Transcript 2014.01.24-ны өдрийн ЭХЭМҮТ-ийн захирал Ш.Энхтөрийн

“Эх, хүүхдийн эрүүл
мэндийн зарим
асуудал”
Эрүүл Мэндийн Яам
Эрүүл Мэндийн Хөгжлийн
Төв
Долоо хоногийн цахим шуурхай
зөвлөгөөн
(2014.01.17-ны өдөр)
Ш.Энхтөр
ЭХЭМҮТ-ийн Ерөнхий захирал
Мэдээллийн агуулга
1. ЭХЭМҮТ-ийн Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн ТСАны мэдээлэл (2014.01.14-ний байдлаар)
2. Дутуу төрөлт, дутуу нярайн тусламж
үйлчилгээний нөхцөл байдлын талаар
3. Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн тусламж үйлчилгээг
сайжруулах зарим арга хэмжээний талаар
Тушаал, шийдвэр, журам
ЭМС-ын 2013 оны 12 сарын 31-ний өдрийн 450 тоот
тушаал
–
–
–
–
Эхийн эндэгдэл АМ17
Эхийн ноцтой хүндрэл АМ17
Амьгүй ба нярайн эндэгдэл СТ12
Төрөлхийн хөгжлийн гажиг СТ11
ЭМЯ-ны 2014 оны 01 сарын 13-ны өдрийн 5/174 тоот
албан даалгавар
ЭХЭМҮТ-ийн ТСА-нд мэдээлэл хүргүүлэх журам, ЭМСын 2014 оны 01 сарын ..... өдрийн ..... тоот тушаал
Нярай ба хүүхдийн нас баралт
Д/д
Аймаг хот
Нярайн
нас
баралт
Нийт
Жингээр /гр/
Гүйцэд 1500нярай 2499
14991000
Хоногоор
<1000
0-7
хоног
1
Архангай
1
2
Баян-Өлгий
2
1
3
Говь-Алтай
1
1
1
4
Дархан-Уул
1
1
1
5
Дорноговь
2
1
6
Дорнод
1
1
7
Завхан
1
1
1
8
Сүхбаатар
1
1
1
9
Хөвсгөл
3
3
3
10
Хэнтий
1
1
1
11
КНАГ
2
1
12
ЭХЭМҮТ
9
1
9
Бүгд
25
1
5
07-28
хоног
28 хо - 1
нас
хүртэл
1
1
2
1
2
1
1
1
2
4
4
5
1
3
6
5
19
1
6
д/д
Аймаг хот
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
Архангай
Баян-Өлгий
Баянхонгор
Булган
Говь-Алтай
Говьсүмбэр
Дархан-Уул
Дорноговь
Дорнод
Дундговь
Завхан
Орхон
Өвөрхангай
Өмнөговь
Сүхбаатар
Сэлэнгэ
Төв
Увс
Ховд
Хөвсгөл
Хэнтий
КНАГ
II Амаржих
III Амаржих
Налайх
Багахангай
ЭХЭМҮТ
Бүгд
Төрөлтийн
тоо
66
91
41
35
50
15
89
30
46
50
57
87
70
48
44
55
56
42
82
127
Дутуу
төрөлт
6
7
2
Гэрийн
төрөлт
1
1
6
1
1
1
3
1
2
3
2
523
173
211
34
6
3
1
390
2512
41
86
Амьд
төрөлт
65
88
4
35
20
15
88
30
46
49
57
89
70
48
44
55
56
41
82
128
Амьгүй Эхийн нас
төрөлт
баралт
3
1
ТХГ
Ноцтой
хүндрэл
2
1
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
4
2
1
516
173
208
34
7
2
11
398
2439
1
18
1
1
1
1
1
1
1
3
3
0
1
17
6
Дутуу төрөлтийн товч ойлголт
• Жирэмсний 22-37 долоо хоног хүртэлх хугацаанд төрлөг
явагдахыг дутуу төрөлт гэнэ.
