Transcript ПРАВОТО НА ИНДУСТРИСКА СОПСТВЕНОСТ ВО

Предавања и вежби бр. 1
Генерација 2010/11
Раководител на предметната програма:
проф. д-р Јадранка Дабовиќ Анастасовска
Асистент: асс.м-р Неда Здравева
 Предметната
програма опфаќа содржини
кои се однесуваат на:
• Поимот на правото на индустриска сопственост;
• Настанувањето и развојот на правото на
•
•
•
•
индустриска сопственост;
Различните видови домашни и меѓународни извори
на ова право;
Различните видови права на индустриска
сопственост;
Прометливост на првата на индустриска
сопственост;
Методите на заштита на првата на индустриска
сопственост.

Изучувањето на овој предмет на правниците ќе им
овозможи:
• да го разберат значењето, местото и улогата на правото
на индустриска сопственост во правниот систем,
• да ги идентификуваат различните видови права на
индустриска сопственост и условите на нивна заштита,
• да се подготвени на соодветен начин да ги стават во
промет правата од индустриска сопственост ,
• соодветно да се подготват за полагање стручен испит за
застапници од индустриска сопственост, што може да
биде нивна идна професија,

Воопшто, да стекнат способност да работат во
новото, разнолико, перспективно и вносно поле на
заштита на индустриската сопственост
 Недела
1: Поим на правото на индустриска
сопственост
 Недела 2: Извори на правото на индустриска
сопственост
 Недела 3: Општо за видовите права од
индустриска сопственост и нивното
прознавање
 Недела 4: Носители и содржина на правата
од индустриска сопственост
 Недела 5: Патентно право
 Недела 6: Индустриски дизајн
Недела 7: Трговска марка
Недела 8: Правна заштита на географските
називи, топографиите на интегрални кола и
домен имињата
 Недела 9: Основи на прометот на правата од
индустриска сопственост
 Недела 10: Договорите за лиценца и франшиза
како средство за пренос на правата од
индустриска сопственост
 Недела 11: Правата од индустриска сопственост и
конкурентското право
 Недела 12: Правна заштита на правата од
индустриска сопственост (enforcement)


 Секоја
тематска целина е поделена во
повеќе делови. За секој дел се проведуваат
предавања и согласно даден силабус се
спроведуваат дискусии, анализи и вежби.
 Вежбите се спроведуваат преку анализа на
случаи и работа во групи! Групите имаат
усмени или писмени презентации!!!
 Во изведувањето на наставата учествуваат
експерти од практиката!
 Се организираат посети на релевантни
институции!
 10%
- активност на предавања и вежби
 20% - изработен научно – истражувачки
труд
 70% - испит
• Прашања со понудени можни одговори
• Прашања кои бараат дефинирање, набројување или
опис
• Прашања за оценка на аналитички способности
 Анализа на судски одлуки , анализа на случаи
• Прашања за оценка на примена на теоретски знаења
 Составување договори, тужби, пресуди





Транспорт на луѓе производи и информации, размената на
идеи и споделувањето знаење е побрзо, полесно и поевтино од
кога и да е во минатото.
Светскиот тренд на дерегулација на бизнисот и индустријата и
либерализација на меѓународната трговија
Револуционерните промени кои се прават на бизнис моделите
и методите благодарејќи на можностите коишто се создаваат
преку секторот на информатичките и комуникациските
технологии
ИНТЕНЗИВНО КОМПЕТИТИВНА ДЕЛОВНА СРЕДИНА КАКО НА
ДОМАШНИТЕ ТАКА И НА ИЗВОЗНИТЕ ПАЗАРИ. И ОВА СЕ
ОДНЕСУВА КАКО НА СТОКИТЕ ТАКА И НА УСЛУГИТЕ.
Како да се направи пробив во ваква средина?
• Разбирањето на потребите и грижите на потрошувачите
• Пронаоѓање креативни и иновативни начини за производство на
производи или обезбедување услуги и тоа навремено и пред
конкурентите
Плодовите на човековата генијалност,
инвентивност и креативност се заштитени на
пазарот преку правен систем познат како систем
на права на интелектуална сопственост.
 За бизнисите е важно да го познаваат овој систем
затоа што:

