جهت دانلود کلیک نمایید
Download
Report
Transcript جهت دانلود کلیک نمایید
تغییر و بهبود سازمانی
www.iranphe.ir
www.iranphe.ir
[email protected]
نیروهایی که باعث تغییر می شوند:
ماهیت نیروی کار
تکنولوژی
سیاستهای جهانی
تغییر
ضربه های اقتصادی
روند اجتماعی
رقابت
[email protected]
www.iranphe.ir
.
انواع تغییر
تغییرات
برنامه ریزی نشده
.1
.2
تغییرات
برنامه ریزی شده
بیشتر تغییراتی که در سازمانها رخ میدهد ,برنامه ریزی نشده است ,اما
تغییرات مورد نظر ما ,تغییراتی آگاهانه و از قبل برنامه ریزی شده
هستند .
تغییرات برنامه ریزی شده دو هدف را دنبال میکنند :
توانایی سازمان را باال ببرند تا خود را با تغییرات محیط وفق دهد .
در پی تغییردادن رفتار کارکنان هستند .
[email protected]
www.iranphe.ir
عامل تغییر
((Change Agent
کسیکه در سازمان مسئول امور وفعالیت های است که ره آورد پدیده تغییر است .
عامل تغییر میتواند مدیر یا کارمند سازمان یا فردی خارج از سازمان باشد که به عنوان مشاور در
سازمان کار میکند .
برای ایجاد تغییرات عمده معموال از خدمات مشاورین خارج سازمان استفاده میکنند .
ضعف .1 :نداشتن درک کاملی از تاریخ ,فرهنگ سازمانی وکارکنان
. 2ایجاد تغییرات بنیادی بدون توجه به عواقب
مشاورین خارج سازمان
قوت :میتوانند دیدگاههای معقول و بی غرضانه ای
را ارائه نمایند .
ضعف :ممکن است تعصب مانع از ارائه پیشنهادهای
معقول شود .
مشاورین داخل سازمان
قوت :چون شاهد نتایج تصمیمات خود خواهند بود
احتماال دور اندیشتر یا محتاط تر خواهند بود .
[email protected]
www.iranphe.ir
دو دیدگاه پیرامون فرایند تغییر :
.1آبهای آرام :تا چند سال پیش مدیران بدین گونه می اندیشیدند که سازمان همانند یک
کشتی بر روی آبهای آرام به سوی مقصدی مشخص حرکت میکند .
در چنین سازمانهای رویارویی با پدیده تغییر به صورت نوعی واکنش است که با برهم خوردن
وضع موجود ,سازمان باید از خود نشان دهد و این رویداد به صورت موردی است .
کرت لوین برای اجرای تغییر در چنین سازمانهایی یک الگوی سه مرحله ای ارائه کرده
است.
تثبیت اوضاع
حرکت در جهت
وضع جدید
از انجماد
خارج کردن
حرکت از وضع موجود (خروج از حالت تعادل ) به سه روش انجام میگیرد :
.1افزایش نیروهای محرک .2افزایش نیروهای بازدارنده که تعادل موجود را بر هم میزنند .
.3ادغام این دو روش در هم
[email protected]
www.iranphe.ir
.2آبهای خروشان )(White Water Rapids
سازمان بیشتر به یک قایق بزرگ شباهت دارد تایک کشتی .این قایق باید در يك شب تاريك به
سمت مقصدي نامعین حركت كند ...
تغییر یک امر طبیعی است و مدیریت باید به صورت دائم با این پدیده دست
وپنجه
نرم کند .در چنین محیطی ثبات و پایداری وجود ندارد و نمی توان چیزی را پیش
بینی کرد ,وضع موجود در هر لحظه بهم میخورد ومجددا آرام میشود .
بسیاری از مدیران کنونی هیچ گاه از آبهای طوفانی خارج نمیشوند و همیشه با
پدیده تغییر روبه رو هستند و بر امواج
متالطم پیش میروند .
.مدیران سازمانهای تولید کننده پوشاک زنانه یا
سازمانهای تولید کننده نرم افزار با چنین وضعی
روبه رو هستند .
[email protected]
www.iranphe.ir
مقاومت در برابر پدیده تغییر
تحقیقات نشان میدهد که سازمانها و اعضای آنها در برابر پدیده تغییر مقاومت می کنند.
از یک دیدگاه ,این کار مثبت است زیرا موجب ثبات وپایداری در سازمان می شود .همچنین
مقاومت در برابر تغییر میتواند به یک منبع تضاد یا تعارض در سازمان تبدیل شود و در مواردی
به
تصمیمات بهتری منجر شود .
