Transcript PENICILLINS • เป็ น antibiotics กลุ่มใหญ่ที่สุด มี basic chemical nucleus คือ Beta lactam ring คุณสมบัติทางเคมี • ยาเพนนิซิลลินมีคุณสมบัติที่ไม่คงทนและละลายน้ าได้นอ้ ยมาก ตัวยาจะเกิดขบวนการ hydrolysis อย่างรวดเร็ วเมื่อถูกกับความชื้น ดังนั้นเมื่อละลายน้ าแล้วต้องใช้ภายใน 7

PENICILLINS
• เป็ น antibiotics กลุ่มใหญ่ที่สุด มี basic chemical nucleus คือ
Beta lactam ring
คุณสมบัติทางเคมี
• ยาเพนนิซิลลินมีคุณสมบัติที่ไม่คงทนและละลายน้ าได้นอ้ ยมาก
ตัวยาจะเกิดขบวนการ hydrolysis อย่างรวดเร็ วเมื่อถูกกับความชื้น
ดังนั้นเมื่อละลายน้ าแล้วต้องใช้ภายใน 7 วัน โดยเก็บที่อุณหภูมิ 4
องศาเซลเซียส หรื อเตรี ยมยาโดยใช้โปรเคนเป็ นบัฟเฟอร์ จะ
ช่วยให้เก็บยาได้นาน 2 ปี
1
• หน่วยของยาเพนนิซิลลินจียงั นิยมใช้ “ยูนิต” โดย 1 ยูนิตของยา
เพนนิซิลลินจีเทียบเท่ากับ 0.6 ไมโครกรัมของเพนนิซิลลินจี
ผงบริ สุทธิ์ หรื อ เพนนิซิลลินจีบริ สุทธิ์ 1 มิลลิกรัมประกอบไป
ด้วยตัวยา 1,667 ยูนิต ส่ วนยาเพนนิซิลลินกึ่งสังเคราะห์อื่นๆ
เช่น
แอมพิซิลลิน อะม็อกซีซิลลิน นิยมใช้หน่วยเป็ นกรัม
2
กลุ่มยา Penicillin มีดงั นี้
1. Penicillinไม่ทนกรด เช่น Penicillin G
2. Penicillin ทนกรด เช่น Penicillin V
3. อนุพนั ธ์ของ Penicillin ออกฤทธิ์กว้าง เช่น Ampicillin,
Amoxycillin
4.อนุพนั ธ์ของ Penicillin ออกฤทธิ์ต่อแบคทีเรี ยที่สร้าง enzyme
Penicillinase (แบคทีเรี ยที่ด้ือยา Penicillin) เช่น Cloxacillin,
Dicloxacillin
5. อนุพนั ธ์ของ Penicillin ออกฤทธิ์ต่อเชื้อ Pseudomonas aeruginosa
เช่น Carbenicillin, Ticarcillin
กลุ่มยาเซฟฟาโลสปอริ นออกฤทธิ์กว้าง มักจัดเป็ นอีกกลุ่มหนึ่ง แต่มี
3
lactam ring เช่นเดียวกับPenicillin)
กลไกการออกฤทธิ์
• ออกฤทธิ์หา้ มการสังเคราะห์ผนังเซลในขณะที่ส่วนประกอบอื่นๆ
ภายในเซลยังคงมีการสร้างต่อไปตามปกติ
ทาให้เป็ นการเพิ่ม
แรงดันภายในเซล
ซึ่งจะมีผลต่อผนังเซลที่ผดิ ปกติทาให้รับ
แรงดันไม่ไหว เซลจะแตก ตายและสลายไป
bactericidal
• แต่ยาเพนนิซิลลินจะไม่มีผลต่อผนังเซลที่มีอยูเ่ ดิม
ดังนั้นยา
เพนนิซิลลินจึงไม่มีฤทธิ์ต่อเซลที่อยูใ่ นระยะที่ไม่มีการเจริ ญเติบโต
จึงไม่ เหมาะที่จะใช้ เป็ นยารั กษาโรคที่เป็ นอย่ างเรื้ อรั ง
4
ขอบเขตการออกฤทธิ์
•
