Transcript davaasuren

Хичээл дээр баримтлах журам:
1. Цаг баримтлана
2. Дэг журамтай байна.
3. Идэвхтэй байна.
4. Хамтарч ажиллана.
5. Бусдыг сонсоно.
Үнэлгээ: Хэний баг олон мод тарих вэ?
Тарьсан модоо багийн үнэлгээний хуудсанд байрлуулна.
• Ногоон мод O2 их ялгаруулна.
• Даалгавраа бүрэн гүйцэтгэвэл ногоон
өнгийн мод тарина.
• Нэг ногоон мод - “5 оноо”.
• Шарлаж буй мод O2 бага ялгаруулна.
• Даалгавраа дутуу гүйцэтгэвэл шар
өнгийн мод тарина.
• Нэг шар мод - “3 оноо”.
• Даалгавраа гүйцэтгэж чадаагүй бол
мод тарихгүй. “О оноо”.
Үнэлгээний самбар
Багийн нэр:
Нийт оноо:
• Хүний хэлбэр дүрсийг юу
илэрхийлэх вэ?
Араг яс
• Хөдөлгөөнийг юу гүйцэтгэх вэ?
Булчин
• Эдгээр нь ямар эрхтний
тогтолцоонд хамаарах вэ?
Тулгуур хөдөлгөөний эрхтэн
тогтолцоо
Юу нь ижил байна вэ?
Амьсгал
Сэдэв:
Амьсгалын эрхтэн
Уушги
Зорилго:
Амьсгалын эрхтнүүдтэй танилцах
Зорилт:
1. Амьсгалын эрхтнүүдийн бүтэц,
үүрэгтэй танилцах
2. Уушгины нэгжтэй танилцах
3. Уушгины амьдралын багтаамж
тодорхойлж сурах
“Туршилт №1” заавар
Материал: Туршилтын багаж
1. Туршилтын багажийг зүүн
гараар зөөлөн бариад,
баруун гараар доод хэсгийн
резинээс зөөлөн татах
хөдөлгөөнийг 3-4 удаа
хийнэ.
2. Саван дотор болон гадна
ямар өөрчлөлт гарч байгааг
ажиглана.
3. Дараагийн сурагчид дамжуулна.
4. Ажигласан зүйлээ дэвтэр дэх хүснэгтэнд бичнэ.
5. Хоорондоо ярилцана.
6. Ямар үйл явцтай төсөөтэй байна вэ?
Туршилтын үр дүн
Өөрчлөлт
Туршилтын
явц
Савны дотор
Савны гадна
Резинийг
доош
татах үед
Бөмбөлөг
хийгээр дүүрч
томорно.
Гаднаас
агаар
сорно.
Резинийг
дээш
түлхэх үед
Бөмбөлөгний
хий гарч
шалчийна.
Гадагш
агаар
гарна.
Амьсгалын эрхтнүүдийг нэрлээрэй
Хамрын хөндий
Төвөнх
Мөгөөрсөн хоолой
Гуурсан хоолой
Хавирган завсрын
булчин
Уушги
Өрц
Туршилтын багажууд юуг төлөөлж
байна вэ?
Савны дээрх
гуурс
Таглаа
Таглааны доорх
гуурс
Бөмбөлөг
Сав
Резин
Хамрын хөндийг
төлөөлнө
Төвөнхийг төлөөлнө
Мөгөөрсөн хоолой,
гуурсан хоолойг төлөөлнө
Уушгийг төлөөлнө
Хавирган завсрын булчинг
Өрцийг төлөөлнө
Сурах бичгээ ашиглан хүснэгтийг нөхөөрэй.
Эрхтэн:
Бүтэц:
Хамрын
хөндий
Таславчтай,
хясаа ястай
Төвөнх
3 хос, 3 сондгой
мөгөөрстэй
Мөгөөрсөн
хоолой
9-12 ширхэг
мөгөөрстэй
Гуурсан
хоолой
2 салаа зөөлөн
мөгөөрстэй
Уушги
Альевол буюу
цулцангаас тогтоно
Үүрэг:
• Агаарыг шүүж
бүлээцүүлж,
• Агаар дамжуулна
• Дуу авиа үүсгэх
• Агаар дамжуулна
•Агаар дамжуулна
•Агаар дамжуулна
• Хийн солилцоо
явуулна
Óóøãèны нэгж ацинус
Аöèíóñ íü альвеол
буюу цулцан,
түүнийг тойрсон
хÿëãàñàí ñóäñààñ
òîãòîíî.
Альвеол + капиляр= ацинус
Амьсгалын хөдөлгөөн
Дасгал
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Амьсгалаа аваарай.
Амьсгалын агаар
Амьсгалаа гаргаарай.
Амьсгалаа аваарай.
