Transcript Diet_for_cardiovascular_disease อ.ประณิธิ

หลักโภชนาการ ในผู ้ป่ วย
โรคหัวใจและหลอดเลือด
Scope:
อาหาร และโภชนาการในผู ้ป่ วย
โรคหัวใจและหลอดเลือด
ี ชวี ต
อัตราการเสย
ิ จากโรคเรือ
้ รังไม่
ติดต่อ
80
ประเทศกาล ังพ ัฒนา
ประเทศพ ัฒนาแล้ว
80
70
70
75
71
75 70
60
60
50
50
60
40
%40
%
30
30
20
20
29
25
30
10
10
00
ตายจากโรคห ัวใจขาดเลื
2001 อด
ตายจากเบาหวาน
2020
Chronic diseases
โรคเรือ
้ รังไม่ตด
ิ ต่อ
่ นใหญ่ป้องกันได ้
 สว

ี่ ง
ลดหรือกาจัดปั จจัยเสย
ี่ ง
 ปั จจัยเสย
(ทีแ
่ ก ้ไขได ้)
การบริโภคแบบสมัยใหม่
 การมีกจ
ิ กรรม และการออกกาลังกาย

ทุโภชนาการในอดีตและปั จจุบน
ั
อดีต
ปั จจุบน
ั
โภชนาการขาด
 ตาย, พิการ disability,
การเจริญเติบโตทาง
ร่างกายและสมองชา้
 ขาดไอโอดีน: brain
damage
 ขาดวิตามินเอ: ตาบอด
โภชนาการเกิน
 น้ าหนั กเกิน/โรคอ ้วน
 โรคหัวใจ
 ความดันโลหิตสูง
 โรคหลอดเลือดสมอง
 เบาหวาน
ี่ ง
ปั จจัยเสย
ี่ ง
ปัจจ ัยเสย
บุหรี่
โรคหลอดเลือดหัวใจ
โรคอ ้วน
โรคหลอดเลือดหัวใจ
เบาหวาน, โรคหลอดเลือดสมอง
โรคหลอดเลือดหัวใจ
เบาหวาน,
โรคหลอดเลือดหัวใจ
Physical inactivity
คอเลสเทอรอล
ความดันโลหิตสูง
โรคหลอดเลือดหัวใจและหลอด
เลือดสมอง
แอลกอฮอล์ (ดืม
่ จัด)
โรคหลอดเลือดหัวใจและหลอด
เลือดสมอง
PREVENT CVD
Summary Of Strength Of Evidence On Lifestyle
Factors And The Risk Of Cardiovascular Disease
Evidence
 Risk
ื่ ถือ
น่าเชอ




เป็ นไปได ้






ออกกาลังกายสมา่ เสมอ
ปลาและน้ ามันปลา
ผักและผลไม ้
ี ม
โปแตสเซย
-linolenic acid, Oleic
่ ป้ ง
คาร์โบไฮเดรททีไ่ ม่ใชแ
ี ้อย
ธัญพืชขัดสน
ถั่ว
plant sterol/stanol
โฟเลท
 Risk
•
•
•
•
•


ไขมันอิม
่ ตัว
ไขมันทรานส ์
อาหารโซเดียมสูง
น้ าหนั กเกิน/โรคอ ้วน
ดืม
่ จัด
คอเลสเทอรอลในอาหาร
กาแฟทีไ่ ม่ได ้ถูกกรองละเอียด
Diet, nutrition and the prevention of chronic diseases. WHO Technical Report Series: 916 Report of a Joint WHO/FAO Expert Consultation 2003
สารอาหาร
สารอาหารทีใ่ ห้พล ังงาน
 คาร์โบไฮเดรต
 โปรตีน
 ไขมัน
สารอาหารทีไ่ ม่ให้พล ังงาน
 วิตามิน
 เกลือแร่
แอลกอฮอล์
แอลกอฮอล์
ไขม ัน
โปรตีน
คาร์โบไฮเดรต
7
9
ไขม ัน
4
โปรตีน
คาร์โบไฮเดรต
4
0
2
4
6
8
10
Healthy Carbohydrate
Vegetables
Fruits
Grains
ชนิดของคาร์โบไฮเดรต

้
Healthy carbs (เชงิ ซอน)

ผัก ผลไม ้ ธัญพืชไม่ขด
ั สี

มีใยอาหารสูง

มีวต
ิ ามิน เกลือแร่


ึ ชากว่
้ า น้ าตาลไม่สงู
ย่อยและดูดซม
เร็ว
Unhealthy carbs (เชงิ เดีย
่ ว)

