Transcript แนวทางการส่งเสริมมันสำปะหลังไทยสู่ AEC

แนวทางการส่ งเสริมมันสาปะหลังไทยสู่ AEC
นางวิลาวัลย์ วงษ์ เกษม
ผู้อานวยการกลุ่มผลิตพืชเส้ นใยและพืชหัว
สานักส่ งเสริมและจัดการสิ นค้ าเกษตร
1
สถานการณ์การผลิต
มันสาปะหลังของโลก
พื้นที่ปลูก ร้อยละ 65 แอฟริกา 20 เอเชีย 15 ลาติน
อเมริกา
ผลผลิต ร้อยละ 55 แอฟริกา 35 เอเชีย 13 ลาติน
อเมริกา
ผลผลิตเฉลี่ย แอฟริกา 1.7 เอเชีย 3.2 ลาตินอเมริกา
2
เนื้อทีเ่ ก็บเกีย
่ ว ผลผลิต และผลผลิตตอไร
ของ
่
่
โลก ปี 2551-2555
รายการ
2551
2552
2553
2554
2555 อัตราเพิม่
เนื้อที่เก็บเกี่ยว 117.88 119.34 120.58 125.37 124.94
(ล้านไร่ )
ผลผลิต (ล้านตัน) 231.54 235.29 240.66 256.40 256.53
ผลผลิตต่อไร่ 1,964 1,972 1,996 2,045 2,053
(กก./ไร่ )
1.67
2.95
1.26
ทีม
่ า : องคการอาหารและเกษตรแห
์
่งสหประชาชาติ (FAO)
3
ความต้ องการใช้
ความต้ องการใช้ มันสาปะหลังของประเทศ
ผู้ผลิต ทั้งในทวีปแอฟริกา เอเชีย และละตินอเมริกา
ใช้ บริโภคภายในประเทศเป็ นหลัก ประมาณร้ อยละ
90 ของผลผลิตทั้งหมด โดยอยู่ในรู ปหัวมันสดและ
ในรู ปผลิตภัณฑ์ เช่ น Gari Foufou เป็ นต้ น ยกเว้ น
ประเทศไทยที่มีการใช้ ในประเทศร้ อยละ 20-25 ของ
ปริมาณผลผลิตที่ผลิตได้
4
ปี 2556 ความต้ องการใช้ มันสาปะหลังเพิม่ ขึน้ จากปี ที่ผ่านมา
• เพือ่ เป็ นอาหารและพลังงาน โดยความต้ องการใช้
มันสาปะหลังสาหรับอุตสาหกรรมเอทานอลในทวีปเอเชีย
ทาให้ ความต้ องการใช้ มันสาปะหลังของโลกขยายตัว
เพิม่ ขึน้ โดยจีน และเวียดนาม
• ในกลุ่มประเทศแอฟริกาและละตินอเมริกา มีมาตรการ
ส่ งเสริมให้ ใช้ แป้งมันสาปะหลังทดแทนธัญพืชนาเข้ า โดย
บราซิล มีมาตรการให้ ผสมแป้งมันสาปะหลังร้ อยละ 10
ในแป้งสาลี ทาให้ การบริโภคแป้งมันสาปะหลังสู งขึน้
5
การส่ งออก
ปี 2550-2554 ปริมาณและมูลค่ าการส่ งออก
ผลิตภัณฑ์ มันสาปะหลังของโลก (มันเส้ น มัน
อัดเม็ด และแป้งมันสาปะหลัง) ขยายตัวเพิม่ ขึน้ ร้ อย
ละ 5.69 และร้ อยละ 25.71 ต่ อปี ตามลาดับ
ประเทศผู้ส่งออกรายใหญ่ คือ ไทย มีส่วนแบ่ ง
การตลาดร้ อยละ 60.72 รองลงมาได้ แก่ เวียดนาม
และอินโดนีเซีย มีส่วนแบ่ งการตลาดประมาณร้ อย
ละ 30.91 และ ร้ อยละ 2.55 ตามลาดับ
6
ปี 2554 โลกมีปริมาณการส่ งออก 8.74 ล้านตัน
มูลค่ า 3,106 ล้านดอลลาร์ สหรัฐ เมื่อเทียบกับปี
2553 ที่ส่งออกได้ 8.10 ล้านตัน มูลค่ า 2,314 ล้าน
