Zespół Wypalenia Zawodowego _betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl Plan o Stres o Wypalenie Zawodowe o Style radzenia sobie o Asertywność _betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl Wypalenie Zawodowe Jakub Bętkowski STRES _betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl DEFINICJA o T.

Download Report

Transcript Zespół Wypalenia Zawodowego _betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl Plan o Stres o Wypalenie Zawodowe o Style radzenia sobie o Asertywność _betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl Wypalenie Zawodowe Jakub Bętkowski STRES _betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl DEFINICJA o T.

Zespół Wypalenia Zawodowego
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Plan
o Stres
o Wypalenie Zawodowe
o Style radzenia sobie
o Asertywność
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Wypalenie Zawodowe
Jakub Bętkowski
STRES
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
DEFINICJA
o T. Tomaszewski: sytuacja trudna (stres) - brak
wzajemnego dostosowania (czyli równowagi) potrzeb,
warunków i czynności
o J. Reykowski: stres jako obiektywny stosunek
czynników zewnętrznych do cech człowieka (czynniki
stanowiące zagrożenie i zakłócenie dla aktualnie
wykonywanej aktywności zadaniowej)
o R. S. Lazarus, S. Folkman: stres jako określona relacja
między osobą, a otoczeniem, która jest oceniana przez
nią jako obciążająca lub przekraczająca jej zasoby i
zagrażająca jej dobrostanowi
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
STRES
o Reakcja organizmu i psychiki na zmianę w otoczeniu. Siła
tej reakcji zależy od: cech osobowości oraz posiadanych
zasobów.
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
RODZAJE STRESU
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Przyczyny stresu – stresory wg
Holmesa i Rahe’a
o Stresorami (czyli czynnikami wywołującymi stres) mogę
być drobne kłopoty, poważne zmiany w życiu…
praktycznie wszystko, co w naszym odczuciu powoduje
dyskomfort psychiczny i sprawia, że zaczynamy
odczuwać napięcie. Ważne, aby potrafić zidentyfikować
stresory, bo tylko wtedy będziemy mogli wypracować
odpowiednie sposoby radzenia sobie ze stresem, które
one w nas wywołują.
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Lista stresorów
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
1. Śmierć współmałżonka (100)
2. Rozwód (73)
3. Separacja małżeńska (65)
4. Pobyt w więzieniu (63)
5. Śmierć bliskiego członka rodziny (63)
6. Zranienie ciała lub choroba (53)
7. Zawarcie małżeństwa (50)
8. Zwolnienie z pracy (47)
9. Pogodzenie się ze skłóconym współmałżonkiem (45)
10. Przejście na rentę lub emeryturę (45)
11. Choroba w rodzinie (44)
12. Ciąża (40)
13. Kłopoty w pożyciu seksualnym (39)
14. Powiększenie się rodziny (39)
15. Rozpoczynanie nowej pracy zawodowej (39)
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Lista stresorów
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
16. Zmiany w dochodach finansowych (38)
17. Śmierć bliskiego przyjaciela (37)
18. Zmiana zawodu (36)
19. Wzrost konfliktów małżeńskich (35)
20. Hipoteka ponad 10000 dolarów (31)
21. Wiadomość o konieczności zwrotu większego długu lub pożyczki (30)
