Slide 1

EUROPEJSKI PROJEKT
‘STRES w Miejscu Pracy
Nauczyciela – w Szkole’

opracowanie Monika Kończyk
przedstawiciel międzynarodowy
SKOiW NSZZ Solidarność

GRUPA DORADCZA PROJEKTU 2008/2009
SKOiW NSZZ Solidarność -Monika Kończyk (Polska),
GEW – Anne Jenter (Niemcy) oraz Laraforbundet -Anders Eklund
(Szwecja)
Główne cele projektu:
 kontynuacja prac podjętych podczas poprzedniego projektu






2006-2007,
podjęcie działań dotyczących strategii wdrażania europejskiego
porozumienia oraz ETUCE Planu Działań,
analiza dokumentów dotyczących oceny ryzyka w miejscu pracy,
uwzględnienie zapisów autonomicznego porozumienia dotyczącego
stresu w miejscu pracy, w tym tzw. czynników stresogennych, podczas
negocjacji, porozumień z pracodawcami,
wypracowanie strategii i procedur, przez związki zawodowe,
dotyczących prewencji i radzenia sobie ze stresem w miejscu pracy- w
szkole.

Aspekt prawny
 Dyrektywa Rady 89/391/EEC 12 czerwca 1989r.(ogólne założenia

dotyczące zapobieganiu ryzyka w tym ochronę pracowników przed ryzykiem
psychosocjalnym) Dyrektywa Unijna podkreśla kluczową rolę oceny

ryzyka. Umożliwia ona pracodawcom podjęcie koniecznych działań w
celu zabezpieczenia zdrowia i bezpieczeństwa swoich pracowników
(prewencja, informacja oraz szkolenia, działania).

 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu 31
grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i
niepublicznych szkołach i placówkach.

 Kodeks Pracy

Art. 15.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne
i higieniczne warunki pracy.
Art. 226.
Ocena ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą.

Obowiązki pracodawcy
Zgodnie z dyrektywą 89/391/EWG ocena ryzyka musi być punktem
wyjścia do realizacji kompleksowego procesu zarządzania bhp, a
działania pracodawcy powinny polegać na unikaniu ryzyka i
zapobieganiu ryzyka u źródła, dostosowaniu pracy do pojedynczego
człowieka, szczególnie podczas projektowania stanowisk pracy i przy
wyborze wyposażenia pracowniczego oraz metod produkcji i metod
pracy, stosowaniu nowoczesnych rozwiązań technicznych,
zastępowaniu środków niebezpiecznych bezpiecznymi lub mniej
niebezpiecznymi, na prowadzeniu spójnej polityki zapobiegawczej
obejmującej technikę, organizację pracy, warunki pracy, stosunki
społeczne i wpływ czynników związanych ze środowiskiem pracy,
dawaniu pierwszeństwa środkom ochrony zbiorowej przed środkami
ochrony indywidualnej, właściwym szkoleniu i informowaniu
pracowników o zagrożeniach oraz środkach i działaniach
zapobiegawczych w przedsiębiorstwie i na określonym stanowisku
pracy.

Definicje
 Zgodnie z definicjami zawartymi w dyrektywie 89/391/EWG i

wytycznymi Komisji Europejskiej zagrożeniem może być wszystko materiały, urządzenia, metody pracy lub stosowane praktyki — czyli
wszystko, co może spowodować wypadek lub chorobę.
 Natomiast ryzyko, to małe lub duże prawdopodobieństwo, że ktoś
może zostać poszkodowany w wyniku narażenia na zagrożenie.
 Z kolei ocena ryzyka zawodowego, jest to proces szacowania ryzyka,
jakie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynika z zagrożeń w
miejscu pracy. Polega na systematycznym badaniu wszelkich
aspektów pracy i analizie ewentualnych przyczyn urazów lub
uszkodzeń ciała, sposobów likwidacji zagrożeń, a jeżeli nie jest to
możliwe - środków zapobiegawczych lub ochronnych, które są lub
powinny zostać wprowadzone w celu kontrolowania ryzyka.

Ocena ryzyka w miejscu pracy
monitorowanie

Etap V

Etap IV

Podejmowanie
działań

Prewencja-planowanie
działań

Etap III

Etap II

Etap I

Przykłady rozwiązań
 Szwecja: podstawa prawna z 1974 roku, potem uaktualniona








1991 r. Działanie „SAM” (BHP), Komitet d.s. BHP
Dania- funkcjonuje ankieta dotycząca warunków pracy dla
wszystkich nauczycieli, pracodawca ponosi koszty ankiet,
Malta – managerowie i pracownicy uczestnicząc w
systematycznej ocenie ryzyka w miejscu pracy,
Estonia – dobra współpraca związków z władzami- organizacja
szkoleń wyjazdowych,
Szkocja – ministerstwo opracowało strategie przeciwdziałania
stresowi,
Holandia – komisja d.s. BHP –pracownicy oraz pracodawcy,
Irlandia – rejestracja wypadków- monitoring związkowy.

Przykład prawidłowych działań
Jakie pozytywne przykłady występują w naszych polskich
placówkach?
 Zastosowanie oceny ryzyka w miejscu pracy, Prewencja
oraz Rehabilitacja.
 Stosowanie konsultacji lub/i ekspertyz zewnętrznychinformacje (podniesienie poziomu wiedzy na ten temat),
ankiety, mediacje, psycholog, pracownik BHP.
 Zaangażowanie kadry zarządzającej szkołami jest
kluczowym elementem (kursy- treningi).
 Konsultacje ze związkami zawodowymi na wszystkich
etapach procesu oceny ryzyka (Dyrektywa)

Stresory

Polska
 Niska płaca (4),
 Nieprawidłowe

Europa
 Przepracowanie/ zbyt

zarządzanie/ brak wsparcia
ze strony dyrekcji (3,6),

 Naganne zachowanie
uczniów (3,4),

 Zły klimat/atmosfera w
szkole (3,3),

 Brak stabilizacji i
bezpieczeństwa
zawodowego (3,1)


duże obciążenie ilością
godzin (3,8),
Zbyt duże obciążenie
przydzielonymi
obowiązkami (3,6),
Wzrost liczby uczniów w
klasie (3,5),
Naganne zachowanie
uczniów (3,5),
Nieprawidłowe
zarządzanie szkołą/ brak
wsparcia ze strony
dyrekcji (3,3)

skutki

Polska
 Wypalenie zawodowe





(3,2),
Częste konflikty
interpersonalne (2,5),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,2),
Problemy z wysokim
ciśnieniem (2,2)

Europa
 Wypalenie zawodowe





(3,6),
Wysoka absencja
/zachorowalność (3,6),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,5),
Częste konflikty
interpersonalne (2,4),

DANE z EUROPY
 Stres to drugi najczęściej wymieniany problem

związany ze zdrowiem,
 Stres dotyka 1 na 4 pracowników w UE,
 Badania wskazują że około 50%- 60% dni
zwolnień chorobowych to te związane ze stresem,
 Koszt ekonomiczny stresu związanego z pracą
EU-15 wynosi około 20.000 milionów euro w 2002
roku.

Chcemy stale poprawiać warunki
pracy Polskich Nauczycieli

PROSI O KONTAKT W SPRAWIE STRESU W
MIEJSCU PRACY W SZKOLE
[email protected]

Dziękujemy za Wasze opinie i uwagi


Slide 2

EUROPEJSKI PROJEKT
‘STRES w Miejscu Pracy
Nauczyciela – w Szkole’

opracowanie Monika Kończyk
przedstawiciel międzynarodowy
SKOiW NSZZ Solidarność

GRUPA DORADCZA PROJEKTU 2008/2009
SKOiW NSZZ Solidarność -Monika Kończyk (Polska),
GEW – Anne Jenter (Niemcy) oraz Laraforbundet -Anders Eklund
(Szwecja)
Główne cele projektu:
 kontynuacja prac podjętych podczas poprzedniego projektu






2006-2007,
podjęcie działań dotyczących strategii wdrażania europejskiego
porozumienia oraz ETUCE Planu Działań,
analiza dokumentów dotyczących oceny ryzyka w miejscu pracy,
uwzględnienie zapisów autonomicznego porozumienia dotyczącego
stresu w miejscu pracy, w tym tzw. czynników stresogennych, podczas
negocjacji, porozumień z pracodawcami,
wypracowanie strategii i procedur, przez związki zawodowe,
dotyczących prewencji i radzenia sobie ze stresem w miejscu pracy- w
szkole.

Aspekt prawny
 Dyrektywa Rady 89/391/EEC 12 czerwca 1989r.(ogólne założenia

dotyczące zapobieganiu ryzyka w tym ochronę pracowników przed ryzykiem
psychosocjalnym) Dyrektywa Unijna podkreśla kluczową rolę oceny

ryzyka. Umożliwia ona pracodawcom podjęcie koniecznych działań w
celu zabezpieczenia zdrowia i bezpieczeństwa swoich pracowników
(prewencja, informacja oraz szkolenia, działania).

 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu 31
grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i
niepublicznych szkołach i placówkach.

 Kodeks Pracy

Art. 15.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne
i higieniczne warunki pracy.
Art. 226.
Ocena ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą.

Obowiązki pracodawcy
Zgodnie z dyrektywą 89/391/EWG ocena ryzyka musi być punktem
wyjścia do realizacji kompleksowego procesu zarządzania bhp, a
działania pracodawcy powinny polegać na unikaniu ryzyka i
zapobieganiu ryzyka u źródła, dostosowaniu pracy do pojedynczego
człowieka, szczególnie podczas projektowania stanowisk pracy i przy
wyborze wyposażenia pracowniczego oraz metod produkcji i metod
pracy, stosowaniu nowoczesnych rozwiązań technicznych,
zastępowaniu środków niebezpiecznych bezpiecznymi lub mniej
niebezpiecznymi, na prowadzeniu spójnej polityki zapobiegawczej
obejmującej technikę, organizację pracy, warunki pracy, stosunki
społeczne i wpływ czynników związanych ze środowiskiem pracy,
dawaniu pierwszeństwa środkom ochrony zbiorowej przed środkami
ochrony indywidualnej, właściwym szkoleniu i informowaniu
pracowników o zagrożeniach oraz środkach i działaniach
zapobiegawczych w przedsiębiorstwie i na określonym stanowisku
pracy.

Definicje
 Zgodnie z definicjami zawartymi w dyrektywie 89/391/EWG i

wytycznymi Komisji Europejskiej zagrożeniem może być wszystko materiały, urządzenia, metody pracy lub stosowane praktyki — czyli
wszystko, co może spowodować wypadek lub chorobę.
 Natomiast ryzyko, to małe lub duże prawdopodobieństwo, że ktoś
może zostać poszkodowany w wyniku narażenia na zagrożenie.
 Z kolei ocena ryzyka zawodowego, jest to proces szacowania ryzyka,
jakie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynika z zagrożeń w
miejscu pracy. Polega na systematycznym badaniu wszelkich
aspektów pracy i analizie ewentualnych przyczyn urazów lub
uszkodzeń ciała, sposobów likwidacji zagrożeń, a jeżeli nie jest to
możliwe - środków zapobiegawczych lub ochronnych, które są lub
powinny zostać wprowadzone w celu kontrolowania ryzyka.

