Transcript ทิศทางการพัฒนานิสิตนักศึกษาภายใต้ภาวะวิกฤต

ทิศทางการพัฒนานิสิตนักศึกษาในสถาบันอุดมศึกษา
ปี การศึกษา 2553
สำนักงำนคณะกรรมกำรกำรอุดมศึกษำ ตระหนักถึงภำวะวิกฤตทำงสังคมที่มีผลกระทบต่อนิ สิตนักศึกษำ
จึงได้จดั ประชุ มสั มมนาเรื่ อง “ทิศทางการพัฒนานิสิตนักศึ กษาภายใต้ ภาวะวิกฤต” ในระหว่ำงวันที่ 18 – 19
พฤษภำคม 2553 ณ โรงแรมชลจัน ทร์ รี ส อร์ ท พัท ยำ จัง หวัด ชลบุ รี โดยเชิ ญ รองอธิ ก ำรบดี ผู ้ช่ ว ยอธิ ก ำรบดี
ผู ้อ ำนวยกำรกองที่ รั บ ผิ ด ชอบงำนกิ จ กำรนิ สิ ตนั ก ศึ ก ษำทั่ ว ประเทศ ในเรื่ องที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ วิ ธี กำรและ
กระบวนกำรพัฒนำนิสิตนักศึกษำอย่ำงครบวงจร ท่ำมกลำงสถำนกำรณ์ปัจจุบนั ที่ถือว่ำเป็ นภำวะวิกฤตที่ส่งผลกระทบ
ต่อสังคมและสถำบันอุดมศึกษำไทย เนื่องจำกบุคลำกรที่รับผิดชอบงำนด้ำนกิจกำรและกิจกรรมนักศึกษำ เป็ นปั จจัยที่
มี ควำมสำคัญและจำเป็ นในกำรส่ งเสริ มผลักดันให้นิสิตนักศึ กษำเกิ ดกำรพัฒนำตนเอง ด้วยกำรจัดกิ จกรรมและ
ประสบกำรณ์ตรง สนับสนุ นให้เกิดกำรพัฒนำทั้งด้ำนวิชำกำรและสังคมอย่ำงต่อเนื่ อง ในระหว่ำงที่นิสิตนักศึกษำใช้
ชีวิตในรั้วสถำบันอุดมศึกษำ
กำรสัมมนำในครั้งนี้ เลขำธิ กำรคณะกรรมกำรกำรอุดมศึกษำ (ดร.สุ เมธ แย้มนุ่น) ได้เป็ นประธำนในพิธี
เปิ ดกำรสัมมนำและบรรยำยพิเศษเรื่ อง “โอกำสในกำรพัฒนำนิสิตนักศึกษำไทยในปั จจุบนั ” และกำรนำเสนอประเด็น
ที่เป็ นปั ญหำภำวะวิกฤตที่มีผลกระทบต่อนักศึกษำโดยผูท้ รงคุณวุฒิดำ้ นกิจกำรนักศึกษำ ทั้งนี้ ดร.จิรวัฒน์ วีรังกร ใน
ฐำนะประธำนคณะอนุ กรรมกำรพัฒนำนิ สิตนักศึกษำนอกชั้นเรี ยน เครื อข่ำยสถำบันอุดมศึกษำในเขตภำคกลำง เพื่อ
พัฒนำบัณฑิตอุดมคติไทย ได้สรุ ปประเด็นทิศทำงกำรพัฒนำนิสิตนักศึกษำภำยใต้ภำวะวิกฤต ไว้ดงั นี้
สรุปประเด็น
ิ นักศก
ึ ษา
ทิศทางการพัฒนานิสต
ภายใต ้ภาวะวิกฤต
ภาวะวิกฤต
• ความขัดแย ้งทางสงั คม
ึ ษา
• ด ้านคุณภาพการศก
ึ ษารุน
จะเตรียมนักศก
่ ใหม่อย่างไร
เพือ
่ ความพร ้อมกับสงั คมอนาคต
ึ ษาไทย
วิกฤตนักศก
• วิกฤตด ้านพฤติกรรมการเรียนรู ้
• วิกฤตด ้านพฤติกรรมการใชช้ วี ต
ิ
ึ ษา)
ทักษะชวี ต
ิ (วินัยนักศก
ประเด็นวิกฤต
• แนวโน ้มพฤติกรรมทีไ่ ม่พงึ ประสงค์ของ
ึ ษาเพิม
นักศก
่ สูงขึน
้
• ค่านิยมทีไ่ ม่พงึ ประสงค์ ทวีความสาคัญ
มากขึน
้
ื่ (ซม
ึ ซบ
ั ค่านิยม/วัฒนธรรม)
• อิทธิพลสอ
ึ ษาไทย
วิกฤตนักศก
•
•
•
•
•
•
