Transcript ماتریس ارزیابی عوامل خارجی (EFE) 1

EFE
‫فهرست‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪2‬‬
‫مقدمه‬
‫ماهیت بررسی عوامل خارجی‬
‫رابطه بین نیروهای خارجی و سازمان‬
‫فرآیند بررسی عوامل خارجی‬
‫نیروهای خارجی‬
‫جمع آوری اطالعات‪ ،‬روش ها و منابع‬
‫ماتریس ارزیابی عوامل خارجی‬
‫مثال‬
‫نتیجه گیری‬
‫مقدمه‬
‫‪ ‬یکی از مراحل بسیار مهم مدیریت و برنامه ریزی استراتژیک در هر‬
‫سازمانی بررسی محیط بیرونی سازمان و پارامترهای بیرونی است که‬
‫خواه ناخواه بر سازمان ‪ ،‬تأثیر گذارند ‪.‬‬
‫‪ ‬سازمان ها درخالء زندگی نمی کنند و ارتباط آن ها با دنیای بیرون است‬
‫که به آن ها موجودیت و هویت می دهد‪ .‬این دنیای بیرون را می توان‬
‫کشور‪ ،‬جامعه و فرهنگ آن‪ ،‬دولت و قوانین آن ‪ ،‬مشتریان و خواسته‬
‫ها‪ ،‬نیاز ها و سالئق آن ها‪ ،‬تأمین کنندگان‪ ،‬رقبا‪ ،‬کشورهای دیگر‪،‬‬
‫شرکت های بین المللی ‪ ،‬چندملیتی و غیره دانست ‪.‬‬
‫‪3‬‬
‫ماهیت بررسی عوامل خارجی‬
‫‪ ‬هرکدام از عوامل تأثیر گذار بیرونی‪ ،‬تأثیری مثبت و سازنده و یا اثری‬
‫مخرب و بازدارنده بر سازمان دارند ‪.‬‬
‫‪ ‬در بررسی عوامل خارجی‪ ،‬سعی می گردد فرصت ها و تهدیدهایی که‬
‫سازمان با آن ها روبه رو می شود‪ ،‬شناسایی گردد و هدف اصلی آن‬
‫است که مدیران بتوانند با تدوین استراتژ های مناسب‪ ،‬از فرصت ها‬
‫بهره برداری نموده یا اثرات عوامل تهدید کننده را کاهش دهند یا از آن‬
‫ها پرهیز کنند‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫رابطه بین نیروهای خارجی و سازمان‬
‫‪-1‬نیروهای اقتصادی ‪-2‬نیروهای اجتماعی فرهنگی ‪-3‬نیروهای سیاس ی ‪ ،‬دولتی و‬
‫قانونی ‪-4‬نیروهای فن آوری ‪-5‬نیروهای رقابتی‬
‫‪ ‬هر کدام از عوامل و پارامترهای زیر مجموعه نیروهای خارجی فهرست‬
‫شده در باال ‪ ،‬اثرات متفاوتی بر شرکت ها دارند ‪ ،‬مدیریت هر شرکت‬
‫بایستی تعاملی فعاالنه با عوامل فوق داشته باشد و در قبال عوامل‬
‫تأثیرگذار بیرونی ‪ ،‬اقدامات حساب شده و هوشمندانه ای را به اجرا‬
‫گذارد ‪.‬‬
‫‪ ‬تأثیر نیروهای خارجی ‪ ،‬صرفا به تدوین و انتخاب استراتژی ها در‬
‫مدیریت استراتژیک محدود نمی شود ‪ .‬شناسایی و ارزیابی فرصت ها و‬
‫تهدیدها حتی در تدوین مأموریت سازمان ‪ ،‬تعیین چشم انداز ‪ ،‬مشخص‬
‫نمودن اهداف استراتژیک و هدفگذاری های سالیانه و در پیش گرفتن‬
