Transcript Улогата на судот во оцена на вештачењето

Улогата на судот
во оцена на вештачењето
17 декември 2014 година
вон.проф.д-р Лазар Нанев
Вештачење
Техничка опрема
Интегритет
Знаење
Стручност
Професионалност
сведок
Заштитен
сведок
Вештачење
ПИМ
увид
увид
Доказни
средства
сведок
реконструкција
Електронски
доказ
вештачење
Исшитување
на обвинетиот
снимка
ПИМ
Доказно средство
ВЕШТАЧЕЊЕ
Вештачењето е едно од доказните седства.
чл. 236 – 249 од ЗКП
Се определува кога за утврдување или оцена на некој важен
факт треба да се прибави наод и мислење од лице кое располага
со потребното стручно знаење.
Лице со
специфична
стручна
подготовка
Лице кое е способно
врз основа на својата
стручност да ги утврди
фактите
Да даде свое
мислење
Вештак
•
Вештакот е стручно лице од неправо подрачје,
на кого судот:
•
му наредил да даде свој исказ, (наод, мислење) во врска со
утврдувањето определени факти во кривичната постапка
кои можат да се утврдат само со помош на стручно знаење
и умеење.
•
вештите лица се процесно незаинтересирани,
•
добиваат задача врз основа на стручната подготовка или
на вештината стекната со вршење на професијата да
забележат одделни факти, околности или појави, или
• за нив да го дадат своето мислење врз основа на правилата
на науката или вештината
Вештак
• Вештакот не смее самоиницијативно да се впушта во
правни прашања,
• Вештакот успешно ја извршил својата задача кога дал
одговор на поставените прашања од страна на судот
поврзани со тоа што тој го видел или забележал,
работејќи врз предметот на вештачењето.
• Вештакот воочува, запазува, пронаоѓа, согледува, а не
врши оцена.
• Оцената е задача
вештачењето.
на
судот
што
го
наредил
• Вештачењето се користи во кривичната постапка со цел
за утврдување на вистинитоста односно невистинитоста
на определен факт.
Вештак
Судијата е
Судијата
е овластен
овластен да
да ги
ги утврдува
утврдува фактите
фактите со
со секое
секое
доказно
средство подобно
подобно за
за нивно
нивно утврдување
утврдување под
под
доказно средство
услов
услов употребата
употребата на
на тоа
тоа доказно
доказно средство
средство и
и начинот
начинот на
на
неговото
стекнување
да
не
се
спротивни
на
духот
на
неговото стекнување да не се спротивни на духот на
правниот
правниот поредок
поредок на
на процесните
процесните принципи
принципи и
и на
на
општествената
етика.
општествената етика.
Судот е должен да одлучи кои од приложените докази ќе
Судот
е долженводатекот
одлучи
кои од приложените
бидат изведени
на главната
расправа а докази
постои
ќе бидатиизведени
текот на главната
расправа
а
можност
самиот давопредложи
вештачење,
доколку
постои можност и самиот
предложи вештачење,
има контрадикторности
помеѓуда
вештачењата
преземени
доколку има контрадикторности
помеѓу од
вештачењата
врз основа на предлог
странките.
преземени врз основа на предлог од странките.
Судот самостојно по свое наоѓање или по предлог на
Судот самостојно
поодлучува
свое наоѓање
или по потреба
предлог од
на
странките,
дали постои
странките, одлучува дали постоивештачење.
потреба од
вештачење.
Вештак
Откако детално и целосно ќе го прегледа предмемтот на
вештачењето, основна должност на вештакот е да
Судијата е овластен да ги утврдуваподнесе
фактитеизвештај.
со секое
доказно средство подобно за нивно утврдување под
Ивештајот
за вештачење
има
два дела:
услов употребата
на тоа доказно
средство
и начинот
на
неговото
стекнување
да не забележување-факти
се спротивни на духот на
1.Наод
е непосредно
сетилно
поредок
на процесните
принципи
од странаправниот
на вештакот,
односно
сето она што
тој го и на
општествената
етика.
констатирал при прегледот на предметот
на
вештачењето. Наодот секогаш треба да е резултат на
Судот е должен
да одлучи
кои од приложените
докази
вистинската
состојба
на предметот
кој е прегледан.
Наќе
бидат ако
изведени
во збор
текотзанаубиство
главната
расправа
пример
станува
треба
да се а постои
можност
и самиот
доколку
опишани
повредите
штода
сепредложи
утврдени вештачење,
при прегледот
на
има контрадикторности
помеѓу
вештачењата
трупот
нивниот број големина
односно
состојбапреземени
на
врз основа на предлог од странките.
трупот.
2.Мислење
за заклучок кој произлегува
Судот самостојно по свое наоѓање или по предлог на
од она што
е најдено
, констатирано
странките,
одлучува
дали постоинапотреба од
предметот на вештачењето, донесен врз основа
на
вештачење.
правилата на определена научна дисциплина, на
вештина и слично.
