Transcript باز آموزی فارماکو ویژیولانس

‫تعریف اشتباهات دارو پزشکی‬
‫‪‬هرگونه رویداد قابل پیشگیری که ممکن است باعث یا منجر به‬
‫مصرف نامناسب فرآورده دارویی یا ایجاد اثرات زیان آور در بیمار‬
‫گردد‪.‬این اشتباه ممکن است مادامی که دارو در اختیار حرف‬
‫پزشکی‪،‬بیمار یا مصرف کننده است رخ دهد‪.‬‬
‫‪ ‬اشتباهات پزشکی ممکن است در ارتباط با نحوه عملکرد حرف‬
‫پزشکی‪،‬فرآورده دارویی‪،‬سیستم ها و فرآیندها از جمله نسخه‬
‫نویسی‪،‬برقراری ارتباط الزم در رابطه با دستور دارویی‪،‬برچسب‬
‫فرآورده دارویی‪،‬بسته بندی‪،‬نامگذاری‪،‬ترکیب نمودن داروها‪،‬نسخه‬
‫پیچی در داروخانه‪،‬توزیع‪،‬تجویز دارو به بیمار توسط حرف‬
‫پزشکی‪،‬آموزش‪،‬پایش‪،‬مصرف فرآورده رخ دهد‪.‬‬
‫میزان شیوع اشتباهات دارو پزشکی‬
‫‪ ‬در مطالعه ای که در سال ‪ 1964‬انجام گرفت ‪ %20‬موارد پذیرش در‬
‫بیمارستان های دانشگاهی دچار آسیب های ناشی ازاشتباهات پزشکی شده‬
‫اند که ‪ %20‬از این موارد نیز جدی و کشنده بوده‪.‬‬
‫‪ ‬در مطالعه انجام شده در سال ‪ 1974‬در کالیفرنیا از ‪ 20864‬مورد‬
‫پذیرش بیمارستانی ‪ % 4/65‬آسیب ناشی از اشتباهات پزشکی گزارش‬
‫شده است‪.‬‬
‫‪ ‬در مطالعه ای در سال ‪ %36 1981‬آسیب ‪ ،‬ناشی ازاشتباه در پذیرش‬
‫شدگان بیمارستان های آموزشی مشاهده شده است که ‪ %25‬این موارد‬
‫جدی و تهدید کننده حیات بوده است‪.‬‬
‫‪ ‬مطالعه دیگری در سال ‪ 1994‬بیان می کند که اشتباهات دارویی در‬
‫‪ %14‬بیماران پذیرش شده در بیمارستان ها رخ می دهد‪.‬‬
‫‪ ‬در دو مطالعه بزرگ در سال های ‪ 1984‬و ‪ 1992‬در آمریکا مشاهده‬
‫شد که به ترتیب ‪ %2/9‬و ‪ %3/7‬بیماران بستری در بیمارستان ها در‬
‫معرض بروز عوارض دارویی قرار دارند‪ .‬که به ترتیب ‪ %58‬و ‪%53‬‬
‫از این موارد قابل پیشگیری بوده اند‪.‬‬
‫‪ ‬در یک مطالعه انجام گرفته در آمریکا مشخص گردید از هر ‪1000‬‬
‫دستور دارویی ‪ 3/99‬مورد اشتباه اتفاق می افتد‪.‬‬
‫‪ ‬مطابق گزارشی در سال ‪ 1999‬اشتباهات داروپزشکی باعث ‪7000‬‬
‫مورد مرگ در هر سال می گردد و هزینه بیمارستانی که بابت آن به‬
‫سیستم تحمیل می شود حدود ‪ 2‬بیلیون دالر تخمین زده می شود در حالی‬
‫که آمار مرگ ناشی از اتفاقات محیط کار ‪ 6000‬مورد در سال است‪.‬‬
‫‪ ‬مطابق آخرین آمار کشور آمریکا مرگ و میر ساالنه ناشی از ایدز در‬
‫این کشور ‪ 16516‬نفر‪ ،‬سرطان سینه ‪ 42297‬نفر‪،‬تصادفات بزرگراهی‬
‫‪ 43458‬مورد در حالیکه در مورد اشتباهات دارویی ‪ 100000‬مورد‬
‫گزارش شده است‪.‬‬
‫‪‬در یک مطالعه انجام شده در کشور استرالیا از میان ‪ 148179‬پذیرش‬
‫بیمارستانی در سال ‪ %16/6 1995‬عارضه ناخواسته دارویی مشاهده‬
‫شد که ‪ %13/7‬از آنها منجر به ناتوانی دائمی و ‪ %4/9‬نیز منجر به‬
‫مرگ شد‪.‬این در حالیست که ‪ %51‬از این موارد قابل پیشگیری بوده‬
‫است‪.‬‬
‫‪‬در مطالعه دیگری در سال ‪ 2001‬که در انگلستان انجام شد شیوع‬
‫عوارض ناخواسته در بیمارستان ها ‪ %10/8‬تخمین زده می شود که از‬
‫این میان ‪ %34‬شدید و جدی ‪ %6‬منجر به ناتوانی دائمی و ‪ %8‬منجر به‬
‫مرگ شده اند‪.‬که از این میان ‪ %53‬قابل پیشگیری بوده است‪.‬‬
‫‪‬آخرین آماری که در سال ‪ 2006‬منتشر گردید نشان داد در ایالت متحده‬
‫آمریکا ساالنه ‪ 1/5‬میلیون نفر تحت تاثیر اشتباهات دارویی قرار می‬
‫گیرند‪.‬‬
‫اشتباهات دارو پزشکی در سطوح مختلف‬
‫‪ .1‬اشتباه در نسخه نویسی‬
‫‪ ‬این نوع اشتباه به عنوان اشتباه پزشک در تشخیص بیماری یا‬
‫تجویز داروی نامناسب توسط وی می باشد‪ .‬درمیان گزارش های‬
‫ارسالی به مرکز ‪ ADR‬ایران‪،‬تجویز آمپول دیکلوفناک در مواردی‬
‫مانند درد اپی گاستر یا در کودکان زیر ‪ 13‬سال مشاهده می گردد‬
‫که به عنوان اشتباه در نسخه نویسی طبقه بندی می شود‪.‬‬
‫‪ .2‬از قلم افتادگی‬
‫‪ ‬عدم رسیدن داروی مورد نظر پزشک به دست بیمار‪.‬اگر در یک‬
‫دوره ‪ 24‬ساعته مجموع تعداد دوزهای مصرفی کمتر از مجموع‬
‫دوزهای تجویز شده باشد اشتباه حذف اتفاق افتاده است‪.‬گاهی نیز‬
‫یکی از اقالم دارویی تجویز شده به اشتباه از قلم افتاده و حذف می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪ .3‬اشتباه در زمان مصرف دارو‬
‫این اشتباه زمانی اتفاق می افتد که‪:‬‬
‫‪ (1‬فاصله بین مصرف دو دوز دارویی کمتر یا بیشتر از ‪ 60‬دقیقه‬
‫از فاصله زمانی تجویز شده باشد‪.‬‬
‫‪ (2‬ظرف ‪ 60‬دقیقه پس از زمان توصیه شده جهت مصرف دارو‪،‬‬
‫دارو برای بیمار تهیه و مصرف نشده باشد‪.‬‬
‫‪ (3‬از نظر زمانی تداخل دارو با وعده های غذایی بیمار رعایت‬
‫نشده باشد‪.‬‬
‫‪ .4‬استفاده از فرآورده های غیر مجاز‬
‫‪ ‬مصرف فراورده های تقلبی یا غیر مجاز که در میان گزارش‬
‫های ارسالی به مرکز ‪ ADR‬ایران می توان به استفاده از لیدوکائین‬
‫تقلبی ساخت کشور ‪ PANTHER‬که منجر به ‪ 4‬مورد مرگ‪8،‬‬
‫مورد تشنج و ‪ 1‬مورد فلج مغزی در نوزاد گشت‪ .‬مصرف‬
‫‪ OMNIPAQUE‬تقلبی و سرنگ انسولین تقلبی با مارک ‪BD‬‬
‫اشاره نمود‪.‬‬
‫‪ .5‬مقدار مصرف نامناسب‬
‫‪ ‬دوز دارو متناسب با سن‪،‬جنس و شرایط عمومی بیمار تعیین نشده‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪ .6‬استفاده از اشکال دارویی نامناسب‬
‫‪ ‬دارو درست انتخاب شده ولی شکل دارویی اشتباه به بیمار داده‬
‫می شود‪.‬‬
‫‪ .7‬اشتباه در نحوه تهیه دارو‬
‫‪ ‬به عنوان مثال می توان به رقیق کردن نادرست دارو‪،‬عدم رعایت‬
‫استریلیتی‪،‬مصرف سوسپانسیون بدون تکان دادن‪،‬ناسازگاری های‬
‫فیزیکوشیمیایی و تمیز نکردن درپوش ویال با الکل قبل از ورود‬
‫سوزن اشاره کرد‪.‬در میان گزارش های مرکز ‪ ADR‬مواردی مانند‬
‫رقیق سازی سفتریاکسون با سرم رینگر که منجر به رسوب دارو‬
‫می شود به چشم می خورد‪.‬‬
‫‪ .8‬اشتباه در نحوه مصرف دارو‬
‫‪ ‬این نوع اشتباه در اثر عدم رعایت روش تجویز صحیح اتفاق می‬
‫افتد مثال عدم رعایت دستور صحیح به کار گیری اسپری های‬
‫استنشاقی یا عدم رعایت تکنیک مناسب جهت تزریق برخی از‬
‫آمپول ها‬
‫‪ .9‬استفاده از فرآورده های فاسد‬
‫‪ ‬تحویل یا مصرف داروهای تاریخ مصرف گذشته یا داروهایی که‬
