Transcript กฎหมายและจริยธรรมทางเทคโนโลยีสารสนเทศ

กฎหมายและจริ ยธรรมทาง
เทคโนโลยีสารสนเทศ
ดร.เศรษฐชัยชัยสนิท
1
กฎหมายและจริ ยธรรมทางเทคโนโลยีสารสนเทศ
โลกก้ าวเข้ าสู่ยุคสารสนเทศ
ยุคไซเบอร์
โลกเสมือนจริง
คุณภาพชีวิตของคน
การศึกษา
วัฒนธรรม
ความเสี ยหายต่อ
เศรษฐกิจ สังคม และการเมือง
การติดต่อสื่ อสาร
ทุรชน
ธุรกิจ
2
กฎหมายและจริ ยธรรมทางเทคโนโลยีสารสนเทศ
รัฐบาลไทย
ออก
กฎหมายว่าด้ วยการกระทาความผิดเกี่ยวกับ
คอมพิวเตอร์ พ.ศ. ๒๕๕๐
X ป้ องกัน
ความเสี ยหายต่อ
เศรษฐกิจ สังคม และการเมือง
3
กฎหมาย
กฎหมาย
กฎ ที่สถาบัน หรื อ ผู้มีอาํ นาจสูงสุดในรั ฐ
ตราขึน้
คาสั่ งหรือข้ อบังคับของรัฐ
บังคับใช้ กบั ทุกคน
บังคับที่ใช้ ได้ เสมอไป
กฎหมายต้ องมีสภาพบังคับ
รัฐาธิปัตย์
เว้ นแต่ ระบุไว้
ตลอดไป
มีบทลงโทษ
4
คําสั่ง/ข้ อบังคับ ที่สถาบัน หรื อ ผู้มีอาํ นาจสูงสุดในรัฐตราขึน้
กฎหมาย
คณลักษณะ
กฎหมาย
คาสั่ งหรือข้ อบังคับของรัฐ
บังคับใช้ กบั ทุกคน
บังคับที่ใช้ ได้ เสมอไปและตลอดไป
กฎหมายต้ องมีสภาพบังคับมีบทลงโทษ
5
ความหมายของจริ ยธรรม
• จริยธรรมมี 2 ความหมาย
• ความหมายแรกจริยธรรม หมายถึงคุณธรรมที่แสดง
ออกมาให้ เป็ นที่ปรากฎ
• ความหมายที่สอง จริยธรรม หมายถึง กฎเกณฑ์หรื อ
แนวทางในการปฏิบตั ิตนอันดีงามที่คนในสังคมพึง
ประพฤติปฏิบตั ิเพื่อให้ เกิดความผาสุขทังแก่
้ ตนเองและ
สังคมโดยรวม
6
องค์ ประกอบของจริยธรรม
• จริยธรรมประกอบด้ วยองค์ประกอบ ๓ ส่วนดังนี ้
• ๑. ความรู้ (cognitive) คือ ความเข้ าใจในเหตุผลของความถูกต้ องแยกออก
จากความไม่ถกู ต้ องได้
• ๒. ความสํานึก (affective) คือ ความพึงพอใจ ศรัทธา เลื่อมใส ในจริยธรรม
มาเป็ นแนวในการประพฤติปฏิบตั ิ
• ๓. องค์ ประกอบด้ านการแสดงออก (Moral conduct) คือ การที่บคุ คล
ตัดสินใจประพฤติดีในสถานการณ์ตา่ ง ๆ
7
กฎหมายและจริยธรรม
• กฎหมายเป็ นคําสั่งหรือข้ อบังคับของรัฐ ผู้ใดไม่ ปฏิบัตติ าม
จะต้ องได้ รับโทษ ที่ระบุไว้
• จริยธรรมเป็ น สิ่งที่ควรประพฤติควรทํา ผู้ใดไม่ ปฏิบัตติ ามก็
ไม่ ต้องรับโทษทางกฎหมายบ้ านเมือง แต่ อาจถูกลงโทษทาง
สังคม
8
จรรยาบรรณ