แนวโน ้มการเบีย
่ งเบนทางเพศ
การไม่เห็นคุณค่าของเวลา
ั พันธ์ในนักศก
ึ ษา
เพศสม
ั พันธ์)
(โรคติดต่อทางเพศสม
การแต่งกายทีไ่ ม่เสริมบุคลิกภาพ
การพนัน
ึ ซบ
ั ค่านิยมทีไ่ ม่เอือ
ซม
้ ต่อ
การอยูร่ ว่ มกันทีด
่ ี
ข้อเท็จจริงทีป
่ รากฏ
ื่ มวลชนสะท ้อนพฤติกรรมการใชช้ วี ต
• สอ
ิ
ิ นักศก
ึ ษาขาดความเหมาะสม
ของนิสต
• ผู ้ใชบั้ ณฑิต สะท ้อนว่า บัณฑิตรุน
่ ใหม่
ขาดวินัย : โดยเฉพาะความรับผิดชอบ
• สถาบันให ้ความสาคัญกับการพัฒนาวินัย
ไม่มากนัก : มีปัญหาด ้านการถ่ายทอดและ
ปลูกฝั ง
• สงั คม เต็มไปด ้วยแบบอย่างทีไ่ ม่เป็ น
ตัวอย่างทีด
่ ี
ึ ษา
Performance นักศก
ึ ษารุน
• สะท ้อนว่า นักศก
่ ใหม่ปรับตัวไม่ทัน
และขาดการเตรียมการตนเอง
ึ ษาไม่เข ้มแข็งพอในการ
• สะท ้อนว่า การศก
สร ้างคนรุน
่ ใหม่เพือ
่ รับมืออนาคต
ั เจน
- ทิศทางไม่ชด
- การจัดการ ระบบและกลไก
แบบแยกสว่ น
- ความสามารถในการปลูกฝั ง
วิเคราะห์ประเด็นสาเหตุ
ึ ษารุน
นักศก
่ ใหม่
เติบโตในยุค Liberal
(ยุคของการคลายตัว)
วิเคราะห์ประเด็นสาเหตุ
• ความรุนแรงกระแสโลกาภิวัตน์ตอ
่ เนือ
่ ง
ึ ซบ
ั )
(การซม
• สงั คมไม่เป็ นแบบอย่างทีด
่ ี
• พัฒนา input รุน
่ ใหม่ ภายใต ้โครงสร ้างเดิม
• ขาดการบริหารจัดการภาพรวม
• กระบวนทัศน์อาจารย์ทม
ี่ งุ่ เน ้นการถ่ายทอด
วิชาการ
• Role Model อาจารย์มค
ี วามหลากหลาย
• สถาบันขาดการเอาจริง
วิเคราะห์ประเด็นสาเหตุ
•
•
•
•
•
ความเข ้าใจทีไ่ ม่ตรงกัน
ระเบียบไม่เหมาะสมกับยุคสมัย
ความสามารถในการปลูกฝั งของอาจารย์รน
ุ่ ใหม่
สภาพแวดล ้อมรอบสถาบัน
การดาเนินชวี ต
ิ ภายใต ้
- ความคาดหวังสูง
- การเอาตัวรอด
- ความต ้องการเท่าเทียมผู ้อืน
่
ึ ษา
ทิศทางการพัฒนานักศก
ั้
• การเพิม
่ ความสาคัญกิจกรรมนอกชน
ึ ษา
เรียนในกระบวนการจัดการศก
ึ ษาด ้วย
• การหล่อหลอมนักศก
ื่ มโยงระหว่างในชน
ั้
กระบวนการทีเ่ ชอ
ั ้ เรียน
เรียนและนอกชน
• การให ้ความสาคัญต่อการดูแล
ึ ษา
นักศก
ึ ษาระดับอุดมศก
ึ ษา
วินัยนักศก
(คือ วินัยอะไร)
• Self – Discipline (วินัยในตนเอง)
• การเรียนรู ้จริยธรรมทีส
่ งู ขึน
้
- เคารพ : เคารพความเป็ นมนุษย์
้ ผลเชงิ จริยธรรม
• การใชเหตุ
• การให ้คุณค่า
• สร ้างแรงจูงใจ
ึ ษา
วินัยนักศก
ึ ษา
ประเด็นด ้านกิจการนักศก
ทีไ่ ม่อาจแก ้ไขด ้วย
ึ ษา
กลไกทางด ้านกิจการนักศก
แต่เพียงอย่างเดียว
ก ้าวข ้ามปั ญหา
ร่วมกันแสวงหาทิศทาง
ประเด็นอนาคตทีส
่ ง่ ผลต่อ
ิ นักศก
ึ ษา