ดอลลาร์ สหรัฐ พบว่ า ปริมาณและมูลค่ าการ
ส่ งออกเพิม่ ขึน้ ร้ อยละ 7.90 และร้ อยละ 34.23
ตามลาดับ
7
ปริมาณและมูลค่ าส่ งออกผลิตภัณฑ์ มนั สาปะหลังของโลก ปี 2550-2554
ปริมาณ : ล้ านตัน มูลค่ า : ล้านดอลลาร์ สหรัฐ
2552
2553
2554
%
ประเทศ
ปริมาณ
มูลคา่
ปริมาณ
มูลคา่
ปริมาณ
มูลคา่
ปริมาณ
มูลคา่
ไทย
6.16
3.30
0.18
0.08
0.02
0.04
1,088
574
30
48
24
40
6.01
1.70
0.17
0.09
0.01
0.11
1,605
564
45
51
16
33
5.62
2.68
0.20
0.09
0.02
0.14
1,886
960
79
64
26
91
64
30.1
2.29
1.03
0.23
1.60
60.1
30.1
2.54
2.06
0.84
2.93
9.78
1,804
8.10
2,314
8.74
3,106
เวียดนาม
อินโดนีเซีย
คอสตาริกา
เนเธอรแลนด
์
์
อืน
่ ๆ
โลก
8
พืน
้ ทีป
่ ลูก(ลานไร
)่ ผลผลิตรวม (ลานตั
น) และผ
้
้
พืน
้ ทีป
่ ลูก (ลานไร
)่
้
ผลผลิตรวม (ลานตั
น)
้
ผลผลิตเฉลีย
่
2533
2543
2555
2533
2543
2555
2533
2543
2555
โลก
95
106
123
152
175
252
1.6
1.7
2.0
แอฟริกา
54
69
82
70
95
140
1.3
1.4
1.7
ลาตินอเมริกา
17
16
17
32
31
34
1.8
1.9
2.0
เอเซีย
20.9
20.9
26.6
49
49
88
2.3
2.2
3.2
จีน
1.4
1.5
1.7
3
4
5
2.2
2.6
2.6
อินเดีย
1.6
1.4
1.4
5
6
8
3.3
4.3
5.8
18
18
23.5
41
39
75
2.3
2.2
3.2
อาเซียน
9
พืน
้ ทีป
่ ลูก(ลานไร
)่ ผลผลิตรวม (ลานตั
น) และผ
้
้
พืน
้ ทีป
่ ลูก (ลานไร
)่
้
ผลผลิตรวม (ลานตั
น)
้
ผลผลิตเฉลีย
่
2533
2543
2555
2533
2543
2555
2533
2543
2555
18
18
23.5
41
39
75
2.3
2.2
3.2
0.07
0.1
2.4
0.06
0.2
8.0
0.8
2.2
3.3
ไทย
7
7
8.5
21
19
30
2.7
3.0
3.6
ลาว
0.03
0.04
0.7
0.06
0.07
2.66
2.0
1.5
3.8
0.03
0.04
0.3
0.05
0.07
0.7
1.5
1.6
2.1
1.3
1.3
1.4
1.9
1.8
2.2
1.3
1.3
1.6
1.6
1.5
3.5
2
2
10
1.3
1.3
2.8
8
8
7
16
16
24
2.0
2.0
3.2
0.4
0.1
0.04
0.10
0.14
0.13
1.6
2.3
2.7
บรูไน
0
0
0
0
0
0
0
0
0
สิ งคโปร
์
์
0
0
0
0
0
0
0
0
0
อาเซียน
กัมพูชา
เมียนมาร ์
ฟิ ลิปปิ นส์
เวียดนาม
อินโดนีเซีย
มาเลเซีย
10
สถานการณของไทย
์
การผลิต
• เกษตรกรผู้ปลูกประมาณ 500,000 ราย
• เป็ นเกษตรกรรายยอย
พท.ปลูกเฉลีย
่ 16
่
ไร/ครั
่ วเรือน
• ผลิตมันสาปะหลังไดมากที
ส
่ ุดในเอเชีย
้
ยกเวนปี
ี่ ระสบปัญหาเพลีย
้ แป้งระบาดทีท
่ า
้ ทป
ให้ผลิตไดน
้ ้ อยกวาอิ
่ นโดนีเซีย
• พท. ปลูกปี ละประมาณ 8 ลานไร
้
่
ผลผลิตประมาณปี ละ 26 – 30 ลานตั
น
้
11
