Transcript เสวนา “OCPB Vision...บทบาทการคุ้มครองผู้บริโภคของไทย”

โครงการสั มมนาเชิงปฏิบัตกิ ารเพือ่ เพิม่ ทักษะ
การดาเนินงานคุ้มครองผู้บริโภค
แก่ เจ้ าหน้ าทีผ่ ้ ปู ฏิบัตงิ านของจังหวัดและศูนย์ อานวยความเป็ นธรรมอาเภอ
(ภาคกลางและภาคตะวันออก) ประจาปี งบประมาณ พ.ศ. ๒๕๕๓
รศ.ภก.ดร.วิทยา กุลสมบูรณ์
รองคณบดี ฝ่ ายวางแผนและพัฒนา และ
ผูจ้ ดั การแผนงานคุม้ ครองผูบ้ ริ โภคด้านสุ ขภาพ คคส
คณะเภสัชศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
วันที่ ๑-๒ มิถุนายน ๒๕๕๓ ณ โรงแรมอมารีดอนเมือง กรุงเทพมหานคร
เนือ้ หานาเสนอ
• บทบาทของ สคบ และ สคบ ภูมภิ าค
• คคส กับ สิ ทธิที่จะได้ รับความปลอดภัยจากการ
ใช้ สินค้ าและบริการ
• องค์ การอิสระคุ้มครองผู้บริโภค
มาตรา 61 ของรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2550
มาตรา 61 สิ ทธิของบุคคลซึ่งเป็ นผู้บริโภคย่ อมได้ รับความ
คุ้มครองในการได้ รับข้ อมู ลที่เป็ นความจริ ง และมีสิทธิ ร้องเรี ยน
เพื่อให้ ได้ รับการแก้ ไขเยียวยาความเสี ยหาย รวมทั้งมีสิ ทธิรวมตัว
กันเพือ่ พิทกั ษ์ สิทธิของผู้บริโภค
ให้ มี อ งค์ ก ารเพื่ อ การคุ้ ม ครองผู้ บ ริ โ ภคที่ เ ป็ นอิ ส ระจาก
หน่ วยงานของรัฐ……………..
สิ ทธิผู้บริโภค
1.
2.
3.
4.
5.
สิ ทธิที่จะได้รับข่าวสาร รวมทั้งคาพรรณนาที่ถูกต้องและเพียงพอ
สิ ทธิที่จะมีอิสระในการเลือกสิ นค้าและบริ การ
สิ ทธิที่จะได้ รับความปลอดภัยจากการใช้ สินค้ าและบริการ
สิ ทธิที่จะได้รับการพิจารณาและชดเชยความเสี ยหาย
สิ ทธิที่จะได้รับความเป็ นธรรมในการทาสัญญา
วิสัยทัศน์ ของสานักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค
“ เป็ นองค์ กรกลางในการคุ้มครองผู้บริโภคอย่ างทัว่ ถึง เป็ นธรรม
สร้ างความเข้ มแข็งให้ ผ้ ูบริโภคอย่ างยัง่ ยืน”
พันธกิจ
๑. บังคับใช้ กฎหมายอย่ างเป็ นธรรมและโปร่ งใสเพือ่ ให้ เกิดประโยชน์ สูงสุ ด
ต่ อผู้บริโภค
๒.
