Transcript การจัดการมูลฝอยในโรงพยาบาล

การจัดการมูลฝอยในโรงพยาบาล
งานป้องกันและควบค ุมการติดเชื้อในโรงพยาบาล
วนิดา พงษ์ธญ
ั ญะวิรยิ า
พยาบาลวิชาชีพชานาญการ
22-25 มิ.ย. 2553
ปัญหาที่พบในการจัดการมูลฝอยของ
โรงพยาบาล
ภาชนะไม่ถกู สุขลักษณะ
การแยกประเภทของมูลฝอยไม่ถกู ต้อง
ผูป้ ฏิบตั งิ านขาดความรู้
ขยะหรือมูลฝอย คืออะไร?
เศษกระดาษ เศษผ้า เศษอาหาร เศษสินค้า เศษ
วัตถ ุ ถ ุงพลาสติก ภาชนะที่ใส่อาหาร เถ้า มูลสัตว์
ซากสัตว์หรือสิ่งอื่นใดที่เก็บกวาดจากถนน ตลาด
ที่เลี้ยงสัตว์หรือที่อื่น และหมายรวมถึงมูลฝอย
ติดเชื้อ มูลฝอยที่เป็นพิษ หรืออันตรายจากช ุมชน
หรือครัวเรือน ยกเว้นวัสด ุที่ไม่ใช้แล้วของโรงงาน
ซึ่งมีกาหนดไว้ตามกฎหมายว่าด้วยโรงงาน
ประเภทของมูลฝอยในโรงพยาบาล
(1) มูลฝอยทัว่ ไป
- ขยะแห้ง
- ขยะย่อยสลาย(เปียก)
(2) มูลฝอยอันตราย
- ของมีคม
- แก้ว
(3) มูลฝอยมีพิษ
(4) มูลฝอยรีไซเคิล
(5) มูลฝอยติดเชื้อ
มูลฝอยทัว่ ไป
ขยะแห้ง : ขยะประเภทอื่นนอกเหนือจากขยะย่อยสลาย ขยะรี
ไซเคิล ขยะมีพิษ และขยะอันตราย มีลกั ษณะย่อยสลายยากและไม่
คุม้ ค่าสาหรับการนากลับมาใช้ประโยชน์ใหม่ เช่น ห่อพลาสติกใส่
ขนม ถุงพลาสติกบรรจุผงซักฟอก พลาสติกห่อลูกอม ซองบะหมี่
กึ่งสาเร็จรูป ถุงพลาสติกเปื้ อนเศษอาหาร โฟมเปื้ อนอาหาร
ขยะย่อยสลาย(เปียก) : ขยะที่เน่าเสียและย่อยสลายได้เร็ว
สามารถนามาหมักทาปุ๋ ยได้ เช่น เศษผัก เปลือกผลไม้ เศษอาหาร
ใบไม้ เศษเนือ้ สัตว์ เป็ นต้น แต่ไม่รวมถึงซากหรือเศษของพืช ผัก
ผลไม้ หรือสัตว์ที่เกิดจากการทดลองในห้องปฏิบตั กิ าร
มูลฝอยอันตราย
ของมีคมที่อาจก่อให้เกิดอันตราย เช่นใบมีด เข็ม
และวัสดุที่ทาจาก แก้ว กระเบื้อง เช่น Ampoule ยา
เซรามิคแตก
มูลฝอยมีพิษ
ขยะที่มอี งค์ประกอบหรือปนเปื้ อนวัตถุอนั ตรายชนิดต่างๆ
ได้แก่ วัตถุระเบิด วัตถุไวไฟ วัตถุออกซิไดซ์ วัตถุมพี ิษ วัตถุที่
ทาให้เกิดโรค วัตถุกมั มันตรังสี วัตถุที่ทาให้เกิดการ
เปลี่ยนแปลงทางพันธุกรรม วัตถุกดั กร่อน วัตถุที่กอ่ ให้เกิด
การระคายเคืองวัตถุอย่างอื่นไม่ว่าจะเป็ นเคมีภณ
ั ฑ์หรือสิ่ง
อื่นใดที่ทาให้เกิดอันตรายแก่บคุ คล สัตว์ พืช ทรัพย์สินหรือ
สิ่งแวดล้อม เช่น ถ่านไฟฉาย หลอดฟลูออเรสเซนต์
แบตเตอรี่ โทรศัพท์เคลื่อนที่ ภาชนะบรรจุสารกาจัดศัตรูพืช
กระป๋ องสเปรย์บรรจุสีหรือสารเคมี
มูลฝอยรีไซเคิล
มูลฝอยที่ยงั ใช้ได้ : ของเสียบรรจุภณ
ั ฑ์ หรือ
วัสดุเหลือใช้ ซึ่งสามารถนากลับมาใช้ประโยชน์
ใหม่ได้ เช่น แก้ว กระดาษ เศษพลาสติก กล่อง
เครื่องดืม่ แบบ UHT กระป๋ องเครื่องดืม่ เศษโลหะ
อะลูมเิ นียม ยางรถยนต์ เป็ นต้น
มูลฝอยติดเชื้อ
• มูลฝอยที่มเี ชือ้ โรคปะปนอยู่ ในปริมาณที่สามารถทาให้
เกิดโรคได้ ถ้ามีการสัมผัส หรือใกล้ชดิ กับมูลฝอยนัน้ และ
รวมถึงมูลฝอยดังต่อไปนีท้ ี่เกิดขึน้ หรือใช้ในกระบวน
ตรวจวินจิ ฉัยทางการแพทย์ การรักษาพยาบาล การให้
