Transcript Mevzuat ve Uygulama – Dr. Mustafa GÖZEN

Güneş enerjisine dayalı lisans başvuruları
(Mevzuat ve uygulama)
Dr. Mustafa GÖZEN
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
(Elektrik Piyasası Dairesi Başkanlığı)
Solarex İstanbul 2014
İstanbul – 11 Nisan 2014
1
Sunum planı
• Bazı rakamsal bilgiler
• Yenilenebilir enerji kaynakları potansiyeli ve hedefler
• YEK lisanslarında mevcut durum
• Güneş enerjisine ilişkin mevzuat – temel düzenlemeler
• Güneş enerjisine dayalı lisans başvurularına ilişkin çalışmalar
2
Yenilenebilir enerji kaynakları
(potansiyel)
31 Mart 2014
Kaynak türü
Potansiyel
Mevcut kurulu Güç (MW)
Hidrolik
36.000 MW
(160 milyar kWh/yıl elektrik)
22.745
Rüzgâr
48.000 MW
2.896
Jeotermal
2.000 MWe
(elektrik üretimine uygun)
310,8
Biyokütle
8,6 mtoe
(1,3 milyar kwh/yıl elektrik)
(Biyogaz 1,5-2 mtoe)
241
Güneş enerjisi
380 milyar kwh/yıl elektrik
(*)
(*) Ülkemizde mevcut durumda lisanslı faaliyette bulunan güneş enerjisine dayalı üretim tesisi
bulunmamaktadır. Diğer kapsamda, yaklaşık 15 MW civarında güneşe dayalı kurulu güç
bulunmaktadır.
3
Yenilenebilir enerji
kaynaklarına ilişkin hedefler
18/5/2009 tarihli Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji
Belgesine göre 2023 yılına kadar;
 Ekonomik HES potansiyelin (135 milyar kWh) tamamının kullanılması,
 RES kurulu gücünün 20.000 MW’a çıkarılması,
 Güneş enerjisinden elektrik üretiminin özendirilmesi için gerekli çalışmaların
yapılması - min. 3.000 MW
 min. 600 MW jeotermal kurulu gücüne ulaşılması,
 Yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik enerjisi üretimi içerisindeki payının
en az %30 düzeyine çıkarılması,
Biyokütle (1.500 MW)
hedeflenmiştir.
4
YEK’e dayalı lisans başvuruları
(6/2/2014 itibarıyla)
Toplam (yeni+mevcut) (EÜAŞ hariç)
Başvuru
Yakıt / Kaynak
Tipi
İncelemeUygun Bulunanlar
Değerlendirme
Kurulu Güç
Kurulu Güç
Adet
(MW)
Adet
(MW)
Adet
Kurulu Güç
(MW)
Rüzgar
7
221
9
409
18
Hidrolik
146
3.412
67
1.073
Jeotermal
13
259
8
71
Çöp Gazı
2
5
Biyogaz
5
17
2
Biyokütle
12
51
4
Güneş
496
7.873
681
11.838
Toplam
90
Lisans Verilenler
Toplam
Adet
Kurulu Güç
(MW)
Adet
Kurulu Güç
(MW)
1.012
247
9.344
281
10.986
237
2.896
832
20.218
1282
27.599
11
211
26
636
58
1.177
1
1
10
132
13
138
3
5
8
26
58
38
86
15
6
28
14
53
36
147
496
7.873
2.204
48.006
1.571
278
4.156
1155
30.441
5
Yenilenebilir enerji kaynaklarına
ilişkin temel yasal mevzuat
6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu
5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına
İlişkin Kanun
Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik
Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Enerjisi Üreten Tesislerde Kullanılan Aksamın Yurt
İçinde İmalatı Hakkında Yönetmelik
Rüzgar ve Güneş Enerjisine Dayalı Üretim Tesisi Kurmak Üzere Yapılan Önlisans Başvurularına
İlişkin Yarışma Yönetmeliği
Rüzgar Enerjisine Dayalı Lisans Başvurularının Teknik Değerlendirilmesi Hakkında Yönetmelik
Güneş Enerjisine Dayalı Lisans Başvurularının Teknik Değerlendirilmesi Hakkında Yönetmelik
Güneş Enerjisine Dayalı Elektrik Üretim Tesisleri Hakkında Yönetmelik
Lisans alma zorunluluğu
• Piyasa faaliyetlerini yürütebilmek için (istisnalar dışında)
EPDK’dan lisans alınması zorunludur.