• Иновативните производи и услуги се мета на
конкурентите
• Нематеријалните добра ( правата на интелектуална
сопственост) се имот на претпријатијата
• Првата на интелектуална сопственост обезбедуваат
ексклузивност а со тоа и компетитивни предност
 Интелектуална
сопственост ги
претставува правата кои произлегуваат од
интелектуалните активности во
индустријата, науката, литературата и
уметноста.
 Интелектуалната сопственост се однесува
на информации или на делови од
информации кои се инкорпорираат во
одредени ствари, во исто време во
неограничен број примероци, на разни
места во светот.
СОПСТВЕНОСТ
Сопственост на
недвижни
ствари
Сопственост на
подвижни
ствари
Интелектуална
сопственост

Интелектуалната сопственост ги опфаќа правата
што се однесуваат на:
• литературните, уметничките и научните дела;
• изведбите на уметниците - изведувачи, фонограмите и
•
•
•
•
•
•
радиотелевизиските станици;
пронајдоците од сите полиња на човековата активност;
научните откритија;
индустриски дизајн;
трговски и услужни марки, комерцијални имиња и
ознаки;
заштита против нелојална конкуренција;
и сите други права поврзани со интелектуалната
активност во индустриската, научната, книжевната и
уметничката област.
Индустриска
сопственост
Авторско
право и
сродни права
Заштита од
нелојална
конкуренција
Патенти
Топографија
на
интегрални
кола
Корисни
модели
ИНДУСТРИСКА
СОПСТВЕНОСТ
Географски
ознаки
Индустриски
дизајн
Трговски и
услужни
марки
Литературни творби
Компјутерски
програми
Филмски дела
Фотографски дела
Музички творби
Уметнички творби
Карти и технички
цртежи
 Француско
потекло-Propriété Industrielle
 Proprietа Industriale
 Propriedad Industrial
 Industrial Property
 Gewerblicher Rechtsshutz или Immateriale
Guterrecht
 Во германското и скандинавското право право на индустриска заштита

ОБЈЕКТИВНА СМИСЛА
• Збир на правни правила коишто ги нормираат
општествените односи во поглед на интелектуалните
творби во областа на патентите, корисните модели,
трговските марки, индустрискиот дизајн, ознаката на
потекло на производот и гографската ознака, топографијта
на интегрални кола, новите растителни сорти...
• Овие правила се содржани во изворите на правото на
индустриска сопственост ( устав, закони, подзаконски
акти, меѓународни договори)

СУБЈЕКТИВНА СМИСЛА
• Право на творецот на конкретната интелектуална творба, на
полето на индустријата во однос на неговата творба
признато со објективното право.
• Содржината на правото на интелектуална сопственост во
субјективна смисла зависи од правните правила на правото
на интелектуална сопственост во објективна смисла.
 ПРАВНА ГРАНКА
• Општоприфатено гледиштето дека правото на
индустриска сопственост е посебна гранка на
правото која ги регулира правните односи, претежно
имотните од широкиот спектар на интелектуалните
добра.
 ПРАВНА НАУКА
• Правото на индустриска сопственост, како наука, се
занимава со проучувањето на правната регулатива и
односите што настануваат врз основа на таа
регулатива, и тоа de lega lata и de lege ferenda, во
национални рамки, историски, споредбено и на
меѓународен план.
 ПРАВНА
ПРАКТИКА
 АВТОРСКО
И СРОДНИ ПРАВА
 КОНКУРЕНТСКО ПРАВО
 ГРАЃАНСКО ПРАВО
 ТРГОВСКО ПРАВО
 ПОТРОШУВАЧКО ПРАВО
 ТРУДОВО ПРАВО
 УПРАВНО ПРАВО
 УСТАВНО ПРАВО
 КАЗНЕНО ПРАВО
 МЕЃУНАРОДНО ЈАВНО ПРАВО
 Двете
права се однесуваат на
интелектуални творби
 Имаат различни области на заштита
 Постојат разлики во поглед на настанување
на правата
• ПИС: со регистрација
• АПСП: со создавање
 Постапка на заштита
• ПИС: формална постапка
• АПСП: вообичаено нема посебна постапка
 Чисто стопанска функција на некои
на индустриска сопственост
права
 Систем
на конкурентско право
• Антимонополско право
• Право на сузбивање на нелојалната конкуренција
 Правата
на индустриска сопственост како
монополски права
 Во недостаток на прописи правата од
индустриска сопственост се штитат со
конкурентското право

Концепти за правото на индустриска сопственост:
• Самостојна правна гранка
• Дел на системот на граѓанското право