‫در شرایط مناسب نگهداری نشده اند‪.‬مثال عدم رعایت شرایط‬
‫نگهداری داروهای یخچالی یا داروهای حساس به نور یا مصرف‬
‫داروهایی که تغییر رنگ واضح دارند مانند مصرف ‪ IVIG‬تغییر‬
‫رنگ یافته و مرگ ‪ 2‬بیمار که در مرکز ‪ ADR‬ایران به ثبت رسیده‬
‫است‪.‬‬
‫‪ .10‬اشتباه در پایش‬
‫‪ ‬تمام اشتباهاتی که در ارتباط با پایش دارو در حین و یا پس از‬
‫مصرف دارو توسط کادر پزشکی رخ می دهد‪.‬به عنوان مثال می‬
‫توان به عدم اندازه گیری غلظت سرمی یک دارو یا عدم ارزیابی‬
‫تاثیر دارو بر سطح کراتینین و یا آنزیم های کبدی اشاره نمود‪.‬‬
‫‪ .11‬نقص در ‪ compliance‬بیمار‬
‫‪ ‬در صورتیکه کلیه نکات مربوط به تجویز و تحویل دارو به‬
‫درستی انجام شود ولی بیمار نسبت به شکل دارویی یا راه مصرف‬
‫دارو همکاری مناسب نداشته باشد نیز اشتباه اتفاق می افتد‪.‬‬
‫علل وقوع اشتباه های دارو‪ -‬پزشکی‬
‫‪ )1‬دستخط نامناسب‬
‫‪ )2‬شبیه بودن نام فرآورده های دارویی از‬
‫لحاظ نوشتاری و یا لفظی‬
‫‪ )3‬استفاده از اختصارات در نسخ‬
‫‪ )4‬نقص در عملکرد تجهیزات پزشکی‬
‫‪ ‬به عنوان مثال می توان به بروز اشکاالتی در بعضی از شماره‬
‫سری ساخت های انسولین ‪ pen‬و نشت انسولین از آن اشاره نمود‬
‫که منجر به دریافت دوز نامناسب از دارو توسط بیمار و بروز‬
‫کتوزیس در دو بیمار دریافت کننده انسولین گالرژین گردید‪.‬‬
‫‪)5‬محاسبه ناصحیح دوز دارو‬
‫‪)6‬اشتباه در انتقال دستور پزشک به پرونده‬
‫بیمار‬
‫‪ )7‬اشتباهات در ‪ labeling‬داروها‬
‫‪ )8‬فشار کاری زیاد‬
‫‪ )9‬اشتباه در عملکرد پرسنل‬
‫‪ )10‬عدم دسترسی به دارو‬
‫‪ )11‬کافی نبودن پرسنل آموزش دیده‬
‫عوامل معمول اشتباه در دارو درمانی از نظر‬
‫انجمن بیمارستان های آمریکا‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫‪(5‬‬
‫اطالعات ناکافی در مورد بیماران و سابقه آنها‬
‫عدم دسترسی به اطالعات دارویی جدید‬
‫دستخط نا مناسب و ناخوانا در نسخه که منجر به اشتباه در‬
‫تحویل داروها با نام های مشابه می شود‪.‬‬
‫نبودن بروشور مناسب دارویی‪،‬برچسب مناسب و اطالعات‬
‫کافی در برچسب هنگام نسخه پیچی و بسته بندی دارو برای‬
‫بیمار در داروخانه‬
‫عوامل محیطی و نامناسب در محل کار از جمله‬
‫نور‪،‬گرما‪،‬سروصدا که احتمال بروز اشتباه در عملکرد حرف‬
‫پزشکی را باال می برد‪.‬‬
‫راه های پیشگیری از اشتباهات دارو‬
‫پزشکی در بیمارستان‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫‪(5‬‬
‫ثبت کامپیوتری دستورات دارویی‬
‫حضور داروسازان در راندهای پزشکی‬
‫ایجاد سیستم ‪unit dosing‬‬
‫محدود نمودن دسترسی به داروهای با ریسک باال‬
‫مشکالت ساختاری مانند پرسنل و یا خستگی یا حواس پرتی‬
‫نقش داروساز در پیشگیری از اشتباهات‬
‫دارو پزشکی‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫‪(5‬‬
‫‪(6‬‬
‫‪(7‬‬
‫نسخ دارویی همیشه توسط یک داروساز مرور گردد‪.‬‬
‫پرونده دارویی بیماران شامل اطالعات کافی باشد‪.‬‬
‫سیستم نسخه پیچی مناسب طراحی گردد‪.‬‬
‫فهرست و صورت موجودی داروهای موجود در داروخانه‬
‫جهت کمک به افتراق داروها از هم تهیه گردد‪.‬‬
‫برچسب دارو حداقل ‪ 3‬بار خوانده شود‪.‬‬
‫داروساز با بیمار مشاوره داشته باشد‪.‬‬
‫داروخانه در خصوص اشتباهات احتمالی و واقعی آگاهی داشته‬
‫باشد‪.‬‬
‫نکاتی در خصوص پیشگیری از بروز‬
‫خطاهای پزشکی دارویی درمورد فرآورده‬
‫های تزریقی‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫برچسب سرم های حیوانی با کمی دقت از نوع انسانی قابل‬
‫تفکیک و تشخیص می باشد‪.‬لذا هنگام تحویل یا تزریق سرم ها‬
‫باید حتما به برچسب توجه شود‪.‬‬
‫عوارض ناشی از مصرف فرآورده های تزریقی غالبا شدید و‬
‫خطرناک می باشد و در صورت بی توجهی به عالئم اولیه به‬
‫سرعت پیشرفت نموده و در مدت زمان کوتاهی منجر به‬
‫عواقب ناگوار می گردد‪.‬لذا پس از شروع به تزریق هر نوع‬
‫فرآورده تزریقی در صورت شکایت بیمار از هرگونه عالئم‬
‫بالینی غیر معمول باید به وقوع یک عارضه دارویی مشکوک‬
‫گردید و به سرعت در پی یافتن علت آن برآمد‪.‬‬
‫‪ )3‬برخی فرآورده های تزریقی فقط برای نوع خاصی از تزریق‬
‫نظیر عضالنی‪،‬وریدی‪،‬داخل نخاعی و‪ ...‬ساخته شده اند و کاربرد‬
‫آنها به روش های دیگر به غیر از روش مجاز اعالم شده منجر به‬
‫بروز عوارض شدیدی می گردد‪.‬لذا به برچسب یا بروشور فرآورده‬
‫قبل از تزریق باید دقت شود‪.‬‬
‫‪ )4‬با توجه به اینکه ممکن است فرآورده های دارویی متفاوت‪،‬‬
‫برچسب های مشابه از نظر ظاهری داشته باشند‪ ،‬پیش از تحویل و‬
‫یا مصرف دارو باید با دقت کامل محتویات برچسب دارو را مرور‬
‫نموده از کاربرد صحیح دارو اطمینان حاصل نمود‪.‬‬
‫هشدار در خصوص عوارض شدید و کشنده‬
‫ناشي از مصرف سفتریاکسون‬
‫‪.1‬‬
‫به منظور پیشگیری از برروز عروارض شردید و تهدیرد کننرده حیرات‬
‫ناشی از تزریق سفتریاکسون‪ ،‬ضروری است از تجویز و مصرف‬
‫این فررآورده در مروارد غیرر ضرروری و خرارا از اندیکاسریونهای‬
‫آن اجتناب شود‪ .‬الزم به ذکر است که تزریق وریدی این دارو بایرد‬
‫طی حداقل ‪ 15‬الی ‪ 30‬دقیقه در مکانهای مجهرز بره سیسرتم احیرا‬
‫صورت پذیرد‪.‬‬
‫‪.2‬‬
‫با توجه به اینکه در برخري از گزارشرهاا ارسرالي بره ایرن مرکرز‪،‬‬
‫بیمررار سررابقه حساسرریت برره ایررن فرررآورده یررا سررایر سفالوسررپورینها را‬
‫داشته است‪ ،‬توصیه می شود پیش از تجویز و یرا تزریرق ایرن دارو‬
‫در مررورد سررابقه حساسرریت دارویرري از بیمررار سرراال شررود و چنانچرره‬
‫بیمررار سررابقه حساسرریت برره ایررن دارو یررا سررایر سفالوسررپورین هررا را‬
‫برا توجره بره‬
‫دارد‪ ،‬از تجویز آن جردا خرودداری شرود ‪.‬هرم چنرین‬
‫حساسرریت متقرراطع پنرری سرریلین هررا و سفالوسررپورین هررا‪ ،‬در ص رورت‬
‫وجود سابقه حساسیت به پنی سیلین ها نیز تجویز این فرآورده فقرط‬
‫در مواقع بسیار ضروری و با احتیاط فراوان صورت پذیرد‪.‬‬
‫سندرم استیونس جانسون و نکرولیز‬
‫اپیدرمی سمی ناشي از داروها‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫در میرران گزارشررهاا ارسررالي برره مرکررز ‪ ،ADR‬داروا کوتریموکسررازول (‪ ۲۳‬مررورد(‪،‬‬
