ‪ ،‬یک مدل عملکرد معتبر می باشد‪.‬‬
‫• مطالعات گذشته ‪ ،‬پایایی و روایی بهتری برای معیار های کارت امتیازدهی‬
‫متوازن ضروری دانستند‪.‬‬
‫• تحقیق حاضر ‪ ،‬از طریق پیشنهاد مجموعه ای از معیار هایی که با ‪ 4‬بعد کارت‬
‫امتیازدهی متوازن مرتبط هستند ‪ ،‬به طراحی و اجرای آن در واحدهای تجاری‬
‫‪ ،‬کمک می کند‪.‬‬
‫مقدمه‬
‫• بر اساس اتفاق نظر جامعۀ دانشگاهی و شاغلین ‪:‬‬
‫«طراحی و اجرای سیستم سنجش عملکردی که برای دستیابی به ارزیابی‬
‫عملکرد بهتر ‪ ،‬بر معیارهای غیر مالی تمرکز کند‪ ،‬ضروری مینماید‪».‬‬
‫کارت امتیازدهی متوازن توسط کاپالن و نورتون (‪ )1992‬معرفی شده است‪ ،‬و به‬
‫عنوان ساختاری که معیارهای مالی و غیر مالی را شامل می شود و مدل‬
‫سنجش عملکرد جامعی را فراهم می کند ‪ ،‬به شدت مورد توجه قرار گرفته‬
‫است‪.‬‬
‫• کارت امتیازدهی متوازن ‪ 4 ،‬بعد را برای ارائۀ عملکرد واحد تجاری‬
‫پیشنهاد می کند ‪:‬‬
‫– مالی‬
‫– مشتری‬
‫– کسب و کار داخلی‬
‫– یادگیری و رشد‬
‫بر اساس تحقیقات کاپالن و نورتون ‪:‬‬
‫«اشتباهی که مدیران در پیاده سازی کارت امتیازدهی متوازن مرتکب میشوند‪ ،‬این‬
‫است عدم انتخاب معیار هایی با پایایی بال می باشد‪».‬‬
‫• اینتر و همکارانش (‪ )1997‬اهمیت فراهم نمودن پایایی و روایی برای معیارها‪،‬‬
‫پیش از طرح هرگونه مدل تجاری را خاطرنشان کردند‪.‬‬
‫• پرهزینه بودن پیاده سازی کارت امتیازدهی متوازن ‪ ،‬ضرورت سنجش روایی و‬
‫پایایی معیارهای انتخاب شده را خاطرنشان می سازد‪.‬‬
‫• مقالۀ حاضر‪ ،‬از طریق آزمون تجربی ابعاد و معیارهای پیشنهادی کارت‬
‫امتیازدهی متوازن ‪ ،‬سعی در کمک به طراحی و اجرای آن در واحد های تجاری‬
‫دارد‪.‬‬
‫• برای رسیدن به این هدف ‪ 90 ،‬واحد تجاری کانادایی را مورد بررس ی قرار‬
‫دادیم‪.‬‬
‫– ابتدا معیارهای مشترک کارت امتیازدهی متوازن ‪ ،‬که با هر یک از ‪ 4‬بعد‬
‫آن مرتبط بودند‪ ،‬انتخاب شدند‪.‬‬
‫بر اساس تحقیقات ‪ ،‬فقط معیارهای مشترک به عنوان ارزیابی عملکرد محسوب‬
‫می شوند و معیارهای خاص یک واحد ‪ ،‬معمول نادیده گرفته می شوند‪.‬‬
‫• در مرحلۀ دوم ‪ ،‬پایایی این معیارهای مشترک را بررس ی کردیم‪.‬‬
‫• در مرحلۀ آخر به آزمون روایی ِ عاملی این ‪ 4‬بعد مورد پرداختیم‪.‬‬
‫روایی عاملی ‪ ،‬به درجۀ انسجام بین انتظارات نظری از این ابعاد و نتایج تجربی ‪،‬‬
‫اشاره دارد‪.‬‬
‫• در بخش دوم این مقاله مروری بر ادبیات ارائه شده است‪.‬‬
‫• بخش سوم روش تحقیق را شرح می دهد‪.‬‬
‫• در بخش ‪ ، 4‬پایایی معیارهای کارت امتیازدهی متوازن و اعتبار عاملی ابعاد آن‬