Истоветност на методот
Исклучивост и имотен карактер на правата на
индустриска сопственост
Правото на индустриска сопственост како пандан на
стварното право, регулирајќи ги правата поврзани со
нематеријалните добра
 Меѓународна
трговија
 Индустриско производство
 Промет на правата од индустриска
сопственост
 Бројни меѓународни јавни и приватни
договори
 Промет
на стоки и услуги
 Инкорпорирани права на интелектуална
сопственост
 Забуна и измама на потрошувачите
 Просечен потрошувач
 Пронајдоци,
индустриски дизајни создадени во
работен однос
 Концепти:
• претпријатието како титулар на правото
• Претпријатието како носител на законска лиценца
• Создавачот како титулар на правото
 Регулирање
на меѓусебните права и обврски
врз основа на договорот за работа
 Уставот
ги нормира правата на индустриска
сопственост како економски права
 Гаранција на интелектуалните права, слобода и
поттикнување на творештвото
 Слобода на пазарот и претприемништвото
 Борба против монополите
Државниот завод за индустриска сопственостсамостоен управен орган
 Посебна управна постапка
 супсидиерна примена на Законот за општата
управна постапка (52/56; 10/65; 4/77; 11/78; 32/78;
9/86; 16/86 И 44/02)
 Прекршочна постапка и одговорност:

• Парична казна
• Забрана на вршење на дејност

КРИВИЧНИ ДЕЛА (Кривичен Законик на РМ 37/96,
80/99, 48/01, 04/02, 43/03, 19/04, 81/05, 60/06, 73/06,
7/08, 139/08 и 114/09 )
Оддавање и неовластено прибавување деловна тајна
Повреда на рамноправноста на вршењето на стопанска дејност
Спречување, ограничување или нарушување на конкуренција
Нелојална конкуренција во работи на надворешно-трговскиот
промет
• Повреда на права од индустриска сопственост и
неовластена употреба на туѓа фирма
• Повреда на правото од пријавен или заштитен пронајдок и
топографија на интегрални кола
•
•
•
•
 Меѓународни
извори на правото на
индустриска сопственост
 Примена на правилата на меѓународното
договорно право во толкувањето на
меѓународните договори и нивната
примена
 ПРАВО
НА СОПСТВЕНОСТ
 АВТОРСКО ПРАВО И СРОДНИ ПРАВА
 ПРАВО НА НАУЧНО ОТКРИТИЕ
 ЛИЧНИ ПРАВА
omnes дејство
 Истоветна содржина на овластувањата
на сопстеникот и носителот на правата
на индустриска сопственост
 Разлики во траењето
 Различен објект на заштита
 Erga
 Интелектуални
творби
 Области на примена
 Индустриско производство
 Трговија
 Научните
откритија (per se) се исклучени како
од авторско-правна така и од заштита со
правото на индустриска сопственост
 Scientific property-научно востановување на
постојните , но се уште на човекот непознати
научни закони (недостаток на новост)
 Моралните
(лични) права како содржина на
правата на индустриска сопственост
 Теорија на лични права
 Со овие лични права, сепак, посредно се штитат
имотните интереси на носителите
 Разлика во објектот на заштита
 Негативен
однос кон пронаоѓаштвото
 Аристотел-утилатеризам
 Хиподамус-награда на пронаоѓачот
 Реликти на пронаоѓаштвото во Грција,
Рим
Ран меркантилизам
 1315 година привилегија која ја дал чешкиот
крал за одведување на вода од рудник
 Прв правен извор - венеција 1474 година
 Посебни привилегии за пронаоѓачите кои ги
давал владетелот:

• Исклучително право на производство
• Исклучително право на промет
 Прв
правен пропис- англискиот Statute of
Monopolies 1623 год.
 Прв патентен закон - САД 1790 год.
 Прв европски патентен закон - Франција
1791 год.
 1820 год. -англискиот патентен закон како
зачеток на модерното патентно право
(патентното право како законско)
 Забрана
на имитирање на туѓи модели-цех на
Фиренца 1418 год.
 Цеховски статути во Франција 1580 год.
 Прв закон за заштита на модели - Франција
1787 год.
• 6 години заштита на поедноставни мостри и модели
• 15 години заштита на посложени мостри и модели
 Француски
закон за правна заштита на
марките 1857 год.
 Американски закон за марките 1870 год.
 Англиски закон за марка 1875 год.
 Никулци
во француското право
 Прв закон - Франција 1844 год.
 Понова
област
 Чл. 1382 и 1383 од Code Civil
 Прв германски закон за сузбивање на
нелојалната конкуренција од 1896 год.
 Ревизија на Париска конвенција-член 10bis
Меѓународниот промет нема територијална
природа
 Меѓународни изложби во Виена 1874 и во Париз
1878 год.
 Нацртот на Париската конвенција изработен од
француската влада 1880 год.
 Донесување на Париската конвеција 1883 год.
 Заеднички бироа за Париската конвенција и
Бернската конвенција 1893 год.

