Transcript جلسه اول
جلسه دوم :نظریه قشربندی ()1
( نظریه سیبرنتیک قشربندی)
مرور مباحث جلسه اول
تعریف موقعیت اجتماعی
تفکیک افقی نقش های اجتماعی
تفکیک عمودی نقش های اجتماعی
سنخ شناس ی موقعیت های اجتماعی
ساختار قشربندی سیبرنتیک
تعریف موقعیت اجتماعی
موقعیت اجتماعی ،مکان فرد در شبکه فرصتی جامعه است/
درفضای اجتماعی
ابعاد عمده موقعیت اجتماعی :
.1رتبه اجتماعی
. 2ذهنیت اجتماعی
.3سرمایه اجتماعی
.4نقش اجتماعی
رتبه اجتماعی
)(social rank
دسترس ی به منابع ارزشمند
منابع اقتصادی :ثروت منابع سیاس ی :قدرت منابع فرهنگی :معرفت /علم /اطالعات -منابع اجتماعی :شهرت /عتبار /احترام
ذهنیت اجتماعی
)(social mentality
ذهنیت جامعه در باره موقعیت /ارزیابی اجتماعی
ذهنیت آرمانی/عقیدتی ذهنیت اخالقی ذهنیت فلسفی /کالمی -ذهنیت ابزاری
سرمایه اجتماعی
)(social capital
فرصت رابطه ای موقعیت /ذخیره ارتباطی
رابطه اجتماعی :عاطفی /معاشرتی رابطه گفتمانی :فکری/مشورتی رابطه اجباری :الزام آور /قدرتی -رابطه ابزاری :مبادله ای /معامالتی
سرمایه و دارایی اجتماعی ،قابل تبدیل به سایر دارایی هاست
نقش
اجتماعی )(social role
:تکالیف وابسته به موقعیت /انتظارات اجتماعی موقعیت
انتظارات اخالقی انتظارات قانونی انتظارات اجتماعی /رابطه ای /مشارکتی -انتظارات رویه ای
تفکیک افقی نقش های اجتماعی
تفکیک کارکردی نقش ها
-کارکرد تطابقی ) : (Aنقشهای اقتصادی
(AGIL schemma) :
کارکرد دستیابی به اهداف) : (Gنقشهای سیاس ی کارکرد انسجام ) : (Iنقشهای سنتی /اجتماعی کارکرد حفظ الگوهای بنیادی ) : (Lنقشهای فرهنگی
متناسب با تفکیک افقی نقش ها ،موقعیت های اجتماعی نیز به همین ترتیب قابل
تفکیک هستند
تفکیک عمودی نقش ها ()1
(نظریه سیبرنتیک)
مفهوم سیبرنتیک
نظام کنش محل گردش بی وقفه انرژی و اطالعات میان اجزای نظام است . این مبادله انرژی و اطالعات میان اجزاء ،کنش نظام را بر می انگیزاند همه اجزاء نظام از لحاظ ذخیره اطالعات و انرژی برابرنیستند /بعض ی انرژی بیشتر و بعض یاطالعات بیشتر در اختیار دارند.
آنهایی که انرژی بیشتردارند ،اطالعات کمتر و بالعکس
-
اصل سیبرنتیک
اجزایی که از لحاظ اطالعات غنی ترند ،بر اجزایی که انرژی اشان بیشتر است ،نظارت و کنترل
دارند
نتیجه این وضعیت ،نظارت های پی در پی تجمعی و نظم سلسله مراتبی است.