เนื้อทีเ่ ก็บเกีย
่ ว ผลผลิต และผลผลิตตอไร
่
่
ของไทย ปี 2552-2557
รายการ
2552
2553
2554
2555
2556
อัตราเพิม
่
2557*
(รอยละ)
้
เนื้อทีเ่ ก็บเกีย
่ ว (ล้านไร)่
ผลผลิต (ลานตั
น)
้
8.29
30.09
3,628
7.41
22.01
2,972
7.10
21.91
3,088
8.51
29.85
3,506
8.14
28.28
3,474
1.02
1.82
0.79
7.98
28.75
3,601
ผลผลิตตอไร
่
่ (กก./ไร)่
12
ปริมาณและมูลค่ าการส่ งออกมันสาปะหลังและผลิตภัณฑ์
ปริมาณ : ล้ านตัน มูลค่ า : ล้านบาท
ปี
มันอัดเม็ด
มันเส้ น
ปริมาณ มูลค่ า ปริมาณ มูลค่ า
2552 0.33 1,482 4.02
2553 0.16
785
4.12
2554 0.04
284
3.69
2555 0.08
577
4.61
2556* 0.07
490
4.72
อัตรา -31.15 -22.29 4.42
เพิม่
(ร้ อย
ละ)
18,964
25,193
29,252
33,239
32,500
แป้งมันสาปะหลัง
รวมผลิตภัณฑ์
แป้งดิบ
แป้งดัดแปร
ปริมาณ มูลค่ า ปริมาณ มูลค่ า ปริมาณ มูลค่ า
1.80
1.74
1.89
2.24
2.20
16,651
24,553
28,238
30,796
31,500
0.70
0.69
0.79
0.85
0.89
12,844
15,609
19,056
18,930
19,800
6.85
6.71
6.41
7.78
7.88
49,941
66,140
76,830
83,542
84,290
14.51 6.76 16.20 7.10 11.17 4.37 13.66
13
ตลาดหลักที่สาคัญของผลิตภัณฑ์ มันสาปะหลัง
ส่ วนใหญ่ อยู่ในทวีปเอเชีย มันเส้ น ได้ แก่ จีน
มันอัดเม็ด ได้ แก่ จีน และญี่ปุ่น
แป้ งมันสาปะหลังดิบ ได้ แก่ จีน อินโดนีเซีย
ไต้ หวัน มาเลเซีย และญี่ปุ่น
แป้ งมันสาปะหลังดัดแปร ได้ แก่ ญี่ปุ่น จีน และ
อินโดนีเซีย
14
ราคาผลิตภัณฑ์ มันสาปะหลัง ปี 2552-2556
หน่ วย : บาท/กก.
รายการ
2552
2553
2554
2555
2556*
อัตราเพิม่
(ร้ อยละ)
ราคาหัวมันสดที่เกษตรกร
ขายได้1/
ราคาส่ งออกมันอัดเม็ด 2/
ราคาส่ งออกมันเส้น 2/
ราคาส่ งออกแป้ งมัน
สาปะหลัง 2/
1.32
4.89
4.51
9.20
2.25
5.86
6.29
14.44
2.53
7.81
7.92
15.27
2.07
7.09
7.2
13.85
2.11
7.25
6.90
14.25
8.92
10.28
10.36
8.69
15
18
15.27
14.44
16
14.25
13.85
14
12
9.2
10
8.92
7.81 7.92
8
5.86
6
4.89
7.25 6.9
7.09 7.2
6.29
4.51
4
2.53
2.25
2
8.69
10.2810.36
2.11
2.07
1.32
0
(ร้อยละ)
2552
2553
2554
2555
2556*
อัตราเพิม่
ราคาหัวมันสดที่เกษตรกรขายได้1/
ราคาส่ งออกมันอัดเม็ด 2/
ราคาส่ งออกมันเส้น 2/
ราคาส่ งออกแป้ งมันสาปะหลัง 2/
16
เชียงใหม่
เชียงราย
ผลไม้
ยางพารา
ข้าว ออย
้
ข้าวโพด
มันสาปะหลัง
ข้าว ออย
้
ข้าวโพด
มันสาปะหลัง
ข้าว ออย
้
มันสาปะหลัง
แหลงผลิ
