Transcript مدیریت دانش و ارزش آفرینی در R&D

‫عنوان مقاله ‪ :‬مديريت دانش و ارزش آفريني در ‪R&D‬‬
‫مولف ‪ :‬محمدرضا زردان‬
‫‪[email protected]‬‬
‫مديريت شکافنده ‪ ،‬دانايي محوري ‪،‬مهندس ی ارزش‪ ،‬دانشگر ‪ ،‬دورکاري‬
‫چکيده ‪:‬‬
‫سازمانهاي پيشرو براي مواجهه با تغييرات ‪ ،‬شتاب دگرگونيها و تنوع بازار مي بايستي از‬
‫دانش بهنگام برخوردار باشند ومديريت دانش را به عنوان يک ابزار استراتژيک تلقي نمايند ‪.‬‬
‫بنابراين با توجه به لزوم تداوم مديريت دانش و بهره گيري مداوم از آن در رويا رويي با تغييرات‬
‫سريع ‪ ،‬توجه به افراد به عنوان صاحبان دانش امري اجنتاب ناپذير است در چنين فضايي تبلور‬
‫آن در واحد هاي ‪ R&D‬موجب چابکي‪ ،‬ارزش آفريني و هوشمندي رقابتي مي گردد ‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫در واحدهاي ‪ R&D‬پيشرو توجه به استعدادهاي فرامرزي از طريق دورکاري و همچنين برونسپاري‬
‫موجب خلق ارزش شده است ‪ .‬امروزه مقوله ارزش در ابعاد مختلف مورد توجه قرار گرفته است و موجب‬
‫افزايش نقش دانش زايي تحقيق توسعه براي مشارکت علمي گرديده است در اين مقاله عالوه بر بحث‬
‫در مورد دانش فني و صريح ‪،‬دانايي محوري ومديريت شکافنده‪ ،‬مهندس ي ارزش نيز ازبعد بهره گيری‬
‫بهينه از دانش و ايده مورد بررس ي قرار ميگيرد ‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫مقدمه ‪:‬‬
‫امروزه برخورداري ازاطالعات سامان يافته که داراي ارزش افزوده باشد براي ادامه حيات سازمانها‬
‫ضروري است ‪ .‬پارادايم جديد مديريتي براي جهش به بازارهاي جهاني ‪ ،‬رقابت پذيري است که‬
‫نخستين گام براي تحقق آن دستيابي به دانش بهنگام مي باشد ‪.‬‬
‫پيتر دراکر)‪ )p.Druker‬ميگويد اگر بهره وري در کارهاي دانش بر افزايش نيابد‬
‫اقتصاد دچار ايستايي ميشود‪.‬‬
‫در دوران مغز افزار نقش افراد به عنوان منابع دانايي در ايجاد ارزش و ثروت آفريني‬
‫در‪R&D‬به حــدي است که می بايد با ديد استراتژيک بدان نگريست ‪.‬‬
‫هزاره سوم قرن سرعت و تغيير و دگرگوني ها است که با آغاز آن خلق دانش بصورت مشارکتي بسترهاي‬
‫الزم براي ارتقاء ارزش آفريني برای واحدهای تحقيق و توسعه فراهم شده است‬
‫ونقش دانش زايي تحقيق وتوسعه براي واحدهاي تحقيق وتوسعه فراهم شده است‬
‫مشارکت علمي و مالي کشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه در ايجاد دانش و محصول در‬
‫ً‬
‫مقياس جهاني کامال مشهود است ‪.‬‬
‫لسترتارو ميگويد‪ :‬مبناي ثروت آفريني دانش و تخصص است ‪ .‬تارو از انقالبي مي گويد که نيروي‬
‫محرکه آن ارزش مغزها است ‪ .‬طبق آمار منتشره ثروت آفريني منابع انساني در کشور ژاپن ‪%80‬است و در ‪29‬‬
‫کشور پيشرفته تقسيم ثروت به شرح ذيل است ‪:‬‬
‫منابع انساني‬
‫‪%67‬‬
‫منابع فيزيکي‬
