Transcript File
Уушгины хатгалгаа (pneumonia) ЭХЭМҮТ, ЭТҮЧА А.Оюунчимэг 2014 он 1 ХХХШ: • Амьсгалын хямрал • Цус эргүүллийн хямрал • Хоргүйсгэл зохицуулгын тогтолцооны хямрал 2 Уушгины хатгалгаа •Ларингит: Төвөнхийн бачуурал. •Бронхит: амьсгалын том гуурс болон трахей ба бронхийн үрэвсэл •Бронхиолит: Жижиг бронхийн ба бронхиолийн үрэвсэл, альвеолын зайг хамрахгүй. •Пневмони: Альвеолын зайг хамарна (амьсгалын доод замын төгсгөлийн хэсэгт нян, вирус үржсэний улмаас ) 3 Уушгины хатгалгаа •Үрэвслийн хариу урвал альвеолд явагдах •Сурфактант алдагдан, агаараа алдсанаас уушги хөшингө хатуу болох •Альвеол- капиллярын мембран зузаарснаас хүчилтөрөгчийн нэвчилт алдагдах •Капиллярын дотровч гэмтэх •Дүгнэхэд уушгины паренхима эдийн үрэвсэл 4 Уушгины хатгалгаа •Үүсгэгч: нян, вирус •Тохиолдол : Бронхит – 34% Бронхиолит – 29% Хатгалгаа – 29% •Ангилал : Маш хүнд хатгалгаа Хүнд хатгалгаа Хатгалгаа Хатгалгаагүй, ханиад шуухнаа 5 ETAT: В – Breathing Амьсгалах байдлыг ажиглах, амьсгалахад бэрхшээлтэй байх Хамрын угалз сарталзах - хатгаанд бий Хөхрөлт – хатгаанд бий Яраглах – хатгаанд бий Толгойгоо дохилзуулан амьсгалах – бөглөршил+ хатгаанд бий 5. Амьсгалын тоо хэт олон байх –хатгаанд бий 6. Тайван үед хяхатнаа амьсгал – төвөнхийн бачуурал 7. Цээж хүчтэй хонхолзох –хатгаанд бий 1. 2. 3. 4. 6 Маш хүнд хатгалгаа: •Төвийн хөхрөлт, О2 Sat <90% •Хөхөж, ууж чадахгүй, эсвэл уусан бүхнээрээ бөөлжих •Татах, ухаан бүдгэрэх, ухаан алдах •Хамрын угалз сарталзах •Яраглах •Толгойгоо дохилзуулан амьсгалах •Цээж хонхолзох •Амьсгалын тоо олшрох •Байршмал шаржигнуур уушгинд сонсдох •Эмчилгээ: Эрчимт эмчилгээнд 7 Хүнд хатгалгаа •Цээж хонхолзох •Амьсгалын тоо олшрох •Уушгинд байршмал шаржигнуур ба хэржигнүүр •Эмчилгээ: Ердийн тасагт 8 Хатгалгаа •Амьсгалын тоо олшрох (ханиалгах) •Уушгинд хэржигнүүр Гэрээр эмчлэх: •Антибиотик 5 хоног •Ханиалга зөөлрүүлэх эм • Хүндэрвэл эргэж ирэхийг эхэд зөвлөх •2 хоногийн зайтай давтан үзэх 9 Хатгалгаагүй Гэрээр эмчлэх: • Ханиалга зөөлрүүлэх эм •Дэмжих эмчилгээ •Ханиалга намдахгүй бол 5 хоногийн зайтай үзэх • 30 хоног ханиалгавал сүрьеэг үгүйсгэх (хүзүүний булчирхай, БЦЖ- ийн сорви, уушгины зураг) 10 Яаралтай тусламжийн хуудас Заавал үзэх: • АТ • ЗЦТ • Халуун /цельс/ • АД- манжет байхгүй байдаг, ДАД үзвэл сайн байна. • O2 Sat–пульсоксиметрээр хэмж • FiO2 – хэдэд вэ? Нэмж: • RT • GCS • Шээсний гарц = мл/кг/цагт 11 Хүчилтөрөгч эмчилгээ хийх /амьсгалын дутагдалтай бол/ • O2 Sat –пульсоксиметрээр хэмж • FiO2: - L/min – тохируул - Өгөх арга -сонго 12 Нярайд: •Амьсгал олширсон •Диффузный хэржигнүүртэй •Рентгенд том нэвчдэст бронхийн зураглал тодорсон сүүдэргүй, Үүсгэгч: Грам хасах нян- E.coli Listeria monocytogenes Strep group B 13 Нярайд Хэрэглэх антибиотик: Гентомицин 5 мг/кг BID, эсвэл 7.5 мг/ кг/24h Ампициллин 40- 80 мг/ кг /24h TID Пенициллин 50000- 75000ед/кг/ 6-8 цагаар 14 2 сараас 5 насанд: •Халуурах •Амьсгал олшрох ба бусад шинжүүд байх •Рентгенд дэлбэг хамарсан нэвчдэс Үүсгэгч: Strep pneumonia, extus 10% Hib, extus 5-10% Staph aureus, extus 20-30% 15 2 сараас 5 насанд : Хэрэглэх антибиотик: Амоксациллин Амоксациллин clavulanate- Co-amoxiclav Цефалоспорины 2 ба 3-р бүлгийн эм: цефураксим, цефотаксим Na … 16 Цефалоспорины бүлгийн антибиотикийн ангилал Нэгдүгээр үе- цефазолин, цефалексин, цефадроксил /манайд – cedoxyl/ Хоёрдугаар үе - цефаклор, цефуроксим,цефамандол, цефаметазон, цефонизид, цефотетан. Гуравдугаар үе – цефтриаксон (роцефин, терцеф), цефексим, цефтазидим (фортум, цефтазим), цефоперазон, цефотаксим (клафоран), цефепрозил. Дөрөвдүгээр үе – цефепим, цефпиром. 