Transcript به نام خدا 1 دکتر کوپا رشته زبان و ادبيات فارسی دانشكده علوم انسانی آشنايي با ادبيات معاصر ايران مولف : هرمز رحيميان تهيه كننده اساليد : دكتر فاطمه كوپا تعداد.

‫به نام خدا‬
‫‪1‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫رشته زبان و ادبيات فارسی دانشكده علوم انسانی‬
‫آشنايي با ادبيات معاصر ايران‬
‫مولف‪:‬هرمز رحيميان‬
‫تهيه كننده اساليد‪:‬دكتر فاطمه كوپا‬
‫تعداد واحد‪2:‬‬
‫از سري انتشارات آزمايشي متون درسي‬
‫‪2‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫فصل اول‬
‫قرن سيزدهم و رستاخيز ادبی‬
‫‪3‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫دورنمای گذشته نثر فارسی‬
‫آغاز انحطاط ادبی از قرن هشتم به بعد وادامه آن تا اوايل قرن‬‫سيزدهم هجری(قرن رستاخيز ادبی)‪.‬‬
‫تاليف تاريخ وصاف در اوايل قرن هشتم به وسيله وصاف‬‫الحضره نخستين مفسد بزرگ زبان (از ديدگاه ادوارد براون)‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫دورنمای گذشته نثر فارسی ‪2‬‬
‫افراط در لفاظی‪ ،‬سجع پردازی وآوردن كلمات عربی و تركی‬‫مغولی در تاريخ وصاف‪.‬‬
‫مقلدان وصاف الحضرة‪ :‬ميرزا مهدی خان استر آبادی منشی‬‫نادر شاه و مولف دو كتاب جهان گشای نادری و دره نادره‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫دورنماي گذشته نثر فارسی ‪3‬‬
‫گرايش به دشوار و پيچيده نويسی تا اواسط قرن سيزدهم‬‫قمری‪.‬‬
‫توجه منشيان به مغلق نويسی حتی در نامه های رسمی‬‫درباری‪.‬‬
‫تمايل برخی نويسندگان از جمله قائم مقام فراهانی به‬‫ساده نويسی‪.‬‬
‫‪6‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫بازگشت ‪1‬‬
‫قرن سيزدهم هجری‪ :‬قرن رستاخيز ادبی‪ ،‬تجدد ادبی‪ ،‬نهضت‬‫ساده نويسی‪،‬دوره بيداری‪،‬نوزايی ادبيات‪.‬‬
‫وجه تسميه به بازگشت‪:‬عدم ايجاد سبك جديد‪ ،‬تصميم برخی از‬‫شاعران و نويسندگان ايرانی به كنارگذاشتن شعر و نثر متكلف‬
‫ومصنوع و استفاده ار زبان ساده و مردمی‪.‬‬
‫‪7‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫عوامل موثر در تغيير سبك‬
‫توجه ويژه عباس ميرزا قائم مقام فراهانی به تجديد نظردر‬‫بسياري از امور از آن جمله تاسيس نخستين دستگاه چاپ و‬
‫اعزام محصل به اروپا‪.‬‬
‫خروج تدريجی روشنفكران از محيط بسته آن دوره وقرار‬‫گرفتن در جريان تحوالت نوين جهان‪.‬‬
‫‪8‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نهضت ساده نويسی‪1‬‬
‫رواج نهضت ساده نويسی در نثر فارسی در اواخر قرن سيزدهم‬‫و اوايل قرن چهادهم قمری در داخل و خارج ايران‪.‬‬
‫نمايندگان عمده نهضت ساده نويسی عبارتند از‪ :‬طالبوف‪،‬زين‬‫العابدين مراغه ای‪،‬آقاخان كرمانی‪،‬ميرزا حبيب اصفهانی و‪.....‬‬
‫‪9‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نهضت ساده نويسی ‪2‬‬
‫ظهور نخستين ريشه های ساده نويسی درنيمه اول قرن سيزدهم‬‫درنثر قائم مقام و پيروان او‪:‬فاضل خان گروسی‪،‬ميرزا تقی علی‬
‫آبادی و ‪.....‬‬
‫تبعيت پيروان قائم مقام از نثر بينابين (نه فنی همچون تاريخ‬‫وصاف نه ساده امروزی)‪.‬‬
‫‪10‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نهضت ساده نويسی ‪3‬‬
‫توجه پيروان قائم مقام به نثر ساده و مرسل همراه با انشايی روان‬
‫و شيرين توام با سجعی ماليم بدون تصنع و فاضل نمايی‪،‬آوردن‬
‫جمله های كوتاه‪،‬با واژگانی آهنگين شبيه به گلستان سعدی‪.‬‬
‫‪11‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫قائم مقام فراهانی‬
‫وی درجوانی نزد پدراديب و دانشمند خود ميرزا عيسی تربيت يافت‬
‫وسپس در تهران به خدمت دولت درآمد‪.‬مدتی بعد از آن در تبريز در‬
‫دفتر عباس ميرزا مشغول به نويسندگی شد و وظايف پدر(وزارت‬
‫عباس ميرزا) را نيز بر عهده گرفت‪.‬‬
‫‪12‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نثر قائم مقام‬
‫نثر قائم مقام‪ ،‬احياگر نثر ساده و شيرين سده های چهارم و پنجم‬‫فارسی است كه تبلور آن در گلستان ديده می شود‪.‬‬
‫مختصات نثر قائم مقام‪:‬كوتاهی جمله ها‪،‬آوردن كلمات قرينه مسجع‪،‬‬‫سجع پردازی به شيوه گلستان‪،‬آراستگی و پاكيزگی (بدون لفاظی و‬
‫اطناب‪.‬‬
‫‪13‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار قائم مقام‬
‫ديوان شعر‪:‬بالغ بر سه هزار بيت‪.‬‬‫مثنوي جاليرنامه‪.‬‬‫‪-‬منشآت‪:‬شامل چند رساله و اخوانيات(نامه های دوستانه)‪.‬‬
‫‪14‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫فصل دوم‬
‫ادبيات ايران در آستانه مشروطيت‬
‫‪15‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫عوامل نثر در ايجاد مشروطيت‬
‫تاسيس چاپخانه‬
‫ورود اولين دستگاه چاپ به ايران به پايمردی عباس ميرزا و‬
‫ابوالقاسم قائم مقام و چاپ نخستين كتاب تحت عنوان فتح نامه‬
‫درباره جنگ ايران و روس‪.‬‬
‫‪16‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫مطبوعات ‪1‬‬
‫انتشار اولين روزنامه تحت عنوان كاغذ اخبار در سال هزار و‬‫دويست و پنجاه دو قمری در ايران كه بعد ها به دستورامير كبير‬
‫تحت عنوان وقايع اتفاقيه دوباره داير شد‪.‬‬
‫انتشار همين روزنامه به صورت مصور (ده سال بعد) تحت‬‫عنوان روزنامه دولت عليه ايران‪.‬‬
‫‪17‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫مطبوعات ‪2‬‬
‫چاپ و انتشار روزنامه اختر در استانبول تحت نظر آقاخان‬‫كرمانی و ميرزا مهدی خان تبريزی و ‪.....‬‬
‫انتشار روزنامه قانون در لندن به مديريت ميرزا ملكم خان‬‫ناظم الدوله‪.‬‬
‫نشر روزنامه حكمت و ثريا در قاهره‪.‬‬‫‪18‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫مطبوعات ‪3‬‬
‫انتشار هفته نامه حبل المتين دركلكته‪،‬بزرگترين و مشهورترين‬‫روزنامه خارج از ايران با تكيه بر مسئله حاكميت قانون‪ ،‬تغيير‬
‫حكومت و استقرار مشروطه‪.‬‬
‫‪-‬شهرت هفته نامه حبل المتين به عنوان اتحاد اسالم‪.‬‬
‫‪19‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫اعزام محصل به فرنگ‬
‫اعزام نخستين گروه ايرانيان به انگلستان به ابتكار عباس ميرزا و‬‫تحصيل آنها در رشته های مهندسی ‪،‬شيمی ‪،‬پزشكی ‪،‬علوم طبيعی‪،‬‬
‫فلسفه‪،‬زبان و‪.....‬‬