ึ เร็ว
ย่อยเป็ นน้ าตาลได ้เร็ว ดูดซม
อ ้วนง่าย

ใยอาหารตา่

พบในอาหารปรุงแต่ง เบเกอรี ขนม
กรุบกรอบ ขนมปั งขาว ข ้าวขาว
เครือ
่ งดืม
่
ความสาคัญของคาร์โบไฮเดรต
แหล่งพลังงานสาคัญ: ENERGY!
 ควบคุมระดับน้ าตาลในเลือด
 ป้ องกันการสลายโปรตีนในร่างกาย
่ ยในการทางานของระบบทางเดินอาหาร (fiber)
 ชว

ชนิดของไขมัน

Good fats/oils



มีกรดไขมันจาเป็ น: ไลโนเลอิก ไลโนเล
นิก
มีกรดไขมันทีม
่ ป
ี ระโยชน์: 3 (น้ ามัน
ปลา), 9(น้ ามันมะกอก น้ ามันรา)
Bad fats/oils



ไขมันอิม
่ ตัว: saturated fat
Hydroginated oil: ไขมันทรานส ์
เพิม
่ คอเลสเทอรอล โรคหลอดเลือด
หัวใจ
ตัวอย่างไขมัน

Good fats/oils




น้ ามันปลา
ถัว่ (nuts and seeds)
Avocados
Cold pressed oils




Extra virgin olive oils
Safflower/sunflower oil
Flax oils
Bad fats/oils
 ไขมันจากสตั ว์
 เนย ครีม
 ไขมันทรานส ์
ความสาคัญของไขมัน









ให ้พลังงาน 9 kcal/g
เป็ น structure fat: fat pad
่ ง
สะสมในรูปไขมันใต ้ผิวหนัง/ชอ
ท ้อง
เป็ นสว่ นประกอบ/ความแข็งแรง
ของเยือ
่ หุ ้มเซลล์
ึ วิตามิน
ชว่ ยในการดูดซม
เกีย
่ วกับการสร ้างฮอร์โมน
เกีย
่ วกับการทางานของสมอง/
ระบบประสาท/ความจา/อารมณ์
ื่ สารระหว่างเซลล์
สอ
กรดไขมันจาเป็ น


ลิโนเลอิก (-6)
ลิโนเลนิก (-3)
กรดไขมัน

Saturated fatty
acid (SFA)


Polyunsaturated
fatty acid (PUFA)




linoleic
linolenic
EPA, DHA
Monounsaturate
fatty acid (MUFA)


palmitic, stearic
oleic
Trans fatty acid
(TFA)
Omega-6
Omega-3
Monounsaturated
Polyunsaturated Polyunsaturated
Fat Sources
Fat Sources
Fat Sources
Nuts
Vegetable oils
Canola oil
Olive oil
High oleic safflower
oil
Sunflower oil
Avocado
Soybean oil
Corn oil
Safflower oil
Soybean oil
Canola oil
Walnuts
Flaxseed
Fish: trout,
herring, and
salmon
Visible fat and invisible fat
โปรตีน
ปลา
ั ว์ปีก: เป็ ด ไก่ ห่าน
 เนือ
้ สต
 เนือ
้ แดง: หมู วัว ควาย แกะ
 ถั่ว (legumes and beans)
 ถั่ว (nuts and seeds)

ความสาคัญของโปรตีน

ึ เหมาะสม
ทาให ้เมทาบอลิซม

จาเป็ นในการสร ้างฮอร์โมน

สว่ นสาคัญในระบบภูมค
ิ ุ ้มกัน

จาเป็ นในการเจริญเติบโตและ
่ มแซม
ซอ

สร ้างกล ้ามเนือ
้

แหล่งพลังงานยามขาดแคลน

ชว่ ยรักษาระดับน้ าตาล

ึ อิม
รู ้สก
่
คุณภาพโปรตีน Net Protein Utilization (NPU)
% of ingested food protein that is actually used by the body. Most whole grains
alone and most legumes alone have NPUs in the same range as meat.
Food
Most meats
NPU
65-57%
Eggs
94%
Milk
82%
Soybeans (alone)
61%
Other legumes alone
Brown rice
other whole grains
50-60%
70%
50-60%
Healthy, whole food diets

