Transcript omuz-kol kinezyolosi

Omuz - Kol Kompleksi
Kinezyolojisi
Yrd. Doç. Dr. İlkşan Demirbüken
OMUZ KOMPLEKSİ
Omuz Kompleksinin Kemik
Yapıları
Humerus
Klavikula
Skapula
Omuz kompleksi toraksa sternum aracılığıyla bağlanır.
Sternum ve toraksın şeklininde omuz kompleksinin fonksiyonuna
etkisi vardır.
KLAVİKULA
Üst ekstremite ile aksial iskelet arasında bağlantı
Kaslar için yapışma yeri
Sinir, kan damarları için geçiş yeri ve koruma görevi
Omuz ekleminin hareket açıklığının artmasına katkısı
Kas kuvvetinin skapulaya iletilmesine yardım
Uzun ekseni transvers plana yakındır.
Üstten bakıldığında medial 2/3’ ü anteriora, lateral 1/3’ ü
posteriora konveks
Superior yüzü düzgündür
Anterior yüzü
medialde pectoralis major
lateralde deltoid
Posterior yüzü
lateral 1/3’ üne üst trapez
alt yüzüne med. kostoklavikular lig&subclavius
lat. korakoklavikular lig
Alt yüzü
Medialde
Lateralde
konoid tüberkül ve trapezoid çizgi
sternoklavikular eklem
(arada artiküler disk)
akromioklavikular eklem
Eklem
Yüzleri
Fibrokartilaj
SKAPULA
Primer görevi kaslara yapışma yeri oluşturması
Omuz ekleminde görevi olan 15 major kasın hepsi de
skapulaya tutunur
Supraskapular sinir
geçer
Omuz disfonksiyonu olan hastalarda skapulanın anormal pozisyonları
glenoid fossanın anormal oryantasyonuna ve böylelikle glenohumeral eklem
instabilitelerine sebep olur.
Omuz impingement sendromu olan hastalarda skapulanın aşırı anterior tilti
aktif omuz abduksiyonuna eşlik eder
AKROMİON
Akromion humerusa çatı oluşturur.
Değişik akromion şekilleri mevcuttur.
GLENOİD FOSSA
Superiorda daha dar
İnferiorda daha geniş
armut
görünümlü
Derinliği fibrokartilajinöz labrum
sayesinde artar
Skapulanın frontal plandaki hareketi
Medial(aşağı) rot.
Lateral(yukarı) rot.
Glenoid fossa anteriora
Skapula inf. açısı mediale
Glenoid fossa yukarı
Skapula inferior açısı aşağı
Proksimal Humerus
-Baş
-Boyun
-Şaft
Humerus başının eklem yüzeyi
hemen hemen bir kürenin yarısı
olarak tanımlanır.
Büyük tüberkül........infraspinatus
supraspinatus
teres minör
Küçük tüberkül......subscapularis
Medial ve lateral kondillerin
oluşturduğu plana göre humerus
başının oryantasyonu:
-Medial
-Superior
-Posterior
Sternum ve Toraks
Klavikuler notch……fibrokartilaj
-Sternal=juguler notch ile birbirinden
ayrılır.
Manubrium sterni ile sternum
gövdesinin birleşimine
Sternal=Louis açısı denir. 2. kartilaj
kosta bağlanır.
Skapula 1.-8. kosta
T2-T7-8. vertebra korpus
Skapula medial kenarı T7 spinöz
processine denk gelir.
Toraksın şekli skapula hareketlerine kısıtlama getirir. Elips
şeklindedir ve skapula bölgesinde torakal kifoz vardır.
Üstteki kostalar alttakilere göre daha küçüktür.
Bu yüzden skapula superiora
kayma hareketi ve anteriora
tilt yapar.
Omuz kompleksinin eklemleri
Glenohumeral eklem
Akromioklavikular eklem
Sternoklavikular eklem
Skapulotorasik eklem
Skapulotorasik eklem
hariç diğerleri sinovyal
eklemlerdir
STERNOKLAVİKULAR EKLEM
Klavikula,sternum ve 1. kostal kartilajın superior kısmından
oluşur.2 görüş  top-soket
eyer tipi eklem
Kapsülle çevrilidir.