در مجموع ایستادگی در برابر تغییر به نتایج نابهنجاری می انجامد ومانع ازتطابق سازمان با
تغییرات
محیط میشود .
مقاومت
مستقیم,آشکار وآنی
غیر مستقیم وتاخیری
مدیریت مشکل چندانی ندارد
بدترین نوع مقاومت است
کاهش وفاداری افراد به سازمان
افزایش خطاها و اشتباهات کارکنان
انباشته شدن مقاومتها و بروز ناگهانی
[email protected]
www.iranphe.ir
مقاومت در برابر تغییر .1 :مقاومت فردی .2مقاومت سازمانی
. 1مقاومت فردی :مقاومتهای فردی جز ویژگیهای شخصیتی افراد است مثل
نوع
پنداشت ,برداشت ,ادراک ونیازها .
پنج دلیل برای مقاومتهای فردی ارائه شده است که عبارتند از :
.1انسان موجودی پایبند عادت است .
.2امنیت .
.3عوامل اقتصادی .
.4وحشت از پدیده ی مجهول .
.5چشم خود را در برابر واقعیت ها بستن .
[email protected]
www.iranphe.ir
.2مقاومت سازمانی
سازمانها برحسب طبیعت محافظه کارند وبه صورتی فعال در برابر پدیده تغییر مقاومت
میکنند.
برای مثال سازمانها ونهادهای دولتی همواره تمایل دارند تا کارها را بدان گونه که سالهاست
انجام میدهند ادامه دهند و اهمیت نمی دهند که آیا خدمات آنها کماکان مورد نیاز است یا
خیر .بیشتر سیستمهای آموزش ی و مدارس از همان تکنولوژی 50سال پیش استفاده میکنند
.
شش منبع اصلی مقاومت سازمانی عبارتند از :
.1مکانیسم ساختاری
.2تغییرات اندک
.3هنجارهای گروه
.4تهدید متخصصان
.5تهدید کردن قدرت مدیران
[email protected]
.6تهدید ناش ی از شیوه تخصیص منابع.
www.iranphe.ir
غلبه بر عوامل مقاوم
برای از بین بردن عواملی که در برابر پدیده تغییر مقاومت میکنند شش روش
ارائه شده است که عبارتند از :
.1ارتباطات
.2مشارکت
.3در نظر گرفتن تسهیالت
.4معامله
.5افراد را دستاویز خود قرار دادن
.6استفاده از زور
[email protected]
www.iranphe.ir
پدیده تغییر و بهبود سازمانی
مقصود از بهبود سازمانی ,تغییرات برنامه ریزی شده است که به صورت منظم به
اجرا
در می آید .با وجود اينكه بهبودسازماني در مرحله عمل در جهت اصالح يا بهبود
عملكرد سازمان به اجرا در مي آيد ولي بيشتر به مساله بهبود و رفاه و تامین
نيازهاي
افراد توجه دارد .
گروههایی تشکیل جلسه میدهند و در مورد ایجاد تغییر به بحث می پردازند و با توجه به عوامل
خارجی سازمان واکنش مناسب از خود نشان میدهند و می کوشند تا اثربخش ی خود را افزایش و
وضع کارکنان بهبود یابد .
بهبود سازمانی با شیوه اجرای تغییر به روش سنتی تفاوتهایی دا د که عبا تند
از:
تاکید بر ر
ر
و
مشارکت
تیم
تشکیل
تاکیدبربر
فرهنگ
تغییر
تاکید
علوم
متخصصان
ا
استفاده
ز
همکاری
مدیریت
عنوان
پدیدهباتغییر به
توجهیبهبهساز
مانیعامل تغییر
عنوان
رفتار
یک فرایند دائمی و مستمر
[email protected]
فنی
برخی روشهای بهبود سازمانی در سه بخش ساختار ,
(تکنولوژی )و مردمی عبارتند از:
www.iranphe.ir
روشهای ساختاری
تغییرات به روش ساختاری ( در فرایند بهبود سازمانی) عبارتند از :
.1تجدید ساختار .2سیستم مبتنی بر پاداشهای جدید .3تغییردادن فرهنگ سازمانی .
.1تجدید ساختار :ساختارها از نظر افقی گسترده تر ,سیستمهای تصمیم گیری
غیر متمرکزوساختارها بیشتر ارگانیک شده اند .