ตสิ นค้าเกษตรหลักทีส
่ าคัญตามเขต
่
พืแหล
น
้ ทีงผลิ
่ ต(Zoning)
ของไทย
สิ นค้าเกษตรทีส
่ าคั
ญของประเทศไทย กระจายตัวอยู่
่
หนองคาย
ข้าว ออย
้
ยางพารา
ผลไม้ มัน
ข้าว ง
สาปะหลั
ออย
้
มันสาปะหลัง
ข้าว
ยางพารา
ผลไม้ มัน
สาปะหลัง
ผลไม้
ปาลมน
์ ้ามัน
ระยอง
กุ้ง
ผลไม้
กุง
ปาลมน
์ ้ามัน ้
สุราษฎร ์ ยางพารา
ข้าว
ธานี
ปาลมน
์ ้ามัน
ยางพารา
ตามแหล่ งผลิต
ใน
ส่ วนภู ม ิภ าคของประเทศ ทั้ง นี้ สิ นค้ าเกษตร ซึ่ ง เป็ นส่ วน
ส าคั ญ ใ นก ารขั บ เคลื่ อ นยุ ทธศา สตร ์ การ ส่ งออ กใ ห้ บรร ลุ
สิ นค้าเกษตร
ปริมาณการผลิต
แหลงผลิ
ตสาคัญ
่
เป้าหมายที
ว่ างไว้ ประกอบด
วย
ปี 2554 ้
1. ข้าว
31.47 ลานตั
น
้
อุบลราชธานี นครราชสี มา สุรน
ิ ทร ์
ร้อยเอ็ด บุรรี ม
ั ย ์ สุพรรณบุร ี
นครสวรรค ์ พิษณุ โลก พิจต
ิ ร
กาแพงเพชร
2. มัน
สาปะหลัง
21.91 ลานตั
น
้
นครราชสี มา กาแพงเพชร ชัยภูม ิ
สระแกว
้ ฉะเชิงเทรา
3. อ้อย
95.95 ลานตั
น
้
กาญจนบุร ี นครราชสี มา
นครสวรรค ์ ขอนแกน
่ สุพรรณบุร ี
4. ยางพารา
3.35 ลานตั
น
้
สุราษฎรธานี
สงขลา
์
นครศรีธรรมราช ตรัง ยะลา
5. ไกเนื
่ ้อ
1.37 ลานตั
น
้
(1,018.74
ลานตั
ว)
้
ชลบุร ี ปราจีนบุร ี ฉะเชิงเทรา
นครนายก ระยอง
6. กุ้งทะเล
579,930 ตัน
สุราษฎรธานี
จันทบุร ี ฉะเชิงเทรา
์
นครศรีธรรมราช สงขลา
กุ้ง
ปาลมน
์ ้ามัน
สตูล ยางพารา สงขลา
ข้าว
ยางพารา นราธิวาส
17
ศั กยภาพการแขงขั
่ น (Thailand Competitive
Attractivenes
s
New wave
Opportunity
Srar
• ตลาดโลก
• ตลาดอาเซียน
Trouble
Question mark
Falling star
competitiveness
18
การใช้เทคโนโลยีของเกษตรกรไทย (ส
• การใช้พันธุดี
์ อันดับ 1
เกษตรศาสตร ์ 50
อันดับ 2 ระยอง 5 อันดับ
3 ระยอง 90
• การใช้ปุ๋ยเคมี อัตราการใช้เฉลีย
่ ไร่
ละ 26.21 กก
• การใช้ปุ๋ยคอก อัตราการใช้เฉลีย
่ ไร่
ละ 33.09 กก
• การใช้ปุ๋ยหมัก อัตราการใช้เฉลีย
่ ไร่
19
-ตลาดโลก
ศักยภาพการแข่ งขันมันสาปะหลังของประเทศไทย
 ประเทศไทยมีงานวิจย
ั และพัฒนาทีด
่ ี มีการ
นาเทคโนโลยีมาใช้ตัง้ แตปลู
่ ว
่ กจนถึงเก็บเกีย
 มีมาตรฐานการส่งออก พึง่ พาตนเองไดใน
้
การผลิตมันสาปะหลัง
 มีถนนภายในประเทศทีด
่ ี เชือ
่ มตอไปยั
ง
่
ประเทศเพือ
่ นบานได
้
้
 มีการขนส่งทางเรือทีด
่ ี
 นโยบายรัฐในการสนับสนุ นการผลิต
 การยอมรับของตลาดดีกรณีแป้ง ส่วนมัน
เส้นตองปรั
บปรุง
้
20
-ตลาดอาเซียน