‫‪-‬ايجاد دارالفنون ازسوی تعدادی از دومين گروه اعزامی به انگلستان‪.‬‬
‫‪20‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫تاسيس مدارس جديد ‪1‬‬
‫تاسيس دارالفنون به عنوان نخستين و مهم ترين اين مدارس به‬‫همت امير كبير در تهران‪.‬‬
‫استخدام گروهی از استادان اتريشی و آلمانی برای دارالفنون‬‫(غالبا پزشك و نظامی)‪.‬‬
‫‪21‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫تاسيس مدارس جديد ‪2‬‬
‫حضور تعدادی از فرهيختگان ايرانی در كنار استادان فرنگی به‬‫عنوان مترجم و دستيار و يا مولف و مترجم كتب درسی (ميرزا‬
‫ملكم خان‪،‬محمد حسين فروغی)‪.‬‬
‫برخی ديگر ازاين مدارس عبارتند از‪:‬مدرسه مشيريه‪،‬سپهساالر‬‫دارالفنون تبريز‪،‬علوم سياسی تهران و‪......‬‬
‫‪22‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫روشنفكران‪1‬‬
‫روشنگری مردم از سوی روحانيون روشنفكر نيك انديش آزادی‬‫خواه‪.‬‬
‫پيوستن گروهی از روحانيون به نهضت ساده نويسی در ايراد‬‫خطابه ها‪.‬‬
‫رهبری آزادی خواهان اصفهان از سوی سيد جمال الدين واعظ‬‫اصفهانی از خطيبان برجسته مشروطه‪.‬‬
‫‪23‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫روشنفكران ‪2‬‬
‫نشر افكار نوين ازسوی دانشجويان ايرانی اعزامی به فرنگ‪.‬‬‫بر پايی كانون های روشنفكران مهاجرايرانی به قفقاز‪،‬مصر‬‫لندن‪،‬كلكته‪.‬‬
‫انتشار آثاری همچون كتاب احمد‪ ،‬سياحت نامه ابراهيم بيگ‬‫جهت بيداری مردم‪.‬‬
‫‪24‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫لحن خطابی نثر فارسی‬
‫(مخاطبان نويسندگان عصر پيش از مشروطه)‬
‫‪-‬نويسندگان و شاعران‪:‬آنها كه به شيوه قديم مينويسند و می سرايند‪.‬‬
‫رجال سياسی‪:‬دولتمردان يا به اعتباری بازوهای استبداد‪.‬‬‫‪-‬مردم‪:‬فراخواندن مردم به يك اصالح بنيادی‪.‬‬
‫‪25‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫تم ها يا موضوع های نثر در عصر مشروطيت‪1‬‬
‫آزادی و آزادی خواهی(دموكراسی)‪.‬‬‫وطن‪،‬وطن دوستی يا عشق وطن(ناسيوناليزم)‪.‬‬‫تجدد خواهی‪،‬عدالت جويی‪،‬حمايت از قانون‪.‬‬‫اصطالح حكومت‪،‬توجه به ارزش مطبوعات‪.‬‬‫‪26‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫تم های نثر‪2....‬‬
‫انتقاد از همه كس و همه چيز‪.‬‬‫سنت شكنی و مبارزه با باورهای خرافی‪.‬‬‫توجه به نحوه زندگی و تمدن اروپاييان‪.‬‬‫‪-‬توجه به تعليم و تربيت(كتاب احمد)‪.‬‬
‫‪27‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫مختصات لفظی نثر(شكل يا فرم)‪1‬‬
‫رواج شكل بازسازی و امروزی شده نثر ساده و مرسل قديم‬‫(سده های چهارم و پنجم)‪.‬‬
‫اخذ عناصر كالم از گفتار مردم‪.‬‬‫به كارگيری مفردات و تركيبات ساده‪.‬‬‫‪-‬آوردن جمله های كوتاه‪.‬‬
‫‪28‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫مختصات لفظی نثر‪2‬‬
‫پي ريزی ادبيات داستانی واقع گرايانه اجتماعی‪.‬‬‫نفوذ تعدادی از لغات تركی قفقازی‪،‬روسی ‪،‬تركی واستانبولی‬‫در نثر فارسی‪.‬‬
‫به كارگيری برخی از واژگان مخالف قياس صرفی‪:‬امورات‬‫استقالليت‪،‬ارذل ترين‪.‬‬
‫‪29‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫انواع ادبی در نثر فارسی پيش از مشروطيت‬
‫انواع ادبی قديم‪:‬ادب حماسی‪،‬غنايی‪،‬نمايشی و تعليمی‪.‬‬
‫انواع ادبی جديد‪:‬داستان بلند يا رمان‪،‬داستان كوتاه‪،‬قصه تمثيلی‪،‬‬
‫مقاله ادبی‪ ،‬نمايشنامه‪،‬ترجمه‪،‬نقد ادبی‪،‬خاطره‪،‬يادداشت روزانه‪.‬‬
‫‪30‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫انواع ادبی در دوره مشروطه‬
‫نمايشنامه‪،‬داستان‪،‬مقاله‪،‬ترجمه‪.‬‬‫نقد ادبی به معنای علمی آن و به سبك اروپايی هنوزدراين دوره‬‫ايجاد نشده است هرچند رگه هايی از آن در نامه آخوند زاده به‬
‫ميرزا آقا تبريزی ديده ميشود‪.‬‬
‫‪31‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نمايشنامه‬
‫ادب نمايشی يا دراماتيك بر دو نوع است‪:‬‬
‫تراژدی‪(:‬غمنامه يا سوگنامه)در موضوع مرگ و ناكامی قهرمانان‬
‫بر دو نوع است كالسيك يا سنتی‪،‬جديد‪.‬‬
‫كمدی‪(:‬شادی نامه) كه نمايشی با طنز و شوخی است بر دو نوع‬
‫است عالی يا سطح باال‪،‬پست يا عاميانه‪.‬‬
‫‪32‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫تفاوت مهم تعزيه يا شبيه خوانی با نمايش‬
‫اطالع پيشاپيش مخاطب داستان تعزيه از شرح ما وقع در مقابل‬‫عدم آگاهی بيننده از ما وقع نمايشنامه‪.‬‬
‫وحدت زمان و مكان موضوع در تعزيه (همچون نمايشنامه های‬‫كالسيك يونانی و رومی) درمقابل تفاوت موضوع و زمان و مكان‬
‫در نمايشنامه‪.‬‬
‫‪33‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نمايش در ايران ‪1‬‬
‫آغاز اين امر در ايران با ترجمه نمايشنامه های مولير و اجرای‬
‫آن همراه بود‪ .‬محل اجرای نمايش در تاالری در دارالفنون به‬
‫گنجايش ‪ 300‬نفر بوده است‪(.‬نمايش به صورت كمدی و صرفا‬
‫برای خاندان سلطنتی اجرا می شده است(‪.‬‬
‫‪34‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نمايش در ايران ‪2‬‬
‫قرار گرفتن نمايشنامه های ميرزا فتحعلی آخوند زاده در شمار‬‫نخستين نمايشنامه های ايرانی به سبك غربی(آخوند زاده پيشوای‬
‫نمايشنامه نويسی جديد آذربايجان بود)‪.‬‬
‫‪35‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫برخی از تاليفات آخوند زاده‬
‫پاسخ به فيلسوف روم‪.‬‬‫عقيده جان استوارت ميل درباره آزادی‪..‬‬‫مالی رومی و مثنوی او‪.‬‬‫يادداشت های انتقادی‪.‬‬‫‪-‬رساله ايراد‪.‬‬
‫‪36‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نمايشنامه های ميرزا آقای تبريزی‬
‫سرگذشت اشرف خان حاكم عربستان‪.‬‬‫طريقه حكومت زمان خان بروجردی‪.‬‬‫حكايت كربال رفتن شاهقلی ميرزا‪.‬‬‫زبان اين نمايشنامه ها ساده و بی تكلف و كوتاه و همراه با ايجاز‬
‫است‪.‬‬
‫‪37‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫داستان‬
‫آثار طالبوف‪:1‬‬
‫كتاب احمد يا سفينه طالبی‪،‬به شيوه اميل اثر ژان ژاك روسو در‬‫باب تعليم و تربيت‪.‬‬
‫مسالك المحسنين‪ :‬سفرنامه ای خيالی در باب اخالق‪ ،‬اجتماع و‬‫اصول تعليم و تربيت‪.‬‬
‫‪38‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار طالبوف ‪2‬‬
‫مسائل الحيات‪:‬درباره مسائل پيچيده سياسی‪،‬حقوقی‪،‬اجتماعی‬‫و فلسفی‪.‬‬
