بسم الله الرحمن الرحیم
Download
Report
Transcript بسم الله الرحمن الرحیم
بسم هللا الرحمن
الرحیم
مباحثی در خصوص عوامل
زیان آورشیمیایی محیط کار
آقای مهندس بنایی
استاد :
غالمرضا اشرفی
گردآورنده :
دانشگاه آزاد اسالمی واحد دهاقان
دی ما ه 1384
مورخه :
فهرست مطالب
- 1ارزیابی جامع میزان مواجهه با عوامل شیمیائی
-2اثرات بهداشتي كرم
-3فسفر ،سلنیوم و نقره
-4فرم آلدهید
-5کار ایمن با حاللها
-6بررسی کربن دی سولفید
-7اصول ایمنی هیدروژن فلوراید
-8ارزیابي كمي هود آزمایشگاهي جهت ایمني كارگر
ادامه فهرست مطالب
-9روشهاي نمو نه برداري از سطوح محیط كاروسطح
پوست
-10استفاده از روشهاي نمونه برداري از سطح جهت
تماسهاي پوستي
-11نمونه برداری از آئروسلها در محیطهای صنعتی تولید
کننده محصوالت جنگلی
درخصوص ماسك هاي كربن فعال
-12پرسش و پاسخ
ِ
-13برگه اطالعات ایمنی مواد Material Data
)Safety Sheet (MSDS
-1ارزیابی جامع میزان مواجهه با عوامل
شیمیائی
معرفی
رشد تنوّ ع خطرات موجود و آینده
سواالت اساسی
معرفی
کارشناسان بهداشت صنعتی بایستی خطرات بهداشتی و خطرات
مرتبط با آن در محل کار راپیش بینی ،شناسایی ،ارزیابی و
کنترل نمایند .تمرکز این تالش روی ارزیابی مواجهه شغلی است
.ارزیابی جامع مواجهه یک مرور سیستمیک ،روشها ،فرایندها ،
مواد و بخشهای کاری موجود در محل کار است جهت تعریف و
کارشناسی تمامی تماسها برای تمامی کارگران در تمامی روز
انجام می شود .این قبیل استداللها نگرشها برای شناسایی تماس و
ارزیابی آنها کمک میکند که تمامی خطرات سالمتی مدیریت شوند
تا خطرات مربوطه مورد توجه قرار بگیرند تا تمامی سازمانها را
شامل میشود و برنامه های بهداشت حرفه ای و منابعی که بیشتر
خطراتشان مهم است تمرکز می شود .آن همچنین برنامه های
بهداشت حرفه ای را در بهترین وضعیّت برای پیش بینی و
مدیریت خطرات آینده ،قرار میدهد .
رشد تنوّ ع خطرات موجود و آینده
.محلهای کاری مدرن بیشتر پیچیده شده اند ،تنوّ ع خطرات
مرتبط با محل کار مواجهه با عوامل شیمیائی ،فیزیکی و
بیولوژیکی است که افزایش یافته است .تاجاییکه اولین اولویت
کارشناس بهداشت حرفه ای محافظت از سالمت کارگران است .
خطر سالمتی فقط خطری که او درخواست مدیریت آنرا میکند
نمی باشد .خطرات دیگری شامل خطراتی که توسط عدم مقبولیت
قوانین ،خطرات قانونی از قبیل آندسته از دادخواهی هائی است یا
تعهدات و خطرات همراه با اضطراب .ذاتا ً پاسخهای بیشتر مردم
به خطرات بالقوه می باشد .
درعوض کارشناس بهداشت حرفه ای بایستی مطمئن شود که
خصوصیات تماس شناخته شده کافی است و به اندازه کافی کنترل
می شود تا خطرات را در حد قابل قبول قرار دهد تا سازماندهی
جهت مدیریت خطرات آینده در وضعیت مناسبی قرار گیرد .
سواالت اساسی
سؤاالتی که بایستی مورد توجه قرار گیرند عبارتند از:
میزان توانائی تأثیر روی سالمتی کارگران توسط این
مواجهه چقدر است ؟
حدود میزان مواجهه چقدر است ؟
این مواجهه چه خطرات اضافه ای برای سازمان بوجود
می آورد؟
جواب
قبول نمودن حدود جاری کافی نیست .اکثر مواد شیمیائی حدود مواجهه مجاز ندارند
OELو اطالعاتی که برای تعیین حدود موجود مورد استفاده قرارگرفته اغلب ناقص
است .همچنین حدودیکه تعیین شده برای محافظت تمام کارگران طراحی نشده اند یا
بروز نباشد ( .تاریخشان گذشته باشد).................اطالعات جدید سم شناسی و
اپیدمیولوژیکی هر روزه جمع آوری می شوند .که باعث تولید حدود مواجهه جدید
برای عوامل محیطی که شکلی ندارند و خیلی از حدودهای جاری تغییر خواهد کرد .
تجربه نشان داده که بیشتر حدود مواجهه وقتی تغییر می کنند ،پائین می آیند (کمتر
می شوند) و هیچ دلیلی وجود ندارد که باور کنیم این گرایش ادامه نخواهد یافت .
متأسفانه زمانیکه حدود جدید تنظیم میشوند یا حدود قدیمی تغییر میکنند ،ممکن است
تعدادی از کارگران در همان زمان با غلظت باالتر از حدود جدید ،مواجهه با مواد
شیمیائی باشند .کارشناسان بهداشت صنعتی امروزه بایستی در مورد چگونگی وضع
برنامه های بهداشت حرفه ای که توانائی مدیریت تغییرات و کاهش خطراتی که در
آینده مطرح خواهد شد را داشته باشد ،فکر نمایند .داشتن اطالعاتی از پیشینة تمامی
مواجهات اغلب اجازة شناسایی کارگرانی را که باالتر از حد مجاز تماس کاهش یافته
،در تماس بوده اند و توانایی عمومیت دادن مواجهة زیاد قبلی را به ما میدهد .این
سپس شکل استراتژی برای مدیریت درمانی سالمتی این قبیل کارگران را به ما می
دهد .
-2اثرات بهداشتي كرم
اشنایي با كرم
موارد استفاده از كروم
راههاي ورود كروم به بدن
خطرات بهداشتي كروم
اثرات كوتاه مدت شامل
اثرات بلند مدت آن مي تواند شامل موارد زیر باشد :
كنترل بهداشتي
اقدامات الزم
اشنایي با كرم
كرم و تركیبات آن یك گروه از مواد شیمیایي را تشكیل مي
دهند كه خطرات آنها به شكل شیمیایي آنها وابسته است این
خطرات در كروم فلزي ،2،3،4و 6مشاهده شده است كه
مواجهه با نوع 6ظرفیتي ان بیشترین خطرات بهداشتیو
سالمتي را در پي دارد.
موارد استفاده از كروم
كروم و تركیبات آن در بسیاري از فرایند ها و تولیدات مورد
استاده قرار مي گیرند از جمله :
استفاده از كروم در تولید فوالد زنگ نزن و دیگر
)1
آلیاژهاي كروم
استفاده از كروم در تولید رنگدانه ها براي استفاده در
)2
صنعت رنگسازي و همچنین سفال سازي
استفاده از كروم در ساخت مواد نگهدارنده چوب
)3
استفاده از كروم در تولید كاتالیزورها به منظور تولید
)4
مواد شیمیایي در كارخانه ها
در تولید مواد رنگي در رنگرزي ها
)5
در ساخت صفحات الكتریكي و باتري ها
)6
راههاي ورود كروم به بدن
)1
)2
استنشاق گرد وغبارات ,فیومها یا میستها
تماس پوستي با محلولها ي داراي كروم یاكروم
جامد
خوردن ،نوشیدن و یا سیگار كشیدن در مناطقي كه
)3
ممكن است كروم وجود داشته باشد.
خطرات بهداشتي كروم
تركیبات كروم 6ظرفیتي شامل كرومات ،بیكرومات و
اسید كرومیك خطرات ویژه اي دارند که شامل اثرات
کوتاه مدت و اثرات بلند مدت می باشد.
اثرات كوتاه مدت شامل
سوزش و التهاب در نواحي بیني و قسمت فوقاني
دستگاه تنفس
سوختگي پوستي كه مي تواند منجر به اولسر و
زخم گردد .
آسیب چشمي در اثر پاشش مواد به درون آن
اثرات بلند مدت آن مي تواند شامل موارد زیر
باشد :
اسیب بیني ،زخم و سوراخ شدن تیغه میاني بیني .
سوزش در ریه ها
آسیب كلیوي
واكنش احتمال سرطان ریه و بیني در فرایند هاي
مشخص
آلرژیك در پوست و نواحي پوستي
اقدامات الزم
•
•
•
•
•
•
•
•
•
اجتناب از تنفس گرد و غبارات فیومها یا میست و همچنین تماس پوستي
استفاده از وسایل تهویه یا ارزیابي هاي كنترلي صحیح
استفاده از لباس مناسب و تجهیزات حفاظتي
استفاده از شوینده هاي مخصوص كه متناسب با مقدار نیاز ما باشد
استفاده از كرمهاي پوستي مخصوص
درصورت نیاز اجباري به استفاده از ماسك تنفسي باید مطمئن شد كه این
ماسكها كامال متناسب با صورت فرد استفاده كننده باشد ،تمیز بوده و
فیلتر آن به طور مرتب تعویض مي شود و همچنین فرد استفاده كننده طرز
استفاده صحیح از آن را آموزش دیده است .
شستن سریع هر ناحیه اي كه در تماس با كروم و تركیبات آن قرار گرفته
است بخصوص در موارد تماس پوستي و چشمي
ارائه گزارش از عملكرد تجهیزات تهویه و دیگر ارزیابي هاي كنترلي
موجود
اجتناب از خوردن ،آشامیدن و سگار كشیدن در محیطهایي كه احتمال
تماس با فیومها یا میستهاي كروم وجود دارد
كنترل بهداشتي
براي كنترل بهداشتي افرادي كه در مواجهه با گرد و
غبارات ،فیوم و یا میست كروم و تركیبات آن هستند نیاز
به وجود پرستار یا پزشك طب كار در واحد مربوطه است .
.1ابتدا باید جزئیاتي از سابقه بهداشتي فرد به ویژه
مشكالت پوستي و تنفسي وي بررسي شود .
.2مشاركت كارگران با كار فرمایان یا مدیران در نظارت
بهداشتي و ارائه گزارش از مشكالت تنفسي
.3بررسي مرتب پوستي و ارائه گزارش از مشكالت آن
-3فسفر ،سلنیوم و نقره
فسفر
Health &Hazard
حدود مجاز :
مراقبت هاي پزشكي
: SELENIUMسلنیم :
حدود مجاز
: SILVERنقره:
: Health &Hazard
حدود مجاز
فسفر
فسفر به 4یا تعداد بیشتري وجود دارد كه شامل فسفر سفید یا زرد ,فسفر
قرمز ,سیاه و یا بنفش مي باشد .فسفر جامد بوده و در حالت خالص به
صورت بیرنگ یا شفاف موجود مي باشد .
اما سمیت آن در اشكال مختلفش ظاهر میشود كه :فسفروس عنصري ,
اسید فسفریك ,و تركیبات كلر و سولفید آن همچنین گاز سئولفید و سولفید
فلزي آنرا مي توان نام برد
مهمترین منبع آن سنگ فسفات بوده كه شامل آپاتیت و تري كلسیم فسفات
ناخالص مي باشد .بیشترین ذخایر آن در فلوراید ,تنس ,اووتا ,روسیه و
موروكو مي باشد
از تركیبات فسفر در عرصه وسیعي از صنایع استفاده میشوند براي مثال
در تولید نمك فسفات ,دترجنت ها ,كودها ,و ضد زنگ روي فلزات
همچنین در كاتالیست اسید ها استفاده میشوند .فسفات كلسیم در صنایع
چیني سازي همچنین در ساخت منو كلسیم فسفات كه در بكینگ پودر
كاربرد دارد به كار میرود .