Ocena ryzyka w miejscu pracy
monitorowanie

Etap V

Etap IV

Podejmowanie
działań

Prewencja-planowanie
działań

Etap III

Etap II

Etap I

Przykłady rozwiązań
 Szwecja: podstawa prawna z 1974 roku, potem uaktualniona








1991 r. Działanie „SAM” (BHP), Komitet d.s. BHP
Dania- funkcjonuje ankieta dotycząca warunków pracy dla
wszystkich nauczycieli, pracodawca ponosi koszty ankiet,
Malta – managerowie i pracownicy uczestnicząc w
systematycznej ocenie ryzyka w miejscu pracy,
Estonia – dobra współpraca związków z władzami- organizacja
szkoleń wyjazdowych,
Szkocja – ministerstwo opracowało strategie przeciwdziałania
stresowi,
Holandia – komisja d.s. BHP –pracownicy oraz pracodawcy,
Irlandia – rejestracja wypadków- monitoring związkowy.

Przykład prawidłowych działań
Jakie pozytywne przykłady występują w naszych polskich
placówkach?
 Zastosowanie oceny ryzyka w miejscu pracy, Prewencja
oraz Rehabilitacja.
 Stosowanie konsultacji lub/i ekspertyz zewnętrznychinformacje (podniesienie poziomu wiedzy na ten temat),
ankiety, mediacje, psycholog, pracownik BHP.
 Zaangażowanie kadry zarządzającej szkołami jest
kluczowym elementem (kursy- treningi).
 Konsultacje ze związkami zawodowymi na wszystkich
etapach procesu oceny ryzyka (Dyrektywa)

Stresory

Polska
 Niska płaca (4),
 Nieprawidłowe

Europa
 Przepracowanie/ zbyt

zarządzanie/ brak wsparcia
ze strony dyrekcji (3,6),

 Naganne zachowanie
uczniów (3,4),

 Zły klimat/atmosfera w
szkole (3,3),

 Brak stabilizacji i
bezpieczeństwa
zawodowego (3,1)


duże obciążenie ilością
godzin (3,8),
Zbyt duże obciążenie
przydzielonymi
obowiązkami (3,6),
Wzrost liczby uczniów w
klasie (3,5),
Naganne zachowanie
uczniów (3,5),
Nieprawidłowe
zarządzanie szkołą/ brak
wsparcia ze strony
dyrekcji (3,3)

skutki

Polska
 Wypalenie zawodowe





(3,2),
Częste konflikty
interpersonalne (2,5),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,2),
Problemy z wysokim
ciśnieniem (2,2)

Europa
 Wypalenie zawodowe





(3,6),
Wysoka absencja
/zachorowalność (3,6),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,5),
Częste konflikty
interpersonalne (2,4),

DANE z EUROPY
 Stres to drugi najczęściej wymieniany problem

związany ze zdrowiem,
 Stres dotyka 1 na 4 pracowników w UE,
 Badania wskazują że około 50%- 60% dni
zwolnień chorobowych to te związane ze stresem,
 Koszt ekonomiczny stresu związanego z pracą
EU-15 wynosi około 20.000 milionów euro w 2002
roku.

Chcemy stale poprawiać warunki
pracy Polskich Nauczycieli

PROSI O KONTAKT W SPRAWIE STRESU W
MIEJSCU PRACY W SZKOLE
[email protected]

Dziękujemy za Wasze opinie i uwagi


Slide 3

EUROPEJSKI PROJEKT
‘STRES w Miejscu Pracy
Nauczyciela – w Szkole’

opracowanie Monika Kończyk
przedstawiciel międzynarodowy
SKOiW NSZZ Solidarność

GRUPA DORADCZA PROJEKTU 2008/2009
SKOiW NSZZ Solidarność -Monika Kończyk (Polska),
GEW – Anne Jenter (Niemcy) oraz Laraforbundet -Anders Eklund
(Szwecja)
Główne cele projektu:
 kontynuacja prac podjętych podczas poprzedniego projektu






2006-2007,
podjęcie działań dotyczących strategii wdrażania europejskiego
porozumienia oraz ETUCE Planu Działań,
analiza dokumentów dotyczących oceny ryzyka w miejscu pracy,
uwzględnienie zapisów autonomicznego porozumienia dotyczącego
stresu w miejscu pracy, w tym tzw. czynników stresogennych, podczas
negocjacji, porozumień z pracodawcami,
wypracowanie strategii i procedur, przez związki zawodowe,
dotyczących prewencji i radzenia sobie ze stresem w miejscu pracy- w
szkole.

Aspekt prawny
 Dyrektywa Rady 89/391/EEC 12 czerwca 1989r.(ogólne założenia

dotyczące zapobieganiu ryzyka w tym ochronę pracowników przed ryzykiem
psychosocjalnym) Dyrektywa Unijna podkreśla kluczową rolę oceny

ryzyka. Umożliwia ona pracodawcom podjęcie koniecznych działań w
celu zabezpieczenia zdrowia i bezpieczeństwa swoich pracowników
(prewencja, informacja oraz szkolenia, działania).

 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu 31
grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i
niepublicznych szkołach i placówkach.

 Kodeks Pracy

Art. 15.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne
i higieniczne warunki pracy.
Art. 226.
Ocena ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą.

Obowiązki pracodawcy
Zgodnie z dyrektywą 89/391/EWG ocena ryzyka musi być punktem
wyjścia do realizacji kompleksowego procesu zarządzania bhp, a
działania pracodawcy powinny polegać na unikaniu ryzyka i
zapobieganiu ryzyka u źródła, dostosowaniu pracy do pojedynczego
człowieka, szczególnie podczas projektowania stanowisk pracy i przy
wyborze wyposażenia pracowniczego oraz metod produkcji i metod
pracy, stosowaniu nowoczesnych rozwiązań technicznych,
zastępowaniu środków niebezpiecznych bezpiecznymi lub mniej
niebezpiecznymi, na prowadzeniu spójnej polityki zapobiegawczej
obejmującej technikę, organizację pracy, warunki pracy, stosunki
społeczne i wpływ czynników związanych ze środowiskiem pracy,
dawaniu pierwszeństwa środkom ochrony zbiorowej przed środkami
ochrony indywidualnej, właściwym szkoleniu i informowaniu
pracowników o zagrożeniach oraz środkach i działaniach
zapobiegawczych w przedsiębiorstwie i na określonym stanowisku
pracy.

Definicje
 Zgodnie z definicjami zawartymi w dyrektywie 89/391/EWG i

wytycznymi Komisji Europejskiej zagrożeniem może być wszystko materiały, urządzenia, metody pracy lub stosowane praktyki — czyli
wszystko, co może spowodować wypadek lub chorobę.
 Natomiast ryzyko, to małe lub duże prawdopodobieństwo, że ktoś
może zostać poszkodowany w wyniku narażenia na zagrożenie.
 Z kolei ocena ryzyka zawodowego, jest to proces szacowania ryzyka,
jakie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynika z zagrożeń w
miejscu pracy. Polega na systematycznym badaniu wszelkich
aspektów pracy i analizie ewentualnych przyczyn urazów lub
uszkodzeń ciała, sposobów likwidacji zagrożeń, a jeżeli nie jest to
możliwe - środków zapobiegawczych lub ochronnych, które są lub
powinny zostać wprowadzone w celu kontrolowania ryzyka.

Ocena ryzyka w miejscu pracy
monitorowanie

Etap V

Etap IV

Podejmowanie
działań

Prewencja-planowanie
działań

Etap III

Etap II

Etap I

Przykłady rozwiązań
 Szwecja: podstawa prawna z 1974 roku, potem uaktualniona








1991 r. Działanie „SAM” (BHP), Komitet d.s. BHP
Dania- funkcjonuje ankieta dotycząca warunków pracy dla
wszystkich nauczycieli, pracodawca ponosi koszty ankiet,
Malta – managerowie i pracownicy uczestnicząc w
systematycznej ocenie ryzyka w miejscu pracy,
Estonia – dobra współpraca związków z władzami- organizacja
szkoleń wyjazdowych,
Szkocja – ministerstwo opracowało strategie przeciwdziałania
stresowi,
Holandia – komisja d.s. BHP –pracownicy oraz pracodawcy,
Irlandia – rejestracja wypadków- monitoring związkowy.

Przykład prawidłowych działań
Jakie pozytywne przykłady występują w naszych polskich
placówkach?
 Zastosowanie oceny ryzyka w miejscu pracy, Prewencja
oraz Rehabilitacja.
 Stosowanie konsultacji lub/i ekspertyz zewnętrznychinformacje (podniesienie poziomu wiedzy na ten temat),
ankiety, mediacje, psycholog, pracownik BHP.
 Zaangażowanie kadry zarządzającej szkołami jest
kluczowym elementem (kursy- treningi).
 Konsultacje ze związkami zawodowymi na wszystkich
etapach procesu oceny ryzyka (Dyrektywa)

Stresory

Polska
 Niska płaca (4),
 Nieprawidłowe

Europa
 Przepracowanie/ zbyt

zarządzanie/ brak wsparcia
ze strony dyrekcji (3,6),

 Naganne zachowanie
uczniów (3,4),

 Zły klimat/atmosfera w
szkole (3,3),

 Brak stabilizacji i
bezpieczeństwa
zawodowego (3,1)


duże obciążenie ilością
godzin (3,8),
Zbyt duże obciążenie
przydzielonymi
obowiązkami (3,6),
Wzrost liczby uczniów w
klasie (3,5),
Naganne zachowanie
uczniów (3,5),
Nieprawidłowe
zarządzanie szkołą/ brak
wsparcia ze strony
dyrekcji (3,3)

skutki

Polska
 Wypalenie zawodowe





(3,2),
Częste konflikty
interpersonalne (2,5),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,2),
Problemy z wysokim
ciśnieniem (2,2)

Europa
 Wypalenie zawodowe





(3,6),
Wysoka absencja
/zachorowalność (3,6),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,5),
Częste konflikty
interpersonalne (2,4),

DANE z EUROPY
 Stres to drugi najczęściej wymieniany problem

związany ze zdrowiem,
 Stres dotyka 1 na 4 pracowników w UE,
 Badania wskazują że około 50%- 60% dni
zwolnień chorobowych to te związane ze stresem,
 Koszt ekonomiczny stresu związanego z pracą
EU-15 wynosi około 20.000 milionów euro w 2002
roku.