‫کاربامازپین )‪ ۱۸‬مورد(‪ ،‬الموتریژین (‪ ۱۶‬مورد(‪ ،‬فنوباربیتال )‪ ۱۰‬مرورد(‪ ،‬فنری تروئین‬
‫(‪ ۷‬مررورد(و پنرري سرریلین )‪ ۴‬مررورد (مسرربب بیشررترین تعررداد گررزارش سررندرم اسررتیونس ‪-‬‬
‫جانسررون و نکرولیررز اپیرردرمی سررمی برره ثبررت رسرریده در مرکررز ‪ ADR‬مرري باشررند ‪.‬سررایر‬
‫داروهرراا مشررکوک برره ایجرراد ایررن عرروارض در گزارشررهاا ارسررالي شررامل آمپرري سرریلین‪،‬‬
‫آموکسررري سررریلین‪ ،‬کاپتوپریرررل‪ ،‬سفیکسررریم‪ ،‬سفتریاکسرررون‪ ،‬سیپروفلوکساسرررین‪ ،‬کلونازپرررام‪،‬‬
‫مفنامیک اسید‪ ،‬ایندومتاسین‪ ،‬آلوپورینول‪ ،‬سدیم والپروات‪ ،‬سولفاساالزین و ایمري پررامین‬
‫مي باشند‪.‬‬
‫از آنجایي که حداقل در سه مورد از موارد مرگ گزارش شده بره ایرن مرکرز و نیرز در‬
‫تعداد قابل توجهي از سایر موارد بره ثبرت رسریده‪ ،‬برروز اولرین عالئرم ایرن عارضره )بره‬
‫صورت تب و بثورات پوستي (مورد توجه قررار نگرفتره اسرت و تشرخیص هرایي نظیرر‬
‫سرخک‪ ،‬مخملک‪ ،‬آبله مرغان براا بیمار مطرح گشته که منجر به ادامه مصرف دارو‬
‫و پیشرررفت عالئررم شررده اسررت‪ ،‬اکیرردا توصرریه مرری گررردد در تشررخیص افتراقرری ضررایعات‬
‫پوسررتی‪ ،‬عررروارض دارویررری مرررد نظرررر قرررار گرفتررره‪ ،‬بررره منظرررور پیشرررگیری از پیشررررفت‬
‫عارضه‪ ،‬با مشاهده اولین عالئم‪ ،‬حتی االمکان مصررف دارو قطرع گرردد ‪.‬قطرع مصررف‬
‫به موقع دارو‪ ،‬به میزان قابل توجهي از وقوع مرگ ناشي از این عارضه مي کاهد‪.‬‬
‫به منظور پیشگیرا از برروز مجردد ایرن عروارض‪ ،‬بایسرتي از مصررف مجردد فررآورده‬
‫دسررته دارویرري‬
‫مسرربب ایجرراد عارضرره و حترری االمکرران داروهرراا دیگررر از همرران‬
‫خوددارا نمود زیرا امکان عود این عارضه با مصرف آن دارو یا داروهاا برا سراختار‬
‫شریمیایي مشرابه وجرود دارد ‪.‬برروز مجردد ایرن عارضره معمروال شردیدتر از اولرین رویرداد‬
‫بوده‪ ،‬در بسیارا از موارد مي تواند کشنده باشد‪.‬‬
‫افزایش خطر بروز آسیب های عضالنی و رابدومیلیز‬
‫ناشی از مصرف همزمان سیمواستاتین و آمیودارون‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫مصرررف همزمرران سیمواسررتاتین و آمیررودارون بررا افررزایش خطررر‬
‫بررروز آسرریب هررای عضررالنی و رابرردومیلیز همررراه مرری باشررد کرره‬
‫ممکررن اسررت منجررر برره نارسررایی کلیرره و حترری مرررگ شررود‪ .‬در‬
‫صررورت ضرررورت تجررویز مقررادیر مصرررفی روزانرره برراالتر از‬
‫‪ 20mg‬سیمواستاتین بررای بیمراری کره همزمران آمیرودارون نیرز‬
‫می نماید‪ ،‬توصیه مری گرردد ترا از سرایر اسرتاتین هرا‬
‫دریافت‬
‫جهت کاهش کلسترول بیمار استفاده گردد‪.‬‬
‫ریسک فاکتورهای مطرح شده در این زمینه‪ ،‬سن ‪ 65‬سرال یرا‬
‫باالتر‪ ،‬هیپوتیروئیدیسم کنترل نشرده و اخرتالل عملکررد کلیره مری‬
‫باشد‪.‬‬
‫به بیماران مصرف کننده سیمواستاتین توصیه شود کره عالیمری‬
‫ماننررد درد‪ ،‬گرفتگرری‪ ،‬خشررکی یررا ضررعف عضررالنی را سررریعا برره‬
‫پزشک اطالع دهند‪.‬‬
‫حذف اندیکاسیون ‪ PNE‬از موارد مصرف‬
‫اسپری و قطره بینی دسموپرسین‬
‫‪(1‬‬
‫برره دلیررل افررزایش معنرری دار گزارشررهای هیپونرراترمی شرردید ناشرری از‬
‫مصرررف اسررپری و قطررره بینرری دسموپرسررین نسرربت برره سررایر اش رکال‬
‫دارویرری ایررن فرررآورده‪ ،‬اندیکاسرریون ‪PNE (Primary Nocturnal‬‬
‫) ‪ Enuresis‬در کودکان از موارد مصرف فرموالسیون های داخرل‬
‫بینی دسموپرسین حذف شد‪.‬‬
‫‪(2‬‬
‫مصرررف تمررامی فرموالسرریونهای دسموپرسررین در بیمرراران مبررتال ب ره‬
‫می باشد ‪.‬‬
‫هیپوناترمی یا بیماران با سابقه هیپوناترمی ممنوع‬
‫مصرف مایعات از یک ساعت قبرل ترا هشرت سراعت بعرد ازمصررف‬
‫قرصهای دسموپرسین باید محدود شود‪.‬‬
‫در کودکرران و سررالمندان‪ ،‬یررا در شرررایطی نظیررر آب و هرروای بسرریار‬
‫گررم‪ ،‬تمرینرات برردنی شردید و سررایر شررایطی کرره افرزایش مصرررف آب‬
‫قابل انتظار می باشرد‪ ،‬تعرادل میران دریافرت مایعرات و مقردار مصررفی‬
‫دسموپرسین باید به دقت تنظیم شود‪.‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫هشدار در خصوص مصرف فرآورده های مورد‬
‫استفاده جهت رفع سرفه و عالئم سرماخوردگی در‬
‫کودکان‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫تجررویز آنترري هیسررتامین هررا ماننررد دیفررن هیرردرامین‪ ،‬کلرفنیرررامین‪ ،‬برررم‬
‫فنیرررامین و سرریپروهپتادین‪ ،‬دکونژسررتانها ماننررد پسررودوافدرین و فنیررل‬
‫افررررین‪ ،‬ضرررد سررررفه هرررا ماننرررد دکسرررترومتورفان و خلرررط آورهرررا ماننرررد‬
‫گایافنزین در کودکان با سن کمتر از دو سرال توصریه نمري شرود و در‬
‫کودکان با سن کمتر از ‪ 6‬سال باید با احتیراط کامرل و رعایرت مروارد‬
‫منع مصرف باشد‪.‬‬
‫بررا توجرره برره اینکرره فرررآورده هررای مررورد اسررتفاده جهررت رفررع عالئررم‬
‫سرررماخوردگی و سرررفه ممکررن اسررت حرراوی برریش از یررک مرراده مرراثره‬
‫باشند‪ ،‬در صورت ضرورت بره تجرویز بررای کودکران حتمرا نرام مرواد‬
‫ماثره و مقدار موجود در فرآورده جهت تنظیم دقیق مقدار مصرف با‬
‫توجه به سن و یا وزن کودک به دقت بررسی شود‪.‬‬
‫به والدین اطالع دهید که مصرف بریش از حرد و اسرتفاده نادرسرت از‬
‫این داروها می تواند منجر به عوارض جدی وتهدید کننده حیات مانند‬
‫افزایش ضربان قلب‪ ،‬گیجی‪ ،‬دپرسیون تنفسی و تشنج در کودک شود‪.‬‬
‫فهرست برخي فرآورده هاي مورد استفاده جهت رفع‬
‫عالئم سرماخوردگي و سرفه‬
‫‪(1‬‬
‫شربت دکسترومتورفان‪ 15 :‬میلي گرم دكسترومتورفان هیدروبروماید در هر ‪ 5‬میلي لیتر‬
‫‪(2‬‬
‫شررربت دکسررترومتورفان پرری‪ 15 :‬میلرری گرررم دکسررترومتورفان هیدروبرومایررد و ‪ 30‬میلرری گرررم‬
‫پسودوافدرین در هر ‪ 5‬میلی لیتر‬
‫‪(3‬‬
‫قطره دکسترومتورفان‪ 4 :‬میلي گرم دكسترومتورفان هیدروبروماید در هر میلي لیتر‬
‫‪(4‬‬
‫شربت دیفن هیدرامین ‪ 12/5 :‬میلي گرم دیفن هیدرامین هیدروكلراید در هر ‪ 5‬میلي لیتر‬
‫‪(5‬‬
