Transcript Öğrenci Merkezli Ders Notu-2

1
EGIT 112
8. ÜNITE
BİLİŞSEL YAKLAŞIM
BİLİŞSEL YAKLAŞIM
2

Korhan ile Berk ayni sınıfta ders dinlemislerdir.

Dersin sonunda öğretmenin sorduğu soruları




Korhan doğru olarak yanıtlarken,
Berk yamtlayamamıştır.
Bu iki öğrenciye öğretmen tarafından sunulan
uyarıcılar aynı olmasına ve
Öğretmen tarafından her iki öğrenciye de pekiştireç
verilmemesine rağmen, niçin Korhan Berk'ten daha iyi
oğrenmiştir?
BİLİŞSEL YAKLAŞIM
3

Bu sorunun yantını davranışçı yaklaşımla açıklamak
oldukça güçtur.

Bilişsel kuramcılar yukandaki örnekte gözlenen farklılığı
öğrenmedeki içse! süreçlerle açıklamaya çalışmaktadır.

Bu görüşe göre bireyin yeni gelen bir bilgiyi
öğrenebiimesi için,
öğrenme sürecine zihinsel olarak etkin katılması,
 diğer bir değişle kendine sunulan uyancılan seçmesi,
 kendisi için anlamlı hale getirmesi ve
 uygun tepkiyi üretmesi gerekir (Shuell,1986).

BİLİŞSEL YAKLAŞIM
4
1912-13 yıllarında



Amerika'da davranışcı yaklaşımı benimseyen psikolog
ve eğitimciler öğrenmeyi, uyarıcı ile davranış arasında
bağ kurma işi olarak ele alırken,
Almanya'da bir grup bilim adamı da öğrenmede önemli
rol oynayan doğrudan gözlenemeyen bilişsel süreçlerle
ilgilenmeye başlamıştır.
Bu küçük grup kendilerine "Gestalt psikologları" adını
vermiştir.
BİLİŞSEL YAKLAŞIM
5

Gestalt psikologlarının özellikle algı üzerine
yaptıklan araştırmalarla başlayan,
öğrenmedeki bilişsel süreçlere yönelik çalışmalar,

daha sonra Piaget'nin bilişsel gelişim kuramı,

Atkinson ve Shiffrin'in bellek modelleri,


Bruner ve Ausubel'in öğretim modelleri ile hızla
gelişmiş ve bilişsel kuramlar adı altında
toplanmıştır.
BİLİŞSEL YAKLAŞIM
6
Bili§,

insan zihninin
 dünyayı ve çevresindeki olayları anlamaya yöneiik yaptığı
zihinsel işlemlerin tümüdür.





Dıştan alınan uyanımların algılanması,
önceki bilgilerle karşılaştırılması,
yeni bilgilerin oluşturulması,
elde edilen bilgilerin belleğe depolanması, hatırlanmasi ile
zihinsel ürünlerin kalite ve mantık yönünden değerlendirilmesi,
bilis kapsamma giren zihinsel süreçlerle ilgili etkinliklerdir
(Fidan, 1986).
Tanımından da anlaşılacağı gibi biliş oldukça kapsamh bir
kavramdır.
Davranışçı Yaklaşım ve Bilimsel
Yaklaşım Arasındaki Temel Farklar
7
1.




Davranışçı Psikologlar, davranışa neden olan ve
davranışı takip eden uyancıları gözleyerek,
öğrenmeye açıklık getirmeye çalışmışlardır.
Bilişsel kuramcılar ise, uyarıcının birey tarafmdan
algılanmasından itibaren,
bireyde meydana gelen içsel süreçler ve öğrenmeye
etki eden bireysel ozelliklerle ilgilenmektedirler.
Davranışçı Yaklaşım ve Bilimsel
Yaklaşım Arasındaki Temel Farklar
8
2

Davranışçı yaklaşıma göre davranış öğrenilir.

BilişseI yaklaşıma göre ise bilgi öğrenilir.

Bilgide meydana gelen değişme davranışa
yansır (Shuell, 1986;WooIfoik,1993).
Davranışçı Yaklaşım ve Bilimsel
Yaklaşım Arasındaki Temel Farklar
9
3

Her iki yaklaşım da pekiştirece önem verir.

Davranişçı yaklaşımda pekiştireç davranışı
kuvvetlendirir ve dıştan verilen pekiştireç!er
öğrenmede önemli rol oynar.

Bilişse! kuramcılara göre dıştan verilen pekiştireçler
öğrenen için, yaptığı davranışın doğruluğu hakkında
dönüt sağlar
Öğrenmede, başarılı olma, belirsizlikten kurtulma gibi
içsel pekiştireçler önemli rol oynar (Woolfoik, 1993).

