پاورپوینت بازار پول و سرمایه دانلود جدید
Download
Report
Transcript پاورپوینت بازار پول و سرمایه دانلود جدید
استاد:
آقای دکتر زمردیان
تهیه کنندگان:
هدیه امزاجردیان
سعیده اصالنی
مریم عبدی
3
وجوه مختلف امالک و مستغالت
مهندس معمار :از
منظر زیباشناختی
بنا و کارکردهای
آن بررس ی میکند.
4
مهندس عمران :از
منظر ساختار
فیزیکی سازهها
بررس ی میکند.
کارشناس محیط
زیست :از منظر آثار
زیستشناسانۀ
ساختوساز
بررس ی میکند.
وکیل :از منظر
مجموعه حقوق
مترتب بر ملک
بررس ی میکند.
اقتصاددان :از
منظر ریسک و
بازده
سرمایهگذاری
بررس ی میکند.
رویکرد مطالعۀ امالک و مستغالت
مطالعررۀ کامررل امررالک
رتلزم
و مس ررتغالت مس ر
اتخ ررای رویک رررد ج ررام
چندرشتهای است.
5
رویک ر ر ر ر رررد م ر ر ر ر ررا ب ر ر ر ر ررای
مطالعر ر ر ر ر ررۀ امر ر ر ر ر ررالک و
مس ر ر ر ررتغالت رویک ر ر ر رررد
اقتصادی است.
اقتصاد امالک و مستغالت
اقتصاد مالی ()financial economics
6
اقتصاد شهری ()urban economics
• شر رراخهای از اقتص ر رراد خ ر رررد
اس ر ر ر ررت ک ر ر ر رره ب ر ر ر رره مطالع ر ر ر ررۀ
بازارهررای سرررمایه و صررنعت
خ ر ر ر رردمات م ر ر ر ررالی در بخر ر ر ر ر
ام ر ر ر ر ر ر ر ر ر ررالک و مسر ر ر ر ر ر ر ر ر ر ررتغالت
میپردازد.
• شر رراخهای از اقتص ر رراد خ ر رررد
اس ر ر ررت ک ر ر رره ب ر ر رره مطالع ر ر رره و
تجزیر رره و تحلیر ررل اقتصر ررادی
مسائل شهری میپردازد.
7
اهمیت بخ
امالک و مستغالت
شاخص توسعهیافتگی اقتصادی
• ام ررالک و مس ررتغالت ش رراخص مها رری بر ررای توس ررعهیافتگی
اقتصاد است.
• سر ر ر ر رراختمانهای مر ر ر ر رردرن و محو ر ر ر ر رههای هیجر ر ر ر ررانان یز از
نش ر ر ر ر ررانههای روش ر ر ر ر ر پ ش ر ر ر ر رررفت اقتص ر ر ر ر ررادی محس ر ر ر ر ررو
میشوند.
8
اهمیت بخ
امالک و مستغالت
اندازۀ بازار امالک و مستغالت
• برخ رری برآورده ررا نش رران میده ررد ام ررالک و مس ررتغالت
حر ر رردود 50درصر ر ررد از داراییهر ر ررای جهر ر رران را شر ر ررامل
میشود*.
• برآوردهررا نشرران میدهررد ب ر از ثل ر بررازار س رررمایۀ
کش ر ر ر ررورهای توس ر ر ر ررعهیافته ب ر ر ر رره بخر ر ر ر ر ام ر ر ر ررالک و
مستغالت اختصاص دارد**.
*Andrew Baum. (2009) Commercial Real Estate Investment: A Strategic Approach Second edition. p 3
** Commercial Real Estate Analysis & Investments (2e), by Geltner, Miller, Clayton and Eichholtz. Centage, 2007. p 50
اهمیت بخ
نق
امالک و مستغالت
مسک در زندگی افراد و خانوارها
• متقاضیان مسک خانوارها هستند.
• مسک بزرگتری سرمایهگذاری هر فرد عادی در ول عمر خود است.
• مسک برای افراد چیزی ب از سرپناه است.
• مسک به آنها شخص ت میدهد و به زندگی آنها آرام
میبخشد.
اهمیت بخ
امالک و مستغالت
امالک و مستغالت بهعنوان دارایی مصرفی و دارایی
سرمایهای
ملک بهعنوان دارایی مصرفی:
اشخاص اعم از حقیقی و
حقوقی برای تأمین نیازهای
مصرفی خود ملک خریداری
میکنند.
11
ملک بهعنوان دارایی
سرمایهای :اشخاص اعم از
حقیقی و حقوقی جهت نیل به
اهداف سرمایهگذاری خود
ملک خریداری میکنند.
بازارهای عمدۀ امالک و مستغالت
بازار مصرف ( ) space market/usage market
• بازار مصرف (یا حق مصرف) امالک و مستغالت است .از ای نوع بازار اغلب
بهعنوان بازار اجاره ( ) rental marketیاد میشود.
بازار دارایی () asset market
• بازار مالکیت امالک و مستغالت است .از ای نوع بازار اغلب بهعنوان بازار ملک
( ) property marketیاد میشود.
بازار دارایی امالک و مستغالت
از نظرگرراه اقتصررادی ای ر داراییهررا اصررالتا شررامل ادعاهررایی اسررت بررر
جریانهررای نقرردی آ رری (برهعنوان ملررال اجارههررایی کرره سرراختمان بررای
مالک رران ایج رراد میکن ررد) .به وریک رره ای ر داراییه ررا قابلمقا س ره ب ررا
دی ر ررر داراییه ر ررای س ر رررمایهای مانن ر ررد اوراق قرض ر رره و س ر ررهام در ب ر ررازار
سرمایه اند .بنابرای ،بازار دارایی امالک و مستغالت را باید بهعنوان
بخش ر ی از ب ررازار س رررمایۀ بزرگت ررر (ن رره فق ررط ب ررازار اوراق ه ررادار) د رنظ ررر
گرفت .بازاری که شامل تمام انواع داراییهای سرمایهای است.
