Brucellosis - دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد
Download
Report
Transcript Brucellosis - دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد
بسم هللا الرحمن الرحیم
دکتر هنگامه زندی
عضو هیئت علمی گروه میکروب شناس ی
دانشکده پزشکی ،دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی
93/5/12
بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت از میان 1709عامل
بیماریزا 832،عامل ( )%49از حیوانات به انسان منتقل می گردد
عوامل منتقل کننده بیماری بین انسان و حیوان بسیار متنوع می باشد
(باکتری ،ویروس ،قارچ و .)....
بدلیل استفاده روزافزون از فراورده های دامی احتمال ابتال به این
بیماری ها بسیار باالست .
علی رغم تالش سازمان های مختلف ،متاسفانه احتمال مرگ و میر
ناشی از این بیماری ها بسیار باالست .
بروسلوز یکی از مهمترین بیماری های قابل انتقال
بین انسان و دام می باشد و ابتال به آن موجب ضرر وزیان
باالیی خواهد بود .
اسامی مختلف برای بیماری بروسلوز
بیماری انسان
بیماری حیوان
Malta Fever
Bang’s Disease
Undulant Fever
Enzootic Abortion
Mediterranean Fever
Epizootic Abortion
Rock Fever of Gibraltar
Contagious Abortion
Gastric Fever
دورنمای تاريخی
450 قبل از میالد -بقراط
1861 مارستون
1886 دیوید بروس -میکروکوکوس ملي تنسیس
1895 بانگ -باسیلوس آبورتوس
1905 زامیت -شیربز و بیماري انسان
1918 آلیس اوانس -تشابه باکتریها
1920 میروشاو -بروسال ،بروسلوزیس
1953 با دل وبویز -بروسال اوویس
1957 استونر و الکمن -بروسال نئوتومه
1963 کمیته بین المللي میکروبیولوژي -جنس بروسال
• 1966کار میشل -بروسال کنیس
• 1994بروسال ماریس از پستانداران دریایي
• اکنون به احترام کاشف اولیه آن آقای Davice Bruceاز کشف ارگانیسم از طحال
سربازان انگلیسی تلف شده در جزیره مالت در سال ، 1887بروسال نامیده
می شوند.
تاریخچه بروسلوز در ايران
•
•
•
•
)1311( 1932انستیو پاستور ایران (کشت خون انسان)
بیمارستان شوروي (بروسال ملي تنسیس)
)1323( 1944انستیو رازي -جنین گاو(بروسال آبورتوس)
)1329( 1950انستیو رازي -شیر بز و گوسفند (بروسال ملي تنسیس)
)1350( 1971انستیو رازي -خوک (بروسال سوئیس)
خصوصیات عامل بیماری تب مالت
بروسال ها باسیل هاي گرم منفي ،كوچك ،،هكوازي و
غیككر متّريكككي هسككتند كككه فاقككد كوسككول و اسككوور ،مككي
باشند.
رشكككككد آن هكككككا يكنكككككد اسكككككت ولكككككي در مّكككككی كشكككككت
Brucella Brothدر دمككاي 37درجككه سككانتی راد
و P H = 7/6به نّو مطلوبي رشد مي نمایند.
گونه هاي بروسال در مّی كشت جامكد ،مممكوال بكه
صككورت يكلنككي هككاي صككا ،شككفا ،آبككي متمایككل ب كه
سفید تا كهربائي ،رشد مي كنند.
البتكككه رشكككد بروسكككال كنكككیس و بروسكككال اوویكككس ،بكككه
صورت كلني هاي خشن و گاهي موكوئیدي میباشد.