7
Elektrik piyasasında
üretim faaliyeti
1- Lisans kapsamında üretim faaliyeti
- Ön lisans, üretim lisansı, OSB üretim lisansı
2- Lisanssız / muafiyetli üretim
- Lisans alma ve şirket kurma şartı yok
3- AR-GE kapsamında izin alınarak yapılan üretim faaliyeti
- Şebekeyi olumsuz etkilememesi
- Elektriğin ticarete konu olmaması
- Kurulu güç azami 10 MW
4- Mevcut sözleşme kapsamında üretim faaliyeti
8
Piyasada faaliyet ve
lisans türleri
Lisans Türleri Bazında Piyasa Faaliyetleri
• Üretim – (OSB Üretim) (Üretim şirketi ihracat yapabilir)
• İletim
• Dağıtım (OSB Dağıtım)
• Piyasa işletim (EPİAŞ – TEİAŞ)
• Tedarik (İthalat ve ihracat yapabilir)
9
Önlisans / lisans
• Önlisans:
– Üretim faaliyetinde bulunmak isteyen tüzel kişilere, üretim
tesisi yatırımlarına başlamaları için gerekli onay, izin, ruhsat
ve benzerlerinin alınabilmesi için belirli süreli verilen izin
– Mücbir sebep hâlleri hariç 24 ayı geçemez.
– Başvurunun kaynak türüne ve kurulu gücüne bağlı olarak, bu
sürenin 36 aya kadar uzatılmasına ilişkin hususlar, Kurul
kararı ile düzenlenir.
• Lisans:
– Piyasada faaliyet göstermek isteyen tüzel kişiye Kurumca
verilen izin
10
Üretim faaliyeti için
önlisans / lisans
• Her bir üretim tesisi için ayrı bir lisans
• Lisans devredilemez
– İstisnası: Bölünme, proje finansmanı kapsamında
kredi veren bankanın talebi
– Üretim tesisi devredilebilir (satış, kiralama vb.)
11
Tek üretim lisansı
kapsamında faaliyet
• Birden çok yapı veya müştemilatının yüzeylerinde tesis edilen
aynı tür yenilenebilir enerji kaynağına dayalı üretim tesisleri
sisteme aynı noktadan bağlanmak kaydıyla tek üretim
lisansı kapsamında değerlendirilebilir.
12
Önlisans uygulaması
– Üretim faaliyeti için getirilmiştir.
– En fazla 24 ay süreli (mücbir sebep halleri hariç)
– Kurul, bu süreyi kaynak türüne ve kurulu güce bağlı olarak
36 aya kadar uzatabilir.
– Önlisans süresinde ortaklık yapısında değişiklik yapılamaz
(veraset ve iflas nedenleri hariç)
13
Önlisans ve üretim lisansı süreci
– İnşaat Öncesi Dönem
– Bağlantı ve Sistem Kullanım
Anlaşması
– Yerleşim Yeri Temini (kamulaştırma,
irtifak hakkı tesisi veya kiralama
işlemleri)
– Bildirimler
– Ruhsatlar
– Onaylar
Önlisans
– İnşaat Dönemi
– İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı
– İşletmeye Alma (Geçici Kabul)
Üretim lisansı
– İşletme Dönemi
14
Önlisans şartları
(Güneş başvuruları açısından)
 Asgari sermaye şartı – toplam yatırım tutarının %5’i
 Banka teminat mektubu – MW başına 10.000 TL
 Önlisans süresi
Kurulu Güç (P) Aralığı
(MW)
Önlisans Süresi
(Ay)
P≤5
24
5 < P ≤ 50
30
50 < P
36
15
Üretim lisansı
– Üretim şirketi ihracat yapabilecektir.