13
انواع عمدۀ بازارهای داراییهای سرمایهای و ابزار سرمایهگذاری
بازارهای عمومی
بازارهای خصوصی
سهام
داراییهای مبتنی بر حق مالی
داراییهای مبتنی بر بدهی
صندوقهایسرمایهگذاری
امالک
مستغالت
صندوقسهامیخاصها
صندوقهایزمینوساختمان
صندوقهایحفظ ارزش
صندوقهایسرمایهگذاری
مشترک
اوراققرضه
اوراقبهادارباپشتوانۀرهن
وامهایبانکی
وامهایرهنی
وامهایمخاطرهآمیزووامهایقبضۀ
مالکیت
ملک بهعنوان دارایی پایه
در نهایر ر ررت تمر ر ررامی دی ر ر ررر داراییهر ر ررای سر ر رررمایهای مبت ر ر رری بر ر ررر امر ر ررالک و
مسررتغالت بررر پایررۀ امالکرری شررکل میگیرنررد کرره در بررازاری خصو ر ی (برره
نر ررام بر ررازار ملر ررک) معاملر رره میشر رروند .ای ر ر امر ررالک در واق ر ر دارایر رری پایر ررۀ
((underlying assetسررایر داراییهررای سرررمایهای محسررو
میش رروند .ب رردی مع رری ک رره ایر ر داراییه ررای ملک رری هس ررتند ک رره جری رران
نقدی ایجاد میکنند و ای جریانهای نقدی منشأ هر درآمد و ارزش ی
اسر ررت کر رره از محصر ررو ت سر رررمایهگذاری امر ررالک و مسر ررتغالت حاصر ررل
میشود.
16
امالک و مستغالت بهعنوان بقۀ دارایی
انواع عمدۀ بقات داراییها
حق مالی مانند سهام
اوراق هادار با درآمد ثابت مانند اوراق قرضه
وجه نقد و ابزار بازار پول مانند گواهی سپرده
کا های اساس ی مانند فلزات گرا ن ها
ی)
امالک و مستغالت (مسکونی و تجار
ویژگیهای ریسک و بازدۀ ملک
بازده
کا های اساس ی
سهام
ملک
قرضۀ دولتی
وجه نقد
ریسک
18
ویژگیهای بازار امالک
ناهم
بودن محصو ت
• هر ملکی بر اساس مکران ،سراختمان و نحروۀ ترأمین مرالی منحصرر بره فررد اسرت .ایر مسرأله قیمتگرذاری ملرک
را مش ر ررکل میس ر ررازدت هزینر ر رههای جس ر ررتجو را افر ر رزا میدهر رردت ج ر ررای زی ی را مح ر رردود میکنر ررد و عر رردم تقر ررارن
ا العا ی ایجاد میکند.
هزینۀ با ی معامالت
• هزین رههای معامل ررۀ مل ررک از اغل ررب دی ررر مع ررامالت ب ش ررتر اس ررت .ای ر هزین رهها ش ررامل هزین ررۀ جس ررتجو ،ک ررارمزد
معامالت ،هزینۀ نقل و انتقال ،عوارض قانونی ،مالیات انتقال مالکیت و هزینههای ثبت میباشد.
تأخیر بلندمدت در عدیل قیمتها
• بر رهدلیل ای کر رره زمر رران نسر رربتا زیر ررادی صر رررف تر ررأمین مر ررالی ،را ر رری ،سر رراخت و عرضر ررۀ محصر ررول جدیر ررد صر رررف
بر اسرت .بره دلیرل
میشود ،و نیز بهخا ر غییرات بهنسبت آهستۀ تقاضا ،فرآیند عدیل قیمتهای بازار زمان
همین وقفۀ زمانی ،عدم عادلهای بازار در کوتاهمدت بسیار محتمل است.
19
مقا سۀ بازارها
عداد زیاد خریدار و فروشنده
محصو ت هم
محصو ت ناهم
ا العات شفاف
ا العات غیرشفاف و ناقص
هزینۀ پایین معامالت
هزینۀ با ی معامالت
نقدشوندگی با
نقدشوندگی پایین
عدیل آنی قیمتها
20
عداد کم خریداران و فروشندگان
عدیل وقفهدار قیمتها
آیا ملک بهعنوان بقۀ دارایی مورد قبول قرار گرفته است؟
ملرک دارایری جانشرینپذیر( )fungible assetن سرت و بره همرین دلیرل
بر خرالف سرایر بقرات داراییهرا فاقرد برازار سرازمانیافته اسرت ،ولری برا ایر
وجررود برهدلیل جررذاب تهای سرررمایهگذاری از دهررۀ 70برهعنوان یررک بقررۀ
دارایری مرورد قبررول سررمایهگذاران قررار گرفتره اسرت .ویژگیهررای منحصرر برره
اییه ررای
ف رررد مل ررک ب رره ده ررا ریس ررک و ب ررازده و نی ررز همبس ررتگی ب ررا س ررایر دار
سرمایهای ،د یل کافی برای معرفی ای بقۀ داراییها فراهم میآ ورد.
21
ویژگیهای مهم ملک از منظر سرمایهگذاران
ملک در ی زمان مستهلک میشود.
جریان نقدی حاصل از ملک تحت تأثیر قرارداد اجاره است.
بازده حاصل از ملک تا حد زیادی به ارزشیابی ملک بستگی دارد.
ملک بسیار نقدنشو است.
حجم سرمایهگذاری برای خرید ملک نسبتا با ست.
تأمین مالی با استفاده از اهرم در معامالت ملک بسیار رایج است.
در بلندمدت اجاره های ملک با تورم همبستگی با یی دارد.
ریسک سرمایهگذاری در ملک پایین است.
22
ی
نمونۀ ترازنامۀ شرکت سرمایهگذار
ی = تأمین مالی
سرمایهگذار
دارایی
سهام شرکت سرمایهگذاری مسک
بدهی و سرمایه
وام بانکی
ت امالک و مستغالت
سهام تراس
واحدهای صندوق زمین و ساختمان
اوراق هادار با پشتوانۀ ره
سهام عادی
زمین و ساختمان
ی
سرمایهگذار
تأمین مالی
24
مسائل اساس ی تأمین مالی و سرمایهگذاری امالک و مستغالت
25
متخصص مالی در نهاد مالی و غیرمالی
• در نقر مردیر سرررمایهگذاری راهنمرایی میکنررد
در چه داراییهای سرمایهگذاری کنیم.