ساختارهایی که از نظر افقی گسترده تر باشند به سه دلیل مفید واقع
میشوند :
.1منافع اقتصادی:
(گسترش حیطه کنترل +کاهش سطوح مدیریت
کاهش مدیران وکاهش هزینه)
.2بهبود ارتباطات :کاهش سطوح مدیریت موجب بهبود ارتباطات میشود .
.3استقالل وآزادی عمل بیشترکارکنان:
( گسترش حیطه کنترل
مانع از نظارت مستقیم مدیر میشود)
[email protected]
www.iranphe.ir
.2سیستم مبتنی برپاداشهای جدید
عامل تغییر به شدت طرفدار اندیشه ی شرطی کردن عاملی است که رفتار خاص ی را در پی
دارد .
یک عامل تغییر در فرایند بهبود سازمانی همواره میکوشد تا برنامه هایی از قبیل پرداخت بر
حسب عملکرد را ارائه یا اجرا نماید و همواره طرفدار اجرای برنامه هایی است که بر عملکرد
گروه و سازمان تاکید میکنند .
متخصصان بهبود سازمانی بدان سبب طرفدار این گونه برنامه ها
هستند که اجرای آنها موجب افزایش همکاری وکارتیمی میشود .
.3تغییر فرهنگ سازمانی :
در مورد اینکه آیا میتوان فرهنگ سازمانی را تغییر داد یا خیر ,نظرات ضدونقیض بسیار ارائه
شده است .موافقین آن معتقدند که چنین فرایندی به یک دوره نسبتا طوالنی نیاز دارد .
شرکتهای بزرگی (مثل زیراکس)که چنین طرحهایی را اجرا کرده ند همواره به دنبال تغییر
ارزشهای فرهنگی و ارائه ارزشهای جدیداز قبیل کاهش کنترل ,تحمل بیشتر در برابر ریسک
وتعارض و ایجاد کانالهای بازتر ارتباطی بوده اند.
[email protected]
www.iranphe.ir
برنامه های مبتنی بر کار وتکنولوژی
.1طراحی مجدد شغل .2سیستمهای فنی واجتماعی .3بهبود کیفیت کار
.1طراحی مجدد شغل :طراحی مجدد شغل مشابه تجدید ساختار سازمان است ولی
به
جای اینکه در سطح سازمان تغییراتی صورت گیرد در سطح مشاغل تغییراتی داده
شود .طی این فرایند به برخی مشاغل هویت و اهمیت میدهند به گونه ای که افراد
مشغول در این کارها دارای خود مختاری واستقالل نسبی میشوند و نتیجه فعالیت
هایشان به آنها واگذار میشود .
الگوهای موفقیت آمیزی که عوامل تغییر در طراحی مجدد شغل ارائه کرده اند
دارای ویژگیهای زیر هستند :
.1این سازمانها فرهنگهایی دارند که به کارکنان استقالل و آزادی عمل میدهند و آنها
میتوانند در تصمیم گیریها مشارکت کنند .
.2این مشاغل قوانین ومقررات رسمی زیادی ندارند ودر طراحی مجدد شغل میتوان
آنها را تغییر داد .
www.iranphe.ir
[email protected]
.2سیستمهای اجتماعی وفنی
برای انجام یک کار ویژه تکنولوژی و سیستم اجتماعی مورد نیاز است .
تکنولوژی شامل :ابزارها ,روشها ,مهارتها ودانش مورد نیاز برای انجام کار است .
سیستم اجتماعی شامل :افراد شاغل در سازمان و ارتباطات آنها میشود .
طرفداران این سیستم بر این باورند که برای ایجاد تغییر در سازمان ,هر نوع
طرح
شغلی موفقیت آمیزی باید نیازهای اجتماعی و تکنیکی شغل مزبور را تامین نماید .در
این روش در هنگام طرح ریزی شغل به نیازهای فردی اعضا و سازمان توجه میشود
.
عامل تکنولوژی از طریق تعیین نوع رفتار فرد به هنگام کار
محدودیت هایی را به سیستم اعمال میکند .ولی اگر طراحان
مشاغل شخصيت و نگرش كاركنان .الگوهاي روابط متقابل
و رابطه آنان با سرپرستان را نادیده بگیرند ,بهترین سیستمهای
www.iranphe.ir
[email protected]
فنی محکوم به شکست خواهند بود .