Chcemy stale poprawiać warunki
pracy Polskich Nauczycieli

PROSI O KONTAKT W SPRAWIE STRESU W
MIEJSCU PRACY W SZKOLE
[email protected]

Dziękujemy za Wasze opinie i uwagi


Slide 4

EUROPEJSKI PROJEKT
‘STRES w Miejscu Pracy
Nauczyciela – w Szkole’

opracowanie Monika Kończyk
przedstawiciel międzynarodowy
SKOiW NSZZ Solidarność

GRUPA DORADCZA PROJEKTU 2008/2009
SKOiW NSZZ Solidarność -Monika Kończyk (Polska),
GEW – Anne Jenter (Niemcy) oraz Laraforbundet -Anders Eklund
(Szwecja)
Główne cele projektu:
 kontynuacja prac podjętych podczas poprzedniego projektu






2006-2007,
podjęcie działań dotyczących strategii wdrażania europejskiego
porozumienia oraz ETUCE Planu Działań,
analiza dokumentów dotyczących oceny ryzyka w miejscu pracy,
uwzględnienie zapisów autonomicznego porozumienia dotyczącego
stresu w miejscu pracy, w tym tzw. czynników stresogennych, podczas
negocjacji, porozumień z pracodawcami,
wypracowanie strategii i procedur, przez związki zawodowe,
dotyczących prewencji i radzenia sobie ze stresem w miejscu pracy- w
szkole.

Aspekt prawny
 Dyrektywa Rady 89/391/EEC 12 czerwca 1989r.(ogólne założenia

dotyczące zapobieganiu ryzyka w tym ochronę pracowników przed ryzykiem
psychosocjalnym) Dyrektywa Unijna podkreśla kluczową rolę oceny

ryzyka. Umożliwia ona pracodawcom podjęcie koniecznych działań w
celu zabezpieczenia zdrowia i bezpieczeństwa swoich pracowników
(prewencja, informacja oraz szkolenia, działania).

 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu 31
grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i
niepublicznych szkołach i placówkach.

 Kodeks Pracy

Art. 15.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne
i higieniczne warunki pracy.
Art. 226.
Ocena ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą.

Obowiązki pracodawcy
Zgodnie z dyrektywą 89/391/EWG ocena ryzyka musi być punktem
wyjścia do realizacji kompleksowego procesu zarządzania bhp, a
działania pracodawcy powinny polegać na unikaniu ryzyka i
zapobieganiu ryzyka u źródła, dostosowaniu pracy do pojedynczego
człowieka, szczególnie podczas projektowania stanowisk pracy i przy
wyborze wyposażenia pracowniczego oraz metod produkcji i metod
pracy, stosowaniu nowoczesnych rozwiązań technicznych,
zastępowaniu środków niebezpiecznych bezpiecznymi lub mniej
niebezpiecznymi, na prowadzeniu spójnej polityki zapobiegawczej
obejmującej technikę, organizację pracy, warunki pracy, stosunki
społeczne i wpływ czynników związanych ze środowiskiem pracy,
dawaniu pierwszeństwa środkom ochrony zbiorowej przed środkami
ochrony indywidualnej, właściwym szkoleniu i informowaniu
pracowników o zagrożeniach oraz środkach i działaniach
zapobiegawczych w przedsiębiorstwie i na określonym stanowisku
pracy.

Definicje
 Zgodnie z definicjami zawartymi w dyrektywie 89/391/EWG i

wytycznymi Komisji Europejskiej zagrożeniem może być wszystko materiały, urządzenia, metody pracy lub stosowane praktyki — czyli
wszystko, co może spowodować wypadek lub chorobę.
 Natomiast ryzyko, to małe lub duże prawdopodobieństwo, że ktoś
może zostać poszkodowany w wyniku narażenia na zagrożenie.
 Z kolei ocena ryzyka zawodowego, jest to proces szacowania ryzyka,
jakie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynika z zagrożeń w
miejscu pracy. Polega na systematycznym badaniu wszelkich
aspektów pracy i analizie ewentualnych przyczyn urazów lub
uszkodzeń ciała, sposobów likwidacji zagrożeń, a jeżeli nie jest to
możliwe - środków zapobiegawczych lub ochronnych, które są lub
powinny zostać wprowadzone w celu kontrolowania ryzyka.

Ocena ryzyka w miejscu pracy
monitorowanie

Etap V

Etap IV

Podejmowanie
działań

Prewencja-planowanie
działań

Etap III

Etap II

Etap I

Przykłady rozwiązań
 Szwecja: podstawa prawna z 1974 roku, potem uaktualniona








1991 r. Działanie „SAM” (BHP), Komitet d.s. BHP
Dania- funkcjonuje ankieta dotycząca warunków pracy dla
wszystkich nauczycieli, pracodawca ponosi koszty ankiet,
Malta – managerowie i pracownicy uczestnicząc w
systematycznej ocenie ryzyka w miejscu pracy,
Estonia – dobra współpraca związków z władzami- organizacja
szkoleń wyjazdowych,
Szkocja – ministerstwo opracowało strategie przeciwdziałania
stresowi,
Holandia – komisja d.s. BHP –pracownicy oraz pracodawcy,
Irlandia – rejestracja wypadków- monitoring związkowy.

Przykład prawidłowych działań
Jakie pozytywne przykłady występują w naszych polskich
placówkach?
 Zastosowanie oceny ryzyka w miejscu pracy, Prewencja
oraz Rehabilitacja.
 Stosowanie konsultacji lub/i ekspertyz zewnętrznychinformacje (podniesienie poziomu wiedzy na ten temat),
ankiety, mediacje, psycholog, pracownik BHP.
 Zaangażowanie kadry zarządzającej szkołami jest
kluczowym elementem (kursy- treningi).
 Konsultacje ze związkami zawodowymi na wszystkich
etapach procesu oceny ryzyka (Dyrektywa)

Stresory

Polska
 Niska płaca (4),
 Nieprawidłowe

Europa
 Przepracowanie/ zbyt

zarządzanie/ brak wsparcia
ze strony dyrekcji (3,6),

 Naganne zachowanie
uczniów (3,4),

 Zły klimat/atmosfera w
szkole (3,3),

 Brak stabilizacji i
bezpieczeństwa
zawodowego (3,1)


duże obciążenie ilością
godzin (3,8),
Zbyt duże obciążenie
przydzielonymi
obowiązkami (3,6),
Wzrost liczby uczniów w
klasie (3,5),
Naganne zachowanie
uczniów (3,5),
Nieprawidłowe
zarządzanie szkołą/ brak
wsparcia ze strony
dyrekcji (3,3)

skutki

Polska
 Wypalenie zawodowe





(3,2),
Częste konflikty
interpersonalne (2,5),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,2),
Problemy z wysokim
ciśnieniem (2,2)

Europa
 Wypalenie zawodowe





(3,6),
Wysoka absencja
/zachorowalność (3,6),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,5),
Częste konflikty
interpersonalne (2,4),

DANE z EUROPY
 Stres to drugi najczęściej wymieniany problem

związany ze zdrowiem,
 Stres dotyka 1 na 4 pracowników w UE,
 Badania wskazują że około 50%- 60% dni
zwolnień chorobowych to te związane ze stresem,
 Koszt ekonomiczny stresu związanego z pracą
EU-15 wynosi około 20.000 milionów euro w 2002
roku.

Chcemy stale poprawiać warunki
pracy Polskich Nauczycieli

PROSI O KONTAKT W SPRAWIE STRESU W
MIEJSCU PRACY W SZKOLE
[email protected]

Dziękujemy za Wasze opinie i uwagi


Slide 5

EUROPEJSKI PROJEKT
‘STRES w Miejscu Pracy
Nauczyciela – w Szkole’

opracowanie Monika Kończyk
przedstawiciel międzynarodowy
SKOiW NSZZ Solidarność

GRUPA DORADCZA PROJEKTU 2008/2009
SKOiW NSZZ Solidarność -Monika Kończyk (Polska),
GEW – Anne Jenter (Niemcy) oraz Laraforbundet -Anders Eklund
(Szwecja)
Główne cele projektu:
 kontynuacja prac podjętych podczas poprzedniego projektu






2006-2007,
podjęcie działań dotyczących strategii wdrażania europejskiego
porozumienia oraz ETUCE Planu Działań,
analiza dokumentów dotyczących oceny ryzyka w miejscu pracy,
uwzględnienie zapisów autonomicznego porozumienia dotyczącego
stresu w miejscu pracy, w tym tzw. czynników stresogennych, podczas
negocjacji, porozumień z pracodawcami,
wypracowanie strategii i procedur, przez związki zawodowe,
dotyczących prewencji i radzenia sobie ze stresem w miejscu pracy- w
szkole.

Aspekt prawny
 Dyrektywa Rady 89/391/EEC 12 czerwca 1989r.(ogólne założenia

dotyczące zapobieganiu ryzyka w tym ochronę pracowników przed ryzykiem
psychosocjalnym) Dyrektywa Unijna podkreśla kluczową rolę oceny

ryzyka. Umożliwia ona pracodawcom podjęcie koniecznych działań w
celu zabezpieczenia zdrowia i bezpieczeństwa swoich pracowników
(prewencja, informacja oraz szkolenia, działania).

 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu 31
grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i
niepublicznych szkołach i placówkach.

 Kodeks Pracy

Art. 15.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne
i higieniczne warunki pracy.
Art. 226.
Ocena ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą.

Obowiązki pracodawcy
Zgodnie z dyrektywą 89/391/EWG ocena ryzyka musi być punktem
wyjścia do realizacji kompleksowego procesu zarządzania bhp, a
działania pracodawcy powinny polegać na unikaniu ryzyka i
zapobieganiu ryzyka u źródła, dostosowaniu pracy do pojedynczego
człowieka, szczególnie podczas projektowania stanowisk pracy i przy
wyborze wyposażenia pracowniczego oraz metod produkcji i metod
pracy, stosowaniu nowoczesnych rozwiązań technicznych,
zastępowaniu środków niebezpiecznych bezpiecznymi lub mniej
niebezpiecznymi, na prowadzeniu spójnej polityki zapobiegawczej
obejmującej technikę, organizację pracy, warunki pracy, stosunki
społeczne i wpływ czynników związanych ze środowiskiem pracy,
dawaniu pierwszeństwa środkom ochrony zbiorowej przed środkami
ochrony indywidualnej, właściwym szkoleniu i informowaniu
pracowników o zagrożeniach oraz środkach i działaniach
zapobiegawczych w przedsiębiorstwie i na określonym stanowisku
pracy.

Definicje
 Zgodnie z definicjami zawartymi w dyrektywie 89/391/EWG i

wytycznymi Komisji Europejskiej zagrożeniem może być wszystko materiały, urządzenia, metody pracy lub stosowane praktyki — czyli
wszystko, co może spowodować wypadek lub chorobę.
 Natomiast ryzyko, to małe lub duże prawdopodobieństwo, że ktoś
może zostać poszkodowany w wyniku narażenia na zagrożenie.
 Z kolei ocena ryzyka zawodowego, jest to proces szacowania ryzyka,
jakie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynika z zagrożeń w
miejscu pracy. Polega na systematycznym badaniu wszelkich
aspektów pracy i analizie ewentualnych przyczyn urazów lub
uszkodzeń ciała, sposobów likwidacji zagrożeń, a jeżeli nie jest to
możliwe - środków zapobiegawczych lub ochronnych, które są lub
powinny zostać wprowadzone w celu kontrolowania ryzyka.

