Transcript WHO-Measurement of Injuries

เครื่อ งมือ วัด การบาดเจ็ บ
MEASUREMENT OF INJURIES
รศ.ดร.กัณ วีร ์ กนิ ษ ฐ ์พงศ์ และณั ฐ พงศ์ บุ ญ ตอบ
ภาควิช าวิศ วกรรมขนส่ ง
คณะวิศ วกรรมศาตร ์และเทคโนโลยี
สถาบัน เทคโนโลยีแ ห่ งเอเชี ย
การวัด อัต ราการบาดเจ็บ
• การวัด ขัน
้ พื้ น ฐาน
(Traditional epidemiological measures)
• การวัด โดยใช้ ข้ อ มู ล โดยรวม
(Summary measures of population health)
• การวัด ทางเศรษฐศาสตร์
(Economic measures of disease)
เราจะสามารถคานวณความเสี่ ย งจากการบาดเจ็บ
ได้ อ ย่ า งไร ??
การวัด การบาดเจ็บ ขัน้ พื้ น ฐาน
TRADITIONAL MEASURES
• การนั บ
• สัด ส่ ว น
ร้ อ ยละ
• อัต ราส่ ว น
• Lifetime Measures (LE and YPLL) of Mortality
ก า ร วั ด ก า ร บ า ด เ จ็ บ ขั้ น พื้ น ฐ า น
TRADITIONAL MEASURES
การนั บ จานวนผู้บ าดเจ็บ
• จานวนผู้บ าดเจ็ บ ที่ เ กิ ด ขึ้ น จริ ง
• นามาใช้ ใ นการคานวณอัต ราส่ ว น (rates)
และ สัด ส่ ว น (proportion)
• ใช้ สาหรับ สะท้ อ นปั ญ หาความรุ น แรงของการ
บาดเจ็บ
ก า ร วั ด ก า ร บ า ด เ จ็ บ ขั้ น พื้ น ฐ า น
TRADITIONAL MEASURES
ตัว อย่ า งการนั บ จานวนผู้บ าดเจ็บ
แหลงข
่ อมู
้ ล:สานักงานนโยบายและยุทธศาสตร ์ สานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข
สัด ส่ ว นการบาดเจ็บ
ก า ร วั ด ก า ร บ า ด เ จ็ บ ขั้ น พื้ น ฐ า น
TRADITIONAL MEASURES
• ความสัม พัน ธ์ ร ะหว่ า งจานวน 2
จานวนที่ เ ป็ น
สัด ส่ ว นกัน
ไม่ บ่ ง บอกถึ ง ปริ ม าณหรื อ จานวนที่ แ ท้ จ ริ ง
• ใช้ สาหรับ อธิ บายการเปลี่ ย นแปลงของการ
บาดเจ็บ ที่ เ กิ ด ขึ้ น
• ใช้ สาหรับ เปรี ย บเที ย บปั ญ หาความรุ น แรงของ
การบาดเจ็บ เช่ น
• ร้อ ยละการบาดเจ็บ ของอุบ ตั ิ เ หตุท างถนน เปรีย บเที ย บกับ อุบ ตั ิ เ หตุทุ ก ประเภ ทที่ เ กิ ด ขึ้ น
ก า ร วั ด ก า ร บ า ด เ จ็ บ ขั้ น พื้ น ฐ า น
TRADITIONAL MEASURES
ตัว อย่ า งสัด ส่ ว นการบาดเจ็บ
ประเภทของผู้ใช้ทางทีบ
่ าดเจ็บสาหัสจากอุบต
ั เิ หตุทางถนน
ผูใช
้ ้สามลอ
้ ผูใช
้ ้รถบรรทุก
