Transcript کتابهای طبقه بندی علتهای خارجی صدمات

‫طبقه بندی علتهای خارجی صدمات‬
‫استاد‪:‬دکتر فاطمه رنگرز جدی‬
‫تهیه و گردآوری‪:‬شکارچی‬
‫کارشناسی ارشد فناوری اطالعات سالمت‬
‫بهار‪91‬‬
‫طبقه بندی علتهای خارجی صدمات‬
International Classification of
External Cause of Injury (ICECI)
NOMESCO
classification OF external cause OF injury
(NCECI)
‫طبقه بندی بین المللی عوامل خارجی صدمات به عنوان ابزاری در مدیریت‬
‫اطالعات عوامل خارجی صدمات استفاده می شود‪.‬‬
‫هدف از طراحی آن کمک به پیشگیری از صدمات می باشداین طبقه بندی برای‬
‫استفاده در مراکزی که با استفاده از اطالعات ثبت شده در آنها می توان‬
‫گزارشات آماری صدمات را تنظیم نمود ایجادشده است‪.‬‬
‫هچنین طبقه بندی ‪ ICECI‬در سازمانهاو ادارات ترافیک‪ ،‬کارو کنترل خشونت‬
‫ونظایرآن کاربرد دارد‪.‬برای اهداف متعدد نظیر تشریح‪ ،‬اندازه گیری وکنترل‬
‫حوادث وصدمات وبررسی شرایط وقوع صدمات استفاده می شود‪.‬‬
‫به طورکلی در مراکز مختلف شامل مراکز اورژانس ‪ ،‬بیمارستانها ودر‬
‫مطالعات تخصصی سیستم های ثبت مرگ و میر می تواند مورد استفاده‬
‫قرارگیرد‪.‬‬
‫‪،ICECI‬مجموعه کد چند محوری‬
‫‪ ICECI‬مجموعه کد چند محوری است که برای گرداوری اطالعات جزئی در‬
‫مورد عامل خارجی که باعث یک رخداد می شود کاربرد دارد‪.‬‬
‫در طبقه بندی چند محوری طبقات براساس محورهای متفاوت تشکیل می‬
‫شود‪.‬این طبقه بندی ازتک محوری بهتراست و اشکاالت آن راپوشش می دهد‬
‫ولیکن برای آنکه کارکردن با آن راحتتر شود پشتیبانی نرم افزاری احتیاج‬
‫دارد‪.‬‬
‫شرایط پیدایش و تاریخچه ‪ICECI‬‬
‫طبقه بندی صدمات (مانند ‪ :‬شکستگی ‪،‬سوختگی) و علل خارجی صدمات‬
‫(مانند‪ :‬افتادن ‪،‬تصادف با وسایل نقلیه ) در ششمین تجدید نظر طبقه بندی‬
‫بین المللی بیماریها متمایز شد‪ .‬طبقه بندی علت خارجی در ‪ ICD‬از آن پس‬
‫در سطح گسترده استفاده شد سپس در ویرایش ‪ ICD-7‬تا ‪ ICD-10‬این قسمت‬
‫هم گسترش یافت اما بیشتر ساختارش بدون تغییر ماند‪.‬‬
‫ازآنجا که دامنه‪ ،‬وسعت واختصاصی بودن ‪ICD‬در طبقه بندی صدمات‬
‫دچارنقص وکمبودبودوشکافهای وسیع اطالعاتی خصوصا در زمینه‬
‫صدمات ورزشی و شغلی و بیمارستانی یا صدمات نادر مثل حمله کوسه‬
‫مشکل ساز بود‪ .‬لذا ضرورت وجود یک سیستم که جنبه های مختلف‬
‫صدمات رادر قالب متغیرهای مستقل به صورت جداگانه و به طور واضح‬
‫وروشن طبقه بندی کند احساس شد‪.‬‬
‫طی دهه های ‪80‬و‪ 90‬دربخشهای مختلف دنیا اقداماتی دراین‬