 Македонија
во Кралството Југославија
 Македонија во СФРЈ
 Македонија по осамостојувањето
Париска конвенција по основ на сукцесија на
Кралството Србија
 Кралска уредба за заштита на индустриската
сопственост 1920 год. (формирана Управа за
заштита на индустриска сопстеност)
 Закон за заштита на индустриската сопственост
1922 год. (измени 1928 год.)
 Силно влијание на австрискоto и германско право

Стари правни правила
 Закон за пронајдоците и техничките
унапредувања 1948 год.
 Закон за патентите и техничките унапредувања
1961 год.
 Закон за стоковните и услужните жигови 1961 год.
 Закон за моделите и мострите 1961
 Влијание на старите правила, но и современи
решенија

Закон за индустриска сопственост 1993 год.
Завод за заштита на индустриската сопственост во
рамки на мИнистерството за развој 1993 год.
 Закон за заштита на топографијата на
интегралните кола 1998 год.
 Закон за семенски, саден материјал и заштита на
сорта (41/00)
 Закон за индустриска сопственост од 2002 год.


 Новиот
закон за индустриска
сопствеснот од 2009 год.







Закон за индустриската сопственост (Службен весник на
РМ, бр. 21/09)
Закон за заштита на топографијата на интегралните
кола (Службен весник на РМ, бр. 05/98 и 33/06)
Закон за семенски и саден материјал за земјоделски
растенија (Службен весник на РМ, бр.39/2006 и 89/2008)
Закон за парничната постапка (Службен весник на РМ,
бр. 79/05, 110/08 и 83/09)
Закон за обезбедување на побарувањата (Службен
весник на РМ, бр. 87/07)
Закон за судовите (Службен весник на РМ, бр. 58/06,
62/06, 35/08, 61/08, 118/08 и 16/09)
Закон за облигационите односи (Службен весник на РМ,
бр. 18/01, 78/01, 04/02, 59/02, 05/03, 84/08, 81/09 и
161/09)
 МОНОПОЛСКА
ТЕОРИЈА
 ТЕОРИЈА НА ПРИРОДНОТО ПРАВО
 ДОГОВОРНА ТЕОРИЈА
 ТЕОРИЈА НА СТИМУЛАЦИЈА И НАГРАДА
 ТЕОРИЈА ЗА КЛИЕНТЕЛА
 ТЕОРИЈА НА НЕМАТЕРИЈАЛНИ ПРАВА
 Најстара
теорија
 Напредок на општеството
 Договорен однос помеѓу пронаоѓачот и
општеството
 Ограничено време на траење
 Пронаоѓачот
има неограничено право на
сопственост на плодовите од неговиот
интелектуален труд
 Се појавува во Германија во 19 век
 Имплементирана во француското
законодавство
 Значајно влијаела врз теоријата на личните
права-пронајдоците, мострите како бестелесни
ствари
 Договор
меѓу пронаоѓачот и општеството
 Ограничено време на заштита
 Слободно користење по истекот на периодот на
заштита
 Актуелна на англоамериканските простори
 Сепак недостасува слободата на договарање
предвање по предметната програма: Право
на индустриска сопственост 2010/11; проф.
 Признавање
на привилегии
 Поттик на истражувањето и творењето
 Општествен интерес за напредок
 Ограничено време на заштита
 Една
од доминантните
 Економска функција, а не содржина на
правата
 Зголемен промет и профит
 Насочени кон стекнување на економска
позиција во деловниот свет преку
проширување на прометот
 Најшироко
распространета
 Најприфатлива
 Нематеријалните добра имаат самостојна
вредност
 Правата врз нив се нематеријални права
независни од создавачот, времето и просторот
 Разлика помеѓу нематеријалните добра и
бестелесните ствари
 Доделување
на определени ексклузивни
овластувања – да се спречат другите
нешто да направат ( негативно право)
 Можност за заштита во случај на повреда
 Воспоставување на системи на
минимални права – правна сигурност и
еднаквост на меѓународно ново
 Создавањето
на определени производи бара
сериозни вложувања во истражување и
развој. Овие вложување единствено може да
се вратат доколку на
претпријатијата/индивидуалците им се
овозможи систем преку кои тие ќе бидат
носители на исклучиви права во определен
временски период.
 Производството и пласманот на стоки и
услуги непосредно се поврзани со правата
на индустриска сопственост