เครือ
่ ง
หรือรถตู้
1%
3%
ผูใช
้ ้รถยนต ์
4%
(พ.ศ. 2552)
ผูใช
้ ้รถบรรทุก
ขนาดใหญ่
ผูใช
้ ้รถโดยสาร
1%
อืน
่ ๆ 0%
3%
คนเดินเทา้
ผูขี
่ ก
ั รยาน
้ จ
4%
7%
คนขี่
รถจักรยานยนต ์
77%
แหลงข
2 สานักงานนโยบายและยุทธศาสตร ์
่ อมู
้ ล 1 สานักงานตารวจแหงชาติ
่
สานักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข
อัต ราส่ ว นการบาดเจ็บ
• ตั ว เลขสัด ส่ ว นการบาดเจ็บ
ก า ร วั ด ก า ร บ า ด เ จ็ บ ขั้ น พื้ น ฐ า น
TRADITIONAL MEASURES
ที่ มี ตัว หารเป็ น
จานวนประชากร
Number of events in a specified period
Rateอ ระยะเวลา
หรื
Population during that period
 10
n
• ใช้ แ สดงแนวโน้ มสถานการณ์ ข องการบาดเจ็ บ ที่
เกิ ด ขึ้ น
ก า ร วั ด ก า ร บ า ด เ จ็ บ ขั้ น พื้ น ฐ า น
TRADITIONAL MEASURES
ตัว อย่ า งอัต ราส่ ว นการบาดเจ็บ
ผูเ้ สียชีวิตต่อแสนประชากร
Philippines
Myanmar
Singapore
Indonesia
1.35
3.36
4.82
7.14
Laos
10.39
Cambodia
10.70
Brunei
Vietnam
Thailand
Malaysia
Source: WHO (2550)
13.84
14.15
14.65
19.55
23.64
ก า ร วั ด ก า ร บ า ด เ จ็ บ ขั้ น พื้ น ฐ า น
TRADITIONAL MEASURES
ตัว หาร หรื อ ตัว ส่ ว น (DENOMINATORS)
• จานวนประชากรต่ อ ระยะเวลา
• ตั ว หารหรื อ ตั ว ส่ ว นอื่ น ๆ
เช่ น
จานวนรถจดทะเบี ย น
• จานวนผู้มี ใ บอนุ ญ าตขับ ขี่
• ปริ ม าณการเดิ นทาง ( คัน - กม .)
•
ต่อประชากร 100,000 คน/ต่อรถจด
ทะเบียน 10,000 คัน
น้ามันเชื้อเพลิง
30.0
0.6
25.0
0.5
20.0
0.4
15.0
0.3
10.0
0.2
5.0
0.1
-
0
2536 2538 2540 2542 2544 2546 2548 2550 2552
อัตราผูเสี
ิ ตอประชากร
100,000 คน
้ ยชีวต
่
อัตราผูเสี
ิ ตอรถจดทะเบี
ยน 10,000 คัน
้ ยชีวต
่
อัตราผูเสี
ิ ตอผลิ
ตภัณฑมวลรวม
100 ลานบาท
้ ยชีวต
่
์
้
อัตราผูเสี
ิ ตอการใช
้ เพลิง 1 ลานลิ
ตร
้ ยชีวต
่
้น้ามันเชือ
้
ต่อผลิตภัณฑ์มวลรวม/ต่อการใช้
น้ามันเชื้อเพลิง
ตัว อย่ า งการใช้ ต ัว หารหรื อ ตัว ส่ ว น
ที่ แ ตกต่
ายงกั
อัตราการเสียชีวิต ต่อ ประชากร
รถจดทะเบี
น ผลิตน
ภัณฑ์มวลรวม และการใช้
ก า ร วัพ.ศ.