Health &Hazard
فسفر سفید یك سم عمومي براي پرتوپالسم مي باشد همچنین مي تواند ایجاد سوختگي
شدید و جدي نماید كه به شدت درد ناك است كه همرا ه با نفروزیس در تماسهاي شدید
مي باشد .سوختگي با فسفر سفید تا زماني كه تمامي آن مصرف شود ادامه مي یابد به
عبارت دیگر تا زماني كه در معرض اكسیژن قرار دارد مي تواند ادامه یابد
تماس پوست با تري سولفید تترا فسفروس منجر به درماتیت و تماس با پنتا سولفید
فسفر مي تواند موجب بروز التهاب در چشم ها و دستگاه تنفسي و پوست شود .
Wasoneگزارش داد كه در تماس 450كارگر با تري كلراید فسفر كه همگي در
بیمارستاني محلي صورت گرفت ,بیشترین عالئم عمومي شامل :التهاب چشم ,حالت
تهوع ,استفراغ ,خس خس كردن ریه ,اشك ریزش و عدم تكلم ,مي باشند همچنین
آزمایشات ریوي تغییراتي را در راههاي هوایي كوچك و بزرگ متناسب با به زمان
تماس كارگر نشان داد .
تماس مزمن با تركیبات كلروي فسفر مي تواند منجر به بروز برونشیت شیمیایي مزمن
و نیز آسیب نسجي شود همچنین این تركیبات قادر به نفوذ به مینا ها و ایجاد فرسایش
در اطراف استخوان ها را مي باشند .
مسمومیت با فسفین از دیگر منایع مسمومیت با فسفر است .این یك سم سیستمیك بوده
كه منجر به دپرس سیستم عصبي و آسیب هاي كبدي و التهابات ریوي شده و نشانه
هاي بالیني آن شامل :حالت تهوع ,استفراغ ,سردرد ,آتاكسي ,و تشنج مي باشد كه
ممكن است به كما بیانجامد .در مسمومیت حاد با فسفین ممكن است ادم روي دچار
حدود مجاز :
فسفر سفید 0.1 mg / m3
-اسید فسفریك 1.0 mg / m3 -اكسي كلراید فسفر 0.1 mg / m3 -پنتا سولفید و پنتا كلراید فسفر 1 mg / m3– تري كلراید فسفر – 1.5 mg / m3و حد
STELآن 3.0 mg / m3
– و فسفین 0.4 mg / m3یراي 8ساعت كاري
مي باشد .
مراقبت هاي پزشكي
كارگران و افراد در معرض تماس با فسفر سفید باید آزمایشات فیزیكي
را براي تعیین سالمت دندانها و سالمت بالیني خود انجام دهند.
متخصصین مبتدي ممكن است منجر به افزایش خطرات ناشي از
مسمومیت با فسفر شوند .سوختگي با فسفر سفید باید به منظور
جلوگري از مسمومیت سیستمیك به سرعت متوقف شود .در
تحقیقات اخیر نشان داده شده است كه درمانهاي بالیني از طریق
چكاندن گلوكونات كلسیم مي تواند از بین رفتن مسمومیت فسفري
پالسما و فسفري سیستمیك بعد از سوختگي اصلي را تسریع بخشند .
باید آزمایشات روتیني را از كارگران در معرض تماس با تركیبات
كلرور فسفر ,سولفید فسفر ,و اسید فسفریك براي تعیین عملكرد ریه
ها و كبد و روي هم رفته سالمت كلي فرد انجام گیرد
سلنیم
سلنیم از فلزات گروه 6جدول تناوبي بوده و به اشكال فلزي و غیر فلزي
یافت مي شود .
Seمي تواند به هر یك از 2حالت روبرو یعني به صورت بي شكل ( با
ساختار نامنظم ) و یا داراي ساختار كریستالي ظاهر شوند .رنگ نوع بي
شكل آن مي تواند به یكي از دو صورت ,یعني در اشكال پودري به رنگ
قرمز و در اشكال شیشه اي به رنگ سیاه وجود داشته باشد .
عناصر متشكل از Seسمیت كمي دارند اگر چه سلنید هیدروژن و دیگر
تركیبات سلنیوم سمیت فراوانسي را داراهستند .سلنید هیدروژن در واقع
از واكنش اسید و آب با فلز سلنیوم یا از واكنش گاز هیدروژن با تركبات
محلول سلنیوم تولید مي شود .این ماده ,سمي بیش از سولفید هیدروژن
دارد سلنید هیدروژن به عناصر سلنیومي تبدیل مي گردد .تماس هاي
مزمن از طریق هوا خطرات بسیار .شدیدي را بر روي چشم ها و اجزا
مخاطي داشته و منجر به عطسه و سرفه هاي مداوم ,درد سینه ,مشكالت
ریوي تورم ,حالت تهوع ,داشتن بوي سیر در هنگام تنفس می گردد .
حدود مجاز
میزان مجاز براي عناصر سلنیوم و آلیاژهاي آن 0.2
mg / m3براي 8ساعت كاري اعالم شده است
براي سلنید هیدروژن گازي 0.2 mg / m3مي
باشد .
هگزا فلورید سلنیوم گازي نیز در حدود 0.4 mg /
m3را دارا مي باشد
نقرهSILVER:
نقره خالص یك فلز سفید رنگ بسیار درخشان مي باشد این
فلز كمي سخت تر از طال بوده ,بسیار هادي و چكشخوار
است
.از نقره در تولید آیینه نیز سالیان سال استفاده شده است
دیده شده كه پودر نقره گاه شعله ور مي گردد .وجود این
ماده در تولید ابر و ریزش باران بي تاثیر نیست .نیترات
نقره به عنوان یك ماده سود سوز آور در صنعت عكاسي
استفاده فراوان دارد هم چنین در علم میكروب شناسي نیز
استفاده مي شود .
Health &Hazard
.تماس با سولفید نقره منجر به افزایش سوزش زخمهاي حاصل از این
ماده مي گردد .این وضعیت منجر به تجمع میزان قابل مالحظه اي از نقره
در سیستم چرخه بدن مي گردد و گاه منجر به تاخیر در بهبود زخمها مي
شود .
امراض شغلي كه بواسطه تماس با نقره و مشتقات آن بوجودمي ایند اساسا
بواسطه ذرات معلق موجود در هوا و دود هاي متصاعد از فلز و یا غبار
حاصل از تركیبات نقره متشكل در محلولهاست .تماس شدید با ذرات
نیترات نقره و محلولهاي ان خطرات جدي را بر روي پوست و غشاء
مخاطي ,چشم ها و گاسترواینتستینال دارد
.مطالعات انجام شده بر روي كارگران ي كه در معرض بیماري هاي شغلي
حاصل از این ماده صورت گرفته است
حاكي از كاهش كراتین در این افراد است
حدود مجاز
میزان تماس مجاز با گردو غبارفلزي نقره 0.1
mg / m3براي 8ساعت كاري مي باشد
-4فرم آلدهید
نقطه جوش آن 19.5سانتیگراد است.
ا زاین روبه عنوان یک گازمطرح است.
داراي بوي تند و زننده اي است.
درآب ،الکل واترحل مي شود.
فرم آلدهیدبه عنوان یک ماده ضدعفوني کننده استفاده
میشود.
هنگامي که باهوامخلوط شود قابل انفجاراست.
کاربردآن درصنایع :
-1نساجي
-2جرم کفش سازي
-3پالستیک سازي
-4مالمین سازي
-5چسب سازي
-6کاغذ سازي
-7به عنوان ضدعفوني کننده درپزشکي
-8حدود %50استفاده آن به صورت رزین فروم آلدهیدکه براي
چسباندن چوب وسایر فرآورده هاي سلولزي مصرف میشود.
-9به عنوان ضدعفوني کننده درغسالخانه ها هم استفاده میشود.
اثرات آن روي بدن :
یکي ازاثرات آن روي سیستم تنفسي است .اگرآلودگي به
میزان 1ppmباشدبوي آن حس میشود.اگر4 ppm
شودچشمها راتحریک مي کند.در 25ppmتحریک
دستگاه تنفسي بصورت سوزش است.دربیشتراز
100ppmباعث مرگ مي شود.
فرم آلدهیدبروي پوست نیزاثرمي گذارد وباعث قرمزي
وتاول پوست میشود،بعدازمدتي پوست زبروخشن مي
شود.ناخنها نیز نکروز میشوند ورنگ آن قهوه اي ونرم
میشود.این اثرات درکارگران چرم سازازنظراثرات مزمن
دیده شده.باعث ایجاد سرطان حفرات بیني مي شود.
احتیاطها هنگام استفاده ازاین گاز
این ماده به صورت جامد پلي مریک یاگازاستفاده میشود .این
ماده ازنظر پاتولوژي وآناتومي حائز اهمیت است.حدتماس
مجازآن:
ppm 2 OES:
ppm 2 STEL:
مي باشد.درمحیط کاربااین ماده بایدسیستم تهویه وجودداشته
باشد وکارگران ازوسایل تنفسي مناسب استفاده کنند.وسایل آتش
نشاني آماده باشند .براي جلوگیري ازتماس پوستي البسه ي کامل
ومناسب داشته باشند.درصورت تماس پوستي محل تماس
رابامقادیرزیادآب شستشو دهندوسپس پانسمان کنند.اگرهم چشم
اسیب دیدباید آنرا باآب فروان به مدت 20دقیقه شستشوداد.
ppeهای مورداستفاده دربرابر Hcho
-aدستکشها
-bحفاظت ازپاها
حفاظت ازچشم
-c
- dحفاظت از دستگاه تنفسي
–aدستکشها
التکس بوتیل
نیتریل
بسیار خوب بسیار خوب
التکس طبیعي نئوپرن
بسیار خوب
بسیار خوب
-bحفاظت ازپاها
چکمه هاي الستیکي و پالستیکي:
ازاین نوع کفشهاي حفاظتي درکارهاي بافرایندهاي تروگل
آلودوهمچنین آندسته ازفعالیتهاي که درآنهاامکان ریخت وپاش
موادشیمیایي وجوددارداستفاده مي شود.ارتفاع ساق این چکمه
هامتناسب بانوع فعالیت متفاوت است.چکمهاي ساخته شده
ازالستیک مصنوعي حفاظت قابل قبولي رادربرابرموادشیمیایي
تامین میکند.میزان کاهش قدرت االستیسیته الستیکهاي
مورداستفاده درساخت چکمه هابایستي پس از 48ساعت تماس
بااسیدکلریدریک 20درصد دردرجه حرارت
اتاق،کمتراز10درصدباشد
-cحفاظت ازچشم
براي محافظت ازچشم دربرابرموادشیمیایي مي توان از
گاگل هاي بالنز پالستیکي یا شیشه اي شیلدهاي پالستیکي
چشم وصورت استفاده کرد.
بهترین نوع عینک حفاظتي دربرابرموادشیمیایي براي چشم
عینک ایست که مثل عینک اسکي است وکامال" روي چشم
قرارگرفته وتمام منافذ رامي پوشاند.
اما چون “اچ-سی –اچ-او” ازپوست هم جمع مي شود باید
ازهودها وهملت هاي مدل غواصي استفاده کرد.
-dحفاظت از دستگاه تنفسي
رسپیراتور :
وسیله اي است براي محافظت افراددربرابرموادسمي موجود درهوا.این
وسایل بروي بیني قرار گرفته وباتامین هواي پاک یاازطریق زدودن
آالیندهاي موجود ،هواي موردنیازفردراتامین مي کنند.رسپیراتور ازنظر
اندازه طیف وسیعي دارنددرحالیکه تعدادي ازآنها تنها روي بیني
رامیپوشانند ،بعضي دیگراز انوع آنها کل بدن استفاده کننده راپوشش مي
دهند.