การพัฒนานิสต
• ปั จจัยภายนอก
่ ระชาคมอาเซย
ี นของ
- การก ้าวเข ้าสูป
ประเทศไทย
- ความขัดแย ้งในสงั คม
• ปั จจัยภายใน
- Input ผู ้เรียน มีคณ
ุ ภาพลดลง
ึ ษามีประสท
ิ ธิภาพ
- กลไกการพัฒนานักศก
ลดลง
ประเด็นอนาคตทีส
่ ง่ ผลต่อ
ิ นักศก
ึ ษา
การพัฒนานิสต
• ประเด็นอนาคต
ั (เคารพผู ้อืน
- เพิม
่ เติมลักษณะนิสย
่
เคารพกติกา)
ิ ธินักศก
ึ ษา
- การกาหนดสท
ึ ษา
ทิศทางการพัฒนานักศก
• การทบทวนกรอบคุณลักษณะบัณฑิต
ทีพ
่ งึ ประสงค์
• เพิม
่ เติม
ึ ษาเพือ
- การเตรียมนักศก
่ สนับสนุน
่ ระชาคมอาเซย
ี น
การเข ้าสูป
ึ ษาเพือ
- การเตรียมนักศก
่ เป็ นพลเมือง
ในระบอบประชาธิปไตย
ึ ษา
ทิศทางการพัฒนานักศก
ั้
• การเพิม
่ ความสาคัญกิจกรรมนอกชน
ึ ษา
เรียนในกระบวนการจัดการศก
ึ ษาด ้วย
• การหล่อหลอมนักศก
ื่ มโยงระหว่างในชน
ั้
กระบวนการทีเ่ ชอ
ั ้ เรียน
เรียนและนอกชน
• การให ้ความสาคัญต่อการดูแล
ึ ษา
นักศก
ึ ษา
ทิศทางการพัฒนานักศก
• การสร ้างยุทธศาสตร์เชงิ ป้ องกัน
ควบคู่ ยุทธศาสตร์เชงิ พัฒนา
ยุทธศาสตร์เชงิ ป้ องกัน
กาหนดค่านิยมร่วมของสถาบัน
• คิดเป็ นวัฒนธรรม & คิดเป็ นกิจกรรม
• สร ้างบรรยากาศสง่ เสริมการมีวน
ิ ัย
ึ ษาเพือ
• หากลุม
่ แกนนานักศก
่ สร ้าง
แบบอย่างทีด
่ ี
ิ นักศก
ึ ษาทีป
• รักษานิสต
่ ระพฤติ / ปฏิบต
ั ด
ิ ี
•
ยุทธศาสตร์เชงิ ป้ องกัน
• สร ้างความร่วมมือระหว่างสถาบันกับ
บุคคลภายนอก
• สร ้างระเบียบปฏิบต
ั ไิ ด ้ ควบคุมได ้
• พัฒนา Role Model ของสถาบัน
ึ ษา
• พัฒนาระบบดูแลนักศก
• การจัดการสภาพแวดล ้อมรอบสถาบัน
ยุทธศาสตร์เชงิ พัฒนา
ึ ษายุคใหม่
แนวคิดการพัฒนานักศก
• All Round Student Development
• Education is Character Building
• Outcome Based Learning
• Integrated Sciences for Student
Development
All Round Student Development
(พัฒนาครบทุกด ้านของความเป็ นมนุษย์)
• TQF + 3 D + คุณลักษณะความเป็ นบัณฑิตของ
สถาบัน
- คุณธรรม
- ความรู ้
- ปั ญญา
ั พันธ์ระหว่างบุคคล
- ความสม
ื่ สาร
- วิเคราะห์และสอ
- ฯลฯ
• Characteristics คือ คุณลักษณะด ้าน
ั
บุคลิกอุปนิสย
• Characteristics Building คือ การ
ั ของ
พัฒนาคุณลักษณะบุคลิกอุปนิสย
ความเป็ นมนุษย์แบบองค์รวม
• Characteristics ทีต
่ ้องการให ้เกิดขึน
้
คือ อะไร (ต ้องคิดให ้เป็ น Character)
ั )
Characteristics (บุคลิกอุปนิสย
ผลรวมขององค์ประกอบ
สาคัญของบุคคล
ประกอบด ้วย
* สติปัญญา (IQ)
ึ นึกคิด
