Transcript آشنایی با کلیات بهداشت حرفه ای

tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫آشنایی با کلیات بهداشت‬
‫حرفه ای‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫هدف درس‪ :‬دانشجویان با کلیات بهداشت حرفه ای وایمنی در محیط کار آشنا‬
‫می شوند‪.‬‬
‫سرفصلهای درس‪:‬‬
‫‪ ‬تاریخچه وتعاریف وآشنایی با سازمانهای مختلف بهداشت حرفه ای در‬
‫ایران وجهان‬
‫‪ ‬اصول خدمات بهداشت حرفه ای ونحوه ارائه خدمات بهداشتی‬
‫‪ ‬آشنایی با عوامل زیان آور محیط کار‬
‫‪ ‬عوامل زیان آور فیزیکی(صدا‪ ،‬نور‪ ،‬گرما‪ ،‬سرما‪ ،‬کار در هوای پرفشار وکم‬
‫فشار‪ ،‬الکتریسیته)‬
‫‪ ‬عوامل شیمیایی( گازها وبخارات‪،‬مایعات شیمیایی‪ ،‬ذرات وگرد وغبارهای‬
‫شیمیایی)‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪‬عوامل بیولوژیکی(بیماریهای شغلی‪ ،‬اثرات آالینده هادر ایجاد‬
‫بیماریها)‬
‫‪‬ایمنی در محیط کار‬
‫‪‬مسائل ارگونومیک محیط کار‬
‫‪‬سم شناس ی وآشنایی دانشجویان با سموم مختلف‬
‫‪‬حوادث ناش ی از کار‬
‫‪‬اصول حفاظت در محیط کار‬
‫‪‬آشنایی با استانداردها وسازمانهای مرتبط با تدوین‬
‫استانداردهای شغلی‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫سالمت‬
‫داراي ابعاد جسماني‪ ،‬رواني واجتماعي است‪.‬‬
‫فرد سالم‬
‫كس ي كه در تمام ابعاد سالمت احساس رفاه كامل وآسايش كند‪.‬‬
‫بهداشت‬
‫علم وهنر تامین و ارتقاء سطح سالمت فرد وجامعه‬
‫علم وهنر دستيابي به سالمتي‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫علوم مختلف بهداشتي‬
‫‪ ‬بهداشت خانواده‪ ،‬بهداشت مادر وكودك‬
‫‪ ‬مبارزه با بيماریهاي واگیردار‬
‫‪ ‬بهداشت مدارس‬
‫‪ ‬بهداشت محيط‬
‫‪ ‬بهداشت حرفه اي‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫مقدمه‬
‫• علم بهداشت حرفهاي ‪ Occupatinal Hygiene‬يكي از شاخههاي علوم‬
‫بهداشتي بوده كه به مسائل و مشكالت شغلي ميپردازد‪ .‬در دهههاي اخیر در‬
‫كشورهاي توسعه يافته بعلت نياز روزافزون به حل مشكالت شغلي‪ ،‬رشد شاياني را‬
‫به همراه داشته است و در كشورهاي در حال توسعه نیز در جهت پايداري توسعه‬
‫(اقتصادي‪ ،‬اجتماعي‪ ،‬انساني) جايگاه ويژهاي را دارا ميباشد‪.‬‬
‫• مساله ایمنی و بهداشت شغلی به لحاظ اخالقی‪ ،‬قانونی و اقتصادی حائز اهمیت می‬
‫باشد‪ .‬شرکت ها برای اینکه در بازار رقابت جهانی سودآور باقی بمانند همواره تالش‬
‫می کنند‪ .‬برای این شرکت ها مخاطب قرار دادن مسائل ایمنی‪ ،‬بهداشتی و محیط‬
‫زیست ممکن است وسیله ای برای تجارت بهتر باشد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫بهداشت حرفه ای‬
‫• بهداشت حرفه ای‪ ،‬علمی متشکل از علوم متنوع شامل مهندس ی‪ ،‬اپیدمیولوژی‬
‫(مطالعه توزیع بیماری در جمعیت)‪ ،‬فیزیک‪ ،‬آمار‪ ،‬زیست شناس ی‪ ،‬میکروب شناس ی‪،‬‬
‫شیمی‪ ،‬آناتومی‪ ،‬فیزیولوژی و سم شناس ی است‪.‬‬
‫• دانش ی که علومی نظیر بهداشت عمومی و محیط‪ ،‬کامپیوتر و روانشناس ی صنعتی را به‬
‫کار می گیرد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫اهداف بهداشت حرفه اي(كميته مشترك‪WHO,ILO‬در ژنو‪)1953‬‬
‫علم وهنر تامین سالمت كارگران حرف مختلف در برابر عوامل زيان آور‬
‫محيط كار واينكه‪:‬‬
‫‪-1‬فرد كارگر در كارهايي كه متناسب با قابليتهاي جسماني و رواني اوست‪،‬‬
‫مشغول به كار شود‪.‬‬
‫‪-2‬بهداشت حرفه اي مي كوشد تا ازبيماریهاي شغلي پيشگیري كند‪.‬‬
‫‪-3‬حوادث شغلي را به حداقل برساند‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫بهداشت حرفه ای عبارت است از علم و هنر پیش بینی‪ ،‬شناسایی‪ ،‬ارزشیابی و کنترل‬