• در نقر ر ر م ر رردیرمالی راهنم ر ررایی میکن ر ررد در چ ر رره
رحهایی سرمایهگذاری کنیم.
26
در محیط نهاد مالی
در محیط شرکت
ساختمانی
مباح مطرح در سرمایهگذاری امالک و مستغالت
تجزیه وتحلیل اساس ی امالک و مستغالت
• تجزیه و تحلیل بازار امالک و مستغالت
• ارزشیابی ملک
استفاده از اهرم در سرمایهگذاری
• اهرم مالی و هزینۀ سرمایه
• عیین ترکیب سرمایه
نظریۀ سبد داراییها
• نظریۀ مدرن سبد داراییها و متنوعسازی
• CAPMو قیمتگذاری ریسک
27
مباح مطرح در تأمین مالی امالک و مستغالت
بازارهای امالک و مستغالت
• بازار اولیۀ ره
• بازار ثانویۀ ره
نهادهای مالی فعال در بخ
امالک و مستغالت
• بانکهای ره ی
• مؤسسات پسانداز و وام
• نهادهای ره ی وابسته به دولت
صندوقهای سرمایهگذاری
• صندوقهای سرمایهگذاری در مستغالت
• صندوقهای زمین و ساختمان
28
بازار ره امالک و مستغالت
بازار رهن امالک و مستغالت از گسترده ترین
آید.
بازارها به شمار می
ها به اشخاص حقیقی
ها شامل پرداخت وام
رهن
ها) جهت خرید
(خانوارها) و حقوقی (شرکت
خانه /زمین و دیگر امالک و مستغالت است که
با کار بست ابزارهای مالی یعنی اوراق
بهادار به پشتوانه رهن و فروش دارایی مالی
مرتبط با بازار رهن به عموم مردم از طریق
عرضه عمومی این دارایی ها در قالب ابزار
بدهی /عینیت می یابد.
29
شرکت های سرمایه گذاری امالک و مستغالت
شرکت های سرمایه گذاری امالک و مستغالت
میتواند به ور شخص ی،
در امالک و مستغالت
ی
سرمایهگذار
ی صورت پذیرد.
اتحادیهای و یا از ریق شرکت های سرمایه گذار
سایر اشکال
در مقا سه با
در ای نوع شرکتها ،
ویژگی سرمایهگذاری
در امالک و مستغالت میباشد.
سرمایهگذاری ،سرمایهگذاری
زمینهی فعالیت شرکت سرمایه گذاری امالک و مستغالت ،خرید و
فروش امالک و مستغالت می باشد.
31
شرکت های سرمایه گذاری امالک و مستغالت
در امالک و مستغالت می تواند به ور شخص ی ،اتحادیهای و
سرمایه گذاری
در
ی
ی صورت پذیرد ،ویژگی سرمایهگذار
یا از ریق شرکتهای سرمایهگذار
سایر اشکال سرمایهگذاری ،سرمایهگذاری
در مقا سه با
ای نوع شرکتها ،
در امالک و مستغالت می باشد .بنابرای ،زمینهی فعالیت شرکت
سرمایهگذاری امالک و مستغالت ،خرید و فروش امالک و مستغالت میباشد
که سهام خود را پذیرهنویس ی عمومی میکند و به همین دلیل سهام آن
سایر شرکتهای عام میباشد.
همانند
32
شرکت های سرمایه گذاری امالک و مستغالت
شرکت سرمایه گذاری امالک و مستغالت اولین بار توسط کن ره ایا ت متحده در
سال 1960مورد تایید قرار گرفت.
شرکت سرمایهگذاری امالک و مستغالت ،شرکت سرمایهگذاری با سرمایه ثابت است که
سایر دا رایی
در
از سرمایه گذاری
در زمینه امالک و مستغالت ب
سرمایهگذاری های آن
های مالی می باشد
شرکت های سرمایهگذاری مشترک هستند و عمده درآمد آن ها از دارایی های واقعی با
نظر ساختاری به صورت تراست را ی و ادا ره می
هره ناش ی از ره تامین می گردد و از
ق شوند.
نظر شکل و وظایف شبیه صندو
ی امالک و مستغالت از
ار
33
تاریخچه ی شرکت امالک و مستغالت ((REIT
در ی سال های 1960تا 1980
REIT -1های
گذار را به خود جلب نمودند
-2دهه ی REIT -1960ها توجه سرمایه
-3دهه ی – 1970دوره ی پرتال م برای REITها
-4اصالح قانو ن مالیات سال 1976
-5عوامل رشد صنعت REIT
ی
ی REITو قانو ن مدر ن ساز
-6قانو ن آسان ساز
REIT -7مدرن
انداز آ ی مفهوم REIT
-8چشم
34
ساختار سازمانی REITs
اشکال و ساختارها برای شرکت هایی که مالکیت آن ها در اختیار سهامداران
عام و عمومی می باشد:
REIT
شرکت های مسوولیت محدود() MLP
اتحادیه کسب و کار و ساختار شرکتی
35
ساختار سازمانی REITs
اگر یک شرکت ابزار REITرا برای ن ه داری دارایی های واقعی انتخا
نماید ،از مالیات سطح شرکتی معاف می گردد.
حال با توجه به ای مزیت مالیا ی ،ای سوال مطرح می شود که اگر ای نوع
ساختار سازمانی خاص هیچ گونه هزینه ای ندارد ،چرا در دنیای واقعی همه ی
شرکت ها برای ن ه داری دارایی ها و وام های ره ی خود از آن استفاده نای
کنند؟
36
ساختار سازمانی REITs
در واق انعطاف پذیری مدیریتی
میکند
شرکتی که ساختار REITرا انتخا
هر شرکت ،میزان هزینه های
را از دست می دهد .با توجه به ویژگی های خاص
میباشد.
ناش ی از ای محدودیت متفاوت
نظر ب یرد
در
هر شرکتی که ایده ی تبدیل شدن به REITرا می پذیرد با ستی
آیا ویژگی های ملبت آن ( مناف مالیا ی و مناف حاصل از تبدیل شدن به یک
هر گونه نتایج منفی بالقوه فزونی می یابد و هم چنین
شرکت سهامی عام) بر
مشخص نماید کدام یک از انواع REITبر دی ری ارجهیت دارد.