رسپیراتورهادوگونه اند:
-1تصفیه کننده -2تامین کننده هوا
رسپیراتورهاي تصفیه کننده هوا رابااستفاده از یک سیستم فشنگي
یانارنجکي ازآالیندهاي مختلف تصفیه مي کند.
هواي محتوي گاز یابخار آالینده باعبورازروي فشنگ یا نارنجک هاي
حاوي مواد جاذب سطحي یاموادواکنش پذیرباآالینده تصفیه میشود .انواع
مختلف فشنگها رامیتوان ازروي کدرنگي یابرچسب روي آن تشخیص
داد.
کدرنگي فشنگها وموارداستفاده آنها براساس
OSHA
ماده آالینده
کدرنگي
گازهاي اسیدي
سفید
گاز اسیدسیانیدریک
سفیدبانوارهاي سبزباعرض نیم اینچ که
تانزدیکي ته کانیسترادامه دارد.
سفیدبانوارهاي زردباعرض نیم اینچ که
تانزدیکي ته کانیسترادامه دارد.
گاز کلر
بخارات آلي
سیاه
گاز آمونیاک
سبز
گازهاي اسیدي وگازآمونیاک
سبزبانوارهاي سفیدباعرض نیم اینچ که
تانزدیکي ته کانیسترادامه دارد
مونوکسیدکربن
آبي
ادامه کدرنگي فشنگها
گازهاي اسیدي وبخارات آلي
زرد
گازاسیدسیانیدریک وبخارات کلروپیکرین زردبانوارهاي آبي باعرض نیم اینچ که
تانزدیکي ته کانیسترادامه دارد
گازهاي اسیدي ،بخارات آلي وگازآمونیاک
قهوه ای
موادرادیواکتیو به استثناي تریتیوم
وگازهاي کمیاب
ارغوانی
رنگ کانیستربراي آلودگي موردنظر که
ذرات(گردوغبار،دودفلزي،مه یادود) دردسته بندي
باهریک ازگازهاي باالیابخارهاي فوق درباالذکرشده است همراه بانوارهاي خاکستري
که تانزدیکي ته کانیستر ادامه دارد.
تمام آلوده کننده هاي اتمسفري ذکرشده قرمزبانوارهاي خاکستري باعرض نیم
درفوق اینچ که تانزدیکي ته کانیسترادامه دارد
- 5کار ایمن با حاللها
حالل چیست؟
در چه جاهایی حاللها مورد استفاده قرارمیگیرند؟
حاللها در چه محصوالتی یافت میشوند
حاللها چگونه می توانند روی سالمتی اثر بگذارند؟
چگونه حاللها می توانند وارد بدن شوند؟
چه احتیاطاتی بایستی بکار برده شود؟
کنترل بخارات
تماس با پوست
کاردرفضاهای بسته
موارد دیگر
حالل چیست؟
بسیاری ازمواد شیمیایی که برای حل کردن یا رقیق کردن مواد
وعناصردیگر استفاده می شوند "حالل" نامیده میشوند.
حاللهای صنعتی اغلب ترکیبی از چند عنصر جداگانه هستند.
این حاللها را با نامهای تجاری مختلفی می توان یافت.
حاللها در چه محصوالتی یافت میشوند
مواد تمیز کننده وپاک کننده گریس وروغن
رنگ برها
رنگها،الک وروغنهای جال وبراق کننده
چسب ها
جوهر ها وپاک کننده های جوهر
حشره کشها
لوازم آرایشی
در چه جاهایی حاللها مورد استفاده
قرارمیگیرند؟
اگردرصنایع زیر که حاللها بطور وسیع مورد استفاده
قرارمیگیرند مشغول کار هستید،درمعرض حاللها
قراردارید:
صنایع مهندسی وطرح ریزی ،صنایع ساختمانی ،صنایع
شیمیایی ،صنایع چاپ ،صنایع الستیک ،سازی ،صنایع
پالستیک ،صنایع تولید کفش ،کارخانجات داروسازی ،
صنایع نساجی ،صنایع غذایی ،صنایع چوب ،خشک
شویی ها ،صنایع تولید رنگ ،صنایع تولید جوهر و
مرکب
حاللها چگونه می توانند روی سالمتی اثر
بگذارند؟
مختلفی روی سالمتی تاثیر بگذارند.
حاللهای مختلف می توانند از راههای
بعضی از اثرات کوتاه مدت شامل موارد زیر است:تحریک چشم ها ،ریه وپوست
سردرد
تهوع
سرگیجه
منگی وحواس پرتی
از دست دادن هوشیاری وحتی مرگ در اثر تماس با غلظتهای خیلی باالی
بخارات حاللها می تواند اتفاق بیفتد.
چگونه حاللها می توانند وارد بدن شوند؟
اگر بخارات یا فیومها را استنشاق کنید (راه استنشاقی).
اگر حاللها در تماس با پوست قرارگیرند وجذب شوند (راه پوستی).
اگر حاللهای مایع خورده شوند (راه خوراکی).
چه احتیاطاتی بایستی بکار برده شود؟
هر چه بیشتر درباره حاللها واحتیاطاتی که بایستی بکار ببرید آگاه ترباشید،
وضعیت شماایمن تر خواهد بود.به همین علت کسب اطالعات وآموزش
نیز بسیار مهم است .اطمینان حاصل کنید که کارفرما شما را ازجزئیات
مربوط به خطرات حاللهایی که استفاده می شود ،احتیاطاتی که هنگام استفاده
از حاللها بایستی بکار برده شود و روشهای اجرایی در مواقع اضطراری آگاه
ساخته است. .اگر به توضیحات بیشتری نیاز است از کارفرما سوال کنید.
برگه اطالعات ایمنی وبرچسب محتویات ماده و موارد منعی که توسط سازنده
نوشته شده را مطالعه کنید.
راجع به استفاده از مواد بدون حالل یا حاللهای ایمن تر نیز سوال کنید.
کنترل بخارات
بطور کامل از تجهیزات تهویه ایی که کارفرما برای حذف بخارات از منطقه
کاری شما تهیه کرده استفاده کنید.
هرگونه آسیب وخرابی سیستم تهویه یا تجهیزات حفاظتی را به کارفرما اطالع
دهید.
هرگونه وسایل حفاظت تنفسی را که در دسترس دارید بپوشید.وسایل حفاظتی
را در یک محل تمیز قراردهید.مطمئن شوید که بطور تمیز نگهداری شده
وبرای استفاده مناسب است.
ازتهویه طبیعی در صورت امکان استفاده کنید(با بازکردن درها وپنجره ها)
از تبخیر غیر ضروری حاللها بااستفاده در مقادیر کم ازآنها،بستن در
قوطیهای حاوی حاللها واستفاده از درپوش های ظروف محتوی آالینده های
حاوی حاللها خودداری کنید.
پارچه ها وکهنه های آلوده به حاللها را دراطراف خود رها نکنید.
تماس با پوست
:از تماس پوستی با حاللها وهر محصولی که حاوی حالل
است با استفاده از پوششهای حفاظتی مناسب ( دستکش،پیش
بند،عینک حفاظتی یا شیلد های محافظ وغیره) خودداری
کنید.
از حاللها برای پاک کردن رنگ،گریس وغیره از روی
پوست استفاده نکنید
کاردرفضاهای بسته
اگر کار میتواند از راه دیگری انجام شود،کارفرما بایستی این
مسئله را بررسی کند.اگر امکان این کار وجودندارد،یک سیستم
ایمنی کار بایستی با تجهیزات اضطراری در محل بکار برده
شود.هنگام کاردر فضای بسته احتیاطات خاصی الزم است تا
ازتماس با حاللها جلوگیری شود.
دریک فضای بسته مانند یک مخزن،چاله،یک اتاق کوچک یاکنار
یک وسیله نقلیه،بخارات حاللها نمی توانند براحتی ازمحل خارج
شوند ومی توانند بسیار خطرناک وحتی مرگبار شوند.مراقب
تشکیل بخارات یا گازهایی که می توانند سمی ،قابل انفجار یا قابل
احتراق باشند ،باشی
موارد دیگر
اگر کار میتواند از راه دیگری انجام شود،کارفرما بایستی این
مسئله را بررسی کند.اگر امکان این کار وجودندارد،یک سیستم
ایمنی کار بایستی با تجهیزات اضطراری در محل بکار برده
شود.هنگام کاردر فضای بسته احتیاطات خاصی الزم است تا
ازتماس با حاللها جلوگیری شود.
دریک فضای بسته مانند یک مخزن،چاله،یک اتاق کوچک یاکنار
یک وسیله نقلیه،بخارات حاللها نمی توانند براحتی ازمحل خارج
شوند ومی توانند بسیار خطرناک وحتی مرگبار شوند.مراقب
تشکیل بخارات یا گازهایی که می توانند سمی ،قابل انفجار یا قابل
احتراق باشند ،باشی
-6بررسی کربن دی سولفید ( )CS2
معرفی
احتیاطها هنگام استفاده از گاز
دستکشها
حفاظت ازپاها
حفاظت ازچشم
حفاظت از دستگاه تنفسی
معرفی
مایعی است بی رنگ یازردکم رنگ،خیلی سمی وبرروی سیستم عصبی اثر
میگذارد،قابل انفجاراست ودارای بوی ناخوشایندی است.ماده ی فعال وفراری
است وبسرعت درهوای معمولی تبخیرمیشود.
CS2درآب،اتیل الکل ودیتیل اتر قابل حل می باشد CS2.ازعبوردادن
بخارات گوگرددرمجاورت کربن گداخته بدست می آید.ازهوا سنگین تراست
کاربردآن درصنایع:
-1الستیک سازی
-2ساختن ابریشم مصنوعی ،ریون وسلوفان
-3داروسازی
-4حشره کشها
-5کبریت سازی
احتیاطها هنگام استفاده از گاز
این گاز ,گازی است سمی واحتمال آتشگیری
دردرجه حرارت اتاق دارد.تجهیزات آتش نشانی
بایدهمیشه آماده باشد.به آسانی جذب پوست می
شودوبایدبه وسایل حفاظت فردی دربرابرآن توجه
کرد.
دستکشها
نوع
کاربرد وخصوصیات انواع دستکشهای حفاظتی
مزایا
الستیک طبیعی قیمت ارزان،
ثبات فیزیکی خوب،
تامین مهارت دستی
کاربرد
معایب
مقاومت کم در
برابرموادنفتی،
روغنی وآلی،بخاطر
کیفیت پایین،ممکن
است مصرف باالیی
بازها -الکل ها-
محلولهای رقیق
آبی وتا حدودی
برای آلدئیدها-
کتونها
ازنظرخصوصیات
فیزیکی پایین ترازال
ستیک طبیعی می
باشند.
همانند
کاربردهای
دستکشهای با
جنس الستیک
طبیعی
داشته باشد.
ترکیبات
الستیک
طبیعی
قیمت پائین،حفظ
مهارت دستی در
مقایسه باالستیک
طبیعی مقاومت
بیشتری دربرابر
ادامه
پلی وینیل کلراید
)(pvc
قیمت ارزان
،خصوصیات فیزیکی
بسیار خوب،
مقاومت متوسط
دربرابرمواد شیمیایی
مقاومت بسیار خوب
بخاطرجنسشان،متناوب
ا" دربرابراسید ها،بازها،
نمکها
ازدست سرخورده و
خارج میشوند،ممکن ومحلولهای آبی دیگر،
است به دلیل کیفیت
الکلها
پایینشان مصرف باالیی
داشته باشند.
