Transcript บทที่ 1 - มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม

Introduction to Occupational
Health and Safety
วิชาอาชีวอนามัย (Occupational Health)
รหัสวิชา: 4072319
NPRU
คาอธิบายรายวิชา
ความหมายและความสาคัญของวิชาอาชีวอนามัย
แ ล ะ ค ว า ม ป ล อ ด ภัย โ ร ค จ า ก ก า ร ป ร ะ ก อ บ อ า ชี พ
่ ยวข้
่
กฎหมายทีเกี
อ ง อุบต
ั ภ
ิ ย
ั /การบาดเจ็บ อน
ั ตรายที่
เกิ ด จากการประกอบอาชีพ สภาวะสิ่งแวดล้อ มและ
่
สุขภาพ การทางานทีอาจก่
อให้เกิดอน
ั ตรายต่อสุขภาพ
ข อ ง ค น ง า นใ นโ ร งง า น อุ ต สา ห ก ร ร ม แ ล ะ ก สิ ก ร ร ม
พิษ วิท ยาและการยศาสตร ์ การสุ ข าภิบ าลในโรงงาน
่
่ ดจากสภาวะแวดล้อม
หลักและวิธป
ี ระเมินความเสียงที
เกิ
ในโรงงานอุตสาหกรรม และการจัดการอาชีวอนามัยใน
ชุมชน
NPRU
จุดประสงค ์การเรียนรู ้
1. อธิบ ายความหมาย ความส าคัญ ความเป็ นมา และการ
ด าเนิ นงานอาชี ว อนามัย และความปลอดภัย ตลอดจน
่ ยวข้
่
กฎหมายทีเกี
องได้
่
2. อธิบายแนวคิดเกียวกั
บพิษวิทยาอาชีวอนามัยได้
3. อธิบ ายอุ บ ต
ั ิภ ย
ั /การบาดเจ็ บ และ อ น
ั ตรายที่เกิด จากการ
ประกอบอาชีพได้
4. วิเคราะห ์และอธิบายประเด็นสาคัญของโรคจากการประกอบ
อาชีพได้
5. อธิบายหลักการ ความสาคัญของการยศาสตร ์ หรือเออร ์กอ
นอมิกส ์ และการตรวจสอบ
เออร ์กอนอมิกส ์ได้
6. อธิบายการเกิดอุบต
ั เิ หตุและการสรา้ งความปลอดภัยในการ
ทางานได้
่
7. อธิบายประเภทของมลพิษ ผลกระทบต่อสิงแวดล้
อมและการ
NPRU ป้ องกันได้
การว ัดและประเมินผล
NPRU
1. สอบกลางภาค
30 %
2. สอบปลายภาค
30 %
้ั ยน
3. เข้าชนเรี
5%
้ั
4. อภิปราย และการมีส่วนร่วมในชนเรี
ยน
5%
5. วิเ คราะห ก
์ รณี ศึก ษาและการน าเสนอ
(การบ้าน)
10 %
6. การทางานกลุ่มและผลงาน
20 %
หนังสือประกอบการ
เรียนการสอน
สุ นุ ตรา ตะบู น พงษ ์ วัน เพ็ ญ แวววีร คุ ป ต ์ และวิ ไ ล ตาปะสี (2551).
เอกสารประกอบการสอนรายวิช าอาชีว อนามัย และความ
ปลอดภัยในการทางาน (Occupational
Health
and
safety) .นครปฐม มหาวิทยาลัยราชภัฏนครปฐม.