İnferior kısmı daha
zayıftır. Ant.,post. ve
superiorda lig.lerle
desteklenir
Ant.& post. Sternoklavilar lig.ler  ant & post kaymayı ve
protraksiyon& retraksiyonu
limitler
Superiorda  İnterklavikular lig. Sternal notchu döşer ve
klavikulanın sternum üzerinde superior ve
laterale yer değiştirmesini önler
Klavikula eklem yüzü
>
sternum eklem yüzü
Bu da klavikulanın sternum üzerinde mediale kaymasına
( eklemin kendine özgü instabilitesine neden olur)
Klavikula ve sternum arasında yerleşen intra-artiküler disk
eklem yüzeyini arttırır ve kalvikulanın mediale kaymasını
engeller. Ayrıca şok absorban özelliği vardır.
Kostoklavikular lig.  lateralde yer alır. Klavikulanın tüm
yönlerdeki hareketlerini limitler
(med,lat,ant,post,elevasyon)
İnferior hareketi  interklavikular lig. engeller
SONUÇ OLARAK
STABİL
EKLEM
Kliniksel İlişki: Klavikula fraktürleri
Stabilizasyonu çok iyi olduğu için
Fraktürler
> Dislokasyon
Özellikle gergin el üzerine düşmede
Eyer ya da top-soket tarzında olması nedeniyle 3 eksende
hareket vardır.
Antero-posterior aksis  elevasyon-depresyon
Superior-inferior(vertikal) aksis  protraksyon-retraksiyon
Longitudinal aksis  yukarı-aşağı rotasyon
Protraksiyonu limitleyen yapılar:
-Posterior sternoklavikular lig.
( klavikula başının arkaya hareketini engeller)
-Kostoklavikular lig.
(klavikula gövdesinin öne hareketini engeller)
Retraksiyon  anterior sternoklavikular lig.
kostoklavikular lig. tarafından limitlenir
AKROMİOKLAVİKULAR EKLEM
Eklem yüzleri fibrokartlaj
Genelde kayma hareketlerine izin veren bir eklemdir.
Stabilizasyonu eklem kapsülü ve akromioklavikular lig.
(eklemin post. kaymasını önler)
İntra-artiküler disk vardır.
Korakoklavikular lig.  conoid lig.
trapezoid lig.
Korakoakromial ligament:
Bursa ve supraspinatus tendonu için koruma görevi
oluşturur.
Humerusun superiora glidingini önler.
Glenohumeral eklem için çatı görevi
Kalınlaşması impingementa neden
olabilir.
SKAPULOTORASİK EKLEM
Primer rolü  glenohumeral eklemdeki hareketi amplifiye
etmektir.
Kaslarla çevrili olduğu için düşmelerde şok absorban görevi
görür ve omuzu korur.
Primer hareketleri
Elevasyon & depresyon
Abd. & add.
Aşağı yönlü(medial) & Yukarı(lateral) rot.
Skapular tilt
Skapulotorasik eklemdeki abd. ve add. hareketi protraksiyon
ve retraksiyon olarak da tanımlanır.
Bazı kesimler  protraksiyon= abd. + yukarı rot. Kombinasyonu
 protraksiyon= yuvarlak omuz (abd. + aşağı rot.)
Aşağı (medial) rot= AP eksendeki hareket. Glenoid fossanın
aşağı rotasyonu ve inferior açının vertebraya doğru olan hareketi.
Yukarı (lateral) rot. bunun tersidir.
Skapula elevasyon-depresyon ya da abd.-add. yönünde
kayma yaptığında toraksın şekli nedeniyle ant. veya post.
yönde tilt yapar.
Örnek Skapulotorasik eklem
elevasyonu:
skapulanın ML aksiste anterior tiltine
neden olur. (skapulanın superior
torakstaki daralmaya uyum
göstermesi için)
Skapula hareketleri klinik olarak ölçülemez, bununla ilgili
kısıtlı sayıda çalışma var.