.3کیفیت زندگی کاری
فرایندی که دراجرای آن کارکنان میتوانند در تصمیم گیریهای مربوط به طراحی
مشاغل مشارکت فعال داشته باشند .کیفیت زندگی کاری ) (QWLدربرگیرنده
برنامه
های متعددی است که با هدف ایجاد تغییر درسازمان به اجرا در می آیند و همگی به
دنبال ساختار سازمانی ارگانیک وانسانی هستند .
تعدادی از این برنامه ها عبارتند :
طراحی مجدد شغل ,مدیریت مشارکتی ,زمان کار انعطاف پذیر ,دوایر کیفیت و
برنامه
هایی که آنها را در برابر اقدامات خودسرانه مقامات ارشد مصون می نماید ,دادن
پاداش معقول و مناسب وایجاد امنیت و
فرصتهای کافی برای رشد شخص ایجاد
www.iranphe.ir
[email protected]
مشاغلی که تواناییهای انسانی را باال ببردو...
)ًًً(Quality Of Worklife
برنامه های مبتنی بر رفتار و نگرش
.1آموزش حساسیت .2بازخورد نمودن نتیجه تحقیق .3مشورت در فراگردها .4تشکیل تیم
.5بهبود روابط متقابل.
.1آموزش حساسیت :این روش نامهای گوناگونی دارد :آموزش آزمایشگاهی
,گروههای رودر رو,گروههای آموزش ی یا گروه Tمقصود همه اینها روش ی است برای
تغییر دادن رفتار اعضای سازمان البته از طریق روابط متقابل بین اعضای گروه .
هدف گروههای آموزش ی عبارت است از آگاه ساختن افراد ازنوع رفتار
خودشان
و ترتیبی داده شود تا هرکس بداند که دیگران چه نوع تصوری از وی در مغز خود
دارند .تقويت رابطه بین فرد و سازمان ودرك فرايندهاي گروهي از جمله ره آوردهای
چنین برنامه هایی است .
[email protected]
www.iranphe.ir
.2بازخور نمودن نتیجه تحقیق
از همه اعضای سازمان خواسته میشود تا پرسشنامه ای را پر کنند .نتایج پرسش
نامه
ها بین اعضا توزیع میشود و باتوجه به نتایج ,مشکالت شناسایی و در جلسه ای
مورد
بحث وتبادل نظر قرار میگیرند .
گاهی نتایج به دست آمده برای عده ای از اعضای سازمان موجب مشکالتی
میشود ,اگر مدیر سازمان احساس نیاز کند میتواند از راهنمایی های یک مشاور
(عامل
تغییر ) استفاده کند .
()Survey Feedback
گروه انتظار دارد پس از دستیابی به پاسخ این پرسشها
[email protected]
بوجود
دراعضای سازمان نوعی تعهد نسبت به سازمان
www.iranphe.ir
.3مشورت درفراگردها
هدف از اجرای این برنامه این است که سازمان از خدمات یک مشاورخارج
سازمان
استفاده کند .مشاور به مدیرکمک میکند تا فراگردهایی را که باید نسبت به آنها
اقدام
کند بهتردرک کند .
این رویدادها شامل جریان امور ,روابط غیر رسمی بین اعضای سازمان وکانالهای
ارتباط رسمی است .
از نظر مفروضات این برنامه مشابه آموزش حساسیت است ولی در اجرای این
برنامه در مقایسه با آموزش حساسیت بر نوع کارهایی که باید انجام داد ,تاکید
بیشتری میشود .
()Process Consultant
شخص مشاور نباید الزاما یک متخصص باشد .تخصص وی
بیشتر در زمینه شناسایی مساله وکمک کردن در راه ایجاد ارتباط
[email protected]
بین اعضای سازمان است .
www.iranphe.ir
.4تشکیل تیم
موجودیت یک سازمان در گرو وجود افرادی است که برای تامین یک هدف مشترک
گرد هم می آیند .چون افرد مجبورند به صورت گروهی کار کنند از این رو در فرایند
بهبود سازمانی مساله تشکیل تیم مورد توجه زیادی قرار گرفته است .
به هنگام تشکیل تیم معموال اقدامات زیر صورت میگیرد :
.1تعیین هدف .2ایجاد رابطه بین اعضا .3روشن ساختن نقش هر عضو .4تجزیه
وتحلیل فرایندی که تیم باید انجام دهد .
((Team Building
[email protected]
www.iranphe.ir
.5بهبود روابط بین گروه ()Intergroup Development
در فرایند بهبود سازمانی ,وجود تضاد یا تعرض موجب مخدوش شدن رابطه بین
گروه
هامیشود لذا سازمان میکوشد با اجرای چنین برنامه هایی روابط را حسنه کند .