نئوپرن
قیمت متوسط ،مقاومت
متوسط دربرابرمواد
شیمیایی ،خصوصیات
فیزیکی متوسط
بوتیل
دستکشهای
اختصاصی،موادآلی
قطبی
------------گران ،مقاومت ضعیف
دربرابر
هیدروکربنهاوحاللهای
کلردار
اسیدهای
اکسیدان،
آنیلین ،فنل،
گلیکول اتر
گلیکول
اتر،کتونها،
استرها
نیتریل
پلی وینیل
الکل
)(PVA
ادامه
مقاومت پایین در
قیمت پایین ،خصوصیات
فیزیکی عالی،حفظ مهارت
دستی
دستکشهای
اختصاصی،مقاومت
دربرابرطیف وسیعی
ازموادآلی،
خصوصیات فیزیکی
فلوروآالست دستکشهای
ومر
اختصاصی،حاللهای
(ویتون) آلی
موادنفتی ،روغنی،
موادشیمیایی،
برابربنزن متیلن
کلراید،تتراکلرواتیلن آلیفاتیک،گزلین،پر
کلرواتیلن،تتراکلرو اتیلن
وبساری ازکتونها
،وتاحدودی تولوئن
بسیارگران قیمت،
حساس به
آب،مقاومت ضعیف
دربرابرالکلهای
سبک
آلیفاتیک ها،آروما تیک
ها ،حاللهای کربنه،
کتونها،به استثنای
ستون ،استرها ،اترها
فوق العاده
گرانقیمت،
خصوصیات فیزیکی
ضعیف،مقاومت
ضعیف
دربرابرکتونها،
استرها
آروماتیکها،
حاللهای
کربنه ،آلیفاتیکها،
الکلها
آمینها
ادامه
مقاومت عالی
نورفویل (با
پوشش نقره ای) در برابرمواد
شیمیایی
قدرت چنگ
زدن پایین
،کاهش مهارت
دستی ،به راحتی
سوراخ میشوند،
خشک وسنگین
کاربرد
درکارهای
HAZMAT
حفاظت ازپاها
چکمه های الستیکی وپالستیکی
ازاین نوع کفشهای حفاظتی درکارهای بافرایندهای تر وگل آلودو
همچنین آندسته ازفعالیتهای که درآنهاامکان ریخت وپاش
موادشیمیایی وجود دارداستفاده می شود.ارتفاع ساق این چکمه ها
متناسب بانوع فعالیت متفاوت است.چکمهای ساخته شده ازالستیک
مصنوعی حفاظت قابل قبولی رادربرابرموادشیمیایی تامین
میکند.میزان کاهش قدرت االستیسیته الستیکهای مورداستفاده
درساخت چکمه هابایستی پس از 48ساعت تماس بااسیدکلریدریک
20درصد دردرجه حرارت اتاق،کمتراز10درصدباشد .
حفاظت ازچشم
برای محافظت ازچشم دربرابرموادشیمیایی می توان از
گاگل های بالنز پالستیکی یا شیشه ای شیلدهای پالستیکی
چشم وصورت استفاده کرد
بهترین نوع عینک حفاظتی دربرابرموادشیمیایی برای چشم
عینک ایست که مثل عینک اسکی است وکامال" روی چشم
قرارگرفته وتمام منافذ رامی پوشاند.
اما چون CS2ازپوست هم جمع می شود باید ازهودها
وهملت های مدل غواصی استفاده کرد.
حفاظت از دستگاه تنفسی
با استفاده از رسپیراتور :
رسپیراتورهادوگونه اند -1:تصفیه کننده -2تامین کننده هوا
رسپیراتورهای تصفیه کننده هوا رابااستفاده از یک سیستم فشنگی یانارنجکی
ازآالیندهای مختلف تصفیه می کند .استفاده ازاین رسپیراتورها به دلیل
مکانیسم تمیزکنندگی خود بامحدودیتهای روبرو می باشند.
جائیکه غلظت اکسیژن کافی نیست.
-1
-2جایکه خطرات موجود ازنوع I D H L Aاست(یعنی غلظت عامل
خطرناک درحدی است که میتوانددرعرض نیم ساعت اثرات بهداشتی غیرقابل
برگشت وارد کرده ویا توتنایی فردراسلب کند).
جائیکه آالینده ناشناخته باشد.
-3
جائیکه غلظت آالینده مشخص نبوده ویاغلظت آن ازحدتوانایی
-4
رسپیراتور تجاوز کند.
جائیکه امکان جذب یافیلتره کردن اثربخش آالینده عملی نیست.
-5
-6جائیکه خصوصیات هشداردهندهندگی آالینده هاناکافی بوده ورسپیراتور
مجهز به وسیله ای است که پایان توانایی آن رادرجداسازی آالینده هانشان
دهد نمی باشد.
جاذبي که می توان درمورد CS2می توان بکاربرد کربن فعال می باشد.
-7اصول ایمنی هیدروژن فلوراید HF
معرفی
خطرات
حدود مواجهه شغلی
اثرات هیدروژن فلوراید بر انسان
وسایل حفاظت فردی
حفاظت پوست
حفاظت چشم ها
حفاظت تنفسی
اطفای حریق
مشخصات و خواص فیزیکی و شیمیایي
معرفی
هیدروژن فلوراید از مهمترین تركیبات حاوی فلورین می
باشد که به صورت بی آب و آبدار با غلظت های مختلف
در دسترس می باشد .از مهمترین ویژگی های آن
خورندگی و سمیت بسیار باال ،آزاد شدن مقدار زیادی گرما
در اثر واکنش با آب و آزادسازی گاز هیدروژن در حضور
گرما و نور می باشد .از کاربردهای این ماده می توان به
استفاده در صنایع هسته ای جهت غنی سازی اورانیوم و
نیاز به تولید هگزافلوراید اورانیوم جهت استفاده در چرخه
سوخت هسته ای ،كیت های الکترونیکی سیلیکونی صنایع
فضایی و سوخت هواپیما با اکتان باال اشاره نمود.
مشخصات و خواص فیزیکی و شیمیایي
)HF(Hydrogen Flouride
نام و فرمول شیمیایي
وزن مخصوص
(در دمای و فشار یک اتمسفر) 1.858
دانسیته
نقطه جوش
(در دمای 19.5 cو فشار یک اتمسفر)
3.1797
(در فشار اتمسفر یک) 19.5 c
نقطه انجماد
c83.57-
فشار بخار
(در دمای15.54 ips ) c 21
رنگ و بو
بی رنگ ،دودکننده ،بوی تند وتیز
حدود مواجهه شغلی
بخارات هیدروژن فلوراید در هوا به راحتی از طریق حس
بویایي قابل تشخیص هستند .محیط های با غلظت 50
میلیگرم بر مترمكعب از بخارات این اسید بسیار خطرناک
می باشند در حقیقت این غلظت برای یك دقیقه قابل تحمل
می باشد .حدود مجاز توصیه شده از سوی سازمان های
مختلف به شرح زیر می باشد.
OSHA
): (PEL = 3ppm
) ACGIH : (TLV = 3ppm
= NIOSH : (REL = 3ppm . STEL
6ppm
اثرات هیدروژن فلوراید بر انسان
تماس های پوستی و تنفسی با این اسید موجب تخریب و زخم كیسه
های هوایی ،سوختگی های شدید ،التهاب ،تاول بستن پوست،
نارسایی های شدید کلیوی ،پایین آمدن کلسیم و منیزیم و بی نظمی
حرکات عضله قلب و آسیب های چشمی می شوند .تماس مزمن با
غلظت های پایین منجر به احتقان بینی و برونشیت ،و تکرار تماس
با غلظت های باالتر از حدود توصیه شده در طول چند سال ،به
علت ته نشینی فلوراید در استخوانها موجب افزایش دانسیته استخوان
ها به خصوص در ناحیه کمری ستون مهره ها و لگن و نهایتا
فلوئورزیس فلج کننده می شود .این اسید فاقد اثرات سرطان زایي و
جهش زایي می باشد.
وسایل حفاظت فردی
کنترل آلودگی در محیط کار مفیدتر و اقتصادی تر از استفاده از
وسایل حفاظت فردی می باشد .اما در برخی موارد نظیر کار در
محل های محصور و کارهای تعمیراتی و کارهایي که به صورت
اتفاقی در واحد انجام می شوند ،استفاده از وسایل حفاظت فردی
ضروری است .انتخاب وسایل حفاظت فردی نظیر دستکش ،لباس
های حفاظتی و عینک باید بر مبنای درجه تماس بالقوه با هیدروژن
فلوراید انجام شود .بدین معنی که برای کارگرانی که احتماال کمتر
در معرض خطر هستند از لباس هایي با زمان شکست کمتر و
ارزانتر و برای کارگرانی که در مناطق ویژه و با احتمال خطر باال
کار می کنند از لباس های بازمان شکست باالتر استفاده شود.
حفاظت پوست
به منظور پیشگیری از تماس های پوستی استفاده از لباس های
حفاظتی مناسب (دستکش ها ،حفاظ های چشم و صورت و عینک)
از جنس ، PVCحداقل حفاظت الزم را فراهم می کنند .معموال در
هنگام کار از دستکش با ضخامت متوسط تا کلفت ویتون و نیتریل و
یا الستیك طبیعی استفاده می شود .توصیه می شود از یک جفت
دستکش نیتریلی نازک در زیر دستکش اصلی برای جلوگیری از
نشتی استفاده شود .لباس های حفاظتی بایستی عاری از روغن و
گریس باشند و بطور منظم از نظر حفظ درجه موثر بودن کنترل
شوند .همچنین جهت حفاظت پاها باید از پوتین های دهان گشاد و
مقاوم با روکش های پالستیکی استفاده شود.
حفاظت چشم ها
در هنگام کار با هیدروژن فلوراید از عینک های ایمنی
مقاوم در برابر ضربه ،بدون مجاری تهویه کناری به همراه
حفاظ های صورت استفاده می شود .به واسطه ماهیت
خورندگی زیاد این اسیدها ،عینک های ایمنی دور بسته به
تنهایي حفاظت مناسبی فراهم نمی کنند.
حفاظت تنفسی
در مواردی که غلظت هیدروژن فلوراید در هوا بیشتر از
حد مواجهه مجاز می باشد ،از ماسک های تنفسی استفاده
می شود .در مواردی که احتمال مواجهه با غلظت های باال
وجود دارد ،نظیر جاهای محصور و محل های نشتی ،از
ماسک های متصل به تجهیزات تأمین کننده هوا یا ماسک
های کپسول دار متکی به خود استفاده می شود .مواجهه
تماسی با غلظت های 30ppmیا بیشتر منجر به وارد
آمدن آسیب فوری به فرد می شود و در این موارد از
ماسک های تنفسی تأیید شده ،کپسول دار متکی به خود
استفاده می شود.
اطفای حریق
اسید هیدروفلوریك به تنهایي قابلیت احتراق ندارد و تنها پس از تماس با مواد
ناسازگار و یا بر اثر تولید گاز هیدروژن به علت تماس با بدنه فلزی ظروف
نگهداری یا لوله ها در مدت زمان زیاد ،ایجاد حریق می کند .از این رو باید
کلیه منابع بالقوه ایجاد جرقه در محیط کنترل شوند .درهنگام اطفاء حریق پس
از پوشیدن ماسک های تنفسی متکی به خود و لباس های مقاوم در برابر
اسید جهت اطفای حریق های کوچک اسید هیدروفلوریك بی آب ،از کپسول دی
اکسید کربن (بجز برای حریق کپسول) پودرهای خشک ،شن خشک ،فوم
الکلی مقاوم و اسپری آب استفاده می شود .در هنگام اطفای حریق باید در
باالدست جریان باد و دورترین فاصله ممکن از حریق قرار گرفت .منطقه خطر
را باید از هر طرف به اندازه 50فوت کامال ایزوله کرد و از ورود افراد تا
هنگام پخش کامل گاز و رسیدن غلظت آالینده به حد توصیه شده ،جلوگیری
کرد.