37
اهداف شرکت های سرمایه گذاری امالک و
مستغالت
ی هستند که با اهداف
در واق یک نوع نهاد سرمایهگذار
ای موسسات
خاص و با استفاده از مفاهیم و ابزارهای مهندس ی مالی برای تحقق
اهدافی را ی شدهاند.
38
اهداف شرکت های سرمایه گذاری امالک و مستغالت
– 1فراهم نمودن فرصت سرمایه گذاری در دارایی های واقعی ( در مقابل دارایی های مالی
مانند سهام ) برای سرمایه گذاری به گونه ای که از مزایای شرکت های سرمایه گذاری نیز هره
مند شوند
– 2فراهم نمودن بستر مناسبی که سرمایه گذاران انفرادی و کوچک بتوانند به سهولت در
بخ زمین و مستغالت سرمایه گذاری نمایند
– 3فراهم شدن امکان مدیریت تخصص ی در بخ زمین و مستغالت
– 4را ی ابزارهایی که ریسک سرمایه گذاری در بخ زمین و مستغالت را مدیریت نمایند
– 5فراهم نمودن زمینه ی مشارکت ب شتر بخ خصو ی در رشد و توسعه ی اقتصادی
– 6تنوع بخشیدن به ابزارها و امکانات مختلف سرمایه گذاری در بخ زمین و مستغالت
– 7فراهم شدن امکان خرید و فروش دارایی های واقعی در بازار سهام
39
انواع شرکت های سرمایه گذاری امالک و مستغالت
-1شرکت های سرمایه گذاری امالک و مستغالت ره ی
-2شرکت های خرید و فروش امالک ومستغالت
-3شرکت های دوگانه
40
انواع شرکت های سرمایه گذاری امالک و مستغالت
-1شرکت های سرمایه گذاری امالک و مستغالت ره ی
در زمینه امالک و
چنین شرکتهایی مالک امالک و مستغالت نبوده و یا
دار به شرکت
مستغالت فعال ن ستند بلکه سهیالت مالی را به صورت ورقه ها
های امالک و مستغالت ارائه میدهند ،به ای مفهوم که تامین مالی ای
شرکتها را از ریق صدور اوراق هاداری به پشتوانه ی اسناد ره ی انجام
میدهد.
41
انواع شرکت های سرمایه گذاری امالک و مستغالت
-2شرکت های خرید و فروش امالک ومستغالت
در ساخت انواع مشخص ساختمانها از قبیل:
شرکتهای امالک و مستغالت
آپارتمان ،تفریحگاه منطقهای ،ساختمانهای اداری و یا سهیالت اجارهای
تخصص دارند.
عدادی از آنها فعالیتهای متنوعی و برخی فعالیتهای تخصص ی را دنبال
در بقهی خا ی قر ار دارند.
میکنند ،به ای مفهوم که آنها
نیز قر ار
در منا ق مختلف
همچنین آنها تنوع و گستردگی فعالیت خود را
در یک
میدهند تا نسبت به کاه ریسک تجم داراییها و فعالیت خود
منطقهی به خصوص جلوگیری به عمل آورند.
به ور کلی ،ای گروه از شرکتها تحت عنوان تراستهای دارایی ،شناخته
شدهاند که اقدام به ساخت ،خرید ،اداره و فروش امالک مینمایند.
42
انواع شرکت های سرمایه گذاری امالک و مستغالت
-3شرکت های دوگانه
کر
ای گروه شرکتها ،تحت عنوان تراستهای دوگانه که وظایف د و گروه ی
شده را به ور همزمان انجام می دهند ،ع ی فعالیت خرید و فروش و
اعطای سهیالت مالی را به صورت ترکیبی ارائه مینمایند.
43
کارا نبودن بازار امالک و مستغالت
در باز ار کارا یا کارامد کا هایی مبادله می یابد که همجنس و کام ال مشابه و قابل جای زی ی
-1
باشند.
خریدار و فروشنده وجود دارند که با یکدی ر به رقابت
بسیار زیادی
در باز ار کارا عهد
-2
میپردازند.
در تصمیم افراد به خرید و فروش میباشد.
در باز ار کارا قیمت کا مهمتری عامل
-3
-4باز ار کارا به و ر
خودکار و تحت ضوابط مورد قبو ل همگان اداره میشود و دولت و ارگان
در ادارهی آن دخالت ندارند.
های دولتی
غییر و ا العات عکس العمل نشان
در باز ار کارا ،عرضه و تقاضا به سرعت نسبت به
-5
میدهند و به عادل میرسند.
در مورد شرایط باز ار و ویژگیهای کا آگاهی کامل دارند.
خریدار و فروشنده
در باز ار کارا
-6
در باز ار کا ،کا ی مورد معامله به سرعت عرضه و به سهولت از یک مکان به مکان دی ر
-7
منتقل می شود.
44
بازاررهن
مفاهیموعامالن
(بازیگران)
45
بازار ره ،مفاهیم و عامالن
تجهیز و تخصیص مییابند.
باز ار ره به بازاری ا الق میشود که درآن وجوه ره
از محصو ت اساس ی باز ار ره ،وام ره ی میباشد.
غیر مسکونی) به متقاض ی
در قبال توثیق اموال غیرمنقول(مسکونی و
ای وام
پرداخت میشود و متضم قراردادی بین وام دهنده و وام گیرنده است که به
در
موجب آن دارایی مذکور به منظور بازپرداخت به هنگام اصل و هرهی وام ،
گرو وام دهنده قر ار میگیرد.
باز ار ره با توجه به عامالن و کارکرد آنها به دو باز ار اولیه و بازارثانویه تقسیم
می شود.
46
بازار ره
-1بازار ره اولیه
-2بازار ره ثانویه
47
بازار ره اولیه
نتشار
بار ا
باز ار ره اولیه بازاری است که داراییهای مالی به پشتوانهی ره برای اولین
منتشر میسازند.
چهار گروه عمدهی ره را
در ای بازار ،موسسات مالی فعال ،
یافته است .
ره خانه ،خرید آپارتمان ،ره تجاری و ره کشاورزی از مهمتری فعالیت مؤسسات مالی
است .
در ای بازار ،دارای ویژگیهای اساس ی است از جمله ای ویژگیها
خدمات ره ارايه شده
هر یک از ره توسط مؤسسات مالی میتواند
در
عبارتند از :اندازه ،مبلغ و نرخ هره ،که
متفاوت باشد.