• จรรยาบรรณหรื อเรี ยกอีกอย่างว่า ประมวลจริยธรรม (Code of
Conduct)
• หมายถึง "ประมวลความประพฤติที่ผ้ ปู ระกอบ อาชีพการงานแต่
ละอย่างกาหนดขึ ้น เพื่อรักษาและส่งเสริมเกียรติคณ
ุ ชื่อเสียงและ
ฐานะของสมาชิก อาจเขียนเป็ นลายลักษณ์อกั ษรหรื อไม่ก็ได้
9
ตัวอย่ างจรรยาบรรณ
•จรรยาบรรณแพทย์
•จรรยาบรรณครู
•จรรยาบรรณของนักศึกษา
•จรรยาบรรณวิชาชีพคอมพิวเตอร์
10
จริยธรรมในการใช้ งานคอมพิวเตอร์
• จริยธรรมเกี่ยวกับการใช้ เทคโนโลยีคอมพิวเตอร์ และสารสนเทศ จะกล่าวถึง
ใน 4 ประเด็น ในลักษณะตัวย่อว่า PAPA
• 1.ความเป็ นส่วนตัว (Privacy)
• 2.ความถูกต้ อง (Accuracy)
• 3.ความเป็ นเจ้ าของ (Property)
• 4.การเข้ าถึงข้ อมูล (Data accessibility)
11
ความเป็ นส่ วนตัว (Privacy)
• หมายถึง สิทธิที่จะอยู่ตามลาพัง และเป็ นสิทธิที่เจ้ าของสามารถที่จะควบคุมข้ อมูลของ
ตนเองในการเปิ ดเผยให้ กบั ผู้อื่น
• ประเด็นเกี่ยวกับความเป็ นส่วนตัวเช่น
• การเข้ าไปดูข้อความของผู้อื่นที่บนั ทึกในเครื่ องคอมพิวเตอร์
• การใช้ เทคโนโลยีในการติดตามความเคลื่อนไหวหรื อพฤติกรรมของบุคคล
• การใช้ ข้อมูลของลูกค้ าจากแหล่งต่างๆ เพื่อผลประโยชน์ในการขยายตลาด
• การนาหมายเลขโทรศัพท์ ที่อยู่อีเมล หมายเลขบัตรเครดิต และข้ อมูลส่วนตัวอื่นๆ
ขายให้ กบั บริ ษัทอื่น
12
ความถูกต้อง (Accuracy)
• ประเด็นคือ ความถูกต้ องของข้ อมูลที่จดั เก็บและเผยแพร่ ทางสือ่ เทคโนโลยี
สารสนเทศ
• จะทราบได้ อย่างไรว่าข้ อผิดพลาดที่เกิดขึ ้นนันไม่
้ ได้ เกิดจากความจงใจ
• ผู้ใดจะเป็ นผู้รับผิดชอบหากเกิดข้ อผิดพลาด
• ดังนัน้ ควรให้ สทิ ธิแก่บคุ คลในการเข้ าไปตรวจสอบความถูกต้ องของข้ อมูล
ของตนเองได้
13
ความเป็ นเจ้าของ (Property)
สิทธิความเป็ นเจ้ าของ หมายถึง กรรมสิทธิ์ในการถือครองทรัพย์สิน
ที่จบั ต้ องได้ หรื ออาจเป็ นทรัพย์สินทางปั ญญา
ความเป็ นเจ้ าของด้ านเทคโนโลยีสารสนเทศ มักจะหมายถึง
ลิขสิทธิ์ซอฟต์แวร์
ประเภท Software
software license
ิ ธิในการใชงาน
้
สท
shareware
-ผูใ้ ช้ตอ้ งซื้อสิ ทธิ์มา จึงจะมีสิทธิ์ใช้ได้
-ผูใ้ ช้สามารถทดลองใช้ก่อนที่จะซื้อ
freeware