در هنگام حریق به علت وجود گاز هیدروژن در ظرف و فشار گرفتن مخازن
هیدروژن فلوراید ،امکان انفجار آنها وجود دارد .از این رو عملیات اطفاء باید
از محیط خارج و با استفاده از وسایل کنترل شونده ویدیویي و سیستم های آب
پاش ثابت انجام شود.
خطرات
حوادث در واحدهای تولید هیدروژن فلوراید ممکن است ناشی از عوامل زیر
باشد :
-1مواد خطرزا ،فشارهای باال ،خطاهای انسانی ،خرابی تجهیزات ،کم شدن
میزان دید افراد در صورت وجود ابر یا مه و وضعیت اضطراری
-2احتراق ،نشت مواد و انفجار
جهت کاهش حوادث دسته اول باید در مهندسی طراحی واحد هیدروژن فلوراید
دقت الزم به عمل آورده شود و جهت کاهش حوادث دسته دوم باید پیش بینی
های الزم جهت نصب تجهیزات ایمنی و آموزش افراد انجام شود .در واحد
تولید هیدروژن فلوراید با توجه به نقطه جوش پایین 19.5cو خورندگی
و سمیت باالی این ماده و حضور موادی از قبیل اسید سولفوریك و فلوراید
کلسیم احتمال بروز خطرات گروه اول وجود دارد .همچنین وجود کوره با
دمای باال و قدرت خورندگی زیاد گاز هیدروژن فلوراید و احتمال ترک خوردن
کوره ،احتمال بروز خطرات دسته دوم را افزایش می دهد.
از مشکالت موجود در واحد تولید هیدروژن فلوراید مسایل مربوط به حمل و
نقل و ذخیره سازی ،نشتی ،ایرادات مربوط به تجهیزات ،خطاهای انسانی در
نتیجه تحقیقات یا طراحی و عملیات فرآیندی ،لوله کشی ،مخازن ،آب بندی ها،
شیرها و پمپ ها می باشد که به طور جداگانه در آینده مورد بررسی قرار می
گیرند.
-8ارزیابي كمي هود آزمایشگاهي جهت ایمني
كارگر
( )1
این وسایل جهت جلوگیري از تماس افراد با خطرات موجود
در هوا و ایجاد تعهد و مسئولیت نسبت به منابع و امكانات ملي
ضروري هستند .
همانند تمامي ارائه كنندگان خدمات بهداشت و ایمني محیطي ،ما
جهت مشورت و توصیه در تمامي جنبه هاي مربوط به عملیات
مناسب در آزمایشگاه محیط كاري مسئول هستیم .این به مصلحت
ما است كه مطمئن شویم محیطهاي كاري كنترل شده اند و بنابراین
جهت كاهش هر نوع نشت داخلي آلوده كننده ها تالش مي كنیم .
به ندرت به طور كامال" بدیهي ،هودهاي شیمیایي حفاظت در برابر
آلودگي را بطور كامل از طریق خارج نمودن هواي آلوده ایجاد شده
در فعالیتهاي تحقیقاتي و تولیدي ایجاد مي نمایند .
()2
بطور ایده آل ،این عمل حفاظتي از طریق بازداشتن خروج آلودگي به صورت
خارج شدن هواي آلوده با سرعت پایین توسط جریان با مقاومت كم هوائي
ایجاد مي شود و اثر جارویي كف ( كف هود ) كه آلودگي را از اپراتور دور
مي كند انجام مي شود .براي نیل به این هدف ،بافلهاي ایجاد شده باید دقیقا"
براي كنترل جریان هواي منطقه كاري و تهویه اتاق متعادل شوند تا اینكه
جریان هواي متقاطع به حداقل برسد .توربوالنس و برهم زدن این پارامترها
به سرعت آلودگي را بدتر مي كند .
تمام هودهاي داراي پنجره عمودي ،صرفنظر از عملكرد ،یك حفره جریان
مجدد هوا باالي لبه پایینتر پنجره ایجاد مي كنند .یك گرداب یا اثر چرخشي
پشت پنجره باقي مي ماند .این توده چرخشي هوا مقداري از آلودگي را از جا
مي كند و حركت مي دهد .اگر جریانهاي هوایي متقاطع ( مخالف ) در خارج
از واحد وجود داشته باشد ،یا بافلها بلوكه شده یا بطور مناسبي تنظیم نشوند
،گرداب مي تواند ناپایدار شود و آلودگي را به بیرون هود پرتاب كند .این
پدیده به آساني با استفاده از تست گاز ردیاب اندازه گیري مي شود ،كه به
ابزار تخصصي نیاز دارد .در هنگام فقدان این ابزارهاي تخصصي ،تنها
اوپراتورهاي باتخصص باال مي توانند تست گاز ردیاب را انجام دهـند .
مانیتورهاي الكترونیكي مرسوم با این نوع ریختن ( ریختن حالل یا گاز ردیاب
به داخل هود ) به اپراتور هشدار نمي دهند .آنها فقط این اطمـینان را مي
دهند كه پنجره در وضعیت صحـیحي قرار دارد یا سرعـت هوا یا فشار استاتیك
تغیـیر نكرده اند .
-9روشهاي نمو نه برداري از سطوح محیط
كاروسطح پوست
-1مقدمه
-2روشهای مستقیم
-3روشهای غیر مستقیم
مقدمه
بطور كلي روش استاندارد معیني جهت ارزیابي تماسهاي
پوستي با مواد شیمیاي وجود ندارد ولي بایك دید كلي مي
توان روشهاي نمونه برداري از سطوح را به دو دسته
تقسیم كردیكي از این روشها روش مستقیم است كه شامل
نمونه برداري مستقیم ازروي سطح پوست كارگران در
محیط كار مي باشد.
روش دیگرارزیابي غیر مستقیم نام دارد كه عبارت است از
مجموعه روشهایي كه به جمع آوري نمونه از سطوح محیط
كار مي پردازد .
روشهای غیرمستقیم
روشهاي غیر مستقیم شامل استفاده از گازها ( gauze pads
)،انواع فیلترهاي فایبرگالس یا سلولزي و ....است.
در طي انجام این روشها گازها یا فیلترها را (به روشهاي خشك یا
تر)روي سطوح آلوده كشیده وبدین ترتیب از آالینده مورد نظر
نمونه برداري مي كنند .پس از آن نمونه هاي جمع آوري شده را در
آزمایشگاه مورد تجزیه وتحلیل قرار مي دهند .براي تجزیه این
GCو HPLC
نمونه ها مي توان از دستگاههایي چون
نیز استفاده نمود.جهت استانداردسازي نتایج و مقایسه نمونه ها
معموال نمونه برداري را درسطوحي با مساحتهاي 100انجام مي
دهند.
روشهای مستقیم()1
از جمله روشهاي نمونه برداري مستقیم مي توان به مواردي چون قرار دادن
قطعات gauze padsروي پوست براي جذب انواع آالینده با انواع
حاللها واستفاده از خاصیت فلورسانس براي شناسایي(بیشتر; شناسایي
كیفي) مواد آلوده كننده پوست اشاره كرد.
gauze padsها را مي توان درقشمتهاي مختلفي از بدن قرار داد
همچنین با توجه به هدف نمونه برداري مي توان آنها را مستقیما روي
پوست در معرض آلودگي قرار داد ویا در زیر لباس یا وسایل حفاظت فردي
نصب كرد .
با این كار حتي مي توانیم كارایي وراندمان وسایل حفاظت فردي را هم
بررسي كنیم .این پدها را معموال پس از اتمام كار جدا كرده ،براي تجزیه
به آزمایشگاه مي فرستند .
نتایج نمونه هاي تجزیه شده در آزمایشگاه مي تواند مناطقي از بدن را كه
در معرض آلودگي هستند به ما نشان دهد.
روشهای مستقیم()2
مزیت عمده این روش سادگي وارزان بودن آن است ولي باید بدانیم
كه با توجه به این كه خصوصیات پوست انسان درمورد جذب
ونگهداري موادشیمیایي با گاز پد متفاوت است ،لذا نمي توان به
نتایج این روش زیاد اعتماد كرد.
یكي از روشهاي مستقیم نمونه برداري ،استفاده از حاللها براي
شستشوي پوست وجمع آوري آالینده مورد نظر است .البته در این
زمینه باید مالحظاتي را درنظر گرفت مثال این كه نوع ومیزان
حالل چه باشد یا این كه محلول شستشو را باید چطور جمع آوري
نمودو...
با استفاده از خاصیت فلورسانس مي توانیم موادآالینده اي كه به
طور طبیعي خاصیت فلورسانس دارند(مثل تركیبات چندحلقه اي
آروماتیك)را شناسایي كنیم .همچنین مي توان با وارد كردن
تركیبات فلورسانس به فرموالسیون مواد االینده این مواد را نشاندار
نمودوسپس آنها را شناسایي كرد.مكانیسم كلي دستگاههایي كه با این
روش كار مي كنند به این صورت است كه این دستگاهها پوست را
با اشعه ماوراي بنفش اسكن كرده و در صورت آلودگي پوست آن
را مشخص مي كنند.
-10استفاده از روشهاي نمونه برداري از سطح
جهت تماسهاي پوستي
-1 مقدمه
-2 راههای نفوذ مواد سمی به بدن
-2ا)تماس با پوست از طریق افشانه ها
-2ب) ورود مواد شیمیایي به دهان
-2ج) تماس مستقیم با سطوح آلوده
-2د) پاشیدن مستقیم آنها بر روی پوست
-3روشهای عمده جهت نمونه برداري وارزیابي تماسهاي پوستي
-4از چه موادي باید نمونه برداري كرد ؟
مقدمه
در پاسخ به این سئوال كه چرا باید از آلودگیهاي سطحي نمونه
برداري كنیم باید بگوییم كه بسیاري از مواد سمي مي توانند از
طریق خوردن و آشامیدن و در برخي موارد از طریق نفوذ جذب از
راه پوست موارد بدن شوند بدیهي است كه نمونه برداري صرف از
هواي محیط نمي تواند معیاري براي تعیین میزان تماس با موادي كه
مي توانند از طریق پوست وارد بدن باشند باشد :بنابراین این نوع
آالینده ها را نیز با ید در كنار تماسهاي تنفسي مورد ارزیابي قرار
داد .اگرچه براي موادي كه سریعا از طریق پوست جذب مي شوند
نمونه برداریهاي سطحي پیشنهاد نمي شود و بهتر است این موارد
را با ارزیابي بیولوژیكي بررسي كرد.
راههای نفوذ مواد سمی به بدن
تماس با پوست از طریق افشانه ها:
بر طبق مطالعات میداني كه روي كارگران مزارع انجام شده دیده
شده است كه تماس هاي پوستي این افراد (میزان مواجهه آنان با
مواد سمي) بسیار بیشتر از مواجهه تنفسي آنهاست .در این شرایط
معموال كنترل بخارات منتشر شده در محیط آسانتر به نظر مي رسد
علت این مساله هم این است كه غلظتهاي قبل استنشاق به صورت
یكنواخت در محیط پراكنده مي شوند.
غلظت هوا برد سایر تركیبات با فشار بخار باالتر مثل اتیلن دري
بروماید مي تواند حتي چندین روز پس از استفاده به صورت قابل
مالحظه اي در محیط پایدار بماند .