สร้ างเครือข่ ายผู้บริโภคและประสานความร่ วมมือระหว่ าง
หน่ วยงานทีเ่ กีย่ วข้ องทั้งภาครัฐและเอกชน
๓. เผยแพร่ ความรู้เพือ่ สร้ างจิตสานึกให้ ผ้บู ริโภครู้จักปกป้องและรักษาสิ ทธิ
ของตนเอง
๔. พัฒนากฎหมายและนโยบายด้ านการคุ้มครองผู้บริโภคให้ ทนั ต่ อ
เหตุการณ์
มาตรสมดุล พันธกิจ
พัฒนานโยบาย กฎหมายและ
และ การบังคับใช้
ประสิ ทธิ ผลตามพันธกิจ • การวางนโยบาย และ
ยุทธศาสตร์คุม้ ครองผูบ้ ริ โภค
• การปรับปรุ งกฎหมาย
ระเบียบ ข้อบังคับ
คุณภาพการให้บริ การ • กลไกเฝ้ าระวังตรวจสอบ
มาตรฐานสิ นค้าและบริ การ
• มาตรฐานระบบคุม้ ครอง
ผูบ้ ริ โภค
ประสิ ทธิภาพของการ • การประสานความร่ วมมือ
ปฏิบตั ิงาน
ทั้งในและต่างประเทศ
เครื อข่ายผูบ้ ริ โภคและการ
เผยแพร่ ความรู ้
• สนับสนุนการจัดตั้ง
เครื อข่ายคุม้ ครองผูบ้ ริ โภค
• สนับสนุนการมีส่วนร่ วม
ของประชาชน
• คุณภาพกลไกการรับฟัง
ความคิดเห็น
• กลไกเฝ้ าระวังตรวจสอบ
พัฒนาองค์กร
• การพัฒนาบุคลากร และ
เทคโนโลยีสารสนเทศ
• การพัฒนาองค์ความรู้และ
ศึกษาวิจยั
• ประสิ ทธิภาพการบริ หาร
จัดการแบบบูรณาการ
สิ ทธิผู้บริโภค
1.
2.
3.
4.
5.
สิ ทธิ ที่จะได้รับข่าวสาร รวมทั้งคาพรรณนาที่ถูกต้องและเพียงพอ
สิ ทธิที่จะมีอิสระในการเลือกสิ นค้าและบริ การ
สิ ทธิที่จะได้ รับความปลอดภัยจากการใช้ สินค้ าและบริการ
สิ ทธิที่จะได้รับการพิจารณาและชดเชยความเสี ยหาย
สิ ทธิที่จะได้รับความเป็ นธรรมในการทาสัญญา
การคุ้มครองผู้บริโภคด้ านผลิตภัณฑ์ / บริการ
ผลิตภัณฑ์ / บริการ
มีผลรุนรุ นแรงชัดเจน
อันตราย
ผล
ความคุ้มค่ า
อันตรายต่ อสุ ขภาพ
มีผลตามที่ได้ แจ้ งไว้ หรือไม่
คุ้มค่ าหรือไม่
มีผลสะสมระยะยาว
(สั งเกตยาก)
ความรู้สึกไม่ สบาย
ฉลาก / เอกสาร
การโฆษณา
ตัดสิ นใจได้ ด้วยตนเอง
เปรียบเทียบกับทางเลือกอืน่
ลวดดัดฟันแฟชัน่
แร่ใยหิน
น้ามันทอดซา้
ลูกอมฮอร์โมน,อมยิ้ม/ลูกอมเรืองแสง
หม้อก๋วยเตี๋ยวปนเปื้ อนตะกัว่
ถังน้าเย็นปนปื้ อนตะกัว่
ขนมเด็ก
น้ามันทอดซา้
ผลิตภัณฑ์เสี่ยง
(สินค้าที่ไม่ปลอดภัย)
โรงเรียน
ชุมชน
ช่องทาง
สคบ
กระทรวงสาธารณสุข
สภาวิชาชีพ
ท้องถิ่น
อนุกรรมการคุ้มครองผู้บริโภคระดับจังหวัด
สานักงานสาธารณสุขจังหวัด
กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น
เทศบาล
มะเร็ งและ
โรคปอดจาก
แร่ใยหิ น
สังคมไทยมีความรับรู ้เรื่ องแร่ ใยหิ น จากัด
• มีผคู ้ นจานวนน้อยที่รู้เรื่ อง
อันตรายของแร่ ใยหิ น
• ร้อยละ ๙๐ ใช้ในสิ นค้าวัสดุ
ก่อสร้าง ท่อซีเมนต์ และ