-ใช้งานได้ฟรี และเผยแพร่ ให้ผอู ้ ื่นได้
14
การเข้าถึงข้อมูล (data accessibility)
การเข้ าถึงข้ อมูลของผู้อื่นโดยไม่ได้ รับความยินยอมนัน้ ก็ถือเป็ นการ
ผิดจริยธรรมเช่นเดียวกับการละเมิดข้ อมูลส่วนตัว
การเข้ าใช้ งานระบบคอมพิวเตอร์ จงึ มีการกาหนดสิทธิตามระดับของ
ผู้ใช้ งาน ทังนี
้ ้
• เพื่อเป็ นการรักษาความลับของข้ อมูล และ
• เป็ นการป้องกันการเข้ าไปดาเนินการต่างๆ กับข้ อมูลของผู้ใช้ ที่ไม่มีสว่ น
เกี่ยวข้ อง
15
บัญญัติสิบประการของการใช้ คอมพิวเตอร์
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
ไม่ใช้ คอมพิวเตอร์ ทาร้ ายผู้อื่น
ไม่รบกวนการทางานของคอมพิวเตอร์ ของผู้อื่นเช่น DoS
ไม่แอบดูแฟ้มข้ อมูลของผู้อื่น (hack)
ไม่ใช้ คอมพิวเตอร์ เพื่อลักขโมยแฟ้มข้ อมูลของผู้อื่น (hack and crack)
ไม่ใช้ คอมพิวเตอร์ เพื่อเป็ นพยานเท็จ เช่น ตัดต่อภาพ เสียง ภาพยนต์
ไม่ใช้ หรื อทาสาเนาหรื อ เผยแพร่ซอฟต์แวร์ ที่ตนไม่ได้ ซื ้อสิทธิ์
ไม่ใช้ คอมพิวเตอร์ ของผู้อื่นโดยไม่สิทธิ
ไม่ละเมิดทรัพย์ทางปั ญญาของผู้อื่น
คิดถึงผลต่อเนื่องทางสังคม เช่นไม่สร้ างโปรแกรมที่มงุ่ ร้ าย (malware หรื อ
hacktools)
10. เคารพในสิทธิ เสรี ภาพและศักดิ์ศรี แห่งความเป็ นมนุษย์ ไม่ ดูถกู เสียดสี เหยียด
หยาม
16
กติกามารยาทในการใช้ ถ้อยคาในที่สาธารณะบนเว็บ
• การใช้ ถ้อยคาในที่สาธารณะบนเว็บบอร์ ด หรื อ เว็บบล็อก ก็ต้อง
ระวังกติกามารยาท ไม่ใช้ คาหยาบคาย ส่อเสียด ดูหมิ่น กล่าวหา
ให้ ร้าย สร้ างความแตกแยก หรื อกระทบถึงสถาบันอันเป็ นทีเ่ คารพ
ถ้ าหากไปละเมิดผู้อื่นให้ เกิดความเสียหายก็อาจถูกฟ้องร้ อง
ดาเนินคดีได้
17
ตัวอย่ าง กติกามารยาท ในเว็บบอร์ ดพันทิพย์
ขอความกรุณางดการเขียนในลักษณะต่อไปนี ้
1. การต่อว่าด่าทอ คนที่มีความเห็นไม่เหมือนท่านในกระทู้
2. ตังหรื
้ อใช้ สมญานามที่มีลกั ษณะทาให้ ผ้ อู ื่นได้ รับการ ดูถกู เสียดสี ประชดประชัน
หรื อ ได้ รับความเกลียดชัง
3. เขียนแบบไร้ ประโยชน์ อันได้ แก่ เสียดสี ล่อเป้า ก้ าวร้ าว บิดเบือน ฯลฯ
4. หยิบข้ อเขียนของคนอื่นมาตีความทีละคาแบบ หัวหมอ หรื อ ศรี ธนญชัย