Ocena ryzyka w miejscu pracy
monitorowanie

Etap V

Etap IV

Podejmowanie
działań

Prewencja-planowanie
działań

Etap III

Etap II

Etap I

Przykłady rozwiązań
 Szwecja: podstawa prawna z 1974 roku, potem uaktualniona








1991 r. Działanie „SAM” (BHP), Komitet d.s. BHP
Dania- funkcjonuje ankieta dotycząca warunków pracy dla
wszystkich nauczycieli, pracodawca ponosi koszty ankiet,
Malta – managerowie i pracownicy uczestnicząc w
systematycznej ocenie ryzyka w miejscu pracy,
Estonia – dobra współpraca związków z władzami- organizacja
szkoleń wyjazdowych,
Szkocja – ministerstwo opracowało strategie przeciwdziałania
stresowi,
Holandia – komisja d.s. BHP –pracownicy oraz pracodawcy,
Irlandia – rejestracja wypadków- monitoring związkowy.

Przykład prawidłowych działań
Jakie pozytywne przykłady występują w naszych polskich
placówkach?
 Zastosowanie oceny ryzyka w miejscu pracy, Prewencja
oraz Rehabilitacja.
 Stosowanie konsultacji lub/i ekspertyz zewnętrznychinformacje (podniesienie poziomu wiedzy na ten temat),
ankiety, mediacje, psycholog, pracownik BHP.
 Zaangażowanie kadry zarządzającej szkołami jest
kluczowym elementem (kursy- treningi).
 Konsultacje ze związkami zawodowymi na wszystkich
etapach procesu oceny ryzyka (Dyrektywa)

Stresory

Polska
 Niska płaca (4),
 Nieprawidłowe

Europa
 Przepracowanie/ zbyt

zarządzanie/ brak wsparcia
ze strony dyrekcji (3,6),

 Naganne zachowanie
uczniów (3,4),

 Zły klimat/atmosfera w
szkole (3,3),

 Brak stabilizacji i
bezpieczeństwa
zawodowego (3,1)


duże obciążenie ilością
godzin (3,8),
Zbyt duże obciążenie
przydzielonymi
obowiązkami (3,6),
Wzrost liczby uczniów w
klasie (3,5),
Naganne zachowanie
uczniów (3,5),
Nieprawidłowe
zarządzanie szkołą/ brak
wsparcia ze strony
dyrekcji (3,3)

skutki

Polska
 Wypalenie zawodowe





(3,2),
Częste konflikty
interpersonalne (2,5),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,2),
Problemy z wysokim
ciśnieniem (2,2)

Europa
 Wypalenie zawodowe





(3,6),
Wysoka absencja
/zachorowalność (3,6),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,5),
Częste konflikty
interpersonalne (2,4),

DANE z EUROPY
 Stres to drugi najczęściej wymieniany problem

związany ze zdrowiem,
 Stres dotyka 1 na 4 pracowników w UE,
 Badania wskazują że około 50%- 60% dni
zwolnień chorobowych to te związane ze stresem,
 Koszt ekonomiczny stresu związanego z pracą
EU-15 wynosi około 20.000 milionów euro w 2002
roku.

Chcemy stale poprawiać warunki
pracy Polskich Nauczycieli

PROSI O KONTAKT W SPRAWIE STRESU W
MIEJSCU PRACY W SZKOLE
[email protected]

Dziękujemy za Wasze opinie i uwagi


Slide 6

EUROPEJSKI PROJEKT
‘STRES w Miejscu Pracy
Nauczyciela – w Szkole’

opracowanie Monika Kończyk
przedstawiciel międzynarodowy
SKOiW NSZZ Solidarność

GRUPA DORADCZA PROJEKTU 2008/2009
SKOiW NSZZ Solidarność -Monika Kończyk (Polska),
GEW – Anne Jenter (Niemcy) oraz Laraforbundet -Anders Eklund
(Szwecja)
Główne cele projektu:
 kontynuacja prac podjętych podczas poprzedniego projektu






2006-2007,
podjęcie działań dotyczących strategii wdrażania europejskiego
porozumienia oraz ETUCE Planu Działań,
analiza dokumentów dotyczących oceny ryzyka w miejscu pracy,
uwzględnienie zapisów autonomicznego porozumienia dotyczącego
stresu w miejscu pracy, w tym tzw. czynników stresogennych, podczas
negocjacji, porozumień z pracodawcami,
wypracowanie strategii i procedur, przez związki zawodowe,
dotyczących prewencji i radzenia sobie ze stresem w miejscu pracy- w
szkole.

Aspekt prawny
 Dyrektywa Rady 89/391/EEC 12 czerwca 1989r.(ogólne założenia

dotyczące zapobieganiu ryzyka w tym ochronę pracowników przed ryzykiem
psychosocjalnym) Dyrektywa Unijna podkreśla kluczową rolę oceny

ryzyka. Umożliwia ona pracodawcom podjęcie koniecznych działań w
celu zabezpieczenia zdrowia i bezpieczeństwa swoich pracowników
(prewencja, informacja oraz szkolenia, działania).

 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu 31
grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i
niepublicznych szkołach i placówkach.

 Kodeks Pracy

Art. 15.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne
i higieniczne warunki pracy.
Art. 226.
Ocena ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą.

Obowiązki pracodawcy
Zgodnie z dyrektywą 89/391/EWG ocena ryzyka musi być punktem
wyjścia do realizacji kompleksowego procesu zarządzania bhp, a
działania pracodawcy powinny polegać na unikaniu ryzyka i
zapobieganiu ryzyka u źródła, dostosowaniu pracy do pojedynczego
człowieka, szczególnie podczas projektowania stanowisk pracy i przy
wyborze wyposażenia pracowniczego oraz metod produkcji i metod
pracy, stosowaniu nowoczesnych rozwiązań technicznych,
zastępowaniu środków niebezpiecznych bezpiecznymi lub mniej
niebezpiecznymi, na prowadzeniu spójnej polityki zapobiegawczej
obejmującej technikę, organizację pracy, warunki pracy, stosunki
społeczne i wpływ czynników związanych ze środowiskiem pracy,
dawaniu pierwszeństwa środkom ochrony zbiorowej przed środkami
ochrony indywidualnej, właściwym szkoleniu i informowaniu
pracowników o zagrożeniach oraz środkach i działaniach
zapobiegawczych w przedsiębiorstwie i na określonym stanowisku
pracy.

Definicje
 Zgodnie z definicjami zawartymi w dyrektywie 89/391/EWG i

wytycznymi Komisji Europejskiej zagrożeniem może być wszystko materiały, urządzenia, metody pracy lub stosowane praktyki — czyli
wszystko, co może spowodować wypadek lub chorobę.
 Natomiast ryzyko, to małe lub duże prawdopodobieństwo, że ktoś
może zostać poszkodowany w wyniku narażenia na zagrożenie.
 Z kolei ocena ryzyka zawodowego, jest to proces szacowania ryzyka,
jakie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynika z zagrożeń w
miejscu pracy. Polega na systematycznym badaniu wszelkich
aspektów pracy i analizie ewentualnych przyczyn urazów lub
uszkodzeń ciała, sposobów likwidacji zagrożeń, a jeżeli nie jest to
możliwe - środków zapobiegawczych lub ochronnych, które są lub
powinny zostać wprowadzone w celu kontrolowania ryzyka.

Ocena ryzyka w miejscu pracy
monitorowanie

Etap V

Etap IV

Podejmowanie
działań

Prewencja-planowanie
działań

Etap III

Etap II

Etap I

Przykłady rozwiązań
 Szwecja: podstawa prawna z 1974 roku, potem uaktualniona








1991 r. Działanie „SAM” (BHP), Komitet d.s. BHP
Dania- funkcjonuje ankieta dotycząca warunków pracy dla
wszystkich nauczycieli, pracodawca ponosi koszty ankiet,
Malta – managerowie i pracownicy uczestnicząc w
systematycznej ocenie ryzyka w miejscu pracy,
Estonia – dobra współpraca związków z władzami- organizacja
szkoleń wyjazdowych,
Szkocja – ministerstwo opracowało strategie przeciwdziałania
stresowi,
Holandia – komisja d.s. BHP –pracownicy oraz pracodawcy,
Irlandia – rejestracja wypadków- monitoring związkowy.

Przykład prawidłowych działań
Jakie pozytywne przykłady występują w naszych polskich
placówkach?
 Zastosowanie oceny ryzyka w miejscu pracy, Prewencja
oraz Rehabilitacja.
 Stosowanie konsultacji lub/i ekspertyz zewnętrznychinformacje (podniesienie poziomu wiedzy na ten temat),
ankiety, mediacje, psycholog, pracownik BHP.
 Zaangażowanie kadry zarządzającej szkołami jest
kluczowym elementem (kursy- treningi).
 Konsultacje ze związkami zawodowymi na wszystkich
etapach procesu oceny ryzyka (Dyrektywa)

Stresory

Polska
 Niska płaca (4),
 Nieprawidłowe

Europa
 Przepracowanie/ zbyt

zarządzanie/ brak wsparcia
ze strony dyrekcji (3,6),

 Naganne zachowanie
uczniów (3,4),

 Zły klimat/atmosfera w
szkole (3,3),

 Brak stabilizacji i
bezpieczeństwa
zawodowego (3,1)


duże obciążenie ilością
godzin (3,8),
Zbyt duże obciążenie
przydzielonymi
obowiązkami (3,6),
Wzrost liczby uczniów w
klasie (3,5),
Naganne zachowanie
uczniów (3,5),
Nieprawidłowe
zarządzanie szkołą/ brak
wsparcia ze strony
dyrekcji (3,3)

skutki

Polska
 Wypalenie zawodowe





(3,2),
Częste konflikty
interpersonalne (2,5),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,2),
Problemy z wysokim
ciśnieniem (2,2)

Europa
 Wypalenie zawodowe





(3,6),
Wysoka absencja
/zachorowalność (3,6),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,5),
Częste konflikty
interpersonalne (2,4),

DANE z EUROPY
 Stres to drugi najczęściej wymieniany problem

związany ze zdrowiem,
 Stres dotyka 1 na 4 pracowników w UE,
 Badania wskazują że około 50%- 60% dni
zwolnień chorobowych to te związane ze stresem,
 Koszt ekonomiczny stresu związanego z pracą
EU-15 wynosi około 20.000 milionów euro w 2002
roku.