بروسلوز در حيوانات
گونه بروسال
بروسال آبورتوس
گاو
بروسال ملي تنسيس
گوسفند و بز
بروسال سوئيس
خوک ،روباه،
گوزن شمالي
سگ
گوسفند
بروسال کنيس
بروسال اوريس
بروسال نئوتومه
بروسال ماريس
ميزبان اصلي
موش درختي
پستانداران دريايي
ديگر ميزبانان حساس
گوسفند و بز ،اسب ،سگ،
نشخوار کنندگان وحش ي
گاو،شتر ،سگ و
نشخوار کنندگان و حش ي
سگ و گاو
؟
گونه های بروسال
•
•
•
•
•
•
بروسال ملي تنسیس با 3سرو تایپ
(سروتایپ 1تیپ بومي ایران)
بروسال آبورتوس با 7بایو تایپ
(بایو تایپ 3تیپ بومي ایران)
بروسال سوئیس با 5بایو تایپ
بروسال اوویس
بروسال نئوتومه
بروسال کنیس
طيف ميزباني گونه هاي قابل انتقال به انسان
پستانداران ،جوندگان ،گوشتخواران ،بند پایان بویژه کنه ،
مگس و پشه
12نوع زوج سمان
19نوع جوندگان
6نوع حیوانات شکاري
در ایران:
بروسال آبورتوس :گاو ،گوسفند و بز،اسب(جنین مادیان)
بروسال ملي تنسیس :گوسفند و بز ،گاو ،شتر ،سگ گله و انسان
در حكككال حاضكككر بروسكككلوز انسكككاني بكككه نّكككو شكككایمي از روسكككیه ،آفریقكككا،
خاورمیانككه ،هنككد ،اروپككا و آمریرككا گككزارش مككي گككردد و طب ك گزارشككات
سككازمان جهككاني بهداشككت ،سككالیانه حككدود 500000مككورد بككه آن سككازمان
گزارش میشود.
کشورهاي عاري از بروسلوز
جزاير مانش 1935
1952
نروژ
1957
سوئد
1960
فنالند
1962
دانمارک
1963
سوئيس
چک و اسلواکي
روماني
اسکاتلند
انگلستان و ولز
1964
1969
1980
1981
کشورهاي عاري از بروسلوز(ادامه)
هلند ،اتريش ،لوکزامبورگ
بلغارستان ،قبرس ،ژاپن
جزاير فالکلند
1985
1994
ايسلند و جزاير ويرجينيا
کانادا ،نيوزيلند ،استراليا ،پلي نزي ،پاپو اينوگينه
در سطح جهانی بیشتر موارد ابتال به بروسلوز ملی تنسیس گزارش گردیده است .
ممموالً ابتال به بروسال ابورتیس در مكوارد خفیكف و ابكتال بكه بروسكلوز کمتكرین تهكاجم را
در انسان دارد .
گروههاي شغلي تحت مخاطره
کشاورزان ،داموروران ،کارکنان داموزشکي ،کشتارگاهها ،صنایع شیر
و گوشت ،قصابها ،تمامي افرادي که به نّوي در ارتباط با دامداري
قرار مي گیرند اعم از تممیرکاران ،رانندگان و غیره ،ساکنین دامداري
ها بویژه کودکان ،کارکنان آزمایش اهها ،شکارچیان
بیماری در تمام فصول وجود دارد ،اما در فصل بهار و تابستان همزمان
با فصل زایش و شیردهی دامها بیشتر دیده میشود.
بیماری در منطقه روستایی ( 77درصد) بیشتر از منطقه شهری (23
درصد) میباشد که مرتب با تماس با دام آلوده و استفاده از فرآورده های
لبنی غیرپاستوریزه در مناط روستایی است .
بقاي بروسال در شرايط محيطي
درجه حرارت و PHمحيط
1تا 57روز
آب:
خاک (رطوبت 48 :)%90تا 73روز
1روز تا 2.5سال
کود:
1تا 4ماه
مواد زائد حیواني:
110روز
پشم:
چند سال
الشه منجمد:
بقاي بروسلوز در فراورده هاي لبني و گوشت
9ساعت تا 18ماه
شیر:
* در شیر با حرارت صفر درجه سانتی گراد تا 18ماه
* در شیر با حرارت 25 - 37درجه سانتی گراد تا 24ساعت
* در شیر با حرارت 38درجه سانتی گراد کمتر از 9ساعت
خامه با حرارت 4درجه سانتی گراد:
4تا 6هفته
بستنی با حرارت صفر درجه سانتی گراد :تا 30روز
کره با حرارت 8درجه سانتی گراد:
تا 142روز
پنیر نمک زده:
2.5تا 3ماه
گوشت نمک سود یا یخ زده:
3تا 12ماه
عوامل مؤثر بر کاهش ميزان بروز و شیوع بروسلوز (بیماری تب مالت) در انسان
حرررارت جرروت استریلیزاسرریون برره مرردت 1دقیقرره یررا (پاستوریزاسرریون 68درجرره
سانتی گراد به مدت 15دقیقه) بروسال ملی تنسیس در شكیر آلكوده را نكابود میکنكد
ولككی بككرای اینکككه اطمینككان از حككرارت جككوش خصوصككا ً در منككاط روسككتایی و
عشایری حاصل شود ،توصیه بر این اسكت کكه شریر بره مردت 5دقیقره در حررارت
جوت قرارگیرد.