Мислењето како втор дел од вештачењето и како заклучок
треба да се базира врз правилата на науката или
вештината, а во нашиот пример да се утврди карактерот
Оценка на вештачењето
• Судијата одлучува што ќе биде предмет на докажување
во постапката.
• За правилната оцена на оваа доказно средство
неопходно е оној што го врши оценувањето да
располага со солидни познавања од стручната област
под која се врши вештачењето.
• Без такви познавања тешко може да се разбере
суштината и содржината на мислењето на вештакот , а
уште помалку да се даде правилна оцена и да се
извлече солиден заклучок.
Оценка на вештачењето
• доказната вредност на исказот на вештакот се оценува
слободно како и другите докази.
• судот ќе го прифати исказот на вештакот и ќе има
доверба во него, само доколку стекне уверување за
неговата точност или ако соодветствува односно, ако е
во согласност и со другите доказни средства
• одлуката во еден кривично правен спор ја донесува
судот, а мислењето на вештакот може да му послужи
како основа за тоа дали постојат или не постојат правно
релевантни факти.
• бидејќи ова доказно срество е составено од два дела и
тоа наод и мислење се оценуваат и двата дела и тоа
како од формална така и од материјална страна.
• формалната страна главно го опфаќа испитувањето
дали при вештачењето правилно се применети
одредбите од ЗКП, со кои е регулирано тоа.
Оценка на вештачењето
•
При оцената на метеријалната страна се
испитува дали методот што го применил
вештакот е соодветен и ефикасен за
конкретниот случај и дали притоа се користени
научните достигнувања.
•
Оцената на мислењето на вештакот, од овој
аспект во голем степен ќе биде олеснета
доколку вештакот цитира научна или стручна
литература од таа област врз која ги базира
своите зкалучоци и која во исто време служи
како подкрепа за нивната научна основаност
Оценка на вештачењето
•
прво, судот обрнува внимание на наодот,
•
ако податоците на вештаците за нивниот
наод суштествено се разликуваат, или ако е
нејасен нивниот наод, нецелосен или ако е во
противречност сам со себе или со изведените
околности, а тие недостатоци неможе да се
одстранат со повторно сослушување на
вештаците, вештачењето ќе се обнови со
истите или со други вештаци, за што одлучува
органот на кривичната постапка, кој го презел и
кој раководи со ова процесно дејствие.
•
по наодот се пристапува кон оцена на
мислењето на вештаците при што особено
внимание им се посветува на некои моменти.
Оценка на вештачењето
•
сомневањето во точноста на мислењето
всушност значи сомневање во заклучоците на
вештаците.
•
неточно мислење на вештакот всушност
значи дека се неточни заклучоците
•
такво мислење може да биде резултат од
недоволна стручна подготовка на вештакот,
• од површниот преглед на предметот на
вештачењето,
•
од недоволен материјал доставен за
вештачење,
• од нецелосни податоци со кои вештаците
располагале,
• од недоволно следење на современите
достигнувања во конкретната научна област или
дисциплина и сл.
Оценка на вештачењето
•
судот не се ограничува само на заклучоците
содржани во мислењето, односно не го оценува
само за себе и изолирано од другите докази
туку секогаш мора да го споредува со
резултатите од сите други доказни средства
кои се изведени во процесот.
•
оценувајќи го мислењето на вештакот, судот
може да го усвои тоа мислење или да го одбие.
•
според тоа судот може да донесе одлука и
спротивна на мислењето на вештакот.
•
воопшто не е допуштено во случај кога нема
да го прифати конечното мислење на вештакот,
неговот мислење едностасвно да го земени со
свое.
Оценка на вештачењето
• судот може да го прифати или да не го прифати
мислењето на вештакот,
• неможе да го модификува или да го замени со
свое мислење,
• во таквата ситуација судот мора да се наслони
со помош на други доказни средства.
• дозволено е да не се прифати конечното
мислење на вештакот, но во пресудата мора
убедливо да се образложи зошто не е
прифатено, а тоа е мошне тешко.
Оценка на вештачењето
• Во текот на главната расправа вештакот
директно го испитува странката која го
предложила вештачењето.
• По директното испитување следува вкрстено
испитување што го врши спротивнта странка.
• Дополнителното испитување го врши повторно
страната која го повикува вештакот, и
прашањата што се поставуваат при ова
испитување се ограничени на прашањата
поставени во текот на вкрстеното испитување .
• По завршувањето на испитувањето на
вештакот,
од
страна
на
странките,
претседателот и членовите на советот може да
му поставуваат прашања
Оценка на вештачењето
• Ако наодот и мислењето се нејасни нецелосни
или се во противречност сами со себе, по
наредба на органот што ја води постапката,
вештачењето може да им се врати на истите
вештаци заради утврдување на недостатоците.
• За одстранување на противречностите на
наодот и мислењето на вешти лица откако
завршила доказната постапка на главната
расправа, судот по предлог на странките или по
службена должност може да определи супер
вештачење.
• Супер вештачењето судот го определува по
електронски пат со примена на правилото
случаен избор од регистарот на вештаци во
присуство на двете странки, односно тужителот
и бранителот.