مشخصات کک ها - بهداشت محیط
Download
Report
Transcript مشخصات کک ها - بهداشت محیط
مبارزه با کک ها
کک ها چگونه اند؟
کک ها حشراتی از راسته سیفوننپترا هستند .حشراتی کوچک،
بدون بال و خونخوار که حرکت های جهشی دارند .کک ها بیشتر
از پستانداران و گاهی از پرندگان خونخواری می کنند .به طور
کلی از ۳۰۰۰گونه کک فقط ۱۲گونه به انسان حمله می کنند.
مهمترین گونه های کک ،کک جوندگان ،کک انسان و کک گربه
وسگ هستند.گزش آن ها باعث تحریک ،ناراحتی شدید و
خونریزی می شود .کک جوندگان ناقل مهم طاعون خیارکی و
تیفوس منتقله توسط کک است .کک های گربه کرم های نواری
(ستودها) را منتقل می کند .کک تونگا (کک شنی) پوست انسان
را سوراخ کرده و باعث عفونت می شود .کک هایی که انسان را
.می گزند در بیشتر نقاط جهان یافت می شوند.
کک ها اغلب محلی که حیوانات خانگی ازجمله سگ وگربه نگه داری می شود؛ درگیر
می کنند.عمومی ترین انگل درسگ ها از طریق کک به او سرایت می کند.کک های
گربه در موارد نادر با خود بیماری هایی را حمل می کنند .کک ها می توانند به لباس ها
یا حیوانات بچسبند .آن ها در حیاط ها ،پرورشگاه های سگ و گربه ،جنگل ها و پارک
ها یا در مکان های دیگری که حیوانات در آنجا زندگی می کنند؛ یافت می شوند .چون
کک ها در این مکان ها می توانند میزبان های خود را پیدا کرده و تولید مثل کنند .یک
کک ماده می تواند در روز ۵۰تخم بگذارد .بر اساس تحقیقات آزمایشگاهی ،فقط ۵۰%
از تخم های هر کک به الرو تبدیل می شوند و حدود ۳۵%از الروها موفق به تنیدن پیله
و تشکیل پوپ می گردند .جای خوشبختی است که از کل تخم های اولیه کک فقط ۵%آن
ها به بلوغ می رسند.
نحوه زندگی کک ها
چرخه زندگی کک ها شامل ۴مرحله تخم ،الرو ،شفیره و بالغ
است .کک های بالغ ۱تا ۴میلیمتر طول و بدنی بیضی شکل
دارند و در طرفین فشرده و بدون بال هستند.همچنین پاهای آن
ها رشد مناسبی داشته و برای پریدن سازگاری دارند .تخم کک
ها حدود ۰.۵میلیمتر طول دارد و تخم مرغی شکل و سفید می
باشد .کک روی میزبان خود تخم گذاری می کند ،که این تخم ها
از بدن میزبان روی فرش ،زمین ،خاک یا هر جای دیگری
میافتند و در شرایطی که دمای هوا اندکی باال و هوا نسبتا ً
مرطوب باشد می توانند دوام بیاورند و چرخه زندگی خود را
کامل کنند.
در عرض ۱۰روز پس از قرار گرفتن تخم در محیط
مناسب ،الرو کرم مانندی که فاقدضمائم حرکتی است خارج
می شود.
این الروها از زیر سطح خاک حرکت می کنند و یا اگر
داخل اتاق باشد به داخل فرش ها و یا شکاف های کف نفوذ
می کنند ،الروها از مدفوع کک های بالغ تغذیه می کنند و
در عرض ۵-۱۲روز پیله ای ابریشم مانند دراطراف خود
تولید و درآن شفیره گذاری می کنند .خروج حشره بالغ از
پیله بسته به شرایط ممکن است از ۵تا ۱۴۰روز طول
بکشد ،پس از خارج شدن حشره بالغ از پیله ،خود را به
میزبانش می رساند و ادامه عمرش را که حدود ۱۰۰روز
می باشد روی میزبان سپری می کند.
