Transcript File

Уушгины хатгалгаа
(pneumonia)
ЭХЭМҮТ, ЭТҮЧА
А.Оюунчимэг
2014 он
1
ХХХШ:
• Амьсгалын хямрал
• Цус эргүүллийн хямрал
• Хоргүйсгэл зохицуулгын тогтолцооны
хямрал
2
Уушгины хатгалгаа
•Ларингит: Төвөнхийн бачуурал.
•Бронхит: амьсгалын том гуурс болон
трахей ба бронхийн үрэвсэл
•Бронхиолит: Жижиг бронхийн ба
бронхиолийн үрэвсэл, альвеолын зайг
хамрахгүй.
•Пневмони: Альвеолын зайг
хамарна (амьсгалын доод замын
төгсгөлийн хэсэгт нян, вирус үржсэний
улмаас )
3
Уушгины хатгалгаа
•Үрэвслийн хариу урвал альвеолд явагдах
•Сурфактант алдагдан, агаараа алдсанаас
уушги хөшингө хатуу болох
•Альвеол- капиллярын мембран зузаарснаас
хүчилтөрөгчийн нэвчилт алдагдах
•Капиллярын дотровч гэмтэх
•Дүгнэхэд уушгины паренхима эдийн үрэвсэл
4
Уушгины хатгалгаа
•Үүсгэгч: нян, вирус
•Тохиолдол : Бронхит – 34%
Бронхиолит – 29%
Хатгалгаа – 29%
•Ангилал : Маш хүнд хатгалгаа
Хүнд хатгалгаа
Хатгалгаа
Хатгалгаагүй, ханиад шуухнаа
5
ETAT: В – Breathing
Амьсгалах байдлыг ажиглах, амьсгалахад
бэрхшээлтэй байх
Хамрын угалз сарталзах - хатгаанд бий
Хөхрөлт – хатгаанд бий
Яраглах – хатгаанд бий
Толгойгоо дохилзуулан амьсгалах – бөглөршил+
хатгаанд бий
5. Амьсгалын тоо хэт олон байх –хатгаанд бий
6. Тайван үед хяхатнаа амьсгал – төвөнхийн бачуурал
7. Цээж хүчтэй хонхолзох –хатгаанд бий
1.
2.
3.
4.
6
Маш хүнд хатгалгаа:
•Төвийн хөхрөлт, О2 Sat <90%
•Хөхөж, ууж чадахгүй, эсвэл уусан
бүхнээрээ бөөлжих
•Татах, ухаан бүдгэрэх, ухаан алдах
•Хамрын угалз сарталзах
•Яраглах
•Толгойгоо дохилзуулан амьсгалах
•Цээж хонхолзох
•Амьсгалын тоо олшрох
•Байршмал шаржигнуур уушгинд сонсдох
•Эмчилгээ: Эрчимт эмчилгээнд
7
Хүнд хатгалгаа
•Цээж хонхолзох
•Амьсгалын тоо олшрох
•Уушгинд байршмал шаржигнуур ба
хэржигнүүр
•Эмчилгээ: Ердийн тасагт
8
Хатгалгаа
•Амьсгалын тоо олшрох
(ханиалгах)
•Уушгинд хэржигнүүр
Гэрээр эмчлэх:
•Антибиотик 5 хоног
•Ханиалга зөөлрүүлэх эм
• Хүндэрвэл эргэж ирэхийг эхэд зөвлөх
•2 хоногийн зайтай давтан үзэх
9
Хатгалгаагүй
Гэрээр эмчлэх:
• Ханиалга зөөлрүүлэх эм
•Дэмжих эмчилгээ
•Ханиалга намдахгүй бол 5 хоногийн зайтай
үзэх
• 30 хоног ханиалгавал сүрьеэг үгүйсгэх
(хүзүүний булчирхай, БЦЖ- ийн сорви,
уушгины зураг)
10
Яаралтай тусламжийн хуудас
Заавал үзэх:
• АТ
• ЗЦТ
• Халуун /цельс/
• АД- манжет байхгүй байдаг, ДАД үзвэл сайн