5. ล ้าเส้ นไปก้ าวล่วงเรื่ องส่วนตัวของบุคคลสาธารณะ
6. ห้ ามใช้ เวทีนี ้ในการนัดชุมนุมใดๆ โดยเด็ดขาด
7. อนึง่ การหยิบยกสถาบันพระมหากษัตริย์ หรื อพระราชดารัสมาอ้ างอิง ถือว่าเป็ น
การกระทาที่อาจเอื ้อมและไม่บงั ควรเป็ นอย่างยิ่ง จึงขอห้ ามโดยเด็ดขาดเช่นกัน
18
พระราชบัญญัติว่าด้ วยการกระทาความผิดเกีย่ วกับคอมพิวเตอร์ พ.ศ.๒๕๕๐
ความเป็ นมา
โลกก้ าวเข้ าสูย่ คุ สารสนเทศ
ยุคไซเบอร์
โลกเสมือนจริ ง
คุณภาพชีวิตของคน
การศึกษา
วัฒนธรรม
ความเสี ยหายต่อ
เศรษฐกิจ สังคม และการเมือง
การติดต่อสื่ อสาร
ทุรชน
ธุรกิจ
19
พระราชบัญญัตวิ ่ าด้ วยการกระทาความผิดเกีย่ วกับคอมพิวเตอร์
พ.ศ.๒๕๕๐
“ระบบคอมพิวเตอร์ ” หมายความว่า
•อุปกรณ์ หรื อชุดอุปกรณ์ของคอมพิวเตอร์ ที่
เชื่อมการทางานเข้ าด้ วยกัน
•มีการกาหนดคาสัง่ ชุดคาสัง่
•อุปกรณ์ทาหน้ าที่ประมวลผลข้ อมูลโดยอัตโนมัติ
20
“ข้ อมูลคอมพิวเตอร์ ”
“ข้ อมูลคอมพิวเตอร์ ” หมายความว่า
•ข้ อมูล ข้ อความ คาสัง่ ชุดคาสัง่
•อยู่ในระบบคอมพิวเตอร์
•ในสภาพที่ระบบคอมพิวเตอร์ อาจประมวลผลได้
21
“ข้ อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ ”
“ข้ อมูลจราจรทางคอมพิวเตอร์ ” หมายความว่า
• ข้ อมูลเกี่ยวกับการติดต่อสื่อสารของระบบ
คอมพิวเตอร์
• แสดง แหล่งกาเนิด ต้ นทาง ปลายทาง เส้ นทาง เวลา
วันที่ ปริ มาณ ระยะเวลา ชนิดของบริ การ
• ที่เกี่ยวข้ องกับการติดต่อสื่อสารของระบบ
คอมพิวเตอร์ นนั ้
22
ผู้ให้ บริการ
จาแนกได้ 4 กลุม่ ดังนี ้
1. ผู้ประกอบกิจการ ระบบโทรศัพท์ ระบบดาวเทียม บริการสื่อสารไร้ สาย
2. ผู้ให้ บริการ อินเทอร์ เน็ต ในองค์กร เช่น สถานศึกษา บริษัท โรงแรม ห้ องพัก
ร้ านอาหาร
3. ผู้ให้ บริการเช่าระบบคอมพิวเตอร์
4. ผู้ให้ บริการร้ านอินเตอร์ เน็ต เช่น Internet Café , ร้ านเกมออนไลน์
23
หน้ าทีข่ องผู้ให้ บริการ
ผู้ให้ บริ การต้ องเก็บรักษาข้ อมูล 2 ประเภท ดังนี ้
•“ข้ อมูลการจราจรทางคอมพิวเตอร์ ” จะต้ องเก็บไว้
ไม่น้อยกว่า 90 วัน หรื อ ไม่เกิน 1 ปี เป็ นกรณีพิเศษ
•“ข้ อมูลของผู้ใช้ บริการ” ชื่อ นามสกุล เลขประจาตัว
ประชาชน USERNAME ไม่น้อยกว่า 90 วัน นับตังแต่