22. Zmiana stopnia odpowiedzialności w życiu zawodowym (29)
23. Opuszczenie przez dzieci domu rodzinnego (29)
24. Kłótnie i starcia z krewnymi współmałżonka (29)
25. Wzmożenie wysiłku dla wykonania jakiegoś zadania (28)
26. Początek lub zakończenie pracy zawodowej współmałżonka (26)
27. Rozpoczęcie lub zakończenie nauki szkolnej (26)
28. Zmiany standardu, poziomu życia (25)
29. Zmiany osobistych nawyków i przyzwyczajeń (24)
30. Starcia z szefem (23)
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Lista stresorów
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
o
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
Zmiany warunków pracy lub najbliższego otoczenia (20)
Zmiana mieszkania (20)
Zmiana szkoły (20)
Zmiany w spędzaniu wolnego czasu (19)
Zmiany w praktykach religijnych (19)
Zmiany w nawykach życia towarzyskiego (18)
Hipoteka lub zaciągnięcie długu poniżej 10000 dolarów (17)
Zmiana nawyków snu (16)
Zmiany częstości spotkań rodzinnych (15)
Zmiany nawyków żywieniowych (15)
Urlop (13)
Święta Bożego Narodzenia (12)
Małe naruszenie przepisów prawnych (11)
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Sprawdź ryzyko choroby
o Z badań Holmesa i Rahe'a wynika interesująca zależność statystyczna pomiędzy
stresorami, a prawdopodobieństwem zapadnięcia na poważną chorobę:
o 150–199 jednostek stresu = 37-procentowa szansa choroby w ciągu kolejnych 2 lat
o 200–299 jednostek stresu = 51-procentowa szansa choroby w ciągu kolejnych 2 lat
o ponad 300 jednostek stresu = 79-procentowa szansa choroby w ciągu kolejnych 2 lat
o Jeśli dokonasz obliczeń i okaże się, że masz wysoki wynik, nie polecamy traktować
tego jak "wyroku" zapadnięcia na poważną chorobę – warto jednak zastanowić
się nad trybem życia, nauką technik relaksacyjnych i możliwościami zadbania o
zdrowie tak, aby nie przysparzało wam kłopotów w przyszłości. Przyczyny
stresu bywają różne, nie możesz jednak pozwolić, aby przejął on kontrolę nad
Twoim życiem. Zidentyfikuj przyczynę (źródło), by móc stawić jej czoła.
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Choroba Psychosomatyczna
o Długotrwały stres jako przyczyna obniżenia odporności i
infekcji
o Choroba psychosomatyczna jest skutkiem długotrwale
działającego stresu w postaci zmiany w strukturze
narządu.
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
CISS
o SSZ
o 1, 2, 6, 10, 15, 21, 24, 26, 27, 36, 39, 41, 42, 43, 46, 47,
o SSE
o 5, 7, 8, 13, 14, 16, 17, 19, 22, 25, 28, 30, 33, 34, 38, 45
o SSU
o 3, 4, 9, 11, 12, 18, 20, 23, 29, 31, 32, 35, 37, 40, 44, 48
o ACZ
o 9, 11, 12, 18, 20, 40, 44, 48
o PKT
o 4, 29, 31, 35, 37
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
STYLE RADZENIA SOBIE ZE
STRESEM
SKONCENTROWANY NA ZADANIU
Charakteryzuje osoby, które w
sytuacjach stresowych podejmują
wysiłki zmierzające do rozwiązania
problemu, poprzez poznawcze
przekształcenie lub próby zmiany
sytuacji. Nacisk położony jest na
zadanie lub planowanie rozwiązania
problemu.
SKONCENTROWANY NA EMOCJACH
Styl ten charakterystyczny jest dla
osób, które w sytuacjach stresowych
mają tendencję do koncentracji na
sobie, na własnych przeżyciach
emocjonalnych, takich jak: złość,
poczucie winy, napięcie. Osoby te mają
także tendencję do myślenia
życzeniowego i fantazjowania.