байна.
• O2 Sat–пульсоксиметрээр хэмж
• FiO2 – хэдэд вэ?
Нэмж:
• RT
• GCS
• Шээсний гарц = мл/кг/цагт
11
Хүчилтөрөгч эмчилгээ хийх
/амьсгалын дутагдалтай бол/
• O2 Sat –пульсоксиметрээр хэмж
• FiO2:
- L/min – тохируул
- Өгөх арга -сонго
12
Нярайд:
•Амьсгал олширсон
•Диффузный хэржигнүүртэй
•Рентгенд
том
нэвчдэст
бронхийн зураглал тодорсон
сүүдэргүй,
Үүсгэгч: Грам хасах нян- E.coli
Listeria monocytogenes
Strep group B
13
Нярайд
Хэрэглэх антибиотик:
Гентомицин 5 мг/кг BID, эсвэл 7.5 мг/ кг/24h
Ампициллин 40- 80 мг/ кг /24h TID
Пенициллин 50000- 75000ед/кг/ 6-8
цагаар
14
2 сараас 5 насанд:
•Халуурах
•Амьсгал олшрох ба бусад шинжүүд байх
•Рентгенд дэлбэг хамарсан нэвчдэс
Үүсгэгч: Strep pneumonia, extus 10%
Hib, extus 5-10%
Staph aureus, extus 20-30%
15
2 сараас 5 насанд :
Хэрэглэх антибиотик:
Амоксациллин
Амоксациллин clavulanate- Co-amoxiclav
Цефалоспорины 2 ба 3-р бүлгийн эм:
цефураксим, цефотаксим Na …
16
Цефалоспорины бүлгийн
антибиотикийн ангилал
Нэгдүгээр үе- цефазолин, цефалексин, цефадроксил
/манайд – cedoxyl/
Хоёрдугаар үе - цефаклор, цефуроксим,цефамандол,
цефаметазон, цефонизид, цефотетан.
Гуравдугаар үе – цефтриаксон (роцефин, терцеф),
цефексим, цефтазидим (фортум, цефтазим),
цефоперазон,
цефотаксим (клафоран), цефепрозил.
Дөрөвдүгээр үе –
цефепим, цефпиром.
2 сараас 5 насанд:
•Халуурахгүй
•Амьсгал олширсон
•Хэржигнүүртэй
•Рентгенд нэвчдэст сүүдэргүй бол
Үүсгэгч : Хламид
ЦМВ
RSV
Аденовирус
Pertusis…
18
2 сараас 5 насанд:
Хэрэглэх антибиотик:
•Эритромицин 50 / мг/ кг/ хоногт QID 7-10 хоног,
эсвэл макропен тунгаар нь, азатрил 10мг/кг/хоногт,
өдөрт 1 удаа, 3-5 хоног
•Сульфметаксазол 50 / мг/ кг/ хоногт BID 7-10 хоног
•Дэмжих эмчилгээ
19
5-с дээш ба өсвөр насанд:
•Халуурсан
•Амьсгал олон
•Рентгенд нэвчдэс сүүдэртэй
Үүсгэгч : Пневмококк
Антибиотик: Пенициллин
Амоксациллин
Цефалоспорины 2, 3 –р бүлгийнх
20
5-с дээш ба өсвөр насанд:
•Халуурахгүй
•Цэртэй ханиах
•Уушгинд хэржигнүүртэй
• Рентгенд нэвчдэс сүүдэргүй
Үүсгэгч: Микоплазм
Хламид
Антибиотик:
• Эритромицин 30- 40 мг /кг /хоногт QID, эсвэл азатрил
10мг/кг/хоногт, өдөрт 1 удаа, 3-5 хоног
• Доксациллин 2-4 /мг кг/ хоногт BID
21
Плеврийн шингэнд:
•Өтгөн идээ байвал: Staph ба Hib
•Цус байвал Streph group A
•Муухай үнэртэй байвал анаэробууд