Chcemy stale poprawiać warunki
pracy Polskich Nauczycieli

PROSI O KONTAKT W SPRAWIE STRESU W
MIEJSCU PRACY W SZKOLE
[email protected]

Dziękujemy za Wasze opinie i uwagi


Slide 7

EUROPEJSKI PROJEKT
‘STRES w Miejscu Pracy
Nauczyciela – w Szkole’

opracowanie Monika Kończyk
przedstawiciel międzynarodowy
SKOiW NSZZ Solidarność

GRUPA DORADCZA PROJEKTU 2008/2009
SKOiW NSZZ Solidarność -Monika Kończyk (Polska),
GEW – Anne Jenter (Niemcy) oraz Laraforbundet -Anders Eklund
(Szwecja)
Główne cele projektu:
 kontynuacja prac podjętych podczas poprzedniego projektu






2006-2007,
podjęcie działań dotyczących strategii wdrażania europejskiego
porozumienia oraz ETUCE Planu Działań,
analiza dokumentów dotyczących oceny ryzyka w miejscu pracy,
uwzględnienie zapisów autonomicznego porozumienia dotyczącego
stresu w miejscu pracy, w tym tzw. czynników stresogennych, podczas
negocjacji, porozumień z pracodawcami,
wypracowanie strategii i procedur, przez związki zawodowe,
dotyczących prewencji i radzenia sobie ze stresem w miejscu pracy- w
szkole.

Aspekt prawny
 Dyrektywa Rady 89/391/EEC 12 czerwca 1989r.(ogólne założenia

dotyczące zapobieganiu ryzyka w tym ochronę pracowników przed ryzykiem
psychosocjalnym) Dyrektywa Unijna podkreśla kluczową rolę oceny

ryzyka. Umożliwia ona pracodawcom podjęcie koniecznych działań w
celu zabezpieczenia zdrowia i bezpieczeństwa swoich pracowników
(prewencja, informacja oraz szkolenia, działania).

 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu 31
grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i
niepublicznych szkołach i placówkach.

 Kodeks Pracy

Art. 15.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne
i higieniczne warunki pracy.
Art. 226.
Ocena ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą.

Obowiązki pracodawcy
Zgodnie z dyrektywą 89/391/EWG ocena ryzyka musi być punktem
wyjścia do realizacji kompleksowego procesu zarządzania bhp, a
działania pracodawcy powinny polegać na unikaniu ryzyka i
zapobieganiu ryzyka u źródła, dostosowaniu pracy do pojedynczego
człowieka, szczególnie podczas projektowania stanowisk pracy i przy
wyborze wyposażenia pracowniczego oraz metod produkcji i metod
pracy, stosowaniu nowoczesnych rozwiązań technicznych,
zastępowaniu środków niebezpiecznych bezpiecznymi lub mniej
niebezpiecznymi, na prowadzeniu spójnej polityki zapobiegawczej
obejmującej technikę, organizację pracy, warunki pracy, stosunki
społeczne i wpływ czynników związanych ze środowiskiem pracy,
dawaniu pierwszeństwa środkom ochrony zbiorowej przed środkami
ochrony indywidualnej, właściwym szkoleniu i informowaniu
pracowników o zagrożeniach oraz środkach i działaniach
zapobiegawczych w przedsiębiorstwie i na określonym stanowisku
pracy.

Definicje
 Zgodnie z definicjami zawartymi w dyrektywie 89/391/EWG i

wytycznymi Komisji Europejskiej zagrożeniem może być wszystko materiały, urządzenia, metody pracy lub stosowane praktyki — czyli
wszystko, co może spowodować wypadek lub chorobę.
 Natomiast ryzyko, to małe lub duże prawdopodobieństwo, że ktoś
może zostać poszkodowany w wyniku narażenia na zagrożenie.
 Z kolei ocena ryzyka zawodowego, jest to proces szacowania ryzyka,
jakie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynika z zagrożeń w
miejscu pracy. Polega na systematycznym badaniu wszelkich
aspektów pracy i analizie ewentualnych przyczyn urazów lub
uszkodzeń ciała, sposobów likwidacji zagrożeń, a jeżeli nie jest to
możliwe - środków zapobiegawczych lub ochronnych, które są lub
powinny zostać wprowadzone w celu kontrolowania ryzyka.

Ocena ryzyka w miejscu pracy
monitorowanie

Etap V

Etap IV

Podejmowanie
działań

Prewencja-planowanie
działań

Etap III

Etap II

Etap I

Przykłady rozwiązań
 Szwecja: podstawa prawna z 1974 roku, potem uaktualniona








1991 r. Działanie „SAM” (BHP), Komitet d.s. BHP
Dania- funkcjonuje ankieta dotycząca warunków pracy dla
wszystkich nauczycieli, pracodawca ponosi koszty ankiet,
Malta – managerowie i pracownicy uczestnicząc w
systematycznej ocenie ryzyka w miejscu pracy,
Estonia – dobra współpraca związków z władzami- organizacja
szkoleń wyjazdowych,
Szkocja – ministerstwo opracowało strategie przeciwdziałania
stresowi,
Holandia – komisja d.s. BHP –pracownicy oraz pracodawcy,
Irlandia – rejestracja wypadków- monitoring związkowy.

Przykład prawidłowych działań
Jakie pozytywne przykłady występują w naszych polskich
placówkach?
 Zastosowanie oceny ryzyka w miejscu pracy, Prewencja
oraz Rehabilitacja.
 Stosowanie konsultacji lub/i ekspertyz zewnętrznychinformacje (podniesienie poziomu wiedzy na ten temat),
ankiety, mediacje, psycholog, pracownik BHP.
 Zaangażowanie kadry zarządzającej szkołami jest
kluczowym elementem (kursy- treningi).
 Konsultacje ze związkami zawodowymi na wszystkich
etapach procesu oceny ryzyka (Dyrektywa)

Stresory

Polska
 Niska płaca (4),
 Nieprawidłowe

Europa
 Przepracowanie/ zbyt

zarządzanie/ brak wsparcia
ze strony dyrekcji (3,6),

 Naganne zachowanie
uczniów (3,4),

 Zły klimat/atmosfera w
szkole (3,3),

 Brak stabilizacji i
bezpieczeństwa
zawodowego (3,1)


duże obciążenie ilością
godzin (3,8),
Zbyt duże obciążenie
przydzielonymi
obowiązkami (3,6),
Wzrost liczby uczniów w
klasie (3,5),
Naganne zachowanie
uczniów (3,5),
Nieprawidłowe
zarządzanie szkołą/ brak
wsparcia ze strony
dyrekcji (3,3)

skutki

Polska
 Wypalenie zawodowe





(3,2),
Częste konflikty
interpersonalne (2,5),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,2),
Problemy z wysokim
ciśnieniem (2,2)

Europa
 Wypalenie zawodowe





(3,6),
Wysoka absencja
/zachorowalność (3,6),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,5),
Częste konflikty
interpersonalne (2,4),

DANE z EUROPY
 Stres to drugi najczęściej wymieniany problem

związany ze zdrowiem,
 Stres dotyka 1 na 4 pracowników w UE,
 Badania wskazują że około 50%- 60% dni
zwolnień chorobowych to te związane ze stresem,
 Koszt ekonomiczny stresu związanego z pracą
EU-15 wynosi około 20.000 milionów euro w 2002
roku.

Chcemy stale poprawiać warunki
pracy Polskich Nauczycieli

PROSI O KONTAKT W SPRAWIE STRESU W
MIEJSCU PRACY W SZKOLE
[email protected]

Dziękujemy za Wasze opinie i uwagi


Slide 8

EUROPEJSKI PROJEKT
‘STRES w Miejscu Pracy
Nauczyciela – w Szkole’

opracowanie Monika Kończyk
przedstawiciel międzynarodowy
SKOiW NSZZ Solidarność

GRUPA DORADCZA PROJEKTU 2008/2009
SKOiW NSZZ Solidarność -Monika Kończyk (Polska),
GEW – Anne Jenter (Niemcy) oraz Laraforbundet -Anders Eklund
(Szwecja)
Główne cele projektu:
 kontynuacja prac podjętych podczas poprzedniego projektu






2006-2007,
podjęcie działań dotyczących strategii wdrażania europejskiego
porozumienia oraz ETUCE Planu Działań,
analiza dokumentów dotyczących oceny ryzyka w miejscu pracy,
uwzględnienie zapisów autonomicznego porozumienia dotyczącego
stresu w miejscu pracy, w tym tzw. czynników stresogennych, podczas
negocjacji, porozumień z pracodawcami,
wypracowanie strategii i procedur, przez związki zawodowe,
dotyczących prewencji i radzenia sobie ze stresem w miejscu pracy- w
szkole.

Aspekt prawny
 Dyrektywa Rady 89/391/EEC 12 czerwca 1989r.(ogólne założenia

dotyczące zapobieganiu ryzyka w tym ochronę pracowników przed ryzykiem
psychosocjalnym) Dyrektywa Unijna podkreśla kluczową rolę oceny

ryzyka. Umożliwia ona pracodawcom podjęcie koniecznych działań w
celu zabezpieczenia zdrowia i bezpieczeństwa swoich pracowników
(prewencja, informacja oraz szkolenia, działania).

 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu 31
grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i
niepublicznych szkołach i placówkach.

 Kodeks Pracy

Art. 15.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne
i higieniczne warunki pracy.
Art. 226.
Ocena ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą.

Obowiązki pracodawcy
Zgodnie z dyrektywą 89/391/EWG ocena ryzyka musi być punktem
wyjścia do realizacji kompleksowego procesu zarządzania bhp, a
działania pracodawcy powinny polegać na unikaniu ryzyka i
zapobieganiu ryzyka u źródła, dostosowaniu pracy do pojedynczego
człowieka, szczególnie podczas projektowania stanowisk pracy i przy
wyborze wyposażenia pracowniczego oraz metod produkcji i metod
pracy, stosowaniu nowoczesnych rozwiązań technicznych,
zastępowaniu środków niebezpiecznych bezpiecznymi lub mniej
niebezpiecznymi, na prowadzeniu spójnej polityki zapobiegawczej
obejmującej technikę, organizację pracy, warunki pracy, stosunki
społeczne i wpływ czynników związanych ze środowiskiem pracy,
dawaniu pierwszeństwa środkom ochrony zbiorowej przed środkami
ochrony indywidualnej, właściwym szkoleniu i informowaniu
pracowników o zagrożeniach oraz środkach i działaniach
zapobiegawczych w przedsiębiorstwie i na określonym stanowisku
pracy.

Definicje
 Zgodnie z definicjami zawartymi w dyrektywie 89/391/EWG i

wytycznymi Komisji Europejskiej zagrożeniem może być wszystko materiały, urządzenia, metody pracy lub stosowane praktyki — czyli
wszystko, co może spowodować wypadek lub chorobę.
 Natomiast ryzyko, to małe lub duże prawdopodobieństwo, że ktoś
może zostać poszkodowany w wyniku narażenia na zagrożenie.
 Z kolei ocena ryzyka zawodowego, jest to proces szacowania ryzyka,
jakie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynika z zagrożeń w
miejscu pracy. Polega na systematycznym badaniu wszelkich
aspektów pracy i analizie ewentualnych przyczyn urazów lub
uszkodzeń ciała, sposobów likwidacji zagrożeń, a jeżeli nie jest to
możliwe - środków zapobiegawczych lub ochronnych, które są lub
powinny zostać wprowadzone w celu kontrolowania ryzyka.