‫مورد بحث قرار می گیرد‪.‬‬
‫• بخش آخر محدودیت ها را بررس ی کرده و راه کار ارائه می کند‪.‬‬
‫‪ -2‬مروری بر مطالعات گذشته‬
‫• ادبیات روانشناس ی سازمانی ‪ ،‬اهمیت معیارهای حاوی پایایی را برای سنجش‬
‫عملکرد را خاطر نشان می کند‪.‬‬
‫بطور مثال‪ ،‬معیارهای ذهنی برای ارزیابی عملکرد‪ ،‬دقت و روایی کمتری نسبت به‬
‫معیارهای ذهنی دارند‪ .‬زیرا ممکن است معیار ذهنی تحت تاثیر تعصبات ارزیاب‬
‫قرار گیرند‪.‬‬
‫• برای بررس ی روایی و پایایی ‪ 4‬بعد کارت امتیازدهی متوازن‪ ،‬تجزیه تحلیل را با‬
‫آزمون روایی محتوا ‪ ،‬آغاز می کنیم‪.‬‬
‫‪ 2-1‬روایی محتوا ‪ :‬انتخاب معیارهای مشترک کارت امتیازدهی‬
‫متوازن(‪)BSC‬‬
‫• روایی محتوا نوعی اعتبار است که معمول برای بررس ی اجزای تشکیل دهنده‬
‫ی یک ابزار بکار برده می شود و به ما اطمینان می دهد که ابزار مورد نظر به‬
‫تعداد کافی پرسشهای مناسب برای اندازه گیری مفهوم مورد سنجش دربر‬
‫دارد‪ .‬اگر سوال های ابزار معرف ویژگیها و مهارتهای ویژه ای باشد که محقق‬
‫قصد اندازه گیری آن ها را داشته باشد‪،‬آزمون دارای روایی محتوا است‪.‬‬
‫• ادبیات ‪ ،BSC‬ابتدا ‪ 4‬بعدرا مطرح می کند ‪:‬مالی ‪ ،‬مشتریان ‪ ،‬فرایندهای کسب‬
‫و کار داخلی‪ ،‬یادگیری و رشد‪ .‬این ابعاد تقریبا برای تمامی سازمانها ضروری‬
‫شناخته شده اند‪.‬‬
‫• در گام دوم ‪ ،‬فهرستی از معیار های مرتبط با هر یک از این ابعاد ارائه می‬
‫گردد‪.‬‬
‫• کاپالن و نورتون بیان نمودند که واحدهای تجاری صرف نظر از اهدافشان‪،‬‬
‫مجموعه ای مشترک از معیارهای کارت امتیازدهی های متوازن را انتخاب می‬
‫کنند‪.‬‬
‫• شرکت کنندگان در آزمون ‪ ،‬عملکرد بخش خودشان را صرفا بر اساس‬
‫معیارهای مشترک ارزیابی نمودند و معیارهای خاص ‪ ،‬هیچ تاثیری بر قضاوت‬
‫در ارزیابی نداشته است‪.‬‬
‫• ما معیارهای ‪ BSC‬مبتنی بر گفته های کاپالن و نورتون ‪ ،‬کاپالن و اتکینسون را‬
‫انتخاب کردیم‪.‬‬
‫جدول‪ 1-‬معیار های (‪ )BSC‬که برای بررس ی پایایی و روایی انتخاب شدند‬
‫ابعاد‬
‫مالی‬
‫مشتری‬
‫معیارها‬
‫بازده دارایی‬
‫حاشیه سود خالص‬
‫نسبت سرمایۀ در گردش‬
‫هزینه های بازاریابی به درآمد‬
‫رشد درآمد‬
‫کسب و کار داخلی‬
‫تعداد کالهای جدید‬
‫تعداد کالهای پیشنهادی‬
‫هزینه های تحقیق و توسعه‬
‫به درآمد‬
‫یادگیری و رشد‬
‫نرخ غیبت از کار پرسنل‬
‫نرخ گردش مالی کارمندان‬
‫هزینه های آموزش به درآمد‬
‫درآمد به ازای هرکارمند‬
‫• رشد درآمد ممکن است نشانۀ عملکرد مالی ‪ ،‬یا نشانۀ رقابت‪ ،‬که سهم و‬