‫خصوص صورت گرفت که می توان به چند نمونه ازآنها اشاره‬
‫کرد‪.‬‬
‫‪‬انتشار ‪NCECI‬درمنطقه شمال اروپا توسط کمیته آماری پزشکی‬
‫اسکاندیناوی‬
‫‪‬مرکز کنترل بیماریها ی آمریکا نیزفعالیتهایی دراین زمینه انجام داد‪.‬‬
‫‪‬دراسترالیا استاندارد داده های ملی برای نظارت بر صدمات ایجادشد‪.‬‬
‫‪‬درنیوزلند نیز مجموعه حداقل داده ها برای صدمات طراحی شد‪.‬‬
‫‪ ‬درمنطقه اروپای غربی از اوایل دهه ‪ 80‬سیستم نظارت برحوادث در خانه‬
‫و حوادث در اوقات فراغت در اروپا ایجادشد‬
‫‪Eurpean home and leisure accident surveillance system‬‬
‫در اوایل دهه ‪ 1990‬سازمانهای مسئول پیشگیری وکنترل صدمات‬
‫مصمم شدند تحت نظارت برنامه ارتقا ایمنی وکنترل صدمه سازمان‬
‫بهداشت جهانی ویرایش بین المللی طبقه بندی عوامل خارجی‬
‫صدمات را ایجادکنند‪.‬‬
‫حاصل این تصمیم اولین ویرایش ‪ ICECI‬بود‪.‬‬
‫اپیدمیولوژیست ها و پژوهشگرانی از‬
‫‪‬موسسه ایمنی آمستردام ‪،‬‬
‫‪‬برنامه کنترل و پیشگیری از صدمه وخشونت ایالت متحده‬
‫‪‬واحد ملی پایش صدمه استرالیا‬
‫بر ایجاد ‪ ICECI‬نظارت داشتند‪.‬‬
‫ویرایش ازمایشی ‪ ICECI‬درسال ‪ 1998‬ایجاد شد ‪.‬اولین ویرایش ‪ICECI‬درمارس‬
‫‪ 2001‬تهیه شد ویرایش بعدی ‪1.1‬بود که در سپتامبر ‪ 2002‬ارائه شد سپس از‬
‫ان نسخه ‪ a 1.1‬درمی ‪ 2003‬ونسخه ‪ b 1.1‬در اکتبر همان سال منتشر شد‪.‬‬
‫ویرایش ‪ 2.1‬نیز در سال ‪ 2004‬ایجادشد‪ dictionary .‬کامل داده های ‪ICECI‬‬
‫بصورت ‪ online‬در سایت ‪ www.iceci.org‬موجود است‪.‬‬
‫‪‬ایجادیک محور کد جداگانه برای هر مفهوم اصلی‬
‫‪‬مفید بودن برای پیشگیری از صدمات‬
‫‪‬قابلیت به کارگیری در مراکز وجاهای مختلف دنیا‬
‫‪‬قابلیت مقایسه با ‪ICD-10‬‬
‫ارتباط ‪ ICECI‬با ‪ICD10‬‬
‫هدف از ایجاد ‪ ICECI‬به کاربردن این سیستم در کنار ‪ICD 10‬‬
‫بوداین دو مکمل یکدیگرند نه جایگزین هم‬
‫ویژگی ‪ :ICECI‬مفهومی ‪ ،‬ساختاری‬
‫‪.‬‬
‫مفهومی ‪ :‬مبنی بر یک مدل صریح از صدمات رخ داده ‪،‬می باشد‪.‬‬
‫و شامل ‪:‬‬
‫‪ ‬فاز ‪underlying‬‬
‫‪ ‬فاز ‪direct‬‬
‫فاز ‪: direct‬‬
‫وقتی که صدمه بوجود آمده است‬
‫( برای مثال ‪ :‬وقتی شخصی از روی سقف سقوط کرده و روی چیزی می‬
‫افتد )‬
‫‪‬فاز ‪ : underlying‬وقتی حادثه ای در حال حرکت اتفاق می افتد‬
‫درحدی که فاز ‪ direct‬باید اتفاق افتاده باشد‬
‫( برای مثال ‪ :‬کارکردن بدون احتیاط روی سقف لغزنده)‪.‬‬
‫تمایزبین فازها دربرخی ازحوادث نسبت به دیگرحوادث بیشترمشهود‬
‫است‪.‬‬
‫ساختاری ‪:‬‬
‫دارای ویژگی ‪:‬‬