SKONCENTROWANY NA UNIKANIU
Osoby charakteryzujące się tym stylem
w sytuacjach stresowych wykazują
tendencję do wystrzegania się
myślenia, przeżywania i doświadczania
tych sytuacji. Styl ten może przyjmować
dwie formy:
• angażowanie się w czynności zastępcze,
np. oglądanie telewizji, objadanie się,
myślenie o sprawach przyjemnych,
• poszukiwanie kontaktów towarzyskich
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Wypalenie Zawodowe
REAKCJA NA STRES I URAZ
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Reakcja na stres lub uraz
o
o
o
o
o
o
Zaburzenia adaptacyjne
Ostra reakcja na stres
Zaburzenia stresowe pourazowe
Prawidłowa reakcja żałoby
Zaburzenia dysocjacyjne
Zaostrzenie lub wyzwolenie innych zaburzeń psychicznych
o Zaburzenia nastroju
o Zaburzenia lękowe
o Zaburzenia psychotyczne (zwłaszcza ostre i przemijające)
o Symulacja
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Zaburzenia adaptacyjne
o W odpowiedzi na stresor psychospołeczny
o Łagodne objawy depresji i lęku oraz niemożność radzenia
sobie
o Czas trwania objawów do sześciu miesięcy
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Ostra reakcja na stres
o Rozwój objawów natychmiast po wystąpieniu stresora
o Objawy ustępują w ciągu kilku godzin lub dni
o Na początku stan oszołomienia z upośledzeniem uwagi,
niemożnością rozumienia zewnętrznych bodźców oraz
dezorientacją
o Następnie okres zmniejszonej wrażliwości na bodźce,
osłupienie dysocjacyjne lub pobudzenie ruchowe i
nadmierna aktywność
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Zaburzenia stresowe pourazowe
o Ang. PTSD
o Zaburzenie lękowe spowodowane przez stres o dużej sile,
powodujący kryzys psychiczny, przekraczający ludzkie przeżywanie
(wojna, zgwałcenie, przebywanie w obozie koncentracyjnym). Jest to
opóźniona lub przedłużona reakcja. Początek zaburzenia występuje po
okresie latencji, który może trwać od kilku tygodni do kilku miesięcy.
o Objawy
o
o
o
o
Unikanie bodźców związanych urazem.
Trudności ze snem
Zaburzenia emocjonalne
Halucynacje wtórne przeżywane sytuacji traumatycznej
o Narzędzie profilaktyki i leczenia to interwencja kryzysowa
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Żałoba
o Do 6 miesięcy
o Wyobrażona lub realna strata
o Fazy
o Alarmowa
o Odrętwienia
o Tęsknoty
o Depresji i rozpaczy
o Powrotu do życia i reorientacji
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Zaburzenia dysocjacyjne
o Wertykalny podział psychiki
o Rozerwanie związków pomiędzy różnymi elementami psychiki
o Rodzaje
o Amnezja
o Fuga
o Osłupienie
o Znieczulenie i utrata czucia zmysłowego
o Zaburzenia ruchu
o Osobowość mnoga
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
WYPALENIE ZAWODOWE
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
WYPALENIE ZAWODOWE
o Wypalenie zawodowe, syndrom wypalenia
zawodowego, syndrom Burnout
o Występuje, gdy praca przestaje dawać satysfakcję, pracownik
przestaje się rozwijać zawodowo, czuje się przepracowany i
niezadowolony z wykonywanego zajęcia, które niegdyś sprawiało
mu przyjemność.
o Nie mylić ze zmęczeniem, znudzeniem pracą.
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Przyczyna
o Powodem wypalenia zawodowego jest sytuacja opiekuńcza i
emocjonalnie skomplikowana relacja między osobą
udzielającą pomocy i potrzebującą oraz między osobą
udzielającą pomocy a rodzinę potrzebującego lub innymi
członkami personelu.
o Występuje najczęściej w zawodach wymagających
intensywnych kontaktów z ludźmi, wśród psychologów,
pedagogów, lekarzy, nauczycieli, pielęgniarek itp.
o Predysponują zaburzenia osobowości i niedojrzałość
emocjonalna.
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Składniki
o EMOCJONALNE WYCZERPANIE
o DEPERSONALIZACJA
o OBNIŻENIE OCENY WŁASNYCH DOKONAŃ
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
SKŁADNIKI
EMOCJONALNE
WYCZERPANIE
• uczucie pustki i odpływu sił wywołane nadmiernymi wymaganiami psychologicznymi i
emocjonalnymi jakie stawiała przed pracownikiem praca (bądź sam stawiał sobie takie
nierealistyczne wymagania wobec własnych możliwości)
DEPERSONALIZACJA
• poczucie bezduszności, bezosobowości, cyniczne patrzenie na innych ludzi, obniżenie
wrażliwości wobec innych
OBNIŻENIE OCENY WŁASNYCH DOKONAŃ
• obniżenie oceny własnych dokonań - poczucie marnowania czasu i wysiłku na swoim
stanowisku pracy.