‫برنامه های عملیاتی و اجرایی نیز تأثیر گذار می باشد ‪.‬‬
‫‪5‬‬
‫فرآیند بررسی عوامل خارجی‬
‫‪ ‬بررسی عوامل موثر بیرونی‪ ،‬بایستی به صورت گروهی و با‬
‫مشارکت مدیران شرکت انجام شود ‪.‬‬
‫‪ ‬مشارکت و درگیر شدن مدیران واحدهای سازمان در این فرآیند ‪،‬‬
‫درک آنان از خود سازمان‪ ،‬موقعیت شرکت بین رقبا و آینده شرکت‪،‬‬
‫با حضور و مشارکت در بحث تحلیل عوامل خارجی‪ ،‬گسترده تر شده‬
‫و عمیق تر می گردد ‪.‬‬
‫‪ ‬نکته مهم در اینجا این است که شناسایی عوامل بایستی با مطالعه‬
‫آمار و اطالعات و داده های موثق و گردآوری شده از محیط‬
‫پیرامون سازمان انجام شود و نه صرفا با تکیه بر نظرات شهودی و‬
‫قضاوتی مدیران ‪.‬‬
‫‪6‬‬
‫نیروهای خارجی‬
‫‪ ‬نیروهای اقتصادی‬
‫‪ ‬نیروهای اجتماعی – فرهنگی‬
‫‪ ‬نیروهای سیاسی‪ ،‬دولتی و قانونی‬
‫‪ ‬نیروهای فن آوری‬
‫‪ ‬نیروهای رقابتی‬
‫‪7‬‬
‫نیروهای خارجی‬
‫‪ ‬نیروهای اقتصادی * نیروهای اجتماعی – فرهنگی * نیروهای سیاسی‪،‬‬
‫دولتی و قانونی * نیروهای فن آوری * نیروهای رقابتی‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪8‬‬
‫نرخ بهره‬
‫نرخ تورم‬
‫نرخ بیکاری‬
‫ارزش پول ملی‬
‫نرخ مالیات‬
‫تولید ناخالص ملی‬
‫شرایط اقتصادی بین املللی‬
‫نیروهای خارجی‬
‫‪ ‬نیروهای اقتصادی * نیروهای اجتماعی – فرهنگی * نیروهای سیاسی‪،‬‬
‫دولتی و قانونی * نیروهای فن آوری * نیروهای رقابتی‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪9‬‬
‫میزان زاد و ولد و مرگ و میر‬
‫نرخ مهاجرت‬
‫میزان ازدواج‬
‫شیوه زندگی‬
‫میانگین تحصیالت‬
‫نیروهای خارجی‬
‫‪ ‬نیروهای اقتصادی * نیروهای اجتماعی – فرهنگی * نیروهای سیاسی‪،‬‬
‫دولتی و قانونی * نیروهای فن آوری * نیروهای رقابتی‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪10‬‬
‫مقررات دولتی‬
‫مقررات مالیلتی و گمرکی‬
‫قوانین ضد انحصاری‬
‫مقررات صادرات و واردات‬
‫تغییر سیاست های پولی و مالی‬
‫تصدی دولت یا خصوص ی سازی‬
‫نیروهای خارجی‬
‫‪ ‬نیروهای اقتصادی * نیروهای اجتماعی – فرهنگی * نیروهای سیاسی‪،‬‬
‫دولتی و قانونی * نیروهای فن آوری * نیروهای رقابتی‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪11‬‬
‫افزایش تولید علم‬
‫بیوتکنولوژی‪ ،‬فن آوری هسته ای‬
‫نانوتکنولوژی‬
‫اینترنت‬