اجزاء پر انرژی در پائین سلسله مراتب و نقش عامل های اجرایی را دارند و اجزاء پر اطالعات در
باالی سلسله مراتب و نقش عامل های نظارت کننده را ایفاء می کنند
تفکیک عمودی نقش ها ()2
(تفکیک سیبرنتیک)
تفکیک نقش ها برمبنای اصل سیبرنتیک :مراتب اطالعات و انرژی
.1نقش های راهبردی (استراتژیک) ()L
بیشترین مصرف اطالعات و کمترین مصرف انرژی درراس سلسله مراتب موقعیت ها قرار می گیرد وظیفه هدف گذاری ،نظارت و رهبری .2نقش های بانفوذ ()I
بعد از نقش های راهبردی قرار می گیرند معاونت در رهبری ،ایجاد هماهنگی ،بسیج امکانات و عملی ساختن اهداف .3نقش های کمکی ()G
نظارت مستمر و مستقیم بر عملیات تحقق اهداف مصرف انرژی بیش از مصرف اطالعات است. .4نقش های عادی و اجرایی ()A
بیشترین مصرف انرژی و کمترین مصرف اطالعات -بیشترین ارتباط و تماس با جهان واقعی
اطالعات
کنترل
اجراء
انرژی
متناسب با تفکیک عمودی نقش ها ،موقعیت های اجتماعی نیز به همین ترتیب قابل تفکیک
هستند
سنخ شناس ی نقش های اجتماعی
ازترکیب نقش های عمودی و افقی) ،سنخ های مختلف نقش اجتماعی را می توان تشخیص داد
:
عمودی
افقی
فرهنگی )(L
اجتماعی )(I
سیاس ی)(G
اقتصادی )(A
راهبردی )(L
بانفوذ )(I
کمکی)(G
عادی )(A
طبق این سنخ شناس ی ،سلسله مراتب ها و ساختارنظام قشربندی اجتماعی را
ترسیم نمود
می توان
ساختار قشربندی سیبرنتیک ()1
(مراتب ساختاری طبقات)
برحسب سنخ شناس ی موقعیت ها ،کل جمعیت را می توان به چهار خرده جمعیت تقسیم نمود و
هرخرده جمعیت را نیز به چهار زیر مجموعه یا قشر طبقه بندی نمود :
.1طبقه راهبردی یا ممتاز
-متشکل از نخبگان یا صاحبان موقعیت های راهبردی اقتصادی ،سیاس ی ،اجتماعی و فرهنگی
.2طبقه بانفوذ یا باال :
-متشکل از صاحبان موقعیت های بانفوذ اقتصادی ،سیاس ی ،اجتماعی و فرهنگی
.3طبقه کمکی یا متوسط
-متشکل از صاحبان موقعیت های کمکی اقتصادی ،سیاس ی ،اجتماعی و فرهنگی
.4طبقه عادی یا پائین
-متشکل از صاحبان موقعیت های عادی اقتصادی ،سیاس ی ،اجتماعی و فرهنگی
.5طبقه ذخیره یا محروم
متشکل از افرادی است که در هیچکدام از موقعیت های چهارگانه جای نمی گیرند
شکل ساختار قشربندی از تعداد و نحوه توزیع موقعیت ها تبعیت می کند
-دریک ساختار هرمی شکل ،از راس به قاعده ،حجم جمعیت بیشترمی شود
ساختار قشربندی سیبرنتیک ()2
(ساختارمندی هرم قشربندی )
طبقه به عنوان یک گروه ساختاری یا یک گروه منطقی
گروه ساختاری :گروه دارای مرجع عینی است و در بین اعضای آن رابطه وجود دارد مثل گروهنخبگان سیاس ی .
گروه منطقی :گروه فقط مرجع ذهنی دارد و دربین اکثریت اعضای آن رابطه وجود ندارد مثل گروهزنان ،مردان ،کشاورزان .
در هرم قشربندی سیبرنتیک از راس به قاعده ،خصوصیت ساختاری ( مرجعیت عینی و تعاملی) طبقات کاهش و در
مقابل خصوصیت منطقی ( مرجعیت ذهنی و فقدان رابطه ) افزایش می یابد
+
طبقه راهبردی یا ممتاز
طبقه بانفوذ یا باال
ساختمندی
طبقه کمکی یا متوسط
طبقه عادی یا پائین
طبقه ذخیره یا محروم
ساختار قشربندی سیبرنتیک ()3
(دالئل کاهش ساختارمندی از راس به قاعده هرم طبقاتی)
افزایش جمعیت اشغال کننده موقعیت ها در قسمت تحتانی هرم
کاهش منابع ارزشمند از راس به قاعده