Transcript อบรมครูนวดไทย นวดไทยทั่วไป วัดโพธิ์ 2-2

โครงการอบรม ครูผรู้ บั มอบตัวศิษย์
สาขาแพทย์แผนไทย ประเภทนวดไทย
ประจาปี ๒๕๕๕
หัวข้อ
:
การนวดไทยแบบทัวไป
่
โดยคณะครู
โรงเรียนแพทย์แผนโบราณ
วัดพระเชตุพน(วัดโพธิ)์
ตัวอย่าง
แนวนวดแก้อาการ
(๑) ปวดศีรษะ
(๓) ปวดหลัง
(๕) ท้ องผูก
(๒) ปวดบ่ า ไหล่
(๔) ปวดเข่ า
(๑) อาการปวดศีรษะ
สาเหตุ
•
•
•
•
ความวิตกกังวล, ความเครียด
เหนื่ อยล้าจากการทางานหนัก
ร่างกายอ่อนเพลียและพักผ่อนไม่เพียงพอ
สูบบุหรี่, ดื่มสุราเรือ้ รัง
การตรวจร่างกาย - (๑) อาการปวดศีรษะ
ก้ม – เงย ศีรษะ
การตรวจร่างกาย - (๑) อาการปวดศีรษะ
เอียงศีรษะ ซ้าย - ขวา
การตรวจร่างกาย - (๑) อาการปวดศีรษะ
หันศีรษะ ซ้าย - ขวา
แนวนวด - (๑) อาการปวดศีรษะ
แนวท้ายทอย
แนวโค้งคอ
แนวบ่า
แนวสะบัก
แนวนวด - (๑) อาการปวดศีรษะ
จุดจอมประสาท
จุดขมับและหัวคิ้ว
ข้อห้ามและข้อควรระวัง - (๑) อาการปวดศีรษะ
1) ปวดศี รษะทีม
่ อ
ี าการอาเจียนรวมด
วย
่
้
บอาการตาพรามั
2) ปวดศี รษะรวมกั
่ ว เห็ นภาพ
่
ซ้อน
3) ขออั
้ กเสบบริเวณคอ
4) ห้ามบิด ดัด สลัดคอ
5) กระดูกคอแตกหัก
8) ไหปลารา้
6) มีไขสู
9) ทัดดอกไม้
้ ง
7) ความดันโลหิตสูง
10) เส้นเลือดคอ
(๒)
ปวดบ่า-ไหล่
สาเหตุ
• การเสื่อมสมรรถภาพของไหล่
• การเสียดสีของเอ็น จนกระดูกและถุงน้ าหัวไหล่อก
ั เสบ
• การสึกกร่อน และฉี กขาดของเส้นเอ็น
• การทางานไม่ประสานกันของกระดูกไหปลาร้าและสะบัก
• การใช้งานไหล่มาก เกิดการเสื่อม และฉี กขาด
โดยเฉพาะวัยกลางคน สูงอายุ
การตรวจร่างกาย - (๒) ปวดบ่า-ไหล่
ยกแขนไปข้างหน้ า - ยกขึน้ ชิดหู
การตรวจร่างกาย - (๒) ปวดบ่า-ไหล่
ยืดแขนออกชิดหู - หุบแขนลง
การตรวจร่างกาย - (๒) ปวดบ่า-ไหล่
หมุนแขนเข้า - หมุนแขนออก
การตรวจร่างกาย - (๒) ปวดบ่า-ไหล่
ยกแขนแตะไหล่ด้านตรงข้าม
การตรวจร่างกาย - (๒) ปวดบ่า-ไหล่
มือไพล่หลัง
ชูแขนขึน้ ให้มือจับท้ายทอย
แนวนวด - (๒) ปวดบ่า-ไหล่
จุดกดบริเวณรอบหัวไหล่
แนวบ่า, แนวสะบัก
ขัน้ ตอนการนวด - (๒) ปวดบ่า-ไหล่
ด้านหลัง
กดแนวบ่า 4 จุด
กดแนวสะบักทางด้านใน
ขัน้ ตอนการนวด - (๒) ปวดบ่า-ไหล่
ด้านหน้ า
จุด 1 ปลายกระดูกไหปลาร้า