‫پند نامه ماركوس قيصر روم‪:‬ترجمه روسی به فارسی‪.‬‬‫رساله فيزيك‪:‬رساله ای مختصر در علم فيزيك‪.‬‬‫نخبه سپهری‪:‬خالصه ناسخ التواريخ درباره زندگی نبی اكرم‬‫(ص) و ‪......‬‬
‫‪39‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار زين العابدين مراغه ای‬
‫سياحت نامه ابراهيم بيگ‪:‬‬
‫سفرنامه ای تخيلی وداستان وار‪،‬مشتمل برسه جلد‪،‬بالحنی تند و‬‫پر خاشگر در خصوص مفاسد اجتماعی‪ ،‬اخالقی‪،‬رشوه خواری‬
‫دزدی و دريوزگی‪.‬‬
‫اثر پذيرفتگان از اين كتاب عبارتند از‪:‬انتقاد شوندگان‪ ،‬مردم‬‫متوسط‪.‬‬
‫‪40‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ترجمه‬
‫نخستين آثارترجمه درايران عبارتند از‪:‬تاريخ پطركبير‪،‬شارل‬
‫دوازدهم و اسكندر كبير‪.‬‬
‫كتب ترجمه شده پس از تاسيس درالفنون‪:‬تشريح بدن انسان‪،‬‬
‫معالجات چشم‪،‬علم هندسه‪،‬علم مساحت و‪....‬‬
‫‪41‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫رمان های ترجمه شده صدر مشروطيت‬
‫سه تفنگدار‪،‬كنت مونت كريستو‪،‬لوئی چهاردهم‪،‬روبينسون‬
‫كروزوئه‪،‬سفرهای گاليور‪،‬تلماك‪.‬‬
‫‪42‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ميرزا جيب اصفهانی‬
‫مترجم كتاب سرگذشت حاجی بابای اصفهانی تاليف جيمز موريه‬
‫در انتقاد ازآداب وسنن ايرانيان با نثری سليس‪،‬منسجم‪،‬لطيف ساده‬
‫و فنی همچون گلستان با افزودن آيات‪،‬احاديث‪،‬مثلها واصطالحات‬
‫به متن اصلی‪.‬‬
‫‪43‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫بخش دوم‬
‫فصل اول‬
‫نگاهی به ادبيات معاصر ايران‬
‫از مشروطيت تا‬
‫‪1320‬ش‬
‫‪44‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نگاهی به ادبيات معاصر ايران‪1...‬‬
‫گرايش نسبی لحن تند و خطابی نثر فارسی به آرامش پس از‬‫پيروزی نهضت مشروطه‪.‬‬
‫بازتاب گسترده درون مايه های نثر سالهای پيش از مشروط‬‫يعني‪:‬آزادی خواهی‪،‬وطن دوستی‪،‬خرافه ستيزی‪،‬تجدد خواهی‪.‬‬
‫‪45‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نگاهی به ادبيات معاصر ايران‪2...‬‬
‫خلق آثاری نوين از سوی نيما يوشيج بنيانگذار شعرنو فارسی‬‫و محمد علی جمال زاده پيشوای داستان كوتاه فارسی به سبك‬
‫جديد‪.‬‬
‫نشر مقاالت انتقادی علی اكبر دهخدا تحت عنوان چرندوپرند‬‫در روزنامه صور اسرافيل به عنوان بنيانگذار طنز جديد در‬
‫ادب فارسی‪.‬‬
‫‪46‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نگاهی به گرايش های ادبی سال های‬
‫‪1300-1320‬ش‬
‫تسلط سانسور سياه در اين دو دهه بر شعر و نثر فارسی‪.‬‬‫روی آوردن اكثر اهل قلم به شعر و نثر خنثی و به اصطالح‬‫بی خطر‪.‬‬
‫تصحيح‪،‬تنقيح متون و شرح و حاشيه نويسی ادبا برديگر آثار‬‫ادبی(فروغی‪،‬دهخدا‪،‬قزوينی‪،‬آشتيانی)‪.‬‬
‫‪47‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نگاهی به گرايش های ادبی ‪2...‬‬
‫باستان گرايی‪:‬گرايش به ايران باستان‪ ،‬نژاد پرستی‪ ،‬وطن پرستی‬
‫افراطی(تجليل شاهانی همچون كوروش‪،‬داريوش و نادر به عنوان‬
‫منجی)نوشتن رمان های تاريخی‪،‬بزرگداشت مفاخر ملی و پرداختن‬
‫به فردوسی و شاهنامه‪.‬‬
‫‪48‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نگاهی به گرايش های ادبی ‪3...‬‬
‫مخالفت های آشكار و پنهان با بعضی ازاحكام دين‪ ،‬طرح آزادی‬‫زنان‪،‬بزرگ نمايی پاره ای از خرافات‪.‬‬
‫آلمان گرايی‪:‬هواداری ازآلمان هيتلری ودشمنی با روس وانگليس‬‫مبتنی بر انديشه نژاد پرستانه هيتلر در خصوص برتری نژاد‬
‫آريايی‪.‬‬
‫‪49‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نگاهی به گرايش های ادبی ‪4...‬‬
‫گرايش ازلونی ديگر‪:‬خلق آثاری متفاوت از لحاظ شكل و مضمون‬
‫(سبك) از سوی صادق هدايت و نيما با گرايش به عمق و نگرشی‬
‫عميق تر از انديشه های كليشه ای(هنر ناب در شكل و مضمون)‪.‬‬
‫‪50‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫انواع ادبی در نثر مشروطيت تا ‪1320‬ش‬
‫در اين دوره عالوه بر داستان‪،‬نمايشنامه‪،‬سفرنامه خيالی‪،‬روزنامه‬
‫نگاری(مقاله نويسی)و ترجمه كه در آستانه مشروطيت آغاز شده‬
‫و رواج يافته بود‪ ،‬انواع ادبی جديد تری مانند داستان كوتاه ‪،‬‬
‫رمان و نقد ادبی نيز پديد آمد‪.‬‬
‫‪51‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫فصل دوم‬
‫انواع ادبی در نثر مشروطيت تا ‪1320‬ش‬
‫‪52‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫روزنامه نگاری و طنز پردازی‬
‫دهخدا‪:1‬‬
‫يكی از شاخص ترين چهره های فرنگی سياسی دوره مشروطيت و‬‫پس از آن‪،‬طنز پرداز و روزنامه نگاری توانا‪،‬اديبی فاضل و محققی‬
‫برجسته‪.‬‬
‫كمال يافتن نهضت ساده نويسی به وسيله دهخدا با نوشتن مقاالت‬‫چرند و پرند‪.‬‬
‫‪53‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫دهخدا ‪2‬‬
‫راه گشايی مقاالت روايی(دهخدا) جهت نگارش مجموعه داستانی‬‫يكی بود و يكی نبود جمال زاده‪.‬‬
‫‪-‬انتشار مقاالت دهخدا با امضاهای مستعار‪،‬به ويژه (دخو)‪.‬‬
‫‪-‬اقدام موثر دهخدا درانتشار روزنامه های صور اسرافيل وسروش‪.‬‬
‫‪54‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار دهخدا‪1‬‬
‫امثال و حكم‪:‬شامل مثلها‪،‬كلمات قصار‪،‬به همراه ريشه های تاريخی‬‫و شان نزول آن ها به شيوه الفبايی‪.‬‬
‫لغت نامه‪:‬كتابی دايره المعارف گونه و مفصل ترين كتاب لغت و‬‫اعالم و معارف اسالمی در زبان فارسی است‪.‬‬
‫‪55‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار دهخدا ‪2‬‬
‫مقاالت دهخدا‪:‬مشتمل بر ‪ 2‬جلد‪:‬جلد اول‪:‬چرند و پرند‪،‬مجمع االمثال‬
‫دخو‪،‬هذيان های من‪.‬‬
‫جلد دوم‪:‬مقاالت صوراسرافيل مقاالت سروش مقاالت روزنامه های‬
‫باختر امروز و اطالعات‪.‬‬
‫‪56‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار دهخدا‪3‬‬
‫ديوان دهخدا‪:‬مشتمل بر اشعار طنز و جد و سخنان منظوم دهخدا‬
‫با مضامين عاميانه و طنز آميز‪.‬‬
‫تصحيحاتی در ديوان سيد حسن غزنوی‪-‬ترجمه روح القوانين‪.‬‬
‫تحقيقی درباره ابوريحان بيرونی‪-‬ترجمه عظمت و انحطاط‬
‫روميان‪.‬‬
‫‪57‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫سبك دهخدا در نثر‬