ด ก า ร2536
บ า ด–
เ จ็2554
บ ขั้ น พื้ น ฐ า น
แนวโน้มความเสี่ ยงตอการเสี
ยชีวต
ิ จากอุบต
ั เิ หตุทางถนน
่
แหลงข
2) สานักงานนโยบายและยุทธศาสตร ์ กระทรวงสาธารณสุT
ข R A3)D
กรมการขนส
I T I O N A่ งทางบก
L MEASURES
่ ้อมูล: 1) สานักงานตารวจแหงชาติ
่
กระทรวงคมนาคม
4) กรมธุรกิจพลังงาน กระทรวงพลังงาน 5) สานักงานคณะกรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสั งคมแหงชาติ
และ 6) กรมการปกครอง
่
กระทรวงมหาดไทย
LIFETIME MEASURES:
LIFE EXPECTANCY (LE)
ก า ร วั ด ก า ร บ า ด เ จ็ บ ขั้ น พื้ น ฐ า น
TRADITIONAL MEASURES
• จานวนปี ที่ ค นหนึ่ งคนจะสามารถมี ชี วิ ต อยู่
ได้
• เป็ นตัว ชี้ ว ัด ที่ ใ ช้ ก ัน มากสาหรับ แสดงระดับ
สุ ข ภาพ
ของประชากร
• แสดงตั ว เลขเป็ นจานวน
ก า ร วั ด ก า ร บ า ด เ จ็ บ ขั้ น พื้ น ฐ า น
TRADITIONAL MEASURES
LIFETIME MEASURES:
YEAR OF POTENTIAL LIFE LOST (YPLL)
• จานวนปี ที่ สู ญ เสี ย ไปก่ อ นวัย อัน ควร
หรื อ
การตาย
ก่ อ นเวลาอัน ควร (premature mortality)
ใช้ สาหรับ การเปรี ย บเที ย บ premature mortality ในกลุ่ ม
ประชากร
ที่ แ ตกต่ า งกัน
• เป็ นองค์ ป ระกอบหนึ่ งของดัช นี วัด ภาระโรคด้ า นก าร
ตาย
•
การวัด โดยใช้ ข้ อ มู ล โดยรวม
SUMMARY MEASURES OF POPULATION HEALTH
• SMPH
• เครื่ อ งมื อ การวัด ทางสุ ข ภาพ
ที่ ใ ช้ ข้ อ มู ล
โดยรวมของ
สุ ข ภาวะที่ สู ญ เสี ย ไปจากการเสี ย ชี วิ ต และ
การบาดเจ็บ
ของประชากร
• เป็ นตั ว ชี้ ว ัด สถานะสุ ข ภาพของประชากร
DALYS:
ก า ร วั ด โ ด ย ใ ช้ ข้ อ มู ล โ ด ย ร ว ม
S U M M A R Y M E A S U R E S O F P O P U L AT I O N
H E A LT H
DISABILITY-ADJUSTED LIFE YEARS (DALYS)
ดัช นี ปี สุ ข ภาวะที่ ป รับ ด้ว ยความบกพร่ อ งทางสุ ข ภาพ (DALYs)
เป็ นการวัด สถานะสุ ข ภาพของประชากรแบบองค์ร วม
ที่ ว ดั ภาวะการสู ญ เสีย ด้า นสุ ข ภาพ หรื อ ช่ อ งว่ า งสุ ข ภาพ
(Health Gap)
DALYs = YLLs + YLDs
YLLs = จานวนปี ที่ สู ญ เสี ย ไปจากการตายก่ อ นวัย อัน ควร
YLDs = จานวนปี ที่ มี ชี วิ ต อยู่ ก บั ความบกพร่ อ งทางสุ ข ภาพ
YLD:
ก า ร วั ด โ ด ย ใ ช้ ข้ อ มู ล โ ด ย ร ว ม
S U M M A R Y M E A S U R E S O F P O P U L AT I O N
H E A LT H
YEARS LIVED WITH A DISABILITY
• จานวนปี ที่ สู ญ เสี ย เนื่ องจากภาวะบกพร่ อ งทางสุ ข ภาพ (YLD)