2 сараас 5 насанд: •Халуурахгүй •Амьсгал олширсон •Хэржигнүүртэй •Рентгенд нэвчдэст сүүдэргүй бол Үүсгэгч : Хламид ЦМВ RSV Аденовирус Pertusis… 18 2 сараас 5 насанд: Хэрэглэх антибиотик: •Эритромицин 50 / мг/ кг/ хоногт QID 7-10 хоног, эсвэл макропен тунгаар нь, азатрил 10мг/кг/хоногт, өдөрт 1 удаа, 3-5 хоног •Сульфметаксазол 50 / мг/ кг/ хоногт BID 7-10 хоног •Дэмжих эмчилгээ 19 5-с дээш ба өсвөр насанд: •Халуурсан •Амьсгал олон •Рентгенд нэвчдэс сүүдэртэй Үүсгэгч : Пневмококк Антибиотик: Пенициллин Амоксациллин Цефалоспорины 2, 3 –р бүлгийнх 20 5-с дээш ба өсвөр насанд: •Халуурахгүй •Цэртэй ханиах •Уушгинд хэржигнүүртэй • Рентгенд нэвчдэс сүүдэргүй Үүсгэгч: Микоплазм Хламид Антибиотик: • Эритромицин 30- 40 мг /кг /хоногт QID, эсвэл азатрил 10мг/кг/хоногт, өдөрт 1 удаа, 3-5 хоног • Доксациллин 2-4 /мг кг/ хоногт BID 21 Плеврийн шингэнд: •Өтгөн идээ байвал: Staph ба Hib •Цус байвал Streph group A •Муухай үнэртэй байвал анаэробууд 22 Дэмжих эмчилгээ •Дулаан байлгах •Хангалттай уулгах •Хооллох •Халуун бууруулах 23 ЭШХ / ЭМС-ын 2010 оны 165 тоот тушаал/ ГАР УГААХ ЭМНЭЛГИЙН ХЭРЭГСЛИЙН АРИУН БАЙДАЛ Гар ариутгалын хэрэгжилтийг хэрхэн хэмжих вэ? • Шууд ба шууд бус аргаар 1. Шууд хэмжилт нь эмч эмнэлгийн ажилтанг хэрхэн гараа ариутгаж байгааг шууд ажиглалтын аргаар /зураглал хийх/ 2. Шууд бус арга нь ариутгалд хэрэглэж байгаа бодисын хэрэглээг хэмжих арга юм /санхүүгийн тайлан/. Тасаг бүрийн онцлогоос хамаарна. Мэс засал, сэхээн амьдруулах тасгийн хэрэглээ энгийн тасгаас илүү байна. Жишээ нь: Герман улсын 1200 ортой эмнэлэгт жилдээ 22000 литр (1 оронд жилдээ 18,3 л) гар ариутгалын бодис хэрэглэдэг байна. НМХГ-ын мэдээнээс, 2013 он Манайд хэрэглээ ямар байгаа талаар: Шууд аргаар • Эмнэлэг- 2011 онд 544 ортой жилдээ 1.052 литр /1 оронд жилд 1,9л/ • Эмнэлэг- 410 ортой 2013 оны 7, 8 сард 166 литр /1 оронд 0,4л/ • Эмнэлэг- сүүлийн 2013 оны эхний 9 сард 71 литрийг хэрэглэсэн байна. • Эндээс харахад ариутгал халдваргүйтгэлд зарцуулах төсөв санхүү бага, хүрэлцдэггүй нь харагдаж байна. НМХГ-ын мэдээнээс, 2013 он ЭШХ / ЭМС-ын 2010 оны 165 тоот тушаал/ ГАР УГААХ ЭМНЭЛГИЙН ХЭРЭГСЛИЙН АРИУН БАЙДАЛ • Pseudomonas aeruginosa • Klebsiella spp • E. Coli • P.mirabilis 26 Pseudomonas aeruginosa Е.Coli P.mirabilis Klebsiella spp Ps.aeruginosa Үүсгэгч Ceftaziм Acinetobacter spp. Enterobacter spp E.coli H.influenzae Klebsiella spp. N.gonnorrhoeae Proteus mirabilis Proteus spp (indole+) Pseudomonas aeruginosa Serratia spp Мэдрэг байдал: Ампицил- Гентамицин Цефтриак- Цефоперасон зон лин - 96-100% - 90-95% - 20-90% - 20% Цефотакcим Нян Хугацаа Антибиотик (өдрөөр) S pneumoniae Penicillin G 10-14 Ceftriaxone or cefotaxime Ceftriaxone or cefotaxime Ceftriaxone or cefotaxime plus vancomycin or rifampin H influenzae Ampicillin 7 хоног Ceftriaxone or cefotaxime N meningitidis Penicillin G or ampicillin 7 L monocytogenes Ampicillin or penicillin G plus an aminoglycoside 14-21 S agalactiae Penicillin G plus an aminoglycoside, if warranted 14-21 Enterobacteriaceae Ceftriaxone or cefotaxime plus an aminoglycoside 21 P aeruginosa Ceftazidime plus an aminoglycoside 21 Анхаарал тавьсанд баярлалаа 33