‫سبك دهخدا در نثر بردو شيوه است‪:‬نگارش با زبانی ساده و‬
‫بی پيرايه برای عوام الناس (به دور از آرايه های لفظی و‬
‫معنوی و لغات مهجور)‪.‬‬
‫شيوه دوم‪:‬در اين آثار ضمن رعايت سالمت و استحكام سخن به‬
‫واسطه استفاده از زبان عربی‪،‬نثر از محدوده درك عامه فراتر‬
‫می رود (شيوه مقاالت علمی دهخدا)‪.‬‬
‫‪58‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫علت اصلي كاربردهاي صرفي قديمي در آثار‬
‫دهخدا و هم عصران او‬
‫كثرت مطالعات در نظم و نثر قديم و متون عربي‪.‬‬‫رسميت اين شيوه در نوشته هاي تحقيقي و رساالت علمي‪.‬‬‫عدم امكان آوردن مطالب علمي در نثر ساده داستاني و نثر‬‫طنزي(عوام فهم)‪.‬‬
‫‪59‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫سيد اشرف الدين گيالني‪1‬‬
‫مدير و دبير روزنامه نسيم شمال‪،‬روزنامه اي ادبي و فكاهي در‬‫قطعي كوچك و مورد اقبال همه قشرهاي مردم(پير و جوان‪،‬باسواد‬
‫و بي سواد‪.‬‬
‫‪-‬شهرت فراگير سيد اشرف به شاعر ملي عهد انقالب مشروطه‪.‬‬
‫‪60‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫سيد اشرف الدين‪2...‬‬
‫ارزش نسبتا پايين شعرنسيم شمال ازديدگاه زيبا شناختي هنري‪.‬‬‫پايين آمدن شعر نسيم شمال تا حد نظم شعار گونه به واسطه‬‫لحن خطابي‪،‬انتقادي او‪.‬‬
‫‪61‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫داستان كوتاه ‪1‬‬
‫غلبه جهاني داستان كوتاه بر ديگر انواع ادبي در قرن اخير‪.‬‬‫شكل گرفتن داستان كوتاه به معني امروزي در قرن نوزدهم‪.‬‬‫‪-‬توجه جدي ادگار آلن پوبه داستان كوتاه به عنوان اولين نويسنده‪.‬‬
‫‪62‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫داستان كوتاه ‪2‬‬
‫مطرح شدن داستان كوتاه از سوي ادگار آلن پو به عنوان يك‬‫نوع ادبي‪.‬‬
‫تحرير نخستين داستان هاي كوتاه فارسي به وسيله محمد علي‬‫جمال زاده تحت عنوان يكي بود و يكي نبود‪.‬‬
‫‪63‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫داستان كوتاه ‪3‬‬
‫ارتقاء داستان كوتاه به عنوان نوع نو پديد ادبي به وسيله صادق‬‫هدايت‪،‬بزرگ علوي‪،‬صادق چوبك و جالل آل احمد‪.‬‬
‫نزديك شدن داستان كوتاه به هنر ناب به وسيله امثال صادق‬‫هدايت‪،‬محمود دولت آبادي و هوشنگ گلشيري‪.‬‬
‫‪64‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫محمد علي جمالزاده‪1‬‬
‫شهرت جمال زاده به عنوان پيشواي نوول نويسي فارسي به دليل‬
‫به كارگرفتن آگاهانه تكنيك داستان نويسي اروپايي و دميدن روح‬
‫ايراني در آن و صيقل دادن هنر باستاني داستان سرايي مردمي‬
‫ايران با روش غربي‪.‬‬
‫‪65‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫محمد علي جمال زاده ‪2‬‬
‫تحصيل جمال زاده(در دوره متوسطه)در لبنان‪.‬‬‫ادامه تحصيل جمال زاده دردانشگاههاي لوزان و ديژون در‬‫رشته حقوق‪.‬‬
‫حضور در برلين به دعوت عده اي از روشنفكران ايراني‬‫مخالف استبداد قاجار‪.‬‬
‫‪66‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫محمد علي جمال زاده‪3‬‬
‫انتشار روزنامه رستاخيز به وسيله جمال زاده در كرمانشاه‬‫همكاري جمال زاده درانتشار مجله سياسي‪،‬فرهنگي كاوه(نوشتن‬‫مقاالتي در زمينه سياست‪ ،‬اقتصاد‪،‬ايران شناسي‪،‬فرهنگ و ادب)‪.‬‬
‫‪67‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫محمد علي جمال زاده‪4‬‬
‫انتشار نخستين كتاب جمال زاده تحت عنوان گنج شايگان يا اوضاع‬‫اقتصادي ايران‪.‬‬
‫انتشار مجموعه داستان كوتاه يكي بود و يكي نبود در سال ‪1300‬‬‫شمسي‪.‬‬
‫چاپ داستان كوتاه فارسي شكر است در همان سال‪.‬‬‫‪68‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار جمال زاده‬
‫دارالمجانين‪،‬راه آب نامه‪،‬صحراي محشر‪،‬سروته يك كرباس‪،‬تلخ‬
‫و شيرين‪،‬كهنه و نو‪،‬شور آباد‪،‬غير از خدا هيچ كي نبود و قصه‬
‫ما به سر رسيد و‪.....‬‬
‫‪69‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ويژگي هاي نثر جمال زاده‪1‬‬
‫سادگي و رواني و دوري از تعقيد و تكلف‪.‬‬‫استفاده از واژگان‪،‬تركيبات‪،‬اصطالحات‪،‬مثل ها‪ ،‬تكيه كالم ها‬‫و دشنام هاي زبان محاوره‪.‬‬
‫‪-‬بهره گيري جمال زاده از شيوه ابداعي دهخدا در ساده نويسي‪.‬‬
‫‪70‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ويژگي هاي نثر جمال زاده‪2‬‬
‫‪-‬تفاوت شيوه جمال زاده در ساده نويسي با تبعيت از سبك غربيان‪.‬‬
‫تثبيت شيوه ادبي جمال زاده درنثر داستاني صادق هدايت وصادق‬‫چوبك‪.‬‬
‫بيان طنز آلود جمال زاده در انتقاد از بي اعتنايان به ساختمان‬‫زبان فارسي‪.‬‬
‫‪71‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ويژگي هاي نثر جمال زاده ‪3‬‬
‫انتقاد جمال زاده در داستان هاي رجل سياسي‪،‬دوستي خاله خرسه‬
‫در دل مالقربان علي‪ ،‬بيله ديگ بيله چغندر و ويالن الدوله از‬
‫اوضاع سياسي‪ ،‬فرهنگي‪ ،‬اقتصادي و باورداشت هاي خرافي‬
‫عوام و ‪....‬‬
‫‪72‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫صادق هدايت‪1‬‬
‫شهرت آثار صادق هدايت به عنوان تبلور هنري داستان نويسي‬‫معاصر ايران‪.‬‬
‫ارتقاء آثار هدايت از مرز انتقاد سطحي و سخنوري و توصيف‬‫به تجسم و تصوير سازي ناب‪.‬‬
‫‪73‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫صاق هدايت ‪2‬‬
‫تاثير مطالعات هدايت در زمينه هاي فرهنگ ايران باستان و‬
‫انديشه هاي آريايي و تفكر بودايي و مكتب هاي جديد ادبي و‬
‫روانشناسي غرب از يك سو و گرايش او به مكتب ادبي‬
‫سوررئاليسم از سوي ديگر بر شخصيت مستعد و استثنايي‬
‫او‪.‬‬
‫‪74‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫صادق هدايت ‪3‬‬
‫اشتغال صادق هدايت در هيئت تحريريه مجله موسيقي‪،‬مترجمي‬‫هنركده هنرهاي زيبا‪.‬‬
‫حضور و مشاركت هدايت درگروه ربعه متشكل ازبزرگ علوي‬‫مسعود فرزاد و مجتبي مينوي‪.‬‬
‫‪75‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫صادق هدايت ‪4‬‬
‫اهميت دهه پاياني حيات هدايت ازلحاظ تاريخ‪،‬سياسي و اجتماعي‬‫واجتماعي و فرهنگي ايران‪.‬‬
‫هدايت همواره تالش ميكرد كه با توصيف صادقانه واقعيت‪،‬‬‫تصوراتي را كه انديشه حاميان وضع موجود بر آنها استوار‬
‫بود‪،‬در هم شكند‪ ،‬تصوراتي از قبيل به سامان بودن اوضاع و‬
‫سعادت مندي توده ها‪.‬‬