เป็ นการประมาณค่ า จานวนปี ที่ สู ญ เสี ย ไป จากการเจ็ บ ป่ วยหรื อ ความพิ ก าร
• ข้อ มู ล สาคัญ ที่ นามาใช้ใ นการคานวณ YLD
• อุบ ตั ิก ารณ์ ก ารเกิด โรคและความผิ ด ปกติ (disability incidence)
• ระยะเวลาที่ มี ภ าวะบกพร่ อ งทางสุ ข ภาพนั้ น ๆ (disability duration)
• อายุ ท่ีเ ริ่ม มี ภ าวะบกพร่ อ งทางสุข ภาพ (age at onset)
• การกระจายของระดับ ความรุ น แรงของโรค หรือ ความผิ ด ปกติ
(disability by severity class)
เครื่ อ งมื อ วัด การบาดเจ็บ โดยใช้
มู ล ค่ า เงิ น
คาใช
่
้จาย
่
ทางตรง
(Direct Costs)
• คารั
่ กษาพยาบาล
• คาการช
ิ ฉุ กเฉิน
่
่ วยชีวต
• คาใช
งคับใช้
่
้จายในการบั
่
กฎหมาย
• คาใช
ตธิ รรม
่
้จายในระบบยุ
่
คาใช
่
้จาย
่
ทางออม
้
(Indirect costs)
• คาความสู
ญเสี ยในการ
่
ทางาน
(lost productivity)
• คาความเสี
ยหายทีย
่ ากตอ
่
่
การประเมิน (intangible
loss)
• คุณภาพชีวต
ิ
• การบาดเจ็บและสูญเสี ย
ตัว ชี้ ว ดั ด้ า นอุบ ตั ิ เ หตุ
ทางถนนสาหรับ ประเทศ
ไทย
ตัว ชี้ ว ัด ด้ า นอุ บ ตั ิ เหตุ ท างถนน
1. ข้อ มู ล สถิติ อุบ ตั ิ เ หตุท างถนน (Road Accident Data)
• จานวนอุบตั ิเหตุ
• จานวนผู เ้ สียชี วิต
• จานวนผู บ้ าดเจ็บ
2. ข้อ มู ล ที่ ส ามารถบ่ ง บอกถึง ความรุ น แรงของปัญ หา
รวมไปถึง ความเสี่ย งในการเกิด อุบ ตั ิเ หตุ การบาดเจ็บ
หรือ เสีย ชี วิ ต โดยแสดงเป็ นอัต ราส่ว นต่ า งๆ
การคานวณค่ า ความเสี่ ย ง
Risk = Road Safety Outcome/Amount of Exposure
 Road Safety Outcome เช่ น จานวนอุ บ ตั ิ เ หตุ จานวนผู ้เ สี ย ชี วิ ต จานวน
ผู ้บ าดเจ็ บ ที่ เ กิ ด ขึ้ นในช่ ว งเวลาใดเวลาหนึ่ ง พื้ นที่ เ ฉพาะเจาะจง ประเภท
ยานพาหนะที่ เ กี่ ย วข้อ ง หรื อ ชนิ ด ของอุ บ ตั ิ เ หตุ ท่ี เ กิ ด ขึ้ น
 Amount of Exposure ระดับ การเผชิ ญ ความเสี่ ย งต่ อ อุ บ ตั ิ เ หตุ ท างถนน
(Accident Risk Exposure) เช่ น จานวนประชากร จานวนรถจด
ทะเบี ย น ปริ ม าณการเดิ น ทาง
ระดับ การเผชิ ญความเสี่ ย งต่ อ
อุ บ ัติ เหตุ ท างถนน
EXPOSURE
MEASURES
ข้อ มู ล ทางการจราจร
(Traffic estimates)
ความยาวถนน
ปริม าณการเดิ น ทาง (คัน -กม.)
ปริ ม าณการใช้น้ า มัน เชื้ อเพลิง
ปริม าณรถ
ข้อ มู ล ทางด้า นผู ้ใ ช้ร ถใช้ถ นนที่ มี ค วามเสี่ ย ง (Person at risk estimates)
ปริม าณผู ใ้ ช้ร ถใช้ถ นน (คน-กม.)