Davranışçı Yaklaşım ve Bilimsel
Yaklaşım Arasındaki Temel Farklar
10
4.




Her iki yaklaşımda da öğrencinin aktif olması gerekir.
Ancak davranışçı yaklaşımda öğrenen,
uyarıcılarla etkileşimde bulunmak ve pekistireç almak
için aktif olmailıdır.
Bilişsel yaklaşımda ise öğrenen, dikkatini kontrol ederek
uyancıları seçerek, onları anlamlı hale getirip
kodlayarak öğrenme sürecine aktif olarak katılır.
Davranışçı Yaklaşım ve Bilimsel
Yaklaşım Arasındaki Temel Farklar
11
5.




Davranışçı kuramlar, daha çok kontrollü laboratuvar
ortammda, çoğunlukla hayvanlar üzerinde araştırmalar
yaparak öğrenmeyi açıklayan genel ilkeleri bulmaya
çalışmışlardır.
Bu nedenle genellikle basit davranışların kazandırılması
üzerinde durmuşlardır.
Bilişsel kuramcılar insanlann doğal çevre içinde değişik
durumlarda nasıl öğrendiklerini araştırmışlardır.
Bilissel kuramcılar,



kavram ve ilke öğrenme,
problem çözme,
Eleştiriel düşünme gibi bilişsel yönü ağırlık taşıyan daha
karmaşık davranışların öğrenilmesini açıklamaya calışmışlardır
(Shuell,1986).
BİLGİYİ İŞLEME KURAMI
12
Bilişsel öğrenmeyi

en kapsamlı biçimde

algılayan kuramdır.
BİLGİYİ İŞLEME KURAMI
13
Bilgiyi isleme kuraminm iki temel sayIltIsI vardIr:
1. Öğrenme sürecine öğrenci aktif olarak
katılmak zorundadır.
2. Önbilgiler ve bilişsel beceriler öğrenmeyi
etkiler.
(Seifert,1991)
BİLGİYİ İŞLEME KURAMININ ÖĞELERİ
14

Öğrenmeye etki eden iki temel unsur vardır.
1.
bilginin depolandığı bellekler,
2.
bu belleklere bilginin
a.
b.
c.
işlenmesini,
saklanmasını ve
hatırlanmasını sağlayan yürütücü kontrol süreçleridir.
BİLGİYİ İŞLEME KURAMININ ÖĞELERİ
15

bilgi sırasıyla
1.
2.
3.
duyusal,
kısa süreli ve
uzun süreli
belleklerde saklanır.
BİLGİYİ İŞLEME KURAMININ ÖĞELERİ
16
Duyusal kayıtta bilgi
•
çok küçük bir zaman dilimi içinde kalır, sonra unutulur.
Duyusal kayıtta çok sayıda uyarıcı geldiği halde,
bu uyarıcıların çok azı kısa süreli belleğe geçer
17
BİLGİYİ İŞLEME KURAMININ ÖĞELERİ
Bilgiyi İşleme Sistemi
BİLGİYİ İŞLEME KURAMININ ÖĞELERİ
18
•
Kısa süreli belleğin,
•
bilgileri saklama

süresi ve

kapasitesi çok sınırlıdır.
BİLGİYİ İŞLEME KURAMI
19
Ancak kısa süreli bellek

bilgilerin kullanılmasını ve

uzun süreli belleğe aktarılmasını sağlar.
BİLGİYİ İŞLEME KURAMININ ÖĞELERİ
20
Uzun süreli belleğin ise

hem bilgileri saklama süresi

hem de kapasitesi sınırsızdır.

bilgiler genellikle
 şemalar
ve
 önermeler biçiminde korunur.
BİLGİYİ İŞLEME KURAMININ ÖĞELERİ
21


Uzun süreli bellek
Bilişsel psikologlar uzun süreli belleğe depolanan
bilgilerin türü ve örgütleniş biçimlerine göre 3 türlü
bellek tanımlamaktadırlar:
1. Anlamlı Bellek; bilgi anlamlı hale gelir.
2. Anısal Bellek; yaşadığmız olaylar depolanır.
3.İşlemsel Bellek; belli bir işin yapılması için gerekli işlem
basmaklarını depolandığı yerdir.
BİLGİYİ İŞLEME KURAMININ ÖĞELERİ
22