Elevasyon  2-10 cm
Depresyon  2 cm’den fazla değil
Abduksiyon  10 cm ‘e kadar
Adduksiyon  4-5 cm
Yukarı rot.  en az 60o (en çok bu hareket üzerinde çalışılmıştır)
Aşağı rot.  yukarı rot daha az
GLENOHUMERAL EKLEM
Top-soket tarzında
İki eklem yüzündeki eğri, eğriliğin yarıçapı olarak tanımlanır.
Humeral baş ve glenoid fossanın eklem yüzleri (az miktarda)
farklı eğriliklere sahip olmalarına rağmen, kartilajinöz eklem
yüzleri yaklaşık olarak aynı yarıçapa sahiptir. Çünkü bu
yüzeyler aynı eğriliğe sahiptir, birbiriyle yüksek
derecede uyum sağlar.
Eklem yüzlerindeki eğrilik benzer iken eklem yüzlerinin
alanları farklıdır.  humerus başı sferiğin yarısı kadar
glenoid fossa yarısından azdır
Eklem yüzlerinin büyüklüğü arasındaki farkın önemli 2
sonucu vardır.
1. Yüksek derecede mobilite sağlar. (insandaki en mobil eklem)
2. Stabiliteye çok az ya da hiç katkıda bulunmaz.
Eklemin stabilitesini kemik yapı dışındaki yapılar sağlar.
Glenohumeral Eklemin
Destekleyici Yapıları
Labrum
Eklem Kapsülü
Glenohumeral lig.ler
Korakohumeral lig.
Çevreleyen kaslar
Sığ glenoid fossa  instabilite  bunu engelleyen
labrum
Labrum  fibröz doku halkasıdır, fibrokartilajinöz
doku fossanın periferini çevreler, glenoid fossanın
2 kat derinleşmesini sağlar
artiküler temas alanını genişletir
ekleme binen stresleri
azaltır. (F/A)
Labrum  deforme olabilir  eklem hareketini kısıtlamaz
MR çalışmalarında asemptomatik kişilerde farklı şekillerde
labrum olduğu belirlenmiştir.(çentikli,ayrık)
Mekanik testler göstermiştir ki labrum ant. ve inf.da daha
zayıftır. Bu yüzden anterior yırtıklara en sık rastlanır.
Kapsüloligamentöz Kompleks
Kapsül  Distalde humerusun anatomik boynuna, prox. de
glenoid fossanın periferine ve/veya labruma yapışır.
Kapsül inferiorda gevşektir ve katlantı yapar. Bu katlantı
glenohumeral eklem abd. ve flek.nunda açılmalıdır.
Kliniksel İlişki: Adhesiv Kapsülit
Kapsülde özellikle de inferiorunda yer alan katlantıda
fibröz adezyonlarla karakterizedir. Flek. ve abd. sırasında
eklemin elevasyonunu önler ROM’u azaltır.
Kapsül normalde oldukça gevşektir ve eklemin stabilitesine
çok az katkıda bulunur.
Anteriordan superior, orta ve
inferior glenohumeral lig.
Superior  Korakoakromial lig.
İnferior  ek bir destek yok
Ayrıca ant, post, ve sup.dan rotator
cuff kasları da yapışarak destek
oluşturur.
İntra-artiküler basınç: Stabiliteye katkı
GLENOHUMERAL EKLEMDEKİ HAREKETLER
Fleksiyon-Ekstansiyon
Abdukdiyon-Adduksiyon
Eksternal-İnternal Rotasyon
Abduksiyon ve fleksiyon bazen elevasyon olarak da
tanımlanabilir.
Abduksiyonla birlikte eksternal rot.
Fleksiyonla birlikte int. rot oluşur.
Teorik olarak bu rotasyonlar büyük tüberkül
ile akromionun temasını önler.