22
Дэмжих эмчилгээ
•Дулаан байлгах
•Хангалттай уулгах
•Хооллох
•Халуун бууруулах
23
ЭШХ / ЭМС-ын 2010 оны 165 тоот тушаал/
ГАР УГААХ
ЭМНЭЛГИЙН ХЭРЭГСЛИЙН АРИУН БАЙДАЛ
Гар ариутгалын хэрэгжилтийг хэрхэн хэмжих вэ?
• Шууд ба шууд бус аргаар
1. Шууд хэмжилт нь эмч эмнэлгийн ажилтанг хэрхэн гараа
ариутгаж байгааг шууд ажиглалтын аргаар /зураглал хийх/
2. Шууд бус арга нь ариутгалд хэрэглэж байгаа бодисын
хэрэглээг хэмжих арга юм /санхүүгийн тайлан/. Тасаг бүрийн
онцлогоос хамаарна. Мэс засал, сэхээн амьдруулах тасгийн
хэрэглээ энгийн тасгаас илүү байна.
Жишээ нь: Герман улсын 1200 ортой эмнэлэгт жилдээ 22000 литр
(1 оронд жилдээ 18,3 л) гар ариутгалын бодис хэрэглэдэг байна.
НМХГ-ын мэдээнээс, 2013 он
Манайд хэрэглээ ямар байгаа талаар: Шууд аргаар
• Эмнэлэг- 2011 онд 544 ортой жилдээ
1.052 литр /1 оронд жилд 1,9л/
• Эмнэлэг- 410 ортой 2013 оны 7, 8 сард 166
литр /1 оронд 0,4л/
• Эмнэлэг- сүүлийн 2013 оны эхний 9 сард
71 литрийг хэрэглэсэн байна.
• Эндээс харахад ариутгал халдваргүйтгэлд
зарцуулах төсөв санхүү бага, хүрэлцдэггүй
нь харагдаж байна.
НМХГ-ын мэдээнээс, 2013 он
ЭШХ / ЭМС-ын 2010 оны 165 тоот тушаал/
ГАР УГААХ
ЭМНЭЛГИЙН ХЭРЭГСЛИЙН АРИУН БАЙДАЛ
• Pseudomonas aeruginosa
• Klebsiella spp
• E. Coli
• P.mirabilis
26
Pseudomonas aeruginosa
Е.Coli
P.mirabilis
Klebsiella spp
Ps.aeruginosa
Үүсгэгч
Ceftaziм
Acinetobacter
spp.






Enterobacter
spp






E.coli






H.influenzae






Klebsiella spp.






N.gonnorrhoeae






Proteus mirabilis
Proteus spp
(indole+)












Pseudomonas
aeruginosa






Serratia spp






Мэдрэг байдал:
Ампицил- Гентамицин Цефтриак- Цефоперасон
зон
лин
    - 96-100%
   - 90-95%
  - 20-90%
 - 20%
Цефотакcим
Нян
Хугацаа
Антибиотик
(өдрөөр)
S pneumoniae
Penicillin G
10-14
Ceftriaxone or cefotaxime
Ceftriaxone or cefotaxime
Ceftriaxone or cefotaxime plus vancomycin or
rifampin
H influenzae
Ampicillin
7 хоног
Ceftriaxone or cefotaxime
N meningitidis
Penicillin G or ampicillin
7
L monocytogenes
Ampicillin or penicillin G plus an aminoglycoside
14-21
S agalactiae
Penicillin G plus an aminoglycoside, if warranted
14-21
Enterobacteriaceae
Ceftriaxone or cefotaxime plus an aminoglycoside
21
P aeruginosa
Ceftazidime plus an aminoglycoside
21
Анхаарал тавьсанд баярлалаа
33