‫شربت دیفن هیدرامین کامپاند‪ 12 /5 :‬میلي گرم دیفرن هیردرامین هیدروكلرایرد و ‪ 125‬میلري گررم‬
‫آمونیوم کلراید در هر‪ 5‬میلی لیتر‬
‫‪(6‬‬
‫شربت اکسپکتورانت ‪ 100 :‬میلی گرم گایافنزین‪ 2 ،‬میلری گررم کلرفنیررامین مالئرات و ‪ 30‬میلری‬
‫گرم پسودوافدرین در هر ‪ 5‬میلی لیتر‬
‫‪(7‬‬
‫قرص سرماخوردگی کودکان‪ 80 :‬میلري گررم اسرتامینوفن‪ 0/5 ،‬میلری گررم کلرفنیررامین مالئرات و‬
‫‪ 7/5‬میلي گرم پسودوافدرین‬
‫‪(8‬‬
‫شربت سرماخوردگی کودکان‪ 0/67 :‬میلی گرم کلرفنیرامین مالئات و‪10‬میلي گررم پسرودوافدرین‬
‫در هر ‪ 5‬میلی لیتر‬
‫‪(9‬‬
‫شربت كلرفنیرامین‪ 2 :‬میلي گرم کلرفنیرامین مالئات در هر ‪ 5‬میلي لیتر‬
‫‪)10‬‬
‫شربت گایافنزین‪ 100 :‬میلي گرم گایافنزین در هر ‪ 5‬میلي لیتر‬
‫‪(11‬‬
‫قطره بیني فنیل افرین‪ :0/25‬فنیل افرین هیدروكلراید ‪0/25‬رصد‬
‫‪)12‬‬
‫قطره بیني فنیل افرین‪ :0/5‬فنیل افرین هیدروكلراید ‪0 /5‬درصد‬
‫هشدار در خصوص عوارض ناشی از‬
‫انفوزیون سریع وانکومایسین‬
‫‪(1‬‬
‫‪Red-neck‬‬
‫واکنشررهای حساسرریتی از جملرره سررندرم گررردن قرمررز یررا‬
‫‪ Syndrome‬از دسررته عرروارض ناشرری از تزریررق وانکومایسررین مرری‬
‫باشند که تاکنون طی ‪ 381‬مورد گزارش ارسالی در مرکرز ‪ ADR‬بره‬
‫ثبت رسیده ا ند‪.‬‬
‫‪(2‬‬
‫برره منظررور پیشررگیری از بررروز ایررن عارضرره‪ ،‬انفوزیررون وریرردی ه رر‬
‫دوز وانکومایسررین تررا میررزان ‪ 1‬گرررم بایررد حررداقل ‪ 60‬دقیقرره برره طررول‬
‫انجامرررد‪ .‬در صرررورت مصررررف مقرررادیر بررریش از ‪ 1‬گررررم بایرررد مررردت‬
‫انفوزیون بیش از یک ساعت در نظر گرفته شود‪.‬‬
‫توصیه می شود در حین انفوزیون وانکومایسرین فشرارخون بیمرار از‬
‫لحاظ بررسی افت فشار خون مورد پایش قرار گیرد‪.‬‬
‫توصررریه مررری شرررود بررررای بیمررراران برررا سرررابقه ابرررتال بررره ‪Red-man‬‬
‫‪ ، Syndrome‬پیش از شروع درمان با وانکومایسین آنتی هیسرتامین‬
‫تجرررویز شرررود و زمررران انفوزیرررون وانکومایسرررین نیرررز در ایرررن بیمررراران‬
‫طوالنی تر شود‪.‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫ترامادول و عوارض شدید ناشی از آن‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫از میرران داروهرراا مسرربب عرروارض گررزارش شررده برره مرکررز ‪ ،ADR‬داروا‬
‫ترامررادول بررا ‪ 623‬مررورد گررزارش‪ ،‬دومررین رتبرره را برره خررود اختصرراص داده‬
‫اسرررت‪ .‬از میررران عررروارض ارسرررال شرررده‪ ،‬تهررروع و اسرررتفرا (‪ 390‬مرررورد)‪،‬‬
‫سرگیجه (‪196‬مورد)‪ ،‬افت شدید فشارخون (‪70‬مورد)‪ ،‬تشنج (‪68‬مورد) و‬
‫اختالالت تنفسی (‪62‬مورد) بیشترین موارد گزارش شده می باشند‪.‬‬
‫تشنج ممکن است با مصرف دوزهای معمرول (حتری برا مصررف ترک دوز)‬
‫ترامادول رخ دهد‪ .‬خطر بروز تشنج برا افرزایش دوز مصررفی‪ ،‬افرزایش مری‬
‫یابد‪ .‬همچنین خطر بروز تشنج در اثرر مصررف همزمران ترامرادول برا مهرار‬
‫كننده هاا بازجذب سرروتونین )‪ ، (SSRIs‬ضرد افسرردگي هراا سره حلقره اا‬
‫)‪ ،(TCAs‬داروهای آنتی سایکوتیک‪ ،‬مهار كننده هاا مونو آمینرو اكسریداز‬
‫)‪ ،(MAOIs‬آگونیسررتهای اپیوئیرردی و سررایر داروهررای کاهنررده آسررتانه تشررنج‬
‫افزایش مي یابد ‪.‬‬
‫ایمني و اثر بخشي ترامرادول در كودكران زیرر ‪16‬سرال ثابرت نشرده اسرت و‬
‫مصرف آن در این گروه سني توصیه نمي شود ‪.‬‬
‫مصرف این دارو در سرالمندان بایرد برا احتیراط فرراوان همرراه بروده‪ ،‬شرروع‬
‫درمان با دوز حداقل باشد‪ .‬زیرا در سالمندان خطر بروز عوارض این دارو‬
‫بیشتر است ‪.‬‬
‫اشتباه در تنظیم مقدار مصرف فرآورده‬
‫ترکیبی آمپی سیلین‪/‬سولباکتام‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫مرکررز ثبررت و بررسرری عرروارض ناخواسررته داروهررا ( ‪) ADR‬‬
‫گزارشی مبنی بر بروز اشرتباه در محاسربه مقردار مصررف ویرال‬
‫آمپی سیلین‪ /‬سرولباکتام برا نرام تجراری آمپری سرول دریافرت نمروده‬
‫است‪ .‬ویال ‪ 1/5‬گرمی آمپی سول حراوی ‪ 1‬گررم آمپری سریلین‬
‫و ‪ 0/5‬گرم سولباکتام می باشد‪.‬‬
‫بررر طبررق گررزارش ارسررالی برره مرکررز ‪ ، ADR‬مقرردار مصرررف‬
‫نوشته شده برای بیمار به صورت آمپي سول ‪ 3‬گررم بروده اسرت‬
‫که هنگام تزریق به بیمار به اشتباه ‪ 3‬ویال ‪ 1/5‬گرمري ( معرادل‬
‫‪ 4/5‬گرررم آمپرری سررول) بجرراا ‪ 2‬ویررال ‪ 1/5‬گرمرري ( معررادل ‪3‬‬
‫گرم آمپی سول) به بیمار تزریق شده است‪.‬‬
‫یافته های جدید در خصوص آسیب هاي‬
‫تاندوني به دنبال مصرف فلوروکینولون ها‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫‪(5‬‬
‫از جملرره داروهرراا متعلررق برره گررروه دارویرري فلوروکینولررون هررا مرري ترروان برره‬
‫سیپروفلوکساسین‪ ،‬اوفلوکساسین‪ ،‬لووفلوکساسین و نورفلوکساسین اشاره نمود‪.‬‬
‫احتمال بروز التهاب یا پرارگي تانردون ناشری از مصررف فلوروکینولرون هرا در‬
‫گروه سرني براالا ‪ 60‬سرال‪ ،‬مصررف کننردگان داروهراا اسرتروئیدا ( از جملره‬
‫کورتیکواستروئیدها ) و دریافت کنندگان پیوند کلیه‪ ،‬قلب یا ریه بیشرتر از سرایر‬
‫بیماران مصرف کننده می باشد‪.‬‬
‫خطر ابتال به آسیب هاا تاندوني الزاما با قطع مصرف دارو از برین نمري رود‬
‫و مررواردی از بررروز عرروارض تانرردوني چنرردین مرراه پررس از قطررع مصرررف دارو‬
‫گزارش شده است‪.‬‬
‫مرری بایسررت برره بیمرراران دریافررت کننررده فلوروکینولررون هررا توصرریه شررود ک ره در‬
‫صورت بروز عالیمی مانند درد‪ ،‬تورم یا التهاب در ناحیه تانردونها‪ ،‬از حرکرت‬
‫و بکار گرفتن عضو تحت تاثیر اجتناب نموده‪ ،‬مصرف دارو را قطع نماینرد و‬
‫بالفاصله جهت تغییر رژیم درمانی خود با پزشک معالج تماس حاصل نمایند‪.‬‬
‫افررزایش احتمررال ابررتال برره اخررتالالت تانرردونی در بیمرراران خرراص‪ ،‬مربرروط ب ره‬
‫بیماراني است کره فلوروکینولرون هرا را بره صرورت سیسرتمیک دریافرت مري‬
‫نمایند و بیماراني که قطره چشمي یا گوشي مصرف مي نمایند‪ ،‬مشمول یافته‬
‫های جدید در این خصوص نمی شوند‪.‬‬
‫هشدار در خصوص استفاده از بي حس کننده هاي‬