‫فاکتورها و عوامل استرس زای ناش ی از محیط کار که می تواند باعث بیماری‪ ،‬آسیب به‬
‫سالمتی و رفاه یا ناراحتی خاص در میان کارگران گردد‪.‬‬
‫این علم در راستای کاهش مرگ و میر و ناتوانی های دائمی و موقت ناش ی از حوادث شغلی‬
‫و همچنین پیشگیری از بروز بیماریهای شغلی تالش می کند‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫بهداشت حرفه ای چیست؟‬
‫فعالیت کاری‬
Work Activity
‫سالمت شغلی‬
Occupational
Health
tohid alizadeh
‫بهداشت حرفه ای‬
‫مواجهه‬
Occupational
Hygiene
Exposure
‫طب کار‬
‫بیماری‬
Occupational
Medicine
Disease
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫تاريخچه پيدايش بهداشت حرفه اي‬
‫‪ ‬عدم توجه كافي به سالمت وايمني كارگران در گذشته‬
‫‪ ‬رم باستان‪ ،‬معدنچيان واستفاده از ماسكهاي پارچه اي‬
‫‪ ‬بقراط در سده چهارم قبل از ميالد‪ ،‬مسموميت با سرب‬
‫‪ ‬پلني درسده نخست ميالدي‪ ،‬خطرات سولفور روي‪ ،‬ماسك تنفس ي‬
‫‪ ‬در سال ‪ 1567‬پاراسلسوس کتاب بیماریهای شغلی معدنچیان و فلزکاران را نگاشت‬
‫‪ ‬در سال ‪ 1700‬میالدی رامازيني‪ ،‬پدر طب كار‪ ،‬توصيه به پزشکان برای پرسش در خصوص‬
‫شغلشان در حین گرفتن شرح حال نمود کتاب مشهور بیماری های شغلی را نوشت‬
‫‪ ‬انقالب صنعتي و مشكالت ناش ي از آن‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫تاریخچه بهداشت حرفه ای‬
‫در سال ‪ 1858‬ماسک تنفس ی اشباع از‬
‫زغال اکتیو برای کنترل مواجهه به گازها و‬
‫بخارات مطرح گردید‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫تاریخچه بهداشت حرفه ای‬
‫در سال ‪ -1889‬حدود مواجهه برای رطوبت و منوکسید کربن در کارخانه نخ ریس ی در‬
‫انگلیس تنظیم گردید‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫تاریخچه بهداشت حرفه ای‬
‫• در جنگ جهانی اول‪ ،‬کار در کارخانجات مهمات سازی منجر به شرایط نامناسب کاری‬
‫کارگران گردید‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫تاریخچه رشته بهداشت حرفه ای‬
‫در سال ‪ 1325‬وزارت کار و امور اجتماعی تشکیل و قانون موقت کار تدوین گردید‬‫در سال ‪ 1327‬اجرای وظایف مربوطه به بهداشت و ایمنی به عهده اداره کل بازرس ی کار‬‫قرار گرفت‬
‫ طبق آخرین تغییرات ایجاد شده در سال ‪ ،1369‬وزارت بهداشت‪ ،‬درمان و آموزش‬‫پزشکی عهده دار بهداشت و درمان کارگران و وزارت کار و امور اجتماعی مسئول ایمنی‬
‫کارگران قرار داده شده اند‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫سازمان های متولی ایمنی و بهداشت حرفه ای در کشور‬
‫‪ ‬وزارت کار و امور اجتماعی‪ :‬براساس مادة ‪ 85‬قانون كار وزارت كار مسئول حفاظت و ايمني‬
‫در محيط كار )حفاظت فني وايمني‪ ،‬بازرس ي كار(‬
‫‪ ‬وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی‪ :‬براساس مادة ‪ 85‬قانون كار وزارت بهداشت‪،‬‬
‫درمان و آموزش پزشكي عهده دار بهداشت و درمان کارگران گردیده است‬
‫(پیشگیری از‬
‫بيماریهاي حرفه اي وتامین بهداشت كار‪ ،‬محيط كار وكارگر)‬
‫‪ ‬سازمان تامین اجتماعی‪ :‬با توجه به قانون‪ ،‬تامین اجتماعي عهده دار بيمه و تعاون كليه‬
‫کارگران در موارد زیر است‬
‫‪‬حوادث ناش ي از كار و بيماریهاي شغلي‬
‫‪‬حوادث و بيماریهاي غیر شغلي‪ ،‬ازدواج‪ ،‬بارداري و زايمان‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪‬از كارافتادگي‪ ،‬بازنشستگي‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫برنامه هاي بهداشت حرفه اي‬
‫‪ ‬شناخت‪ ،‬بررس ي واندازه گیري عوامل زيان آور موجود در محيط كار وارائه‬