‫منابع طبيعي‬
‫‪%16‬‬
‫‪%17‬‬
‫در هر صورت از داليل گرايش به مديريت دانش مي توان به موارد ذيل اشاره کرد ‪:‬‬
‫افزايش مشاغل مبتني بر خلق دانش‬‫جهاني شدن و رقابت و اينکه استفاده کننده از دانش مي تواند قيمت را در بازار رهبري کند‬‫ارزش آفريني در ابعاد مختلف‬‫در سياست کلي برنامه چهارم توسعه اقتصادي‪،‬اجتماعي و فرهنگي کشور که بر طبق سند چشم‬
‫انداز بيست ساله تدوين شده است بسيج امکانات و ظرفيتهاي کشور در جهت افزايش سهم کشور‬
‫در توليدات علمي جهان مطرح گرديده است ار روح قانون مذکور چنين استنباط ميشود که شرط‬
‫اصلي دستيابي به رقابت پذيري دانايي محوري و مديريت دانش است‪.‬‬
‫بنابراين تعامل با اقتصاد جهاني مستلزم رقابت پذيري بنگاهها ‪ ،‬دانايي محوري ومديريت دانش است‬
‫دور کاري و برونسپاري در واحدهاي ‪R&D‬‬
‫ارزش زير بنای سیستم رقابتی است‪.‬در گذشته کشورها براي دستيابي به دانش روز و ارزش‬
‫آفريني فزايندهدر مراکز ‪R&D‬مجبور به سرمايه گذاري هنگفت بودند‪.‬‬
‫امروزه زمينه مشارکت کشورهاي در حال توسعه شرکتها و سازمانهاي فراملي در يک بستر‬
‫مناسب و هم راستا با اقتصاد دانش مدار جهاني فراهم شده است ‪.‬‬
‫با توجه به پيش بيني سازمان توسعه و تجارت ملل متحد شرکت هاي چند مليتي در آينده‬
‫فعاليت هاي خود را درکشورهاي در حال توسعه در زمينه شبکه اي کردن تحقيق و توسعه و‬
‫به نحو فزاينده اي گسترش خواهند داد ‪.‬‬
‫اين امر به علت توليد با هزينه کم وگسترش بازارها در آن مناطق به منظور فروش محصوالتي‬
‫÷‬
‫است که باتوجه به سليقه ‪ ،‬فرهنگ مصرف در آن مناطق طراحي ميشود ‪.‬‬
‫انتقال واحدهاي تحقيقاتي براي ابـداع و ارزش آفريني و استفـاده از تخصص وامکانـات‬
‫بازارهـاي موجود منطقـه و بين املللي مي باشد که در اين رهگذر با صرف هزينه کمتر ‪ ،‬منافع‬
‫ببشتري قابل دستبابي است و تعامل با اقتصاد جهاني را از طريق دانايي محوري‪ ،‬مديريت‬
‫دانش و رقابت پذيري ميسر مي سازد ‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫پيش بيني ميشود که کار از راه دور در قرن بيست و يکم با هدف دستيابي به برنامه ريزي انعطاف‬
‫پذيرراهکار غالب خواهد بود ‪ .‬بر اساس يک تحقيق ‪ %43‬از مجريان منابع انساني اظهار داشتند‬
‫که قرن بيست و يکم بطور فزاينده اي محيط هاي غير متمرکز و کار از راه دور بهترين راهکار‬
‫خواهد بود‪ .‬به گزارش برخي از شرکتهاي نرخ سود دهي وبهره دهي کساني که با مبادرت به کار‬
‫از راه دور ميکنند ‪ %20‬الي ‪ % 25‬باالتر از کارکنان است که فقط در محل کار مشغولند‪. .‬‬
‫دانش صريح‬
‫دانش فنی‬
‫عینی‬
‫ذهنی‬
‫دانش واقعيتها(درذهن)‬
‫دانش تجربی‬
‫دانش توالی ها‬
‫دانش همزمان‬
‫دانش ديجيتالی(تئوری)‬
‫دانش آنالوگ(تمرينی)‬
‫مقایسه دانش ضمنی و صریح‬
