Transcript ออกกำลังกาย - สำนักโรคไม่ติดต่อ กรมควบคุมโรค

การป้องก ันควบคุมโรคไม่ตด
ิ ต่อ
ในระด ับชุมชน
พญ.จุรพ
ี ร คงประเสริฐ
สาน ักโรคไม่ตด
ิ ต่อ กรมควบคุมโรค
11ตค.55
ี่ ง ลดโรค ลดเจ็บป่วย
ประชากรมีความตระหน ัก จ ัดการลดเสย
ได้ร ับความคุม
้ ครอง ได้ร ับการบริการอย่างมีคณ
ุ ภาพ เพิม
่ คุณภาพชวี ต
ิ
เพิม
่ คุณภาพชวี ต
ิ
การป้องก ัน 3 ระด ับ
ี่ ง ลดการเกิดโรค
ลดวิถช
ี วี ต
ิ เสย
ลดการเข้าอยูใ่ น รพ. ลดความพิการ
ประชากรทงหมด
ั้
ั
ี่ งตา่ ความเสย
ี่ งสูง มีสญญาณผิ
ความเสย
ดปกติ เป็นโรค
มีอาการ
้ น
มีภาวะแทรกซอ
พิการ
สร้างเสริมสุขภาพ
ป้องก ันการเกิดโรค ป้องก ันและชลอการดาเนินโรค ลดความรุนแรงของ
ี่ งสูง สูภ
และวิถช
ี วี ต
ิ ในสงิ่ แวดล้อม ในกลุม
่ เสย
้ นและการเป็นซา้
้ น
่ าวะแทรกซอ
ภาวะแทรกซอ
้
ป้องก ันการเพิม
่ ขึน
ี่ ง
ของประชากรทีม
่ ป
ี จ
ั จ ัยเสย
การดาเนินงานป้องก ันโรค
1. ระด ับประชากรหรือระด ับชุมชน
ี่ งของประชากรทงหมด
มุง
่ ลดความเสย
ั้
ไม่เลือกคนใดคน
หนึง่
เน้นการปร ับเปลีย
่ นพฤติกรรม หรือ วิถช
ี วี ต
ิ ผ่านรูปแบบ
การดาเนินการทางกฎหมาย (ห้ามสูบบุหรีใ่ นทีส
่ าธารณ)
หรือ การรณรงค์ตา
่ ง ๆ (การลดการบริโภคเกลือ, การ
ออกกาล ังกาย)
ี่ งหรือรายบุคคลทีม
ี่ ง
2. เฉพาะกลุม
่ เสย
่ ค
ี วามเสย
ี่ ง โดยเน ้นทีก
เป็ นการค ้นหาและรักษาในผู ้ทีม
่ ป
ี ั จจัยเสย
่ าร
ควบคุมปั จจัยต่าง ๆ ร่วมกัน
ี่ งระด ับประชาชน VS การลดความเสย
ี่ งเฉพาะกลุม
การลดความเสย
่
ระด ับประชาชน
ี่ ง
เฉพาะกลุม
่ เสย
ั
• ได้ประโยชน์ตอ่ สงคมและชุ
มชน
• ในแต่ละคนเห็นผลล ัพธ์หรือ
ประโยชน์สง
ู
• มีความสนใจและตงใจสง
ั้
เนือ
่ งจาก
เป็นประโยชน์สาหร ับต ัวเอง
โดยรวม
• คุม
้ ค่าในเชงิ นโยบาย
• สามารถกาหนดประชากรเป้าหมาย
ข้อจาก ัด
ื่ สารความเข้าใจต้องใช ้
• การสอ
งบประมาณสูง
ยากต่อการปฏิบ ัติ
• เห็นประโยชน์ในแต่ละคนน้อยต้องดู
ในภาพรวม
ั
• ต้องอาศยความร่
วมมือจากหลาย
หน่วยงานและต้องดาเนินการอย่าง
ต่อเนือ
่ งจึงจะเห็นผล
ข้อจาก ัด
• ผลต่อภาพรวมน้อย
้ า่ ยในการค ัดกรองผูป
• ค่าใชจ
้ ่ วยสูง
้ ด
• มีการใชผ
ิ กลุม
่ หรือไม่ตรง
กลุม
่ เป้าหมายได้
การเปลี่ยนผ่านทางระบาดวิทยา
ประชากร
ความเสี่ยงต ่า
ความเสี่ยงสูง
การดาเนินการแทรกแซงด้านสาธารณสุข
การเปลี่ยนผ่านทางระบาดวิทยา
บุคคล
ความเสี่ยงต ่า
ความเสี่ยงสูง
การดาเนินการแทรกแซงด้านคลินิก
ความสัมพันธ์ระหว่างกลยุทธ์ประชากรและกลยุทธ์กลุ่มเสีย่ งสูง
กลยุทธ์กลุ่มเสี่ยงสูง
การจัดการผูม้ ารับบริการ
รายคน
ภาระ
สุขภาพ
กลยุทธ์ประชากร
-นโยบายสุขภาพ
-การให้การศึกษาสุขภาพ
- สิ่งแวดล้อมเพื่อสุขภาพ
ั เจน ว่า ....