้
การใช้ บริ การสิ ้นสุดลง
ผู้ให้ บริ การผู้ใดฝ่ าฝื น ต้ องโทษปรับไม่เกิน ๕๐๐,๐๐๐ บาท
24
ความผิดและระวางโทษ
ความผิด
จาคุก
0-6 เดือน
ปรับ
0-10,000 บาท
เปิ ดเผยมาตรการป้ องกัน
0-1 ปี
0-20,000 บาท
เข้าถึงข้อมูลคอมพิวเตอร์โดยไม่
ชอบ (Hack ข้อมูล)
ดักรับข้อมูลคอมพิวเตอร์ใน
เครื อข่าย (Sniffer)
แก้ไข ลบ ข้อมูล (Crack)
0-2 ปี
0-40,000 บาท
0-3 ปี
0-60,000 บาท
0-5 ปี
0-100,000 บาท
เข้าถึงระบบคอมพิวเตอร์โดยไม่
ชอบ (Hack ระบบ)
25
ความผิดและระวางโทษ(ต่ อ)
ความผิด
ขัดขวาง รบกวน การทางาน
ของระบบคอมพิวเตอร์
(Atact/DoS)
ปกปิ ด หรื อ ปลอมแปลง
อีเมล (Spoof/SPAM)
ก่อให้เกิดความเสี ยหายแก่
ประชาชน
เสี ยหายต่อความมัน่ คง
เสี ยหายต่อความมัน่ คง และ
เป็ นเหตุให้ผอู ้ ื่นถึงแก่ชีวิต
จาคุก
0-5 ปี
ปรับ
0-100,000 บาท
____
0-100,000 บาท
0-10 ปี
0-200,000 บาท
3-15 ปี
60,000-300,000 บาท
10 - 20 ปี
____
26
ความผิดและระวางโทษ(ต่อ)
ความผิด
เผยแพร่ หรื อขายเครื่ องมือที่ใช้ทา
Hack, Crack, Attack, Spoof ,
niffer , Trojan
นาเข้าข้อมูล ปลอม,เท็จ,เป็ นภัย
ต่อความมัน่ คง,ก่อการร้าย,ลามก
,ส่ งต่อข้อมูลดังกล่าว
ผูใ้ ห้บริ การ ยินยอมให้ทาผิดใน
ระบบคอมพิวเตอร์ในความดูแล
ตัดต่อภาพ ส่ งต่อ ทาให้เกิดความ
เสี ยหาย อับอาย
จาคุก
0-1 ปี
ปรับ
0-20,000 บาท
0-5 ปี
0-100,000 บาท
0-5 ปี
0-100,000 บาท
0-3 ปี
0-60,000 บาท
27
ความผิดและระวางโทษ
ความผิด
เจ้าหน้าที่เปิ ดเผยข้อมูลจราจรฯ
เจ้าหน้าที่ประมาท ทาให้
ผูอ้ ื่นรู ้ขอ้ มูลจราจรฯ
ผูท้ ี่เปิ ดเผยข้อมูลจราจร
จาคุก
0-3 ปี
ปรับ
0-60,000 บาท
0-1 ปี
0-20,000 บาท
0-2 ปี
0-40,000 บาท
28
ตัวอย่ างคดีการกระทาความผิดทีเ่ กีย่ วข้ องกับคอมพิวเตอร์
•
•
•
•
ปดส.รวบสาวใหญ่ เปิ ดเว็บไซต์ เผยแพร่ ภาพลามกอนาจาร
คดีแฮกเกอร์ เจาะข้ อมูลขโมยเงินผ่ านระบบอินเทอร์ เน็ต
จําคุก 6 เดือนหนุ่มแบงก์ มือโพสต์ ข้อความลามก
ตํารวจรวบนักท่ องบอร์ ดประชาไท-ฟ้าเดียวกัน อ้ างปล่ อยข่ าวทําตลาดหุ้นร่ วง-เผยแค่
แปลข่ าวต่ างประเทศ
• รวบแก๊ งไนจีเรีย 419 ส่ งเมลตุ๋นเหยื่อถูกรางวัล 1 ล้ านดอลลาร์
29