มีความแปรผันตามชนิดของอนุพนั ธ์
(ยาที่ผลิตออกมารุ่ น
ใหม่ๆ จะออกฤทธิ์ต่อแบคทีเรี ยแกรมลบได้ดีข้ ึน) แต่ส่วนใหญ่
แล้วให้ผลต่อแบคทีเรี ยชนิดแกรมบวก
ประเภทรู ปร่ างกลม
(cocci) และรู ปร่ างแท่ง (bacilli) และให้ผลไม่ดีต่อ แบคทีเรี ย
ชนิดแกรมลบ เช่น E. coli
5
• ในการสังเคราะห์ตวั ยาใหม่ๆในกลุ่ม Penicillins ต้องออกฤทธิ์ได้
ดีกว่า Penicillin ตัวแรกๆที่คน้ พบ กล่าวคือ
–
–
–
–
ควรมีความทนทานต่อเอนซัยม์เบตาแลคตาเมสเพื่อลดปั ญหาการดื้อยา
ควรมีขอบเขตในการออกฤทธิ์ ต่อเชื้อแบคทีเรี ยได้กว้างขึ้น
ต้องมีความทนทานต่อกรด
ควรจะรวมตัวกับซี รั่มโปรตีนได้นอ้ ย ซึ่ งจะทาให้ยาสามารถกระจายตัวได้
ดี
6
ฤทธิ์ทางเภสั ชจลนศาสตร์
• ยาในกลุ่ม Penicillins ถูกดูดซึมในทางเดินอาหารได้มาก
หรื อน้อยแตกต่างกัน (ตารางที่ 1) ยาบางขนานถูกทาลาย
โดยกรดในกระเพาะอาหารได้ง่าย เช่น Penicillin G ซึ่ง
ควรให้ในรู ปแบบยาฉีด
ยาบางขนานทนต่อกรด
สามารถให้โดยการกินได้ แต่ควรกินก่อนอาหารอย่างน้อย
0.5-1 ชัว่ โมง หรื อ หลังอาหาร 1-2 ชัว่ โมง เพื่อ
หลีกเลี่ยงผลของอาหารที่อาจขัดขวางการดูดซึมของยาได้
7
ฤทธิ์ทางเภสั ชจลนศาสตร์ (ต่ อ)
• ยาที่ให้โดยการกินจะดูดซึมถึงระดับสูงสุ ดในเลือดหลังจากกินยา
0.5-1 ชัว่ โมง ยกเว้นยาที่เตรี ยมในรู ปที่ตอ้ งการให้มีการดูดซึมอย่าง
ช้าๆและคงอยูใ่ นร่ างกายได้นาน เช่น Procaine penicillin G และ
Benzathine penicillin G ซึ่งดูดซึมถึงระดับสูงสุ ดประมาณ 4-6
ชัว่ โมง หลังฉีดเข้ากล้ามเนื้อ
• ยาในกลุ่ม Penicillins จะกระจายไปสู่ส่วนต่างๆของร่ างกายได้ดี
ตาแหน่งที่ยาเข้าไปได้นอ้ ยคือ ตา สมอง และน้ าไขสันหลัง แต่ถา้ มี
การอักเสบและเพิม่ ขนาดยาให้สูงขึ้นก็จะสามารถรักษาได้
8
ฤทธิ์ทางเภสั ชจลนศาสตร์ (ต่ อ)
• ยาในกลุ่มนี้ ส่ วนใหญ่ถูกขับออกจากร่ างกายทางไตโดย tubular
secretion และมีบางส่ วนถูกขับออกทาง glomerular infiltration บ้าง
ยาที่ผลิตออกมาระยะหลังๆจะถูกขับออกมาทางน้ าดีร่วมด้วย
ฤทธิ์ทไี่ ม่ พงึ ประสงค์
• Penicillin ก่อให้เกิดอาการแพ้ในบางราย โดยเฉพาะในแมว
แต่กล่าวโดยสรุ ปแล้วคือเป็ นกลุ่มยา
ที่มีความปลอดภัยในระดับสูง
9
ตารางที่ 1 แสดงค่ าเภสั ชจลนศาตร์ และฤทธิ์ของยาในกลุ่มเพนนิซิลลิน
ที่ใช้ บ่อย
ยา
ขนาดยา
ดูดซึมในทาง ระยะห่างทีใ่ ห้ ยา
(มก./กก.)