ورود مواد شیمیایي به دهان
سطوح آلوده به مواد سمي و خطرناك همچنین ممكن است
با مواد خوراكي و یا موادي مثل تنباكوي جویدني انواع
آدامس و سیگار و ...كه به نحوي داخل فضاي دهاني می
شوند تماس داشته و این مواد را آلوده كنند .از طرف
دیگر لمس كردن این مواد یا سطوح آلوده با دست ممكن
است باعث آلودگي انگشتان و دستها شده و خود عملي
براي انتقال مواد آلوده باشد
تماس مستقیم با سطوح آلوده
فعالیتهاي كاري كه كارگران در طي انجام آنها ممكن است در
معرض تماسهاي پوستي با مواد خطرناك قرار بگیرند مواد
متعددي را در بر مي گیرد كه ازجمله آنها مي توان به موارد
ذیل اشاره كرد :
پاشیدن مواد روي پوست در حین انجام كار در نزدیكي انواع
مایعات خطرناك .
استفاده از كهنه ها یادستمالهاي آلوده جهت پاك كردن و تمیز
كاري.
تماس مستقیم با ابزار و سطوح آلوده به مواد خطرناك.
پوشیدن لباسهاي آلوده در طول یك و یا حتي چند روز كاري .
پاشیدن مستقیم آنها بر روی پوست
پاشیدن مواد روي پوست در حین انجام كار در نزدیكي
انواع مایعات خطرناك میتواند كارگران را در معرض
تماسهاي پوستي با مواد خطرناك قرار دهد.
از جمله این مواد میتوان به حاللها اشاره کرد:حاللهاي
حامل ) (CARRIER SOLVENTSبكار گرفته شده
در محلولها مثل آنچه كه در فرموالسیون آفت كشها استفاده
مي شود مي توانند از طریق نگه داشتن و به تله انداختن
مواد شیمیایي و یا بواسطه تسهیل نفوذ مواد از طریق
پوست روي نفوذ پذیري پوست تاثیر منفي بگذارند.
روشهای عمده جهت نمونه برداري وارزیابي
تماسهاي پوستي
-1روشهایي كه میزان تماس كارگران را بطور غیر مستقیم
بررسي مي كنند واساس كار آنها ارزیابي و پایش آالینده
هایي است كه روي سطوح محیط كار جمع شده اند.
-2روش دیگر شامل ارزیابي مستقیم میزان آلودگي روي
سطح پوست كارگران است که قبال توضیح داده شد.
*در اینجا به تفصیل در مورد روشهای غیر مستقیم
میپردازیم:
روشهای غیر مستقیم
در ارزیابي مواجهه پوستي باید به این نكته توجه داشته باشیم كه همیشه بخشي از
الیه آالینده روي سطح پوست ممكن قبل از جذب شدن بخار شده و به صورت فرار
در آید .همچنین باید تاثیر فاكتورهاي محیط كار مثل تاثیر رطوبت (رطوبت پوست)
عارضه هاي پوستي مثل درماتیت میزان سایش و پوششهاي محافظ را بر روي
میزان جذب پوستي در نظر گرفت در برخي از موارد استفاده از وسایل حفاظت فردي
یا كرمهاي محافظت پوست باعث به دام افتادن آالینده روي سطح پوست مي شوند كه
این مساله نه تنها احتمال نفوذ یا تحریك كنندگي این مواد را افزایش مي دهد بلكه
باعث مي شود تا آالینده مورد نظر مدت زمان بیشتري با پوست تماس داشته باشد و
به همان نسبت احتمال تبخیر شدن و حذف آن به كمك سروشهاي مكانیكي نیز كمتر
شود.
فاكتورهاي مهم و تاثیر گذار روي جذب پوستي مواد عبارتند از قابلیت حل شدن
تركیب مورد نظر اندازه مولكولي گرادیان یا شیب غلظت وجود یا عدم وجود
آسیبهاي پوستي و مناطق باز روي پوست تغییر حالت الیه stratam
cormeumsپوست تفاوتهاي ساختار پوستي در گونه هاي مختلف جانداران
(بخصوص وقتي مي خواهیم یافته هاي آزمایشگاهي مربوط به حیوانات را به
انسانها تصمیم دهیم) اینكه چه سطحي از پوست تحت تاثیر قرار گرفته و مقدار یا
شدت تماس بین مواد قابل جذب و پوست.
از چه موادي باید نمونه برداري كرد ؟
بدیهي است كه اولویت اصلي در این زمینه با موادي است كه قابلیت نفوذ پوستي
و ایجاد عارضه را دارند همچنین تركیباتي مثل فلزات سنگین كه معموال از طریق
پوست جذب نمي شوند ولي قادرند بوسیله اندامهاي آلوده شده به فضاي دهان
منتقل شوند را هم باید مورد ارزیابي قرار داد سرب ،آرسنیك و كادمیوم از جمله
این تركیبات هستند.
طبق نظر oshaموادي كه D50پوستي آنها مساوي یا كمتر از mg/kg
200باشد در گروه مواد با جذب پوستي بسیار زیاد قرار مي گیرند (طبق
آزمایشات انجام شده روي موش).
آمینها گروهي از مواد تحریك كننده هستند كه جهت نمونه آنها از روش wipe
samplingنمونه برداري كششي استفاده مي شود علت این امر هم تمایل
شدید این مواد براي و چسبیدن به سطوح است .برخي از این آمینها حتي مي
توانند خاصیت حساسیت زایي هم داشته باشند .البته باید توجه داشت كه تحریك
كنندگي مواد بسته به نوعشان متفاوت است.معموال مولكولهاي هیدروژن فلوراید
قادرند به راحتي از سطح پوست گذشته و خود را به استخوان برسانند و تاثیرات
مخربي روي بافتهاي استخواني داشته باشند در برخي موارد تاثیر یك ماده خودند
مثل هیدروكسید سدیم تغلیظ شده مي توانند بسیار شدید بوده و سوختگیهاي
شدیدي را روي پوست افراد بوجود بیاورد ..یك گروه از مواد هم هستند كه
حساسیتهاي پوستي آلرژیك بوجود مي آورند كه از جمله این مواد مي توان به
ایزوسیاناتها و كبالت اشاره كرد .افرادیكه تحت تاثیر این مواد قرار مي گیرند
ممكن است براي همیشه نسبت به آنها حساس شوند وحتي دیگر قادر به ادامه كار
با این مواد نباشند.
ادامه
گونه دیگر این مواد تركیبات فوتوسنینیو هستند كه معموال از تاثیر توام موادي چون
فیومهاي قطران زغال سنگ و اشعه ماورا بنفش خورشید حاصل مي شوند .جدول زیر
دسته اي از مواد حساسیت زا را معرفي مي كند.
براي اینكه بدانیم چه موادي ممكن است پتانسیل بیشتري براي ایجاد مسمومیت از راه
خوراكي دارشته باشند باید ابتدا میزان سمیت خوراكي این مواد را بر حسب LD50
تعیین نموده و بر مبناي آن نسبت به اولویت بندي مواد جهت نمونه برداري اقدام نمود
.بطور كلي و بر طبق آزمایشات انجام شده تركیباتي كه LD 50آنها روي موش
) (ratبرابر یا كمتر از میزان 500 mg /kgباشند جزء مواد خوراكي مواد با
الویت باال محسوب مي شوند .كه باید از آنها نمونه برداري كرد .اما تركیبات با
LD50خوراكي باالتر را باید به صورت مورد به مورد ارزیابي نمود .نمونه برداري
كششي wipe samplingبراي نمونه برداري از حاللها مثل بنزي و nبوتیلن
الكل نیست علت آن هم این است كه اگرچه این مواد جذب پوستي دارند ولي بخاطر
بیشتر تركیبات گازي پس از آزاد شدن در محیط (مثل پرومین و تري فلورید ببرم)
معموال حالت گازي خود را حفظ كرده و روي سطوح جمع نمي شوند و همین مساله
نمونه برداري سطحي از این تركیبات را غیر ممكنن ساخته است .اما با وجود این
مسائل برخي از تركیبات گازي هم هستند (آرسین وانسیین) كه پس از تماس با پوست
افراد از حالت گازي خارج شده و شكل فلزي خود را باز مي یابند و همچنین مساله
سبب مي شود تا روي سطوح و از جمله پوست بنشینند .بنابر این باتوجه به موارد
گفته شده در مورد تركیبات فرار خیلي وقتها بهتر است این تركیبات را توسط روشهاي
بیولوژیكي پایش نمود به عنوان مثال علمي رغم اینكه بنزین جذب پوستي زیادي دارد
ملي براي ارزیابي میزان مواجهه با این ماده معموال را اندازه گیري مي كنند.
-11نمونه برداری از آئروسلها در محیطهای
صنعتی تولید کننده محصوالت جنگلی بوسیله
Respicon
Respiconیک ایمپاکتور مجازی چند مرحله ایست که میتواند برای
نمونه برداری محیطی یا فردی استفاده شود .ذرات جمع شده روی اولین
سطح بعنوان ذرات قابل استنشاقی (ناحیه تبادل گاز) از ذرات هوابرد هستند
.ذرات جمع شده روی اولین و دومین سطح بعنوان ذرات توراسیک (ناحیه
سینه ای) و ذرات جمع شده روی اولین ،دومین و سومین سطح بعنوان
ذرات قابل تنفس (ناحیه فوقانی تنفس) هستند.
Respiconدر دو نوع موجود است .یکی شناسایی آئروسل را با استفاده
از نور انجام میدهد و دیگری با استفاده از وزن سنجی .در این مطالعه
اجرای نوع وزنی در صنایع تولیدات جنگلی آزمایش شده است .
ادامه
دقت Respiconارزیابی شده و با سیکلون ذرات قابل استنشاق و نمونه برداری
گردوغبارهای قابل تنفس مقایسه شده است .بعالوه ،بعضی نمونه های رسپیکون با
استفاده از میکروسکوپهای الکترونیک آزمایش شده بودند تا توزیع سایز ذرات
فیزیکی تعیین شود .تحت این شرایط رسپیکون دقت منطقی را نشان داد .برای اغلب
محلولهای نمونه برداری یک ارتباط نزدیک بین اندازه رسپیکون و نمونه گیریهای
ذرات قابل تنفس فردی CISیا سیکلون قابل اسنتشاق BG1-4برقرار شده بود .
نتایج آزمایشات میکروسکوپی از فیلترهای رسپیکون با خصوصیات مورد انتظار
اجرایی تطابق داشت .رسپیکون یک وسیله مفید نمونه برداری برای مواقعی است که
نمونه برداری هم بصورت فردی هم محیطی اهمیت دارد و نیاز به جمع آوری هر سه
نوع ذرات قابل استنشاق ،توراسیک و قابل تنفس و دارای ذرات هوابرد اهمیت دارد.
استفاده از نمونه برداری از سایزهای مشخصی از ذرات برای ارزیابی سالمت کارگران
روبه افزایش است چراکه اهمیت نقش سایز ذرات در گسترش بیماریها کشف شده است
.برای شناخت اهمیت سایز ذرات ،اخیرا راهنماییهایی برای اندازه گیری ذرات و
آئروسلها در محیط کار معیارهای خاصی را برای نمونه برداری از سه سایز شامل
استنشاقی ،توراسیک و ذرات قابل تنفس توضیح داده است
ادامه
بدلیل اینکه حدود تماس شغلی برای مواد دارای ذرات هوابرد هستند یا خواهند بود ،در
بخش ذرات قابل استنشاق ،توراسیک یا قابل تنفس شرح داده شده اند .اکثر وسایل نمونه
برداری فردی موجود در بازار ذرات با سایز مشخصی را فقط نمونه برداری و اندازه
گیری میکنند .در بعضی مواقع ،بهر حال نیاز ایجاب میکند تماس با بیشتر از یک ذره
ارزیابی شود .مواد با هر دوی اثرات ناحیه تنفسی و اثرات سیستمیک ،برای مثال
ممکن است حدود تماس شغلی برای هر روی مواد دارای ذرات قابل استنشاق و تنفسی
را داشته باشد .چند دستگاه نمونه برداری وجود دارد که اندازه گیری همزمان ذرات
استنشاقی ،توراسیک و قابل تنفس را انجام دهد .یکی از این دستگاهها Respicon
است که بوسیله Koch etalتوضیح داده شده است Respicon .یک ایمپاکتور
چند منظوره مجازی است که بعنوان نمونه برداری فردی یا محیطی میتواند استفاده شود
.ایمپاکتورهای مجازی تفاوتشان با ایمپاکتورهای عمومی در این است که سطح برخورد
بوسیله یک صفحه مجازی ایستا یا هوای با حرکت آرام است .در یک ایمپاکتور مجازی
همانطور که توسط TSI ، chien ، Marpleو Incشرح داده شده اند ،یک
آئروسل از میان یک نازل شتاب دهنده بسمت پروب جمع کننده حرکت و عبور میکند .
