شاخص های توسعه
Download
Report
Transcript شاخص های توسعه
شاخصهاي كلي اقتصاد و تكنولوژي ايران و كشورهاي
همتراز
در منطقه
تير 89
تهيه كننده:
امين دهقاني اشكذري
و خداييست بزرگ و در اين نزديكي...
شاخصهاي كلي اقتصاد و
تكنولوژي ايران و
كشورهاي همتراز
در منطقه
مقدمه
•
علم اقتصاد براي تحليل و تفسير وضعيت اقتصادي کشورها ،مؤسسات و شرکت ها از روش هاي گوناگوني بهره برده
است .گذشته از روش هاي متعارف تحليل اقتصادي ،تالش هاي نسبتا جديد به سمت ارايه روش هايي است که جنبه
کاربردي آن بيشتر بوده است .کمي کردن متغير ها و تبديل مجموعه داده ها به شاخص ها از اين نمونه روشهاست .
•
در اين ميان مؤسسات رتبه گذار در فرآيند فعاليت خود سعي کرده اند اوضاع اقتصادي ،اجتماعي و موضوعات مورد
نظر خود را با استفاده از حجم وسيعي از اطالعات کمي و کيفي در قالب شاخص هايي ارايه دهند و براين اساس اقدام
به رتبه بندي شرکت ها و موسسات و کشورها نمايند .
•
در اين خصوص و متناسب با موضوعات مختلف مؤسسات رتبه گذار متعددي ايجاد شده که هر يک روش هايي را براي
کار برگزيده اند .
•
عمده اين مؤسسات در کشورهاي توسعه يافته ايجاد شده و طيف وسيعي از شاخصهاي اقتصادي و اجتماعي و بعضا
سياس ي را مطالعه مي نمايند و نتايج را به صورت طبقه بندي شده ارايه مي کنند .
م ؤسسه هريتيج
شاخص هاي ده گانه هريتيج و متغير هاي هر شاخص به شرح ذيل است :
•
آزادي کسب و کار (:)Business Freedom
توانايي ايجاد مشاغل جديد ،مدت زمان اخذ موافقت نامه جهت ايجاد مشاغل
•
آزادي تجاري (:)Trade Freedom
ميانگين وزني تعرفه ها ،محدوديت هاي وارداتي ،ماليات بر واردات ،تغييرات مداوم در جداول تعرفه ها و ماليات بازرگاني
•
آزادي مالياتي )Fiscal Freedom( :
نسبت کل ماليات دريافتي به GDP
•
اندازه دولت (:)Government Size
نسبت کل مخارج دولت (مصرفي و پرداخت هاي انتقالي ) به GDP
•
آزادي پولي (:)Monetary Freedom
متوسط نرخ تورم در سه سال گذشته ،کنترل هاي قيمتي
م ؤسسه هريتيج
•
آزادي سرمايه گذاري (:)Investment Freedom
نسبت سرمايه گذاري خارجي به ،GDPوضعيت قوانين موجود در رابطه با سرمايه گذاري ،خارجي ،حدود تملک بنگاهها توسط خارجيان
•
آزادي مالي(: )Financial Freedom
سهم بخش خصوص ي از دارائيهاي سيستم بانکي ،دستوري کردن نرخ بهره ،رقابتي بودن بانک ها ،دخالت دولت در سيستم بانکي ،حجم بازار
بورس
•
آزادي حق مالکيت (:)Property Rights
حمايت هاي قانوني از دارائيهاي فردي ،نگهداشت و جابجائي دارائيها ،ميزان در معرض مصادره شدن و ملي شدن دارائيها
•
شاخص فساد اداري (:)Freedom from Corruption
اين شاخص هرساله و جداگانه از طريق سازمان بين املللي شفافيت ( ) Transparency International Corporationبراي همه
کشورها اعالم مي شود ،مالک عمده در محاسبه اين شاخص ميزان دريافت و پرداخت رشوه در دستگاه ههاي دولتي است.