จานวนประชากร
จานวนผู ข้ บั ขี่
ช่ ว งเวลาในการเดิ น ทาง
สรุ ป ตัว ชี้ว ด
ั สาหรับ การเฝ้ า
ระวัง และสะท้ อนสถานการณ ์
ปัญ หาอุ บ ต
ั เิ หตุ ท างถนนของ
ประเทศไทย
ตัว ชี้ ว ัด สถานการณ์ ใ นภาพรวม
• จานวนอุ บ ัติ เ หตุ จานวนผู ้เ สี ย ชี วิ ต จานวนผู ้บ าดเจ็ บ
• อัต ราการเสี ย ชี วิ ต หรื อ บาดเจ็ บ สาหัส ต่ อ จานวนประชากร
• อัต ราการเกิ ด อุ บ ัติ เ หตุ ข องรถแต่ ล ะประเภทต่ อ จานวนรถจดทะเบี ย นสะส ม
• อัต ราการเสี ย ชี วิ ต หรื อ บาดเจ็ บ สาหัส ต่ อ จานวนรถจดทะเบี ย นสะสม
• อัต ราการเกิ ด อุ บ ัติ เ หตุ เสี ย ชี วิ ต หรื อ บาดเจ็ บ สาหัส ต่ อ ปริ ม าณกา รเดิ น ทาง
บนทางหลวง
• อัต ราการเกิ ด อุ บ ัติ เ หตุ เสี ย ชี วิ ต หรื อ บาดเจ็ บ สาหัส ต่ อ ความยาวขอ งถนน
ทางหลวง
ตัว ชี้ ว ัด สถานการณ์ ใ นภาพรวม
( ต่ อ )
• อัต ราการการเสี ย ชี วิ ต หรื อ บาดเจ็ บ สาหัส ต่ อ ผลิ ต ภัณ ฑ์ม วลรวมในปร ะเทศ
• อัต ราการเสี ย ชี วิ ต ต่ อ การใช้น้ า มัน เชื้ อเพลิ ง ในภาคการจราจรและขนส่ ง
• ดัช นี ค วามรุ น แรง (Severity
Index) หรื อ จานวนผู ้เ สี ย ชี วิ ต ต่ อ จา นวน
อุ บ ัติ เ หตุ 100 ครั้ง
• ดัช นี ก ารเสี ย ชี วิ ต (Fatality Index) หรื อ จานวนผู ้เ สี ย ชี วิ ต ต่ อ จานวนรวม
ผู ้เ สี ย ชี วิ ต และผู ้บ าดเจ็ บ
• อัต ราการบาดเจ็ บ สาหัส ของผู ้ใ ช้ร ถจัก รยานยนต๋ ต่ อ จานวนรถจัก รยาน ยนต์จ ด
ทะเบี ย นสะสม
• อัต ราการบาดเจ็ บ สาหัส ของคนเดิ น เท้า และขี่ จ กั รยาน ต่ อ จานวนประชาก ร
ตัว ชี้ ว ัด กลุ่ ม เสี่ ย งและปั จ จัย เสี่ ย ง
• ประเภทรถที่เกิด อุบ ตั ิเหตุ และอัต ราการเกิด อุบ ตั ิเหตุ ต่ อ จานวนรถจดทะเบีย น
10,000 คัน แบ่ งตามประเภทรถ
• อัต ราการเสีย ชี วิต หรือ การบาดเจ็บ ต่ อ ประชากร 100,000 คน แบ่ งตามเพศ
• อัต ราการเสีย ชี วิต หรือ การบาดเจ็บ ต่ อ ประชากร 100,000 คน แบ่ งตามช่ ว ง
อายุ
• อัต ราการเสีย ชี วิต หรือ การบาดเจ็บ ต่ อ ประชากร 100,000 คน หรือ ต่ อ จานวน
รถจดทะเบีย น 10,000 คัน แบ่ งตามประเภทผู ใ้ ช้ร ถใช้ถ นน
• สัด ส่ว นคดี อุบ ตั ิเหตุจ ราจรที่มี ส าเหตุจ ากการใช้ค วามเร็ว
• สัด ส่ว นคดี อุบ ตั ิเหตุจ ราจรที่มี ส าเหตุจ ากการเมาแล้ว ขับ
http://trso.thairoads.org
ขอบคุณครับ