‫موضعي‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫مصررررف بررری حرررس کننرررده هرررای موضرررعی بررره منظرررور کررراهش درد در‬
‫مررراموگرافی و یرررا سرررایر شررررایط و تسرررتهای پزشرررکی‪ ،‬مررری توانرررد برررا‬
‫عرروارض جرردی و تهدیررد کننررده حیررات ماننررد برری نظمرري ضررربان قلررب‪،‬‬
‫تشررنج‪ ،‬مشررکالت تنفسرري‪ ،‬کومررا و حترري مرررگ همررراه باشررد کرره در اثرر‬
‫جذب سیستمیک فرآورده به دنبال اسرتفاده در محرل وسریعي از پوسرت‬
‫یا ایجاد پوشش در محل استفاده شده‪ ،‬ایجاد مي شود‪.‬‬
‫درجرره حرررارت پوسررت بررا تمرینررات فیزیکرري‪ ،‬پوشررش پوسررت بررا یرک‬
‫پوشراننده یرا اسرتفاده از پرد گررم کننرده افرزایش مري یابرد ‪ .‬تحرت ایرن‬
‫شرایط‪ ،‬مقدار داروا بي حس کننده که به جریان خرون راه مري یابرد‪،‬‬
‫غیررر قابررل پرریش بینرري شررده‪ ،‬ممکررن اسررت برره حرردا برسررد کرره عرروارض‬
‫تهدید کننده حیات ایجاد نماید‪.‬‬
‫در صررورت اسررتفاده از برري حررس کننررده هرراا موضررعي برره هررر دلیررل‪،‬‬
‫مصرف فرآورده بایستي به منطقه درد محدود شود‪.‬‬
‫برري حررس کننررده هرراا موضررعي نبایررد بررر روا پوسررت تحریررک شررده یرا‬
‫آسیب دیده استفاده شوند‪.‬‬
‫هالوپریدول و خطر ایجاد عوارض شدید قلبی‬
‫‪(1‬‬
‫بیمرراران تحررت درمرران بررا هالوپریرردول‪ ،‬بخصرروص در صررورت‬
‫تزریررق وریرردی و یررا مصرررف مقررادیر برراالتر از دوز معمررول ایررن‬
‫فرررآورده‪ ،‬در معرررض خطررر عرروارض شرردید قلبرری ماننررد مرررگ‬
‫ناگهرانی‪ ،‬سرندرم ‪Torsade de Pointes‬و طروالنی شردن فاصرله‬
‫‪QT‬می باشند‪.‬‬
‫‪(2‬‬
‫شرررواهد برررالینی نشررران مررری دهرررد کررره مصررررف ‪ Off-Label‬ایرررن‬
‫فرآورده به صورت تزریق وریدی نیز نسبتا شایع مری باشرد‪ .‬لرذا‬
‫ایررن سررازمان‪ ،‬تزریررق وریرردی هالوپریرردول دکررانوات را ممنرروع‬
‫اعرررالم نمررروده اسرررت و در رابطررره برررا سرررایر امرررالح هالوپریررردول‬
‫(الکتات) نیرز توصریه نمروده اسرت کره حتری االمکران از تزریرق‬
‫وریدی فرآورده خودداری شود‪.‬‬
‫هشدار در خصوص عوارض شدید ناشي از مصرف‬
‫داروهاي تزریقي‬
‫‪(1‬‬
‫بیش از ‪ %50‬عوارض بره ثبرت رسریده در مرکرز ‪ ADR‬ناشری از مصررف‬
‫داروهای تزریقی بوده است که در بسیاری از موارد برا رعایرت نکرات الزم‬
‫هنگام تجویز یا تزریق داروهای تزریقی‪ ،‬قابل پیشرگیری تشرخیص داده شرده‬
‫اسرت‪ .‬لررذا اجتنرراب از تجررویز و تزریررق غیرضررروری داروهررای تزریقرری مرری‬
‫تواند در کاهش بروز عوارض دارویی موثر باشد‪.‬‬
‫‪(2‬‬
‫اثربخشي داروهاا تزریقي لزوماً بیشتر از داروهاا خوراکي نیست‪ ،‬لرذا‬
‫در مواردا که امکان استفاده از اشکال غیر تزریقي داروها وجود دارد‪ ،‬از‬
‫تجویز فرآورده هاا تزریقي اجتناب نمایید‪.‬‬
‫به هنگرام تجرویز یرا تزریرق یرک داروا تزریقري‪ ،‬حتمرا در رابطره برا سرابقه‬
‫ابتال به هرگونه عارضه دارویي نسبت به داروا مورد نظر از بیمار سروال‬
‫فرمایید زیررا برروز مجردد آن عارضره مري توانرد کشرنده یرا تهدیدکننرده حیرات‬
‫باشد‪.‬‬
‫هنگررام تحویررل یررا تزریررق داروهرراا تزریقرري‪ ،‬حتمررا نررام فرررآورده را مجررددا از‬
‫روا برچسرررب فررررآورده بخوانیرررد ترررا از تزریرررق اشرررتباهي فررررآورده دیگرررر‬
‫پیشگیرا شود‪.‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫متوکلوپرامید و عوارض اکستراپیرامیدال‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫شایعترین علت اختالالت حرکتي ناشي از مصرف دارو مي باشرد‪ .‬الزم بره‬
‫ذکرررررر اسرررررت کررررره در حررررردود ‪ ٪20‬بیمررررراران بررررریش از سررررره مررررراه از داروا‬
‫متوکلوپرامید استفاده نموده اند‪.‬‬
‫وقرروع عرروارض اکسررتراپیرامیدال در کودکرران‪ ،‬بزرگسرراالن جرروان و متعاقررب‬
‫تزریق وریدا دوزهاا باالا دارو شرایع ترر مري باشرد‪ ،‬اگرچره ممکرن اسرت‬
‫در تمررامي گررروه هرراا سررني‪ ،‬در هررر دوز مصرررفي و بررا مصرررف خرروراکی‬
‫دارو نیز رخ دهد‪.‬‬
‫عوارض اکستراپیرامیدال معموال طي ‪ 24‬الي ‪ 48‬ساعت از شروع درمران‬
‫برررا متوکلوپرامیرررد رخ مررري دهرررد و معمررروال بررره فاصرررله ‪ 24‬سررراعت از قطرررع‬
‫مصرررف دارو‪ ،‬کرراهش مرري یابررد‪ .‬اغلررب بیمرراران مبررتال برره ایررن عرروارض‪ ،‬برره‬
‫سرعت به درمان با دیازپام یا یک داروا با عملکرد آنتي کولینرژیک مانند‬
‫دیفن هیدرامین یا بنزتروپین پاسخ مثبت مي دهند‪.‬‬
‫مصرررف متوکلوپرامیررد در کودکرران بایررد بررا احتیرراط فررراوان صررورت پ رذیرد‬
‫زیرررا فراوانرری وقرروع عرروارض اکسررتراپیرامیدال در ایررن گررروه سررنی افررزایش‬
‫می یابد‪.‬‬
‫فنی توئین و عوارض شدید پوستی‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪ 5‬تررا ‪ 10‬درصررد بیمرراران مصرررف کننررده فنرری ترروئین دچررار واکنشررهای‬
‫پوسرررتی ناشررری از ایرررن دارو مررری شررروند‪ .‬ضرررایعات پوسرررتی اغلرررب بررره‬
‫صورت شبه سررخک‪ ،‬شربه مخملرک یرا کهیرر بروده و در اکثرر مروارد‬
‫همراه با خارش می باشند‪.‬‬
‫در میرران ‪ 132‬مررورد گررزارش سررندرم اسررتیونس جانسررون ناشرري از‬
‫داروها که در مرکز ‪ ADR‬به ثبرت رسریده اسرت‪ ،‬داروا فنري تروئین‬
‫مسبب ‪ 10‬مورد از ایرن مروارد بروده کره در ‪ 1‬مرورد منجرر بره مررگ‬
‫بیمار شده است‪ .‬همچنین از تعرداد ‪ 16‬مرورد نکرولیرز اپیردرمي سرمي‬
‫ناشرري از داروهررا کرره برره مرکررز ‪ ADR‬گررزارش شررده اسررت‪ 2 ،‬مررورد‬
‫ناشی از مصرف فني توئین بوده است که در ‪ 1‬مورد منجرر بره فروت‬
‫بیمار شده است‪.‬‬
‫در صرررورت برررروز راش پوسرررتي در طرررول درمررران برررا فنررري تررروئین‪،‬‬
‫مصرف دارو می بایست قطع شود‪.‬‬
‫داروهاي ضد صرع و افزایش خطر‬
‫افکار یا رفتار خودکشي‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫افررزایش خطررر افکررار یررا رفتررار خودکشرري درمررورد یررازده داروا ضررد‬
‫صرع مورد مطالعه و تایید قرار گرفته است ‪.‬‬