‫‪‬چند محوری‬
‫‪ ‬سلسله مراتبی‬
‫‪‬چند بخشی‬
‫طبقه بندی علت خارجی صدمات ‪:‬‬
‫بصورت فهرست الفبایی شماره ای تدارک دیده ‪ICECI‬‬
‫شده است‪.‬‬
‫دارا ی دو بخش می باشد ‪ .1 :‬بخش اصلی‬
‫‪ .2‬سایر بخشها‬
‫بخش اصلی برای تمام صدمات تکمیل می شود و در ویرایش جدید در ‪ 7‬بعد‬
‫مطرح شده است ‪:‬‬
‫‪ ‬مکانیسم‬
‫‪‬شی یا ماده ایجاد کننده صدمه‬
‫‪‬مکان رخداد حادثه‬
‫‪‬فعالیت فرد صدمه دیده هنگام وقوع حادثه‬
‫‪‬قصد از ایجاد صدمه‬
‫‪‬استفاده از الکل هنگام وقوع حادثه‬
‫‪‬استفاده از دیگر داروهای روان گردان هنگام وقوع حادثه‬
‫مکانیسم ‪،‬چگونگی ایجادصدمه راثبت می کند‬
‫در‪ ICECI‬طبقه بندی دو مکانیسم امکان پذیر می باشد‬
‫مکانیسم مستقیم منجر به صدمه و مکانیسم مشارکت کننده درایجادصدمه‬
‫در ویرایشهای کامل مکانیسم صدمه با کد ‪C2‬ودر ویرایش کوتاه باکد ‪ m1‬نشان داده شده است‬
‫اشیا یا مواد به اینکه چه چیزی باعث ایجادصدمه شده و دراین فرایند نقش داشته است می‬
‫پردازد در‪ ICECI‬می توان تا ‪ 3‬شی یا ماده را کدگذاری کرد‪.‬‬
‫مکان نشان می دهد حوادث در کجا رخ داده است ‪.‬‬
‫نوع فعالیت فرد و قصد در توسعه پیشگیری نقش مهمی دارد‪.‬‬
‫موادروانگردان هم به سبب اینکه از عوامل خطرساز مهم هستند در هسته اصلی گنجانده‬
‫شده اند‪.‬‬
‫سایر بخشها ‪:‬‬
‫‪ ‬بخش خشونت‬
‫‪ ‬بخش حمل ونقل‬
‫‪ ‬بخش مکان‬
‫‪ ‬بخش ورزش‬
‫‪ ‬بخش شغلی‬
‫بخش خشونت‬
‫این بخش دارای سه متغیر است خشونت بین افرا د‪ ،‬خودازاری و مداخالت قانونی‬
‫خشونت =قصد‬
‫بخش حمل ونقل‬
‫از این بخش زمانی استفاده می شود که شی یا ماده ایجادکننده صدمه یک وسیله نقلیه زمینی‬
‫دریایی یا هوایی باشد ویا فعالیت دربخش اصلی مسافرت یا رفتن به محل کار یا برگشتن از‬
‫کار باشد‬
‫حمل ونقل =مکانیسم‬
‫بخش مکان‬
‫شامل عناوینی است که بابخش مکان در هسته اصلی در ارتباط است با این تفاوت که اجزا‬
‫مکان نظیر انواع فضاها مثل حمام ویا انواع خانه را طبقه بندی کرده است مکان =مکان‬
‫بخش ورزش‬
‫طبقه بندی جزئیات انواع ورزشها وفعالیتهای مرتبط با انرا فراهم اورده است‬
‫ورزش =فعالیت‬
‫بخش شغلی‬
‫در‪ ICECI‬مشاغل و صنایع براساس طبقه بندی ملی امریکا دراین زمینه طبقه بندی شده اند‬
‫شغل=فعالیت‬
‫شماره کد در ‪ICECI‬‬
‫در ‪ ، ICECI‬شماره کدها در هر سطح از ‪ 1‬تا ‪ 99‬می باشد و ارقام هر‬
‫سطح باعالمت نقطه از سطح بعد جدا می شوند ‪ .‬برای اینکه این شماره ها‬
‫در هر سطح تکرار می شوند ‪ ،‬جهت تمایز قائل شدن میان شماره های همسان‬