در اثر مجاورت با فنول %1در عرض 15دقیقه از بین میروند.
نور آفتاب به سرعت ،باعث مرگ آنها میشود.
آزمایش اهي ،باعث كشته شدن بروسال ها
شیره طبیمي ممده در شرای
مي گردد
بنابراین بسیاري از بیماران مبتال به بروسلوز فمال ،گروهي هستند كه دچار
كاهش اسید ممده میباشند و یا به علت ابتالء به زخم ممده ،از آنتی اسید ها استفاده
مینمایند و لذا كسانی كه آنتی اسید مصر میرنند بایستي از خوردن شیر خام،
پنیر تازه ،بستني غیر پاستوریزه و سایر لبنیات پاستوریزه نشده ،خودداری
نمایند.
منشا عفونت
-1حیوانات منبع غذایي انسان :گاو ،گوسفند ،بز ،شتر،
گاومیش
-2سگ ( و دیگر سگ سانان وحشي)
-3اسب و تک سمي ها
-4حیوانات شکاري
-5واکسن هاي زنده RB51,Rev.1, S.19
-6مواد آرایشي تهیه شده از جفت حیوانات آلوده
دفع بروسال از حيوانات عفوني
ادرار جفت جنین ترشحات مهبلر
ی
ش
12
درهر میلي لیتر از دفعیات سقط جنینعدد باکتری بروسال موجود است.
10
تا
13
10
راه هاي انتقال
راه هاي انتقال
تماس مستقیم :از راه ملتّمه چشم (كونژنرتیوا ) .
گوارشرری :مصككر بافككت هككا ،مككواد غككذایي یككا مایمككات حككاوي بككاكتري
بروسال مانند شیر خام و فراورده هاي لبني آلوده خصوصا ً پنیر ترا زه،
خامه و سرشیر
مككوارد بروسككلوز انسككاني ناشككي از گوشككت و فككراورده هككاي آن كمتككر از
استفاده از فراورده هاي لبني آلوده مي باشد .
انتقال تنفسي :از طری استنشاق ذرات عفوني ممل در آغل ،اصطبل
و آزمایش اه .
روت احتمالي انتقال بوسیله کنه ،مگس ،پشه
روت احتمالي از طریق خرات پنجه سگ و گربه
انتقال از انسان به انسان (استثنا )
الف -انتقال خون
ب -پیوند مغز استخوان
ج -داخل رحمي (از طری جفت)
د -انتقال از شیر مادر
ه -تماس جنسي
دز عفونی بروسال در انسان
بروسال ملي تنسيس حداقل دز استنشاقي 1300جرم
بروسال آبورتئس و سوئيس حداقل دز استنشاقي 10تا 100جرم
بروسال ملي تنسيس حداقل دز خوراکي 5000جرم
بروسال آبورتوس حداقل دز خوراکي 10 6جرم
7
10جرم
بروسال سوئيس حداقل دز خوراکي
پاتوژنز :فاکتورهای موثر
-1فاکتورهاي وابسته به باکتري
الف -گونه شایع بروسال
ب -دز باکتري
ج -زهر آگیني (حدت)
-2فاکتورهاي وابسته به میزبان
الف -مقاومت
ایمني طبیعي
ایمني اکتسابي اختصاصي
ب -حساسیت
پاتوژنز
-1عفونت مخاطي ( غشاء
ملتحمه چشم ،دهان ،حلق،
روده ،دستگاه تنفس و )...
-2گسترش عفونت به غدد
لنفاوي موضعي
-3باکتريمي اوليه
-4سيستم رتيکولوآندوتليال
-5باکتريمي ثانويه
-6انتشار در تمامي اعضا
دوره كمون
دوره نهفتگي اغلب برین 1
تا 3هفته مي باشد .
البته بین 6تا 17ماه نیرز
گزارت شده است .
وقتكككی کكككه برخكككورد بكككا منبكككع
عفونككت مسككتمر باشككد ،چككه از
راه نوشكككككیدن شكككككیرخام و یكككككا
تمكككاس شكككغلی ،تمیكككین زمكككان
دقیككككك آلكككككودگی و لكككككذا دوره
نهفت ی مشکل خواهد بود.