– Üretim lisansı sahibi tüzel kişilerin tesislerinde ürettiği enerjiyi
iletim veya dağıtım sistemine çıkmadan kullanması kaydıyla
– sahip olduğu,
– kiraladığı,
– finansal kiralama yoluyla edindiği,
– işletme hakkını devraldığı,
tüketim tesislerinin ihtiyacını karşılamak için gerçekleştirdiği
üretim, nihai tüketiciye satış olarak değerlendirilmez.
16
Üretim lisansı şartları
(Güneş başvuruları açısından)
 Asgari sermaye şartı – toplam yatırım tutarının %20’si
 Banka teminat mektubu
Kurulu Güç
(MWm)
0 < P ≤ 10
10 < P ≤ 100
P > 100
Toplam yatırım tutarının
(TYT) yüzdesi olarak (%)
6
4
2
Formül
P x TYT x 0,06
TYT x [0,6 + (P – 10) x 0,04 ]
TYT x [4,2 + (P – 100) x 0,02]
 İnşaat süresi
Üretim Tesisi
Tipi
Güneş
Kurulu Güç (P) Aralığı İnşaat Süresi
(MW)
(Ay)
P ≤ 10
22
10 < P ≤ 50
30
50 < P
36
Güneş başvuruları için TYT 3.000.000 TL / MWm
17
Lisans Temel Koşulları
– Anonim şirket ya da limited şirket olarak kurulmuş olması
(OSB’ler hariç)
– Anonim şirket olması halinde, borsada işlem görenler dışındaki
hisselerin tamamının nama yazılı olması
– Lisansı iptal edilen tüzel kişi, bu tüzel kişilikte %10 veya daha fazla
paya sahip ortaklar ile lisans iptal tarihinden önceki 1 yıl
içerisinde görevden ayrılmış olanlar dâhil, yönetim kurulu başkan
ve üyeleri, lisans iptalini takip eden 3 yıl süreyle lisans alamaz,
lisans başvurusunda bulunamaz, lisans başvurusu yapan tüzel
kişiliklerde doğrudan veya dolaylı pay sahibi olamaz, yönetim
kurullarında görev alamaz.
– Asgari sermaye koşulu
– Banka Teminat Mektubu
18
Bağlantı görüşü
– TEİAŞ ve dağıtım şirketleri her yıl takip eden 5 yıl için ve takip
eden 10 yıl için sistemlerine bağlanabilecek bölgesel üretim
tesisi kapasitelerini yayımlayacaktır.
– Bu şekilde yayımlanan bölgesel kapasiteler dışında bağlantı
görüşü verilemeyecektir.
– Arz güvenliği amacıyla ETKB, piyasada rekabetin geliştirilmesi
amacıyla EPDK tarafından bağlantı noktası artırımı talep
edilebilecektir.
19
Rüzgar ve güneşe dayalı önlisans
başvurularında ölçüm zorunluluğu
Rüzgar
Güneş
Son üç yıl içinde tesisin
kurulacağı sahada elde
edilmiş en az bir yıl süreli
ölçüm
Son üç yıl içinde elde
edilmiş, 6 ayı yerinde
olmak üzere, en az bir yıl
süreli ölçüm.
20
Önlisans sürecinde başvuruda
gerekli şartlar – sunulması gerekli belgeler
 Şirket Kurul tarafından belirlenen bilgi ve belgeleri sunarak başvuruda bulunur (RES ve GES
de ölçüm var).
 Anonim şirket ya da limited şirket olarak kurulmuş olması gerekir ve sermaye piyasası
mevzuatına göre borsada işlem görenler dışındaki paylarının tamamının nama yazılı olması
zorunludur.
 Kanunun 5 inci maddesinin sekizinci fıkrası kapsamında yasaklılık olmaması gerekir.
 Kurul tarafından belirlenen teminat mektubu sunulur. (Kurul tarafından öngörülen yatırım
tutarının %5’ini geçemez).
 Şirket asgari sermayesinin; üretim tesisi için Kurum tarafından öngörülen toplam yatırım
tutarının %5’i olması gereklidir.