‫در بخش های مختلف ‪ ،‬ابتدای شماره کد از حرف یا حرف همراه رقم استفاده‬
‫می شود که نشان می دهد این کد مربوط به کدام بخش است ‪ ،‬حرف استفاده شده‬
‫در بخش اصلی ‪ C‬می باشد که با شماره های ‪ 1‬تا ‪ 7‬است‬
‫‪:‬‬
‫‪C1‬قصد ازایجادصدمه‬
‫‪ C2‬مکانیسم‬
‫‪C3‬شی یا ماده ایجادکننده صدمه‬
‫‪C4‬مکان رخدادحادثه‬
‫‪C5‬فعالیت فرد صدمه دیده هنگام وقوع حادثه‬
‫‪C6‬استفاده ازالکل هنگام وقوع حادثه‬
‫‪C7‬استفاده از سایر داروهای روان گردان هنگام وقوع حادثه‬
‫‪ V‬برای خشونت‬
‫‪T‬برای حمل ونقل‬
‫‪ P‬برای مکان‬
‫‪ S‬برای ورزش‬
‫‪O‬برای مشاغل‬
‫مثال کد‬
‫‪c.38.02.05‬ای نشان دادن شی ایجاد کننده صدمه مثل کاسه ‪،‬بشقاب‬
‫ا گر فرد صدمه دیده شیمی دان باشد برای نشان دادن شغل از کد ‪O.2.2‬استفاده می شود‬
‫مثال ‪ :‬یک بچه فالسک چای را روی صندلی ماشین باز میکند وقتی درش را می بندد چای بعلت‬
‫تراوش از فالسک می ریزد و پایش‬
‫می سوزد‪.‬‬
‫پیشنهاد ‪ ICECI‬برای این صدمه ‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬مکانیسم‬
‫‪ ‬شئ ‪underlying‬‬
‫‪ ‬شئ ‪direct‬‬
‫‪‬‬
‫برخورد با مایع داغ‬
‫ظرف آشپزخانه‬
‫‪‬‬
‫نوشیدنی داغ‬
‫‪ ‬مکان‬
‫‪‬‬
‫جاده‬
‫‪ ‬فعالیت‬
‫‪‬‬
‫سفر‬
‫‪ ‬طریقه حمل ونقل‬
‫‪‬‬
‫حمل ونقل سبک‬
‫مثال‪ :‬یک بچه در یک پارک از دوچرخه اش پیاده شد وکاله ایمنی اش را درآورد سگش را به پدال‬
‫چرخ بست و روی زمین در کنارش خوابید ‪ ،‬برادرش چوبی را پرت کرد و سگ آنرا گرفت در اثر اصا بت‬
‫دوچرخه به بچه سرش دچار بریدگی شد‪.‬‬
‫در این مثال ‪ ICECI‬می تواند همه اطالعات مناسب را دراین کدگذاری بیابد‪.‬‬
‫‪ ‬مکانیسم‬
‫‪‬‬
‫برخورد با ش ئ متحرک‬
‫‪ ‬ش ئ ‪underlying‬‬
‫‪‬‬
‫سگ‬
‫‪ ‬ش ئ ‪direct‬‬
‫‪‬‬
‫پدال دوچرخه‬
‫‪ ‬مکان‬
‫‪‬‬
‫پارک عمومی‬
‫‪ ‬فعالیت‬
‫‪ ‬فعالیت حیاتی (خوابیدن )‬
NOMESCO’s
www.nom-nos.dk
E-mail:[email protected]
‫‪‬اولین ویرایش کتاب ‪NCECI‬درمنطقه شمال اروپا توسط کمیته آماری‬
‫پزشکی اسکاندیناوی در سال ‪ 1984‬بانام‬
‫‪NOMESCO’s classification for registration of‬‬
‫‪external causes of unintentional injuries‬‬
‫منتشرشد‪.‬‬
‫‪‬دومین ویرایش در سال ‪1990‬منتشرشد ‪.‬‬
‫در ویرایش سوم به علت گسترش شرایط وعوامل آسیبهای عمومی ‪،‬عمدی و‬
‫خشونت نام کتاب به‬
‫‪NOMESCO’s‬‬
‫‪classification OF external cause OF injury‬‬
‫)‪(NCECI‬‬
‫‪‬تغییر یافت ودرسال ‪ 1997‬منشرشد‪.‬‬
‫طراحی مکانیسم آسیب به صورت ماژولی جدید باهمکاری‬