‫بانک های اطالعاتی گسترده‬
‫دنیای مجازی‬
‫آموزش راه دور‬
‫نیروهای خارجی‬
‫‪ ‬نیروهای اقتصادی * نیروهای اجتماعی – فرهنگی * نیروهای سیاسی‪،‬‬
‫دولتی و قانونی * نیروهای فن آوری * نیروهای رقابتی‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪12‬‬
‫تکنولوژی مورد استفاده رقبا‬
‫تولید محصوالت رقبا‬
‫شیوه بازاریابی رقبا‬
‫سطح تخصص ی نیروی انسانی رقبا‬
‫توان مالی رقبا‬
‫بررس ی نقاط ضعف و قوت رقبا‬
‫جمع آوری اطالعات‪ ،‬روش ها و منابع‬
‫‪ ‬منابع جمع آوری اطالعات و روش های به دست آوردن اطالعات‪،‬‬
‫مطمئنا با توجه به زمینه فعالیت سازمان‪ ،‬متفاوت خواهد بود‪.‬‬
‫‪‬روزنامه ها ونشریات تخصص ی‬
‫‪ ‬بانک های اطالعاتی عمومی‬
‫‪‬آمار رسمی منتشر شده از سوی ارگان های رسمی و دولتی‬
‫‪‬اینترنت‬
‫‪‬اطالعات رسمی منتشر شده از شرکت ها‬
‫‪‬کاتالوگ ها و بروشورهای تبلیغاتی شرکت ها‬
‫‪‬تأمین کنندگان و مشتریان رقبا‬
‫‪ ‬دانشگاه ها و کتابخانه ها‬
‫‪13‬‬
‫ماتریس ارزیابی عوامل خارجی )‪(EFE‬‬
‫استراتژیست ها با استفاده از ماتریس ارزیابی عوامل خارجی‬
‫می توانند عوامل اقتصادی‪ ،‬اجتماعی‪ ،‬فرهنگی‪ ،‬بوم شناسی‪،‬‬
‫محیطی‪ ،‬سیاسی‪ ،‬دولتی‪ ،‬حقوقی‪ ،‬فن آوری و اطالعات‬
‫رقابتی را در مورد ارزیابی قرار دهند‪ .‬برای تهیه ماتریس‬
‫ارزیابی عوامل خارجی باید پنج مرحله را طی کرد‪:‬‬
‫‪14‬‬
‫ماتریس ارزیابی عوامل خارجی )‪(EFE‬‬
‫‪ -1‬پس از بررسی عوامل خارجی‪ ،‬عوامل شناخته شده را فهرست نمایید‪.‬‬
‫بین ‪ 10‬تا ‪ 20‬عامل بنویسید که در برگیرنده عواملی باشد که موجب فرصت‬
‫می گردد و یا سازمان را مورد تهدید قرار می دهد‪.‬‬
‫‪ -2‬به این عوامل وزن یا ضریب دهید‪ .‬این ضرایب از صفر تا یک می باشند‪.‬‬
‫ضریب نشان دهنده اهمیت نسبی یک عامل می باشند‪.‬‬
‫‪ -3‬به هر یک از عواملی که موجب موفقیت می شوند رتبه ‪ 1‬تا ‪ 4‬بدهید و‬
‫این عدد بیانگر میزان اثربخشی استراتژی های کنونی شرکت در نشان دادن‬
‫واکنش نسبت به عامل مزبور می باشند‪.‬‬
‫‪ -4‬ضریب هر عامل را در رتبه مربوطه ضرب نمایید تا نمره نهایی به دست‬
‫آید‪.‬‬
‫‪ -5‬مجموع این نمره های متعلق به هر یک از متغیرها را به دست آورید تا‬
‫بتوان مجموع نمره های سازمان را تعیین کرد‪.‬‬
‫‪15‬‬
‫ماتریس ارزیابی عوامل خارجی )‪(EFE‬‬