•
آزادي نيروي کار (:)Labor Freedom
حداقل دستمزد ،انعطاف در ساعت کار ،آزادي عمل اتحاديه هاي کارگري ،وضعيت قوانين کار در کشورها
مؤسسه فريز ر
شاخص آزادي اقتصادي فريزر شاخص ي است موزون که از پنج شاخص تشکيل شده است ،که هرکدام متغير هاي
مرتبط با خود را در بر دارد .رتبه هر شاخص در فاصله صفر تا ده قرار دارد که هر چه اين رتبه به عدد ده نزديک تر
باشد بيانگر آزادي اقتصادي بيشتر در آن کشور است .شاخص هاي فريزر به همراه متغير هاي مرتبط به شرح زير مي
باشند:
اندازه دولت ،مخارج ،ماليات ها و مشارکت دولت
مصرف دولتي به عنوان درصدي از کل و پرداخت هاي انتقالي به عنوان درصدي از GDP
سهم مخارج دولتي از مخارج کل کشور
نرخ ماليات بر درآمد و حقوق
مشارکت دولت در امر توليد کل ( سهم توليد دولتي در توليد کل )
ساختار قانوني و حمايت از مالکيت خصوص ي
عدم وابستگي به سيستم قضايي
استقالل دادگاهها
حمايت از مالکيت معنوي
ميزان مداخالت نظامي در پروسه هاي سياس ي
مؤسسه فريز ر
دسترس ي به پول قوي
تغيير نرخ تورم در پنج سال گذشته
نرخ تورم جاري
آزاد بودن حساب بانکي بر حسب پول هاي خارجي در بانک هاي داخل و خارج
رشد عرضه پول در 5سال گذشته
آزادي مبادله با همسايگان
ماليات بر مبادالت بين املللي ( شامل ماليات بر صادرات و واردات )
موانع تجاري قانوني (موانع و هزينه هاي وارداتي شامل تعرفه هاي سنگين ،اجازه ثبت ،کارمزد بانکي
تفاوت نرخ ارز رسمي و نرخ ارز در بازار سياه
کنترل بازار سرمايه ( شامل دسترس ي شهر وندان به بازار هاي سرمايه خارجي ،دسترس ي خارجيان به بازار سرمايه داخلي )
قوانين مربوط به اعتبارات ،بازار نيروي کار و کاال ( کسب و کار )
ميزان مشارکت بانک هاي خصوص ي و خارجي در بازار اعتبار
محدوديت هاي وضع شده بر روي نرخ بهره
کنترل بازارهاي سرمايه
سهم سپرده ها در بانک هاي خصوص ي از کل سپرده ها
محدوديت در قوانين حداقل دستمزد و بر کناري نيروي کار
سهم اشتغال زايي دولت
مؤسسه فيچ
مؤسسه فيچ از دو بعد مسايل سياس ي و اقتصادي اقدام به رتبه بندي کشورها مينمايد .تحليل ريسک از بعد
مسايل سياس ي از دو جنبه داخلي و خارجي انجام مي شود .
از جنبه مسايل سياس ي داخلي هماهنگي نظام سياس ي با ساير نظام هاي اجتماعي و مقبوليت عمومي آن و
درگيري هاي داخلي و ازجنبه مسايل سياس ي خارجي ،درگيري هاي احتمالي با همسايگان موضع گيري قدرت
هاي بزرگ در برابر آنها ،وضعيت ارتباطات بين املللي مورد توجه موسسه فيچ ميباشد .
فيچ عالوه بر اين يک نگرش و ارزيابي براي چشم اندازهاي مالي و اقتصادي کشور ارائه مي کند و بر همين
اساس شاخص هاي اقتصادي را نيز مبناي رتبه بندي خود قرار مي دهد .
دو نوع رتبه گذاري کوتاه مدت و بلند مدت مبناي تصميم گيري فيچ مي باشد که هرکدام بر اساس متغير
هايي مشخص شده اند.