ภูมคิ มุ้ กันโรค การทดลองเกี่ยวกับโรค และการตรวจ
ชันสูตรศพ หรือซากสัตว์รวมทัง้ ในการศึกษาวิจยั เรื่อง
ดังกล่าว
ชนิดมูลฝอยติดเชื้อ
ซาก หรือชิน้ ส่วนของมนุษย์หรือสัตว์ ที่เป็ นผลมาจาก
การผ่าตัดการตรวจชันสูตร หรือซากสัตว์ และการใช้
สัตว์ทดลอง
วัสดุของมีคม เช่น เข็ม ใบมีด กระบอกฉีดยา
หลอดแก้ว ภาชนะที่ทาด้วยแก้ว สไลด์ และแผ่นกระจก
ปิ ดสไลด์
วัสดุซึ่งสัมผัส หรือสงสัยว่า จะสัมผัสกับเลือด
ส่วนประกอบของเลือด ผลิตภัณฑ์ที่ได้จากเลือด สาร
นา้ จากร่างกายของมนุษย์หรือสัตว์ วัคซีนทีท่ าจากเชือ้
โรคที่มชี วี ิต เช่น สาลี ผ้าก๊อซ ผ้าต่างๆ ท่อยาง เป็ น
ต้น
มูลฝอยทุกชนิดที่มาจากห้องรักษาผูป้ ่ วยติดเชือ้
ร้ายแรง
ตัวอย่างมูลฝอยติดเชื้อในโรงพยาบาล
ผ้าก๊อส สาลี ผ้าพันแผล (เฉพาะที่เปื้ อนเลือด หรือหนอง)
สายยางทุกชนิดที่สอดใส่เข้าไปในร่างกายผูป้ ่ วย เช่น
IV set , IV catheter, Foley catheter, Cardiac cath,
สายยาง drain ชนิดต่างๆ
Syringe พลาสติก ขวดเก็บอุจจาระ,ปั สสาวะ
ถุงมือ disposable ที่เปื้ อนเลือด/สิ่งคัดหลัง่
ตัวอย่างมูลฝอยติดเชื้อในโรงพยาบาล
Urine bag (ไม่มี urine)
ชิน้ ส่วนของร่างกายมนุษย์
ซากสัตว์ทดลองที่มเี ชือ้ โรค
การจัดการมูลฝอยติดเชื้อ
1. เพื่อป้องกันการแพร่กระจายเชือ้ สูส่ ิ่งแวดล้อม
2. ป้องกันการเกิดอันตรายต่อผูป้ ฏิบตั งิ าน
3. ลดค่าใช้จา่ ย
ขัน้ ตอนการจัดการมูลฝอยติดเชื้อ
1. การแยกประเภทและการบรรจุ
2. การเก็บกัก
3. การขนย้าย
4. การกาจัด
1. การแยกประเภทและการบรรจุ
มูลฝอยทัว่ ไป
มูลฝอยติดเชื้อ
ถ ุงดา
ถ ุงแดง
ถ ุงบรรจุมลู ฝอยติดเชื้อ
1. วัสดุทนทานต่อการรับนา้ หนัก
2. ทนต่อสารเคมี
3. เหนียว ไม่ฉีกขาดง่าย
4. ป้องกันการรัว่ ซึมได้
5. ทิ้งมูลฝอย 3 ใน 4 ของถุง
6. ผูกปากถุงให้แน่น ห่างจากปากถุง1ใน4 ของความยาวถุง
กรณีของมีคม
ภาชนะทาด้วยวัสดุที่แข็งแรง
ของมีคมไม่แทงทะลุออกมา
ฝากล่องปิ ดมิดชิด
2. การเก็บกัก
ไม่ลากถุงมูลฝอย
ตัง้ ให้เป็ นระเบียบให้ปากถุงตัง้ ขึน้
ไม่ควรเก็บไว้นานเกินไป
3. การขนย้าย
สวมถุงมืออย่างหนา
ผ้าพลาสติกกันเปื้ อน
ผ้าปิ ดปากและจมูก
รองเท้าบูท๊
ตัวอย่างการแต่งกาย
4. การกาจัด
การเผา
การนึง่ ด้วยไอนา้
การใช้สารเคมี
การใช้คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้า
วิธีการกาจัดมูลฝอยติดเชื้อ
ของเหลว เช่น เลือด สิ่งคัดหลัง่ เทลงส้วม
ชิน้ เนือ้ ซากสัตว์ทดลอง เผา
ของมีคม เผาหรืออบไอนา้ ร้อนเพื่อทาลาย
เชือ้ แล้วกาจัดเหมือนมูลฝอยทัว่ ไป
อันตรายจากมูลฝอยติดเชื้อ
WHO estimated that, in
2000, contaminated
injections with
contaminated syringes caused:
21 million hepatitis B virus (HBV) infections
(32% of all newinfections);
two million hepatitis C virus (HCV)
infections (40% of allnew infections); and
at least 260,000 HIV infections (5% of all new
infections).