Ocena ryzyka w miejscu pracy
monitorowanie

Etap V

Etap IV

Podejmowanie
działań

Prewencja-planowanie
działań

Etap III

Etap II

Etap I

Przykłady rozwiązań
 Szwecja: podstawa prawna z 1974 roku, potem uaktualniona








1991 r. Działanie „SAM” (BHP), Komitet d.s. BHP
Dania- funkcjonuje ankieta dotycząca warunków pracy dla
wszystkich nauczycieli, pracodawca ponosi koszty ankiet,
Malta – managerowie i pracownicy uczestnicząc w
systematycznej ocenie ryzyka w miejscu pracy,
Estonia – dobra współpraca związków z władzami- organizacja
szkoleń wyjazdowych,
Szkocja – ministerstwo opracowało strategie przeciwdziałania
stresowi,
Holandia – komisja d.s. BHP –pracownicy oraz pracodawcy,
Irlandia – rejestracja wypadków- monitoring związkowy.

Przykład prawidłowych działań
Jakie pozytywne przykłady występują w naszych polskich
placówkach?
 Zastosowanie oceny ryzyka w miejscu pracy, Prewencja
oraz Rehabilitacja.
 Stosowanie konsultacji lub/i ekspertyz zewnętrznychinformacje (podniesienie poziomu wiedzy na ten temat),
ankiety, mediacje, psycholog, pracownik BHP.
 Zaangażowanie kadry zarządzającej szkołami jest
kluczowym elementem (kursy- treningi).
 Konsultacje ze związkami zawodowymi na wszystkich
etapach procesu oceny ryzyka (Dyrektywa)

Stresory

Polska
 Niska płaca (4),
 Nieprawidłowe

Europa
 Przepracowanie/ zbyt

zarządzanie/ brak wsparcia
ze strony dyrekcji (3,6),

 Naganne zachowanie
uczniów (3,4),

 Zły klimat/atmosfera w
szkole (3,3),

 Brak stabilizacji i
bezpieczeństwa
zawodowego (3,1)


duże obciążenie ilością
godzin (3,8),
Zbyt duże obciążenie
przydzielonymi
obowiązkami (3,6),
Wzrost liczby uczniów w
klasie (3,5),
Naganne zachowanie
uczniów (3,5),
Nieprawidłowe
zarządzanie szkołą/ brak
wsparcia ze strony
dyrekcji (3,3)

skutki

Polska
 Wypalenie zawodowe





(3,2),
Częste konflikty
interpersonalne (2,5),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,2),
Problemy z wysokim
ciśnieniem (2,2)

Europa
 Wypalenie zawodowe





(3,6),
Wysoka absencja
/zachorowalność (3,6),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,5),
Częste konflikty
interpersonalne (2,4),

DANE z EUROPY
 Stres to drugi najczęściej wymieniany problem

związany ze zdrowiem,
 Stres dotyka 1 na 4 pracowników w UE,
 Badania wskazują że około 50%- 60% dni
zwolnień chorobowych to te związane ze stresem,
 Koszt ekonomiczny stresu związanego z pracą
EU-15 wynosi około 20.000 milionów euro w 2002
roku.

Chcemy stale poprawiać warunki
pracy Polskich Nauczycieli

PROSI O KONTAKT W SPRAWIE STRESU W
MIEJSCU PRACY W SZKOLE
[email protected]

Dziękujemy za Wasze opinie i uwagi


Slide 9

EUROPEJSKI PROJEKT
‘STRES w Miejscu Pracy
Nauczyciela – w Szkole’

opracowanie Monika Kończyk
przedstawiciel międzynarodowy
SKOiW NSZZ Solidarność

GRUPA DORADCZA PROJEKTU 2008/2009
SKOiW NSZZ Solidarność -Monika Kończyk (Polska),
GEW – Anne Jenter (Niemcy) oraz Laraforbundet -Anders Eklund
(Szwecja)
Główne cele projektu:
 kontynuacja prac podjętych podczas poprzedniego projektu






2006-2007,
podjęcie działań dotyczących strategii wdrażania europejskiego
porozumienia oraz ETUCE Planu Działań,
analiza dokumentów dotyczących oceny ryzyka w miejscu pracy,
uwzględnienie zapisów autonomicznego porozumienia dotyczącego
stresu w miejscu pracy, w tym tzw. czynników stresogennych, podczas
negocjacji, porozumień z pracodawcami,
wypracowanie strategii i procedur, przez związki zawodowe,
dotyczących prewencji i radzenia sobie ze stresem w miejscu pracy- w
szkole.

Aspekt prawny
 Dyrektywa Rady 89/391/EEC 12 czerwca 1989r.(ogólne założenia

dotyczące zapobieganiu ryzyka w tym ochronę pracowników przed ryzykiem
psychosocjalnym) Dyrektywa Unijna podkreśla kluczową rolę oceny

ryzyka. Umożliwia ona pracodawcom podjęcie koniecznych działań w
celu zabezpieczenia zdrowia i bezpieczeństwa swoich pracowników
(prewencja, informacja oraz szkolenia, działania).

 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu 31
grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i
niepublicznych szkołach i placówkach.

 Kodeks Pracy

Art. 15.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne
i higieniczne warunki pracy.
Art. 226.
Ocena ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą.

Obowiązki pracodawcy
Zgodnie z dyrektywą 89/391/EWG ocena ryzyka musi być punktem
wyjścia do realizacji kompleksowego procesu zarządzania bhp, a
działania pracodawcy powinny polegać na unikaniu ryzyka i
zapobieganiu ryzyka u źródła, dostosowaniu pracy do pojedynczego
człowieka, szczególnie podczas projektowania stanowisk pracy i przy
wyborze wyposażenia pracowniczego oraz metod produkcji i metod
pracy, stosowaniu nowoczesnych rozwiązań technicznych,
zastępowaniu środków niebezpiecznych bezpiecznymi lub mniej
niebezpiecznymi, na prowadzeniu spójnej polityki zapobiegawczej
obejmującej technikę, organizację pracy, warunki pracy, stosunki
społeczne i wpływ czynników związanych ze środowiskiem pracy,
dawaniu pierwszeństwa środkom ochrony zbiorowej przed środkami
ochrony indywidualnej, właściwym szkoleniu i informowaniu
pracowników o zagrożeniach oraz środkach i działaniach
zapobiegawczych w przedsiębiorstwie i na określonym stanowisku
pracy.

Definicje
 Zgodnie z definicjami zawartymi w dyrektywie 89/391/EWG i

wytycznymi Komisji Europejskiej zagrożeniem może być wszystko materiały, urządzenia, metody pracy lub stosowane praktyki — czyli
wszystko, co może spowodować wypadek lub chorobę.
 Natomiast ryzyko, to małe lub duże prawdopodobieństwo, że ktoś
może zostać poszkodowany w wyniku narażenia na zagrożenie.
 Z kolei ocena ryzyka zawodowego, jest to proces szacowania ryzyka,
jakie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynika z zagrożeń w
miejscu pracy. Polega na systematycznym badaniu wszelkich
aspektów pracy i analizie ewentualnych przyczyn urazów lub
uszkodzeń ciała, sposobów likwidacji zagrożeń, a jeżeli nie jest to
możliwe - środków zapobiegawczych lub ochronnych, które są lub
powinny zostać wprowadzone w celu kontrolowania ryzyka.

Ocena ryzyka w miejscu pracy
monitorowanie

Etap V

Etap IV

Podejmowanie
działań

Prewencja-planowanie
działań

Etap III

Etap II

Etap I

Przykłady rozwiązań
 Szwecja: podstawa prawna z 1974 roku, potem uaktualniona








1991 r. Działanie „SAM” (BHP), Komitet d.s. BHP
Dania- funkcjonuje ankieta dotycząca warunków pracy dla
wszystkich nauczycieli, pracodawca ponosi koszty ankiet,
Malta – managerowie i pracownicy uczestnicząc w
systematycznej ocenie ryzyka w miejscu pracy,
Estonia – dobra współpraca związków z władzami- organizacja
szkoleń wyjazdowych,
Szkocja – ministerstwo opracowało strategie przeciwdziałania
stresowi,
Holandia – komisja d.s. BHP –pracownicy oraz pracodawcy,
Irlandia – rejestracja wypadków- monitoring związkowy.

Przykład prawidłowych działań
Jakie pozytywne przykłady występują w naszych polskich
placówkach?
 Zastosowanie oceny ryzyka w miejscu pracy, Prewencja
oraz Rehabilitacja.
 Stosowanie konsultacji lub/i ekspertyz zewnętrznychinformacje (podniesienie poziomu wiedzy na ten temat),
ankiety, mediacje, psycholog, pracownik BHP.
 Zaangażowanie kadry zarządzającej szkołami jest
kluczowym elementem (kursy- treningi).
 Konsultacje ze związkami zawodowymi na wszystkich
etapach procesu oceny ryzyka (Dyrektywa)

Stresory

Polska
 Niska płaca (4),
 Nieprawidłowe

Europa
 Przepracowanie/ zbyt

zarządzanie/ brak wsparcia
ze strony dyrekcji (3,6),

 Naganne zachowanie
uczniów (3,4),

 Zły klimat/atmosfera w
szkole (3,3),

 Brak stabilizacji i
bezpieczeństwa
zawodowego (3,1)


duże obciążenie ilością
godzin (3,8),
Zbyt duże obciążenie
przydzielonymi
obowiązkami (3,6),
Wzrost liczby uczniów w
klasie (3,5),
Naganne zachowanie
uczniów (3,5),
Nieprawidłowe
zarządzanie szkołą/ brak
wsparcia ze strony
dyrekcji (3,3)

skutki

Polska
 Wypalenie zawodowe





(3,2),
Częste konflikty
interpersonalne (2,5),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,2),
Problemy z wysokim
ciśnieniem (2,2)

Europa
 Wypalenie zawodowe





(3,6),
Wysoka absencja
/zachorowalność (3,6),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,5),
Częste konflikty
interpersonalne (2,4),

DANE z EUROPY
 Stres to drugi najczęściej wymieniany problem

związany ze zdrowiem,
 Stres dotyka 1 na 4 pracowników w UE,
 Badania wskazują że około 50%- 60% dni
zwolnień chorobowych to te związane ze stresem,
 Koszt ekonomiczny stresu związanego z pracą
EU-15 wynosi około 20.000 milionów euro w 2002
roku.