48
بازار ره ثانویه
ی است که خدمات ره عرضه شده توسط موسسات مالی بعد ا ز
باز ار ره ثانویه بازار
در ای باز ار عرضهی مجدد میگردد.
در باز ار اولیه ،
فروش
در باز ار ثانویه موجب میگردد که ریسک نقد شوندگی ،ریسک نرخ هره و ریسک
فروش ره
در ن هداری سبد داراییها کاه یابد.
صادر کننده و فعال اولیه ،
اعتباری مؤسسات مالی
49
بازاررهنمفاهیموعامالن
(بازیگران)
شرکتکنندگان دراینبازارشاملانواع
باشند.
بازیگرانفعالدربخشمالیمی
بهطورکلیعامالناینبازاردرچهار
گردند؛
گروهزیرطبقهبندیمی
-1خلقکنندگان (انتشاردهندگان) رهن
-2خدماتدهندگانرهن
-3بیمهکنندگان رهن
-4سرمایهگذارانرهن
50
بازاررهنمفاهیموعامالن
(بازیگران)
در شکل سنتی بازار رهن ،وام دهنده
ی امور مربوط به انتشار رهن،
کلیه
خدمات رهن ،مدیریت ریسک و تأمین وجوه
را بر عهده دارد.
51
بازاررهنمفاهیموعامالن
(بازیگران)
اما در شکل مدرن ،عالوه بر افزایش
ی امور مرتبط
بازیگران این بازار ،کلیه
های رهن به صورت تخصصی و
با فعالیت
گیرد.
توسط عامالن جداگانه صورت می
52
بازاررهنمفاهیموعامالن
(بازیگران)
-1خلق کنندگان (انتشار دهندگان) رهن
های رهنی ،مؤسسات
های تجاری ،بانک
بانک
های رهنی
پس انداز و وام و شرکت
ترین منتشرکنندگان رهن در بازار
عمده
شوند.
مالی محسوب می
ترین منابع درآمدی خلق کنندگان
عمده
رهن ،شامل درآمد از محل دریافت کارمزد
های
و سود ناشی از فروش رهن با قیمت
شود.
باالتر می
53
-2خدمات دهندگان رهن
وعامالن
بازاررهن
مفاهیم متقاضی،
ارزیابی اعتبار
امور مربوط به
(
بازیگران)جمع آوری
فرآیند وام،
تنظیم پرداخت
های وام و انتقال عایدات به
بازپرداخت
چنین امور مربوط به
گذار و هم
سرمایه
انتقال مالکیت و به فروش گذاردن اموال
رهن ،در شرایطی که وام گیرنده قصور
نماید ،از جمله خدماتی است که توسط
ها و مؤسسات مختلف به عنوان خدمات
شرکت
ی رهن ،در بازار رهن ارایه
دهنده
شود.
می
منابع درآمدی این گروه عمدتا شامل:
ی
کارمزد خدمات(درصد ثابتی از مانده
های متعلقه
وام) ،درآمد حاصل از بهره
به مانده وجوه امانی که به صورت مشترک
داری
بین وام گیرنده و خدمات دهنده نگه
54
بازاررهنمفاهیموعامالن
رهنبازیگران)
-3بیمه کنندگان (
ی رهن ،وام دهنده را در مقابل
بیمه
زیان ناشی از قصور وام گیرنده حمایت
می کند و ریسک اعتباری وام دهنده را
دهد .این نوع بیمه توسط بخش
کاهش می
شود .البته برای
خصوصی ارایه می
ی متقاضیان با درآمد
های خاص(ویژه
رهن
پایین ) این حمایت توسط یک آژانس
گردد.
دولتی فراهم می
رهن اگر چه مورد نیاز وام دهنده
بیمه ی
گیرنده
ی آن توسط وام
باشد اما هزینه
می
شود.
55پرداخت می
بازاررهنمفاهیموعامالن
(بازیگران)
-4سرمایه گذاران رهن
تأمین وجوه ،ایجاد جریان نقدی و
اساسی
کارکردهای
از
ریسک
مدیریت
ی
سرمایه گذاران رهن در بازار ثانویه
های
صندوق
رود.
می
شمار
به
رهن
بازنشستگی ،شرکت های بیمه ،مؤسسات
های
های تعاون و شرکت
سپرده پذیر ،صندوق
ترین
گذاری داخلی و خارجی از مهم
سرمایه
باشند.
گذاران این بازار می
سرمایه
56
انواع شرکت های سرمایه گذاری امالک و مستغالت
-1شرکت های سرمایه گذاری امالک و مستغالت ره ی
-2شرکت های خرید و فروش امالک ومستغالت
-3شرکت های دوگانه
57
انواعرهندربازار
امالکومستغالت
-1
-2
-3
-4
-5
-6
-7
-8
-9
58
رهنبانرخثابت
رهنبانرخهایتعدیلشونده
رهنبانرخکاهشیاتوماتیک
رهنپرداختتدریجی
رهنداراییرشدی
رهنمشارکتدررشدارزش
رهنمشارکتدردارایی
رهناقساطمعکوس
رهنثانویه
-1رهنبانرخثابت
انواعرهندربازار عمدتا
در قراردادهای رهن ثابت که
است ،وام
مربوط به منازل مسکونی
امالکومستغالت
گیرنده با پرداخت مبالغ ثابتی ،به
نماید.
تدریج دیون خود را بازپرداخت می
های ماهیانه ،در طول عمر
چنین پرداخت
هم
گیرد.
رهن صورت می
ویژگی اصلی این نوع قراردادها ،امکان
ی رهن مزبر در بازارهای مالی و
مبادله
تجهیز منابع جدید جهت پرداخت های رهن
جدید است.
از جمله وام رهنی با نرخ ثابت تحت
ی زمان
عنوان بالون است که طبق برنامه
ی قابل
بندی شده ،اصل مبلغ وام یا حصه
ای از آن به طور یک جا در تاریخی
مالحظه
59پیش از موعد استهالک کامل ،بازپرداخت
انواعرهندربازار
امالکومستغالت
های تعدیل شونده
-2رهن با نرخ
در این نوع قرارداد ،نرخ بهره دایما
چه نرخ بهره افزایش
شود .چنان
تعدیل می
های خود را
یابد ،وام گیرنده یا پرداخت
دهد و یا افزایش سررسید وام
افزایش می
را مد نظر دارد .این نوع فراردادها در
واقع کمکی به وام دهنده است تا زیان
حاصل از تورم را جبران نماید.