กระเบื้องมุงหลังคา
• ร้อยละ ๘ เป็ นผลิตภัณฑ์
เกี่ยวกับ ผ้าเบรกและครัตช์
• ร้อยละ ๒ เกี่ยวกับกระเบื้องปูพ้นื
วัสดุกนั ความร้อนและวัสดุทน
ไฟ
vithaya kulsomboon
12
อันตรายของแร่ ใยหิน
• การที่อนุภาคของแร่ ใยหิ นสามารถฟุ้ ง
กระจายสู่ ปอด ทาให้เกิดโรคร้ายแรง
ต่างๆที่เกี่ยวกับปอด
• โรคปอดอักเสบจากแอสเบสตอส หรื อ
แอสเบสโตซิ ส (Asbestosis) ทา
ให้เกิดความผิดปกติต่อเยือ่ พังผืดของ
ปอดนาไปสู่ ความผิดปกติของปอดใน
ที่สุด
• โรคมะเร็ งปอด (Lung Cancer)
ซึ่ งจะเพิ่มความเสี่ ยงอย่างมาก ถ้าผู้
สัมผัสสู บบุหรี่ ร่วมด้วย
vithaya kulsomboon
13
โรคมะเร็งเยือ่ หุ้มปอด
• โรคมะเร็ งเยือ่ หุม้ ปอด เมโสเทลีโอมา
(Mesothelioma) เป็ นโรคที่
มีสาเหตุจากแร่ ใยหิ นอย่างเจาะจง
• ในประเทศไทย เริ่ มพบผูป้ ่ วยในเดือน
สิ งหาคม พ.ศ. ๒๕๕๐
• ในที่สุดผูป้ ่ วยเสี ยชีวิตในวันที่ ๔ เดือน
มกราคมปี พ.ศ.๒๕๕๑ ขณะเสี ยชีวิตมี
อายุ ๗๕ ปี ผูป้ ่ วยมีประวัติการทางาน
โดย “ทางานในแผนกหินสาลี เพื่อผลิต
กระเบื้องหลังคามาเป็ นเวลา ๒๔ ปี
vithaya kulsomboon
14
อันตรายจากการใช้ และการทุบทาลาย
• การแตกกระจายของอนุภาคแร่ ใยหินที่
ฟุ้ งกระจายสู่ปอด เกิดจากการเลื่อย ตัด
ทุบกระเบื้อง ฝ้ า หรื อ วัสดุที่มีแร่ ใยหิน
• การทุบทาลายอาคารสามารถทาให้เกิด
การฟุ้ งกระจายของอนุภาคของแร่ ใยหิน
• อันตรายอาจมาสู่ผทู้ ุบทาลาย หรื อ ผูท้ ี่
ผ่านไปมาและรับสัมผัส ตลอดจน การ
ขนส่ ง นาขยะที่มีแร่ ใยหินไปทิง้
• ยังไม่มีมาตรการจัดการความปลอดภัย
ในการทุบทาลายตึกอาคารที่ใช้แร่ ใยหิน
ในประเทศไทย
vithaya kulsomboon
15
การจัดการและมาตรการภาครัฐ
• สานักงานคณะกรรมการคุม้ ครองผูบ้ ริ โภค กาหนดให้มีคาเตือนใน
สิ นค้าที่มีแร่ ใยหิ นเป็ นองค์ประกอบ ประกาศดังกล่าวมีผลบังคับใช้ใน
เดือนมีนาคม ๒๕๕๓ ในประเทศไทย
คาเตือน
“ระวังอันตราย ผลิตภัณฑ์น้ ีมีแร่
ใยหิ นเป็ นส่ วนประกอบการ
ได้รับสารนี้เข้าสู่ ร่างกาย อาจ
ก่อให้เกิดมะเร็ งและโรคปอด”
อันตรายอาจก่อให้ เกิดมะเร็งและโรคปอด
vithaya kulsomboon
16
มาตรา 61 ของรัฐธรรมนูญ พ.ศ. 2550
มาตรา 61 สิ ทธิของบุคคลซึ่งเป็ นผู้บริโภคย่ อมได้ รับความ
คุ้มครองในการได้ รับข้ อมู ลที่เป็ นความจริ ง และมีสิทธิ ร้องเรี ยน
เพื่อให้ ได้ รับการแก้ ไขเยียวยาความเสี ยหาย รวมทั้งมีสิ ทธิรวมตัว
กันเพือ่ พิทกั ษ์ สิทธิของผู้บริโภค
ให้ มีองค์ การเพือ่ การคุ้มครองผู้บริโภคทีเ่ ป็ นอิสระจาก
หน่ วยงานของรัฐซึ่งประกอบด้ วยตัวแทนผู้บริโภค ………