مؤسسه فيچ
رتبه گذاري کوتاه مدت
عوامل تعيين کننده در رتبه بندي کوتاه مدت يک
کشور عبارتند از :
سطح ذخاير ارزي خارجي
ترکيب پولي بدهي ها و سررسيد آنها
توانايي کشور در دستيابي به منابع ارزي در کوتاه
مدت
توانايي کشور در کسب درآمد هاي ارزي در کوتاه
مدت
رتبه گذاري بلند مدت
رتبه بندي موسسه فيچ براي بلند مدت بر اساس 14
شاخص صورت مي پذيرد :
عوامل جمعيتي ،آموزش ي و ساختاري
بازار کار
ساختار توليد و تجارت
پوپاييهاي بخش خصوص ي
تراز عرضه و تقاضا
تراز پرداختها
سياست سرمايه گذاري خارجي و تجارت
دارايي هاي خارجي
موقعيت بيناملللي
ديون خارجي
بانکداي و تأمين مالي
تحليل محدوديتهاي رشد ميان مدت
سياست اقتصاد کالن
م ؤسسه اکونوميست
اين مؤسسه اطالعات مربوط به ريسک کشورها را در دو گروه تقسيم بندي مي نمايد و هر يک از اين دو گروه
خود شامل برخي شاخص ها مي باشند که بصورت خالصه بشرح زير است :
ريسک ملي يا عمومي ()Overall Risk
تخمين ريسک ملي براي ايجاد يک تخمين عمومي از ريسک ،در بازارهاي مالي بکار مي رود که خود به چهار گروه
ذيل تقسيم مي شود :
ريسک سياس ي ()Political Risk
ريسک سياستگذاري اقتصادي ()Economic Policy Risk
ريسک ساختار سياس ي ( )Economic Structure Risk
ريسک نقدينگي ()Liquidity Risk
م ؤسسه اکونوميست
ريسک خاص سرمايه گذاري ()Specific Investment Risk
اين نوع ريسک شامل سه نوع ريسک مي باشد که عبارتست از:
ريسک کاهش ارزش پول
اين شاخص ريسک ،نرخ ارز و کاهش ارزش پول ملي در مقابل دالر آمريکا به
اندازه 20درصد و يا بيشتر را براي يک دوره پيش بيني شده مورد ارزيابي قرار مي
دهد .
ريسک بدهي کشوري
اين نوع ريسک شامل پرداخت بدهي دولتي است که عقب افتادن بدهي و يا بهره
مربوط به آن که مستقيما بوسيله دولت استقراض شده و يا دولت ضمانت
پرداخت آن را به عهده گرفته است را در بر مي گيرد .
ريسک نظام بانکي
اين نوع ريسک عمدتا مربوط به عدم باز پرداخت اصل و فرع بدهي خارجي معوقه
که بوسيله سيستم بانکي ايجاد شده مي باشد .
شاخصهاي توسعه اقتصادي
از جمله پارامترهای روشن کننده سطح توسعه یافتگی می توان به عوامل زیر اشاره کرد :
شاخص درآمد سرانه :از تقسيم درآمد ملي يك كشور (توليد ناخالص داخلي) به جمعيت آن،
درآمد سرانه بدست ميآيد .اين شاخص ساده و قابلارزيابي در كشورهاي مختلف ,معموال با سطح
درآمد سرانه كشورهاي پيشرفته مقايسه ميشود.
شاخص برابري قدرت خريد ( : )PPPاز آنجاكه شاخص درآمد سرانه از قيمتهاي محلي كشورها
محاسبه ميگردد و معموال سطح قيمت محصوالت و خدمات در كشورهاي مختلف جهان يكسان
نيست ،از شاخص برابري قدرت خريد استفاده ميگردد .در اين روش،مقدار توليد كاالهاي مختلف
در هر كشور ،در قيمتهاي جهاني آن كاالها ضرب شده و پس از انجام تعديالت الزم ،توليد
ناخالص ملي و درآمد سرانه آنان محاسبه ميگردد .