‫‪ ‬در ماتریس ارزیابی عوامل خارجی‪ ،‬صرف نظر از تعداد عواملی که‬
‫موجب فرصت یا تهدید شرکت می شوند هیچ گاه مجموع نمره های‬
‫نهایی برای سازمان به بیش از ‪ 4‬و هیچ گاه این جمع به کمتر از یک‬
‫نمی رسد‪ .‬میانگین این جمع ‪ 2/5‬می شود‪ .‬اگر این عدد به چهار برسد‬
‫بدین معناست که سازمان در برابر عواملی که موجب تهدید و فرصت می‬
‫شوند به صورتی بسیار عالی واکنش نشان می دهد‪.‬‬
‫‪ ‬عدد ‪ 1‬بیانگر این است که شرکت در تدوین استراتژی های خود‬
‫نتوانسته است از عواملی که موجب تهدید می گردند‪ ،‬احتراز نماید‪.‬‬
‫‪16‬‬
‫مثال‬
‫شرکت ‪ X‬تولید کننده انواع لوازم خانگی سبک و موتورهای‬
‫الکتریکی می باشد ‪ .‬این شرکت در جهت تدوین برنامه ریزی‬
‫استراتژیک خود مهمترین عوامل محیط خارجی خود را بر اساس مدل‬
‫‪ EFE‬بصورت جدول زیر تهیه نموده است ‪.‬‬
‫‪17‬‬
‫شرح عوامل خارجی‬
‫وزن امتیاز جمع‬
‫فرصتها‬
‫‪18‬‬
‫بازار روبه رشد‬
‫‪0.20‬‬
‫‪4‬‬
‫‪0.8‬‬
‫‪0‬‬
‫قدرت چانه زنی تامین کنندگان‬
‫‪0.05‬‬
‫‪3‬‬
‫‪0.15‬‬
‫محصوالت جایگزین‬
‫‪0.05‬‬
‫‪2‬‬
‫‪0.10‬‬
‫بازارهای جدید منطقه ای‬
‫‪0.04‬‬
‫‪2‬‬
‫گسترش فن آوری اطالعات ‪ IT‬در کشور‬
‫‪0.02‬‬
‫‪2‬‬
‫انرژی ارزان‬
‫‪0.01‬‬
‫‪2‬‬
‫مشکل در ورود به صنعت‬
‫‪0.05‬‬
‫‪3‬‬
‫‪0.0‬‬
‫‪8‬‬
‫‪0.0‬‬
‫‪4‬‬
‫‪0.0‬‬
‫‪2‬‬
‫‪0.15‬‬
‫شرح عوامل خارجی‬
‫وزن امتیاز جمع‬
‫تهدیدها‬
‫واردات‬
‫‪0.15‬‬
‫‪3‬‬
‫‪0.45‬‬
‫رقابتی بودن صنعت‬
‫‪0.15‬‬
‫‪3‬‬
‫‪0.45‬‬
‫قدرت چانه زنی مشتریان‬
‫‪0.05‬‬
‫‪2‬‬
‫‪0.10‬‬
‫عدم ثبات در قوانین ‪ ،‬ضوابط و مقررات‬
‫‪0.05‬‬
‫‪2‬‬
‫‪0.10‬‬
‫سرعت تغییرات در صنعت و تکنولوژی‬
‫‪0.05‬‬
‫‪3‬‬
‫‪0.14‬‬
‫امکان جذب منابع انسانی متخصص توسط رقبا‬
‫نرخ نامنظم رشد کشور و مشکالت در زمینه پیش بینی های‬
‫اقتصادی‬
‫‪0.03‬‬
‫‪1‬‬
‫‪0.03‬‬
‫‪0.05‬‬
‫‪2‬‬
‫‪0.10‬‬
‫‪0.05‬‬
‫‪1.00‬‬
‫‪2‬‬
‫نرخ تورم و تاثیر آن بر قدرت خرید‬
‫جمع‬
‫‪19‬‬
‫‪0.0‬‬
‫‪9‬‬
‫‪2.82‬‬
‫نتیجه گیری‬
‫به سبب افزایش تشنج در صنایع و بازارهای جهانی‪ ،‬موضوع بررسی‬
‫عوامل خارجی به صورت یکی از بخش های مهم فرآیند مدیریت‬
‫استراتژیک درآمده است بنابراین در این تحقیق به انواع نیروهای‬
‫خارجی اشاره کردیم تا بتوانیم در امر شناسایی فرصت ها و‬
‫تهدیدهایی که متوجه شرکت می شود به بهترین نحو واکنش نشان‬
‫دهیم‪.‬‬
‫‪20‬‬