‫یررازده داروا مررورد مطالعرره شررامل کاربامررازپین‪ ،‬فلبامررات‪ ،‬گابرراپنتین‪،‬‬
‫المرروتریژین‪ ،‬لوتیراسررتام‪ ،‬اکررس کاربامررازپین‪ ،‬پرگابرراالین‪ ،‬تباگررابین‪،‬‬
‫توپیرامات‪ ،‬والپروات و زونیسامید مي باشد‪.‬‬
‫در آنررالیز انجررام شررده توسررط ‪ FDA‬نشرران داده شررده اسررت کرره بیمرراران‬
‫دریافت کننده داروهاا ضد صررع تقریبرا دو برابرر بیمراران دریافرت‬
‫کننده پالسبو دچار افکار یا رفتارهاا خودکشي شده اند ‪.‬‬
‫افررزایش خطررر افکررار یررا رفتررار خودکشرري ممکررن اسررت طرري مرردت یررک‬
‫هفته پس از شروع مصرف داروهاا ضد صرع آغاز شود‪ ،‬لذا توجه‬
‫ویررژه برره ایررن امررر از همرران ابتررداا مصرررف داروهرراا ضررد صرررع‬
‫ضرورا است ‪.‬‬
‫هشدار در خصوص تزریق وریدي رانیتیدین‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫داروا رانیتیرررردین بایررررد پرررریش از تزریررررق وریرررردا‪ ،‬مطررررابق بررررا‬
‫مندرجات بروشور مربوطره‪ ،‬برا محلولهرای سرازگار رقیرق شرود‪.‬‬
‫هررم چنررین رعایررت سرررعت و مرردت زمرران تزریررق فرررآورده برره‬
‫منظور پیشگیری از بروز عوارض دارویی ضروری است‪.‬‬
‫مرکز ‪ ADR‬تاکنون تعرداد ‪ 58‬مرورد گرزارش عارضره متعاقرب‬
‫تزریرررق داروا رانیتیررردین دریافرررت نمررروده اسرررت‪ .‬ایرررن گزارشرررها‬
‫عمررردتا مشرررتمل برررر عوارضررری ماننرررد کهیرررر‪ ،‬خرررارش‪ ،‬ضرررایعات‬
‫پوسرررررتي‪ ،‬اخرررررتالالت تنفسررررري‪ ،‬واکنشرررررهاا آنافیالکسررررري و شررررربه‬
‫آنافیالکسي مي باشد‪.‬‬
‫عوارض کشنده ناشی از مصرف فرآورده‬
‫تقلبی کاهنده وزن )‪(SuperSlim‬‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫براساس بررسی های ‪ ،FDA‬ترکیبات فعال دارویی در این فرآورده‬
‫های کاهنده وزن‪ ،‬شامل سیبوترامین‪ ،‬ریمونابات‪ ،‬فنی توئین )یک‬
‫فنل فتالئین )محلول مورد استفاده در‬
‫داروی ضد تشنج(‪،‬‬
‫آزمایشهای شیمیایی و مادة مشکوک به ایجاد سرطان (و بومتانید‬
‫)یک دیورتیک (بوده است ‪.‬مقادیر برخی از داروهای موجود در این‬
‫فرآورده ها‪ ،‬بسیار بیش از میزان مجاز بوده‪ ،‬سالمت مصرف کننده‬
‫را تحت تأثیر قرار می دهد ‪.‬‬
‫صرفا ادعای وجود ترکیبات گیاهی یا طبیعی در یک فرآورده‪ ،‬دلیل‬
‫بر بی خطر بودن آن نیست و بایستی مستندات و اطالعات کافی در‬
‫خصوص اجزای موجود در فرآورده و عوارض احتمالی آنها مورد‬
‫بررسی قرار گیرد‪.‬‬
‫این فرآورده های تقلبی می توانند با سایر داروهای مصرفی توسط‬
‫بیماران‪ ،‬در تداخل باشند و خطر بروز عوارض ناخواسته را افزایش‬
‫دهند‪.‬‬
‫هشدار در خصوص مصرف داروی‬
‫نیفدیپین‬
‫‪(1‬‬
‫با توجه به گزارش ارسالی به مرکز ‪ ADR‬مبنری برر اشرتباه در‬
‫مصرررف داروی خرروراکی نیفرردیپین‪ ،‬برره صررورت تزریقرری‪ ،‬ایررن‬
‫فرآورده در فهرست دارویری رسرمی کشرور بره اشرکال خروراکی‬
‫کپسول ‪ 10‬و ‪ 30‬میلی گرمری‪ ،‬قررص ‪ 10‬و ‪ 30‬میلری گرمری‪،‬‬
‫کپسول آهسته رهش ‪ 20‬میلی گرمی و قرص آهسرته رهرش ‪20‬‬
‫میلی گرمی موجود می باشد و این اشکال مطلقرا نمری بایسرت بره‬
‫صورت تزریقی مورد استفاده قررار گیررد‪ .‬متأسرفانه در گرزارش‬
‫ارسررالی برره مرکررز ‪ ،ADR‬ذکررر شررده اسررت کرره محتویررات داخررل‬
‫کپسررول خرروراکی نیفرردیپین در سرررنگ کشرریده شررده و برره صرورت‬
‫تزریقی جهت کاهش فشارخون بیمار مرورد اسرتفاده قررار گرفتره‬
‫اسررت کرره ایررن امررر برره هرریل وجرره پایرره علمرری نداشررته‪ ،‬مرری توانررد‬
‫عواقب خطرناکی برای بیمار داشته باشد‪.‬‬
‫اشتباه در مقدار مصرف لووستیریزین‬
‫)‪(Levocetirizine‬‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫ستیریزین یک آنتی هیستامین راسرمیک دارای دو ایزومرر چر‬
‫گرد )لووستیریزین (و راست گرد)دکستروستیریزین (مری باشرد‬
‫کرررره اثرررررات آنترررری هیسررررتامینی سررررتیریزین مربرررروط برررره ایزومررررر‬
‫لووستیریزین می باشد‪.‬‬
‫از آنجررررایی کرررره سررررتیریزین حرررراوی مقررررادیر مسرررراوی از هررررر دو‬
‫انانتیومر می باشرد‪5 ،‬میلری گررم لووسرتیریزین از نظرر درمرانی‬
‫معادل ‪10‬میلی گرم ستیریزین می باشد لذا در زمران جرایگزینی‬
‫باید این نکته را مدنظر قرار داد ‪.‬‬
‫در صورتی که مقدار مصررف تجرویز شرده بررای بیمرار ‪5‬میلری‬
‫گرم ستیریزین در روز باشد‪ ،‬نمری تروان مقردار ‪5‬میلری گررم در‬
‫روز لووستیریزین را به جای آن مصرف نمود‪.‬‬
‫داروهای خوراکی پوکی استخوان و افزایش‬
‫خطر احتمال ابتال به سرطان مری‬
‫نمی نمایند‪.‬‬
‫بروز تشنج متعاقب مصرف همزمان‬
‫تئوفیلین و سیپروفلوكساسین‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫هر دو داروا تئوفیلین و سیپروفلوكساسین به تنهرایي مري تواننرد‬
‫باعث ایجاد حمالت تشنجي گردند‪.‬‬
‫واكنشرررهاا شررردید و كشرررنده در بیمررراران برررا مصررررف همزمررران‬
‫تئرروفیلین و سیپروفلوكساسررین گررزارش شررده اسررت‪ .‬ایررن واكنشررها‬
‫شامل ایست قلبي‪ ،‬دپرسریون تنفسري‪ ،‬تشرنج و صررع پایردار بروده‬
‫است‪.‬‬
‫مصرف همزمان داروا تئوفیلین با برخي از فلوروكینولونها از‬
‫جمله سیپروفلوكساسین‪ ،‬افلوكساسین و انوكساسین باعث افزایش‬
‫غلظت سرمي تئوفیلین و طوالني شدن نیمه عمر حرذف تئروفیلین‬
‫گردیررررده‪ ،‬احتمررررال بررررروز عرررروارض جررررانبي تئرررروفیلین ( تهرررروع‪،‬‬
‫اسرررررررررررررررتفرا ‪ ،‬ترررررررررررررررپش قلرررررررررررررررب و تشرررررررررررررررنج) افرررررررررررررررزایش‬
‫مي یابد‪.‬‬
‫مرگ ناشي از مصرف پرومتازین در‬
‫كودكان با سن كمتر از ‪ 2‬سال‬
‫فرآورده هاا دارویي حاوا پرومتازین هیدروكلراید نباید در كودكان‬
‫با سن كمتر از ‪ 2‬سال مصررف شروند زیررا احتمرال دپرسریون تنفسري‬
‫كشنده در اثر مصرف داروا مذكور در این گروه سني وجود دارد‪.‬‬
‫منررع مصرررف پرومتررازین در كودكرران بررا سررن كمتررر از ‪ 2‬سررال شررامل‬
‫تمام اشكال دارویي این فررآورده از جملره شرربت و فررم تزریقري مري‬
‫گررردد‪ .‬در كودكرران بررا سررن ‪ 2‬سررال یررا بیشررتر نیررز احتیرراط الزم هنگررام‬