 Önlisans alma bedelinin yatırılması gereklidir. (Yerli doğal kaynaklar ile yenilenebilir enerji
kaynaklarına dayalı üretim tesisi kurmak üzere önlisans almak için başvuruda bulunan tüzel
kişilerden önlisans alma bedelinin sadece %10’u tahsil edilir.)
 Şirket ana sözleşmesinin mevzuata uygun olması gerekir (Önlisans süresince şirketin ortaklık
yapısında değişiklik yapılamayacağına ilişkin hüküm olacak).
 Kaynak kullanım hakkının belgelenmesi
21
Önlisans başvuru
değerlendirme süreci





Asgari sermaye
Teminat mektubu
Esas sözleşme değişikliği
Önlisans alma bedeli
Kaynak kullanıma ilişkin belge
(HES, Yerli Kömür ve Jeotermal)
ÖNLİSANS
Önlisans
Değerlendirme
(Bağlantı Görüşleri)
İnceleme
(10 iş günü içinde inceleme
ve eksiklikler için bir seferlik
15 iş günü süre verilmesi)
Başvuru
22
Rüzgar ve güneşte
lisanslama süreci
23
Önlisans süresinde tamamlanması
gereken işlemler süreci
- Tesis yeri sahasının mülkiyet veya kullanım hakkının elde edilmesi
- İmar planlarının onaylanması
- Ön proje onayının alınması
- Bağlantı ve sistem kullanım anlaşmaları için başvuru yapılması
- Askeri Yasak Bölgelere ilişkin görüşün alınması
- Teknik Etkileşim İzninin alınması
- ÇED Belgesinin alınması
- Yapı ruhsatına ilişkin belgenin alınması
- Kaynak kullanım, SKHA veya katkı payı anlaşmasının yapılması
SKHA – Su kullanım hakkı anlaşması
24
Üretim lisansı için gerekli şartlar
 Anonim şirket ya da limited şirket olarak kurulmuş olması gerekir ve sermaye piyasası mevzuatına
göre borsada işlem görenler dışındaki paylarının tamamının nama yazılı olması zorunludur.
 Kanunun 5 inci maddesinin sekizinci fıkrası kapsamında yasaklılık olmaması gerekir.
 Kurul tarafından belirlenen teminat mektubu sunulur (Kurul tarafından öngörülen yatırım tutarının
%10’unu geçemez).
 Şirket asgari sermayesinin; üretim tesisi için Kurum tarafından öngörülen toplam yatırım tutarının
%20’si olması gereklidir.
 Lisans alma bedelinin yatırılması gereklidir. (Yerli doğal kaynaklar ile yenilenebilir enerji kaynaklarına
dayalı üretim tesisi kurmak üzere önlisans almak için başvuruda bulunan tüzel kişilerden lisans alma
bedelinin sadece yüzde onu tahsil edilir.).
 Şirket ana sözleşmesinin mevzuata uygun olması gerekir.
 Termin programının sunulması gereklidir
 Şirket Kurul tarafından belirlenen bilgi ve belgeleri sunulur.
 Önlisansa ait yükümlülükler yerine getirilmiş ise doğrudan lisans başvurusunda bulunulur, önlisans
alınmış ise, lisans süresi içinde yükümlülüklerin yerine getirildiği belgelenerek başvuruda bulunulur.
25
Lisanslamaya ilişkin hükümler
• Rüzgar ve güneş enerjisine dayalı önlisans başvurularında,
üretim tesisinin kurulacağı sahanın maliki tarafından
başvuru yapılması durumunda, aynı saha için yapılan diğer
başvurular dikkate alınmaz.
26
Rüzgar ve güneşte yarışma
Rüzgar ve güneşe dayalı birden fazla önlisans başvurularında
sisteme bağlanacak olan tüzel kişinin belirlenmesi
– TEİAŞ tarafından yarışma yapılacak.
– Yarışma MW başına teklif edilecek katkı payı bazında olacak.
– İşletmeye girdikten sonra en fazla 3 yıl içerisinde ödenecek.
27
Elektrik piyasasında birden fazla başvuru
olduğu durumlarda izlenecek süreç –
faaliyet arasında öncelik sıralaması
28
6446 sayılı Elektrik Piyasası
Kanunundaki düzenlemeler
İhracat yapma imkanı
Üretim lisansı sahibi tüzel kişilere önceki kanunda yer almayan ihracat
faaliyeti hakkı verilerek AB müktesebatına uyumlu hale getirilmiştir.