Амьсгалаа нэмж аваарай.
Нэмэгдэл агаар
Амьсгалаа гаргаарай.
Амьсгалаа нэмж гаргаарай.
Нөөц агаар
Уушгинд агаар үлдэнэ.
Үлдэгдэл агаар
Амьсгалаа урт аваарай.
Амьсгалаа бүгдийг гаргаарай.
Уушгины
амьдралын
багтаамж
Óóøãèíû амьдралын áàãòààìæ
Гүн амьсгал авсны дараа амьсгалаа
бүрэн гаргах үед амьсгалаар гарч буй
агаарын
дээд
хэмжээг
уушгины
амьдралын багтаамж гэнэ.
“Туршилт №2” заавар
• Туршилтыг 2 сурагч хамтарч хийнэ.
Материал: Урт шугам 2 ш, бөмбөлөг, хүснэгт
1. Нэг сурагч гүн амьсгал авч нэг
амьсгаагаар бөмбөлгийг үлээнэ.
2. Нөгөө сурагч үлээсэн бөмбөлгийн
амыг боон зурагт үзүүлснээр
бөмбөлгийн диаметрийг см-ээр
хэмжин, тэмдэглэж авна.
3. Бөмбөлгийн диаметрийн хэмжээг
хүснэгтийн хэвтээ шугман дээрээс
олж, дээш улаан шугмын огтлолцол
дээр очин урагш харна. Урд байгаа
тоо бол уушгины амьдралын
багтаамжийн хэмжээ болно.
4. Багийн хүснэгтэн дээр эрэгтэй ,
эмэгтэй дүрсээр тэмдэглэнэ.
Уушгины амьдралын багтаамжийг
тодорхойлох хүснэгт
5,0
Уушгины амьдралын
багтаамж /литрээр/
4,5
4,0
3,5
3,0
эр
2,5
2,0
эм
1,5
1,0
0,5
0
2
4
6
8
10 12 14 16 18 20 22 24
Бөмбөлгийн диаметр /см-ээр/
Дасгал 1
Àìüñãàëûí ýðõòí¿¿äèéã íýðëýýðýé
Хамрын хөндий
Төвөнх
Мөгөөрсөн хоолой
Гуурсан
Альевол
Уушги
Дасгал 2
Àìüñãàëûí ýðõòí¿¿äèéã бүтэцтэй нь
зөв холбоорой.
Хамрын
хөндий
• 3 хос, 3 сондгой
мөгөөрстэй
Төвөнх
• Дундуураа таславчтай,
хясаа ястай,
Мөгөөрсөн
хоолой
• Альевол буюу цулцантай.
Гуурсан
хоолой
Уушги
• 9-12 давхарласан
мөгөөрстэй
• Зөөлөн мөгөөрслөг,
2 салаа
Дараах эрхтнүүд алинд нь хамаарах вэ?
Гуурсан хоолой
Төвөнх
Амьсгалын
замын эрхтэн
Уушги
Мөгөөрсөн хоолой
Хамрын хөндий
Хийн солилцооны
эрхтэн
Дүгнэлт
1. Хүмүүсийн уушгины амьдралын багтаамж
ижил байдаг уу?
Эрэгтэйд их, эмэгтэйд бага
2. Уушгины багтаамж ямар байвал ашигтай вэ?
Их байвал
3. Монголчууд ямар зорилгоор 32 цагаан лонх
тоолдог байсан бэ?
Уушгины багтаамжаа сайжруулах
4. Хийн солилцооны эрхтэн юу вэ?
c. Уушги
а. Төвөнх
b. Хамрын хөндий
5. Амьсгал авах үед өрц ямар байх вэ?
а. дээш
c. Тэгш
b. Доош
Дүгнэлт
1. Амьсгалын эрхтнүүдийн бүтэц,
үүргийг мэддэг боллоо.
2. Уушгины нэгж ацинус нь альвеол
ба хялгасан судаснаас тогтдог
болохыг мэдлээ.
3. Уóøãèíûхаа àìüäðàëûí áàãòààìæийг
тодорхойлж сурлаа.
Зөв байна. Баяр хүргэе.
Уучлаарай. Дахиад нэг уншаарай.
Гэрийн даалгавар
Эрүүл
Тамхичны
1. Энэ хоёр уушгины ялгаа юу вэ?
2. Тамхи уушгинд ямар хор нөлөөтэй вэ?
3. Өдөрт 2000 төгрөг тамхинд зарцуулдаг
хүн тамхинаас гарвал сард хэдэн төгрөг
хэмнэх вэ? Тэр мөнгөөр юу худалдан авч
болох тооцоог хийгээрэй.
Хичээлд идэвхтэй оролцсон
сурагчиддаа баярлалаа.