عاليم بيماري
به صورت حاد یا موذیانه شروع شكده و بكا ترب مرداوم
یرررا مرررندم برررا دوره هررراي متنررراوب ،تمریككك فكككراوان
بخصوص در شب ،خستگي ،بكي اشكتهایي و ككاهش
وزن ،سررر درد ،درد عضككالني و درد عمررومي بككدن
تظاهر مي كند.
عالئم بیماری تا حد زیاد وابسته به نوع بروسكال اسكت
و بر اساس شدت بیمكاری بكه اشكکال حكاد ،تّكت حكاد،
مزمن و موضمی بروز می نماید.
عالئم بیماری بروسلوز
نرروع حرراد :لككرز ناگهككاني ،درد عمككومي بككدن بخصككوص درد پشككت و عككرق شككدید،
بیمار اشتهای خود را از دست داده و از ضمف و سستی شکایت دارد.
نرروع تحررت حرراد :اغلككب اوقككات حالككت تككب دار اولیككه وجككود نداشككته و آغككاز آن بككی
سروصدا میباشد ولی گاهی بدنبال مرحله تبدار حاد شروع می شود .شکایت اصكلی
بیمار از ضمف و خست ی است.
نوع مزمن :عالئم بمد از ی ،دوره تب دار براي سالها باقي مي ماند .
نوع لوکالیزه( موضعی) :شایمترین اعضا مبتال شامل استخوان ها ،مفاصل ،سیستم
اعصاب مركزي ( ، ) CNSقلب ،ریه ،طّال ،بیضه هكا ،كبكد ،كیسكه صكفرا ،
ممکككن اسككت عفونككت موضككمی بطككور
كلیككه هككا ،پروسككتا ت و پوسككت مككي باشككد.
همزمان درچند مّل نیز ایجاد شود ،این شکل بیماری در اغلب موارد در ارتباط با
نككوع مككزمن بیمككاری اسككت ،اگرچككه بككه عنككوان یکككی از عككوارض شككکل حككاد بیمككاری
بدلیل بروسال ملی تنسیس یا بروسال سوئیس مطرح است
حتي بدون توسل به روت هاي درماني ،بیماري بروسرلوز ،تنهرا در %15مروارد
تا بیش از سه ماه ،ادامه مي یابرد و میرزان مررا ناشري از بیمراري حراد ،در حردود
%2میباشد.
بروسال ملي تنسيس در انسان
کشت خون مغز استخوان مایع مغزي نخاعي مایع مفصلي ادرار اسورم جنین جفت ترشّات واژن شیر مادران -دریچه قلب
تشخيص آزمايشگاهي بيماري
الف ) جدا كردن عامل (گونه هاي بروسال ) از نمونه هاي بالیني در مّی كشت
ب) تیتراگلوتیناسیون بروسال ( STAT < 1 / 80یا آزمایش سروگلوتیناسیون
) در ی ،یا چند نمونه از سرمي كه بمد از شروع عالئم تهیه شده باشد ،یا افزایش
چهار برابر و یا بیشتر تیتراگلوتیناسیون به فاصله 2هفته بمد از آزمایش اولیه
ج) آزمایش 2 (2 ME < 1 / 40مركاپتواتانول ).
د ) آزمایش كومبس رایت ( ) Coombs Wrightبا فاصله 3رقت باالتر از
رایت انجام شده ( ممموال این مرحله در نمونه هاي با رایت ضمیف و منفي
بیشترین ارزش را دارد )
به عنوان مثال :
چنانچه آزمایش اولیه رایت داراي تیتر 1 / 80باشد ،كومبس رایت 1 / 640به
عنوان مثبت تلقي مي گردد )
تيتر رايت مساوي يا بيشتر از 1 / 80معرف حاالت زير
است :
وجود بیماري حاد
وجود بیماري مزمن
مثبت كاذب ناشي از واكنش متقاطع بین بروسال ها و یا ارگانیسمهایي مثل
اشریشیاکلی ،سالمونال ،پاستورال ،یرسینیا ،ویبریو كلرا و كمویلوباكتر
به منظور تفری ،سه حالت فوق از آزمایش 2 ( 2 MEمركاپتواتانول ) استفاده مي
شود :
الف ) آزمایش 2 MEبا تیتر مساوي و بیشتر از 1 / 40ممر بیماري فمال بوده و
نیاز به درمان دارویي دارد .