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Stadium 1. Entuzjazm.
o Pracownik podejmuje działania z wielkimi nadziejami i
nierealistycznymi oczekiwaniami. Jeżeli te postawy nie
zostaną zweryfikowane programami, które definiują,
jakich osiągnięć pracownik może się spodziewać, to takie
wyidealizowane spojrzenie może doprowadzić do
stagnacji.
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Stadium 2. Stagnacja.
o Stagnacja następuje wtedy, kiedy pracownik zaczyna
odczuwać, że jego potrzeby osobiste, finansowe i
zawodowe nie są zaspokajane. Odpowiednio prowadzona
polityka kierownictwa placówki zapobiegnie stagnacji
przez dostarczenie różnych bodźców motywacyjnych,
które wyraźnie dają odczuć pracownikowi, że jest
potrzebny i doceniany w swojej pracy. Jeżeli brak jest
wzmocnień wewnętrznych i zewnętrznych, u pracownika
może wystąpić kolejne stadium – frustracja.
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Stadium 3. Frustracja.
o Pracownik zaczyna kwestionować skuteczność, wartość i
wpływ podejmowanych wysiłków w obliczu nieustannie
piętrzących się trudności. Skutki wypalenia mogą łatwo
wpłynąć na inne osoby. Sposobem zapobiegania frustracji i
zwalczania jej może być m.in. organizowanie warsztatów lub
grup wsparcia mających na celu zwiększenie wiedzy o
zespole wypalenia i dyskusji na temat rozwiązania problemu.
Wychwycenie problemu na tym etapie może nawet
doprowadzić do bardziej już stonowanego stadium
entuzjazmu. Jeżeli problem nie zostanie rozwiązany,
następuje stadium końcowe – apatia.
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Stadium 4. Apatia.
o Apatia jest wypaleniem. To długotrwałe zobojętnienie na
sytuację, wymagające podjęcia szczególnej interwencji.
Apatia jest stadium kryzysowym: człowiek znajduje się w
stadium nierównowagi i niezdolności do działania. Na tym
etapie zalecana jest psychoterapia.
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Wypalenie wg Oddziału
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Przeciwdziałanie
o Z punktu widzenia przeciwdziałania wypaleniu
zawodowemu kluczowe okazują się dwa elementy:
o Kształcenie – uzupełnione pracą nad umiejętnościami
osobistymi (umiejętności techniczne mniej istotne z
punktu widzenia wypalenia zawodowego)
o Wsparcie społeczne – bardzo ważne regularne
superwizje lub wsparcie kolegów lub koleżanek
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Zdystansowana troska
o Współczucie – proces w którym odczuwamy emocje
tożsame z emocjami drugiej osoby.
o Empatia – proces w którym rozumiemy emocje
odczuwane przez drugą osobę.
o Istotą zdystansowanej troski jest Empatia a nie
Współczucie.
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Wypalenie Zawodowe
ASERTYWNOŚĆ
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Mapa Asertywności
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
PLAN
o Rodzaje Zachowań
o Definicja Asertywności
o Kulturowe korzenie pojęcia asertywności
o Terytorium Psychologiczne
o Prawa Fensterheima
o Obszary Asertywności
o Komunikat JA
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
RODZAJE ZACHOWAŃ
ULEGŁE
AGRESYWNE
MANIPULACJA
• Empatia, szacunek do innych i
łagodność, ale i rezygnacja z
siebie.