มีหลักฐานปั จจุบน
ั ทีช
่ ด
ี่ งหล ัก
การป้องก ันและควบคุม สหปัจจ ัยเสย
่ งชวี ต
และสร้างเสริมสุขภาพ ใน ทุกชว
ิ ของ
ครอบคร ัวและชุมชน
ิ ธิผลสูง
มีประสท
What Factors Determine Our Health?
Family Health
History
Behaviors/Lifestyles
Environment
ทำไม
ต้องทำ
่ที ชุมชน
ั ทางาน และ เล่น
สถานทีท
่ ค
ี่ น อยูอ
่ าศย
(Live, Work, and Play)
มีผลต่อสุขภาพ
กฎ
นโยบาย
สุขภาพ
(Healthy
Policies)
สงิ่ แวดล้อมดี/
้ สุขภาพ
เอือ
พฤติกรรม
สุขภาพ
(Healthy
(Healthy
Environments)
Behaviors)
สุขภาพดี
(Healthy
People)
ี่ งหล ัก
ลดปัจจ ัยเสย
การข ับเคลือ
่ น และ
่ นร่วม ของ
การมีสว
ชุมชน.
WHO ,1985
10
Main benefit of community participation
11
ี่ ง
การบูรณาการในการดาเนินการเพือ
่ ลดปัจจ ัยเสย
่ นร่วมของชุมชน
ร่วมก ับการข ับเคลือ
่ นและมีสว
(องค์การอนาม ัยโลก : 1985 )
ี่ งร่วม
1. บูรณาการการป้องก ันควบคุมทีก
่ ลุม
่ ปัจจ ัยเสย
้ ร ัพยากรชุ ม ชนและการบริการสุขภาพ
2. บูรณาการใช ท
ไปร่วมก ัน
ื่ มและสร้างความสมดุลของความพยายามเพือ
3. เชอ
่ การ
ป้องก ันสุขภาพและการสร้างเสริมสุขภาพทว่ ั ไปเพือ
่ ให้
ิ ใจ ก าหนด
ชุ ม ชนมีส่ว นร่ว มอย่า งเต็ ม ทีใ่ นการต ด
ั สน
สุขภาพของตนเอง
่ นต่างๆ ของ
4. สร้างข้อตกลงกลยุทธ์รว
่ มก ันระหว่างหุน
้ สว
ท งั้ ร ฐ
ั และเอกชนในความพยายามเพื่ อ เพิ่ม ความ
ร่ว มมือ และตอบสนองต่อ ความจ าเป็ นของประชากร
ร่วมสร้ำงฝั น ...
ก้ำวไปสู่ ...
“ชุมชน ลดเสีย่ งลดโรค”
13
What’ s community ?