Преку ИС се создадат услови претпријатието да ја
зајакне својата позиција на пазарот
• ИС дава ексклузивни права на ограничен временски период
• Се спречуваат другите компании да ги копираат или имитираат
делата коишто се заштитени со ИС

Пристап до нови пазари преку лиценцирање,
франшизинг, или воспоставување заеднички
потфати, или други договори со други компании.
• Правата на ИС им овозможуваат на компаниите да преговараат
за склучување договори со други компании за производство,
маркетинг, дистрибуција и доставување стоки и услуги на
странски пазари.
• Првата на ИС овозможат поголема сила за нагодување кога едно
претпријатие побарува лиценца од други компании коишто
може да бидат заинтересирани за технологијата за која Вие
имате заштитено права, за авторските дела, за дизајни,
трговски марки и сл.
Интереси на
носителите
Јавен интерес
 Полесен
пристап до напредни технологии
 Квалитетни и современи а евтини
производи
 Брендирањето го поттикнува простиот
конзумеризам
 Глобализацијата и индустријализацијата
vis-à-vis интересите на поединците
 Решенија
• Ограничување на времетраењето на заштитата
• Присилни и службени лиценци
 Тргнете
од претпоставката дека системот на
правото на интелектуална сопственост се
состои од два самостојни дела (авторско
право и сродни права и право на
индустриска сопственост).
• Утврдете го степенот на интеракција помеѓу овие
два дела.
• Аргументирајте дали оваа поделба е оправдана?
• Дајте пример на објект на заштита кој може да биде
уреден било со авторското право и сродните права
било со правото на индустриска сопственост.
Поделете се три групи.
Група 1: Определете ги објектите на заштита кај
стварното право
 Група 2: Определете ги објектите на заштита кај
облигационото право
 Група 3: Определете ги објектите на заштита кај
наследното право.
 Потоа определете го објектот на заштита на
правото на индустриска сопственост.
 Секоја група да одговори на прашањето: Дали
сметате дека овој објект на заштита може да
биде уреден со норми на граѓанското право или
норми на трговското (деловното) право?


 Замислете
дека купувате автомобил.
 Кои се права од индустриска сопственост
мислите дека се вклучени во определен
модел.
 Што мислите, колку правата од
индустриска сопственост учествуваат во
определувањето на цената на
автомобилот. Како тоа би го изразиле
процентуално?

Компанијата АА по 20 години истражувања ( вложени се преку 20
милијарди евра) дошла до вакцина за СИДА. Согласно правото на ИС,
таа компанија го заштитила својот патент и има ексклузивно право
да ја продава вакцината. Вакцината ја продава по цена од 200 евра по
парче. Потребни се 2 дози (ревакцинации) по лице за да може да се
обезбеди заштита? Истовремено пронашла и лек за заразените, при
што во зависност од фазата на болеста потребни се меѓу 10 и 50 дози
од лекот, при што секоја доза чини 50 евра.
• Поделете се на 3 групи.



Група 1: составете барање (аргументација) зошто сметате дека во
овој случај не треба д аима патентна заштита?
Група 2: составете одговор ( аргументација) зошто сметате дека
треба да има патентна заштита
Група 3: Вие сте одборот што ќе одлучува. Составете листа на
прашања што би ги земале предвид при донесувањето на одлуката.
• Секоја група да избере свој претставник кој ќе направи презентација по
зададените теми.

Основи на научно-истражувачка работа во
областа на правото на индустриската
сопственост
•
•
•
•
•
•
Дефинирање на проблемот
Определување на предметот на истражување
Поставување на целите и задачите на истражувањето
Дефинирање на методологија
Избор на литература
Структура на излагање
 Вовед
 Разработка
 Заклучоци
• Цитирање
• Наведување на користена литература