สุโขทัยธรรมาธิราช. มหาวิทยาลัย. 2553. เอกสารการสอนชุดวิชาอาชีวอนามัยและ
ค ว า ม ป ล อ ด ภั ย ห น่ ว ย ที ่ 1 - 7 . พิ ม พ ์ค ร ้ั ง ที่ 9 . น น ท บุ รี : ส า นั ก พิ ม พ ์
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
สุโขทัยธรรมาธิราช. มหาวิทยาลัย. 2553. เอกสารการสอนชุดวิชาอาชีวอนามัยและ
ค ว า ม ป ล อ ด ภั ย ห น่ ว ย ที ่ 8 - 1 5 . พิ ม พ ์ค ร ้ั ง ที่ 9 . น น ท บุ รี : ส า นั ก พิ ม พ ์
มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
เกีย รติศก
ั ดิ ์ บัตรสูงเนิ น. เอกสารประกอบการสอนรายวิชาอาชีว อนามัย และความ
้
ปลอดภัยพืนฐาน
(Basic Occupational Health and safety) .นครราชสีมา.
NPRU
สาขาอาชีวอนามัยและความปลอดภัย. มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสรุ นารี.
ข้อตกลงร่วมกัน
นักศึกษาขาดเรียน ครบ 3 ครง้ั ไม่มส
ี ท
ิ ธ์
สอบ
กรณี ขาดเรียนต้องมีจดหมายลากิจ/ลา
ป่ วยนาแจ้งอาจารย ์
NPRU
งานอาชีวอนามัยและ
ความปลอดภัย
้
เนื อหา
1. ความหมายของงานอาชีวอนามัยและความปลอดภัย
2. ลักษณะงานและขอบเขตของงานอาชีวอนามัยและ
ความปลอดภัย
3. ความเป็ นมาและการพัฒ นางานอาชีว อนามัย และ
ความปลอดภัย ในประเทศไทย
่ ยวข้
่
4. บุคลากรวิชาชีพทีเกี
อง
่ ยวข้
่
5. หน่ วยงาน/องค ์กรทีเกี
อง
่ ยวข้
่
6. กฎหมายทีเกี
อง
7. ประโยชน์ทได้
ี่ ร ับจากการดาเนิ นงานด้านอาชีวอนา
มัยและความปลอดภัย
NPRU
1. ความหมายของงานอาชีวอนามัย
และความปลอดภัย
ร่างกาย
จิตใจ
อาชีวอนามัย
และความปลอดภัย
อยู ่
ดี
อนามัย (Health)
อาชีว
โรค (Occupation)
อา
ชีพ
ภัย
อ ันตร
คุกคา
าย
ม
Dang
ความปลอดภั
Hazar
er ย
ความ
d(Safety)
่
เสียง
Risk
1. ความหมายของงานอาชีวอนามัย
และความปลอดภัย
สุขภาพ
กาย
สุขภาพ
จิต
่ ยวข
่
งานอาชีวอนามัย คือ งานทีเกี
้องกับ
การควบคุมดูแลสุขภาพอนามัยของผู ้
้
ประกอบอาชีพทังมวล
งาน
อาชีวอ
นามัย
สภาพแวดล้อมใน
การทางาน
วิถช
ี วี ต
ิ
ใน
สังคม
ต้องควบคุมและจัดให้ได้
มาตรฐานและเหมาะสม
สภาพแวดล้อมในการ
ทางาน เช่น
่ กร
• เครืองจั
• ความร ้อน ความเย็ น แสง
สว่าง ร ังสี
่
• เสียงดัง ความสันสะเทื
อน
้
• สารเคมี เชือโรค
• ค่าตอบแทน
• ชม.การทางาน
• ก า ร เ ร่ ง ง า น ท า ง า น
้
ซาซาก
2. ลักษณะงานของงานอาชีวอนามัย