شاخصهاي توسعه اقتصادي
• شاخص درآمد پايدار ( :)GNA, SSIكوشش براي غلبه بر نارساييهاي شاخص درآمد سرانه و
توجه به « توسعه پايدار » به جاي « توسعه اقتصادي » منجر به محاسبه شاخص درآمد پايدار
گرديد .در اين روش ,هزينههاي زيستمحيطي كه در جريان توليد و رشد اقتصادي ايجاد ميگردد نيز
در حسابهاي ملي منظور گرديده (چه به عنوان خسارت و چه به عنوان بهبود منابع و محيط
زيست) و سپس ميزان رشد و توسعه بدست ميآيد
• شاخصهاي تركيبي توسعه :از اوايل دهه ,1980برخي از اقتصاددانان به جاي تكيه بر يك شاخص
انفرادي براي اندازهگيري و مقايسه توسعه اقتصادي بين كشورها ,استفاده از شاخصهاي تركيبي
را پيشنهاد نمودند .به عنوان مثال ميتوان به شاخص تركيبي موزني كه مكگراناهان ()1973
برمبناي 18شاخص اصلي ( 73زيرشاخص) محاسبه مينمود ,اشاره كرد (بعد ,شاخص توسعه
انساني معرفي گرديد)
• شاخص توسعه انساني ( :)HDIاين شاخص در سال 1991توسط سازمان ملل متحد معرفي
گرديد كه براساس اين شاخصها محاسبه ميگردد :درآمد سرانه واقعي (براساس روش شاخص
برابري خريد) ،اميد به زندگي (دربدو تولد) و دسترس ي به آموزش (كه تابعي از نرخ باسوادي
بزرگساالن و ميانگين سالهاي به مدرسهرفتن افراد است) می باشد .
شاخص هاي آينده نگر
نقدينگي به قيمتهاي ثابت
قيمت نفت
شاخص قيمت سهام
تعداد پروانههاي ساختماني براي واحدهاي مسكوني
شاخص انتظارات مصرف كننده
تعداد بيكاران
شاخصهاي جهاني شدن
•
جهاني شدن اقتصاد ،نظام رتبهبندي ويژهاي را براي ارزيابي توسعه کشورها ايجاد کرده و شاخصهاي جديدي در دستيابي به
پيشرفتهاي ملي بنيان نهاده است.
•
مالک اساس ي براي ورود به چرخه توسعه در محيط اقتصاد جهاني ،موفقيت در رقابت سخت با ساير کشورهاست .رقابتي که در
آن بيرحمانهترين شرايط تجاري و صنعتي حاکم است و هيچگونه حمايت و پشتيباني ويژهاي از يک کشور در مقابل رقباي
توسعهاي آن صورت نميگيرد.
•
در چنين فضايي محور اتکاي کشورهاي توسعهطلب براي بقا در مسابقه پيشرفت ،حفظ توانمنديهاي ملي و رشد استعدادهاي
اقتصادي در کنار سالمت محيط کسب و کار است .اين سه عامل مهمترين سرمايههاي يک کشور براي موفقيت در فضاي رقابت
جهاني است و حتي موجب بهرهگيري از قواي ساير رقبا براي افزايش سرعت توسعه در اقتصاد جهاني ميشود.
•
به عبارت ديگر کشورهايي که توانمنديهاي ملي خود را حفظ و زيرساختهاي اقتصادي خود را توسعه ميدهند و مقررات کسب و
کار را تسهيل ميکنند ،عالوه بر آنکه در مسير پيشرفت گام ميگذارند ،براي سرمايهداران ساير کشورها و جذب سرمايهگذاريهاي
خارجي نيز داراي مزيت و جاذبه ميشوند.
شاخصهاي جهاني شدن
• شاخصهاي جهاني شدن در چها حوزه تقسيم ميشوند:
اقتصادي
يكپارچگيرديف
•
عنوان شاخص
سرمايهگذاري
خاهرجي
هاي حافظ صلح
مستقيمبرنام
مشاركت در
تجارت و 1
فردي ترافيك تلفنهاي بيناملللي
ارتباطات 2
كاربران اينترنت
3
•
سرورجي ،ترافيك تلفنهاي بيناملللي و مبادالت پولي برون مرزي
توريسم و سفرهاي خا
4
رهاي امن
تكنولوژيميزبانان اينترنت
ارتباطات 5
•
6
تجارت كلي (واردات ،صادرات كاال و خدمات و اعتبارات)
تعداد كاربران اينترنت ،تعداد ميزبانان اينترنت و تعداد سرورهاي امن
رتبه
56
66
25
63
58
55
سياسدريبين 72كشور مورد مطالعه در بحث جهاني شدن (سال )2007
تعهدات ايران
جايگاه
•
ميزان عضويت در سازمانهاي بيناملللي و تعداد معاهدات بين املللي كه هر كشور انجام ميدهد.