ภาคส่ วนของชุมชน
•
•
•
•
•
ชุมชนขนาดใหญ่
หน่ วยงาน/องค์ กร
สถานบริการสุขภาพ
สถานที่ทางาน
โรงเรี ยน
Aims of community-based Intervention
่ นร่วม
สร้างการมีสว
วิเคราะห์ชุมชน
ั
บริบท: เศรษฐกิจสงคม
,สถานะสุขภาพชุมชน
กาหนดความสาค ัญของประเด็นสุขภาพ
วิเคราะห์ ออกแบบวางแผนแก้ไขปัญหา นาลงสู่
ปฏิบ ัติ
บูรณาการมาตรการก ับขนบธรรมเนียมประเพณี
พ ัฒนากลุม
่ ต ัวชวี้ ัด
ติดตามและประเมิน
ฉส.สร้ ำง
18
ฉ. สำนักโรคไม่ติดต่อ 6/9/48
ี่ งลดโรค
กระบวนการ/ขนตอนการด
ั้
าเนินงานชุมชนลดเสย
1.วิเคราะห์
4.ติดตาม
ประเมิน
ประเมินชุมชน
ผลงาน
คณะทางาน
ข ับเคลือ
่ น/
ทีม
3.ทาตาม
แผน
2.วางแผน
19
คณะทางาน : Organization set up for CBI
 Community organization (Community
development committee ,Cluster
representatives)
 Program manager and Inter-sectoral
technical support team
20
หน้าที่ ความร ับผิดชอบ
Community development committee
21
หน้าที่ ความร ับผิดชอบ
Cluster representatives
22
หน้าที่ ความร ับผิดชอบ
Inter-sectoral technical support team
23
ี่ งลดโรค
กระบวนการ/ขนตอนการด
ั้
าเนินงานชุมชนลดเสย
1.วิเคราะห์
4.ติดตาม
ประเมิน
ประเมินชุมชน
ผลงาน
คณะทางาน
ข ับเคลือ
่ น/
ทีม
3.ทาตาม
แผน
2.วางแผน
Community survey
• Baseline survey
• household survey
• community survey
• data collection , compilation and
analysis
ประเด็นที่จะประเมิน
• กิจกรรมทางกาย
• ภาวะโภชนาการ
• บุหรี่ เหล้ า
• จัดบริการโรคเรือ้ รัง
• ภาวะผู้นา
• กิจกรมหลังเลิกเรียน ทางาน
Useful of Information
• Understand the baseline at the start of the
program
• Identify of gaps and required action
• Compare of local indicators with
regional/national figures
• Plan of future action
• Assess availability of related resources
• Determine implementation strategies
• Monitor progress
• Future comparisons
จุดเริม่ ต้น
ค้นหำปั ญหำ วิเครำะห์ชมุ ชน
 สารวจบริบทชุมชน
 สารวจสถานะสุขภาพ :
ี่ ง
ข้อมูลโรค ผูป
้ ่ วย กลุม
่ เสย
ี่ ง ปัจจ ัยกาหนด
ข้อมูลปัจจ ัยเสย
 ตรวจค ัดกรองสุขภาพ
 การดูแลผูป
้ ่ วย
นำผลกำรวิเครำะห์แจ้งชุมชน
%
ตัวอย่ำง
วิเครำะห์ผล
100.0
90.0
Health behaviors & Sickness from Health survey
86.9
78.0
75.6
80.0
70.0
พฤติกรรมด้านสุขภาพ
50.0
60.0
41.2
50.0
40.0
27.8
30.0
20.0
10.0
ผลการตรวจสุขภาพ
0.0
Alcohol
drinking
Sickness in Taste of food
the passed 6 (hot&spicy)
month
Lack of
exercise
Smoking
Non hand
wash
Type of problem
%
Summary Annual Health Check (General)
100
90
80
70
เบาหวาน ความดันโลหิตสูง ไขมันในเลือดสูง อัมพฤกษ์ มะเร็ง อ ้วน
ื่ ม ไม่มโี รคประจาตัว
ข ้อเสอ
60
50
ที่มา: Toyota Thailand
40
30
24.07
14.7
20
12.8
6.86