نزدیک پروب جمع کننده یک بخش بزرگی از جریان هوا دور تر از پروب هدایت شده
است ذرات کوچک با اینرسی پایین جریان آرام را دنبال میکند همانطور که در شکل 1
نشان داده شده است و بوسیله جریانهای بزرگ به منطقه دورتر حمل میشوند تا بر روی
فیلتر جمع شوند .ذرات بزرگتر جریانهای آرام را قطع میکنند و حرکتشان را رو به
پایین با جریانهای پایین به سمت پروب جمع کننده .
درخصوص ماسك هاي كربن
-12پرسش و پاسخ
ِ
فعال()N95
مقدمه
استاندارد N95مربوط به ماسك هاي یكبار مصرف ضد ذره (
موثر در برابر آئروسل هایي كه پایه روغني ندارند ) مي باشد كه
استفاده از آن در صنعت نساجي ،كارهاي صنعتي ( آهن كاري ،
استیل كاري ،كار در معدن) ،كار در بیمارستان و آزمایشگاه
وكنترل بیماري پیشنهاد شده است .
ماسك هاي N95حفاظت كامل را در برابر آئروسل هاي بدون
روغن كه شامل موارد زیر هستند تامین مي كنند :
كربنات كلسیم – خاك رس – سیمان – سلولز – سولفر – كتان
– آرد – كربن – چوب – سنگ معدن آهن – آلومینیوم –
سیلیكون آزاد – – TBباكتري ها
آیا استفاده از ماسكهاي كاغذي رایج در آلودگي هواي تهران
،فایده اي دارد؟؟
پاسخ :همانطور كه مي دانید بیشترین آالینده موجود در هوا
گازهاي منوكسید كربن ،دي اكسید كربن ،دي اكسید گوگرد ،ازن
،دي اكسید ازت و ذرات معلق مانند گرد و غبار و از همه بدتر
ذرات معلق سرب ناشي از سوخت اتوموبیل ها هستند.
ماسكهاي كاغذي با توجه به كیفیت و موادي كه در آنها به كار
رفته قادر به جذب و حتي كاهش گازهاي ذكر شده نیستند و فقط
قسمتي از گردو غبار هوا را مي گیرند در حالي كه مضرترین ذ ره
معلق یعني سرب به راحتي وارد ریه هاي افراد مي گردد
فلذا با توجه به عرائض فوق این ماسكها بجزایجاد مشكالت
تنفسي كار مفید دیگري انجام نمي دهند
-1آخرین تغییرات نسخه EN149-2001كدام است ؟
از ژوئن سال 2001به بعد مهمترین تغییري كه در استاندارد
EN149ذكر شده است این الزام است كه تمامي رسپیراتورها باید حفاظت
كامل را در برابر ذرات جامد ( غیر روغني ) و مایعات ( میست روغني )
تامین كنند .بنابراین دو كالس).S (solidو (solid &Liquid)SLبه
سه كالس FFp3-FFp2-FFp1تبدیل شدند .بنابراین به علت افزایش
دامنه كاربرد ،انتخاب آنها راحتتر مي شود .
-2تا چه زماني این استاندارد با نسخه قبلي قابل فروش است ؟
در این مرحله هیچ محدویت زماني براي تولید كنندگان قایل نشدند و همچنان
مي توانند باتوجه به استاندارد قبلي به تولید خود ادامه دهند .
-3مزیت رسپیراتور با طراحي big eyeكدام است ؟
بطور كلي هرچه كارایي فیلتري باالتر باشد میزان مقاومت تنفسي آن بیشتر
خواهد بود .میزان كارایي و پاالیندگي فیلتر FFp3در مقابل آئروسل
هاي جامد و مایع تا 99درصد مي باشد به همین دلیل میزان مقاومت
تنفسي آن بیشتر و نفس كشیدن با آن مشكل تر شده است .بر این اساس
برخي از تولید كنندگان اقدام به بزرگ كردن منطقه تنفسي نمودند Big .
eyeنوع خاصي از طراحي است كه در آن منطقه تنفسي بزرگتر شده و
بصورت تاشو مي باشد و میزان مقاومت تنفسي آن كمتر گردیده است.
-4چگونه مي توان اصلي یا تقلبي بودن ماسك زغال اكتیو را مشخص كرد
؟
ماسك هاي تقلبي وجود دارند كه در آنها از كربن اكتیو تقلبي ( بعنوان پیش
فیلتر ) استفاده مي شود .بعضي از ماسك هاي كربن اكتیو هستند كه فقط
رنگ سیاه دارند ،اما كربن اكتیو نیستند .
آنها فقط شبیه ماسك هاي كربن اكتیو هستند .زیرا ظاهر آنها مشكي است .
این بخاطر آن است كه تولید كننده از الیه هاي غیر پشمي مشكي رنگ كه
داراي ذغال اكتیو نیست استفاده كرده اند .
كربن اكتیو خالص از ذغالي كه در دماي خیلي باال تهیه شده بدست مي آید .
بنابراین كربن اكتیو در دماي خیلي باال ذوب یا ناپدید نمي شود .الیه كربن
اكتیو را از ماسك جدا كنید و سپس آنرا بسوزانید .اگر چیزي از فیبر یا الیه
ذغال اكتیو باقي نماند ،شما احتماال ماسك تقلبي خریداري كرده اید .
من مطمئن هستم كه از ماسك ذغال اكتیو اصلي استفاده مي كنم ،
-5
اما قابلیت جذب آن در مقابل گازهاي آلي یا بوهاي بد ،ضعیف است ؟
معموال الیه ذغال اكتیو داراي ذغال و رزین است .بنابراین ممكن است الیه
ذغال با چسب به فیبر الیه پلي استر محكم شده باشد .بنابراین رزین سوراخ
هاي سطح ذغال را مي پوشاند و قابلیت جذب الیه ذغال بطور جدي كاهش
مي یابد .
آیا ماسك هاي ذغال اكتیو براي همه ي محیط هاي كاري مناسبند ؟
-6
این یك تصور اشتباه است كه اگر ذرات غیر سمي در محیط كار شما وجود داشت ،شما
نیازي به ماسك الیه ذغال اكتیو ندارید .ماسك هاي ذغال اكتیو درست مانند ماسك هاي
كارتریج دار عمل مي كنند (با این تفاوت كه در ماسك كارتریج دار الیه جاذب وجود
دارد ) ،الیه جاذب ،بو و بخارات آلي را جذب مي كند اما این الیه تاثیري در جذب
ذرات ندارد و در كارایي آنها ( حذف ذرات ) تأثیري ندارد .
آیا این درست است كه ماسك براي جذب ذرات كارایي كافي ندارد ؟
-7
بطور عمومي ،ما فكر مي كنیم كه به دام انداختن ذرات كوچك از مشكلترین كارها مي
باشد .اما این یك نظر درست نیست .در تئوري فیلتراسیون 5اصل وجود دارد :
-1حركت بروني :بیشترین اثر را بر روي ذرات كوچك دارد .
-2گیر افتادن :بهترین اثر را بر روي ذرات بزرگ دارد .
-3برخورد داخلي :بهترین اثر را بر روي ذرات بزرگ دارد .
-4ته نشیني ( براساس وزن ) :بیشترین اثر را بر روي ذرات بزرگ دارد .
-5جذب استاتیكي :قویترین اثر را بر روي ذرات كوچك دارد .
براین اساس موارد 1و 5بر روي ذرات كوچك تر در حالیكه موارد 2و3و 4بر روي
ذرات بزرگتر موثر هستند .
بنابراین بیشترین نفوذ را ذراتي با قطر 6/0میكرون دارند .در استاندارد
EN149:2001,NIOSH 42 CFR84و AS1716براي تست
اندازه ذرات گیر افتاده از ( ذرات با بیشترین نفوذ ) MPPSاستفاده مي شود .
-8معمولترین آالینده ها و خطرات محیط كار كدامند ؟
آالینده ها صدمات جدي را به ریه وارد مي سازند كه اغلب آنها برگشت
ناپذیر مي باشد .محیط هاي كاري مختلف و مواجهه با فعالیت هاي مختلف
خطرات متنوعي نظیر موارد زیر را مي تواند بوجود آورد
گردوغبار :
سلیس و آزبست اگر وارد ریه و در آنجا مستقر شوند مي توانند صدمات
جدي را به بافت ریه وارد آورد .به هنگام این اتفاق بافت ریه تماس كمتري
داخل رگها خواهد داشت .بنابراین میزان اكسیژن دریافتي كاهش
را با خون
ِ
مي یابد و نفس كشیدن مشكل خواهد شد .
سرب :
مواد نظیر سرب باعث مسمومیت سیستمیك مي شوند كه وقتي وارد
سیستم تنفسي مي شوند به سیستم جریان خون راه پیدا مي كنند و باعث
صدمه به سایر بافت هاي بدن مانند سیستم عصب مركزي مي گردد .
بخارات :
بخارهاي آلي كه وارد جریان خون مي گردد داراي اثر بیحسي بر روي
مغز هستند و سبب گیجي مي شود .
بیماري هاي تنفسي كدامند ؟
-9
هنگامیكه واكنشهاي آلرژیكي اتفاق مي افتد مقدار خیلي كمي از یك ماده تولید بیماري
تنفسي مي كند .نظیر :
آسم :گرفتگي سینه – خس خس كردن به هنگام نفس كشیدن – نفس نفس زدن
واكنش آلرژیكي :نشانه هاي آن نفس نفس زدن ( شببه آنفوالنزا )
ورم غشاء بیني :گرفتگي بیني
وقتي فردي حساس باشد ،ادامه تماس مي تواند منجر به تشدید عالئم و آسیب دائمي
براي وي شود .افرادي كه داراي گرفتگي بیني هستند ممكن است دچار آسم پیشرفته
شوند .صدمات آسم در اثر مواجهه با هواي سرد و دود سیگار شدیدتر خواهد شد.
-10مفاهیم OEL/PEL/MAC/TLVكدام است ؟
تمامي این حروف اختصاري مربوط به غلظت ذرات معلق در هوا هستند و معرف
شرایطي هستند كه در آن مواجهه تكراري
در طول روز براي سالمتي وي مضر نمي باشد .
:OELحد مواجهه حرفه اي ( شغلي )
: PELحد مواجهه مجاز
:MACبیشترین غلظت قابل قبول
:TLVحد آستانه مجاز
-13برگه اطالعات ایمنی مواد Material Data Safety Sheet
)(MSDS
مقدمه
نمونه یک MSDS
سواالت مهمی که بایستی هنگامیکه MSDSخوانده
میشود پاسخ دهیم.
مقد مه
برگه اطالعات ایمنی مواد MSDSاطالعات پایه ای در باره مواد یا فراورده های شیمیایی فراهم میکند
.آن دارای اطالعاتی پیرامون خصوصیات ،پتانسیل آسیب زایی مواد ،نحوه استفاده ایمن و چگونگی
برخورد در مواقع اضطراری میباشد .این متن برای راهنمایی افرادیکه از MSDSاستفاده میکنند ،
تهیه شده است و دارای اطالعات مورد نیاز برای آگاهی از خطرات و احتیاطات الزم برای استفاده ایمن
از فراورده های شیمیایی میباشد.