گزارش بانك جهاني
• اهداف بانك جهاني
•
ف بانك جهاني ) (IBRDرا مساعدت به ترميم و توسعه كشورهاي عضو از طريق تسهيل سرمايهگذاريهاي توليدي ،تشويق
اهدا
سرمايهگذاريهاي خارجي خصوص ي از طريق تضمين و يا مشاركت ،كمك به رشد بلندمدت و متوازن تجارت بيناملللي ،اولويتبندي در اعطا ،يا
تضمين وام و انجام عمليات باتوجه به تاثير سرمايهگذاريهاي بيناملللي بر شرايط كسب و كار در كشورهاي عضو ،عنوان كرد و توجه حضار
ن بانك موظف است
ف اصلي ،اي
ب كرد و گفت باتوج ه ب ه هد
را به ريشه اين اهداف يعني فقرزدايي )(PORERTY REDUCTIONجل
مواردي چون كمك به كاهش فقر ،رعايت مسايل محيط زيست ،كيفيت اداره جامعه و حكومت ،حقوق بشر ،هزينههاي عمومي ،هزينههاي
نظامي و نقش مذهب و فرهنگ در توسعه را در هر پروژهاي لحاظ كند .الزم بهذكر است كه طرف حساب اين بانك دولتها هستند و وام به
دولتها اعطأ ميشود و بانك مركزي هر كشور بايد بازپرداخت اصل و فرع وام را تضمين كند .مدت بازپرداخت وام 15-20سال است و نرخ
بهره آن ،نرخ بهره اليبو ر LIBORبهاضافه نيم درصد كارمزد است .بهطور كلي در سال 15-22ميليارد دالر وام به كشورها پرداخت ميكند
ً
عموما بهصورت پروژهاي هستند .ايران نيز عليرغم چالشهاي سياس ي فراوان از منابع مالي اين بانك بهرهمند شده است .
كه اين وامها
گزارش بانك جهاني
•
بانک جهانی در گزارش ی 155کشور جهان را در زمینه تجهيزات آنها برای تجارت طبقهبندی کرد .هر چه امکانات و تجهيزات کشوری در زمینه تجارت بهتر باشد ،این
کشور تجارت کاراتری خواهد داشت.
گزارش بانک جهانی نشان میدهد که کشورهای جهان به طور متوسط در حملونقل کاال و برقراری ارتباط بين تولیدکنندگان و مصرف کنندگان در بازارهای
بيناملللی ،پیشرفت کردهاند .با توجه به نقش انکارناپذیر تجارت در رشد ،بانک جهانی همچنان کشورهای جهان را به سرمایهگذاری در امور لجستیک مربوط به
تجارت دعوت میکند.
طبقهبندی بانک جهانی بر اساس شاخص ی به نام LPIصورت میگيرد .شاخص LPIبر مبنای قراردادهای مربوط به حملونقل زمینی و هوایی اندازهگيری میشود.
این شاخص نشان میدهد که در سال 2010اقتصادهای کشورهای ثروتمند ،با توجه به نقش ی که در زنجيره تولید دارند ،پیشرفتهترین امکانات لجستیکی در
زمینه تجارت را داشتهاند .صدرنشين فهرست ارائه شده کشور آملان است .آملان که تنها در سال 2010و با اختالف اندکی جایگاه بزرگترین صادرکننده جهان را به
چين واگذار کرد ،با تجهيز امکانات خود در زمینه تجارت ،به بهرهبرداری هرچه بیشتر از تجارت به عنوان موتور محرک رشد اقتصادی پرداخته است.
در آمریکای
بررس ی منطقهای این شاخص در کشورهای در حال توسعه نشان میدهد که چين در آسیای شرقی ،هند در جنوب آسیا ،لبنان در خاورمیانه ،برزیل
التين ،آفریقای جنوبی در قاره آفریقا و لهستان در اروپای شرقی ،کشورهای پیش رو در مناطق مختلف بودهاند .ایران نيز در این طبقهبندی جایگاه 103را به خود
اختصاص داده است.