Sınırda yer alan illerde kurduğu üretim tesisinde ürettiği elektriği iletim
veya dağıtım sistemine bağlantı tesis etmeden kuracağı özel direkt hat ile
ihraç etmek isteyen üretim şirketlerine izin verilebilir.
29
6446 sayılı Elektrik Piyasası
Kanunundaki düzenlemeler
Yenilenebilir Enerji Kaynak Belgesi (YEK Belgesi)
Yenilenebilir enerji kaynaklarından üretilen elektrik enerjisinin iç piyasada ve
uluslararası piyasalarda alım satımında kaynak türünün belirlenmesi ve
takibi için üretim lisansı sahibi tüzel kişiye EPDK tarafından verilir.
Yenilenebilir Kaynaktan Elektrik Üretim Belgesi
Yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı olarak elektrik enerjisi üretimi yapan
tüzel kişiler, ürettikleri elektrik enerjisinin kaynağının yenilenebilir kaynak
olduğuna dair Bakanlıktan Yenilenebilir Kaynaktan Elektrik Üretim Belgesi
alabilir.
30
6446 sayılı Elektrik Piyasası
Kanunundaki düzenlemeler
Kamulaştırma
Yeni kanun ile kamu yararı kararı alınmasına kadar olan kamulaştırma
işlemleri yine Kurumumuz tarafından gerçekleştirilecek olmakla birlikte
söz konusu karar çerçevesinde kamulaştırma işlemleri Maliye Bakanlığı /
TEDAŞ tarafından yürütülecektir.
31
6446 sayılı Elektrik Piyasası
Kanunundaki düzenlemeler
Piyasadan Alım Miktarı
Kaynak türüne bakılmaksızın tüm üretim lisansı sahibi tüzel kişilere, tedarik
etmekle yükümlendiği elektrik enerjisi veya kapasitesini teminen, bir
takvim yılı için lisansına dercedilen yıllık elektrik enerjisi üretim miktarının,
Kurul tarafından belirlenen oranını aşmamak kaydıyla elektrik enerjisi veya
kapasitesi alımı hakkı tanınmıştır.
Bu oran Kurul kararı ile %100 olarak belirlenmiştir.
32
Güneş enerjisine dayalı
başvurulara ilişkin kurul kararı
KURUL KARARI
Karar No: 3842
Karar Tarihi: 24/05/2012
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 24/05/2012 tarihli toplantısında;
• 5346 sayılı YEK Kanununun 6/c maddesinin beşinci fıkrası çerçevesinde YEK belgeli
güneş enerjisine dayalı, toplam kurulu gücü 600 (altıyüz) MW olacak üretim tesisleri
için; üretim lisansı başvurularının 10-14 Haziran 2013 tarihleri arasında, 09:00-18:00
saatleri arasında alınmasına,
• Proje geliştirilen arazinin; Tarım Arazilerinin Korunması, Kullanılması ve Arazi
Toplulaştırmasına İlişkin Tüzük uyarınca;
- Mutlak tarım arazileri,
- Özel ürün arazileri,
- Dikili tarım arazileri,
- Sulu tarım arazileri,
- Çevre arazilerde tarımsal kullanım bütünlüğünü bozan alanlarda,
güneş enerjisine dayalı üretim tesisleri için lisans başvurusu alınmamasına,
33
Güneş enerjisine dayalı
başvurulara ilişkin kurul kararı
Kurul Karar No: 3842
Karar Tarihi: 24/05/2012
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 24/05/2012 tarihli toplantısında;
• Güneş enerjisine dayalı lisans başvurusunda bulunacak tüzel kişiler
tarafından her bir tesisin bağlantı noktası için ilan edilen bölgelerden
yalnızca bir bölgenin tercih edilmesine,
• Bağlantı noktası ve gerilim seviyesinin TEİAŞ ve/veya dağıtım lisansı sahibi
tüzel kişi tarafından belirlenmesine,