‫موقعیت نسبی بازار را منعکس می کند ‪ ،‬باشد‪.‬‬
‫• در مطالعات مختلف ‪ ،‬رشد درآمد در ابعاد متفاوت پدیدار می شود‪ .‬مثال در‬
‫مدل هرم عملکرد لینچ و کراس ‪ ،‬رشد درآمد ‪ ،‬به جای اینکه با بعد مالی‬
‫مرتبط باشد ‪ ،‬با بعد بازار مرتبط است‪.‬‬
‫• در بعد فرآیندهای کسب و کار داخلی ‪ ،‬تعداد کالهای جدیدی که در طول‬
‫‪3‬سال گذشته معرفی شده اند ‪ ،‬تعداد کالهای پیشنهادی به بازار و هزینه های‬
‫تحقیق و توسعه به درآمد ‪ ،‬منعکس کنندۀ ابتکار و نوآوری می باشند‪.‬‬
‫• در بعد یادگیری و رشد ‪ ،‬نرخ غیبت و نرخ گردش مالی کارمندان ‪ ،‬رضایت‬
‫کارمند را منعکس می کند‪.‬‬
‫• هزینۀ آموزش به درآمد ‪ ،‬تالش های آموزش ی کارمند را نشان می دهد و درآمد‬
‫به ازای هر کارمند ‪ ،‬بهره وری هر کارمند را انعکاس می دهد‪.‬‬
‫‪-3‬روش شناس ی تحقیق‬
‫• برای جمع آوری اطالعات ‪ ،‬تحقیق زمینه یابی به کار گرفته شد‪.‬‬
‫• فقط واحدهای تجاری با ‪ 100‬کارمند یا بیشتر به عنوان واحدهای مناسب‬
‫برای تجزیه و تحلیل انتخاب شدند‪ .‬زیرا واحد هایی با تعداد کارمند کمتر ‪،‬‬
‫بعید است که حوزۀ مسئولیت تعریف شدۀ مشخص ی داشته باشند‪.‬‬
‫• ازشرکت کنندگان خواسته شد تا اطالعات مالی و غیر مالی را برای محاسبۀ‬
‫معیارهای بازده دارایی ‪ ،‬حاشیۀ سود خالص‪ ،‬نسبت سرمایۀ در گردش‪ ،‬رشد‬
‫درآمد‪ ،‬هزینه های بازاریابی به درآمد‪ ،‬تعداد کالهای جدید‪ ،‬تعداد کالهای‬
‫پیشنهادی‪ ،‬هزینه های تحقیق و توسعه به درآمد‪ ،‬هزینه های آموزش به درآمد‬
‫و درآمد به ازای هر کارمند ‪ ،‬ارائه کنند‪.‬‬
‫• همچنین از شرکت کنندگان خواسته شد که اطالعات درآمد سالنه را برای‬
‫طبقه بندی از نظر استاندارد های صنعتی ارائه کنند‪.‬‬
‫• نمونه شامل ‪ 90‬پرسشنامه با ‪ %24‬نرخ پاسخگویی بود‪.‬‬
‫• شرح وضعیت یک پاسخ دهندۀ معمول ‪:‬‬
‫یک رییس کل با درجۀ کارشناس ی در زمینۀ بازرگانی با یک سمت حسابداری‬
‫که متوسط سن او ‪ 42‬سال است‪ .‬در سطح واحد تجاری متوسط تعداد‬
‫کارکنان ‪ 156‬نفر با متوسط درآمد ‪22‬میلیون دلر کانادایی است‪.‬‬
‫• نمونۀ واحد تجاری شامل ‪ 48‬واحد تولیدی (‪ )%53‬و ‪ 42‬واحد خدماتی(‪)%47‬‬
‫میباشد‪.‬‬
‫اطالعات کسب شده از پاسخ دهندگان‬
‫دامنۀ نظری‬
‫ماکسیمم‬
‫مینیمم‬
‫‪S.D.‬‬
‫میانگین‬
‫معیارها‬
‫‪ 31/40‬درخصوص این معیارها به‬
‫‪-4/70‬‬
‫‪6/52‬‬
‫‪9/49‬‬
‫بازده دارایی)‪(ROA‬‬
‫‪ -35/00‬کار بسته نمی شود‪.‬‬
‫‪-3/00‬‬
‫‪5/36‬‬
‫حاشیه سود خالص)‪5/05 (NPM‬‬
‫‪10/90‬‬
‫‪0/19‬‬
‫‪1/25‬‬
‫نسبت سرمایۀ در گردش)‪1/73 (WC‬‬