‫‪NORDIC CENTER , NOMESCO‬‬
‫علتی شد برای چاپ ویرایش چهارم کتاب در سال ‪2007‬‬
‫درتهیه ورژن چهارم کتاب نمایندگانی از کشورهای دانمارک ‪،‬فنالند‬
‫ایسلند‪،‬نروژ وسوئد شرکت داشتند‪.‬‬
‫فصل اول‬
‫‪‬نیات و اهداف کلی‬
‫که شامل پیشگیری از ‪:‬‬
‫‪-1‬مرگهای غیرلزوم‬
‫‪-2‬موارد آسیبهای جدی البته نه مرگ آورمربوط به ناتوانیهای‬
‫موقت‬
‫‪-3‬موارد ناتوانیهای طوالنی مدت مربوط به آسیبها‬
‫‪‬نقش بخش بهداشت‬
‫‪‬نقش ‪WHO‬‬
‫‪‬تطبیق با توصیه های ‪WHO‬‬
‫‪‬اهداف جزئی ‪،‬شامل طبقه بندی وعلت شناسی اسیبها می باشد‪.‬‬
‫‪‬علت شناسی اسیبها‪،‬این طبقه بندی علتها راطبقه بندی می کند برای‬
‫استفاده بهینه باید سایر مشخصات مصدوم شامل سن ‪،‬جنس ‪،‬شغل‬
‫وغیره نیز ثبت وبررسی شود‪.‬‬
‫‪‬اصطالحات و تعاریف‪ ،‬شامل تعاریف وتوضیح درباره‬
‫اصطالحات به کار رفته درکتاب می باشد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫ساختار طبقه بندی‬
‫طبقه بندی دو جز دارد طبقات اصلی و ضمیمه‬
‫اصلی‪:‬مکان ‪ ،‬فعالیت هنگام حادثه ‪ ،‬چگونگی اسیب‬
‫طبقات ضمیمه شامل صدمات ورزشی‪،‬شغلی ‪،‬وسایل نقلیه ‪ ،‬حمل‬
‫ونقل‬
‫خودآزاری ‪،‬خشونت می باشد‬
‫‪‬‬
‫تغییرات ورژن‪ 4‬نسبت به ورژن ‪3‬‬
‫‪‬‬
‫اطالعات اولیه و اساسی‬
‫‪‬‬
‫اجرا طبقه بندی‬
‫‪‬‬
‫اظهارات پایانی‬
‫برای استفاده از ‪NCECI‬سه کلیدوجوددارد‬
‫‪-1‬جداکردن اسیبهای ناشی از بیماری وناشی از حوادث‬
‫‪-2‬جمع اوری جواب این سوالها‬
‫آسیب کجا اتفاق افتاده است ؟‬
‫فعالیت زمان اسیب چه بوده است ؟‬
‫چه اشتباهی باعث آسیب شده است ؟‬
‫چطور آسیب اتفاق افتاده است ؟‬
‫کدام محصول درگیر بوده در فرایند آسیب ؟‬
‫‪-3‬یک توصیف از آسیب تهیه شود‬
‫فصل ‪ 2‬شامل طبقه بندی عوامل اسیب به همراه کدهای مربوطه می باشد‬
‫دالیل تماس‬
‫مکان حادثه‬
‫فعالیت فردهنگام حادثه‬
‫نیروهای طبیعی‬
‫حوادث تصادفی‬
‫اتفاقات و حوادث خشونت بار‬
‫صدمات ناشی از خودآزاری‬
‫چگونگی آسیب‬
‫ماژول حوادث حمل ونقل‬
‫ماژول صدمات وسایل نقلیه‬
‫ماژول حوادث صنعتی‬
‫ماژول فعالیتهای ورزشی‬
‫ماژول خشونت‬
‫ماژول خودازاری‬
‫طبقه بندی اشیا یا مواد شرکت کننده در آسیب‬
‫ودر آخرین بخش کتاب انتشارات ‪NOMESCO‬از سال ‪1995‬ذکر شده است‬
‫ازجمله ‪:‬‬
‫میزان جراحی های انجام شده در کشورهای اروپای شمالی‬
‫امارهای بهداشتی در کشورهای اروپای شمالی‬
‫طبقه بندی اقدامات جراحی‬
‫‪‬‬
‫احمدی ‪،‬مریم (‪)1386‬طبقه بندی های بین المللی اطالعات سالمت‬
‫‪www.hmit.ir‬‬
‫‪www.nom-nos.dk‬‬