Transcript File
Skizofrenia
Cka është psikoza
Psikoza apo crregullimi psikotik nënkupton
njohjen e shtrembëruar (ndryshuar, gabuar)të
realitetit të brendshëm dhe të jashtëm, gjatë të
cilit personi i prekur reagon në mënyra që
dëmtojnë jetën e tij/saj
Njohja e gabuar e realitetit është thelbi psikotik
dhe manifestohet me crregullim të percepcionit,
mendimeve, emocioneve, të folurit dhe
aktivitetit fizik
Cilat janë crregullimet psikotike
Skizofrenia
Crregullimi deluzional
Crregullimi i shkurt psikotik
Crregullimi skizoafektiv
Crregullimi skizofreniform
Crregullimi psikotik i indukuar
Psikoza postpartale
Crregullimi psikotik, i paspecifikuar
Definicioni i skizofrenisë
Skizofrenia është crregullim që karakterizohet
me simptome psikotike që dukshëm dëmtojnë
funksionimin dhe shkaktojnë pengesa në ndjenja
të menduar dhe sjellje.
Crregullimi është kronik dhe ka tri faza:
prodromale
aktive
reziduale
Historiati i skizofrenisë
1852 - Psikiatri belg Morel i pari e përshkruajti
skizofreninë dhe e quajti “demence precoce”
1896-Psikiatri gjerman Kraeplin përdorte
shprehjën ”dementia precox” për tërësinë e
sëmundjeve që fillojnë në adoleshencë dhe qojnë
deri te demenca
1911- Psikiatri zvicerran Bleuler përdori I pari
shprehjën ”skizofrenia”
Të menduarit në sch
Crregullimet formale të të menduarit
humbja e asociacioneve
tangjencialitetit
cirkumstancialiteti
blloku në të menduar
Deluzionet (crregullimet përmbajtësore)
paranoide
të referencës
inserim I mendimeve
ide të gjelozisë, grandiozitetit,religjioze, somatike
Percepcioni
Halucinacionet
auditive
vizuele
Sjellja
Bizare
E papërshtatshme
dezorganizuar
Katatonike
Amotivuese
violente
Afekti
Sheshim emocional
Afekt inkongruent
Simptomat ndahen edhe në:
Simptomet pozitive
deluzione
halucinacione
të folurit e crregulluar
sjellja e crregulluar
Simptoma negative
sheshimi emocional
mungesë e të folurit spontan
mungesë e iniciativës
Kriteret diagnostike sipas DSM-IV
A. simptomet karakteristike
deluzione
halucinacione
të folurit e crregulluar
sjellje katatonike
simptome negative
B.Pengesat në funksionimin social
C. Kohëzgjatja
dy apo më tepër simptome psikotike për një
muaj
kohëzgjatja së paku 6 muaj
Tipet e sch
Paranoid
Dezoorganizuar
Katatonike
Padiferencuar
Reziduale
Epidemiologjia
Incidenca dhe prevalenca
Prevalenca gjatë jetës 1%
cdo vit në SHBA 2 milion raste të reja
Gjinia
meshkuj-femra 1:1
Statusi socioekonomik
prevalencë më e lartë në grupet më të ulëta sociekon.
incidenca e njëjtë
Mosha e fillimit
më e shpeshtë 15-35
(50% e rasteve nën 25 vjec)
e rrallë para moshës 10 dhe pas 40
Etiologjia
Faktorët biokimik
Hipoteza e dopaminës
Hipoteza e serotoninës
Hipoteza e GABA
Hipoteza e noradrenalinës
Ndryshimet anatomike (jo specifike)
zmadhim i ventikujve dhe sulkusit kortikal (CT)
Etiologjia
Gjenetika
Popullata e përgjithshme
Vëllezërit dhe motrat
Fëmiu me njërin prind
Binjakët dyvezor
Fëmiu me dy prindërit
Binjakët njëvezor
1%
8%
12%
12%
40%
47%
Etiologjia
Psikosociale
Familja
Psikodinamika
Teoria e infeksionit
Patofiziologjia
Nuk egzistojnë ndryshime qe do të
lajmëroheshin cdoherë
Shenja të buta neurologjike lajmërohen në 50100% të rasteve, rritet prevalenca e reflekseve
primitivesi refleksit të kapjës, stereognozi
jonormale dhe dallim i dy pikave,
disdijadohokineza ( dëmtim i aftësisë izvodenja
levizjeve opetovane)
Faktorët psikodinamik
Testimin e realitetit e pengojnë tre mekanizma
mbrojtës
Projeksioni psikotik
Reaksion formimi
Mohimi psikotik
Psikoza mund te paraqitet edhe ne
Crregullimet organike si:
intoksikimi me sub. psikoaktive
(kokainë,fenciklidin)
crregullimet mendore psikotike të shkaktuara
nga infeksioni SNQ (p.sh. Herpse encefaliti)
sëmundjet vaskulare (p.sh. Lupus eritematozus
sistemicus)
epilepsia e lobit temporal
sëmundjet degjenerative (p.sh.Huntingtoni)
Crregullimet organike
karakterizohen me:
dëmtime të memories
orientimit
kognicionit
haluciancione vizive
shenjave të dëmtimit të SNQ
Ecuria dhe prognoza
Simptomet prodromale i paraprinë fillimit të sch që
mund të jenë akute apo të ngadalshme
Faktorët precipitues mund të fillojnë sëmundjën te
personat e predisponuar
Sëmundja është kronike me faza të remisionit dhe
relapsit
Ndjeshmëria në stres mbetet gjatë gjithe jetës
Epizodat depresive postpsikotike mund të lajmërohen
në fazën reziduale
50% të rasteve kanë tentime suicidale
10% të rasteve realizojnë suicidin
Trajtimi
Terapia Farmakologjike
Antipsikotikët që mund të jenë:
Tipik (Haloperidol, Chlorpromazine etj)
Atipik (Risperidoni,Clozapina,Olanzapine etj)
Anksiolitikët
Antidepresivët
Terapia elektrokonvulzive
Terapia psikosociale
bihejviorale
grupore
familjare
suportive
Trajtimi realizohet në mënyrë spitalore dhe
ambulantor