Chcemy stale poprawiać warunki
pracy Polskich Nauczycieli

PROSI O KONTAKT W SPRAWIE STRESU W
MIEJSCU PRACY W SZKOLE
[email protected]

Dziękujemy za Wasze opinie i uwagi


Slide 10

EUROPEJSKI PROJEKT
‘STRES w Miejscu Pracy
Nauczyciela – w Szkole’

opracowanie Monika Kończyk
przedstawiciel międzynarodowy
SKOiW NSZZ Solidarność

GRUPA DORADCZA PROJEKTU 2008/2009
SKOiW NSZZ Solidarność -Monika Kończyk (Polska),
GEW – Anne Jenter (Niemcy) oraz Laraforbundet -Anders Eklund
(Szwecja)
Główne cele projektu:
 kontynuacja prac podjętych podczas poprzedniego projektu






2006-2007,
podjęcie działań dotyczących strategii wdrażania europejskiego
porozumienia oraz ETUCE Planu Działań,
analiza dokumentów dotyczących oceny ryzyka w miejscu pracy,
uwzględnienie zapisów autonomicznego porozumienia dotyczącego
stresu w miejscu pracy, w tym tzw. czynników stresogennych, podczas
negocjacji, porozumień z pracodawcami,
wypracowanie strategii i procedur, przez związki zawodowe,
dotyczących prewencji i radzenia sobie ze stresem w miejscu pracy- w
szkole.

Aspekt prawny
 Dyrektywa Rady 89/391/EEC 12 czerwca 1989r.(ogólne założenia

dotyczące zapobieganiu ryzyka w tym ochronę pracowników przed ryzykiem
psychosocjalnym) Dyrektywa Unijna podkreśla kluczową rolę oceny

ryzyka. Umożliwia ona pracodawcom podjęcie koniecznych działań w
celu zabezpieczenia zdrowia i bezpieczeństwa swoich pracowników
(prewencja, informacja oraz szkolenia, działania).

 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu 31
grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i
niepublicznych szkołach i placówkach.

 Kodeks Pracy

Art. 15.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne
i higieniczne warunki pracy.
Art. 226.
Ocena ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą.

Obowiązki pracodawcy
Zgodnie z dyrektywą 89/391/EWG ocena ryzyka musi być punktem
wyjścia do realizacji kompleksowego procesu zarządzania bhp, a
działania pracodawcy powinny polegać na unikaniu ryzyka i
zapobieganiu ryzyka u źródła, dostosowaniu pracy do pojedynczego
człowieka, szczególnie podczas projektowania stanowisk pracy i przy
wyborze wyposażenia pracowniczego oraz metod produkcji i metod
pracy, stosowaniu nowoczesnych rozwiązań technicznych,
zastępowaniu środków niebezpiecznych bezpiecznymi lub mniej
niebezpiecznymi, na prowadzeniu spójnej polityki zapobiegawczej
obejmującej technikę, organizację pracy, warunki pracy, stosunki
społeczne i wpływ czynników związanych ze środowiskiem pracy,
dawaniu pierwszeństwa środkom ochrony zbiorowej przed środkami
ochrony indywidualnej, właściwym szkoleniu i informowaniu
pracowników o zagrożeniach oraz środkach i działaniach
zapobiegawczych w przedsiębiorstwie i na określonym stanowisku
pracy.

Definicje
 Zgodnie z definicjami zawartymi w dyrektywie 89/391/EWG i

wytycznymi Komisji Europejskiej zagrożeniem może być wszystko materiały, urządzenia, metody pracy lub stosowane praktyki — czyli
wszystko, co może spowodować wypadek lub chorobę.
 Natomiast ryzyko, to małe lub duże prawdopodobieństwo, że ktoś
może zostać poszkodowany w wyniku narażenia na zagrożenie.
 Z kolei ocena ryzyka zawodowego, jest to proces szacowania ryzyka,
jakie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynika z zagrożeń w
miejscu pracy. Polega na systematycznym badaniu wszelkich
aspektów pracy i analizie ewentualnych przyczyn urazów lub
uszkodzeń ciała, sposobów likwidacji zagrożeń, a jeżeli nie jest to
możliwe - środków zapobiegawczych lub ochronnych, które są lub
powinny zostać wprowadzone w celu kontrolowania ryzyka.

Ocena ryzyka w miejscu pracy
monitorowanie

Etap V

Etap IV

Podejmowanie
działań

Prewencja-planowanie
działań

Etap III

Etap II

Etap I

Przykłady rozwiązań
 Szwecja: podstawa prawna z 1974 roku, potem uaktualniona








1991 r. Działanie „SAM” (BHP), Komitet d.s. BHP
Dania- funkcjonuje ankieta dotycząca warunków pracy dla
wszystkich nauczycieli, pracodawca ponosi koszty ankiet,
Malta – managerowie i pracownicy uczestnicząc w
systematycznej ocenie ryzyka w miejscu pracy,
Estonia – dobra współpraca związków z władzami- organizacja
szkoleń wyjazdowych,
Szkocja – ministerstwo opracowało strategie przeciwdziałania
stresowi,
Holandia – komisja d.s. BHP –pracownicy oraz pracodawcy,
Irlandia – rejestracja wypadków- monitoring związkowy.

Przykład prawidłowych działań
Jakie pozytywne przykłady występują w naszych polskich
placówkach?
 Zastosowanie oceny ryzyka w miejscu pracy, Prewencja
oraz Rehabilitacja.
 Stosowanie konsultacji lub/i ekspertyz zewnętrznychinformacje (podniesienie poziomu wiedzy na ten temat),
ankiety, mediacje, psycholog, pracownik BHP.
 Zaangażowanie kadry zarządzającej szkołami jest
kluczowym elementem (kursy- treningi).
 Konsultacje ze związkami zawodowymi na wszystkich
etapach procesu oceny ryzyka (Dyrektywa)

Stresory

Polska
 Niska płaca (4),
 Nieprawidłowe

Europa
 Przepracowanie/ zbyt

zarządzanie/ brak wsparcia
ze strony dyrekcji (3,6),

 Naganne zachowanie
uczniów (3,4),

 Zły klimat/atmosfera w
szkole (3,3),

 Brak stabilizacji i
bezpieczeństwa
zawodowego (3,1)


duże obciążenie ilością
godzin (3,8),
Zbyt duże obciążenie
przydzielonymi
obowiązkami (3,6),
Wzrost liczby uczniów w
klasie (3,5),
Naganne zachowanie
uczniów (3,5),
Nieprawidłowe
zarządzanie szkołą/ brak
wsparcia ze strony
dyrekcji (3,3)

skutki

Polska
 Wypalenie zawodowe





(3,2),
Częste konflikty
interpersonalne (2,5),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,2),
Problemy z wysokim
ciśnieniem (2,2)

Europa
 Wypalenie zawodowe





(3,6),
Wysoka absencja
/zachorowalność (3,6),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,5),
Częste konflikty
interpersonalne (2,4),

DANE z EUROPY
 Stres to drugi najczęściej wymieniany problem

związany ze zdrowiem,
 Stres dotyka 1 na 4 pracowników w UE,
 Badania wskazują że około 50%- 60% dni
zwolnień chorobowych to te związane ze stresem,
 Koszt ekonomiczny stresu związanego z pracą
EU-15 wynosi około 20.000 milionów euro w 2002
roku.

Chcemy stale poprawiać warunki
pracy Polskich Nauczycieli

PROSI O KONTAKT W SPRAWIE STRESU W
MIEJSCU PRACY W SZKOLE
[email protected]

Dziękujemy za Wasze opinie i uwagi


Slide 11

EUROPEJSKI PROJEKT
‘STRES w Miejscu Pracy
Nauczyciela – w Szkole’

opracowanie Monika Kończyk
przedstawiciel międzynarodowy
SKOiW NSZZ Solidarność

GRUPA DORADCZA PROJEKTU 2008/2009
SKOiW NSZZ Solidarność -Monika Kończyk (Polska),
GEW – Anne Jenter (Niemcy) oraz Laraforbundet -Anders Eklund
(Szwecja)
Główne cele projektu:
 kontynuacja prac podjętych podczas poprzedniego projektu






2006-2007,
podjęcie działań dotyczących strategii wdrażania europejskiego
porozumienia oraz ETUCE Planu Działań,
analiza dokumentów dotyczących oceny ryzyka w miejscu pracy,
uwzględnienie zapisów autonomicznego porozumienia dotyczącego
stresu w miejscu pracy, w tym tzw. czynników stresogennych, podczas
negocjacji, porozumień z pracodawcami,
wypracowanie strategii i procedur, przez związki zawodowe,
dotyczących prewencji i radzenia sobie ze stresem w miejscu pracy- w
szkole.

Aspekt prawny
 Dyrektywa Rady 89/391/EEC 12 czerwca 1989r.(ogólne założenia

dotyczące zapobieganiu ryzyka w tym ochronę pracowników przed ryzykiem
psychosocjalnym) Dyrektywa Unijna podkreśla kluczową rolę oceny

ryzyka. Umożliwia ona pracodawcom podjęcie koniecznych działań w
celu zabezpieczenia zdrowia i bezpieczeństwa swoich pracowników
(prewencja, informacja oraz szkolenia, działania).

 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu 31
grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i
niepublicznych szkołach i placówkach.

 Kodeks Pracy

Art. 15.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne
i higieniczne warunki pracy.
Art. 226.
Ocena ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą.

Obowiązki pracodawcy
Zgodnie z dyrektywą 89/391/EWG ocena ryzyka musi być punktem
wyjścia do realizacji kompleksowego procesu zarządzania bhp, a
działania pracodawcy powinny polegać na unikaniu ryzyka i
zapobieganiu ryzyka u źródła, dostosowaniu pracy do pojedynczego
człowieka, szczególnie podczas projektowania stanowisk pracy i przy
wyborze wyposażenia pracowniczego oraz metod produkcji i metod
pracy, stosowaniu nowoczesnych rozwiązań technicznych,
zastępowaniu środków niebezpiecznych bezpiecznymi lub mniej
niebezpiecznymi, na prowadzeniu spójnej polityki zapobiegawczej
obejmującej technikę, organizację pracy, warunki pracy, stosunki
społeczne i wpływ czynników związanych ze środowiskiem pracy,
dawaniu pierwszeństwa środkom ochrony zbiorowej przed środkami
ochrony indywidualnej, właściwym szkoleniu i informowaniu
pracowników o zagrożeniach oraz środkach i działaniach
zapobiegawczych w przedsiębiorstwie i na określonym stanowisku
pracy.

Definicje
 Zgodnie z definicjami zawartymi w dyrektywie 89/391/EWG i

wytycznymi Komisji Europejskiej zagrożeniem może być wszystko materiały, urządzenia, metody pracy lub stosowane praktyki — czyli
wszystko, co może spowodować wypadek lub chorobę.
 Natomiast ryzyko, to małe lub duże prawdopodobieństwo, że ktoś
może zostać poszkodowany w wyniku narażenia na zagrożenie.
 Z kolei ocena ryzyka zawodowego, jest to proces szacowania ryzyka,
jakie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynika z zagrożeń w
miejscu pracy. Polega na systematycznym badaniu wszelkich
aspektów pracy i analizie ewentualnych przyczyn urazów lub
uszkodzeń ciała, sposobów likwidacji zagrożeń, a jeżeli nie jest to
możliwe - środków zapobiegawczych lub ochronnych, które są lub
powinny zostać wprowadzone w celu kontrolowania ryzyka.