‫‪0/32‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0/04‬‬
‫‪0/02‬‬
‫هزینه های بازاریابی‬
‫به درآمد )‪)MRK‬‬
‫‪71/2‬‬
‫‪38/5‬‬
‫‪18/04‬‬
‫‪6/81‬‬
‫رشد درآمد)‪(REVRG‬‬
‫‪50‬‬
‫‪0‬‬
‫‪19/64‬‬
‫تعداد کالهای جدید)‪15/29 (NEWP‬‬
‫‪90‬‬
‫‪1‬‬
‫‪35/36‬‬
‫‪20/28‬‬
‫تعداد کالهای پیشنهادی‬
‫)‪(POFF‬‬
‫‪0/0095‬‬
‫هزینه های تحقیق و‬
‫توسعه به درآمد)‪(R&D‬‬
‫هزینه های آموزش به درآمد ‪0/0026‬‬
‫‪0/0158‬‬
‫‪0/0056‬‬
‫‪0/12‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0/12‬‬
‫‪0‬‬
‫)‪(TRAI‬‬
‫درآمد به ازای هر کارمند)‪(PRE‬‬
‫‪254,300‬‬
‫نرخ غیبت کارکنان )‪5/41 (ABS‬‬
‫نرخ گردش مالی کارکنان)‪5/24 (TURN‬‬
‫‪25 , 000 465 , 233‬‬
‫‪1/25‬‬
‫‪1/63‬‬
‫‪4277992‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪7‬‬
‫جدول ‪ – 2‬آمار توصیفی معیارهای جمع آوری شده‬
‫‪1-7‬‬
‫‪7‬‬
‫‪1-7‬‬
‫• جدول ‪ ، 3‬ماتریس همبستگی است که برخی روابط پیش بینی شده‬
‫بین معیارهارا نشان می دهد‪.‬‬
‫• به طور مثال ‪،‬همبستگی بالیی بین معیارهای مرتبط با ابعاد مالی و‬
‫رشد و یادگیری مشاهده شده است‪.‬‬
‫جدول‪-3‬ماتریس همبستگی‬
‫‪ -4‬پایایی ثبات داخلی معیارها و روایی عاملی ابعاد کارت امتیازدهی‬
‫متوازن‬
‫• ضریب آلفای کرونباخ ‪ ،‬شناخته شده ترین روش برآرود پایایی در تحقیقات‬
‫حسابداری مدیریت است‪.‬‬
‫• ما با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ ‪ ،‬پایایی معیارها رابرآورد کردیم‪ .‬جدول‬
‫‪ 4‬معیارهای کارت امتیازدهی متوازن را همراه با ضریب آلفای کرونباخ برای هر‬
‫بعد ارائه می کند‪.‬‬
‫جدول‪ – 4‬معیارهای کارت امتیازدهی با ضریب آلفای کرانباخ به ازای هر بعد‬
‫ابعاد‬
‫معیارها‬
‫بازده دارایی‬
‫مالی‬
‫حاشیه سود خالص‬
‫نسبت سرمایۀ در گردش‬
‫مشتری‬
‫هزینه های بازاریابی به‬
‫درآمد‬
‫رشد درآمد‬
‫ضریب آلفای‬
‫کرونباخ‬
‫‪0/64‬‬
‫‪0/21‬‬
‫‪0/05‬‬
‫‪0/82‬‬
‫‪0/64‬‬
‫‪0/51‬‬
‫‪0/23‬‬
‫‪0/51‬‬
‫‪0/03‬‬
‫کسب و کار داخلی تعداد کالهای جدید‬
‫تعداد کالهای پیشنهادی ‪0/42‬‬
‫هزینه های تحقیق و‬
‫توسعه به درآمد‬
‫یادگیری و رشد‬
‫آلفا‪ ،‬اگر موردی حذف شود ضریب آلفای نهایی‬
‫نرخ غیبت از کار پرسنل‬
‫نرخ گردش مالی کارمندان‬
‫هزینه های آموزش هر کارمند‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0/01‬‬
‫‪0/55‬‬
‫اولین تکرار‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0/43‬‬
‫‪0/55‬‬
‫دومین تکرار‬
‫‪0‬‬
‫‪0‬‬
‫‪0/58‬‬
‫حذف شد‬
‫‪0/58‬‬