‫‪76‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار هدايت‪1‬‬
‫داستان‪:‬‬
‫زنده به گور‪،‬سه قطره خون‪،‬علويه خانم‪،‬سايه روشن‪،‬بوف‬
‫كور‪،‬سگ ولگرد‪،‬ولنگاري و حاجي آقا‪.‬‬
‫‪77‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار هدايت‪2‬‬
‫ترجمه‪:‬‬
‫يادگار جاماسب‪ ،‬كارنامه اردشير بابكان‪ ،‬گزارش گمان شكن‪،‬‬
‫گجسته ابالش‪،‬شهرستان ايران(فارسي ميانه)مسخ(فرانتس كافكا)‬
‫ديوار(ژان پل سارتر)‪.‬‬
‫‪78‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار هدايت‪3‬‬
‫تحقيق‪:‬فوايد گياه خواري‪،‬ترانه هاي خيام‪،‬نيرنگستان‪.‬انسان و‬
‫حيوان فولكلور(فرهنگ توده)‪.‬‬
‫نمايشنامه‪:‬مازيار‪،‬پروين دختر ساسان‪،‬افسانه آفرينش‪.‬‬
‫‪79‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار هدايت‪4‬‬
‫سفرنامه‪:‬‬
‫اصفهان نصف جهان‪،‬روي جاده نمناك‪،‬توپ مرواري‬
‫و نمايشنامه هاي ديگر كه پيش از اقدام به خودكشي‬
‫سوزانده است‪.‬‬
‫‪80‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫بوف كور‬
‫تاييد بوف كور به عنوان شاهكار ادبي‪،‬هنري قرن در ميان اهل‬‫ادب ورد آن به عنوان اثري گمراه كننده از سوي گروهي ديگر‪.‬‬
‫پيچيدگي و ابهام بوف كور به دليل سمبوليك بودن آن‪.‬‬‫شرح بوف كوربه وسيله دكتر شميسا براساس مكتب روان شناسي‬‫يونگ‪.‬‬
‫‪81‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ويژگي هاي نثر هدايت‪1‬‬
‫بهره گيري از لحني ساده و پيراسته از صنايع ادبي در وصف‬‫مناظر وشخصيت ها‪.‬‬
‫‪-‬ناديده گرفتن موازين دستوري در پاره اي از موارد‪.‬‬
‫‪-‬استفاده از نثري زنده و تپنده‪.‬‬
‫‪82‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ويژگی های نثر هدايت‪2‬‬
‫سخن گفتن شخصيت هاي داستان متناسب با ميزان تحصيالت‬‫و فهم و موقعيت اجتماعي به ويژه در حاجي آقا وعلويه خانم‬
‫ولنگاري وتوپ مرواري‪.‬‬
‫‪-‬تنوع گسترده لحن و گفتار شخصيت ها‪.‬‬
‫‪83‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ويژگي هاي طنز هدايت‬
‫شوخ طبعي‪،‬بذله گويی‪،‬لودگي‪،‬لطيفه پراني هاي هدايت علي رغم‬‫تفكر جدي وفلسفي او‪.‬‬
‫‪-‬ابعاد انتقادي وژرف طنز هدايت‪.‬‬
‫‪-‬وغ وغ ساهاب مثل اعالي نگرش طنز آميز هدايت‪.‬‬
‫‪84‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫بزرگ علوي‪1‬‬
‫اشتهار بزرگ علوي به عنوان مبتكر نوشتن ادبيات زندان‪.‬‬‫كتاب پنجاه و سه نفر نخستين اثر بزرگ علوي در زمينه ادبيات‬‫زندان است‪.‬‬
‫‪-‬حضور بزرگ علوي در گروه ربعه‪:‬هدايت‪،‬مينوي وفرزاد‪.‬‬
‫‪85‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫بزرگ علوي‪2‬‬
‫اشتعال شوق داستان نويسي در وجود علوي به وسيله صادق‬‫هدايت‪.‬‬
‫‪-‬مجموعه داستان كوتاه چمدان نخستين اثر بزرگ علوي است‪.‬‬
‫برخي از آثار علوي عبارتند از‪ :‬ورق پاره هاي زندان ‪،‬پنجاه‬‫و سه نفر‪ ،‬چشمهايش و‪.......‬‬
‫‪86‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ويژگي هاي نثر علوي‬
‫به كارگيري نثري ساده وانشايي روان و بازتاباندن فرهنگ عامه‬‫و ناكامي هاي آنان‪.‬‬
‫‪-‬پيروي علوي از از سلوك قلمي جمال زاده و هدايت‪.‬‬
‫نگرش ديگر گونه شخصيت هاي علوي نسبت به شخصيت هاي‬‫هدايت‪.‬‬
‫‪87‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار بزرگ علوي و برخي ويژگي هاي آن‪1‬‬
‫نامه ها‪،‬فرهنگ فارسي به آلماني‪،‬كاشانه و موريانه‪.‬‬‫عبارات تصنعي مجموعه چمدان علي رغم سعي نويسنده در‬‫ساده نويسي و تالش در به كارگيري زبان و فرهنگ عامه‪.‬‬
‫‪-‬حضور برخي از عناصر قديمي در نثر علوي‪.‬‬
‫‪88‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار علوي‪2‬‬
‫‪-‬نمود و بروز هنر داستان نويسي علوي در چشمهايش‪.‬‬
‫برخورداري چشمهايش از پرداختي قوي و جاذبه اي درخور توجه‪.‬‬‫‪-‬بهره گيري از نثري ساده‪،‬بي تكلف و گيرا در چشمهايش‪.‬‬
‫‪89‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار علوي‪3‬‬
‫مجموعه ميرزا مشتمل بر پنج داستان كوتاه‪:‬آب‪،‬ميرزا‪،‬تحت‬‫الحنكي‪،‬احسن القصص‪،‬در به در‪.‬‬
‫داستان احسن القصص‪،‬شكل بازسازي شده قصه حضرت‬‫يوسف(ع)است‪.‬‬
‫‪90‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار علوي‪4‬‬
‫موريانه‪:‬شرح خاطرات يك ساواكي(آميزه اي از خيال و واقعيت)‬‫است اما كتاب هاي ديگر او مبتني بر واقعيت محض هستند‪.‬‬
‫استفاده از جمله هاي كوتاه اصطالحات و تكيه كالم هاي عاميانه‬‫مشابه نثر اواخر دوره نويسندگي جالل آل احمد‪.‬‬
‫‪91‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫رمان‬
‫رمان‪،‬روايتي طوالني است به نثر ومبتني بر جعل و خيال شايد‬
‫يكي از انگيزه هاي (سرودن) داستان به جاي (نوشتن) آن در‬
‫گذشته‪،‬مسئله عدم جواز ورود عناصر خيال انگيز در نثر بوده‬
‫است‪.‬‬
‫‪92‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫داستان هاي بلند منثور ادبيات فارسي‬
‫شاهنامه منثور ابومنصوري‪،‬داراب نامه طرسوسي‪،‬سمك عيار‪،‬‬
‫بختيار نامه‪،‬فرج بعد از شدت‪.‬‬
‫‪93‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫انواع رمان‬
‫تاريخي‪،‬اجتماعي‪،‬انديشه اي ‪،‬حادثه اي ‪،‬جنايي ‪،‬تمثيلي ‪،‬سياسي ‪،‬يا‬
‫روانشناختي‪.‬‬
‫همه رمان هاي دوره مورد مطالعه ما از نوع تاريخي و اجتماعي‬‫به شمار ميروند‪.‬‬
‫‪94‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫رمان تاريخي‪1‬‬
‫رغبت و تمايل نخستين رمان نويسان دوره مورد مطالعه ما به‬‫رمان تاريخي به دليل بي خطر بودن آن‪.‬‬
‫تعظيم و ستايش پادشاهاني چون كوروش‪،‬داريوش‪ ،‬انوشيروان‬‫در رمان هاي تاريخي اوليه به دليل احساسات ناسيوناليستي‪.‬‬
‫‪95‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫رمان تاريخي‪2‬‬
‫شمس وطغرا‪ ،‬نخستين رمان تاريخي‪،‬نوشته محمد باقر ميرزا‬
‫خسروي‪،‬مشتمل بر سه جلد درباره ماجراجويي هاي مغوالن‬
‫درايران قرن هفتم وبا زبان ومضموني بي نظير و با استشهاد‬
‫به اشعاري از شاعران بزرگ ايران‪.‬‬
‫‪96‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫رمان تاريخي ‪3‬‬
‫رمان عشق و سلطنت يا فتوحات كوروش كبير نوشته شيخ موسي‬‫كبودر آهنگي‪.‬‬