องค์ การเพือ่ การคุ้มครองผู้บริโภค
• มีหน้ าที่
– ให้ ความเห็นเพือ่ ประกอบการพิจารณาของหน่ วยงานของรัฐในการ
ตราและการบังคับใช้ กฎหมายและกฎ และ
– ให้ ความเห็นในการกาหนดมาตรการต่ าง ๆ เพือ่ คุ้มครองผู้บริโภค
– รวมทั้งตรวจสอบและรายงานการกระทาหรือละเลยการกระทาอัน
เป็ นการคุ้มครองผู้บริโภค
ทั้งนีใ้ ห้ รัฐสนับสนุนงบประมาณในการดาเนินการขององค์ การอิสระ
ดังกล่าวด้ วย
สถานะทางกฎหมายขององค์การอิสระคุม้ ครองผูบ้ ริ โภค
• คล้ายกับองค์การอิสระอื่นๆ แต่ไม่ได้เรี ยกว่าเป็ นองค์กรอิสระตาม
รัฐธรรมนูญปัจจุบนั
รู ปแบบของกฎหมายจัดตั้งองค์การอิสระคุม้ ครองผูบ้ ริ โภค

ตราเป็ นพระราชบัญญัติใหม่
องค์ การอิสระที่ยังไม่ มีการจัดตั้งตามรัฐธรรมนูญ


องค์ การอิสระด้ านสิ่ งแวดล้อม มาตรา 67 วรรคสอง
คณะกรรมการกิจการกระจายเสี ยงและกิจการโทรทัศน์ แห่ งชาติ มาตรา
47 วรรคสอง
กรอบการคุ้มครองผู้บริโภคภาคประชาชนของนานาชาติ
(People-based consumer protection)
• องค์ การสหประชาชาติ (UN)
“แนวปฏิบตั ิวา่ ด้วยการคุม้ ครองผูบ้ ริ โภคขององค์การสหประชาติ”
(the United Nations Guidelines for Consumer Protection, 1985)
• สหภาพยุโรป (EU)
“ยุทธศาสตร์นโยบายผูบ้ ริ โภค” (Consumer Policy Strategy,
2002-2006)
กรอบการคุ้มครองผู้บริโภคภาคประชาชนของนานาชาติ
(People-based consumer protection)
• สรุปสาระสาคัญ
1) การให้ความสาคัญต่อการจัดตั้งและสนับสนุนการดาเนินงานของ
องค์กรภาคประชาชนด้านคุม้ ครองผูบ้ ริ โภค
2) หลักการมีส่วนร่ วมขององค์กรผูบ้ ริ โภค ด้วยการให้ขอ้ มูลความเห็น
ต่อรัฐ ซึ่งรัฐควรพิจารณาเพื่อใช้กาหนดนโยบายตลอดจนมาตรการที่เกี่ยวข้อง
เพราะผูบ้ ริ โภคเป็ นผูม้ ีส่วนเกี่ยวข้องโดยตรงรับทราบสภาพปัญหา สามารถใช้
ความรู ้ ความชานาญร่ วมมือกับรัฐ
บทบาทขององค์การอิสระฯ
• องค์การอิสระมีบทบาท
– เสนอแนะด้านนโยบาย
– กระตุน้ การมีส่วนร่ วมของภาคประชาชน
– กากับดูแลการทางานของหน่วยงานรัฐ
• หน่วยงานรัฐมีบทบาท
– ในการบังคับใช้กฎหมาย
ผู้แทนประชาชน
ผู้ปฏิบัติ
• รัฐ-องค์การอิสระฯ ร่ วมกันทางานเป็ นเครื อข่าย เพื่อเสริ มศักยภาพการ
ในการดาเนินงานคุม้ ครองผูบ้ ริ โภค
ตารางเปรี ยบเทียบร่ างพระราชบัญญัติองค์การอิสระฯ
ตามรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2550 มาตรา 61 วรรคสอง
ประเด็น
ฉบับรัฐบาล
ฉบับผนวก
ความเห็น
ฉบับประชาชน
1. ผูร้ ักษาการ
นายกรัฐมนตรี
นายกรัฐมนตรี
ประธานกรรมการองค์การ