และความปลอดภัย
คณะกรรมการร่วมระหว่างองค ์กร
แรงงานระหว่างประเทศ
(International Labour
และองคOrganization;
์การอนามัยโลก ILO)กาหนดจุด มุ่งหมายของงาน
อ า ชี ว อ น า มั ย แ ล ะ ค ว า ม
ld Health Organization; WHO)
ปลอดภัย ดงั นี ้
เกิดความ
ป้ องกัน
ไม่ให้
สมบู รณ์ (Prevention)
ทางาน
่
ของ
เสียง
สุขภาพ
อ ันตราย
ส่งเสริมสุขภาพ ไม่ให้ม ี
ปกป้ อง
(Promotion) สุขภาพ
คุม
้ ครอง
(Protection
่
เสือมโทรม
)
จัดการงาน
(Placing)
ปร ับสภาพ
งาน +คน
ให้
เหมาะสม
ปร ับงาน/
ได้ทางาน
ปร ับคน
สภาพแวด
(Adaptatio
ล้อมที่
n)
2. ขอบเขตของงานอาชีวอนามัยและ
ความปลอดภัย
การควบคุมดูแลทางด้าน
2.1 สภาพหรือ
่
สิงแวดล้
อมในการ
ทางาน
2.1.1
งานดู แลด้าน
ความปลอดภัย
2.1.2 งานดู แลด้านอา
ชีวสุขศาสตร ์
2.1.3
งานดู แลด้าน
การยศาสตร ์
2.2 สุขภาพ
อนามัยของ
ผู ป
้ ระกอบอาชีพ
2.2.1 งานป้ องกันโรคและ
ส่งเสริมสุขภาพ
2.2.2 งานร ักษาพยาบาลแก่
ผู ป
้ ระกอบอาชีพ
2.2.3 งานฟื ้ นฟู สภาพแก่ผู ้
ประกอบอาชีพ
2. ขอบเขตของงานอาชีวอนามัยและ
ความปลอดภัย
2.1.1
งานดู แลด้าน
ความปลอดภัย
• ก า ร ติ ด ตั้ ง อุ ป ก ร ณ์ ค ว า ม
ปลอดภัยต่างๆ
้
่
• การออกแบบติดตังเครื
องจั
กร
่
ทีปลอดภั
ย
่ สะอาด
• จัดสถานทีให้
• จัดให้ม ีอุ ป กรณ์ป้ องกัน ส่ ว น
บุคคล
• การวางแผนป้ องกันและระงับ
อ ัคคีภย
ั
่
• การประเมินความเสียง
2. ขอบเขตของงานอาชีวอนามัยและ
ความปลอดภัย
2.1.2 งานดู แลด้านอา
ชีวสุขศาสตร ์
ก า ร จั ด ส ภ า พ แ ว ด ล้ อ ม ด้ า น
กายภาพ เคมี และชีว ภาพ ให้ม ี
มาตรฐาน อาศ ย
ั หลัก 3 ประการ
คือ
• การตระหนัก/รู ้ปั ญหา
• การประเมิน
• การป้ องกันและควบคุม
ตระหนัก/การรู ้ปั ญหา
(Recognition)
่
อ ันตรายจากสิงแวดล้
อมทางด้านกายภาพ เช่น
อุณหภู ม ิ เสียง แสง ร ังสี
ความกดดันบรรยากาศที่
ผิดปกติ อ ันตรายจากสารเคมี เป็ นต้น
อ ันตรายจากด้านชีวภาพ
ปั ญหาทางด้านการยศาสตร ์ ได้แก่ ความเหมาะสม
่
่
ของเครืองมื
อ เครืองจั
กร
และวิธก
ี ารปฏิบต
ั งิ าน
การประเมินอ ันตราย
(Evaluation)
ต้องมีการประเมินระด ับอ ันตราย โดยการ
ตรวจสอบ
การตรวจวัดเปรียบเทียบกับค่ามาตรฐาน
การควบคุม
(Control)
่
โดยใช้มาตรการและวิธก
ี ารทีเหมาะสมใน
การแก้ไขปั ญหา
่
ความสัมพันธ ์ระหว่างคนและสิงแวดล้