‫آفرینش وایجاد‬
‫درونی وباطنی‬
‫آشکار‪-‬تغییر‬
‫انتقال‬
‫نمودار تبدیل دانش ضمنی به صریح(مدل لوناکا)‬
‫سازمانهای دانایی محور‬
‫عصر حاضر دوران گذر از عنصر صنعتي به عصر دانايي دوره توليد سر سام آور دانش و‬
‫اطالعات است ‪ .‬بنابراين ناداني عامل پس گرايي و دانايي عامل توسعه تلقي مي شود ‪.‬‬
‫دانايي مجموعه اطالعاتي است که توسط توانايي ‪ ،‬تجربه ودانش جذب مي شود ‪ .‬بعد ديگردانایی‬
‫باورها ‪ ،‬اعتقادات و ارزشهاي ي انسان ها است ‪ .‬دانايي موجب مي شود که سازمانها به قابليتها‬
‫وچشم اندازها بيانديشند و به محيط خود حساس باشند و دريابند که کدام تخصص را جذب و کدام‬
‫شايستگي را ايجاد کنند‪.‬‬
‫کوپر مي گويد در سازمانهاي دانايي محور ‪ ،‬باورها مرتب مورد سوال قرار مي گيرند اوميگويد که‬
‫سازمانهاي که در اوج موفقيت قرار دارند بايد به شيوه هاي خود حساس باشند و اگر به عملکرد خود‬
‫ترديد نکنند ممکن است دچار رکود شوند ‪.‬‬
‫در سازمان هاي دانايي محور تفکر استبدادي که مدير بهترين فکر را دارد منسوخ شده است و‬
‫تفکر شايسته ساالري جاي آن را گرفته است و آموزش ها در جهت بهبود مستمر است به قول‬
‫انيشتين هر چه بيشتر آموختم دانستم چيزي نمي دانم ‪.‬‬
‫شرط رقابت پذيری دانایی محوری و مدیریت دانش است‪• .‬‬
‫توسعه پايدار‬
‫دانایی‬
‫رابطه رقابت و دانايی محوری‬
‫رقابت پذيری یا سورآوری با‬
‫مالحظات مسئولیت اجتماعی‬
‫مدل ایجادارزش در مديريت واقتصاد دانش‬
‫نمودار ذيل نشان میدهد که چگونه الگوهای جدید و تکنولوژی جدید در حلقه باز خورد‪،‬ايجاد ارزش جديد را‬
‫هدایت میکند‪.‬‬
‫که موجب‬
‫افزايش‬
‫راههاي جديد استفاده از‬
‫قدرت تکنولوژي‬
‫الگوهاي جديد سازماندهي‬
‫کار و تجارت‬
‫در حال پيدايش‬
‫نياز دارد به‬
‫ايجاد خالقيت و‬
‫هوشمندي‬
‫دایره مطلوبی که سازمان را به‬
‫جلو می برد‬
‫که قادر مي سازد‬
‫که موجب میشود‬
‫فرمهاي جديد تعامل اجتماعي و هماهنگي‬
‫اين نمودار یک سيستم انسانی وابزاری را نشان ميدهد که در جهت عقربه های ساعت می توان مسير را پيگيری‬
‫کرد‪.‬که توسط آقای ‪George por‬به جلسه مشاوره برای سازمانهای آینده و مديرت دانش جامعه اروپا‬
‫ارائه شده است‪.‬‬
‫‪  ‬مسئوليت اجتماعي‬
‫حفظ کره زمین‬
‫‪- CSR‬‬
‫‪Corporate Social Responsibility‬عبارت است مسائل عمومي جامعه رفاه اجتماعي و‬
‫مديريت شکافنده ‪Break through Management‬‬
‫پاردايم جديد مديريتي براي جهش به بازار رقابتي مديريت شکافنده است که توسط پروفسور شوجي شيبا‬
‫‪Professor Shoji Shiba‬مطرح گرديد ‪.‬‬
‫مديريت شکافنده به ما قابليت توسعه‪ ،‬امکان انتقال از يک وضعيت به وضعيت ديگر را ميدهد‪.‬‬
‫مديريت شکافنده يک مديريت آينده نگر است و گذشته را کنترل نمي کند ‪ .‬در ديد گاه کنترل نگاه مديريت‬