‫• همانطور که در جدول ‪ 4‬نشان داده شده است‪ ،‬به ضریب آلفای ‪ 0/64‬برای‬
‫‪ 3‬معیار از بعد مالی دست یافتیم‪.‬‬
‫• اگر نسبت سرمایۀ در گردش را حذف می کردیم ‪ ،‬مقدار ضریب بیشتر می‬
‫شد‪ ،‬اما به خاطر روایی منطقی محتوای آن و به این علت که در مراحل اولیه‬
‫‪ ،‬ضریب آلفا نزدیک به ‪ 0/6‬معقول و منطقی تلقی می شد‪ ،‬آن را حذف‬
‫نکردیم‪.‬‬
‫• با توجه به جدول‪ ، 4‬در بعد رشد و یادگیری ‪ 2 ،‬عمل تکراری ضروری است ‪:‬‬
‫‪ .1‬معیار درآمد به ازای هر کارمند را حذف کنیم تا به ‪ =0/43‬دست یابیم‪.‬‬
‫‪ .2‬معیارهای هزینه آموزش به درآمد را حذف کنیم تا به‬
‫‪ =0/58‬برسیم‪.‬‬
‫• تنها معیاری که مشخصا ‪ ،‬مناسب کارت امتیازدهی متوازن نیست ‪ ،‬معیار‬
‫نسبت سرمایۀ در گردش است با ‪ 0/268‬برای بعد مالی و ‪ 0/275‬برای بعد‬
‫یادگیری و رشد‪.‬‬
‫• با این حال ‪ ،‬این معیار را برای بعد مالی حفظ کردیم‪ .‬به خاطر پایایی منطقی‬
‫محتوای آن و ارتباط ضعیفش با بعد رشد و یادگیری‪.‬‬
‫• اطالعات جدول ‪ ، 5‬پایایی ثبات داخلی ‪ 8‬معیار مشترک کارت امتیازدهی متوازن‬
‫را اثبات می کند‪.‬‬
‫• همچنین نشان دهندۀ ساختار خاص ی از ‪ 4‬بعد کارت امتیازدهی متوازن می‬
‫باشد که دال بر روایی عاملی(به معنای انسجام بین انتظارات نظری و نتایج‬
‫تجربی) است‪.‬‬
‫• این نتایج دستاوردهای لیپ و سالتریو را تایید می کند که ‪ 4‬بعد کارت‬
‫امتیازدهی متوازن ‪ ،‬برای مدیران ‪ ،‬جهت ارزیابی عملکرد اهمیت دارد‪.‬‬
‫‪ -5‬نتیجه ومحدودیت ها‬
‫• هدف این تحقیق بررس ی پایایی معیار های کارت امتیازدهی متوازن و روایی‬
‫ساختارآن بود‪.‬‬
‫• چنهال (‪ )2003‬اهمیت افزایش پایایی و قابلیت اطمینان معیارهای کارت‬
‫امتیازدهی متوازن را برای بهبود سازگاری بین تحقیقات ‪ BSC‬را خاطر نشان‬
‫می کند‪.‬‬
‫• پژوهش حاضر ‪ ،‬از طریق پیشنهاد مجموعه ای از معیارهای مرتبط با ساختار‬
‫خاص ‪ 4‬بعد ‪ ، BSC‬به طراحی و اجرای ‪ BSC‬در سازمان ها کمک می کند‪.‬‬
‫• سنجش حاوی پایایی و روایی ‪ ،‬شرط لزم علم است‪.‬‬
‫• پژژژوهش حاضژژر محژژدودیت هژژایی بژژر سژژر راه داشژژت کژژه مژژا مهمتژژرین آن‬
‫ها را بر می شماریم‪:‬‬
‫‪ .1‬دش ژژواری در دس ژژتیابی ب ژژه اطالع ژژات م ژژالی و غی ژژر م ژژالی واح ژژدهای تج ژژاری باع ژژث‬
‫محدود شدن تعداد معیارهای ‪ BSC‬در طول زمان آزمون می شد‪.‬‬
‫‪ .2‬بژژا وجژژود اختصژژار و شژژفافیت پرسشژژنامه هژژا ‪ ،‬پاسژژخ دهنژژدگان در مژژورد اب ژزار‬
‫تحقیق دچار سوءتفاهم می شدند‪.‬‬
‫‪ .3‬محدودیت مفاهیم منسجم پایایی و روایی‪.‬‬
‫پایان‬