จุด 2 กึ่งกลางร่องไหล่
จุด 3 กึ่งกลางกล้ามเนื้ อ
สามเหลี่ยม
จุด 4 ใต้ปีกรักแร้
ขัน้ ตอนการนวด - (๒) ปวดบ่า-ไหล่
ด้านหลัง
จุด 1 มุมบนของกระดูกสะบักด้านใน
จุด 2 แง่งของสะบักทางด้านนอก
จุด 3 ระหว่างกล้ามเนื้ อสามเหลี่ยม
จุด 4 ใต้ปีกรักแร้
จุด 5 ตา่ จากจุดที่ 4 เยือ้ งมาทางด้านใน
2 นิ้วมือ
จุด 6 มุมสะบักด้านบนตา่ ลงมา 2 นิ้วมือ
จุด 7 กึ่งกลางระหว่าง จุดที่ 6 และจุดที่
7
เยือ้ งมาทางจุดที่ 5
จุด 8 มุมสะบักทางด้านล่างตรงร่อง
ระหว่างชายโครง
ข้อห้ามและข้อควรระวัง - (๒) ปวดบ่า-ไหล่
1. ปวดศีรษะที่มีอาการอาเจียนร่ วมด้ วย
2. ปวดศีรษะร่ วมกับอาการตาพร่ ามัว เห็นภาพซ้ อน
3. ข้ ออักเสบบริเวณคอ 9. ทัดดอกไม้
4. ห้ ามบิด ดัด สลัดคอ 10. เส้ นเลือดคอ
5. กระดูกคอแตกหัก
11. ปวดร้ าวชาไปไหล่ และแขน
6. มีไข้ สูง
12. ปวดร้ าวชาไปที่แนวกลาง
7. ความดันโลหิตสูง
กระดูกสันหลัง
8. ไหปลาร้ า
13. หัวไหล่ บวมแดงร้ อน
(๓) อาการปวดหลัง
สาเหตุ
• มักทางานกมๆเงยๆ
้
• ยกของหนัก
• ความเครียด
• ใส่รองเทาส
้ ้ นสูง
เกินไป
• นอนทีน
่ อนนุ่ มเกินไป
• อวน/ตั
ง้ ครรภ ์
้
อาการ
• ปวดบริเวณกระเบน
เหน็ บ
• ปวดตลอดเวลา
• ปวดเมือ
่ เปลีย
่ นอิรย
ิ าบถ
การตรวจร่างกาย - (๓) อาการปวดหลัง
ท่ายืน
ท่านัง่
แนวนวด - (๓) อาการปวดหลัง
แนวหลัง
แนวขา
จุดแก้อาการ
ปวดหลัง
ขัน้ ตอนการนวด - (๓) อาการปวดหลัง
นอนควา่
- กดแนวขาด้านหลัง
ยาวขึน้ ไปจนถึงก้น
แนวหลั
ง
ย้อย
แนวขา
- จุดที่ 3 และจุดที่ 4
และตามแนวนวด
หลัง
จุดแก้อาการ
ปวดหลัง
ข้อห้ามและข้อควรระวัง - (๓) อาการปวดหลัง
1. ไข้ ตัวร้ อน
2. ความดันโลหิตสูง
3. ข้ ออักเสบบริเวณกระดูกสันหลัง
4. กระดูกสันหลัง, ชายโครง แตกหักหรื อผิดรู ป
5. ปวดร้ าวไปที่สะโพกและขา
6. ปวดร้ าวไปที่กระดูกสันหลัง
7. โรคเกี่ยวกับไต
(๔) อาการปวดเข่า
สาเหตุ
• เกิดจากการเลนกี
่ ฬา
• ภาวะขาโกง่
• นั่งทาใดท
าหนึ
่ง
่
่
นานๆ
เช่น คุกเขา่ พับ
เพียบ
ขัดสมาธิ
อาการ
• ปวดรอบๆขอเข
า่
้
ถาอั
้ กเสบให้ประคบเย็น
• เมือ
่ มีการเปลีย
่ น
อิรย
ิ าบถ
จะมีอาการปวดมากขึน
้
การตรวจร่างกาย - (๔) อาการปวดเข่า
ท่า
นอน
การตรวจร่างกาย - (๔) อาการปวดเข่า