معموال نرخ بهره در این نوع رهن 1 ،تا
2درصد زیر قیمت رهن با نرخ ثابت است
60
انواعرهندربازار
-3رهن با نرخ کاهشی اتوماتیک
امالکومستغالت
در این نوع قرارداد ،وام دهنده به طور
اتوماتیک نرخ مؤثر بر رهن را در زمانی
دهد .بر
یابند کاهش می
ها کاهش می
که نرخ
خالف رهن با نرخ متغیر ،زمانی که نرخ
بهره در این نوع قرارداد به طور کاهشی
و نزولی تعدیل می شود ،آن افزایش
یابد.
نمی
وام دهنده این نوع رهن را به عنوان
راهی برای حفظ مشتریان از طریق تامین
مجدد مالی از رهنی به رهن دیگر ،در
یابد ،استفاده
مواقعی که نرخ کاهش می
کند.
61می
انواعرهندربازار
امالکومستغالت
-4رهن پرداخت تدریجی
ها از
در این نوع قرارداد رهن ،پرداخت
مبلغ کم آغاز شده و با گذشت زمان
یابد.
افزایش می
این روش رهن برای وام گیرندگان جوان
که از ظرفیت بازپرداخت افزایشی در طول
باشد.
مدت وام برخورد دارند ،مناسب می
چنین خطر برای قرض گیرنده و مؤسسات
هم
مالی ،درمواقعی که افزایش درآمد مورد
یابد ،وجود دارد.
انتظار وقوع نمی
62
انواعرهندربازار
-5رهنداراییرشدی
امالکومستغالت
پرداختهایاولیه
درایننوعقرارداد،
مشابهرهنمشارکتی استبااینتفاوت
کهباگذشتزمانوعمررهنافزایشمی
یابد.
ای
ی قرض گیرنده
این نوع رهن ،به وسیله
تری
ها در طول کوتاه
که قصد دارد پرداخت
از زمان تعیین شده در قرارداد رهن
گردد.
صورت پذیرد ،استفاده می
مشابهقراردادرهنپرداختتدریجی،قرض
گیرندهچگونگیافزایشدرآمدخودرادر
طولعمررهن،مدنظردارد
63
انواعرهندربازار
-6رهن مشارکت در رشد ارزش
امالکومستغالت
این نوع رهن ،به عنوان جدیدترین و
بدیع ترین روش پرداخت رهن است ،که در
آن وام دهنده ،در برابر تورم نیز بیمه
می شود .زیرا در این نوع رهن ،وام
دهنده در افزایش دارایی رهن شده شریک
باشد.
می
های بهره باال است ،این
زمانی که نرخ
شود .زیرا،
روش به طور عمده استفاده می
ی باال
قرض گیرنده قدرت رهن با نرخ بهره
را ندارد.
64
انواعرهندربازار
-7رهن مشارکت در دارایی
امالکومستغالت
این رهن ،مشابه قرارداد رهن مشارکت در
رشد ارزش است با این تفاوت که سهم
گذار خارجی در شراکت امالک بیشتر
سرمایه
ی رهن است.
در عرضه
ی مالی
از مؤسسه
گذار ،شرایط پرداخت کمتر امالک
سرمایه
یا پرداخت های ماهانه را فراهم می
سازد.
این روش برای مالکانی که توانایی
گیرد.
باالیی ندارند ،مورد توجه قرار می
65
انواعرهندربازار
امالکومستغالت
-8رهن اقساط معکوس
بر اساس این نوع قرارداد رهن ،قرض
ی منظمی
های ماهانه
ی رهن ،پرداخت
گیرنده
ی مالی نسبت به بازار اخذ
از مؤسسه
کند.
می
زمانی که سررسید رهن در این روش در
اختیار است فروش امالک جهت بازپرداخت
گیرد.
بدهی مد نظر قرار می
66
انواعرهندربازار
-9رهن ثانویه
امالکومستغالت
ی بخشی
ها به وسیله
در رهن ثانویه ،وام
گردد
از امالک قبلی رهن اولیه ،تضمین می
ی رهن ثانویه ،بعد از رهن
و دارنده
گیرد.
ها را به عهده می
اولیه ،پرداخت
شود که نرخ بهره در
این امر باعث می
رهن ثانویه بیشتر از رهن اولیه باشد.
در حدود 15درصد از دارندگان رهن
اولیه ،دارندگان رهن ثانویه هستند
67
تاثیر سرمایه گذاران موسسه ای
کارکردها و نق های سرمایه گذاران موسسهای
سرمایه گذاران موسسه ای دو کارکرد و نق در بازار سهام به ور عام و یک
نق سوم هم مختص بازار REITایفا می نمایند.
68
تاثیر سرمایه گذاران موسسه ای
اولین کارکرد از آن جا ناش ی می شود که سرمایه گذاران موسسه ای به ور
در
در باز ار را جم آوری می نمایند ،بنابرای
دایم ا العات قیمت گذاری سهام
ی نق دارند ،مطرح
در قیمت گذار
واق ممک است به عنوان نهادهایی که
شوند.
69
تاثیر سرمایه گذاران موسسه ای
مقدار قابل
دومین نق ،با توجه به ای که سرمایه گذاران موسسه ای
توجهی از یک سهام را ن ه داری می کنند ،بنابرای درباره ی عملکرد شرکت و
تیم مدیریتی آن ،حساس می باشند.
در نتیجه به سمت
نیاز و هم قدرت رای دارند ،
از آن جایی که هم دان مورد
نظارت بر تصمیمات سرمایه گذاری و تامین مالی تمایل زیادی نشان می دهند.
70
تاثیر سرمایه گذاران موسسه ای
سومین کارکرد ممک است فقط برای بازار سهام REITکاربرد داشته باشد.
شرکت
ای نق عبارت است از اعتبار بخشیدن و دادن قابلیت اتکا به هر
ناشناخته ای که در مرحله ی شروع فعالیت قرار دارند و سرمایه گذاران
موسسه ای به عنوان حامی و پشت بان آن عمل می نمایند.