• Дэлхийд 10 хүүхэд бүрийн 1 нь дутуу төрж байна.
• Монгол улсад 2010 оноос жирэмсний хугацаа 22 долоо
хоног, ургийн жин 500 гр дээш байхыг төрөлтөд тооцож
бүртгэж эхэлсэн.
• Перинатал эндэгдлийн ~ 70%
• Удаан хугацааны өвчлөлийн ~ 50% шалтгаан болдог.
Дутуу төрөлтийн эрсдэлт хүчин зүйлс
 Эх дутуу төрдөг өгүүлэлтэй байх
~ 6 - 8%
 Архи хэтрүүлэн хэрэглэх
~3%
 Жирэмслэхээс өмнө жин бага байх (хоол хүнс!) ~ 2.5 %
 Тамхи татах
~2%
 Нас < 17 / > 35
~ 1.5 %
 Үтрээгээр цус гарах > 1 гурван сар
~ 1.5 %
 Биеийн хүчний болон стресстэй ажил?
Дутуу тээлтэд халдвар нөлөөтэйг анхаарах!
Дутуу төрсөн эхчүүдэд хийсэн ихсийн гистологийн
шинжилгээгээр хориоамнионит 20-75%, өсгөвөрийн
шинжилгээ 30-60%-д эерэг байсан.
Шинж тэмдэггүй бактериури, шээс бэлгийн замын халдвар
болох заг хүйтэн, хламид, трихомониаз, нянгийн гаралтай
үтрээний үрэвсэл, В стрептокококкийн халдвар нөлөөлдөг
талаар олон судалгаа байдаг.
Төрөлтийн тоо, ЭХЭМҮТ, 2009-2013
60.0
12000
48.0
50.0
40.0
37.8
39.0
41.8
42.9
8000
30.0
20.0
9088
9420
10000
10208
10907
11055
6000
4000
10.0
2000
0.0
0
2009
2010
Төрсөн эхийн тоо
2011
2012
2013
Орон нутгаас ирж үйлчлүүлсэн хүний эзлэх хувь
Төрөлт, дутуу төрөлт, ЭХЭМҮТ, 2007-2013
Үзүүлэлтүүд
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
Нийт төрөлтийн тоо
7448
8125
9088
9420
10208
10907
11055
Дутуу төрөлт %
9.2
8.3
7.9
7.8
7.2
7.2
8.1
Дутуу төрөлт тоо
682
673
716
734
737
782
894
60
54.3
48.4
50
Эхийн эндэгдэл
ЭХЭМҮТ, 2009-2013
40
27.3
30
21.0
20
8.9
10
0
2009
2010
2011
2012
2013
Төрөлт, амьд төрөлт, дутуу нярайн
эзлэх хувь, Монгол улс, 2004-2013
90000
80000
4.1
3.9
4.1
70000
3.8
4.0
4.2
4.4
4.6
4.5
5.0
4.5
4.0
4.0
3.5
60000
3.0
50000
2.5
40000
2.0
30000
1.5
20000
1.0
10000
0.5
0
0.0
2004
2005
2006
Төрөлтийн тоо
2007
2008
2009
2010
Амьд төрсөн нярай
2011
2012
2013
Дутуу нярайн хувь
(2500 гр-аас доош)
Төрөлт, амьд төрөлт, дутуу нярайн
эзлэх хувь, ЭХЭМҮТ, 2004-2013
12000
12.0
10.4
10000
9.4
9.9
9.4
10.0
8.9
8.5
8.8
8.4
7.7
8000
7.5
8.0
6000
6.0
4000
4.0
2000
2.0
0
0.0
2004
2005
2006
Төрөлтийн тоо
2007
2008
2009
Амьд төрсөн нярай
2010
2011
2012
2013
Дутуу нярайн хувь
(2500 гр-аас доош)
Нярайн эндэгдэл
Монгол улс, 2004-2013
15 13.1