Subakromial aralıkta
Subakromial bursa
Supraspinatus tendonu ve kası
Eklem kapsülünün superior parçası
Biseps kasının uzun başının tendonu
Abduksiyon sırasında subakromial aralığın korunması
için eks. rot olması çok önemlidir.
Bu yüzden eksternal rotasyon  tam, ağrısız Abd. için gereklidir.
Flek. ve abd. la birlikte olan rotasyon 160o ye
ulaşıldığında kaybolur. bu pozisyon ‘Sıfır Pozisyonu’
olarak tanımlanır.
Glenohumeral translasyon aktif hareketlerde( kas
kontraksiyonu humeral başın stabilizasyonuna yardım eder)
pasif hareketlerden daha fazladır.
Glenohumeral eklem elevasyonu 100o -120o dir. Gerisi
skapulotorasik eklem tarafından tamamlanır.
Omuzdaki rotasyon ise sadece glenohumeral eklemden gelir.
TOTAL OMUZ HAREKETİ
Omuz kavram kargaşası
omuz kompleksi?
glenohumeral eklem?
Literatür
Kol-gövde hareketi= omuz
kompleksi hareketi
genellikle omuz ve gövde
arasındaki açı ile
tanımlanır.
Omuz elevasyonu  omuz ekleminin abd.nu yada flex. nu
Bu hareket vücudun kardinal planında ya da skapula planında
oluşur.
Kol – gövde elevasyonu boyunca
skapula ve humerusun hareketi
Omuz elevasyonu boyunca glenohumeral eklemde flex.
veya abd olur bu sırada skapula yukarı rot. yapar. Ek
olarak skapula ML aksiste posteriora rot. vertikal aksiste
laterale rot. yapar.
Humerus flex. ve abduksiyonuyla , skapulanın yukarı
rotasyonu senkronize olarak oluşur.
SKAPULOHUMERAL RİTM
Glenohumeral eklemdeki her 2o lik hareket için
Skapulotorasik eklemde 1o lik hareket meydana gelir.
Bu oran 30o lik omuz abduksiyonu ve 60o lik omuz
fleksiyonundan sonra başlar.
Omuz elevasyonu boyunca sternoklavikular ve
Akromioklavikular eklemdeki hareket
Yaklaşık 40o lik sternoklavikular eklem elevasyonu
( omuz elevasyonunun 2/3 ‘ünde tamamlanır)
Akromioklavikular eklemdeki hareket ise 10o den azdır.
Sternoklavikular eklem ve Akromioklavikular eklem
hareket kaybı
Omuz kompleksinde potansiyel plastisite özelliği;
AKE hareket azalması  SKE hareket artışı
SKE hareket azalması  AKE hareket artışı
PATOMEKANİ
İmpingement Sendromu
Donuk Omuz
Eklem kapsülü elastikiyetindeki
azalma ile oluşur.
Tüm yönlerde hareket kısıtlılığı
ile karakterizedir
Omuz instabilitesi
Bağlardaki laksite artışı ve
travmatik labrum yırtıklarında
oluşur
En sık anterior sırasıyla supeior
ve inferior instabilite gelişir
Çoğu zaman anterior ve inferior
instabilite bir arada gelişir
Rheumatoid Arthritis
Humerus osteoartriti
Travmatik Omuz
Thoracic Outlet Sendromu
1. Costa ve clavikula arasındaki
tünelde subclavien arter veya
brachial pleksüsun kompresyon
ve irritasyonudur
2. Kas origo ins anomalileri
3. Kas spazmı
4. Tümör
5. Subclavian arter anevrizması
Rotator Manşet Kasları
• Subskapularis
• Supraspinatus
• İnfraspinatus
• Teres minör
Rotator-cuff Kasları
Latissimus dorsi
•
Origin ; Spinous processes of
inferior 6 thoracic vertebrae,
thoraco,lumbar fascia, iliac crest, and
inferior 3 or 4 ribs
•
Insertion ; Floor of intertubercular
groove of humerus
•
Function; Extends, adducts, and
medially rotates humerus; raises
body toward arms during climbing