‫به گذشته است ‪ ،‬در ديدگاه بهبود نگاه مديريت به حال است و در نهايت درديدگاه شکافنده نگاه مديريت‬
‫ً‬
‫به آينده است ‪ .‬مديران ارشد سازمانهاي امروزه در محيطي که مرتبا در حال تغيير است‬
‫بايد ديدگاه شکافنده داشته باشند توجه زياد به گذشته و الگوبرداري از تجارب خوب بر چابکي سازمان‬
‫در برابر تغييرات محيطي کاهش ميدهد ومديران را در تصمييم گيري به اشتباه مي اندازد ‪.‬‬
‫چهار گام براي پذيرش اين مفهوم و اين ديدگاه وجود دارد ‪:‬‬
‫قدم اول کسب اطالعات از داده هاي مي باشد ‪.‬‬‫قدم دوم کسب دانش ‪،‬استخراج دانش از اطالعات‬‫قدم سوم خرد است ‪ ،‬خرد از دانش استخراج مي شود در اين حالت مي توان مفاهيم مشابه را با دانش‬‫کسب شده توجيه و تفسير کرد ‪.‬‬
‫قدم چهارم مهارت است ‪،‬بدون مهارت قادر به کسب پول نخواهيم بود ‪،‬پول در نتيجه رفتـار مـا بدست می آيد‬‫در نتيجه تکرار تجربيات ‪،‬مهارت کسب مي شود ‪.‬‬
‫‪Information ----- Data‬‬
‫‪Knowledge------ Information+ commentary‬‬
‫‪Wisdom --------- Knowledge +Apply to your job‬‬
‫‪Skill ------------- wisdom + Repetition‬‬
Wisdom
connection
Principles
Knowledge
understanding pattern
Information
Understanding relation
date
‫نردبان گذار از داده به خرد‬
understanding
‫مهندس ی ارزش ‪value engineering‬‬
‫براي تحليل عملکرد سيستم ‪ ،‬تجهيزات و خدمات در طول عمر پروژه از مهندس ي ارزش استفاده مي شود که يک‬
‫روش مهم براي مصرف بهينه بودجه تخصيص داده شده به دستاوردهاي علمي و ايده ها مي باشد‪.‬‬
‫حذف‬
‫پيش مطالعه‬
‫نتايج‬
‫خير‬
‫اجرا‬
‫تصمیم گيری‬
‫تولید‬
‫پیشنهادات‬
‫ارزيابی انتخاب‬
‫جمع آوری اطالعات‬
‫توليد ايده آل‬
‫آناليز کارکرد‬
‫بله‬
‫اجراي شماتيک مهندس ي ارزش‬
‫ارائه‬
‫مطلوبيت‬
‫يا‬
‫عملکرد = شاخص ارزش‬
‫‪Quality + Timeliness + Flexibility‬‬
‫‪Price‬‬
‫بعد اقتصادي ارزش ‪ ،‬مهندس ي ارزش است‬
‫قيمت‬
‫‪or‬‬
‫هزينه‬
‫‪Value = Performance‬‬
‫‪Price‬‬
‫در هر صورت برای دستيابی به ارزش در واحد های ‪R&D‬می بایستی مزیت رقابتی در ساختار ‪،‬‬
‫تکنولوژی ومنابع انسانی بوجود آید ‪.‬‬
‫البته نيروی انسانی به علت هوشمند بودن به ايجاد عوامل دیگر کمک می کندبه عبارت دیگر‬
‫عوامل دیگر حاصل کارکرد منابع انسانی است‪.‬‬
‫اگرچه آموزش و افزايش سرانه آموزش در توسعه نيروی انسانی امری ضروری است ولی به‬
‫تنهايی نمی تواند موجب مزیت رقابتی گردد بلکه یکپارچگی فرآیندها در جهت حرکت بسوی‬
‫اهداف استراتژيک موجب آن ميشود ونهايتا ارزش آفرينی ميسر خواهد شداز آنجائيکه مزيتهای‬
‫رقابتی در طول زمان خاصيت خود را بعنوان عامل برتری از دست می دهند هیچ چيز خطرناکتر از‬
‫موقعيت و عوامل برتری ساز گذشته نيست ‪.‬به طورکلی ارزش آفرينی در توانمنديها است‬