ب) آزمایش 2 MEبا تیتر كمتر از 1 / 40ممموالً بیماري فمال نیست .
درمان دارویی بروسلوز
درمان بزرگساالن
-1روزانكككه 600 - 900میلكككی گكككرم ریفامپیسرررین ( 2- 3کوسكككول 300میلكككی
گرمی) صبح ناشتا یک ساعت قبل یا دوساعت بمد از غذا به صورت مقكدار
واحككد یككا منقسككم 8 - 12سككاعت بككه همككراه داکسرری سرریکلین 100میلككی گككرم(
2بار در روز خوراکی برای مدت 8هفته)
-2داکسی سیکلین با همان مقدار یا تتراسیکلین 500میلی گرم( هر 6ساعت
خوراکی برای مدت 8هفتكه بكه همكراه جنتامایسرین 3 - 5میلكی گكرم( بكازاء
هر کیلوگرم )روزانه عضالنی یا استرپتومایسین 1گكرم عضكالنی بكه ازای
هر کیلو وزن بدن ( برای مدت 2هفته)
-3ریفامپیسین با همان مقدار به همراه کوتریموکسازول بالغین 6قكرص در 2
یا 3دز منقسم به مدت 8هفته
درمان اطفال ،زنان باردار و شیرده
درمان اطفال :ریفامپین ( 10-20میلي گرم به ازاي هر كیلو گرم ) صبح ناشكتا
+كوتریموكسازول ( 8میلي گرم تري متوپریم به ازاي هر كیلو گرم وزن بكدن
منقسم در دو مقدار ،صبح وعصر به مدت 8هفته )
درمان زنان باردار :ریفامپین +كوتریموكسازول
فق در ماه اول و ماه آخر حاملگي ریفامپین به تنهایي تجویز مي شود .
درمرران زنرران شرریرده :اسككتفاده از درمككان هككاي اسككتاندارد فقك در 4هفتككه اول از
تجویز كوتریموكسازول باید خودداري شود .
کنترل بیماری
کنترل بیماري در انسان
کنترل بیماري در حیوانات
-1توجه به بروسلوز در تمامي بیماریهاي
-1شناسایي ،آزمایش /کشتار
تب دار
-2واکسیناسیون فراگیر ومنظم
-2سرولوژي در تمامي بیماریهاي تب
دارو بدون تب ،دردهاي کمر و مفاصل،
-3آموزش داموروران
بیماریهاي CNS
-4مّافظت چرا گاهها ذخایر آب
-3درمان مناسب ،پی یري ،آموزش
و غیره
-4گزارش
کودکان
-1در تمامي موارد تب با منشا ناشناخته
-2در بیماراني با طّال و کبد قابل لمس
به علت مبهم
-3در موارد لن ش ،آرتریت /تب
روماتیسمي
ساير اقدامات كنترلي
اقداماتي كه طي طغیان ها ،همه گیري هاي بیماري باید انجام داد
به منظور پیدا كردن منبع اصلي عفونت كه ممموال شیر و فراورده هاي غیر
پاستوریزه از گله هاي آلوده است باید به جستجو پرداخت .فراورده هاي لبني
آلوده را باید از فروش اه ها جمع آوري كرده و از تولید مجدد آنها نیز
ممانمت به عمل آورد م ر اینره از روش هاي قابل قبول بهداشتي ،نظیر
پاستوریزه كردن ،استفاده نمایند.
پيشگيري
پیشگیري در انسان
-1کنترل بیماري در حیوانات
-2آموزت
کادرهاي بهداشتي وپزشکي
کادرهاي داموزشکي ودی ر گروههاي تّت مخاطره
کادرهاي آموزشي و مادران
عموم جاممه
-3مقررات بهداشتي قانوني
الف -پاستوریزاسیون شیر و فراورده هاي آن
ب -استفاده از دستکش و لباس مّافظ بوسیله افراد مورد مخاطره
ج -آزمایش /واکسیناسیون /کشتار حیوانات آلوده /ضد عفوني
د -آزمایش دام هاي وارداتي و فراورده هاي دامي
ه -استفاده مناسب از چراگاهها و منابع آب و غیره
-4همکاري درون مرزي و برون مرزي در نقل وانتقال حیوانات
Thanks for your attention