อันตรายจากมูลฝอยติดเชื้อ(ต่อ)
คนงาน รพ. ศิรริ าช เคยถ ูกเข็มหรือของมีคมตาขณะ
ทางาน8.1% (นพ.สมหวังและคณะ, 2538)
พนักงานรักษาความสะอาด 1 ราย ติดเชื้อ HIV จาก
การถ ูกเข็มฉีดยาทิ่มตาขณะเก็บรวบรวมมูลฝอยติด
เชื้อใน รพ.ใน USA โดยไม่มีพฤติกรรมเสี่ยงต่อการติด
เชื้อ HIVมาก่อน (Belani, Dutta&Rosen,1984)
อันตรายจากมูลฝอยติดเชื้อ(ต่อ)
เจาะเลือดคนคย้ ุ ขยะจานวน 100 คน เพื่อสารวจการ
ติดเชื้อไวรัสตับอักเสบบีและโรคเอดส์
# พบติดเชือ
้ เอดส์ 6 คน
# ติดเชือ
้ ไวรัสตับอักเสบบี 19 คน
(เทพนม เมืองแมนและชมภูศกั ดิ์ พูลเกษ, 2532)
อันตรายจากมูลฝอยติดเชื้อ(ต่อ)
การศึกษาจาก UCLA
เจาะเลือดผูป้ ่ วย HIV 7 คน
(เก็บทิ้งไว้ใน heparinized tube)
ตรวจหาเชื้อหลังทิ้งไว้ 7 วัน พบเชื้อ HIV 5 คน
เก็บไว้ที่ตเ้ ู ย็น 4 มีชีวิตอยูไ่ ด้ 14 วัน
องค์ประกอบของการทาให้เกิดการติดเชื้อ
1. เชื้อโรคในขยะนัน้ ต้องเป็นชนิดที่มีความร้ายแรง
2. เชื้อโรคเหล่านัน้ ต้องมีชีวิตอยูใ่ นขยะได้
3. จานวนของเชื้อต้องมากพอ
4. มีคนซึ่งสภาพร่างกายติดเชื้อได้มาสัมผัสโรค
5. เชื้อต้องมีทางเข้า เข้าสูร่ า่ งกายของคนที่มา
สัมผัส
กลมุ่ ประชากรที่มีความเสี่ยง ต่อมูลฝอยติดเชื้อ ทัง้ ในขัน้ ตอนการ
ก่อให้เกิดมูลฝอย การขนย้าย การกาจัด และการนาไปทิ้ง
•
•
•
•
•
•
•
•
บ ุคลากรทางการแพทย์
ผูป้ ฏิบตั ิงานในห้องปฏิบตั ิการ
คนงานที่เกี่ยวข้องกับมูลฝอย
คนงานขนมูลฝอย ซึ่งมีมลู ฝอยติดเชื้อปนเป้ ื อนอยูด่ ว้ ย โดยส่วน
ใหญ่ความเสี่ยงมักเกิดขึ้น ในคนงานที่ไม่ใช้อ ุปกรณ์ป้องกัน
อันตรายส่วนบ ุคคล หรือสวมเสื้อผ้าไม่เหมาะสม
คนไข้ที่ไม่ได้รบั การรักษาอย่างเหมาะสม เช่น มีการใช้อ ุปกรณ์
การแพทย์ หรือเข็มฉีดยาแบบใช้ซ้า
ขอขอบคุณทุกท่านที่ต้งั ใจฟั ง
Thanks for your attention