Transcript File
Skizofrenia Cka është psikoza Psikoza apo crregullimi psikotik nënkupton njohjen e shtrembëruar (ndryshuar, gabuar)të realitetit të brendshëm dhe të jashtëm, gjatë të cilit personi i prekur reagon në mënyra që dëmtojnë jetën e tij/saj Njohja e gabuar e realitetit është thelbi psikotik dhe manifestohet me crregullim të percepcionit, mendimeve, emocioneve, të folurit dhe aktivitetit fizik Cilat janë crregullimet psikotike Skizofrenia Crregullimi deluzional Crregullimi i shkurt psikotik Crregullimi skizoafektiv Crregullimi skizofreniform Crregullimi psikotik i indukuar Psikoza postpartale Crregullimi psikotik, i paspecifikuar Definicioni i skizofrenisë Skizofrenia është crregullim që karakterizohet me simptome psikotike që dukshëm dëmtojnë funksionimin dhe shkaktojnë pengesa në ndjenja të menduar dhe sjellje. Crregullimi është kronik dhe ka tri faza: prodromale aktive reziduale Historiati i skizofrenisë 1852 - Psikiatri belg Morel i pari e përshkruajti skizofreninë dhe e quajti “demence precoce” 1896-Psikiatri gjerman Kraeplin përdorte shprehjën ”dementia precox” për tërësinë e sëmundjeve që fillojnë në adoleshencë dhe qojnë deri te demenca 1911- Psikiatri zvicerran Bleuler përdori I pari shprehjën ”skizofrenia” Të menduarit në sch Crregullimet formale të të menduarit humbja e asociacioneve tangjencialitetit cirkumstancialiteti blloku në të menduar Deluzionet (crregullimet përmbajtësore) paranoide të referencës inserim I mendimeve ide të gjelozisë, grandiozitetit,religjioze, somatike Percepcioni Halucinacionet auditive vizuele Sjellja Bizare E papërshtatshme dezorganizuar Katatonike Amotivuese violente Afekti Sheshim emocional Afekt inkongruent Simptomat ndahen edhe në: Simptomet pozitive deluzione halucinacione të folurit e crregulluar sjellja e crregulluar Simptoma negative sheshimi emocional mungesë e të folurit spontan mungesë e iniciativës Kriteret diagnostike sipas DSM-IV A. simptomet karakteristike deluzione halucinacione të folurit e crregulluar sjellje katatonike simptome negative B.Pengesat në funksionimin social C. Kohëzgjatja dy apo më tepër simptome psikotike për një muaj kohëzgjatja së paku 6 muaj Tipet e sch Paranoid Dezoorganizuar Katatonike Padiferencuar Reziduale Epidemiologjia Incidenca dhe prevalenca Prevalenca gjatë jetës 1% cdo vit në SHBA 2 milion raste të reja Gjinia meshkuj-femra 1:1 Statusi socioekonomik prevalencë më e lartë në grupet më të ulëta sociekon. incidenca e njëjtë Mosha e fillimit më e shpeshtë 15-35 (50% e rasteve nën 25 vjec) e rrallë para moshës 10 dhe pas 40 Etiologjia Faktorët biokimik Hipoteza e dopaminës Hipoteza e serotoninës Hipoteza e GABA Hipoteza e noradrenalinës Ndryshimet anatomike (jo specifike) zmadhim i ventikujve dhe sulkusit kortikal (CT) Etiologjia Gjenetika Popullata e përgjithshme Vëllezërit dhe motrat Fëmiu me njërin prind Binjakët dyvezor Fëmiu me dy prindërit Binjakët njëvezor 1% 8% 12% 12% 40% 47% Etiologjia Psikosociale Familja Psikodinamika Teoria e infeksionit Patofiziologjia Nuk egzistojnë ndryshime qe do të lajmëroheshin cdoherë Shenja të buta neurologjike lajmërohen në 50100% të rasteve, rritet prevalenca e reflekseve primitivesi refleksit të kapjës, stereognozi jonormale dhe dallim i dy pikave, disdijadohokineza ( dëmtim i aftësisë izvodenja levizjeve opetovane) Faktorët psikodinamik Testimin e realitetit e pengojnë tre mekanizma mbrojtës Projeksioni psikotik Reaksion formimi Mohimi psikotik Psikoza mund te paraqitet edhe ne Crregullimet organike si: intoksikimi me sub. psikoaktive (kokainë,fenciklidin) crregullimet mendore psikotike të shkaktuara nga infeksioni SNQ (p.sh. Herpse encefaliti) sëmundjet vaskulare (p.sh. Lupus eritematozus sistemicus) epilepsia e lobit temporal sëmundjet degjenerative (p.sh.Huntingtoni) Crregullimet organike karakterizohen me: dëmtime të memories orientimit kognicionit haluciancione vizive shenjave të dëmtimit të SNQ Ecuria dhe prognoza Simptomet prodromale i paraprinë fillimit të sch që mund të jenë akute apo të ngadalshme Faktorët precipitues mund të fillojnë sëmundjën te personat e predisponuar Sëmundja është kronike me faza të remisionit dhe relapsit Ndjeshmëria në stres mbetet gjatë gjithe jetës Epizodat depresive postpsikotike mund të lajmërohen në fazën reziduale 50% të rasteve kanë tentime suicidale 10% të rasteve realizojnë suicidin Trajtimi Terapia Farmakologjike Antipsikotikët që mund të jenë: Tipik (Haloperidol, Chlorpromazine etj) Atipik (Risperidoni,Clozapina,Olanzapine etj) Anksiolitikët Antidepresivët Terapia elektrokonvulzive Terapia psikosociale bihejviorale grupore familjare suportive Trajtimi realizohet në mënyrë spitalore dhe ambulantor