* ความรู ้สก
* วุฒภ
ิ าวะอารมณ์ (EQ)
* เจตคติ
* รสนิยม
* การให ้คุณค่า
* ภาพฝั งใจ (Mindset)
• แสดงออกมาเป็ น
ภาษาท่าทาง/ท่าที
* ประพฤติ/ปฏิบต
ั ิ
* แต่งกาย
ื่ สาร
* สอ
ั พันธภาพ
* สร ้างสม
แนวคิดการเสริมสร ้าง
Student Characteristics
กรอบ TQF
Learning Outcome
• คุณธรรม
• ความรู ้
• ปั ญญา
ั พันธ์ระหว่างบุคคล
• ความสม
ื่ สาร
• สอ
อะไร คือ
Character
ทีม
่ งุ่ หวัง
ยุทธศาสตร์ เชิงพัฒนา
้
้
• ใชแนวคิ
ด Year Based มาใชใน
ึ ษา
การพัฒนานักศก
• สร ้าง Role Model ของอาจารย์
• สร ้างฐานข ้อมูลสนับสนุน
(Database)
ในการกาหนดแนวทางดาเนินงาน
กลยุทธ์การพัฒนา
•
ปลูกฝั งการเรียนรู ้ปรัชญาเศรษฐกิจ
้
พอเพียงมาประยุกต์ใชในการ
ึ ษา
พัฒนานักศก
• สร ้าง “เวทีความคิด” จุดกระแส
ึ ษา
• พัฒนาระบบดูแลนักศก
ึ ษา เพือ
• สร ้าง “โอกาส” นักศก
่
การมีสว่ นร่วมหาทางออก
Key Success Factor
• ผู ้บริหาร
• การเรียนการสอน (สอดแทรกวินัยใน
กระบวนการเรียนการสอน)
• การ design บทบาทอาจารย์
• อาจารย์ทป
ี่ รึกษา
ึ ษา (เข ้าใจ / มีสว่ นร่วม)
• นักศก
ั เจน เข ้าใจได ้ ปฏิบต
• ระเบียบ (ชด
ั ไิ ด ้)
วินัย คือ หัวใจของชาติ
คนในชาติขาดวินัย ประเทศไทยขาดพลัง
ึ ษา
ทิศทางการพัฒนานักศก
ด ้วยแนวคิด Year Based
ึ ษา ปี 1
• พัฒนานักศก
่ ักศก
ึ ษา)
(พัฒนาจากนักเรียนสูน
ึ ษา ปี 2
• พัฒนานักศก
ี )
(ย่างก ้าวเข ้าสูว่ ช
ิ าชพ
ึ ษา ปี 3
• พัฒนานักศก
ั ทัศน์ในวิชาชพ
ี )
(วิสย
ึ ษา ปี 4
• พัฒนานักศก
่ วามเป็ นบัณฑิตทีส
(สูค
่ มบูรณ์)
ั้ ที่ 1
ึ ษาชนปี
สมรรถนะน ักศก
่ ักศก
ึ ษา
พัฒนาการปรับตัวจากนักเรียนสูน
*เป้าหมายการเรียน
* ทักษะการเรียนรู้
* ลักษณะนิสัย / วินัยในตนเอง
* การมีปฏิสัมพันธ์ กบั บุคคลอืน่ (เข้ าใจผู้อนื่ มนุษยสั มพันธ์ )
* ความสามารถในการบริหารจัดการตนเอง
* การมีคุณลักษณะผู้เรียนระดับอุดมศึกษา
ึ ษา ปี 1
กิจกรรมพัฒนานักศก
•
•
•
•
•
•
•
ึ ษา
ปฐมนิเทศนักศก
รับน ้องใหม่
ไหว ้ครู
เปิ ดโลกกิจกรรม
กีฬาน ้องใหม่
เสริมทักษะการเรียนรู ้
กิจกรรมมหาวิทยาลัย
• Learning Outcome
- ปรับตัวได ้เร็ว
- พร ้อมด ้านการเรียนรู ้
- มีอาการของความ
ึ ษา
เป็ นนักศก
- ภูมใิ จในสถาบัน
ึ เป็ นสมาชก
ิ ใน
- รู ้สก
สถาบัน
สรุปประเด็นโดย ดร.จิรว ัฒน์ วีร ังกร
ั้ ยน
ิ น ักศก
ึ ษานอกชนเรี
ประธานคณะอนุกรรมการพ ัฒนานิสต
ึ ษาเขตภาคกลาง เพือ
เครือข่ายสถาบ ันอุดมศก
่ พ ัฒนาบ ัณฑิตอุดมคติ