Bazen ders çalışırken 3-4 sayfa okuduktan
sonra,
okuduklarımızdan aklımızda hiçbir şey
kalmadığını fark ederiz,
Bilgi işIem kuramına göre bu durumda bilgilier
hangi bellege kaydolmuştur?
YÜRÜTÜCÜ KONTROL SÜREÇLERİ
23
Bilgilerin
 çevreden alınıp
 uzun süreli belleğe işlenmesi sürecinde,
 algı,
 dikkat,
 tekrar,
 anlamlandırma
ve
 örgütleme (gruplama) önemli rol oynar.
YÜRÜTÜCÜ KONTROL SÜREÇLERİ
24
Bireyin neyi öğreneceğini

seçici algı,
Öğrenme düzeyini ise

bilgileri kodlamada kullandığı stratejiler belirler.
YÜRÜTÜCÜ KONTROL SÜREÇLERİ
25

Uzun süreli bellekteki bilgilerin

davranişa dönüşmesi için ise hatırlama sürecinin

iyi çalışması gerekir.
İşleme düzeyi kuramcıları ve bilgi
26

Bilginin hangi belleklere işlendiğinden çok,

zihinsel olarak analiz edilme derecesi üzerinde dururlar.
Organizma tarafından



dış dünyadan alınan uyarıcılar ya da
bilgiler farkli duzeylerde belleğe işlenir.
Bilgiyi işleme süreci ne kadar derin olursa, bilgi o kadar
kolay hatırlanır.
Yapılandırmacı kuram
27

bütün bilgiler birey tarafından oluşturulur.
Birey tarafından oluşturulan bilgi,

kişinin öğrendiğinden ve

anladığından daha çoktur.
Yapılandırmacı kuram
28
Öğrenmede

bireyin ön bilgilerinin yanı sıra

kültürel ve

sosyal içerik de önemli rol oynar.
Yapılandırmacı kuram
29
Belli bir durumda

doğru oiarak kabul edilen bilgi,

başka koşullar altınnda yanlış kabul edilebilir.
Bilişsel kuramcılar ve öğretme kuramları
30
 buluş
yoluyla
ve
 sunuş
yoluyla öğretimdir.
Buluş yoluyla öğretim
31



sunulacak bilginin yapısı,
bilgiyi sunuş sırası önemli rol oynar.
öğrenci belli bir konunun yapısını tümevarım yoluyla
öğrenir.
Buluş yoluyla öğretim
32

öğrenciye bol örnek verilir,

öğrencinin
 bu
örnekleri inceleyerek
 bilgiyi
 kendisinin bulması sağlanır.
Buluş yoluyla öğretim
33
Başarılı olması için,
 öğrencinin
güdülenmesi,
 öğretmenin öğrenciye rehberlik etmesi ve
 öğrencinin olumlu davranışlarının pekiştirilmesi gerekir.
Sunuş yoluyla öğretim
34

Tümdengelim yaklaşımı kullanılır.

Öğrenci kendisine sunulan bilgileri öğrenir.

Öğrenme anlamlı olmalıdır.
 öğrencinin
yeni gelen bilgilerle eski bilgileri arasında
bağ kurması gerekir.
 örgütleyiciler
bireyin bu bağı kurmasına yardım eder.
Gagne’nin Öğretim Durumları
Modelleri
35
Gagne
 öğretimin
düzenlenmesinde sekiz öğeye yer verilmesi
gerektigini savunmaktadir.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
dikkat çekme,
öğrenciyi hedeften haberdar etme,
önbilgilerin hatırlatılması,
uyarıcı materyalin sunulması,
öğrenciye rehberlik etme,
davranışı ortaya çıkarma,
dönut-düzeltme verme,
kalıcılığı ve transfer! sağlamadır.
Gagne’nin öğrenme aşamaları
ÖĞRENME
SÜREÇLERİ
36
DİKKAT
BEKLENTİ
ÇALIŞAN BELLEK İÇİN HATIRLATMA
SEÇİCİ ALGI
ÖĞRETİM DURUMLARI
1. DİKKAT ÇEKME
2. ÖĞRENCİYE HEDEFLER HAKKINDA BİLGİ
VERME
3. ÖNBİLGİLERİN HATIRLATILMASI
4. UYARICI MATERYALİN SUNULMASI
UZUN SÜRELİ BELLEĞE KODLAMA
5. ÖĞRENCİYE REHBERLİK ETME
TEPKİDE BULUNMA
6. DAVRANIŞI ORTAYA ÇIKARMA
PEKİŞTİREÇ
7. DÖNÜT-DÜZELTME VERME
HATIRLAMA
8. KALICILIĞI VE TRANSFERİ SAĞLAMA