11.0
12.4
10.9
12.8 12.6
11.6
10.2 10.1 9.7
10
5
0
Нярайн эндэгдэл (1000 амьд төрөлтөд)
20
Нярайн эндэгдэл
ЭХЭМҮТ, 2009-2013
18.6
16.8
13.2
15
14.6
16.1
30
25
20
10
15
24.6
23.0
5
20.2
23.0
23.4
10
5
0
0
2009
2010
2011
2012
2013
Перинаталь эндэгдэл (амьгүй төрсөн 1000 хүүхдэд)
Нярайн эндэгдэл (амьд төрсөн 1000 хүүхдэд)
Дутуу төрөлтийн зарим үзүүлэлт
ЭХЭМҮТ-ийн ЭБЭЭ, 2004-2013
Он
Дутуу
төрөлт
2500 гр-аас бага жинтэй
амьд төрсөн нярай
Тоо
Хувь
Нийт Хувь 500999
2004
539
8.9
577
9.4
1
64
2005
518
8.8
555
9.4
4
68
150
2006
577
9.5
635
10.4
1
67
2007
682
9.1
748
9.9
8
2008
673
8.3
727
8.9
2009
716
7.9
780
2010
734
7.8
2011
737
2012
2013
Нийт
эндэгдлийн
тоо
2500 гр-аас бага жинтэй
төрсөн нярайн эндэгдэл
Тоо
Хувь
115
85
73.9
333
95
77
81.1
197
370
125
92
73.6
65
217
458
117
104
88.9
21
79
212
415
134
111
82.8
8.5
31
125
211
413
171
146
801
8.4
41
121
237
402
160
7.2
800
7.7
37
129
229
405
782
7.2
827
7.5
71
110
199
894
8.1
987
8.8
68
184
234
10001499
15001999
20002498
500999
10002499
85.3
28
118
141
88.1
26
115
136
115
84.5
24
91
447
161
137
85.1
54
83
501
181
160
88.4
44
116
512
2500 гр-аас бага жинтэй төрсөн
нярайн эндэгдлийн шалтгаан,
ЭХЭМҮТ, 2009-2013
60.0
51.1
50.0
40.0
30.0
37.4
36.3
29.5
29.1
38.7
33.8
34.3
30.6
23.1
21.7
20.5
17.5
20.0
12.8
22.6
2010
2011
10.0
0.0
2009
Бүтэлт
НАХХШ
2012
2013
ГЭП
Мөрдөгдөж буй дүрэм, журам
• Тусгай мэргэжлийн төвийн бүтэц, үйл
ажиллагааны стандарт MNS 6330-2: 2012
стандарт
• Амаржих газрын бүтэц, үйл ажиллагааны
стандарт MNS 6188-2010
• “Нярайн тусламж үйлчилгээний
чанарыг сайжруулах тухай” ЭМС-ын 2008 оны 02
тоот тушаал (өөрчлөх саналтай)
Дутуу нярайн ЭЭ, сэхээн
амьдруулах тусламж үйлчилгээний
технологийн үнэлгээ, 2013 он
Дутуу нярайд үзүүлж буй ЭЭ, сэхээн амьдруулах тусламжийн байдлыг
ЭХЭМҮТ, 1, 2, 3 дугаар амаржих газар, БОЭТ зэрэгт үнэлсэн
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Стандарт нь орчин үеийн хэрэгцээ, шаардлагад нийцэхгүй.
Нярайн эмч нарын 83%, эх барихын эмч нарын 68%, эмнэлгийн
дунд мэргэжилтний 67% хангалттай үнэлгээ үзүүлсэн.
... 80% нь сүүлийн 5 жилд давтан сургалтанд хамрагдаагүй.
... эмнэлгийн ажилтнуудын 20% нь сэтгэл ханамжтай, 80% нь
айдас, түгшүүртэй.