Ocena ryzyka w miejscu pracy
monitorowanie

Etap V

Etap IV

Podejmowanie
działań

Prewencja-planowanie
działań

Etap III

Etap II

Etap I

Przykłady rozwiązań
 Szwecja: podstawa prawna z 1974 roku, potem uaktualniona








1991 r. Działanie „SAM” (BHP), Komitet d.s. BHP
Dania- funkcjonuje ankieta dotycząca warunków pracy dla
wszystkich nauczycieli, pracodawca ponosi koszty ankiet,
Malta – managerowie i pracownicy uczestnicząc w
systematycznej ocenie ryzyka w miejscu pracy,
Estonia – dobra współpraca związków z władzami- organizacja
szkoleń wyjazdowych,
Szkocja – ministerstwo opracowało strategie przeciwdziałania
stresowi,
Holandia – komisja d.s. BHP –pracownicy oraz pracodawcy,
Irlandia – rejestracja wypadków- monitoring związkowy.

Przykład prawidłowych działań
Jakie pozytywne przykłady występują w naszych polskich
placówkach?
 Zastosowanie oceny ryzyka w miejscu pracy, Prewencja
oraz Rehabilitacja.
 Stosowanie konsultacji lub/i ekspertyz zewnętrznychinformacje (podniesienie poziomu wiedzy na ten temat),
ankiety, mediacje, psycholog, pracownik BHP.
 Zaangażowanie kadry zarządzającej szkołami jest
kluczowym elementem (kursy- treningi).
 Konsultacje ze związkami zawodowymi na wszystkich
etapach procesu oceny ryzyka (Dyrektywa)

Stresory

Polska
 Niska płaca (4),
 Nieprawidłowe

Europa
 Przepracowanie/ zbyt

zarządzanie/ brak wsparcia
ze strony dyrekcji (3,6),

 Naganne zachowanie
uczniów (3,4),

 Zły klimat/atmosfera w
szkole (3,3),

 Brak stabilizacji i
bezpieczeństwa
zawodowego (3,1)


duże obciążenie ilością
godzin (3,8),
Zbyt duże obciążenie
przydzielonymi
obowiązkami (3,6),
Wzrost liczby uczniów w
klasie (3,5),
Naganne zachowanie
uczniów (3,5),
Nieprawidłowe
zarządzanie szkołą/ brak
wsparcia ze strony
dyrekcji (3,3)

skutki

Polska
 Wypalenie zawodowe





(3,2),
Częste konflikty
interpersonalne (2,5),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,2),
Problemy z wysokim
ciśnieniem (2,2)

Europa
 Wypalenie zawodowe





(3,6),
Wysoka absencja
/zachorowalność (3,6),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,5),
Częste konflikty
interpersonalne (2,4),

DANE z EUROPY
 Stres to drugi najczęściej wymieniany problem

związany ze zdrowiem,
 Stres dotyka 1 na 4 pracowników w UE,
 Badania wskazują że około 50%- 60% dni
zwolnień chorobowych to te związane ze stresem,
 Koszt ekonomiczny stresu związanego z pracą
EU-15 wynosi około 20.000 milionów euro w 2002
roku.

Chcemy stale poprawiać warunki
pracy Polskich Nauczycieli

PROSI O KONTAKT W SPRAWIE STRESU W
MIEJSCU PRACY W SZKOLE
[email protected]

Dziękujemy za Wasze opinie i uwagi


Slide 12

EUROPEJSKI PROJEKT
‘STRES w Miejscu Pracy
Nauczyciela – w Szkole’

opracowanie Monika Kończyk
przedstawiciel międzynarodowy
SKOiW NSZZ Solidarność

GRUPA DORADCZA PROJEKTU 2008/2009
SKOiW NSZZ Solidarność -Monika Kończyk (Polska),
GEW – Anne Jenter (Niemcy) oraz Laraforbundet -Anders Eklund
(Szwecja)
Główne cele projektu:
 kontynuacja prac podjętych podczas poprzedniego projektu






2006-2007,
podjęcie działań dotyczących strategii wdrażania europejskiego
porozumienia oraz ETUCE Planu Działań,
analiza dokumentów dotyczących oceny ryzyka w miejscu pracy,
uwzględnienie zapisów autonomicznego porozumienia dotyczącego
stresu w miejscu pracy, w tym tzw. czynników stresogennych, podczas
negocjacji, porozumień z pracodawcami,
wypracowanie strategii i procedur, przez związki zawodowe,
dotyczących prewencji i radzenia sobie ze stresem w miejscu pracy- w
szkole.

Aspekt prawny
 Dyrektywa Rady 89/391/EEC 12 czerwca 1989r.(ogólne założenia

dotyczące zapobieganiu ryzyka w tym ochronę pracowników przed ryzykiem
psychosocjalnym) Dyrektywa Unijna podkreśla kluczową rolę oceny

ryzyka. Umożliwia ona pracodawcom podjęcie koniecznych działań w
celu zabezpieczenia zdrowia i bezpieczeństwa swoich pracowników
(prewencja, informacja oraz szkolenia, działania).

 Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu 31
grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i
niepublicznych szkołach i placówkach.

 Kodeks Pracy

Art. 15.
Pracodawca jest obowiązany zapewnić pracownikom bezpieczne
i higieniczne warunki pracy.
Art. 226.
Ocena ryzyka zawodowego związanego z wykonywaną pracą.

Obowiązki pracodawcy
Zgodnie z dyrektywą 89/391/EWG ocena ryzyka musi być punktem
wyjścia do realizacji kompleksowego procesu zarządzania bhp, a
działania pracodawcy powinny polegać na unikaniu ryzyka i
zapobieganiu ryzyka u źródła, dostosowaniu pracy do pojedynczego
człowieka, szczególnie podczas projektowania stanowisk pracy i przy
wyborze wyposażenia pracowniczego oraz metod produkcji i metod
pracy, stosowaniu nowoczesnych rozwiązań technicznych,
zastępowaniu środków niebezpiecznych bezpiecznymi lub mniej
niebezpiecznymi, na prowadzeniu spójnej polityki zapobiegawczej
obejmującej technikę, organizację pracy, warunki pracy, stosunki
społeczne i wpływ czynników związanych ze środowiskiem pracy,
dawaniu pierwszeństwa środkom ochrony zbiorowej przed środkami
ochrony indywidualnej, właściwym szkoleniu i informowaniu
pracowników o zagrożeniach oraz środkach i działaniach
zapobiegawczych w przedsiębiorstwie i na określonym stanowisku
pracy.

Definicje
 Zgodnie z definicjami zawartymi w dyrektywie 89/391/EWG i

wytycznymi Komisji Europejskiej zagrożeniem może być wszystko materiały, urządzenia, metody pracy lub stosowane praktyki — czyli
wszystko, co może spowodować wypadek lub chorobę.
 Natomiast ryzyko, to małe lub duże prawdopodobieństwo, że ktoś
może zostać poszkodowany w wyniku narażenia na zagrożenie.
 Z kolei ocena ryzyka zawodowego, jest to proces szacowania ryzyka,
jakie dla zdrowia i bezpieczeństwa pracowników wynika z zagrożeń w
miejscu pracy. Polega na systematycznym badaniu wszelkich
aspektów pracy i analizie ewentualnych przyczyn urazów lub
uszkodzeń ciała, sposobów likwidacji zagrożeń, a jeżeli nie jest to
możliwe - środków zapobiegawczych lub ochronnych, które są lub
powinny zostać wprowadzone w celu kontrolowania ryzyka.

Ocena ryzyka w miejscu pracy
monitorowanie

Etap V

Etap IV

Podejmowanie
działań

Prewencja-planowanie
działań

Etap III

Etap II

Etap I

Przykłady rozwiązań
 Szwecja: podstawa prawna z 1974 roku, potem uaktualniona








1991 r. Działanie „SAM” (BHP), Komitet d.s. BHP
Dania- funkcjonuje ankieta dotycząca warunków pracy dla
wszystkich nauczycieli, pracodawca ponosi koszty ankiet,
Malta – managerowie i pracownicy uczestnicząc w
systematycznej ocenie ryzyka w miejscu pracy,
Estonia – dobra współpraca związków z władzami- organizacja
szkoleń wyjazdowych,
Szkocja – ministerstwo opracowało strategie przeciwdziałania
stresowi,
Holandia – komisja d.s. BHP –pracownicy oraz pracodawcy,
Irlandia – rejestracja wypadków- monitoring związkowy.

Przykład prawidłowych działań
Jakie pozytywne przykłady występują w naszych polskich
placówkach?
 Zastosowanie oceny ryzyka w miejscu pracy, Prewencja
oraz Rehabilitacja.
 Stosowanie konsultacji lub/i ekspertyz zewnętrznychinformacje (podniesienie poziomu wiedzy na ten temat),
ankiety, mediacje, psycholog, pracownik BHP.
 Zaangażowanie kadry zarządzającej szkołami jest
kluczowym elementem (kursy- treningi).
 Konsultacje ze związkami zawodowymi na wszystkich
etapach procesu oceny ryzyka (Dyrektywa)

Stresory

Polska
 Niska płaca (4),
 Nieprawidłowe

Europa
 Przepracowanie/ zbyt

zarządzanie/ brak wsparcia
ze strony dyrekcji (3,6),

 Naganne zachowanie
uczniów (3,4),

 Zły klimat/atmosfera w
szkole (3,3),

 Brak stabilizacji i
bezpieczeństwa
zawodowego (3,1)


duże obciążenie ilością
godzin (3,8),
Zbyt duże obciążenie
przydzielonymi
obowiązkami (3,6),
Wzrost liczby uczniów w
klasie (3,5),
Naganne zachowanie
uczniów (3,5),
Nieprawidłowe
zarządzanie szkołą/ brak
wsparcia ze strony
dyrekcji (3,3)

skutki

Polska
 Wypalenie zawodowe





(3,2),
Częste konflikty
interpersonalne (2,5),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,2),
Problemy z wysokim
ciśnieniem (2,2)

Europa
 Wypalenie zawodowe





(3,6),
Wysoka absencja
/zachorowalność (3,6),
Problemy ze snem/
bezsenność(2,5),
Choroby krążenia/
choroby serca (2,5),
Częste konflikty
interpersonalne (2,4),

DANE z EUROPY
 Stres to drugi najczęściej wymieniany problem

związany ze zdrowiem,
 Stres dotyka 1 na 4 pracowników w UE,
 Badania wskazują że około 50%- 60% dni
zwolnień chorobowych to te związane ze stresem,
 Koszt ekonomiczny stresu związanego z pracą
EU-15 wynosi około 20.000 milionów euro w 2002
roku.

Chcemy stale poprawiać warunki
pracy Polskich Nauczycieli

PROSI O KONTAKT W SPRAWIE STRESU W
MIEJSCU PRACY W SZKOLE
[email protected]

Dziękujemy za Wasze opinie i uwagi