1)نظريههاي کلاسيک - مرکز آموزش علمی کاربردی صنایع خیام الکتریک
Download
Report
Transcript 1)نظريههاي کلاسيک - مرکز آموزش علمی کاربردی صنایع خیام الکتریک
سير تحول انديشه مديريت:
)1نظريههاي کالسيک
)2نظريههاي نئوکالسيک
)3نگرش کمي مديريت
)4نگرش سيستمي
)5نگرش اقتضايي
)6جنبش جديد در روابط انسانی
نظریه نقشهای مدیریتی
نظریه سازمانهای یادگيرنده
نظریه آشوب
1
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
)1نظريههاي کالسيک
)1مديريت علمي
)2مديريت اداري
)3مديريت بوروکراتيک
2
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
مکتب مدیریت علمی
این جنبش در اوایل سال 1900میالدی با کار «فردریک وینسلو
تیلو» در مطالعه زمان و حرکت در «شرکت فوالد میدویل» آغاز
شد .
تیلور عقیده داشت افراد هیچکدام کارها را در سطح بهینه انجام نمی
دهند لذا وی در صدد یافتن« یک بهترین» راه برای انجام کارها
بود.
بر اساس این نظریه افراد بوسیله پاداشهای اقتصادی برانگیخته می
شوند و اگر فرصت مالی بهتری به آنها پیشنهاد شود به آن روی می
آورند .
3
هدف نظريه مديريت علمي:
تعریف جنبه هاي مختلف رابطه میان ماشيین –کيارگر .بيراي
رسييیدن بييه ایيين هييدف بجييای تاکیييد برروشييهای سيينتی کييار
مجموعيييييه ای از مشييييياغل کيييييارگری را تحلیيييييل و زميييييان و
ابزارهای الزم جهت انجام کار را نیز مطالعه کردند.
فردریک تیلور
4
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
شعار مديريت علمي
انتخاب بهترين روش براي انجام دادن هر
کار
5
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
شیوههاي الزم براي تعيين بهترين روش انجام کار:
مطالعات زمان و حرکت
سرپرستي تخصص ي
انگيزه هاي فردي
6
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
اصول مديريت علمي:
)1ايجاد علم واحدي براي اجراي هر جزء کار
)2گزينش علمي کارکنان و آموزش و تربيت آنان
)3همکاري صميمانه مديريت با کارکنان
)4تقسيم تقريبا مساوي کار و مسوليت بين مديران و کارکنان
7
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
مدیریت ادری:
در نظريه مديريت اداري فعاليتهاي سازمان
عبارتنداز:
)1فعاليتهاي فني
)2فعاليتهاي بازرگاني
)3فعاليتهاي مالي
)4فعاليتهاي امنيتي
)5فعاليتهاي حسابداري
)6فعاليتهاي مديريتي
8
هنری فایول
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
طبق نظريه مديريت اداري تواناييهاي الزم براي
مديران بر اساس فعاليتهاي ششگانه عبارتنداز:
تواناييهاي عام شامل فعاليتهاي ششگانه
تواناييهاي خاص مديريت(وظایف چهارگانه)
تواناييهاي فني و تخصص ي
9
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
ي
اصول مديريت در نظريه مديريت ادار
تقسيم کار
اختيار
انضباط (اطاعت از مقررات)
وحدت فرماندهي (یک زیر دست یک مدیر)
وحدت جهت (هدایت هر واحد توسط یک مدیر)
اولويت منافع عمومي بر منافع فردي
جبران خدمات کارکنان
10
تمرکز(پراکندگی اختیارات تصمیم گیری)
سلسله مراتب(خط فرمان)
نظم(در منابع مادی و انسانی)
انصاف(در رفتار مدیران با کارکنان)
ثبات شغلي و استخدام(امنیت شغلی)
ابتکار(مهیا نمودن شرایط برای بروز
ابتکار)
روحیه کار گروهي
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
مديريت بوروکراتيک:
قوانين و مقررات(جایگزین اعمال سلیقه)
غيرشخص ي بودن (معیارهای عینی در ارزیابی )
تقسيم کار (تخصص گرایی و افزایش کارائی)
ساختار سلسله مراتبي (کنترل )
تعهد براي کار مادام العمر(هم سازمان و هم کارکنان)
ساختار اختيار (در سلسله مراتب تعریف میشود وبه سه طریق مشروعیت می یابد)
منطقي بودن (همه فعالیتها به طور منطقی به سمت معطوف است)
11
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
ماکس وبر
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
تعريف اختيار:
حق دستور دادن و به اجرا درآوردن آن با کمک پاداش يا تنبيه.