‫تجویز این فرآورده باید صورت پذیرد‪.‬‬
‫مرگ یك كودك متعاقب اشتباهات دارو پزشكي‬
‫كودك ‪ 4/5‬ماهه اا به علت ابتال به گاستروآنتریت توسط پزشك مربوطه‬
‫ویزیت شد‪ .‬در معاینه عالیم دهیدراتاسیون نداشت و توكسیك نبود‪ .‬جهت‬
‫كودك ‪ 250mg‬سفتریاكسون عضالني‪ ،‬محلول ‪ ORS‬و قطره‬
‫متوكلوپرامید تجویز گردید‪ .‬روز بعد به علت بي قرارا و ادامه‬
‫گاستروآنتریت به پزشك دیگر مراجعه نمود‪ .‬در این مراجعه جهت وا‬
‫شربت كوتریموكسازول‪ ،‬پرومتازین‪ ،‬دا سیكلومین و آمپول هاا هیوسین‬
‫و دگزامتازون )به ترتیب به میزان ‪ 1/2‬و ‪( 1/3‬به صورت عضالني‬
‫تجویز گردید‪ .‬بعد از ظهر همان روز با مراجعه به پزشك اول‪ ،‬مجددا‬
‫‪ 250 mg‬سفتریاكسون عضالني دریافت نمود‪ .‬نیمه شب به علت بي‬
‫قرارا و گریه زیاد‪ ،‬كودك به بیمارستان منتقل و توسط پزشك ویزیت‬
‫شد‪ .‬در معاینه دهیدراتاسیون نداشته‪ ،‬توصیه به ادامه دستورات دارویي‬
‫گردید‪ ،‬بعالوه آمپول دا سیكلومین به میزان ‪ 1/2‬عضالني جهت كودك‬
‫تزریق گشت‪ .‬گریه كودك قطع گردید ولي در مراجعه به منزل كودك قادر‬
‫به خوردن شیر و ‪ORS‬نبود و ناگهان دچار تاكیكاردا شدید و تنگي نفس‬
‫شد كه در راه مراجعه به پزشك سیانوز شدید به عالئم او اضافه گردید و‬
‫نهایتا فوت شد‪.‬‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫‪(5‬‬
‫‪(6‬‬
‫مصرررف آنترري بیوتیررك در درمرران گاسررتروآنتریت برردون عارضرره در دو روز‬
‫اول اندیكاسیون ندارد‪.‬‬
‫مصرف دگزامتازون در درمان گاستروآنتریت اندیكاسیون ندارد‪.‬‬
‫مصرررف دي سرریكلومین برره هررر شرركل ( آمپررول و شررربت ) در شرریرخواران‬
‫كمتر از ‪ 6‬ماه ممنوع مي باشد و ایمني مصررف دا سریكلومین در كودكران‬
‫نیز ثابت نشده است‪.‬‬
‫طبق هشدار سرازمان غرذا و داروا آمریكرا مرورخ آوریرل ‪ 2006‬و اطالعیره‬
‫شماره ‪ 52‬مركز ‪ ADR‬ایران مورخ ‪ 10/2/1385‬مصرف پرومتازین بره‬
‫هر شكل در كودكان زیر ‪ 2‬سال ممنوع مي باشد‪.‬‬
‫متوكلوپرامید و آنتي كولینرژیك هرا ( هیوسرین و دا سریكلومین) هرر دو مري‬
‫گردنرد‪ ،‬لرذا در‬
‫توانند باعرث ایجراد بري قررارا ( آژیتاسریون ) در بیمرار‬
‫تجویز همزمان آنها تداخل دارویي باید مورد توجه قرار گیرد‪ .‬هرم چنرین در‬
‫تشخیص افتراقي علت آژیتاسیون نیز عارضه دارویي مطرح مي گردد‪.‬‬
‫دوز مصرف هیوسین بصورت عضالني در كودكان ‪ 6‬میكروگررم بره ازا‬
‫هر كیلوگرم وزن بدن مي باشرد كره هرر ‪ 6-8‬سراعت قابرل تكررار اسرت‪.‬‬
‫از آنجایي كه آمپول هاا هیوسرین موجرود در ایرران ‪ 20 mg/ml‬مري باشرد‪،‬‬
‫در عمل امكان تهیه دوز مناسب كودكان با آمپرول هراا موجرود غیررممكن و‬
‫بررا خطاهرراا بسرریار همررراه اسررت‪ .‬لررذا مصرررف هیوسررین در كودكرران توصرریه‬
‫نمي گردد‪.‬‬
‫مرگ ناشی از تزریق همزمان سفتریاکسون‬
‫با فرآورده های حاوی کلسیم‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫مصرف همزمان سفتریاکسون با محلولها یا فرآورده های حاوی‬
‫کلسرریم در نرروزادان و سررایر گررروه هررای سررنی حترری برره صررورت‬
‫انفوزیون از رگهای متفاوت ممنوع می باشد‪.‬‬
‫مصرف محلولها یا فرآورده های حاوی کلسیم تا ‪ 48‬ساعت پس‬
‫از آخرین دوز سفتریاکسون در تمام گروه های سنی ممنروع مری‬
‫باشد‪.‬‬
‫مصرف سفتریاکسون در نروزادان مبرتال بره هرایپربیلی روبینمیرا‪،‬‬
‫بویژه نوزادان نارس‪ ،‬ممنوع می باشد‪.‬‬
‫استفاده از رقیق کننده هرای حراوی کلسریم‪ ،‬ماننرد محلرول رینگرر‪،‬‬
‫به منظور آماده سازی سفتریاکسرون جهرت تزریرق‪ ،‬ممنروع مری‬
‫باشد‪.‬‬
‫کاهش اثرات ضد پالكتي آسپرین در اثر‬
‫مصرف همزمان با ایبوپروفن‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫در صررررورت تجررررویز ایبرررروپروفن بررررراا بیمررررار‪ ،‬حتمررررا در خصرررروص‬
‫مصرف آسپرین توسط وی ساال فرمایید و در صرورت مصررف ایرن‬
‫دارو توسررط بیمررار جهررت اثرررات ضررد پالكترري‪ ،‬توصرریه هرراا الزم را‬
‫جهررت رعایررت فاصررله زمرراني مناسررب در دریافررت ایررن دو دارو ارائرره‬
‫فرمایید‪.‬‬
‫در صررورت مصرررف گرراه برره گرراه ایبرروپروفن‪ ،‬احتمررال ایجرراد تررداخل برا‬
‫اثرررات ضرردپالكتي آسررپرین‪ ،‬برره دلیررل اثررر طرروالني مرردت آسررپرین بررر‬
‫پالكت ها‪ ،‬اندك مي باشد‪.‬‬
‫بیماراني كه آسپرین بدون روکش و تك دوز روزانه ‪ 400‬میلي گررم‬
‫ایبرروپروفن را همزمرران مصرررف مرري نماینررد‪ ،‬بایسررتي ایبرروپروفن را‬
‫حررداقل نرریم سرراعت بعررد یررا ‪ 8‬سرراعت قبررل از مصرررف آسررپرین دریافررت‬
‫دارند‪.‬‬
‫بر اساس اطالعات موجود‪ ،‬در خصوص مصرف همزمان ایبوپروفن‬
‫(‪ )enteric coated‬بررا دوز‬
‫و آسررپرین روکشرردار‬
‫پایین توصیه خاصي جهت رعایت فاصله زمانی موجود نمي باشد‪.‬‬
‫هشدار مهم در رابطه با مصرف سالمترول‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫سه مورد گزارش تشردید حمرالت تنفسري متعاقرب مصررف سرالمترول‬
‫)‪ (Serevent‬در سه بیمرار مبرتال بره آسرم كره متاسرفانه در یرك مرورد‬
‫منجر به مرگ بیمار گشته است‪ .‬الزم به ذكر است كره هرر سره بیمرار‬
‫هنگام شروع حمله آسم از سالمترول اسرتفاده نمروده انرد و برا توجره بره‬
‫اینكه شروع اثر این فرآورده با تاخیر صرورت مري گیررد و لرذا جهرت‬
‫مصرف در هنگام بروز حمالت حاد آسم توصیه نمي گردد‪.‬‬
‫سررالمترول فقررط برره عنرروان درمرران نگاهدارنررده در بیماریهرراا تنفس ري‬
‫نظیر آسرم یرا بیمرارا مرزمن انسرداد ریروا )‪ (COPD‬مرورد اسرتفاده‬
‫قرررار مرري گیرررد‪ .‬مصرررف سررالمترول در بیمرراران مبررتال برره آسررم حرراد‬
‫پیشرررونده یررا عالئررم حرراد ‪COPD‬توصرریه نمرري گررردد‪ ،‬زیرررا بررروز‬
‫عوارض ریوا حاد شردید و حتري كشرنده در ایرن مروارد گرزارش شرده‬
‫است‪.‬‬
‫سالمترول جایگزین كورتیكوستروئیدهاا خوراكي یرا استنشراقي نمري‬
‫باشد‪ .‬بنابراین باید به بیماران مصرف كننده كورتیكوسرتروئید توصریه‬
‫گررردد كرره هنگررام شررروع مصرررف سررالمترول نسرربت برره كرراهش مقرردار‬
‫مصرف یا قطع مصرف كورتیكوستروئیدها اقدام ننمایند‪ ،‬زیررا ممكرن‬