ประเทศไทยมีโรงงานแปรรูปทีท
่ น
ั สมัย
และมาตรฐานการส่งออกทีด
่ ี
ในขณะทีต
่ นทุ
่ เทียบ
้ นยังคงสูงอยูเมื
่ อ
กับเวียดนาม
การวิจย
ั และพัฒนาอยางสม
า่ เสมอทัง้
่
ในเรือ
่ งการพัฒนาสายพันธุที
่ ี การ
์ ด
ป้องกันกาจัดศั ตรู และวิทยาการหลัง
การเก็บเกีย
่ ว
21
แนวทางการพัฒนา (ยกราง)
่
ตนน
้ ้า
• การลดตนทุ
่
้ นการผลิต/การเพิม
ประสิ ทธิภาพการผลิต
1
2
3
• เพิม
่ คุณภาพ
• กระจายผลผลิต
กลางน้า
• สนับสนุ นการแปรรูปเบือ
้ งตน
้
22
มาตรการ
1.ส่งเสริมให้มีการรวมกลุมของ
่
เกษตรกร แลกเปลีย
่ นความรู้ และ
ประสบการณระหว
างกลุ
ม
่
่
์
2.ขยายความรวมมื
อระหวาง
่
่
นักวิชาการ กลุมเกษตรกรและ
่
ผู้ประกอบการตามรูปแบบของสี คว้ิ
โมเดลหรือโคราชโมเดล
23
4. เป้าหมายการพัฒนา(ยกร่ าง)
-1.ต้ นนา้ ด้ านการผลิต
-เพิม่ ผลผลิตต่ อไร่ จาก 3.6 ตันต่ อไร่
เป็ น 5.0 ตันต่ อไร่
-เพิม่ คุณภาพการผลิต
2.กลางนา้
-การทามันเส้ นสะอาด โดยการรวมกลุ่มของ
เกษตรกร
-เพิม่ ประสิ ทธิภาพโรงงานสกัดแป้งและ
อุตสาหกรรมต่ อเนื่อง เพือ่ เพิม่ มูลค่ า
25
1.การเพิม
่ ประสิ ทธิภาพการผลิตมันสาปะหลังโดยการ
ลดต้นทุนการผลิต
-มีการรวมกลุมเกษตรกรเพื
อ
่ การบริหาร
่
จัดการดานปั
จจัยการผลิต เพือ
่ ลดต้นทุนตอหน
้
่
่ วย เช่น
การซือ
้ ปุ๋ยเคมีทม
ี่ ค
ี ุณภาพ และราคาถูก
-การกระจายผลผลิตตามความต้องการของ
โรงงานมีการใช้เครือ
่ งจักรกลการเกษตรแทนแรงงานคน
-สร้างเครือขายระหว
างกลุ
มเกษตรกรและ
่
่
่
ผู้ประกอบการ เพือ
่ ให้สิ นค้ามันสาปะหลังมีคุณภาพตาม
ความตองการของตลาดและลดต
นทุ
้
้ นในการขจัด
สิ่ งเจือปน
-มีการแลกเปลีย
่ นและถายทอดความรู
่
้
ความรวมมื
อในกลุมและระหว
างกลุ
มเครื
อขายต
างๆ
่
่
่
่
่
่
-สร้างความมัน
่ ใจดานการตลาด
มีการ
้
กาหนดและบังคับใช้มาตรฐานในการกาหนดราคาให้เทา่
เทียมกันทุกพืน
้ ที่
26
่
-มีการปรับปรุงสภาพพืน
้ ทีใ่ ห้เหมาะสม
เพิม
่ อินทรียวั
์ ตถุในดิน โดยใช้ปุ๋ยพืชสด
หรือปุ๋ยอินทรีย ์ มีการไถระเบิดดินดานใน
พืน
้ ทีท
่ ม
ี่ ป
ี ญ
ั หา
-การใช้พันธุที
้ ที่ และ
์ เ่ หมาะสมกับพืน
มีการคัดเลือกทอนพั
นธุที
ก
่
่
์ เ่ หมาะสมกอนปลู
-การใช้ระยะปลูกทีเ่ หมาะสมตามสภาพ
พืน
้ ทีแ
่ ละพันธุ ์
-การใช้ปุ๋ยตามคาวิ
่ เคราะหดิ
์ น
-การบริหารจัดการน้า ควรมีการให้
น้าในพืน
้ ทีท
่ ส
ี่ ามารถให้น้าได้
-การบริหารจัดการดานอารั
กขาพืช
้
27