12
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت صنایع خیام الکتریک
اختيار به سه طريق صورت مشروعيت پيدا ميکند:
اختيار سنتي
اختيار شخصيتي
اختيار عقاليي-قانوني
13
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
جنبش روابط انسانی
جنبش روابط انسانی در اواخر دهه 1920آغاز و تادهه 1950به صورتهای مختلف ادامه یافت .
پیروان این جنبش بر لزوم همکاری با کارکنان و تقویتروحیه آنان در محیط کار تأکید داشتند و اولین نگرش
رفتاری به مدیریت را ایجاد نمودند که در فرایند تولید با
افراد به عنوان انسان نه ماشین رفتار می شود .
14
)2نهضت روابط انساني(نظريه نئوکالسيک):
مطالعات هاثورن
التون مایو
15
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
مطالعات هاثورن
این مطالعات به طور رسمی در سال 1923و 1924در
کارخانه هاثورن در شرکت وسترن الکتریک امریکا آغاز
گردید و نقطه عطف پیشرفت علمی و تاریخی این جنبش
محسوب گردید.
16
مراحل مطالعات هاثورن
آزمایش های نور ( :آزمایش نور بر روی دو گروه از زنان
کارگر انجام گرفت)
آزمایش های اتاق رله ( :این آزمایش از سال 1927آغاز و
مدت پنج سال طول کشید )
آزمایش اتاق سیم پیچی ( :این آزمایش سال 1931شروع و
سال 1932پایان یافت )
17
1.
2.
3.
نتیجه آزمایشهای نور
چه زمانی که نور کم وچه زمانی که زیاد بود
بهره وری افزایش یافت .روشن است که بعضی
از متغیر ها در این آزمایش مانند متغیر پیچیده انسانی
ثابت ویا تحت کنترل نبودند.
نتیجه آزمایشهای اطاق رله
با آزمایشهای اتاق نور مشابهت داشت وبهره وری
حتی زمانی که به مرحله اول بازگشتند افزایش یافت
در نتیجه دریافتند متغیرهای مستقل
(محل کار ،زمان استراحت ودستمزد و) ......
به تنهایی موجب تغییر در متغیر وابسته (بهره وری )
نمی شوند.
نتیجه آزمایش اطاق سیم پیچی
نتیجه درست برعکس اطاق رله بود وگروه
عمال بازده کار را محدود می کردند.
دالیلی که کارگران بازده را محدود می کردند :
ترس از بیکار شدن
ترس از باال بردن استاندارد
محافظت از کارگران کند کار
نتيجه گيري از مطالعات هاثورن:
)1انسانها اساسا بوسیله نیازهاي اجتماعي برانگیخته ميشوند.
)2انسانها از فشار اجتماعي گروه همکاران بیشتر از تشویق
و کنترل متاثر ميشوند.
)3انسانها به همان اندازه که مدیریت سازمان به ارضاي
اجتماعی می پردازندنسبت به آن پاسخگو و نیازهاي
متعهدند.
در رفتار کارکنان و بهره وری ،عوامل اجتماعی نقش مهمتری از عوامل
مادی و اقتصادی ایفاء می کند.
نگرش رفتاري
( لزوم تجهیز مدیران به علم رفتار)
20
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
نهضت روابط انساني مبلغ اندیشه های زیر شد :
)1حرمت و شان انسان بايد در محيط کار احيا شود.
)2هدفهاي کارکنان بايد درجهت رفاه کارکنان باشد.
)3در مديريت و تصميمگيري از مشارکت گروهي افراد استفاده شود.
)4با تغيير در ساختار سازمان امکان آزادي عمل و ابتکار داده شود.
)5اهميت و جايگاه گروهها در محيط کار بدرستي شناخته شود.
در ادامه نهضت روابط انسانی نظریات انگیزشی ذیل ظهور نمود:
؛سلسله مراتب نیازهای مازلو ؛ نظریه بلوغ و عدم بلوغ ؛
نظریه x, y
21
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
سلسله مراتب نیازهای مازلو
این نظریه بر اساس چهار فرضیه اساسی بنا شده است
.1
.2
.3
.4
نیاز ارضاء شده برانگیزاننده نیست
دریک زمان فقط تعدادی از نیازها بر رفتار شخص
اثر می گذارند
نیازهای سطح پائین تر اول ارضائ می شوند
برای ارضاء نیازهای سطح باالتر راههای بیشتری
وجود داردتا پائین تر
مازلو معتقد به پنج نیاز اساسی بود که بعدها دو نیاز
زیبائی شناسی و خود یابی نیزاضافه شده است.