‫است منجر به پیشرفت آسم گردد‪.‬‬
‫مرگ متعاقب مصرف ایمونوگلوبولین‬
‫وریدي )‪(IVIG‬‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫ایمونوگلوبرررولین تزریقررري )‪ (IVIG‬بایرررد كرررامال شرررفاف و بررردون‬
‫هرگونررره كررردورت یرررا تغییرررر رنرررگ باشرررد‪ .‬در صرررورت مشررراهده‬
‫هرگونرررره تغییررررر رنررررگ در ایررررن فرررررآورده از تزریررررق آن جرررردا‬
‫خوددارا نمایید‪.‬‬
‫تغییررر رنررگ فرررآورده تزریقرري مرري توانررد نشرران دهنررده سررمیت آن‬
‫باشد‪ .‬لذا بره رنرگ فررآورده هراا تزریقري هنگرام مصررف توجره‬
‫فرمایید‪.‬‬
‫سرفه ناشي از داروهاي مهار كننده آنزیم‬
‫مبدل آنژیو تانسین‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫یكي از عوارض قابرل توجره طري مصررف ‪ ACEIs‬سررفه بروده‬
‫كه گراهي منجرر بره قطرع مصررف دارو مري شرود‪ .‬ایرن سررفه هرا‬
‫خشك‪ ،‬مقراوم و بردون خلرط بروده و مري توانرد موجرب اخرتالل در‬
‫خواب‪ ،‬جراحات گلو و تغییر صدا شود‪.‬‬
‫این سرفه ها به داروهاا ضد سرفه پاسخ نمي دهند‪.‬‬
‫ایررن عارضرره در ‪ 5‬تررا ‪ 20‬درصررد بیمرراران مشرراهده مرري شررود‬
‫وزنرران سرره برابررر بیشررتر از مررردان درمعرررض ایررن عارضرره مرري‬
‫باشند‪.‬‬
‫كوتریموكسازول و عوارض ناشي از آن‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫‪(5‬‬
‫‪(6‬‬
‫از مصررررف ایرررن دارو در بیمررراران برررا نارسرررایي شررردید كبررردا بایرررد‬
‫خرروددارا كررررد و در ضرررایعات خفیررف ترررر كبررردا‪ ،‬ایررن دارو بایرررد برررا‬
‫احتیاط مصرف شود‪.‬‬
‫در بیماران با ضایعه كلیوا‪ ،‬دارو را باید با احتیاط مصرف نمود‪.‬‬
‫براا كاهش خطركریستالوریا‪ ،‬بیمار باید مایعات زیاد مصرف كند‪.‬‬
‫از مصرررف كوتریموكسررازول در بیمرراران بررا كمبررود آنررزیم گلرروكز‪-6‬‬
‫فسفات دهیدروژناز باید خوددارا شود‪.‬‬
‫احتیررراط در مصررررف كوتریموكسرررازول در افرررراد پیرررر بررره خصررروص‬
‫واكنشهاا شدید پوستي كوتریموكسازول در بیمراران پیرر ممكرن اسرت‬
‫منجر به مرگ گردد‪.‬‬
‫مصرف كوتریموكسازول در كودكران برا احتیراط صرورت مري گیررد‪.‬‬
‫كوتریموكسازول در كودكان كمتر از ‪ 2‬ماه نباید مصرف شود‪ .‬ایمني‬
‫و اثرر بخشري اسرتفاده مكررر كوتریموكسرازول در كودكران كمتررر از ‪2‬‬
‫سررال برره جررز عفونررت ‪ Pneumocystis carinii‬بطررور كامررل مررورد‬
‫ارزیابي قرار نگرفته است‪.‬‬
‫گزارش جدید افتادگي مچ پا مشكوك به‬
‫تزریق عضالني آمپول دیكلوفناك سدیم‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫تجررویز ایررن دارو در بیمارسررتانها نیررز بایررد فقررط برره مررواردا كرره‬
‫اندیكاسررریون دارد و جرررایگزین دیگررررا برررراا آن وجرررود نررردارد‪،‬‬
‫محدود گردد‪ .‬از تجویز این دارو در درمان ترب‪ ،‬سررماخوردگي‬
‫و دردهاا خفیف و متوسط باید اجتناب شود‪.‬‬
‫تجرویز آمپرول دیكلوفنرراك در كودكران زیرر ‪ 15‬سررال ممنروع مرري‬
‫باشد‪.‬‬
‫آمپررول دیكلوفنرراك سرردیم بایررد برره صررورت عمیررق در ربررع فوقرراني‬
‫خارجي عضله گلوتئال تزریق گردد‪.‬‬
‫مقررردار مصررررف آمپرررول دیكلوفنررراك سررردیم بررره صرررورت تزریرررق‬
‫عضرررالني‪ 75 ،‬میلررري گررررم در روز (در دردهررراا بسررریار شررردید‬
‫مشرررمول اندیكاسررریونهاا ایرررن دارو‪ 75 ،‬میلررري گررررم دو برررار در‬
‫روز) حد اكثر به مدت دو روز مي باشد‪.‬‬
‫اختالالت شدید بینایی متعاقب مصرف‬
‫داروهای سیلدنافیل‪ ،‬تاداالفیل‪ ،‬واردنافیل‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫‪(3‬‬
‫‪(4‬‬
‫‪(5‬‬
‫گزارشرراتی مبنرری بررر برررروز ‪(NAJON) Nonarteritic Anterior‬‬
‫‪ Ischemic Optic Neuropathy‬پس از مصرف سیلدنافیل‪ ،‬تاداالفیل و‬
‫واردنافیل توسط ‪ FDA‬دریافت شده است‪ .‬ایرن نروع عارضره بینرایی زمرانی‬
‫رخ مرری دهررد کرره جریرران خررونی کرره برره عصررب بینررایی خونرسررانی مرری کنررد‪،‬‬
‫مسدود گردد‪ .‬این انسداد باعث کاهش بدون درد و ناگهانی بینایی در یرک‬
‫یررا هررر دو چشررم مرری گررردد‪ .‬در صررورت ایجرراد ایررن عارضرره در یررک چشررم‪،‬‬
‫احتمال بروز مجدد آن در چشم دیگر افزایش می یابد‪.‬‬
‫با وجود اینکره در برخری از مروارد عارضره بینرایی مرذکور برا گذشرت زمران‬
‫بهبود می یابد‪ ،‬امکان دارد که در برخی موارد برگشت ناپذیر باشد‪.‬‬
‫افراد مبتال به بیماریهای قلبی‪ -‬عروقی‪ ،‬فشرار خرون‪ ،‬دیابرت‪ ،‬کلسرترول براال‪،‬‬
‫اختالالت بینایی‪ ،‬افراد سیگاری و افراد با سن باالتر از ‪ 50‬سال بیشتر در‬
‫معرض خطر ابتال به ‪ NAION‬هستند‪.‬‬
‫به بیماران توصیه گردد که چنانچه با مصرف این داروهرا دچرار کراهش دیرد‬
‫بخصوص بصورت ناگهرانی در یرک یرا هرر دو چشرم شروند‪ ،‬بایرد بالفاصرله‬
‫اطالع دهند‪.‬‬
‫دارو را قطع کرده و به پزشک یا داروساز خود‬
‫پیش از تجرویز دارو حتمرا از بیمرار در رابطره برا سرابقه اخرتالالت بینرایی از‬
‫قبیل کاهش بینایی ساال گردد‪.‬‬
‫‪celecoxib‬و عوارض قلبي – عروقي‬
‫‪(1‬‬
‫‪(2‬‬
‫مشكالت قلبري – عروقري ماننرد حمرالت قلبري یرا سركته مغرزا از‬
‫جمله عوارض ‪ celecoxib‬مي باشد‪ .‬لرذا اطرالع از سرابقه فشرار‬
‫خررون برراال‪ ،‬بیماریهرراا ایسرركمیك قلررب ( ماننرردآنژین و حملرره هرراا‬
‫قلبرري )‪ ،‬ادم و نارسررایي قلبرري در بیمررار‪ ،‬قبررل از تجررویز ایرن دارو‬
‫امرا ضرورا اسرت و الزم اسرت بره بیمراران توصریه شرود كره‬
‫در صورت تشدید تورم‪ ،‬ضعف‪ ،‬تنگري نفرس‪ ،‬خسرتگي‪ ،‬افرزایش‬
‫وزن و درد قفسررره سرررینه در هنگرررام مصررررف ‪ celecoxib‬فرررورا‬
‫پزشك خود را مطلع سازند‪.‬‬
‫تجررویز ‪celecoxib‬در بیمرراران مبررتال برره آرتریررت روماتوئیررد یرا‬
‫اسررتئوآرتریت فقررط محرردود برره مررواردا اسررت كرره مصرررف سررایر‬
‫داروهاا ضد التهاب غیر استروئیدا‪ ،‬عروارض گوارشري جردا‬
‫و شدیدا را براا بیمار به همراه داشته باشد‪ .‬الزم به ذكر است‬
‫كه این دارو نیز قادر به ایجاد عوارض گوارشي مي باشد‪.‬‬
‫با تشکر از توجه شما‬