อมของงาน
่ มก
่
่
เมือไม่
ี ารจัดการทางด้านสิงแวดล้
อมทีมี
ผลกระทบต่
อ
สุ
ข
ภาพ
่
สิงแวดล้อม
่
ของงานทีมี
ผลกระทบต่อ
สุขภาพ
โรคจากการ
ทางาน
การตรวจ
วินิจฉัย
การดู แล
ร ักษา
่
คนงานทีมี
สุขภาพดี
่
ความสัมพันธ ์ระหว่างคนและสิงแวดล้
อมของงาน
่ มการจัดการทางด้านสิงแวดล้
่
่
ทีอมี
อม
สิงแวดล้
่
ของงานทีมี
ผลกระทบต่อ
สุขภาพ
การรู ้
ปั ญหา
การ
ประเมิน
อ ันตราย
การควบคุม
อ ันตราย
่
สิงแวดล้
อมของ
่ เป็ น
งานทีไม่
อ ันตรายต่อ
โรคจากการ
ทางาน
การตรวจ
วินิจฉัย
การดู แล
ร ักษา
่
คนงานทีมี
สุขภาพดี
2. ขอบเขตของงานอาชีวอนามัยและ
ความปลอดภัย
2.1.3
งานดู แลด้าน
การยศาสตร ์
การปร ับปรุงสภาพการทางาน
ใ ห้ เ ห ม า ะ ส ม ก ับ ค น ทั้ง ด้า น
ร่างกายและจิตใจ เช่น
่
• การออกแบบเครืองจั
ก รที่
เ ห ม า ะ ส ม กั บ ข น า ด
ร่างกายของคนงาน
• การออกแบบที่นั่ งท างาน
่
หรือ ท่ า ทีเหมาะสมในการ
ทางาน
พ.ศ
.
3. ความเป็ นมาและการพัฒนางาน
อาชีวอนามัย
และความปลอดภัยในประเทศไทย
จะเน้นการออกกฎหมาย พ.ร.บ. การจัดตัง้
หน่ วยงาน องค ์การต่างๆ ละการพัฒนาทาง
การศึกษาด้านอาชีวอนามัยและความ
ปลอดภัย
240
1
มีการ
พัฒนา
อุตสาหกรร
มค่อนข้าง
ช ัดเจน
เหตุกา
246
2
เข้าร่วม
สมาชิก
องค ์การ
แรงงาน
ระหว่าง
ประเทศ
247
2
ร่าง
กฎหมาย
แพ่งและ
พานิ ชย ์
่
เกียวก
ับ
การจ้าง
แรงงาน ค้า
จ้าง และ
247
7
ประกาศใช้
พ.ร.บ.
สาธารณสุ
ข
พ.ศ.2477
พ.ศ
.
3. ความเป็ นมาและการพัฒนางาน
อาชีวอนามัย
และความปลอดภัยในประเทศไทย
248
2
ประกาศใช้
พ.ร.บ.
โรงงาน
พ.ศ.2482
่
เน้นเรือง
ความ
ปลอดภัยและ
เหตุ
กา
สุขภาพของ
248
4
ปร ับปรุง พ.ร.บ.
สาธารณสุข พ.ศ.2484
- คุ ้ ม ค ร อ ง สุ ข ภ า พ แ ล ะ
อ น า มั ย ข อ ง ลู ก จ้ า งใ น
โรงงานอุตสาหกรรม
- มี ก ารด าเนิ นการแฝงใน
งานต่างๆ หลายกรมกอง
- จด
ั ส่งบุคคลไปศึกษาดู ง าน
251
0
้ั
- ก่อตงโครงการอาชี
วอนามัย ต.ส าโรง
ใต้ อ.พระประแดง
จ.สมุทรปราการ
- ประกาศใช้ พ.ร.บ.
วัต ถุ ม ี พ ิ ษ พ.ร.บ.
แ ร่ ที่ บัญ ญัต ิ ก า ร
คุม
้ ครองแก่คนงาน
พ.ศ
.
3. ความเป็ นมาและการพัฒนางาน
อาชีวอนามัย
และความปลอดภัยในประเทศไทย
25112512
- คณะร ัฐมนตรีมม
ี ติตง้ั
คณะกรรมการ
ป ร ะ ส า น ง า น
อ า ชี ว อ น า มั ย
แห่งชาติ
- ป ร ะ ก า ศใ ช้ พ . ร . บ .