Үйлчлүүлэгчдийн 70% нь тусламж, үйлчилгээ сайн, эмч сувилагчид
их хариуцлагатай ажилладаг, 30% нь хангалтгүй гэж үзсэн.
Эмнэлгийн байгууллагын орчин муу, ... дутуу нярай бүрд
инкубатор, нярайг хянах төхөөрөмж, О2-ийн төхөөрөмж байхгүй тул
сэтгэл түгшүүртэй гэж 50% нь хариулжээ.
Санал, зөвлөмж
Дутуу нярайд тусламж, үйлчилгээ үзүүлж буй тасгийн зохион
байгуулалтыг эргэн харж, ... дутуу нярайд зориулсан эмнэлгийн
орны тоог нэмэгдүүлэх
... эмч, сувилагчийн тоо цөөн, ... ажлын ачаалал их, ... жилээс жилд
ачаалал улам ихэсч байгаа тул хүний нөөцийн орон тоо, тусламж,
үйлчилгээний норм, норматив, цалин хөлсний хэмжээг шинэчлэн
тогтоож, мэргэжлийн боловсон хүчнээр хангах
... шаардлагатай, чанартай тоног төхөөрөмжөөр хангах, сургалт
явуулах, тоног төхөөрөмжийн урсгал засварыг тогтсон
хугацаанд хийдэг тогтолцоотой болгох
Дутуу нярайн төрөлт, өвчлөл, эндэгдлийн дүн бүртгэлийн үзүүлэлтийг
тээлтийн нас, биеийн жингээр харьцуулан гаргадаг нэгдсэн
тогтолцоог улсын хэмжээнд нэвтрүүлэх
Санал, зөвлөмж
Эмч, эмнэлгийн мэргэжилтний сургалт, давтан сургалтыг тогтмолжуулах,
... мэдлэг, хариуцлагыг дээшлүүлж, дутуу нярайн оношилгоо,
эмчилгээний удирдамжийн дагуу тусламж үзүүлэх, ... антибиотикийг
урьдчилан сэргийлэх зорилгоор хэрэглэхгүй байх, хоолны тооцоог өдөр
бүр хийх, ... “Имж эх” аргыг амаржих газруудад хэрэгжүүлэх
Дутуу нярайд тусламж, үйлчилгээ үзүүлэх зардлыг амаржих газруудын
төсөвт тусгаж өгөх эрхзүйн орчныг бүрдүүлэх
Дутуу нярай хүүхдийг эмнэлгээс гарахад нь хяналтад авах, өсөлт,
хөдөлгөөн сэтгэхүйн хөгжил, хараа, сонсголыг хянах мэргэжлийн эмч
нарын багийн тогтолцоог эрүүл мэндийн байгууллагын бүхий л түвшинд
нэвтрүүлэх
Нярайн нэн шаардлагатай тусламж, нярайн сэхээн амьдруулалт, зонхилон
тохиолдох нярайн эмгэгийн талаарх сургалтыг системтэй, тогтмол
зохион байгуулах
Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн тусламж
үйлчилгээг сайжруулах зарим арга
хэмжээний талаар
• Нийслэл Улаанбаатар хотын бүх дүүргийн ЭМН, Нэгдсэн эмнэлэгт
“хүүхдийн мэс заслын кабинет”, “мэдрэлийн кабинет”, “нярайн
кабинет” нээн ажиллуулах
• КНАГ-ийн 50 ортой “нярайн тасаг”-ийн үйл ажиллагааг нэн яаралтай
эхлүүлэх
• Жирэмсний хяналтын чанарын ба тоон үзүүлэлтийг сайжруулахад
бүх хамтрагч талууд идэвхтэй ажиллах
• Дутуу нярайн зонхилон тохиолдох өвчин эмгэгийн оношилгоо
эмчилгээ, сувилгааны эмнэлзүйн удирдамж боловсрогдож байна
(7 чиглэлээр, 2014 оны эхний улиралд дуусна)
• Үндэсний хэмжээний сургалтыг 2014 оны 2-р улиралд багтаан
зохион явуулна
Эх, хүүхдийн эрүүл мэндийн тусламж
үйлчилгээг сайжруулах зарим арга
хэмжээний талаар
Зарим төрөлжсөн мэргэжлээр эмч, мэргэжилтэн бэлтгэх
ажлыг эрчимжүүлэх талаар
• Салбарын хэмжээнд хүний нөөцийн чадавхийг богино
хугацаанд эрс сайжруулах, шинээр ба давтан сургах нь чухал
байна.