نیازهای
خودیابی
نیازهای
زیبائی شناسی
نیازهای شناختی
نیازهای احترام
نتیجه گیری:در صورت کمک مدیران به ارضاء نیازهای
مهم کارکنان در محیط کار بهره وری کار افزایش
می یابد
نیازهای اجتمائی
نیازهای ایمنی
نیازهای زیستی
22
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
نظریه مک گریگور x , y
نظریه Y
نظریه X
)1برای اغلب مردم کار ذاتا نامطلوب است
)2اغلب مردم جاه طلب نیستند و تمابل اندکی
به پذیرش مسئولیت دارند و ترجیح میدهند
هدایت شوند
)3اغلب مردم قابلیت اندکی برای خالقیت در
حل مشکالت سازمانی دارند
)4انگیزش فقط در سطوح فیزیولوژیکی و
تامین ایجاد میشود
)5اغلب مردم باید تحت کنترل و غالبا اجبار
قرار گیرند تا هدفهای سازمانی را تحقق
بخشند.
23
)1اگر شرایط مطلوب باشد کار مثل بازی
طبیعی است
)2برای نیل به هدفهای سازمانی کنترل به
وسیله خویشتن غالبا ضروری است
)3قابلیت برای خالقیت در حل مشکالت
سازمانی به طور نامحدود بین همه مردم
توزیع شده است
)4انگیزش در سطوح اجتماعی،احترام و
خودیابی و نیز سطوح فیزیولوژیکی و تامین
ایجاد میشود
)5مردم اگر به طور مقتضی انگیزش داشته
باشند می توانند در کار خود خالق و خود
رهبر باشند
فهرست فرضیه های Xو Y
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
نتیجه :یک مدیر بر اساس دیدگاه خود در باره ماهیت انسان رفتار خود را –
با زیردستان تنظیم می کند.
xسبک مدیریتی بر مبنای تئوری
yسبک مدیریتی بر مبنای تئوری
تمرکز ،کنترل تفصیلی ،تعیین وظایف و ....مشارکت ،کنترل کلی ،استفاده از
مکانیسمهای انگیزشی و...
نظریه رشد یافتگی –رشد نیافتگی(گریس آرجریس)
رشد نیافتگی(عدم بلوغ)
منفعل
اتکاء
به یک طریق رفتار می کند
عالیق سطحی
چشم انداز زمانی محدود
وضعیت زیر دست و تابع
ناآگاه از «خود»
رشد یافتگی (بلوغ)
فعال
استقالل
به چند طریق رفتار می کند
عالیق عمیقتر و قویتر
چشم انداز زمانی وسیع
وضعیت برابر یا برتر
آگاهی و کنترل بر «خود»
برخی ویژگیهای سازمانهای سلسله مراتبی با شخصیت افراد بالغ ناسازگارند:
اصل تخصص گرایی در مدیریت علمی مانع خود شکوفایی افراد می گردد
اصل وحدت مدیریت در نظریه مدیریت اداری مانع موفقیت روانی افراد می گردد
اصل سلسله مراتب در نظریه بوروکراسی باعث وابسته شدن افراد می گردد
پیوستار رشد نیافتگی –رشد یافتگی
25
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
)3نگرش های کمي مديريت :
*علم مدیریت
(استفاده از ریاضیات و روشهای کمی در حل مسائل مدیریتی
و تصمیم گیری)
* مدیریت عملیاتي
(مدیریت فرایند تبدیل )
*سیستمهاي اطالعاتي
مدیریت )(TPS-MIS-DSS-ES,….
26
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
)4نگرش سيستمي:
این نگرش تقریبا از سال 1960به بعد در مدیریت مرسوم
شدطرفداران این نظریه معتقدند که نگرش سیستمي
بهترین طریق براي وحدت بخشیدن مفاهیم و نظریههاي
..مدیریت و دستیابي به نظریه ای جامع است
27
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
عناصر کليدي در نگرش سيستمي:
تعريف سيستم
سيستمهاي اصلی و فرعي
سيستمهاي باز و بسته
مرز سيستم
هم افزايي
جريان بازخورد
28
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
تعريف سيستم:
مجموعه اي از اجزاست که با ارتباط و پيوند متقابل يک کل واحد را
تشکيل ميدهند و نقش معيني ايفا ميکنند.