تقریبا تمامی ده کشور قعرنشين فهرست LPIاز میان کشورهای کم درآمد هستند .به طور کلی نمره کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه اختالف زیادی با
یکدیگر دارند .اما در عين حال برخی اصالحات در کشورهای در حال توسعه از جمله استفاده بیشتر از فن آوری
گزارش بانك جهاني
به گزارش بانك جهاني ،نسبت بهرهمندي از منابع انساني ،فيزيكي و طبيعي در توليد و انباشت ثروت
ملي يك شاخص محسوب مي شود.
كشورهاي صنعتي جهان 67درصد از ثروت خود را از طريق سهم منابع انساني در توليد ثروت
بدست آوردهاند ولي در ايران اين عدد 36درصد است.
شاخص ثروت سرانه كه از محاسبه منابع انساني ،فيزيكي و طبيعي بدستميآيد ،اين شاخص در
جهان 86هزار دالر است ولي در ايران 38هزار دالر است.
به طور مقايسه ،كشور ژاپن ،ثروت سرانهاي بالغ بر 565هزار دالر دارد كه 80درصد ،منابع
طبيعي 18 ،درصد منابع فيزيكي و 2درصد ،منابع طبيعي است ولي در ايران 39درصد منابع
طبيعي 37 ،درصد منابع فيزيكي و 34درصد منابع انساني ميباشد.
گزارش بانك جهاني
گزارش بانك جهاني
گزارش سازمان ملل درمورد ارتقاء جهانی شاخص های توسعه ایران
• بنابه گزارش توسعه انسانی سال 2007 -2008سازمان ملل ،جمهوری اسالمی ایران که سال
گذشته حائز رتبه 96شاخص توسعه انسانی ( )HDIبين 177کشوردنیا شده بود ،امسال
درجایگاه 94جهان قرارگرفته است .
• که نشان دهنده ارتقای دو رتبه ای ایران درشاخص توسعه انسانی از سال 2005تا ژوالی
2007می باشد .معیارهایی چون امید به زندگی ،کیفیت نظام آموزش ی ،درآمد واقعی و سرانه و
درآمد ملی درمحاسبه این شاخص نقش داشتهاند.
• طبق گزارش سازمان ملل ،ایران از لحاظ شاخص امید به زندگی دربين 157کشور رتبه 85را
کسب کرده ،شاخص تولید ناخالص داخلی ایران درسال گذشته 20/07بوده که امسال
31/07اعالم شده است .
گزارش سازمان ملل درمورد ارتقاء جهانی شاخص های توسعه ایران
•
متوسط نرخ تورم درایران درسال گذشته 8/14درصد و درگزارش امسال 4/13درصد بیان شده واز
نظرفقرنيزدربين 108کشوردرحال توسعه ایران رتبه 30را به خود اختصاص داده که نسبت به سال
گذشته 5رتبه بهبود را نشان می دهد.
•
نرخ باسوادی افرادباالی 15سال نيز 4/82درصد اعالم که درمقایسه با سال قبل 5درصد رشد نشان
می دهد .ایران از نظرشاخص توسعه انسانی دردوسال گذشته پنج رده صعود کرده ودرسال های پس از
انقالب نيزبا 16پله صعود مواجه بوده است .
•
براساس این گزارش ،ایران درگروه کشورهای با توسعه انسانی متوسط قرارگرفته است .
•
در تازه ترین رتبه بندی شاخص توسعه انسانی سال 2007ایسلند ،توسعه یافته ترین وسيرالئون کم
توسعه یافته ترین کشوردنیاشناخته شده اند .