• Ялангуяа, 1 ба 2-дах шатлалын ЭМ-ийн байгууллагуудад
хүүхдийн бүх төрөлжсөн мэргэжлийн мэс заслын эмч,
мэдрэлийн эмч, нярайн эмч, өсвөр үеийн эмчийг түргэвчилсэн
сургалтанд хамруулан бэлтгэх асуудлыг дэмжих жилийн
хүрээнд шийдвэрлэх саналтай байна.
• Тус төв Эрүүл мэндийн хөгжлийн төвтэй хамтран ЭМЯ, НЭМГын захиалгаар энэхүү сургалтыг зохион байгуулахад бэлэн
байна.
2025 он хүртэлх зорилго:
Нярайн нас баралтын түвшин 1000 амьд төрөлтөнд 5 ба түүнээс
дээш байгаа улс оронд 2010-2025 онд дутуу төрөлтөөс
шалтгаалсан нас баралтыг 50%-р бууруулах
Нярайн нас баралтын түвшин 1000 амьд төрөлтөнд 5 ба түүнээс
бага байгаа улс оронд сэргийлж болохуйц эндэгдэл гаргахгүй
байх, цаашдын амьдралын чанарыг сайжруулах тусламж
үйлчилгээ үзүүлэх
Дутуу төрөлт, хамтын оролцоо
Хөрөнгө
оруулалт
Хэрэгжүүлэх
ЭМ системд нөлөөлөх ачаалал, хөрөнгө оруулалтыг зохицуулах
замаар дутуу төрөлтөд хийх интервенц, судалгааг дэмжих
Дэлхий дахин, улс орнууд дутуу төрөлтийг бууруулах стратегийг
төлөвлөх, хэрэгжүүлэх, дутуугийн улмаас эндэх эндэгдлийг
бууруулах
Нотолгоонд тулгуурласан интервенц ашиглан дутуу нярайн
эндэгдлийг бууруулах зорилготой хөтөлбөр нэвтрүүлэх
Урьдчилан сэргийлэх, эмчлэх асуудлыг дэмжсэн судалгаа хийх
Шинэчлэл
Бүртгэл,
мэдээлэл
Интервенцийг улам сайжруулахад чиглэгдсэн судалгаа шинжилгээ
хийх
Дутуу төрөлтийн тохирохуйц тодорхойлолт гаргаж, тогтмол бүртгэх
замаар бүртгэл, мэдээллийг ач холбогдол гарахуйцаар сайжруулах
Эх, нярай, хүүхдийн эрүүл мэндийн асуудлыг хариуцдаг бүх
түвшинд дутуу төрөлтийн талаарх мэдлэг, ойлголтыг сайжруулах
Оролцогч талууд, хөрөнгө оруулагчид нь дэмжлэгт үйл ажиллагаандаа
хариуцлагатай хандах
Анхаарал хандуулсанд
баярлалаа
Монгол улс, 16060 Улаанбаатар,
Баянгол
дүүрэг,
11-р
хороо,
Хувьсгалчдын гудамж, Эх Хүүхдийн
Эрүүл Мэндийн Үндэсний Төв
Утас: 11-362205
Факс: 976-11-362633
E-mail: [email protected]
Вэб сайт: www.ehemut.mn