อาหารทีก
่ น
ิ ตามธรรมชาติ


ไม่ใช ่ processed food


่ อกไก่ แทนทีจ
เชน
่ ะเป็ น chicken nugget
่ ข ้าวกล ้อง ไม่ใชข
่ ้าวกึง่ สาเร็จรูป
เชน
่ ารกันบูด หรือสผ
ี สมอาหาร
ไม่ใสส
กินเพือ
่ สุขภาพดี
Let food be your medicine
พลังงานทีค
่ วรได ้รับ
ความต ้องการพลังงาน กลุม
่ คน
1600 kcal/d
เด็ก 6-13 ปี
หญิงวัยทางาน 25-60 ปี
ผู ้สูงอายุเกิน 60 ปี
2000 kcal/d
วัยรุน
่ หญิง-ชาย 14-25 ปี
ชายวัยทางานอายุ 25-60
2400 kcal/d
้ งงานมากๆ เชน
่
หญิงชายทีใ่ ชพลั
้
เกษตกร ผู ้ใชแรงงาน
นักกีฬา
ตารางแนะนาการบริโภคอาหารใน 1 วันของ
คนไทย
กลุม
่ อาหาร
หน่วย
ครัวเรือน
พลังงาน
ข ้าว-แป้ ง
ทัพพี
1600
8
ผัก
ทัพพี
4(6)
5
6
ผลไม ้
สว่ น
3(4)
5
5
ั ว์
เนือ
้ สต
้
ชอนกิ
น
ข ้าว
แก ้ว
6
9
12
2(1)
1
1
นม
น้ ามัน น้ าตาล
และเกลือ
้
ชอนชา
2000
10
2400
12
ใชน้ ้อยเท่าทีจ
่ าเป็ น
Composition:
Vegetable 4(6) ทัพพี
Fruits 3(4) ส่ วน
Grain 8 ทัพพี (4 oz)
Composition: Moderate
6
ช้อนโต๊ะ
2 (1) แก้ว
Composition: infrequent or small
amount
High intake of non-starch polysaccharides (NSP)
(protective)

Dietary fiber : promote wt loss*


Soluble
Insoluble fiber
*Pereira MA, Ludwig DS. Ped Clin North America 2001;48:969-80.
อาหารสาหรับป้ องกันและ
รักษาไขมันในเลือดสูง
ไขมันในเลือด
โคเลสเตอรอล
 ไตรกลีเซอไรด์
 HDL-cholesterol
 LDL-cholesterol

บริโภคคอเลสเทอรอลในอาหาร < 200
mg/d

Source:
หลีกเลีย
่ งTrans Fatty Acids (TFA)
TFA

หากกินในปริมาณมาก:
 LDL-C;

 HDL-C
ตัวอย่างของ TFA
Stick margarine, cookies,
biscuits,โรตี พาย
Conclusion: บริโภคอาหารทีม
่ ไี ขมันอิม
่ ตัวและ trans
fatty acid
Lichtenstein AH et al. N Engl J Med 1999;340:1933-1940
ลดการบริโภคไขมันอิม
่ ตัว
ั สว่ นไขมันไม่อม
เพิม
่ สด
ิ่ ตัวมากขึน
้
้
กรดไขมันไม่อม
ิ่ ตัวเชงิ ซอน
-6 fatty acids
 arachidonic
 linoleic
 g-
linolenic
(GLA)
้
กรดไขมันไม่อม
ิ่ ตัวเชงิ ซอน
-6 fatty acids



arachidonic
linoleic
g- linolenic (GLA)
-3 fatty acids



- linolenic acid
eicosapentaenoic acid
(EPA)
docosahexaenoic
acid(DHA)
Food
Fat (g)
-3
Catfish
4.3
0.3
Mackerel
13.9
2.5
Salmon
10.4
1.4
Sardine
15.5
3.3
tuna
2.5
0.5
กรดไขมันไม่อม
ิ่ ตัวเชงิ เดีย
่ ว
-9 fatty acids
 Oleic
acid
ั สว่ นของกรดไขมันในน้ ามันทีใ่ ชบริ
้ โภค
สด
Rice bran oil:Surin Bran Oil Co.
Plant Sterol/Stanol Esters
 Sterols:
 Plant
สว่ นประกอบสาคัญของเยือ
่ หุ ้มเซลล์
sterols/stanols lower cholesterol
ึ โคเลสเตอรอล
 รบกวนการดูดซม
Law MR et al. BMJ 2000;320:861-864.
แหล่งของ plant sterol/stanols
Oil
Campe
sterol
Stigma
sterol
βsitosterol
Cycloarta
nol
Cycloar
ternol
24
methylenecyclo
artanol
(mg/100 g oil)
รำข้ ำว
ดอกคำฝอย
ข้ ำวโพด
508
271
885
108
482
494
45
31
181
1
34
7
410
110
1180
4
8
11
ทำนตะวัน
31
31
235
-
29
16
เมล็ดฝ้ำย
17
4
400
-
10
17
รำ
ถั่วเหลือง
117
62
382
4
62
107
72
72
191
-
158
8
ถั่วลิสง
38
21
153
1
11
16
After Itoh et al. 1973a and b.
Soy protein
Isolated soy protein, texturized vegetable
protein
 Decreased TC 12.9%, LDL 10.5 % and TG
 ~25 g/d