رتبه ايران در اين شاخصها
نتايج پروژه ملي پايش جهاني توانمندي فناوري 2009
در اين بررس ي 18كشور از قاره آسيا 16 ،كشور ار قاره آمريكا 25 ،كشور از قاره اروپا،
9كشور از قاره آفريقا و 2كشور از قاره اقيانوسيه هنوز داشتند .كه بر حسب درآمد
ناخالص داخلي به سه سطح تقسيم بندي شدند:
درآمد ناخالص داخلي بيش از هزار ميليارد دالر...................سطح باال
درآمد ناخالص داخلي دويست تا هزار ميليارد دالر..............سطح متوسط
درآمد ناخالص داخلي زير دويست هزار ميليارد دالر............سطح پايين
رديف
عنوان شاخص
رتبه ايران
1
وجود زيرساختهاي توسعه فناوري
49
2
توانمندي نوآوري
20
3
كيفيت سرمايهگذاري
23
رتبه ايران در اين
شاخصها
شاخص هاي علم و فناوري در ايران
•
سهم اعتبارات پژوهش و فناوري از توليد ناخالص داخلي
•
تعداد مقاالت نمايه شده ISIو ميزان استنادات به مقاالت
•
تعداد محققان به ازاي يك ميليون نفر
•
درصد محققان تمام وقت از كل محققان
•
درصد واحدهاي غيردولتي از كل واحدهاي داراي فعاليت تحقيق و توسعه
•
تعداد ثبت اختراعات و ابتكارات داخلي به ازاي يك ميليون نفر جمعيت
•
تعداد ثبت اختراعات و ابتكارات خارجي به ازاي يك ميليون نفر جمعيت
•
سهم صادرات با فناوري باال از كل صادرات
•
درآمد حاصل از فروش ليسانس و رويالتي نسبت به هر نفر
رديف
كشو ر
سهم اعتبارات پژوهش و فناوري از توليد ناخالص داخلي
1
دنيا
2/11
2
ايران
0/42
3
تركيه
0/58
4
عربستان
0/04
5
مصر
0/26
6
تاجيكستان
0/1
7
هند
0/79
8
مالزي
0/64
9
چين
1/42
10
ژاپن
3/4
11
روسيه
1/07
12
سنگاپور
2/31
13
آمريكا
2/65
14
آملان
2/55
15
فرانسه
2/12
شاخص سهم
اعتبارات پژوهش و
فناوري از توليد
ناخالص داخلي
ايران و ساير
كشورها در سال
2006
بررس ي شاخصهاي فناوري ايران و برخي
كشورهاي منطقه (سال )2005
رديف
عنوان شاخص
ايران
تركيه
پاكستان
عربستان
1
تعداد مقاالت در حوزههاي علوم و مهندس ي در هر يك ميليون نفر
27/2
88
2/48
25/9
2
تعدات پتنت ثبت شده بيناملللي در هر ميليون نفر جمعيت
كمتر از يك
1
0
-
3
درآمد حاصل از فروش ليسانس و روياليتي نسبت به هر نفر (دالر)
-
-
0/1
-
4
فروش محصوالت High-techاز كل صادرات بخش توليدي
2/6
1/5
1/6
1/3
5
سهم بخش كسب و كار از سرمايهگذاري در R&D
19/6
37/9
0
-
6
تعداد استفاده كنندگان از اينترنت در هر 1000نفر
103
222
67
70
7
ميزان جذب FDIنسبت به GDP
0/2
1/3
1
1/5
8
نرخ ورود به حوزه هاي علوم و مهندس ي در دانشگاه
42
21/4
24
17/4
9
نسبت دانشجويان حوزه هاي علوم و مهندس ي به كل دانشجويان
40
21
24
17
نمونهاي از نتايج تحقيقات بنياد هرتيج آمريكا تحقيقات بنياد هرتيج آمريكا
اندازه دولت
رديف
كشو ر
درصد
رتبه جهاني
1
ايران
44درصد
151
2
عربستان
62/8درصد
60
3
تركيه
60/8درصد
74
آزادي اقتصاد
رديف
كشو ر
اندازه دولت
ميزان هزينه دولت از توليد ناخالص داخلي
1
ايران
84/6
22/7
2
عربستان
69/1
32/1
3
تركيه
68/3
32/5
نمونهاي از نتايج تحقيقات بنياد هرتيج آمريكا تحقيقات بنياد هرتيج آمريكا
رديف
كشو ر
ي
درصد آزادي سرمايهگذار
1
ايران
10درصد
2
عربستان
30درصد
3
تركيه
50درصد
آزادي تأمين مالي
آزادي
سرمايهگذاري
رديف
كشور
آزادي تأمين مالي
1
ايران
10درصد
2
عربستان
30درصد
3
تركيه
50درصد
نمونهاي از نتايج تحقيقات بنياد هرتيج آمريكا تحقيقات بنياد هرتيج آمريكا
رديف
كشو ر
حقوق مالكيت
1
ايران
10درصد
2
عربستان
50درصد
3
آزادي نيروي كار
حقوق مالكيت
هرتيج آمريكا ،ايران از نظر آزادي
تركيه طبق تحقيقات
بنياد درصد
50
اقتصادي در مجموع 62/48امتياز از 100امتياز را
دارد و به همراه كشورهاي كنگو ،برمه ،تركمنستان،
زيمباوه و گينه بيسائو در زمره كشورهاي بسته از نظر
كشو ر
درصد آزادي نيروي كار
ديف
ر اقتصادي قرار گرفته است.