MSDSهای شرکتهای مختلف ممکنه شبیه هم نباشد اما آنها دارای یکسری اطالعات پایه ای هستند
MSDSنقطه ضروری شروع برای اجرای یک برنامه کامل ایمنی و بهداشت برای مواد میباشد.
MSDSها منبع کاملی از اطالعات برای دارندگانشان نیستند .بیشتر MSDSها توسط کارخانجات یا
تهیه کنندگان مواد ،آماده میشود .بنابراین آنها بطور عمومی به طبیعی بودن گرایش دارند .آنها سعی
میکنند اطالعاتی مختصر که تمامی پیش بینیهای منطقی را در صورت استفاده از مواد نشان دهد .مانند
قوانین محلی که بایستی رعایت شوند وجود دارد .این قوانین عموما در MSDSها توصیف نشده اند .
وقتی شما یک MSDSرا میخوانید بایستی بخاطر داشته باشید که سه نوع خط ممکنه با استفاده از
فراورده های شیمیایی مرتبط باشد.
خطرات بهداشتی BMCبعنوان مثال تماس پوست با اسید باعث سوختگی میگردد.
خطرات حریق :بعنوان مثال پروپان خیلی آسان میسوزد و ممکن است منفجر شود .
خطرات واکنش پذیری :بعنوان مثال ترکیب آمونیاک و سفیدکننده های خانگی باعث انتشار گازهای مضر
میگردد.
تمامی پتانسیل خطر مواد را ارزیابی کنید .یک MSDSخوب اطالعات ویژه و کاربردی را فراهم
خواهد کرد .
نمونه یک MSDS
بخش : 1اطالعات محصول
بخش : 2عناصر خطر زا
بخش : 3اطالعات فیزیکی
بخش : 4خطر حریق و انفجار
بخش : 5اطالعات واکنش پذیری
بخش : 6خصوصیات سم شناسی /اطالعات خطرات بهداشتی
بخش : 7کمکهای اولیه
بخش : 8پیشگیری
بخش : 9اطالعات تهیه کننده MSDS
بخش : 1اطالعات محصول
اولین چیزی که بایستی وقتی MSDSبدستتان رسید انجام دهید اطمینان از
درستی MSDSبا ماده ای است که با آن کار میکنید
شناسایی محصول در MSDSکه معموال نام محصول است بایستی دقیقا
همان شناسه روی برچسب WHMISباشد .دربخش نام محصول ،نام
کارخانه یا تهیه کننده به ما ممکنه در تایید اینکه MSDSصحیح را داریم
کمک میکند .
.این میتواند اطالعات معتبری باشد زیرا میتواند نشان دهد که روش بکار
گرفته و استفاده مواد مورد انتظار بوده است .
.تهیه یا توزیع کننده شرکتی است که مواد را برای شرکت شما می آورد .
در برخی موارد نام و آدرس تهیه کننده و نام و آدرس کارخانه در MSDS
آورده میشود .در مابقی موارد فقط یک آدرس ممکنه داده شود .به این علت
MSDSممکنه نام و آدرسی داشته باشد که با نام و آدرس دپارتمان فروش
که برای خرید محصول مورد استفاده قرار گرفته یکی نباشد .با این وجود
زمانیکه میخواهید MSDSرا بروز کنید معموال امکان وجود دارد که با
توزیع کننده یا کارخانه دیگری تماس بگیرید.
بخش : 2عناصر خطر زا
تمامی عناصری که دارای پتانسیل خطرزایی هستند باید در MSDSلیست شوند .در بعضی موارد،
شناسایی یک یا تعداد بیشتری از عناصر که توسط سازنده مورد توجه قرار داده شده جزء اطالعات
محرمانه تجاری است .در این موارد سازنده ممکن است برای فرار از قانون اطالعات مواد خطرناک
رامخفی کند .
.اگر عناصر معیارهای قانونی برای اطالعات محرمانه شغلی را رعایت کرده باشد ،ادعا پذیرفته میشود
و وضعیتی در MSDSنشان داده خواهد شد که معافیت گرفته شده است البته با تاریخ و تصمیمات
قانونی است
بگیرد.
MSDSها معموال حدود مواجهه شغلی رایج از قبیل TLVها که توسط ACGIHتدوین شده را
میدهند .حدود مواجهه قانونی کانادا میتواند متفاوت باشد بستگی به حوزه قانونی (ایالتی ،محلی،
دولتی) قانونا شرکت شما بایستی از حدود قانونی که ضروریست در MSDSلیست شود پیروی نماید .
متخصصین ایمنی و بهداشت از حدود مواجهه استاندارد شده در هنگام نمونه برداری هوا استفاده میکنند
.انداز گیری غلظت هوابرد در محیط کار و مقایسه با حدود مواجهه و پیشنهاد در جهت کاهش مواجهه
کارگران بستگی به نتایج بدست آمده و ارزیابی مجدد دارد .
سایر اطالعات در مورد عناصر مواد ،بعنوان مثال شماره ثبت سرویس تجزیه شیمیایی (، )CAS
LD50 ، LC50ممکنه در این بخش قرار بگیرند .شماره CASممکنه برای تایید شناسایی
عناصر یا بدست آوردن اطالعات اضافی مورد استفاده قرار گیرند.
بخش : 3اطالعات فیزیکی
بخش داده های فیزیکی ،اطالعات فنی و خصوصیات مواد را به ما میدهد .
شما بایستی بررسی کنید که ماده ای که توضیح داده شده (حالت فیزیکی و
شکل ) همان ماده ایست که شما در اختیار دارید .اگر اینطور نیست شما
ممکنه MSDSدرستی را نداشته باشید .یا ممکنه ماده کهنه باشد یا در
طی حمل و نقل یا انبارسازی تغییر شکل پیدا کرده باشد .در هر مورد ،
اطالعا ت MSDSممکنه بکار نرود و شما بایستی اطالعات اضافی
بدست آورید .
اطالعات موجود در این بخش جهت کمک به تعیین وضعیتهایی که تحت آن
ماده ممکنه خطرناک شود ،بکار میرود .متخصصین فنی این اطالعات را
برای توسعه روشهای کاری برای کنترل مواجهه ،انبار سازی ،حمل و نقل
،و پاک سازی در صورت ریخته شده استفاده میکنند .
عموما خصوصیات فیزیکی مختلفی در MSDSداده میشود ( حد بویایی ،
وزن مخصوص ،فشار بخار،دانسیته بخار،میزان تبخیر،نقطه جوش،نقطه
انجماد،ph،و ضریب توزیع آب/روغن
بخش : 4خطر حریق و انفجار
هدف این بخش تشریح هر گونه خطرات حریق و انفجار مرتبط با مواد
است .این اطالعات با اطالعاتی از داده های بخش واکنش پذیری ترکیب
میشود و میتواند در تعیین محلی مطمئن برای انبار سازی مورد استفاده
قرار گیرد( .مانند مایعات اشتعال پذیر) اطالعات این بخش همچنین
میتواند برای برنامه ریزی تعیین نوع مناسب و محل قرار گیری خاموش
کننده های حریق و همینطور برای طرح ریزی بهترین پاسخ به آتش برای
سایت کاری ویژه بکار رود .مقداری از اطالعات این بخش برای مبارزه
با آتش و پاسخ اضطراری پرسنل میباشد.
اگر ماده دارای پتانسیل خطر حریق است .شما بایستی احتیاطهای ویژه
حمل و نقل یا سایر ارزیابیهای کنترلی الزم برای پیشگیری از حریق را
بدانید .شما همچنین بایستی احتیاطهای اضطراری برای اجرا در مواقعی
که حریق در محیط کار بوقوع میپیوندد را بدانید
بخش : 5اطالعات واکنش پذیری
بخش داده های واکنش پذیری هر وضعیتی که تحت آن ماده ناپایدار گشته یا
میتواند خطرناک شود را تشریح میکند .مواد ناپایدار ممکنه تجزیه شوند و
باعث حریق،انفجار یا شکلی مواد جدید که خطرات مختلفی دارد ،میشود .
بعنوان مثال این مواد شیمیایی جدید (محصوالت تجزیه پذیر) ممکنه سمیتی
بیشتر یا اشتعال پذیرتر از ماده اصلی باشند .وضعیتهایی از قبیل گرما ،
نورخورشید ،و طول عمر ماده شیمیایی میتواند باعث ناپایدار شدن شیمیایی
یا تجزیه شوند ،بنابراین این مواد احتیاج به انبارسازی ویژه و احتیاطهای
حمل و نقل میباشند .
مواد ناسازگار موادی هستند که ممکنه اگر با هم مخلوط یا در کنار هم باشند
واکنش شدید دهند یا منفجر شوند .این مواد بایستی جداگانه نگهداری شوند
و نبایستی مخلوط شوند مگر اینکه احتیاطهای ویژه در نظر گرفته شود .
شما بایستی اطالعات این بخش را بدانید تا اینکه بتوانید بطور ایمن حمل و
انبار کنید و از مخلوط شدن مواد ناسازگار پیشگیری کنید .
بخش : 6خصوصیات سم شناسی /اطالعات خطرات
بهداشتی
بخش خصوصیات سم شناسی راههایی را که ممکنه
مواجهه با مواد اتفاق بیفتد و اثرات مضر آنها را توصیف
میکند .بایستی این مسئله عمومی را که هر کس از یک
روش تاثیر نخواهد پذیرفت را مورد توجه قرار داد .بعالوه
راهی که ماده از طریق آن در محل کار مورد استفاده قرار
میگیرد و تحت تاثیر میزان خطرات بهداشتی آن قرار
میگیرد ،اهمیت دارد.
بخش : 7کمکهای اولیه
بخش کمکهای اولیه کارهاییی را که بایستی فورا در
موارد مواجهه با مواد انجام شود را توضیح میدهد .هدف
کمکهای اولیه کاهش جراحات و اختالالت بعدی میباشد.
در موارد جدی کمکهای اولیه ممکنه برای زنده نگه
داشتن مصدومین ضروری باشد.
بخش : 8پیشگیری
این بخش اقدامات پیشگیرانه برای کار ایمن با مواد را
ارائه میکند .بایستی توجه داشته باشیم که تمامی
MSDSهای نوشته شده ما را تمامی پیش بینی های
معقول را ارائه میدهند .
بخش : 9اطالعات تهیه کننده MSDS
شماره تلفن تهیه کننده MSDSکه در این بخش داده
میشود بعنوان بهترین نقطه شروع برای بدست آوردن
اطالعا ت بیشتر در زمینه ایمنی و بهداشت از تهیه کننده
MSDSمیباشد.
این خیلی مهم است که شما MSDSبروز داشته باشید .
تاریخ تهیه آن معموال در انتهای این بخش می آید .
سواالت مهمی که بایستی در هنگام خوانده شدنMSDS
پاسخ داده شوند
-1آیا شما MSDSدرست را برای ماده ای که با آن کار میکنید یا کار
خواهید کرد دراختیار دارید؟
-2آیا MSDSشما بروز است ؟
-3آیا توضیحات آن در مورد ماده ،با آنچه که دارید منطبق است ؟
-4آیا این ماده میتواند بسوزد یا منفجر شود ؟
-5آیا این ماده ناپایدار است ؟ اگر است تحت چه شرایطی ؟
-6آیا این ماده با سایر مواد شیمیایی واکنش میدهد ؟ اگر اینطور است
با چه موادی؟
-7آیا محل کار شما نیاز به کنترل های مهندسی دارد؟
-8آیا این ماده به احتیاطهای ویژه بای حمل نیاز دارد؟
-9آیا به تجهیزات حفاظتی نیاز دارید؟
-10آیا درهنگامیکه این ماده را با سایر مواد شیمیایی مخلوط میکنید
بایستی دقت کنید؟