Transcript File

Lenda: Teoria dhe praktika
parlamentare Koncept mbi punimin
seminarik Shëndrrimi i një procesi të
thjeshtë zgjedhor në të komplikuar
Mentor:
Prof. Dr. Arsim Bajrami
Prof. Mr. Fortuna Haxhikadrija
Prishtinë, më 01.04..2010
Qëllimi I punimit seminarik
Demokracia,si një system i qeverisjës,në të cilën shumicës
i jepet mundësi që të qeverise.
Llojet e ndryshme te demokracive,
Mënyrat se si praktikohet ajo,
institucionet e përbashkëta,por edhe të ndryshme te
këtyre dy vendeve :
Mbrojtësin e demokracisë në botë (SHBA) dhe djepin e
demokracisë parlamentare(Anglia).
Qëllimi I punimit seminarik
Qëllimi im është që përmes këtij punimi të jap një
pasqyrim mbi sistemin zjedhor në SHBA dhe Angli:
kush dhe çfarë zgjedhët,
mënyrat e zgjedhjës,përparësitë dhe mangësitë
eventuale të sistemeve zgjedhore..
Ndarja e punimit seminarik
Kam parashikuar që gjithë materien që do t;ua paraqes ta ndaj
në tre pjesë:
1.Prezentimi nga afer me sistemet e votimit ne SH-B-A
2.Përparësitë dhe mangësitë e këtij sistemi
3.Përshkrim i sistemit elektoral anglosakson (Mbreteria e
Bashkuar)
Burimet do të jenë kryesisht në gjuhën angleze.
SISTEMI I ZGJEDHOR NE SH.B.A
Nje sistem i votimit apo sistem elektoral është një
metodë me të cilën votuesit:
bëjnë një zgjedhje ndërmjet opsioneve, shpesh në
një zgjedhje apo në njëreferendum të politikës.
Në fillim dukej se do të ishte shumë e lehtë qe
vetëm te lejojnë njerëzit të hedhin një votë dhe te
numerojne ate.
Por ajo që filloi si diçka shumë e thjeshtë u
shndërrua në një çështje të magjise matematikore!
SISTEMI I ZGJEDHOR NE SH.B.A
Çdo te katertin nentor në Shtetet e Bashkuara të
Amerikës, pas gati dy vjet te fushatës elektorale
dhe shumë para, mbi 90 milionë amerikanë të
votojnë për kandidatët presidencialë. Pastaj, në
mes të dhjetorit , presidenti dhe
zëvendëspresidenti i Shteteve të Bashkuara janë
vërtetë të zgjedhur nga vota e e vetem538
qytetarëve - "zgjedhësve" të Kolegjit Zgjedhor.
Çfarë është Sistemi Zgjedhor? Si e Zgjedh
Kolegji Zgjedhor Presidentin
Kur amerikanët të votojnë për një kandidat
presidencial ata me të vërtetë e votojne
udhezimet e te zgjedhurve (përfaqësuesve të tyre),
nga shteti i tyre të hedhin votat e tyre për të njëjtin
kandidat.
. Kandidati i cili fiton votat popullore në një shtet
fiton të gjitha votat e zotuara të zgjedhësve të
shtetit.
Çfarë është Sistemi Zgjedhor? Si e Zgjedh Kolegji
Zgjedhor Presidentin
Sistemi i Kolegjit Zgjedhor është themeluar në
nenin II të Kushtetutës Shtetet e Bashkuara dhe
ndryshuar nga Amendamenti i 12 në 1804.
Sipas këtij sistemi, çdo shtet merr një numër të
barabartë te zgjedhesve me numrin e anëtarëve në
Dhomën e Përfaqësuesve plus një për secilin nga dy
senatorët e SHBA.
Çfarë është Sistemi Zgjedhor? Si e Zgjedh Kolegji
Zgjedhor Presidentin
Çdo zgjedhës merr një votë. Kështu, një shtet
me tetë zgjedhës do të hedh tetë vota.
Aktualisht janë 538 zgjedhës dhe vota e
shumicës prej tyre - 270 vota - janë të
nevojshme për t'u zgjedhur.
Çfarë është Sistemi Zgjedhor? Si e Zgjedh Kolegji
Zgjedhor Presidentin
Ditën e zgjedhjeve në Shtetet e Bashkuara është dita e caktuar
nga ligji për zgjedhjen e zyrtarëve publik.
Për zyra federale (Shtetet e Bashkuara Kongresi dhe presidenti
dhe nën presidenti), kjo ndodh në te martën pas të hënës se
parë të nëntorit në qdo vite te numëruar, data më e hershme
e mundshme është 2 nëntor dhe i fundit 8 nëntor.
Deri në mesnatë, një nga kandidatët do të kenë marrë
ndoshta fitore dhe disa do të kenë pranuar humbjen.
Pse ka vonesa në mes të zgjedhjeve të përgjithshme
dhe mbledhjet e Kolegjit Zgjedhor?
Te kthehemi në vitet 1800:
-Kohe shume e gjate ne numerimin e votave
popullore;
-të gjithë zgjedhësit udhëtonin në kryeqytetet e
shtetit.
A ka probleme me këtë sistem?
Mua me duket se do të ketë probleme me këtë
sistem, dhe unë nuk jam vetëm.
Kritikët e sistemit të Kolegjit Zgjedhor theksojne
që sistemi lejon mundësinë e një kandidati qe te
humb vota popullore në mbarë vendin, pa u
zgjedh president permes votës elektorale
Mund që të ndodhë? Po, dhe ajo ndodh.
Një vështrim në Vota Zgjedhore nga çdo shtet :
tregon se sistemi i Kolegjit Zgjedhor bën të
mundur për një kandidat që në fakt të humbni zgjedhjet
mbarëkombëtare popullore,
por të zgjidhet president nga ana e Kolegjit Zgjedhor.