เดินอาหาร
(ชม.) และ route
(ร้อยละ)
Penicillin G 25000 u*
ฤทธิ์ ทมี่ ตี อ่ แบคทีเรี ย
G+
G+ ดื้อยา G-
20
24, M
ดีมาก ไม่มผี ล
ไม่มผี ล
6, O
ดีมาก ไม่มผี ล
ไม่มผี ล
Penicillin V
8
30-60
Cloxacillin
40-60
50
8, M or O
ดี
ดีมาก
ไม่มผี ล
Ampicillin
20
40
8, M or O
ดี
ไม่มผี ล
ปานกลาง
Amoxicillin
20
75
8, M or O
ดี
ไม่มผี ล
ดี
หมายเหตุ G + หมายถึงเชื้อแบคทีเรี ยชนิดแกรมบวก
G- หมายถึงเชื้อแบคทีเรี ยชนิดแกรมลบ
10
Penicillin G
• เป็ นยาขนานหนึ่งของกลุ่ม Penicillins ที่ใช้มาก มีหลายรู ปแบบ
• เป็ นยาที่ไม่ทนกรดและด่าง (ไม่ถูกทาลายที่ pH 6-7 เท่านั้น) ดังนั้น
ถ้าให้กินขนาดจะสูงกว่าฉีดมากเนื่องจากดูดซึมที่ลาไส้ได้เพียง 1ใน 5
ส่ วนของยาที่ให้
โดยเฉพาะในสัตว์ใหญ่จะไม่นิยมการให้ทางปาก
เนื่องจากต้องใช้ยามาก ดังนั้นการให้ยาจะต้อง* check route ที่ให้ ยา
ให้ดี
• นิยมใช้ยาฉีดในรู ป Sodium, Potassium salt ยาในรู ป suspension
ผสมกับ procaine ทาให้ดูดซึมช้าลง ยาอยูไ่ ด้นาน ที่ใช้มากคือ
Procaine penicillin G , Benzathine penicillin G
11
• เป็ นยาที่ละลายในไขมันได้นอ้ ยมาก ผ่าน membrane barrier ได้
น้อย, low plasma binding ability อยูใ่ นรู ปแตกตัวในเลือดเป็ น
ส่ วนใหญ่ และยาถูกทาลายได้เร็ ว
• ยาไม่ผา่ น blood-brain barrier ไม่ขบั ออกกับน้ านม ยกเว้นขนาดยา
สูงมาก
• Penicillin G มีขอบเขตการออกฤทธิ์แคบ ใช้ได้ดีกบั แบคทีเรี ย
แกรมบวกรู ปร่ างแท่งและรู ปร่ างกลม และเชื้อ Leptospira
interrogans
12
• Penicillin G ก็เหมือนกับ
ปฏิชีวนะอื่น ๆ คือไม่สามารถทาลาย
สารพิษที่แบคทีเรี ยสร้างได้
• ขนาดยา 11,000 - 22,000
units/kg (Booth & McDonald,
1982)
• มีความเป็ นพิษน้อย
แต่อาจพบรายที่แพ้ได้ โดยเฉพาะใน
แมว, คน
• ออกฤทธิ์ synergism กับกลุ่ม
Aminoglycosides เช่น
Penicillin+Streptomycin
13