‫رمان داستان باستان يا سرگذشت كورش نوشته ميرزا حسن خان‬‫بديع‪.‬‬
‫‪97‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫رمان تاريخي‪4‬‬
‫دام گستران يا انتقام خواهان مزدك وداستان ماني نقاش به قلم‬
‫عبد الحسين صنعتي زاده كرماني‪.‬‬
‫‪98‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫رمان تاريخي ‪5‬‬
‫مظالم تركان خاتون نوشته حيدر علي كمالي‪.‬‬‫دليران تنگستاني نوشته محمد حسين ركن زاده آدميت‪.‬‬‫‪-‬آشيانه عقاب نوشته زين العابدين موتمن و ‪......‬‬
‫‪99‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫رمان اجتماعي‪1‬‬
‫نوشتن اين گونه رمان ها در نخستين دهه قرن خورشيدي حاضر‬
‫(‪ 1304‬شمسي به بعد)صورت گرفت وآن هم به دليل سانسور در‬
‫قالب توسل به نماد‪،‬استعاره وكنايه نمود پيدا مي كرد (نيما يوشيج‬
‫و صادق هدايت)‪.‬‬
‫‪100‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫رمان هاي اجتماعي‪2‬‬
‫رمان هاي اجتماعي اين عهد بيشتر بازتاب مفاسد اجتماعي و‬
‫انحرافات اخالقي زنان و مردان طبقه اشراف آن هم بدون‬
‫ريشه يابي جامعه شناختي يا سياسي آن است‪.‬‬
‫‪101‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫رمان اجتماعي ‪3‬‬
‫اولين رمان اجتماعي فارسي‪،‬تهران مخوف نوشته مشفق كاظمي‬
‫است (هدف نويسنده ‪،‬انعكاس اوضاع نابسامان برخي از زنان‬
‫ايراني در سال ‪ 1300‬بوده است)‪.‬‬
‫‪102‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫رمان اجتماعي‪4‬‬
‫رمان هاي اجتماعي پيرو و مقلد تهران مخوف عبارتند از‪:‬‬‫روزگار سياه‪،‬انتقام‪،‬انسان و اسرار شب‪.‬‬
‫‪-‬رمان اجتماعي ديگر شهرناز نوشته يحيي دولت آبادي است‪.‬‬
‫‪103‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫رمان اجتماعي ‪5‬‬
‫ديگر رمان هاي اجتماعي عبارتند از‪:‬‬
‫مجمع ديوانگان نوشته صنعتي زاده كرماني‪.‬‬‫جنايات بشر به قلم ربيع انصاري‪.‬‬‫‪-‬هما پريچهر و زيبا نوشته محمد حجازي‪.‬‬
‫‪104‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫رمان اجتماعي ‪6‬‬
‫‪-‬تفريحات شب‪،‬تالش معاش‪،‬اشرف مخلوقات نوشته محمد مسعود‪.‬‬
‫فرنگيس به قلم سعيد نفيسي‪.‬‬‫‪-‬فتنه‪ ،‬هندو نوشته علي دشتي‪.‬‬
‫‪105‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫موضوع و درون مايه رمان هاي اجتماعي‬
‫داستان غم انگيز بي هويتي و بالتكليفي زنان جامعه ايران‪.‬‬‫ويژگي زبان نوشتاري يا نثر اين گونه رمان ها‪:‬‬
‫‪-‬سادگي و رواني و ادامه سبك سه چهار دهه قبل‪.‬‬
‫‪106‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نمايشنامه‬
‫موانع كار‪:‬‬
‫عقيده عامه مردم در خصوص پست و ضد اخالق بودن بازيگري‪.‬‬‫اجبار گردانندگان نمايشها دراستفاده ازبازيگران قفقازي و روسي‪.‬‬‫‪-‬سپردن نقش زنان به مردان بازيگر يا زنان غير مسلمان‪.‬‬
‫‪107‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫هيئت ها و مجامع نمايشي‬
‫هيئت هاي نصر‪،‬جامعه باربد‪،‬نكيسا‬
‫تاسيس هنرستان تآتر‪.‬‬‫نمايشنامه هاي معروف‪:‬‬
‫جعفر خان از فرنگ آمده نوشته حسن مقدم‪.‬‬‫‪-‬شب هزار و يكم به قلم رضا كمال شهرزاد‪.‬‬
‫‪108‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار رضا كمال شهرزاد‬
‫عباسه خواهر امير‪،‬گلهاي حرم‪،‬عروسي ساسانيان يا خسرو و‬‫شيرين‪.‬‬
‫ترجمه نمايشنامه هاي قفقازي‪:‬افسانه عشق‪،‬اصلي و كرم يا‬‫كمربند سحر آميز‪.‬‬
‫‪109‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫موضوع پژوهش هاي ادبي و تحقيقات تاريخي‬
‫تصحيح انتقادي متون‪،‬نوشتن شرح و حواشي و مقدمه بر آثار‬
‫گذشته‪،‬نگارش كتب تاريخ ادبيات‪ ،‬تاريخ اجتماعي و سياسي‪،‬‬
‫ترجمه و تفسير متون فارسي ميانه و اوستايي‪.‬‬
‫‪110‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫پارسي سره نويسي‬
‫تحقيق در (پااليش زبان)و ساختن واژگان پارسي به جاي واژگان‬
‫بيگانه را سيد احمد كسروي بر عهده گرفت و كتابي تحت عنوان‬
‫زبان پاك نوشت اما نوشته هاي او خالي از تصنع نبود‪.‬‬
‫‪111‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ترجمه و تفسير متون فارسي ميانه و اوستايي‬
‫اين امر با رواج افكار ناسيوناليستي آغاز شد‪،‬نخستين كسي كه به‬
‫اين كار همت گماشت ابراهيم پور داوود بود‪.‬صادق هدايت نيزبه‬
‫دليل انس به انديشه هاي ايران كهن به اين كار پرداخت‪.‬‬
‫‪112‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫محمد علي فروغي‬
‫فرزند محمد حسين فروغي‪،‬مدير و معلم مدرسه علوم سياسي‬‫تهران‪.‬‬
‫موسس شركت فرهنگ‪،‬نماينده و رئيس مجلس نخست وزير‬‫ايران تحت عنوان ذكاء الملك‪.‬‬
‫نويسنده كتاب سير حكمت در اروپا‪.‬‬‫‪113‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار محمد علي فروغي‬
‫حكمت سقراط در زمينه فلسفه‪.‬‬‫آيين سخنوري در فن خطابه‪.‬‬‫تصحيح كليات سعدي‪،‬رباعيات خيام‪،‬تاريخ مختصر ايران‪،‬دوره‬‫مختصر فيزيك‪،‬مجموعه مقاالت‪.‬‬
‫‪114‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ويژگي هاي نثر فروغي‬
‫رعايت جانب اعتدال و تاكيد بر جنبه آموزشي كار‪.‬‬‫عدم تاييد سره نويسي و افراط در به كارگيري واژه هاي عربي‬‫و اروپايي‪.‬‬
‫‪-‬بهره گيري از نثري ساده و روان و دلنشين‪.‬‬
‫‪115‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫احمد بهمنيار‬
‫‪-‬متولد كرمان و انتشار دهنده روزنامه دهقان‪.‬‬
‫موسس روزنامه فكر آزاد در مشهد‪.‬‬‫‪-‬متصدي كرسي معقول و منقول و زبان عربي در دانشگاه تهران‪.‬‬
‫‪116‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار بهمنيار‬
‫تحفه احمديه‪ ،‬تصحيح مجموعه منشآت محمد بن مويد بغدادي به‬
‫نام التوسل الي الترسل‪،‬تصحيح تاريخ بيهق‪،‬تصحيح اسرار التوحيد‬
‫ترجمه زبده التواريخ‪.‬‬
‫‪117‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ويژگي نثر بهمنيار‬
‫‪-‬اديبانه و تا حدودي كهنه‪.‬‬
‫به كارگيري قواعد زبان عربي درمتون نثرجمع هاي مكسر(امثله‪،‬‬‫امكنه)مطابقه صفت و موصوف در تانيث (تقديرات مشكله‪،‬تعليمات‬
‫جديده)‪.‬‬
‫‪118‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫اقبال آشتياني‬