71
ابزارهایمالیرهنی
(اوراقبهاداربه
پشتوانهیامالکو
مستغالت)
72
اوراق وجود دارد که عبارتند از :
لزوم شناخت اوراق بهادار به
امالک و
پشتوانه
مستقالت و رونق
که توسعه
ی است
این
-1دلیل نخست
ی یک در
های درجه
بازار مالی کارگزاری
ایاالت متحده منوط به وجود این اوراق
باشد .بکار بستن انواع ابتکارات در
می
های
خلق این نوع اوراق بهادار به بانک
گذاران آمریکا این
گذار سیاست
سرمایه
های
دهد تا نسبت به پیشرفت
امکان را می
آتی و به تبع آن اصالح بیشتر و بهتر
تری پیدا کنند.
بازار وام دید وسیع
گذاران در سایر ممالک بر این
سیاست
اند که رونق و افزایش این اوراق
عقیده
ای بازار در کشورشان الزم و
برای تغذیه
ضروری است.
73
اوراق رهنی
وام رهنی یا اوراق رهنی عبارت از وامی
ی مستغالت اعطا
است که به پشتوانه
ی آن امالک و
گردد و تضمین و وثیقه
می
باشد.
مستغالت می
این اوراق نوعی ابزار بدهی تضمین شده
به وسیله ی دارایی های واقعی (فیزیکی)
نظیر زمین و ساختمان است که وام
گیرنده را مجبور به پرداخت مبالغ
معینی می نماید.
وام رهنی این حق را به وام دهنده می
دهد که چنان چه وام گیرنده قصوری
مرتکب شود (به طور مثال در پرداخت
بدهی خود کوتاهی کند) وثیقه را توقیف
نموده و ملک مورد وثیقه را به تصرف
74
منظورازطرحوامرهنی،مشخصاتنرخ
انواعطرحهایوام
یوامرهنی
بهره(ثابتیاشناور)،دوره
رهنی
وروشیاستکهسرمایهیاصلی
چند
بازپرداختمیشود.
نمونهازمهمترینطرحهایوامرهنی
عبارتنداز:
-1اوراقرهنیبانرخثابتپرداختو
استهالککامل
-2اوراقرهنیبانرخقابلتعدیل()ARM
-3اوراقرهنیبالونی
-4اوراقرهنیدومرحلهای
-5اوراقرهنیسهامدرحالرشد)(GEM
-6اوراقرهنیباپرداختطبقهبندی
شده)(TPM
75
-1اوراق رهنی با نرخ ثابت پرداخت و
کامل
استهالک
انواعطرحهایوام
رهنی
ی این طرح این بود که وام
ی اولیه
ایده
گیرنده عالوه بر
سرمایه را در مدت
مشابه بازپرداخت
ی رهن نامیده
دوره
پرداخت بهره ،اصل
مقرری به صورت اقساط
نماید که سررسید یا
شود.
می
ی پرداخت اصوال به صورت ماهیانه
دوره
ی وام رهنی
ی پرداخت ماهیانه
است .نحوه
طوری طراحی شده است که پس از پرداخت
بندی شده ،مانده وام
آخرین قسط زمان
رهنی وصول نشده صفر شود .به عبارتی
وام رهنی به طور کامل بازپرداخت و یا
76مستهلک گردد.
-2اوراقرهنیبانرخقابلتعدیل
انواعطرحهایوام
رهنی
تر
این نوع رهن ،به دلیل نرخ های پایین
در مقایسه با رهن دارای نرخ ثابت از
جذابیت بیشتری برخوردار است .در این
روش ،رهن با یک نرخ پایین شروع و طی
ها
دوره های معینی بر اساس برخی شاخص
از جمله لیبور 6ماهه (نرخ بهره ی بین
داری و یا با
بانکی) و نرخ اوراق خزانه
ی تامین وجوه وام دهنده،
توجه به هزینه
ی خدمات
شود .در این روش هزینه
تعدیل می
در مقایسه با رهن با نرخ ثابت باالتر
است.
77
بالونی
رهنی
اوراق
3
انواعطرحهایوام
رهنی
این نوع وام رهنی دارای نرخ ثابت است
ی زمان بندی شده ،کل اصل
که طبق برنامه
ای از آن
ی قابل مالحظه
مبلغ وام یا حصه
به صورت یک جا در تاریخی پیش از آن که
وام رهنی به طور کامل مستهلک شود،
گردد.
بازپرداخت می
وام دهنده امکان تامین مالی بلند مدت
گذارد ،اما
را در اختیار وام گیرنده می
های معینی مجددا
نرخ قرارداد در تاریخ
گیرد .به
مورد بررسی و مذاکره قرار می
عبارتی ،در یک وام رهنی بالون ،سررسید
تر از سررسید معین
واقعی ،کوتاه مدت
باشد.
78شده می
انواعطرحهایوام
ای
رهنی دو مرحله
-4اوراق رهنی
های بالونی
ها مشابه وام
این نوع رهن
ای
باشند ،اما دارای ساختار دو مرحله
می
ها دارای نرخ ثابت برای
هستند .این وام
های اول که معموال 5تا 7ساله است
دوره
شوند.
و پس از آن مجددا تنظیم می
ی جدید لزوما معادل نرخ رهن
نرخ بهره
ی قبل و یا نرخ
های دوره
در پرداخت
تامین مالی مجدد نخواهد بود.
79
انواعطرحهایوام
رشد
-5اوراقرهنیسهامدرحال
رهنی
اوراق رهنی سهام در حال رشد عبارت است
از اوراق رهنی که در آن ،هر پرداخت،
بزرگتر از پرداخت قبلی است .نخستین
پرداخت ماهیانه ی اوراق رهنی مانند
باشد.
اوراق رهنی با پرداخت معین می
تر در هر ماه طوری
های بزرگ
پرداخت
سرمایه
اصل
که
اند
شده
محاسبه
اصل
بنابراین،
گردد.
بازپرداخت
ی اوراق رهنی سهام در حال رشد،
سرمایه
شود.