Hartuesit e Kushtetutës se Shteteve te Bashkuara
kërkuan qe njerëzit kishin dhënë kontribut te
drejtpërdrejtë në zgjedhjen e udhëheqësve të
tyre dhe pane dy mënyra për ta arritur këtë:
1. Permes zgjedhjes se të drejtpërdrejtë popullore.
2. Zgjedhja nga Kongresi.
-Etërit Themelues të Amerikës I frikësoheshin
mundësise të drejtpërdrejtë te zgjedhjeve
popullore.
Ata thonin:
Një kandidat shumë i mirë ,mund të jetë I
shquar neper rajone, por mbetet i panjohur për
pjesën tjetër të vendit. Një numër i madh i
kandidatëve te shquar rajonal ,kështu do të
ndajnë të voten dhe nuk tregojnë dëshirat e
kombit si një e tërë.
-Në anën tjetër, zgjedhjet nga Kongresi do të
kërkonte që nga te dy anëtarët me saktësi të
vlerësojne dëshirat e popullit të vendeve të tyre
dhe që në fakt të votojnë në përputhje me
rrethanat. Kjo mund të ketë çuar në zgjedhje që
reflektohet më mirë ne mendimet dhe agjendat
politike të anëtarëve të Kongresit se vullneti
aktuale e popullit.
Si një kompromis, ne kemi sistemin e Kolegjit
Zgjedhor.
Duke pasur parasysh se vetëm tre herë në historinë
Pra, për të përmbledhur sistemin zgjedhor në SH.B.A:
• Votat hidhen nga populli i Shteteve të Bashkuara
- të njohura si votë "popullor" - janë përdorur për
të zgjedhur presidentin dhe zëvendëspresidentin
"indirekt" përmes Kolegjit Zgjedhor.
• Votave popullore qe hidhen në zgjedhjet
presidenciale në të vërtetë janë duke u hedhur për
një numër të zgjedhësve. Secili shtet merr një
numër te zgjedhësve të barabartë me numrin e
shtetit e përfaqësuesve të Kongresit dhe Senatit.
Pra, për të përmbledhur sistemin zgjedhor në SH.B.A:
• Ka një total prej 538 zgjedhësve.
• Kandidati i fitues me shumicën e votave
popullore në një shtet të merr të gjitha votat
elektorale te shteteve..
• Kandidati i parë që fiton 270 apo më shumë
vota elektorale është zgjedhur.
Unë mendoj se sipas te dhenave qe tregojne
sistemi është shumë I mire.
Amerikanët mendojnë se ata kanë një rol në
këtë proces dhe është e projektuar mirë në
mënyrë që presidenti nuk është vetëm popullor
por edhe I zgjedhur sipas nevojave të
paraqitura nga ana e njerëzve të përfaqësuesve
të tyre në Kolegjin Zgjedhor
djepin e demokracisë parlamentare(Anglia)
Para 1997, edhe ne qeveria e Partisë Laburiste e Tony
Blair, kane qenë vetëm tre lloje të zgjedhjeve në
Mbretërinë e Bashkuar:
-zgjedhjet e përgjithshme,
-zgjedhjet e pushtetit vendor, si dhe
-zgjedhjet për Parlamentin Evropian.
djepin e demokracisë parlamentare(Anglia)
Kombinimi (pjesa e PR, pjesë FPTP) I Sistemit te Anetareve te
Tjere ( The Additional Member System (AMS) u prezantua në
vitin 1999 për kuvendet e reja të krijuara
: Parlamentit Skocez, Kuvendit teUellsit dhe
Kuvendit te Londrës dhe
STV është përdorur për të krijuar rishtas Kuvendit në Irlandën
Veriore.
Lista e rajonalë të partisë (lista e mbyllur) Sistemi u prezantua
për zgjedhjet evropiane në Britanine e Madhe dhe
në Irlandën Veriore edhe pse vazhdon të perdore sistemin
STV ..
djepin e demokracisë parlamentare(Anglia)
Në vitin 2008 Ministria e Drejtësisë i dha një raport që
përfundimisht nuk arriti të rekomandojë ndonjë sistem të
veçantë e votimit si "të mirë“
. Ministri i Shtetit për Drejtësi, Ministria e Drejtësisë (Michael
Wills) lëshoi një deklarate:
“Se asnjë veprim s’ do të merrej në raportet e ndryshme që,
që nga viti 1997, kanë sugjeruar një lëvizje në drejtim të
përfaqësimit proporcional për zgjedhjet e përgjithshme në
Mbretërinë e Bashkuar deri reformën të Dhomës së Lordëve
qe është përfunduar.
Kritikët kanë pohuar se eshte deshtim për të lëvizur larg nga
First Past the Post,sepse nuk I jepnjerezve perfaqesim te
mjaftueshem.
djepin e demokracisë parlamentare(Anglia)
Sistemet e votimit e Britani të Madhe është
kontrast shpesh me sistemet e votimit me shumicë
votash,
të tilla si ato që përdoren zakonisht në Shtetet e
Bashkuara,
ku rezultatet e uleseve me shperndarje
dispropporciale nga ndarja e votuesve në rrethe të
shumta zgjedhore, veçanërisht "fituesi merr të
gjithe shumicen".
References:
About .Com: United States Government
http://usgovinfo.about.com/od/thepoliticalsystem/a/el
ectcollege.htm
Wikipedia Online
http://en.wikipedia.org/wiki/Election_Day_%28United
_States%29
http://en.wikipedia.org/wiki/Voting_system
http://en.wikipedia.org/wiki
Elections_in_the_United_Kingdom