‫اتمام تحصيالت در مدرسه دارالفنون‪.‬‬‫تدريس در مدارس عالي تهران‪،‬دارالفنون‪،‬مدرسه علوم سياسي‬‫و ‪.....‬‬
‫ادامه تحصيل در دانشگاه سوربن‪.‬‬‫‪-‬عضويت در فرهنگستان ايران‪.‬‬
‫‪119‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار آشتياني‬
‫تاريخ مغول‪ ،‬وزراي سالجقه‪ ،‬خاندان نوبختي‪ ،‬ميرزا تقي خان‬
‫امير كبير‪،‬ترجمه سه سال در دربار ايران‪،‬تصحيح بيان االديان‬
‫مجمع التواريخ‪،‬ديوان امير مغزي‪،‬مقاالت مجله يادگار‪.‬‬
‫‪120‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫محققان ديگر اين دوره‬
‫عالمه قزويني‪،‬ملك الشعراي بهار‪ ،‬مجتبي مينوي‪ ،‬بديع الزمان‬
‫فروزانفر‪،‬سعيدنفيسي‪،‬رشيد ياسمي‪ ،‬عالمه دهخدا‪ ،‬ابراهيم پور‬
‫داوود‪،‬احمد كسروي و‪....‬‬
‫‪121‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نقد ادبي‬
‫نقد ادبي‪،‬ارزش يابي آثار ادبي است كه تنها به نشان دادن معايب‬
‫و محاسن اثر محدود نمي شود‪،‬بلكه منتقد با داشتن تخصص در‬
‫مقوله هاي ادبي واسطه خواننده و اثر ادبي مي شود و نكات‬
‫ظريف و ديرباب را به خواننده نشان مي دهد‪.‬‬
‫‪122‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫معايب فقدان نقد ادبي‬
‫ظهور هرج و مرج در حوزه ادبيات‪.‬‬‫توليد آثار ضعيف و مبتذل به نام آثار برجسته و واالي ادبي‪.‬‬‫‪-‬عدم امكان تشخيص سره از ناسره در آثار ادبي‪.‬‬
‫‪123‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫پيشينه نقد ادبي در ايران‬
‫اين مقوله دستاورد كمتر از يك قرن اخير است‪.‬در ادب قديم‬
‫شواهد نقد ادبي به صورت نقد ذوقي‪،‬سنتي در خرده گرفتن‬
‫شاعراني همچون عنصري‪،‬غضايري به آثار ديگران ديده‬
‫مي شود‪.‬‬
‫‪124‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نقد جديد به شيوه اروپايي‬
‫نخستين نمونه در نوشته هاي ميرزا فتحعلي آخوند زاده به ويژه‬
‫در نامه اي با عنوان مكتوب به ميرزا آقا تبريزي(نقد نمايشنامه‬
‫اشرف خان ميرزا آقا تبريزي)ديده ميشود‪.‬‬
‫‪125‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نقد ادبي روشمند به شيوه اروپايي‬
‫آغاز گران نقد ادبي جديد در ايران عبارتند از‪:‬تقي رفعت‪،‬نيما‬‫يوشيج‪.‬‬
‫منتقدين ديگر عبارتند از‪:‬فاطمه سياح‪،‬لطفعلي صورتگر‪ ،‬دكتر‬
‫زرين كوب‪،‬محمد حقوقي‪ ،‬دكتر رضا براهني و‪....‬‬
‫‪126‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫بخش سوم‬
‫فصل اول‬
‫‪127‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫از ‪ 1320‬تا ‪1332‬‬
‫اين دوره‪،‬دوره پا گرفتن نهضت هاي فكري و جريان هاي‬
‫روشنفكري تاريخ معاصر ايران است‪.‬‬
‫نويسندگان اين عهد عبارتند از‪:‬صادق چوبك‪،‬جالل آل احمد‬
‫ابراهيم گلستان و محمود اعتماد زاده‪.‬‬
‫‪128‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫سبك دوره و سبك شخصي‬
‫سبك نثر داستان نويسان عصر پيشين(سبك دوره)دراين دوره به‬
‫(زبان خاص يا سبك شخصي) تبديل مي شود اين تالش در نثر‬
‫جالل آل احمد‪،‬صادق چوبك و ابراهيم گلستان به ثمر ميرسد‪.‬‬
‫‪129‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫مجله و روزنامه هاي اين عهد‬
‫روزنامه هاي حزبي يا مرامي‪:‬مردم و چلنگر‪.‬‬
‫نثر اين روزنامه ها به دليل مخاطبان آن(مردم عامي كم سواد)‬
‫ساده و صريح است‪.‬‬
‫مجله هاي ادبي‪:‬سخن‪،‬پيام نو‪،‬كبوتر صلح و خروس جنگي‪.‬‬
‫‪130‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ترجمه‬
‫رواج ترجمه آثار ادبي روسي‪-‬ادبيات سوسياليستي‪.‬‬‫ترجمه داستان هاي نويسندگان آمريكايي‪:‬ارنست همينگوي‪،‬ويليام‬
‫فاكنر وتاثير آن در آثار آل احمد‪،‬چوبك وگلستان‪.‬‬
‫‪131‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫از كوتاي ‪ 32‬به بعد‬
‫ترجمه‪:‬‬
‫خشم و هياهو(ويليام فاكنر)‪،‬وداع با اسلحه(همينگوي)‪ ،‬دن‬
‫كيشوت(سروانتس)‪،‬جنگ و صلح(تولستوي)‪،‬سرخ و سياه‬
‫(استاندال)‪.‬‬
‫‪132‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫تحقيقات حماسي و شاهنامه پژوهي‬
‫اين امر به همت مستشرقاني مانند موله و نولدكه آغاز شد و به‬
‫دست محققاني همچون دكتر اسالمي ندوشن‪،‬دكتر رجايي بخارايي‬
‫و‪.....‬رواج يافت‪.‬‬
‫‪133‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نمايشنامه نويسان‬
‫علي نصيريان‪،‬بهمن فرسي‪،‬غالمحسين ساعدي‪،‬بهرام بيضايي‪،‬‬
‫بيژن مفيد‪،‬علي حاتمي‪،‬اكبر رادي‪.‬‬
‫‪134‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫فصل دوم‬
‫نظري به ادبيات داستانی در نيم قرن اخير‬
‫‪135‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫صادق چوبك‬
‫متولد بوشهر‪،‬دانش آموخته كالج آمريكايي در تهران‪.‬‬‫نمايش و نمود رذيلت‪،‬پلشتي‪،‬تيره روزي‪،‬فساد و فحشاء در‬‫ناتوراليسم چوبك‪.‬‬
‫بهره گيري چوبك از نثري آكنده از كلمات چركين‪،‬مهوع‬‫و آلوده به دشنام‪.‬‬
‫‪136‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آثار صادق چوبك‬
‫خيمه شب بازي‪،‬انتري كه لوطيش مرده بود‪،‬تنگسير‪،‬روز اول‬
‫قبر‪،‬سنگ صبور‪،‬چراغ آخر‪.‬‬
‫‪137‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ويژگي هاي نثر چوبك‬
‫نفوذ و سرزندگي‪ ،‬برخورداري از توصيف هاي تازه و موثر‪،‬‬
‫حضور واژگان مردمي‪،‬تركيبات و مثل هاي عاميانه‪،‬واقع گرايي‬
‫اصرار در به كار بردن كلمات ناپسند‪.‬‬
‫‪138‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ويژگي هاي جالل آل احمد‬
‫ذهن كنجكاو‪ ،‬نگاه دقيق و وسيع‪،‬صراحت بيان‪ ،‬صداقت‬
‫گفتار‪،‬صميميت رفتار‪،‬شجاعت قلم‪،‬نويسنده اي درد آشنا‬
‫و متعهد‪.‬‬
‫‪139‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫سفرنامه هاي جالل آل احمد‬
‫اورازان‪،‬تات نشين هاي بلوك زهرا‪،‬جزيره خارك‪،‬در يتيم خليج‬
‫فارس‪،‬سفر به واليت عزرائيل (اسرائيل) ‪،‬سفر روس‪،‬خسي در‬
‫ميقات‪،‬سفر آمريكا و اروپا‪.‬‬
‫‪140‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫همكاري مطبوعاتي جالل آل احمد‬
‫مديريت داخلي هفته نامه بشر و مجله ماهانه مردم‪.‬‬‫مديريت روزنامه شاهد مجله علم و زندگي هفته‬‫نامه مهرگان‪.‬‬