อิสระผูบ้ ริ โภค
2. งบประมาณ
เงินอุดหนุนทัว่ ไปที่รัฐบาล
จัดสรรให้เป็ นรายปี
เงินอุดหนุนโดยรัฐต้อง
เงินอุดหนุนโดยรัฐต้อง
จัดสรรให้เป็ นรายปี ไม่นอ้ ย จัดสรรให้ไม่นอ้ ยกว่าห้า
กว่าห้าบาทต่อหัวประชากร บาทต่อหัวประชากร
ตารางเปรี ยบเทียบร่ างพระราชบัญญัติองค์การอิสระฯ
ตามรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2550 มาตรา 61 วรรคสอง
ประเด็น
ฉบับรัฐบาล
ฉบับผนวก
ความเห็น
ฉบับประชาชน
- ส่งเสริมและสนับสนุน
องค์กรผูบ้ ริโภคให้เกิดขึน้
อย่ำงน้อยในทุกจังหวัด
ไม่ม ี
มี
มี
- ส่งเสริมควำมร่วมมือและ
กำรประสำนงำนระหว่ำง
หน่วยรำชกำร องค์กร
เอกชน ในกำรส่งเสริม
ผูบ้ ริโภคและกำรคุม้ ครอง
ผูบ้ ริโภค
ไม่ม ี
มี
มี
3. อำนำจหน้ำที่
ตารางเปรี ยบเทียบร่ างพระราชบัญญัติองค์การอิสระฯ
ตามรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2550 มาตรา 61 วรรคสอง
ประเด็น
ฉบับรัฐบาล
ฉบับผนวก
ความเห็น
ฉบับประชาชน
- จัดให้มกี ำรประชุม
สมัชชำตัวแทนองค์กร
ผูบ้ ริโภคอย่ำงน้อยปี ละ 1
ครัง้ เพือ่ ประเมินกำร
ทำงำนฯ
- กำรฟ้องคดีแทนผูบ้ ริโภค
ไม่ม ี
มี
มี
ไม่ม ี
มี
มี
- ส่งเสริมกำรศึกษำ กำร
วิจยั และกำรเผยแพร่
ควำมรูใ้ นกำรคุม้ ครอง
ผูบ้ ริโภค
ไม่ม ี
มี
มี
3. อำนำจหน้ำที่ (ต่อ)
ตารางเปรี ยบเทียบร่ างพระราชบัญญัติองค์การอิสระฯ
ตามรัฐธรรมนูญ พ.ศ.2550 มาตรา 61 วรรคสอง
ประเด็น
ฉบับรัฐบาล
ฉบับผนวก
ความเห็น
ฉบับประชาชน
- กำรเรีย กบุ ค คล ข้อ มูล
เอกสำร พยำนหลัก ฐำน
ประกอบกำรพิจำรณำ
ไม่ม ี
มี
มี
- กำรให้ควำมเห็นในกำรมี
กฎหมำย กฎ ข้ อ บั ง คั บ
หรือ ก ำหนดมำตรกำรใน
ก ำ ร คุ้ ม ค ร อ ง ผู้ บ ริ โ ภ ค
ภำยใน 30 วัน นับแต่วนั ที่
ได้รบั เรือ่ ง
ไม่ม ี
ไม่ม ี
มี
- จัดทำรำยงำนเฉพำะกรณี
รำยงำนประจำปี
ไม่ม ี
มี
มี
3. อำนำจหน้ำที่ (ต่อ)
สรุป
• ตามพันธกิจหลักของ สคบ ในฐานะ สคบ จังหวัด เจ้าหน้าที่ผปู ้ ฏิบตั ิงาน
ของจังหวัดและศูนย์อานวยความเป็ นธรรมอาเภอ สามารถมีบทบาท ใน
การบังคับใช้กฎหมายตามพันธกิจหลัก และ มีบทบาทในพันธกิจรอง คือ
การสนับสนุนการจัดตั้งเครื อข่ายคุม้ ครองผูบ้ ริ โภค และ การเผยแพร่
ความรู ้
• การพัฒนานโยบาย กฎหมายและและ การบังคับใช้ เพื่อรองรับสิ ทธิที่จะ
ได้รับความปลอดภัยจากการใช้สินค้าและบริ การ เป็ นพันธกิจสาคัญ
• บทบาทการคุม้ ครองผูบ้ ริ โภคของไทย จะพัฒนาไปอย่างมากเมื่อมี
องค์การอิสระคุม้ ครองผูบ้ ริ โภค เนื่องจาก องค์กรอิสระจะมีบทบาทเป็ น
ตัวแทนองค์กรผูบ้ ริ โภคที่สาคัญ