1
ايران
43/8درصد
2
عربستان
80/6درصد
3
تركيه
48درصد
شاخصهاي توسعه توسعه پايدار
ً
آمدسرانه،
شاخص هاي توسعه پايدار را
معموال با ميزان پيشرفت آموزش پرورش ،افزايش در
تعريف
ميزان اميد به زندگي ،بهداشت عمومي ،فقرزدايي و ميزان دسترس ي به خدمات عمومي
كرده اند .در كشورهاي در حال توسعه دو شاخص مهم را در اندازه گيري توسعه پايدار به كار
مي برندGDP .و GNPشاخص هاي اقتصادي هستند كه معموالبراي اندازه گيري رفاه يا
خوشبختي به كار مي روندGDP ( .توليد ناخالص داخلي) ارزش كاالها و خدمات توليد شده در
اقتصاد داخلي است ،در حالي كه ( GNPتوليد ناخالص ملي) عبارت است از ارزش كاالها و
خدماتي كه در اقتصاد توليد شده به عالوه درآمدهاي برون مرزي.
نقاط ضعف شاخصها
از نقاط ضعف اصلي اين شاخص ها ارائه يك ديد اغراق شده يا بيش از حد معمول در مورد رفاه انسان است،
زيرا اين شاخص ها استهالك ذخيره سرمايه طبيعي كه از بهره برداري اقتصادي و تخريب محيط زيست ناش ي مي
شود را منظور نمي كنند .نظام كنوني گردآوري حساب هاي ملي SNAسازمان ملل متحد همراه ناقص است ،زيرا
ارزش سيستم هاي زيست محيطي و منابع و نقش آنها را در اقتصاد به طور كامل منظور نميكند .از جمله اين
اشكاالت مي توان به موارد زير اشاره كرد:
شاخص ي چون GNPبه دليل اين كه مبتني بر ارزش كاالو خدمات توليد شده در اقتصاد است ،حتي هنگامي كه
ذخيره سرمايه طبيعي تخليه مي شود نيز افزايش (يعني بهبود) را نشان مي دهد.
هنگامي كه كيفيت محيط زيست به دليل آلودگي كاهش مي يابد GNP ،افزايش پيدا مي كند .يعني SNAتخريب
كيفيت محيط زيست و اثرات آن را بر سالمت و رفاه انسان ناديده مي گيرد.
نقاط ضعف شاخصها
شاخص هايي چون GNPو GDPشاخص هاي متوسطي هستند كه چگونگي توزيع درآمد يا ثروت ميان مردم را
بررس ي نمي كنند.
GNPتوليد ناخالص ملي را اندازه گيري مي كند و نه توليد خالص را؛ توليد خالص ملي ( ) NNPشاخص بهتري از
تغيير رفاه است.
بزرگترين ضعف روش هاي مرسوم و متداول مورد استفاده در حساب هاي ملي ،به ويژه در كشورهاي جهان سوم،
عدم توجه به آسيب هاي زيست محيطي است كه با اجراي طرح ها و برنامه هاي اقتصادي بر منابع طبيعي وا رد مي
شود .بيابان زايي ،جنگل زدايي ،گسترش آلودگي آب ها ،آلودگي هوا و از بين رفتن اكوسيستم هاي نادر و كمياب كره
زمين و تقليل و تخريب منابع تجديد شدني و پايان پذير ،حاصل فعاليت هاي انساني است كه تنها رشد اقتصادي را
هدف و مقصود خويش قرار داده است.
از توجه شما سپاسگزارم