Transcript Orqan və toxumaların yetişdirilməsi mühəndisliyi

Toxuma və orqanların
yetişdirilmə mühəndisliyi
ELNUR FƏRƏCOV MD, PhD
I.
II.
III.
IV.
Toxuma mühəndisliyi
Kök hüceyrə
Toxuma modelləri və lab.tex
Etik məsəllər
Toxuma mühəndisliyi....
“Toxuma mühəndisliyi- yeni elm olaraq
özündə biotexnologiyanın prinsiplərinə
və metodlarına əsaslanaraq təbii
materialları əldə etməkdir.”
Məqsəd.
• İnsan toxumaların bərpası və
funksional göstəricilərin yüksəlməsi
• Donor orqan və toxumaların məhdud
olması
• İmmunoloji baryeri aşmaq..
Kök hüceyrə araşdırma mərkəzinə görə
ABŞ nın əhalisinin yarısı faydalana bilər
Xəstəliklər...
One million children with juvenile diabetes
8.2 million people with cancer
58 million with heart disease
Four million suffering from Alzheimer's disease
10 million with osteoporosis
43 million arthritis sufferers
250,000 people paralyzed by spinal cord injuries
30,000 victims of Lou Gehrig's disease
500,000 with Parkinson's disease
www.stemcellresearchfoundation.org/WhatsNew/Benefit.htm
Regeneration in Nature
– Kərtənkələ
– Xərçəng
– Embrion
Tərs əlaqə
• Mürəkkəbliyi artırılması
• Regenerativ bacarığını azaldın
-Salamander
http://www.youtube.com/watch?v=EsCSwVx3GvA
- barmaq
http://www.youtube.com/watch?NR=1&v=vNk8GhlBn6I&fe
ature=endscreen
- ECM
http://www.youtube.com/watch?v=5_91_nARa0E
Istiqamət....
• Kök hüceyrələrin In vitro humoral
faktorların köməyi ilə differensiasiya və
in vivo implantasiyası və istifadəsi
• biomaterial istifadəsində bir karkas
olaraq, kök hüceyrələrin sürətli
differensiasiya təmin edir və vitro
manipulyasiyaları minimuma endirir
Hüceyrə mənbəyi
embrionik kök hüceyrə
mezenximal kök hüceyrə
iPS
factor,siqnal
VEGF
TGF-β
FGF
BMP
PDGF
Və s
ECM
Matrigel
Collagen
Alginate
Fibrin
Decellularized Tissue
(Hüceyrəsiz)
PLA
PGA
Kök hüceyrə...
Kök hüceyrə - fərqli hüceyrələrə differensiasiya
oluna biləcək hüceyrə tipi
Embrionik - pluripotential
Vücüdda – multipotential
iPS – induksiya olmuş pluripotent
Pluripotent - üç təbəqələrinin differensiasiya olmasi potensialin olan hüceyrəendoderm (daxili mədə astarlı, mədə-bağırsaq traktının, ağ ciyər)
mesoderm (əzələ, sümük, qan, sidik-cinsiyyət)
ektoderm (epidermal toxuma və sinir sistemi).
Pluripotent kök hüceyrələri fetal və ya böyük tip səbəb ola bilər,amma
plasenta kimi ekstraembrionik toxuma əmələ gəlmək potensialı yoxdur , yəni
onlar fetal və ya böyüklər orqanizm daxil inkişaf edə bilməz
•
iPS Induksiya olunmuş pluripotent kök hüceyrə,[ süni yolla müəyyən genlərin
aktivləşdirilməsi ilə, somatik hüceyrədən alınan kök hüceyrə
•
•
Multipotent kök hüceyrə, məhdud toxuma tipinə differensiasiya ola bilən
(hemopoetik,mezenximal –osteoblast,chondrosit,adipoz)
http://www.dnalc.org/stemcells.html
Mezenximal kök hüceyrə...
•
•
•
•
•
•
üstünlük
Ethics
Immunoloji uyğun
Geniş mənbə
məhdudiyyət
Differensiasiya potensialı?
Özü yeniləmə?
Miqdarı məhdud
Hematopoetik kök hüceyrə
Ən ətraflı araşdırılan
30 ildən artıq klinik istifadə
organ printer nədir...
• Toxuma
mühəndisliyi və 3d
printer
• Kağız əvəzinə petri
qabı
• Toz əvəzinə
hüceyrələr və
xüsusi kimyəvi
maddələr
• Toxumalar
individual olaraq
hazırlanır
http://www.livescience.com/php/video/player.php?video_id=organrepair
How the cells are taken for the
“ink”
• Dəri biopsiyası
• Fibroblastların in
vitro artırılması
• Bu fibroblastları
reprogramlaşdırma
edib ehtiyac olan
hüceyrə tipi əldə
• Və bu hüceyrəni
printer tozu kimi
istifadə etmək
Induced Pluripotent
Stem Cells
V. Ethics