โรงงาน พ.ศ. 2512
เหตุ
แ ก้กไาร
ข เ พิ่ ม เ ติ ม
251
5
-ก ร ะ ท ร ว ง
สาธารณสุ ข
ก่ อ ต ง้ั กองอา
ชี ว อ น า มั ย
( ปั จ จุ บัน คื อ
กรมอนามัย)
25222544
- มี ก ารเข้า ร่ ว มประชุ ม
ต่างๆ
- มหาวิทยาลัยบางแห่งได้
เปิ ดหลัก สู ตรเกี่ ยวกับ
งานอาชี ว อนามัย ( ม .
มหิ ด ล ม.สุโ ขทัย ธรรมา ธิ
ราช ม.บู ร พา ม. ขอนแก่ น
ม.หัวเฉี ยว ม.วลัยลักษณ์)
่
่ ยวข้
4. บุคลากรวิชาชีพทีเกี
อง
บุคลากรด้าน
สุขศาสตร ์อุตสาหกรรม
นักสุขศาสตร ์อุตสาหกรรม/
นักอาชีวสุขศาสตร ์
หน้าที:่
สืบคน
้ ตรวจประเมิน
่
เสนอมาตรการควบคุมสิงแวดล
อ้ ม
ในการท างาน เพื่ อป้ องกันโรคที่
่
เกิดหรือเกียวข
้องกับการทางาน
บุคลากรด้าน
อาชีวนิ รภัย
นักวิทยาศาสตร ์อาชีวอนามัย
และความปลอดภัย
วิศวกรรมความปลอดภัย
หน้าที:่ ตรวจสภาพการทางาน และ
สิ่งแวดล อ้ มการท างาน เพื่อประเมิน
ป้ องกันและควบคุมอุบต
ั เิ หตุ
่
่ ยวข้
4. บุคลากรวิชาชีพทีเกี
อง
บุคลากร
ด้าน
การย
ศาสตร ์
นักการยศาสตร ์
หน้าที:่ จัดและปร ับปรุงสภาพการ
ทางานใหเ้ หมาะสมกับร่างกายและ
จิตใจคนทางาน
บุคลากรด้าน
อาชีวเวชศาสตร ์
แพทย ์อาชีวอนามัย พยาบาลอา
ชีวอนามัย
หน้าที:่ ตรวจสุขภาพ ส่งเสริม และ
ร ักษาสุขภาพแก่ผูป้ ระกอบอาชีพ
่
่ ยวข้
4. บุคลากรวิชาชีพทีเกี
อง
บุคลากร
ด้าน
เวชกรรม
ฟื ้ นฟู
แพทย ์เฉพาะสาขา นัก
กายภาพบาบัด
นักอาชีวบาบัด นักกาย
อุปกรณ์ นักจิตบาบัด
หน้าที:่ ฟื ้ นฟูสภาพความพิการ
ของร่างกายและสภาพจิตใจของผู ้
ประกอบอาชีพ
เจ้าหน้าที่
ความ
ปลอดภัยใน
การทางาน
(จป.) ่
1. สถานประกอบการทีมีลูกจ้าง <
50 คน
้
่
• จป. ระดับพืนฐาน
(ทัวไปและ
งานก่อสร ้าง)
• จป. ระดับหัวหน้า
• จป. ระดับบริหาร
่ ลูกจ้าง
2. สถานประกอบการทีมี
้ั
้
ตงแต่
50 คนขึนไป
5. หน่ วยงานและองค ์กรที่
่
เกียวข้
อง
องค ์กรภาคร ัฐ
• ส นั บ ส นุ น ท า ง
วิชาการ
• การตรวจบัง คับใช้
กฎหมาย
พ.ร.บ. คุม
้ ครองแรงงาน พ.ศ.