29
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
سيستمهاي فرعي:
سیستمهاي فرعي اجزایي که کل سیستم را مي سازند ،نامند
سیستمهاي باز و بسته:
سیستمي که با محیط اطراف خود کنش متقابل داشته باشد سیستم باز نامیده
ميشود.
سیستمي که با محیط اطراف خود کنش متقابل نداشته باشد سیستم بسته
نامیده ميشود.
30
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
مرز سيستم:
هر سيستمي مرزي دارد که آن را از محيط اطرافش جدا ميکند.
بازخورد(Feed back):
کليد نظارت سيستم است و براي حفظ تعادل پوياي سيستم ضروري
است.
همافزايي(synergy(:
يعني اينکه هر مجموعه بزرگتر از اجزاي تشکيل دهنده آن است.
31
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
سازمان به عنوان سیستم
محیط
فرآیند عملیات
محصوالت
•فعالیتهاي تولیدي
و بازاریابي
خدمات
اندیشه ها
اطالعات
ضایعات
32
انسان
ستاده
÷
داده
مواد
•سازوکارهاي
یرنامه ریزي،
سازماندهي ،و کنترل
سرمایه
•تحقیق ،توسعه و ...
و...
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
اطالعات
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
نظریه نقش های مدیریتی
انواع فعالیتها
طبقه
نقش
نقشهای ارتباطی
تشریقاتی
رهبری
رابط
وظایف تشریفاتی و نمادین
آموزش ،ایجاد انگيزه و هماهنگی دیگران
توسعه روابط با افراد خارج از محیط کار
نقشهای اطالعاتی
ارزیاب
توزیعکننده
سخنگو
جمعآوری اطالعات از منابع مختلف
انتقال اطالعات به سایر مدیران
انتقال اطالعات به افراد خارج سازمان
نقشهای تصمیمگيری
نوآور
آشوبزدایی
تخصیصدهنده منابع
تغیير اساس ی برای اصالح واحدها و استفاده ازفرصتها
ایجاد تغیيرات برای حل مسایل غيرقابل پیشبینی
تصمیمگيری در اینباره که کدام مدیر یا پروژه چه مقدار از کدام منابع دریافت
کند.
مذاکرهکننده
گفتگو با افراد خارج از سازمان برای جلب حمایت آن از اهداف سازمان
(5نگرش اقتضايي(نگرش موقعيتي)
اساس نگرش اقتضايي بر اين استوار است که يک الگوي
مديريت براي همه موقعيتها به عنوان بهترين راه وجود ندارد.
35
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
بروکراس ي
تئوري کالسيک
نظريه اداري
مديريت علمي
نظريه اقتضا
در سازمانها
ي
نيروهاي رفتار
نظريه نوين
سيستم ها
نظريه نئوکالسيک
علوم اجتماعي
و رفتاري
علوم فني
و مقداري
نظريه عمومي
سيستم ها
36
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک
)6جنبش جدید در روابط انساني
خصوصیات سازمانهاي نوع J
خصوصیات سازمانهاي نوع A
)1استخدام براي همه عمر خدمتي
)1استخدام کوتاه مدت
خصوصیات
سازمان هاي
نوع J ، Aو Z
)2تصمیمگیري فردي
)3مسولیت فردي
)4ارزشیابي و ترفیع سریع
)5کنترل صریح و رسمي
)3مسولیت گروهي
)4ارزشیابي و ترفیع کند
)5کنترل تلویحي و غیر رسمي
)6روند شغلي غیر تخصصي
)6روند شغلي تخصصي
)7توجه به نقش فرد در سازمان
38
)2تصمیمگیري مشارکتي
خصوصیات سازمانهاي نوع Z
)1استخدام براي همه عمر
)2تصمیمگیري مشارکتي
)3مسولیت فردي
)4ارزشیابي و ترفیع سریع
)5کنترل تلویحي غیر رسمي
)6روند شغلي تقریبا تخصصي شده
)7توجه همه جانبه به کارکنان
مبانی سازمان و مدیریت بهرامی
)7توجه به همه جوانب زندگي
شخصي
دانشگاه جامع علمی کاربردی شرکت
صنایع خیام الکتریک