‫سرپرستي ماهنامه كتاب ماه‪.‬‬‫همكاري با مجله هاي تحقيقات اجتماعي‪ ،‬جهان نو‬‫و‪........‬‬
‫‪141‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫نكات قابل توجه در خسي در ميقات‬
‫از جهت تداوم خط فكري جالل(سرخوردگي ازفرهنگ غربي‬‫و بازگشت به فرهنگ قومي و بومي و اسالمي)‪.‬‬
‫‪-‬رسيدن نثر جالل به اوج شكوفايي خود در اين اثر‪.‬‬
‫‪142‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫سلوك قلمي جالل‬
‫جالل آل احمد را مي توان يكي از پر نويس ترين نويسندگان‬‫معاصر به شمار آورد‪.‬‬
‫آثار آل احمد عبارتند از‪:‬قصه و داستان‪،‬مشاهدات و سفرنامه‬‫مقاالت‪،‬ترجمه‪،‬خاطرات و نامه ها‪.‬‬
‫‪143‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آل احمد‪:‬ديد و بازديد‬
‫ديد و بازديد‪:‬شامل ده داستان كوتاه با موضوع انتقاد از مسائل‬
‫اجتماعي و باورهاي قومي با ديدي سطحي و نثري طنز آلود‬
‫و خام با زباني ميانه زبان رسمي و زبان گفتار‪.‬‬
‫‪144‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آل احمد‪:‬از رنجي كه مي بريم‬
‫از رنجي كه ميبريم‪:‬مجموعه هفت داستان كوتاه و نشانگر گرايش‬
‫نثرجالل به انسجام و پختگي و مشتمل بر قصه هايي از شكست‬
‫در مبارزات كارگري حزب توده و به سبك رئاليست سوسياليستي‬
‫و با محتواي مرامي‪.‬‬
‫‪145‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آل احمد‪:‬سه تار‬
‫سه تار‪:‬مجموعه سيزده داستان كوتاه در فضايي لبريز از شكست‬
‫و ناكامي قشرهاي فرودست جامعه‪.‬‬
‫زن زيادي‪:‬حاوي يك مقدمه و نه داستان كوتاه درباره قشر هاي‬
‫مختلف و متضاد زنان(مرفه‪،‬سنت زده و تباه شده)‪.‬‬
‫‪146‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آل احمد ‪:‬سرگذشت كندوها‬
‫سرگذشت كندوها‪:‬نخستين داستان نسبتا بلند جالل با شروعي‬
‫به سبك قصه هاي سنتي ايراني درباره شكست مبارزات‬
‫سياسي سالهاي ‪ 29‬تا ‪ 31‬حزبي‪.‬‬
‫‪147‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آل احمد‪:‬مدير مدرسه‪1‬‬
‫حاصل انديشه هاي خصوصي و برداشت هاي سريع عاطفي از‬‫حوزه اي بسيار كوچك اما بسيار موثر فرهنگ و مدرسه به رغم‬
‫مولف‪.‬‬
‫بيان مطالب از سوي نويسنده در چارچوبي خاص و با شكلي‬‫نهايي و اعتماد كامل نويسنده به خود‪.‬‬
‫‪148‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ويژگي هاي نثر مدير مدرسه ‪2‬‬
‫سادگي و نزديكي به زبان محاوره همراه با چاشني هايي ماهرانه‬‫از اصطالحات‪،‬مثل ها‪،‬تشبيه ها و كنايات كوچه و بازار‪.‬‬
‫‪-‬بيان تشبيهاتي كه نمايانگردرون ناسازگار وعصبي را وي است‪.‬‬
‫‪149‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫مختصات نثر جالل در نوشته هاي دهه سي و چهل او‬
‫آوردن جمله هاي كوتاه بي آغاز و انجام متداول يا به اصطالح‬‫(بي سر و بي دم)متكي بر حدس و گمان خواننده‪.‬‬
‫خرد شدن اجزاي جمله و آوردن صفت يا قيد و جز آن درجمله‬‫اي مجزا و موخر(يارو رسيد‪.‬هن هن كنان)‪.‬‬
‫‪150‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫آل احمد‪:‬‬
‫نون و القلم‪:‬داستاني بلند و تاريخي مربوط به اوايل‬
‫حكومت صفويان و با زباني نسبتا كهنه‪.‬‬
‫نفرين زمين‪:‬رماني روستايي و بازتابي از جريان هاي‬
‫اصطالحات ارضي‪.‬‬
‫سنگي برگوري‪:‬رماني كوتاه و آخرين اثر داستاني آل‬
‫احمد در درد بي فرزندي‪.‬‬
‫‪151‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫مقاالت و كتاب هاي تحقيقي‬
‫گزارش ها‪،‬حزب توده سر دو راه‪،‬هفت مقاله‪،‬غرب زدگي‪،‬‬
‫كارنامه سه ساله‪،‬ارزيابي شتاب زده‪،‬يك چاه و دو چاله‪،‬در‬
‫خدمت و خيانت روشنفكران‪،‬گفتگوها‪.‬‬
‫‪152‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ترجمه‬
‫عزاداري هاي نامشروع‪،‬محمد آخرالزمان‪،‬قمار باز(داستايوفسكي)‬
‫بيگانه و سوء تفاهم (آلبر كامو) ‪ ،‬دست هاي آلوده(ژان پل سارتر)‬
‫بازگشت از شوروي(آندره ژيد)‪.‬‬
‫‪153‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫خصوصيات نثر جالل‬
‫پر نفس‪،‬شتابزده‪،‬كوتاه‪،‬برا‪،‬نافذ و در نهايت ايجاز‪.‬‬‫شجاعت كم نظير نويسنده در شكستن برخي از سنن ادبي و‬‫قواعد دستور زبان فارسي(اوج آن در نامه هاست)‪.‬‬
‫‪154‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫داستان نويسان ديگر‪1‬‬
‫سيمين دانشور‪:‬آتش خاموش و سووشون‪.‬‬‫علي محمد افغاني‪:‬شوهر آهو خانم و‪.....‬‬‫غالمحسين ساعدي‪:‬چوب به دست هاي ورزيل‪،‬عزاداران بيل و‬‫ترس و لرز‪.‬‬
‫‪155‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫داستان نويسان ديگر‪2‬‬
‫بهرام صادقي‪:‬سنگر‪،‬قمقمه هاي خالي و ملكوت‪.‬‬‫جمال مير صادقي‪:‬مسافر هاي شب‪،‬شب چراغ‪،‬شب هاي تماشا‬‫و گل زرد‪،‬درازناي شب و‪..........‬‬
‫احمد محمود‪:‬غريبه ها‪،‬همسايه ها‪ ،‬داستان يك شهر‪،‬مدار صفر‬‫درجه و‪........‬‬
‫‪156‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫داستان نويسان ديگر‪3‬‬
‫صمد بهرنگي‪:‬تلخون‪،‬كچل كفتر باز‪،‬پسرك لبو فوش‪،‬يك هلو و‬‫هزار هلو‪،‬ماهي سياه كوچولو‪.‬‬
‫هوشنگ گلشيري‪:‬شازده احتجاب‪ ،‬شب شك‪ ،‬نمازخانه كوچك‬‫من‪،‬آيينه هاي دردار‪.‬‬
‫‪157‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫داستان نويسان ديگر‪4‬‬
‫رضا براهني‪:‬چاه به چاه‪،‬آواز كشتگان‪،‬رازهاي سرزمين من‪.‬‬
‫نويسندگان ديگر‪:‬اسماعيل فصيح‪،‬صفدر تقي زاده‪،‬نادر ابراهيمي‬
‫منيرو رواني پور‪،‬امين فقيري‪،‬تقي مدرسي و‪..........‬‬
‫‪158‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫محمود دولت آبادي‬
‫نويسنده مردمي ايران‪،‬تبلور هنري يك دوره و به اوج رساننده‬‫رمان روستايي‪.‬‬
‫نويسنده دو اثر برجسته و جهاني جاي خالي سلوچ و كليدر و‬‫آثار ديگري از قبيل‪:‬روز و شب يوسف‪،‬سليمان و مرد ‪ ،‬تنگنا‬
‫عقيل‪،‬از خم چنبر‪،‬سفر و‪.....‬‬
‫‪159‬‬
‫دکتر کوپا‬
‫ويژگي هاي نثر دولت آبادي‬
‫زندگي‪،‬جذابيت‪ ،‬اثر گذاري‪،‬قدرت وصف كم نظير(به چشم‬‫آوردن همه قهرمان ها در پيش روي خواننده)‪.‬‬
‫‪-‬به كارگيري واژگان كهن خوش تلفظ فارسي‪.‬‬
‫اهميت كليدر در بازتاباندن حقيقت زندگي روستانشينان‬‫خراسان‪.‬‬
‫‪160‬‬
‫دکتر کوپا‬