Transcript stres
Deprywacja i frustracja
Deprywacja – utrata pewnego pożądanego
obiektu lub osoby; termin ten jest używany w
odniesieniu do czynności pozbawiania kogoś tego
obiektu lub osoby, albo do samego braku
Frustracja
Akt blokowania, zakłócania lub przerywania
zachowania ukierunkowanego na dany cel
Stan emocjonalny wynikający z tego aktu. Zazwyczaj
przyjmuje się, że stan ten ma własności motywacyjne,
skłaniając do zachowania, które ma obejść lub
przezwyciężyć przeszkodę.
Frustracja a agresja
1
Stres
Stres to zespół specyficznych i niespecyficznych
reakcji organizmu na zdarzenia bodźcowe, które
zakłócają jego równowagę, i wystawiają na poważną
próbę lub przekraczają jego zdolność radzenia sobie
Stresory – zdarzenia bodźcowe, będące zarówno
warunkami wewnętrznymi jak i zewnętrznymi, które
wymagają od organizmu reakcji przystosowawczej
Reakcja jednostki na potrzebę zmiany składa się z
kombinacji różnych procesów zachodzących na kilku
poziomach (fizjologicznym i psychologicznym)
Stres jest kwestią osobistą – zależy nie tylko od
obiektywnych cech stresorów, ale i od cech
osobowych
2
Model procesu stresowego
Stresor
Typ:
Środowiskowe
Psychologiczne
Społeczne
Wymiary:
Intensywność
Czas trwania
Częstość
przewidywalność
Ocena poznawcza
Osoba
Cechy fizjol.
Zdrowie fizyczne
Słabości
Cechy psychicz.:
Zdrowie psychicz
Temperament
Poczucie własnej
osoby, efektywności,
samoocena
Cechy kulturowe:
Kulturowe definicje,
znaczenia
Oczekiwany styl
reagowania
Środki zaradcze
Fizyczne
Pieniądze
Opieka lekarska
Osobiste
Umiejętności
Styl radzenia sobie
Społeczne
Sieci wsparcia
Pomoc
profesjonalna
Możliwe reakcje: fizjologiczne, behawioralne, emocjonalne, poznawcze
3
Źródła stresu
Główne stresory spotykane w życiu (nagłe zmiany
sytuacji życiowej)
Drobne kłopoty życiowe (nagromadzenie małych
frustracji, szczególnie gdy są interpretowane jako
istotne i szkodliwe, czy też groźne dla naszej
przyszłości)
Zdarzenia katastrofalne (pięciofazowa reakcja na
zdarzenia katastrofalne)
Chroniczne stresory społeczne (np. przeludnienie,
przestępczość, recesja, skażenie środowiska,
AIDS, zagrożenie wojną)
4
Zmienne modyfikujące stres
Reakcja stresowa poprzedzona jest rozpoznaniem i
oceną stawianego przez sytuację wymagania
Interpretacja poznawcza i ocena stresora ocena
poznawcza
Ocena poznawcza może być równie ważna jak sam
stresor
Rozpoznanie negatywne samospełniająca się
przepowiednia i porażka
Rozpoznanie pozytywne stresor jako interesujące
nowe wyzwanie, okazja do sprawdzenia się
Określony typ osobowości jako ważny aspekt przy
radzeniu sobie ze stresem
Twardość (wyzwanie, zaangażowanie, kontrola)
Inne cechy osobowe np. poszukiwanie pobudzenia
5
Fizjologiczne reakcje stresowe
Reakcje fizjologiczne są automatyczne, przewidywalne
i niekontrolowalne
Skutki stresu ostrego i stresu chronicznego
Zespół „walcz lub uciekaj” – sekwencja procesów
przystosowujących organizm do walki lub ucieczki w
bezpieczne miejsce
Ogólny zespół adaptacji
Wszelkie stresory wymagają adaptacji – organizm musi
utrzymać/odzyskać homeostazę
Fazy: reakcja alarmowa, stadium odporności, stadium
wyczerpania
Choroby adaptacyjne – zaburzenia psychosomatyczne,
spowodowane przez czynniki poznawcze i emocjonalne,
wynikające z usiłowań organizmu zmierzających do
fizjologicznego przystosowania się do stresorów
6
sytuacyjnych
Psychiczne reakcje stresowe
Reakcje psychiczne są wyuczone, zależą od
sposobu spostrzegania i i interpretowania
świata i od zdolności radzenia sobie ze
stresem
Trzy typy reakcji:
Behawioralne
Emocjonalne
Poznawcze
7
Reakcja behawioralna
Praktycznie każde zachowanie może być częścią
reakcji stresowej
Zachowanie zależy od poziomu stresu:
Stres łagodny – aktywizuje, nasila zachowania ważne z
biologicznego punktu widzenia, czyni organizm bardziej
czujnym, następuje koncentracja energii
Stres umiarkowany – na ogół zakłóca zachowanie,
zwłaszcza zachowanie wymagające umiejętnej
koordynacji; przystosowawcze i nieprzystosowawcze
aspekty stereotypowych zachowań w sytuacjach
stresowych
Silny stres – hamuje i tłumi zachowanie, może
prowadzić do całkowitego znieruchomienia
8
Reakcja emocjonalna
Stres jest doświadczenie przykrym, wywołuje
negatywne emocje i wysiłki zmierzające do
złagodzenia cierpienia w sposób bezpośredni lub
pośredni
Zespół stresu pourazowego (posttraumatic stress
disorder) – reakcja emocjonalna po przeżyciach
traumatycznych – zespół reakcji stresowych,
nawracający wielokrotnie, nawet po upływie
długiego czasu od przykrego doświadczenia
Może wystąpić odrętwienie emocjonalne w
odniesieniu do codziennych zdarzeń i uczucie
wyobcowania
Cierpienie emocjonalne towarzyszące stresowi
może powodować nasilenie różnych objawów 9
Reakcja poznawcza
Im większy stres, tym większy spadek
sprawności intelektualnej i zakłócenie
elastyczności myślenia
Stres wpływa niekorzystnie na:
Zakres uwagi
Pamięć
Podejmowanie decyzji (myślenie stereotypowe
zamiast twórczych sposobów reagowania)
Rozwój intelektualny dzieci
10