تر بازپرداخت می
سریع
80
-6اوراقرهنیباپرداختطبقهبندی
شده
انواعطرحهایوام
رهنی
طرح دیگری از اوراق رهنی با پرداخت
ماهیانه و نرخ ثابت وجود دارد که در
شود که اوراق
بندی می
طول زمان رتبه
رهنی با پرداخت طبقه بندی شده نام
اولیه
ی
ماهیانه
های
پرداخت
دارد.
باشد.
تر از اوراق رهنی سنتی می
پایین
هیچ استهالک منفی وجود ندارد زیرا
استردادها از طریق حساب مشتری صورت
گیرد و پوششی است بر کسری بهره.
می
حساب مشتری زمان ایجاد وام از سوی وام
گیرنده ،وام دهنده و یا شخص ثالث از
ی تجاری
ی مرتبط یا مؤسسه
81قبیل مؤسسه
انواعطرحهایوام
اوراق رهنی
-7اوراق رهنی قراردادی و
بیمه شدهرهنی
زمانی که وام دهنده ،وام مورد نظر را
بر اساس میزان اعتبار وام گیرنده و
اندازد،
تضمین اوراق رهنی به جریان می
شود.
اوراق رهنی قراردادی نامیده می
وام دهنده ممکن است جهت پرهیز از قصور
وام گیرنده در بازپرداخت وام از وی
بخواهد که وام را بیمه کند .هزینه
بیمه از قبل یا بصورت ماهیانه توسط
باشد.
وام گیرنده قابل پرداخت می
82
مکانیزم اعطای وام رهنی
متقاضیان خرید واحدهای مسکونی به
منظور تأمین مالی و بعضا استفاده از
های مالیاتی به بازار رهن روی
تخفیف
آورند .این متقاضیان ابتدا درخواست
می
وام خود را ارایه نموده و پس از
ی گزارش کیفیت
ارزیابی دارایی و تهیه
اعتباری توسط خدمات دهندگان رهن ،نسبت
ها اقدام
به رد یا پذیرش درخواست آن
شود.
می
وام دهنده به منظور کاهش ریسک اعتباری
ی متقاضی وام
خود عوامل زیر را درباره
دهد.
مورد توجه قرار می
-1ظرفیت
-2اعتبار
83
در
بازار ره امالک و مستغالت
ایران
84
بازار ره امالک و مستغالت در ایران
توسعهی کشور ،کمبود مسک و
ظرفیتهای با ی
علیرغم
در کشور ما
معضل تأمین مالی آن از مشکالت اساس ی اقتصادی و اجتماعی کشور است.
تأثیر روند متغیرهای کالن
اگر چه دوره های رونق و رکود بخ مسک تحت
در کوتاه مدت ،شکاف قابل توجه عرضه و تقاضای
میباشد ،اما
اقتصاد
مسک ،ناکارآمدی س ستم تأمین مالی و پایین بودن درآمد خانوارها ،ع الوه بر
شاخصهای کالن
سایر
ناپایداری شاخص های اقتصادی بخ مسک ،
نیز تحت الشعاع قر ار می دهد.
اقتصادی کشور را
85
بازار ره امالک و مستغالت در ایران
میکند .ای باز ار دارای بازی ران
همچنان به شکل سنتی عمل
باز ار ره ایران
اقشار،
مالی ،متکی به پس اندازهای محدود
هزینهی با ی تأمین
محدود،
سقفهای
نرخها و
حمایتهای یارانه ای دولت و نظام بانکی از جمله
هدف و
اعنبارات است.
در کشور چه به دها بسترهای قانونی و حقوقی و چه از
فعالیتهای ره ی
میشوند.
هینهی آن ،ناتوان تلقی
تجهیز مناب و تخصیص
در
نظر ابزاری
86
بازار ره امالک و مستغالت در ایران
قر ار دارد ،
در سطح پایی ی
سایر کشورها
در مقا سه با عملکرد
باز ار ره ایران
آمار مانده سهیالت اعطایی به بخ مسک که عمدتا شامل
به وری که
کمتر از 10درصد
سهیالت ره ی می شود ،نسبت به تولید ناخالص داخلی ،
در برخی کشورهای اروپایی مانند هلند و انگلستان
در حالی است که
است .ای
بین 30تا 60درصد می باشد.
87
بازار ره امالک و مستغالت در ایران
در ایران ،سا نه پاسخگوی
مؤسسهی ره ی
عمدهتری
بانک مسک به عنوان
در مقا سه با 5/1
حداکثر 150هز ار متقاض ی خرید مسک است .ای رقم
انداز مسک ،حاکی از ظرفیت پایین باز ار ره
گذار صندوق پس
سپرده
میلیون
در تهران و
میباشد .عالوه بر ای پوش پایین سهیالت مسک به ویژه
کشور
شهرهای بزرگ و هم چنین کوتاه بودن دوره ی بازپرداخت سهیالت ( 14سال
میرود.
شمار
در مقا سه با 30سال) از دی ر نواقص باز ار ره کشور به
88
بازار ره امالک و مستغالت در ایران
در راستای توسعه و
سایر کشورها و
بنابرای ضروری است با
نظر به تجار
عمیق باز ار مالی کشور ،چال ها و توسعه ی باز ار ره مورد توجه قر ار گیرد
در قالب یک
نیاز
و الزامات حقوقی و قانونی و هم چنین نهادها و ابزارهای مورد
برنامه ی مدو ن میان مدت و بلندمدت فراهم شود.
89
مناب و ماخذ:
-1هیبتی ،فرشاد ،نیکومرام ،هاشم و رهنمای رودپشتی ،فریدو ن ]،[1387
”بازارها و نهادهای مالی“
-2رهنمای رودپشتی ،فریدون و امیرحسی ی ،زهرا ]” ،[1390باز ار ره و
هادار به پشتوانه امالک و مستغالت“
اوراق
ی ج.ا.ا ،.اداره بررسیها و سیاستهای اقتصادی ،گزارش
-3بانک مرکز
اقتصادی و ترازنامه بنک مرکزی ج.ا.ا ،.سالهای مختلف.
آمار مانده خالص سهیالت
ی ج.ا.ا ،.اداره ا العات بانکی ،
-4بانک مرکز
اعطایی بانکها و موسسات اعتباری به تفکیک بخ های اقتصادی ،سالهای
مختلف
90
91