10
6.22
4.18
0.89
0.71
0.25
0.2
0.18
0
CXR
UA
CBC
BUN
PE
Cre
0
Tri
Cho
Uric Acid
FBS
EKG
SGPT
Item
Prioritization
• prioritization of needs
• Preparing area development
profiles
Criteria for prioritization of needs

Magnitude of the problem

Effect on health

Socio-cultural effects

Economic effects

Problem-solving

resources ,Time ,practical
ี่ งลดโรค
กระบวนการ/ขนตอนการด
ั้
าเนินงานชุมชนลดเสย
1.วิเคราะห์
4.ติดตาม
ประเมิน
ประเมินชุมชน
ผลงาน
คณะทางาน
ข ับเคลือ
่ น/
ทีม
3.ทาตาม
แผน
2.วางแผน
กลุม
่ ประชาชนทว่ ั ไป
-สร้างเสริมสุขภาพ
้ สงิ่ แวดล้อม เอือ
้ นโยบาย
-การสน ับสนุน เอือ
ี่ ง กลุม
กลุม
่ เสย
่ เป้าหมาย
-ว ัย เด็ก ว ัยทางาน ผูส
้ ง
ู อายุ ผูพ
้ ก
ิ าร
-สถานที่ บ้าน โรงเรียน ทีท
่ างาน หมูบ
่ า้ น
กลุม
่ ผูป
้ ่ วย
- โรค
- ความต้องการสน ับสนุนจากชุมชน
แผนงาน โครงการ
มาตรการ
หล ักๆใน
แผนงาน
ให้ความรูแ
้ ละ
เสริมท ักษะ
สร้าง
พฤติกรรม
การจ ัดการ
สงิ่ แวดล้อม
ในชุมชน
กลุม
่ เป้าหมาย :
มาตรการ
ั
สงคม/
นโยบาย
สาธารณะ/
ั
พ ันธะสญญา
ชุมชน โรงเรียน สถานทีท
่ างาน
กลุม
่ เด็ก ว ัยทางาน ผูส
้ ง
ู อายุ
ี่ ง ผูป
กลุม
่ ปกติ กลุม
่ เสย
้ ่ วย
แนวทางสู่ สุขภาพ ป้ องกันควบคุมโรค
3 อ 2ส
ออกกาลังกาย
อาหาร
อารมณ์
ยาสูบ
สุรา
เอือ้ สิ่งแวดล้ อม เอือ้ นโยบาย
3ลด
อ้ วน เอว อารมณ์ ไม่ ดี
3 หยุด
บุหรี่ เหล้ า ยาเสพติด
สนับสนุน
สถานที่ ทรั พยากร ชมรม
กฎ พันธะสัญญา
ตัวอย่ างแผนกิจกรรมส่ งเสริมสุขภาพ
ปัญหาทีพ
่ บ
ข้อมูลทว่ ั ไป
แผนกิจกรรม
่ เสริมสุขภาพ
สง
เริม
่ !!!
ความสนใจ
กิจกรรมด้านสุขภาพ
อ้วน 15.1%
สูบบุหรี่ 41.2%
พฤติกรรม
ด้านสุขภาพ
ดืม
่ สุรา 86.9 %
ขาดการ
ออกกาล ังกาย 50 %
ชอบอาหารรส
หวาน ม ัน เค็ม 75.6%
ไม่ลา้ งมือ
27.8 %
ระบบทางเดินหายใจ 42.9 %
5 อ ันด ับของ
ระบบกระดูกและกล้ามเนือ้ 38.7 %
การเจ็บป่วยใน
รอบ 6 เดือระบบทางเดิ
นที่
นอาหาร 22.6 %
ผ่านมา โรคทางชอ
่ งปาก 22.2 %
โรคผิวหน ัง
16.4 %
ควบคุมนา้ หน ัก
49.5%
เลิกสูบบุหรี่ 36.4 %
ปร ับเปลีย
่ น
พฤติกรรม
ออกกาล ังกาย 79.1%
สร้างแกนนา
เลิกดืม
่ เหล้า 52.2 %
ชมรมสน ับสนุน
อาหารเพือ
่ สุขภาพ 63.6 %
ที่มา: Toyota Thailand
ปร ับ/สน ับสนุน
สงิ่ แวดล้อม
ตัวอย่ าง กิจกรรมในชุมชนลดเสี่ ยงลดโรค
ให้ความรูแ
้ ละเสริม
ท ักษะสร้างพฤติกรรม
การจ ัดการสงิ่ แวดล้อม
ในชุมชน
ื่ สาร
• รณรงค์และสอ
ี่ งผ่าน
ความเสย
่ งทางต่างๆ
ชอ
• เข้าค่ายปร ับเปลีย
่ น
พฤติกรรม
• ชมรมออกกาล ังกาย
ตามว ัยและวิถช
ี วี ต
ิ
ชมรมผูส
้ ง
ู อายุ
• เทคนิคห ัวเราะคลาย
เครียด
• เทคนิคปร ับ
เมนูอาหาร
• จ ัดมหกรรม ประกวด
เมนูชูสข
ุ ภาพ กีฬา
้ บ้าน
พืน
• คร ัวต้นแบบลดโรค
• จ ัดสถานทีอ
่ อกกาล ัง
กาย
• จ ัดให้รร.เป็นศูนย์
สุขภาพ
• แปลงผ ักต ัวอย่าง/
สาธารณะ