ท่านัง่
แนวนวด - (๔) อาการปวดเข่า
แนวขาด้านใน
แนวขาด้านนอก
กดจุดรอบหัวเข่า
ขัน้ ตอนการนวด - (๔) อาการปวดเข่า
นอนหงาย
•
•
•
นวดแนวขาด้านใน 2 แนว
นวดแนวขาด้านนอก 3 แนว
ตามด้วยเปิดประตูลมขา
ขัน้ ตอนการนวด - (๔) อาการปวดเข่า
นอนหงาย - กดจุด
จุด 1 ตามแนวที่ 1 ของขาด้านนอก
จุด 2 ตามแนวที่ 1 ของขาด้านใน
จุด 3 ตามแนวที่ 2 ของขาด้านนอก
จุด 4 จากจุดที่ 2 ตา่ ลงมาหาเข่า
1 ฝ่ ามือ
จุด 5 จากจุด 3 ตา่ ลงมาหาเข่า 1 ฝ่ า
มือ
จุด 6, 7 และ 8 ใต้ลูกสะบ้า
จุด 9 วัดตา่ ลงมาจากจุด 6
ขัน้ ตอนการนวด - (๔) อาการปวดเข่า
นอนควา่ - กดจุด
จุด 1 กึ่งกลางขาด้านบน
จุด 2 ตา่ จากเข่าลงมา 2 นิ้ว
มือ
จุด 3 ระดับเดียวกับจุด 2
ลากออกไปด้านข้าง
ด้านแนวนิ้วก้อย
ข้อห้ามและข้อควรระวัง - (๔) อาการปวดเข่า
1. ปวดเข่ า ลูกสะบ้ าแตก หัก หรือเสื่อม
2. ปวด บวมแดง ร้ อน
3. ห้ ามบิด ดัด สลัดขา
4. มีไข้ ตัวร้ อน
5. ความดันโลหิตสูง
(๕) อาการท้องผูก
สาเหตุ
• รับประทานอาหารทีม
่ เี ส้นใย กากอาหารน้อย
• ดืม
่ น้าน้อย
• รับประทานยาบางชนิด เช่น ยาแกท
ย
้ องเสี
้
• ขาดการออกกาลังกาย ภาวะความเครียด
วิตกกังวล
• การขับถายไม
เป็
้ อุจจาระ
่
่ นเวลา และการกลัน
(๕) อาการท้องผูก
อาการ
• ถายอุ
จจาระแข็ง
หรือไมอุ
่
่ จจาระเป็ น
เวลานาน
• จุกเสี ยด อึดอัดทอง
ผายลมบอย
้
่
• เป็ นสิ ว ฝ้า ปากเป็ นแผล
• โรคริดสี ดวงทวารหนัก
ขัน้ ตอนการนวด - (๕) อาการท้องผูก
•
•
•
แนวข้างกระดูกกระเบนเหน็บ
แนวลาไส้ใหญ่ วนจากขวาไปซ้าย
จุดก้นกบ
ขัน้ ตอนการนวด - (๕) อาการท้องผูก
•
•
จุดเหนื อข้างสะดือและใต้ข้างสะดือ (เหนื อ
สะดือและใต้สะดือข้างละ 2 จุด ห่างจากแนว
กลางลาตัว 3 นิ้วมือ)
แนวลาไส้ใหญ่
ข้อห้ามและข้อควรระวัง - (๕) อาการท้องผูก
1. มีไข้ ตัวร้ อน
2. มีอาการอักเสบบริเวณช่ องท้ อง
3. สาไส้ อักเสบ
4. ท้ องผูกเรือ้ รัง ควรปรึกษาแพทย์
เอกสารอ้างอิง
• ปรี ดา ตัง้ ตรงจิตร, คู่มือการนวดบาบัดและรั กษา,
โรงเรี ยนนวดแผนโบราณวัดพระเชตุพนฯ(วัดโพธิ์),
2534.
• ยงศักดิ์ ตันติปิฎก, ตาราการนวดไทย เล่ ม 1., พิมพ์
ครั ง้ ที่ 4 มูลนิธิสาธารณสุขกับการพัฒนา, 2552.