• Her bir ölçüm istasyonu sonuç raporu ile yalnızca bir santral sahası alanı için
başvuru yapılabilmesine,
• Lisans başvurularında her bir MW'lık proje için azami olarak 20 dönüm
santral sahasına başvuruda bulunulmasına, bu alan sınırını aşan lisans
başvurularının iade edilmesine,
• Tebliğ kapsamında standardına uygun olarak yapılan ölçümler sonucunda,
yatay yüzeye gelen yıllık toplam güneş radyasyonu alt sınır değerini (1620
kWh/m2-yıl) sağlamayan lisans başvurularının kabul edilmemesine,
34
Güneş enerjisine dayalı
başvurulara ilişkin kurul kararı
KURUL KARARI
Karar No: 3842
Karar Tarihi: 24/05/2012
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun 24/05/2012 tarihli toplantısında;
• 10-14 Haziran 2013 tarihleri arasında yapılacak güneş enerjisine dayalı lisans
başvurularında istenecek bilgi ve belgeler listesinin ….. onaylanmasına (bu liste
www.epdk.org.tr adresinde yer almaktadır),
• 10-14 Haziran 2013 tarihleri arasında yapılacak lisans başvurularını Kurul
Kararında belirtilen usul ve esaslara uygun olarak yapmayan ve/veya “Güneş
Enerjisine Dayalı Lisans Başvurularında İstenecek Bilgi Ve Belgeler Listesi”
kapsamındaki evrakları eksik sunan lisans başvuru sahiplerinin başvuru
dosyalarının alınmamasına,
karar verilmiştir.
35
RES ve GES
(2015 yılında Alınacak İlk Başvurular İçin)
TEİAŞ
tarafından
Kuruma
bildirilen bağlanabilir üretim tesisi
kapasitesi çerçevesinde;
TEİAŞ, 2 Aralık 2013 tarihine
kadar, 2013 yılını takip eden beş
yıl ve takip eden on yıl için olmak
üzere, bağlantı noktasına göre
ve/veya bölgesel bazda, sisteme
bağlanabilecek rüzgâr veya güneş
enerjisine dayalı üretim tesisi
kapasitesini Kuruma bildirir.
Güneş
enerjisine
dayalı
başvurular, TEİAŞ’ın bildirim
tarihini takip eden 16. aya
tekabul eden ayın ilkbeş iş
gününde, (1, 2, 3 ve 6-7 Nisan
2015)
Rüzgar
enerjisine
dayalı
başvurular için aynı ayın son
beş iş gününde, (24, 25, 28,
29 ve 30 Nisan 2015)
Kurum tarafından önlisans
başvuruları alınır.
36
RES ve GES
(2015 sonrası için - Genel Süreç)
TEİAŞ, her yıl 1 Nisan tarihine
kadar, takip eden beş yıl için ve
takip eden on yıl için olmak
üzere, bağlantı noktasına göre
ve/veya bölgesel bazda, sisteme
bağlanabilecek rüzgâr veya
güneş enerjisine dayalı üretim
tesisi
kapasitesini
Kuruma
bildirir.
Rüzgâr
enerjisine
dayalı
başvurular için her yıl Ekim
ayının ilk beş iş gününde,
Güneş
enerjisine
dayalı
başvurular için her yıl Ekim
ayının son beş iş gününde;
bir önceki yıl o yıl için açıklanan
kapasite çerçevesinde, Kurum
tarafından önlisans başvuruları
alınır.
37
GES’te 2015 yılı ve sonrası
(Genel süreç)
İstasyon
kurulumu
Fiili ölçüme
başlama
(En geç)
11 Nisan 2015
Ölçümün
tamamlanması
Bu tarihler arası
fiili 6 Ay
Ölçüm Dönemi
Önlisans
başvurusu
21, 22, 23, 26
ve 27
11 Ekim 2015 Ekim 2015
Teşekkürler…
Dr. Mustafa GÖZEN
Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
Elektrik Piyasası Dairesi Başkanlığı
Muhsin Yazıcıoğlu Cad. No.51/C
06530 Yüzüncüyıl Ankara
Tel.: (312) 201 4193
e-posta: [email protected]
39
39