• Ryzykujemy, że ludzie będą
nawiązywali z nami relacje tylko
ze względu na to, że zgadzamy sie
na ich prośby. Sami czujemy się
wykorzystywani. Mamy poczucie
skrzywdzenia i braku szacunku ze
strony osób trzecich. Ciągle
robimy cos dla innych, a nie dla
siebie. Osiągamy własne cele
znacznie później niż gdybyśmy
nie byli ulegli lub wcale ich nie
osiągamy.
• „A może…?” „Czy dałoby sie…”,
„Czy mógłbyś…”, „Nie chce
przeszkadzać, ale…”,
„Przepraszam, ale…”.
• Skuteczność i pewność siebie, ale
także brak szacunku dla potrzeb
innych.
• Wzbudzamy strach w innych.
Ludzie nie chcą z nami
współpracować, gdy jesteśmy
nieobliczalni. Niektórzy
postrzegają nas jako egoistów,
dbających jedynie to
zaspokojenie własnych celów.
Osiągamy to, co chcemy, nie
licząc się z potrzebami ludzi
wokół nas.
• „Jak nie…, to…”, „Uważaj, bo…”,
„Musisz…”, „Ty zawsze…”, „Ty
nigdy…”.
•Czasami jest skuteczne (do czasu, a
inni nie zorientują sie, jakie są nasze
ukryte motywy). Charakteryzuje sie
ono także nieszczerością, brakiem
szacunku dla potrzeb innych oraz
przedmiotowym traktowaniem ludzi,
aby osiągnąć własne cele.
•Traktujemy innych przedmiotowo.
Stosujemy taktykę mówienia nie
wprost o swoich zamiarach,
wykorzystujemy czyjąś ufność.
Jesteśmy nieszczerzy, udajemy
sympatie, nawet kiedy jej nie
czujemy. Wpływamy pośrednio na
zachowanie innych. Osiągamy własne
cele, używając do tego innych ludzi
poprzez nadużywanie ich zaufania.
•Właściwie nie ma
charakterystycznych zwrotów,
używanych przez osoby, które
manipulują, gdy posługują sie one
wszystkimi możliwymi technikami w
nieuczciwy sposób.
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
Rodzaje zachowań
Typ zachowania
Uległość
Agresja i Manipulacja
Asertywność
Szacunek do siebie
+
+
Szacunek do innych
+
+
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
DEFINICJA ASERTYWNOŚCI
o Rodzaj zachowania wyrażający szacunek do siebie i do
drugiej osoby.
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
KULTUROWE KORZENIE POJĘCIA
ASERTYWNOŚCI
Pojęcie asertywności
stworzyli
amerykańscy
psycholodzy
Asertywność jako
narzędzie terapii
uzależnień – nacisk
na mówienie NIE
Kultura
indywidualistyczna
Jednostka i jej prawa
są ważne – kultura
amerykańska
Relacja jest ważna –
kultura europejska
Cel czy Relacja?
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
PRAWA FENSTERHEIMA
1.
Masz prawo do wyrażania siebie,
swoich opinii, potrzeb, uczuć –
2.
tak długo, dopóki nie ranisz
Masz prawo do wyrażania siebie
innych.
– nawet jeśli rani to kogoś
innego – dopóki Twoje intencje
nie są agresywne.
3.
Masz prawo do
przedstawiania innym
swoich próśb – dopóki
uznajesz, że oni mają
prawo odmówić.
4.
Są sytuacje, w których kwestia
praw poszczególnych osób nie
jest jasna. Zawsze jednak
masz prawo do przedyskutowania
tej sytuacji z drugą osoba.
5. Masz prawo do
korzystania ze
swoich praw.
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl
KOMUNIKAT JA
1.
Wyrażenie odczucia,
emocji.
2.
Opisanie konkretnego
zachowania/wydarzenia, które
wywołało powyższe uczucia
3.
Wyjaśnienie, dlaczego to
zachowanie/wydarzenie
wywołało te uczucia
4.
Przekazanie
oczekiwań co do
całej sytuacji.
“Kiedy ty (zachowanie), ja (uczucie), ponieważ (potrzeba).
Chciałabym (konkretna prośba). ”
_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl_betkowski-psychoterapia.pl