• การให้บริการ พ.ร.บ. เงินทดแทน พ.ศ. 253
1. ก ร ะ ท ร ว ง แ ร ง ง า น แ ล ะ พ.ร.บ. ประกันสังคม พ.ศ. 25
สวัสดิการสังคม พ.ร.บ. โรงงาน พ.ศ. 2535
2. กระทรวงอุตสาหกรรม
พ.ร.บ. การสาธารณสุข พ.ศ. 2535
3. กระทรวงสาธารณสุข
5. หน่ วยงานและองค ์กรที่
่
เกียวข้
อง
องค ์กร
ภาคเอกชน
1. สมาคมอาชีว อนามัย และความปลอดภัยในการ
ทางาน (ส.อ.ป)
่
อม
2. สมาคมแพทย อ์ าชีว เวชศาสตร ์และสิงแวดล้
แห่งประเทศไทย (สพอท.)
3. ชมรมพยาบาลอาชีวอนามัย
4. สมาคมส่ ง เสริม ความปลอดภัย และอนามัย ใน
การทางาน (สปอท.)
5. สมาคมวิศ วกรรมสถานแห่ ง ประเทศไทยในพระ
่ ยวข้
่
หน่ วยงานและองค ์กรทีเกี
อง
ในต่างประเทศ
1. OCCUPATIONAL SAFETY AND HEALTH
ADMINISTRATION – OSHA กองอานวยการ
ในการบริหารความปลอดภัยและสุขภาพในการ
ทางาน
2. NATIONAL
INSTITUTE
FOR
OCCUPATIONAL SAFETY AND HEALTH –
NIOSH สถาบัน ความปลอดภัย และสุ ข ภาพใน
การทางานแห่งชาติ
3. AMERICAN
CONFERENCE
OF
GROVERNMENTAL
INDUSTRIAL
HYGIENISTS – ACGIH สมาคมนักสุขศาสตร ์
อุตสาหกรรม
่
่ ยวข้
อง
6. กฎหมายทีเกี
1.พระราชบัญญัตค
ิ วามปลอดภัย อาชีวอนามัย
และสภาพแวดล้อมในการทางาน พ.ศ. 2554
และกฎกระทรวง(ออกตามพระราชบัญ ญัต ิ
ความปลอดภัยฯ)
2.พระราชบัญญัตค
ิ ุม
้ ครองแรงงาน พ.ศ. 2541)
และกฎกระทรวง(ออกตามพระราชบัญ ญัต ิ
คุม
้ ครองแรงงานฯ)
่
่ ยวข้
อง
6. กฎหมายทีเกี
http://www.labou
7. ประโยชน์ทได้
ี่ ร ับจากการดาเนิ นงาน
ด้านอาชีวอนามัยและความปลอดภัย
1. ช่วยป้ องกันและควบคุมให้เกิดสภาพความปลอดภัย
้ ก
2. ลดอุ บ ต
ั ิ เ หตุ แ ละโรคจากการท างานทังร
ั ษาชี ว ิ ต และ
ทร ัพย ์สินของลู กจ้างละนายจ้าง
่ นธรรม ไม่ ข ด
3. ช่ว ยให้ผู ป
้ ฏิบ ต
ั ิง านได้ร บ
ั การปฏิบ ต
ั ิท ีเป็
ั ต่ อ
หลักมนุ ษยธรรม
่
4. ช่วยลดความสู ญเสียจากการทางานและช่วยเพิมผลิ
ต
5. ลด รา ยจ่ า ยด้า น กา รร ก
ั ษา พย า บา ล แล ะ บริก า รท า ง
การแพทย ์
6. ลดรายจ่ า ยของเงิ น ทดแทนจากกองทุ น เงิ น ทดแทน และ
รายจ่ายด้านประกันภัยต่างๆ
7. สรา้ งขวัญกาลังใจแก่พนักงาน ทาให้องค ์กรร ักษาแรงงาน
่ ประสิทธิภาพไว้ได้
ทีมี
่
Thank
you