در اجرای این برنامه سعی میشود تا در نگرشها ,قالبی اندیشیدنها و برداشتهایی
که اعضای گروه از یکدیگر دارند تغییراتی داده شود .
[email protected]
www.iranphe.ir
مسائل جدید در تغییر سازمانی
تنش :تنش یا فشار روانی یک وضع پویاست که شخص در آن قرار می گیرد و برای
رسیدن به آنچه موردنظر وی است ,باقید وبند یا خواستهایی روبه رو شود از
طرفي
نتیجه کار نامطمئن ولی با اهمیت است.
اگر چه اصوالفشار روانی را از دیدگاه منفی مورد ارزیابی قرار می دهند ولی میتواند
دارای ارزش های مثبت هم باشد .
هنگامی که بررس ی عملکرد فرد به این نتیجه بیانجامد که اگر وی ارتقا مقام يابد
پاداش باالتر در پی خواهد داشت ,ولی اگر عملکرد وی ضعیف باشد مانع ارتقا
مقام
خواهد شد در چنین شرایطی فرد احساس نوعی
فشار روانی میکند .
[email protected]
www.iranphe.ir
نشانه های تنش .1 :فیزیولوژیکی .2روانی .3رفتاری .
عالئم فیزیولوژیک :اختالل در متابولیسم ,افزایش ضربان قلب و فشارخون ,
سردرردوانی و رفتاری :تنش موجب نارضایتی فرد از شغل .اضطراب ,خستگی و
عالئم
طفره رفتن از کار ,تغییر درمیزان تولید ,افزايش غیبت وجابه جایی کارکنان افزایش
مصرف دخانیات یا مشروبات الکلی وناآرامی و ...میشود .
رویارویی با پدیده تنش :
نخستین گام در جهت کاهش تنش مساله گزینش است ,اگر فرد به کاری گمارده
شود که شایستگی آن را ندارد بر میزان تنش او افزوده میشود .
راه دیگر کاهش تنش ,طرح ریزی مجدد شغل میباشد .اگر کار فرد
به گونه ای چالشگر و هماورد طلب طرح ریزی شود و فرصت مشارکت در
تصمیم گیری را برای وی فراهم کند ,موجب کاهش تنش میشود .
[email protected]
www.iranphe.ir
اگر تنش به سبب نوع زندگی شخص ی فرد به وجود آید موجب بروز دو مساله
خواهد شد :
.1مدیر نمی تواند بصورت مستقیم آنرا کنترل کند .2 .مسائل اخالقی مطرح
میشود.
سازمان میتواند از طریق دایر کردن یک دفتر مشاوره به کارکنان خود در جهت حل
مشکالت خانوادگی کمک کند .
همچنین سازمان میتواند با برگزاری کالسهای آموزش ی و برنامه های ورزش ی از فشار
روانی کارمندان خود بکاهد .
[email protected]
www.iranphe.ir
تشویق به نوآوری
ویژگیهای مشاهده شده درسازمانهای نوآور وخالق .1 :متغیرهای ساختاری .2متغیرهای
فرهنگی .3متغیرهای انسانی
.1متغیرهای ساختاری .1 :ساختارهای ارگانیک بر نوآوری اثر مثبت میگذارند .2سابقه ی
چندین
ساله ی مدیر نیز موجب نوآوری میشود .3.در اختیار داشتن منابع غنی .4ارتباطات بین واحدها
نیز
موجب خالقیت و نوآوری میشود .
.2متغیرهای فرهنگی :سازماهای نوآور دارای فرهنگی مشابه هستند ,آنها آزمودن وتجربه آموزی
را تقویت میکنند و به کارهای موفق و غیر موفق پاداش میدهندواشتباهات خود را جشن
میگیرند .
.3متغیرهای انسانی :سازمانهای نوآور همواره افرادی را آموزش میدهند و دانش و مهارتهای آنها
را به روز می نمایند .آموزشهای ضمن خدمت به افراد میدهند تا افراد احساس امنیت شغلی
کنند
واز ارتکاب اشتباه نهراسند .و همواره افراد را تشویق به نوآوری
www.iranphe.ir
[email protected]پس از
میکنند تا آنان خود را قهرمان تغییر یا نوآوری بدانند .
ا ائه یک نظر جدید هر مانعی که بر سر اه آن وجود ا از میان
www.iranphe.ir
[email protected]