چرخه زندگی کک معموالً در عرض ۳-۴هفته
کامل می شود .کک ها ۴۸ساعت پس از اولین
خونخواری ،جفت گیری کرده و به تولید تخم می
پردازند .کک ها نسبت به سرما حساسند و در
زمستان قادر به تحمل سرمای هوای بیرون از
منزل نیستند و در ساختمان هایی که هوای گرم و
مرطوب و غذای کافی وجود دارد به سر می برند.
به طور معمول انسان به وسیله کک گربه (کتنو سفالیدس
فلیس)،بیشترازکک سگ (کتنوسفالیدس کنیس) گزیده می شود.
کک انسان (پولکس ایرتیانس) علی رغم نامش خطر چندانی
برای انسان ندارد .کک ها معموال از روی زمین به قسمت
هایی از بدن انسان مانند مچ و ساق پا که دسترسی به آن آسان
است می جهند .هر چند به تمام قسمت های بدن انسان ممکن
است حمله شود .گزش کک سبب تحریک و گاهی ناراحتی
زیاد می شود .آلودگی های زیاد به کک ممکن است سبب
واکنش های شدید و درماتیت شود
_ طاعون
بیماری های منتقله از کک
یک بیماری باکتریایی است که ابتدا در میان حیوانات وحشی مثل رات
ها و دیگر جوندگان بروز می کند .عامل طاعون باکتری یرسینا
پستیس است ،که به وسیله کک ها انتقال می یابد.
_ تیفوس ککی
نام دیگر آن تیفوس مورن است ،عامل آن ریکتسیا تیفی است و به
طور تک گیر در جمعیت رات ها و موش ها اتفاق می افتد .این
بیماری به طور کلی توسط کک های جوندگان و گربه انتقال پیدا می
کند.
_ بیماری توالرمی
به وسیله باسیل فرانسیسال توالرنسیس ایجاد می شود
اقدامات کنترل:
حفاظت فردی :استفاده از دور کننده های شخصی
اقدام های ساده بهداشتی :برای از بین بردن کک ها ،تخم ها،
الورها و پیله ها می توان خانه را تمیز نموده و کف اتاق ها
.را شست .استفاده از جارو برقی نیز موثر است
سمپاشی :در آلودگی های شدید جهت ریشه کنی موثر کک
ها می بایست سمپاشی با سمومی از قبیل (پیروتروئیدها،
پروپکسور ،بندیوکارب) انجام گیرد
مبارزه
برای یک مبارزه کلی با کک ها می توان کف منازل و مسیر
حرکت جوندگان را با ددت ۵-۱۰درصد ،گامکسان ۱درصد یا
دیلدرین (۰.۵نیم) درصد سمپاشی کرد یا گرد حشره کش را به
داخل النه جوندگان پاشید .در بسیاری از نقاط دنیا گونه های
گزنوپسیال کئوپیس و پولکس ایریتانس نسبت به ددت دیلدرین و
گامکسان مقاوم شده اند بنابراین استفاده از حشره کش های فسفره
یا کاربامات ها مثل دیازنیون ۲درصد ،فنتیون(بایتکس) ۲درصد،
ماالتیون ۵درصد ،فنتروتیون (سومیتیون) ۲درصد آید وفنفوس
۲درصد با سوین ۵-۳درصد بهتر است.
.
برای مبارزه با کک های سگ و گربه می
توان از حشره کش های انتخابی مثل
گامکسان ۱درصد ماالتیون ۲-۵درصد
کارباریل ۳-۵درصد با پیرترین ۱درصد
برای گرد پاشی بدن سگ و گربه استفاده شود
گیاهان دورکننده عبارت از :بابونه ،سیر ،اوکالیپتوس،
پونه ،شمعدانی ،درخت چای (روغن این درخت) ،و
اوسطوخودوس.
جهت ساخت ترکیب موثری از آن ها ،عصاره این
گیاهان به صورت عرق گیری تهیه گردید .سپس از
مقدار کمی وازلین ،پمادی تهیه شد
در بررسی نتایج حاصل از آزمایشات انجام شده ،معلوم
شد به احتمال ۹۵%پماد مذکور می تواند سبب دور کردن
کک ها و کاهش گزش آن ها شود.
.
www.iehe.ir
سایت تخصص ی مهندس ی بهداشت محیط ایران