‫‪،‬توانمندی در نوآوری ‪،‬تخصص‪،‬یادگيری و ايجاد انضباط کاری ‪،‬احساس تعلق به ارزشها‬
‫واستراتژيها است‪.‬‬
‫نتيجه ‪:‬‬
‫در مديريت دانش تنها فراهم آوردن زمينه مناسب براي کارهاي علمـي مهم نيست بلکـه براي‬
‫ارزش آفرينـي مي بايستي زمينه کار آفريني و مشارکت فعال دانشگران فراهم آيد‪.‬‬
‫در واحدهاي ‪ R&D‬رهبري نظارتي موثرتر است از اعمال قدرت سيستم اين امر مستلزم حفظ‬
‫شرايطي است که توليد دانش را تسهيل کند ‪.‬‬
‫بطور کلي در ارتباط با مديريت بر دانشگران مي بايستي آزادي عمل کنترل شده ‪ ،‬رهبري به‬
‫عنوان مرشدو مربي ‪ ،‬چالش شغلي ( فراهم آوردن چالش هاي الزم تا حد امکان و سپس تشويق‬
‫افراد در رابطه با آن مأموريت ) قابليت توليد دانش و عزم دانشگران براي هماهنگي با نظرات‬
‫مديريت توجه داشت ‪.‬‬
‫بنابراين ابزار مديريتي براي دانشگران متفاوت است و نيازمند مطالعه و بررسيهاي بسيار است‬
‫ايجاد جو اعتماد یکی از ابزارهاست‪.‬‬
‫بطور خالصه رهبري در واحدهاي ‪ R&D‬در عصر مديريت دانش کاري ظريف است و به‬
‫مهارتها وخصوصيات منحصر به فردي نياز دارد‪ ،‬به تعبيري مديريت دانش يعني ظرفيت يادگيري ا‬
‫موفقيت ها و شکستها و خلق ايده ها است که خود موجب توسعه و بهبود قابليت ها و ارزش‬
‫آفريني ميشود‪ .‬جنبه مهم کاربرد دانش و ارزش آفريني تفکر بر آينده است که يک روش استفاده‬
‫از تکنيک تجسم يا تخيل است ‪ .‬تخيل فرآيندي خالق است که ما را در تجسم به آينده و خلق ایده‬
‫کمک مي کند بايد به جلو نگاه کرد و آينده را تصور کرد ‪.‬‬
‫برنارد شاو ميگويد ‪ :‬شما چيزهايي را مي بينيد و مي گوييد چرا ؟اما من چيزهايي را که هرگز‬
‫نبوده اند تصور ميکنم ‪.‬‬
‫منابع و مأخذ‪:‬‬
‫‪-1‬غفاري ‪،‬عباس‪ ،‬گزارش سازماندهي سرمايه هاي فکري ‪ ،‬ماهنامه تدبير ‪ ،‬شماره ‪، 157‬سال ‪ 1384‬ص ‪72‬‬
‫‪-2‬فهيمي ‪ ،‬مهدي ‪،‬ساختار آينده محيط کار ‪ ،‬ماهنامه تدبير شماره ‪ 128‬سال ‪ 1381‬ص ‪30‬‬
‫‪-3‬همايش توسعه منابع انساني‪ ،‬سازمان هاي دانايي محور ‪ ،‬ماهنامه تدبير شماره ‪ 115‬سال ‪ 1380‬ص ‪83،84،85‬‬
‫‪-4‬شيبا‪ ،‬شوجي‪ ،‬مديريت شکافنده ‪ ،‬خبرنامه جايزه ملي بهره وري و تعالي سازماني شماره ‪ 26،27‬سال‪ 1386‬ص ‪29‬‬
‫‪-5‬توکلي ‪ ،‬رضا ‪ ،‬شکاري ‪ ،‬امير ‪ ،‬مهندس ي ارزش ‪،‬ماهنامه تدبير شماره ‪ 132‬سال ‪ 1382‬ص ‪32‬‬
‫‪-6‬غفاری‪،‬عباس ی‪،‬ریحانی شهرستانی‪،‬علی‪،‬بابایی‪،‬علی محمد‪،‬ميزگرد‪،‬مدیریت منابع انسانی بنگاههاوچالشها‪،‬ماهنامه تدبير‬
‫شماره‪290‬ص‪10،12‬‬
‫‪Fiona Elsa Dent , The Self Managed Development Mohammad Reza,‬‬
‫‪7Zardan First Print ,1384, Education Development Publication , No‬‬
‫‪.10 – Anvary Allay -Fakhre Razi St. Enghelab Ave- Tehran- Iran‬‬