Approximate And Cumulative LDL-C Reduction
Achievable By Dietary Modification
Dietary component
Major option
SFA
Dietary cholesterol
Wt reduction
Other options
viscous fiber
plant sterol/stanol
Cumulative estimate
Dietary change Approximate LDL
reduction
< 7%
< 200 mg/d
Lose 10 lb
8-10%
3-5%
5-8%
5-10 g/d
2 g/d
3-5%
6-15 %
20-30%
Functional Foods
Functional Food (IOM/FNB)
อาหารทีท
่ าหน ้าทีอ
่ น
ื่ ให ้กับร่างกายนอกเหนือไปจากหน ้าทีป
่ กติท ี่
ทาอยู่
Any food or food ingredients that may provide a heath
benefit beyond the traditional nutrient it contains
่ เสริมระบบป้ องกันตัวเอง
 สง
่ เสริมและควบคุมให ้ระบบการทางานของร่างกายให ้ทางาน
 สง
สมา่ เสมอ
ื่ ม
 ป้ องกันหรือชลอความเสอ
 ป้ องกันโรคทีเ่ กิดจากโภชนาการผิดปกติ: ไขมันในเลือดสูง
 ควบคุมหรือลดอาการของโรคเรือ
้ รังบางชนิด: เบาหวาน
โรคหัวใจ
Functional Food from Plant Sources
Oat meal fiber
 Soy protein
 Fish and fish oil
 Probiotics
 Prebiotic
 Plant sterols and stanols

Oats
β- glucan
 ลดคอเลสเตอรอล, LDL-C
ี่ งต่อโรคหลอดเลือดหัวใจ
 ลดความเสย
 3 g β- glucan~60 g oat meal~40 g oat bran ลด
คอเลสเตอรอล 5%
 FDA approved health claim 20 g. Oatmeal or 13g
oat bran contain 1 g β- glucan

Soy: High quality protein 25g

**ลดคอเลสเตอรอล(9.3%), LDL-C (12.9%), ไตร
ื่ ว่าเป็ นผลของ
กลีเซอไรด์ (10.5%): 25 ก./วัน เชอ
isoflavones [Health claim: 6.25 ก./วัน มี 12.5 มก. Isoflavone]
Garlic
(Allium sativum)
Cancer preventive
 antibiotic
 antihypertensive
 chol-lowering

Effect of Garlic/ Garlic extract
TC reduction from baseline (mg/dl)
Ann Intern Med 2001;135:65-6
J R Coll Physicians Lond 1994;28:39
Ann Intern Med 1993; 119:599
Cholesterol reduction (mg/dl)
20
10
0
Stevinso
-10
-20
-30
-40
Silagy C.
Warshafsk
Wine and Grapes


ี ชวี ต
French Paradox: French เสย
ิ จากโรคหลอดเลือดหัวใจ
และหลอดเลือดสมองตา่ กว่า
Antioxidant flavanoids: polyphenolic Red W>20-50 white
W (skin and fermented juice)





Resveratrol
phytoalexin
ั ของ LDL ทีท
ป้ องกันการออกซเิ ดชน
่ าให ้เกิดโรคหลอดเลือด
แข็ง
Non alcohol red wine เพิม
่ ระดับสารต ้านอะนุมล
ู อิสระใน
ร่างกาย
Alcohol เพิม
่ HDL
Fish (protein sources)
 แหล่ง
-3 fatty acid
ลดไตรกลีเซอไรด์
 ไม่ลดแต่อาจเพิม
่ LDL

ั ดาห์ลด
35 ก.- 1 serving/สป
การเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ
 การบริโภคปลา
Diary product
(calcium, protein)
Good calcium source: for
prevention of
osteoporosis
 Fermented diary product:



Probiotics: lactobacillus sp.
More absorbable Ca
สรุป Functional Food
Functional
food
Bioactive
Health benefit
component
Strength of
evedence
Recommen
dation
Psyllium
Soluble fiber
ลดคอเลสเตอรอล
ลด LDL
Very strong
1ก./วัน
Soy
protein
ลดคอเลสเตอรอล
ลด LDL
Very strong
25ก./วัน
Whole oat
product
β-glucan
ลดคอเลสเตอรอล
ลด LDL
Very strong
3 ก./วัน
Fatty fish
-3 fatty acid
ลดไตรกลีเซอไรด์
โรคหัวใจ
Strong to very
strong
2meals/wk