• ตลาดน ัดสุขภาพ
• ศูนย์การเรียนรู ้
ชุมชน
• สวนสาธิต
• จ ัดเมนูสข
ุ ภาพใน
้ ง
งานเลีย
ั
มาตรการสงคม/
นโยบายสาธารณะ/
ั
พ ันธะสญญา
• ลดการบริโภคเกลือ
และผงชูรส
• งดถวายบุหรี่
พระสงฆ์
• งดแอลกอฮอล์ใน
งานศพ งานบุญ งด
ขายว ันพระ
• รร.ปลอดบุหรี่ /
นา้ อ ัดลม/ขนมกรุบ
กรอบ
• ทุกคร ัวเรือนต้องปลูก
ผ ัก
่ ยเหลือ
• ไม่ให้ความชว
ถ้าย ังไม่ปลูกผ ัก 5
ชนิด
ี่ งลดโรค
กระบวนการ/ขนตอนการด
ั้
าเนินงานชุมชนลดเสย
1.วิเคราะห์
4.ติดตาม
ประเมิน
ประเมินชุมชน
ผลงาน
คณะทางาน
ข ับเคลือ
่ น/
ทีม
3.ทาตาม
แผน
2.วางแผน
Health education and promotion of healthy lifestyle
Objective
Possible Intervention
Outcome Measurement
Control &Prevention of NCD
Objective
Possible Intervention
Outcome Measurement
Tobacco-free initiative and control of substance abuse
Objective
Possible Intervention
Outcome Measurement
ผลสำเร็จในกำรดำเนินกิจกรรม
สงิ่ บ่งบอกความเป็นเลิศ/ความสาเร็จ
• ผลล ัพธ์ ผลผลิต ตามว ัตถุประสงค์/เป้าหมายลด
ี่ ง (ระยะกลาง
ทงโรค
ั้
(ระยะยาว) และปัจจ ัยเสย
ั้ ซงึ่ ได้จากการติดตามและประเมินผลเป็น
และสน)
ระยะ ๆ (สรุปบทเรียน)
• การออกแบบ/เลือกและวางกลยุทธ์สอดคล้องก ับ
ปัญหาและความต้องการของประชากรในชุมชน
ี่ ง
โดยเฉพาะอย่างยิง่ กลุม
่ เสย
• กระบวนการ/นว ัตกรรมในการดาเนินงาน และใช ้
ิ ธิภาพ
กลยุทธ์ทม
ี่ ป
ี ระสท
• เกิดเครือข่ายและพล ัง
• แนวโน้มของความยง่ ั ยืน
ปัจจ ัยความสาเร็จ
เป้าประสงค์และคุณค่าร่วมก ัน
เน้นทีป
่ จ
ั จ ัยกาหนดสุขภาพ
ความร่วมมือของชุมชน
ภาวะผูน
้ า หุน
้ สว่ นและการลงทุน
โครงสร้างภายในและความสามารถด้าน
้ ฐาน/ชุมชน
สาธารณสุข/การดูแลพืน
้ ร ังและการ
• การบูรณาการการป้องก ันโรคเรือ
จ ัดการ
• การกาก ับติดตาม การประเมินผล และการ
เรียนรู ้
•
•
•
•
•
ต่อยอดความสาเร็จ
ดารงไว้ซงึ่ กิจกรรมสร้างเสริมสุขภาพ
และป้องก ันควบคุมโรค
พ ัฒนาองค์ความรู ้
พ ัฒนาระบบสารสนเทศ ข้อมูล
ั ันธ์ทด
แสวงหาและสร้างความสมพ
ี่ ก
ี ับ
ภาคีเครือข่ายต่างๆ
46
ขอบคุณค่ะ
ี่ ง ลดโรคไม่ตด
้ ร ัง
ชุมชนลดเสย
ิ ต่อเรือ
ชุม ชนที่ม ีก ารด าเนิน การป้ องกั น และควบคุ ม
โรคไม่ ต ิด ต่ อ เรื้ อ รั ง โดยคณะท างานระดั บ ชุ ม ชน
ประเมินและวิเคราะห์สถานการณ์สุขภาพของชุมชน
จั ด ท าแผนสุข ภาพของชุม ชน ด าเนิน การตามแผน
และกากับ ติดตาม ประเมินผลการดาเนินงานโดยการ
มีสว่ นร่วมของชุมชนร่วมกัน
ว ัตถุประสงค์
ิ ในชุม ชนมีพฤติก รรมสุขภาพที่
เพื่อ ให ้สมาชก
เห ม า ะส ม จั ดก า ร ต น เ อ ง ไ ด ้ เ ข า้ ถึ ง บ ริ ก า ร แ ล ะ
ทรัพยากรทีจ
่ าเป็ น
HEALTHY , LOW-RISK COMMUNITY
DESIGN
Planning and designing communities
that make it easier for people
to live healthy lives
่ สาธารณะ (Bike Sharing Programs)
ระบบรถจ ักรยานเชา