‫طرحهاي كنترلي وبهسازي محيط‬
‫‪ ‬برنامه هاي مربوط به معاينات پزشكي كارگران‬
‫‪ ‬برنامه هاي مربوط به حفاظت وايمني‬
‫‪ ‬ايجاد امكانات درماني وكمكهاي اوليه‬
‫‪ ‬برنامه هاي مربوط به آموزش بهداشت كارگران‬
‫‪ ‬برنامه هاي مربوط به تغذيه كارگران‬
‫‪ ‬برنامه هاي مربوط به نوتواني‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫سازمانهاي مسئول در ارتباط با بهداشت حرفه اي‬
ILO:International of labor office
WHO:Word Health Organization
OSHA:Occupational Safety and Health
Adminstration
ACGIH:American Conference Of
Govermental Industrial Hygienists
NIOSH:National Institute for Occupational
Safety and Health
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫عوامل زيان‬
‫آور فیزيكي‬
‫عوامل زيان‬
‫آور بیولوژیکی‬
‫عوامل زيان‬
‫آور شیمیایی‬
‫عوامل زیان‬
‫آور محیط‬
‫کار‬
‫عوامل زيان‬
‫آور‬
‫ارگونومیکی‬
‫عوامل زيان‬
‫آور مکانیکی‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫عوامل زيان آور محيط كار‬
‫‪-1‬عوامل زيان آور فیزيكي‬
‫سرما‪ ،‬گرما‪ ،‬صدا‪ ،‬ارتعاش‪ ،‬نور‪ ،‬فشار هوا‪ ،‬تشعشعات‪ ،‬جريان‬
‫الكتريسيته‪ ،‬ميدانهاي مغناطيس ي‬
‫‪ -2‬عوامل زيان آور شيميايي‬
‫مواد شيميايي(گرد وغبار‪ ،‬آئروسل‪ ،‬گازها وبخارات‪ ،‬حاللها و ‪)...‬‬
‫‪-3‬عوامل مكانيكي‪:‬‬
‫ايمني ماشین آالت ومحيط كار‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪ -4‬عوامل زيان آور بيولوژيكي‬
‫ويروسها‪ ،‬قارچها‪ ،‬باكتریها‪ ،‬انگلها وريكتزياها‬
‫‪-5‬عوامل زيان آور ارگونوميكي‬
‫حمل ونقل دستي بار‪ ،‬وضعيت نامناسب بدني در هنگام كار‪ ،‬عدم‬
‫تناسب فرد با كارش‪ ،‬نوبت كاري‪ ،‬استرس و ‪....‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫مقدار مجاز عوامل زیان آور محیط کار‬
TLV:Threshold Limit Value(ACGIH)
MAC:Mazimum Allowable
Concentration(‫)کشورهای بلوک شرق‬
PEL:Permissible Eposure Limit(OSHA)
REL:Recommended Exposure
Limit(NIOSH)
OEL:Occupational Exposure Limit(‫)انگلستان‬
AOE:Allowable Occupational
Exposure(‫)ایران‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫چرابرای عوامل زيان آور محيط كار مقادير مجاز تماس درنظر گرفته‬
‫شده است؟‬
‫‪ ‬عدم امكان حذف كامل عوامل زيان آور محيط كار‬
‫‪ ‬عدم توجيه اقتصادي‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫مقادير مجاز مواجهه یا تماس‪:‬‬
‫‪ -1‬راهنما هستند‬
‫‪ -2‬نبايد‪ :‬به عنوان حدي تصور شود كه در غلظتهاي كمتر از آن كارگر‬
‫در سالمت كامل ودر بيشتر از آن خطر ومسئوليتي متوجه او خواهد‬
‫بود‪.‬‬
‫‪-3‬نبايد در ارزيابي يا كنترل آلودگي هواي شهرها استفاده شود‪.‬‬
‫‪-4‬نبايد در كشورهايي كه شرايط كار در آنها با كشورهاي تعيین كننده‬
‫اين حدود متفاوت باشد‪ ،‬استفاده شود‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫عوامل زيان آور فیزيكي محيط كار‬
‫صدا‬
‫تعريف عاميانه‪:‬يك صوت ناخواسته يا اغتشاشات صوتي محيط‬
‫علمي‪ :‬محصول تبديل انرژي يا يكي از اشكال اتالف انرژي است‪.‬‬
‫(ارتعاش‪ ،‬گرما)‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫صوت‬
‫شكلي از انرژي است كه توسط سازوكار شنوايي قابل تشخيص باشد‪.‬‬
‫نوسان فشار هوا در يك محيط كشسان‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫انتقال صوت‪:‬‬
‫وقتي يك موج صوتي در يك محيط بوجود مي آيد؛ سبب تغيیر مكان‬
‫تعدادي از مولكولهاي تشكيل دهنده آن محيط نسبت به وضع عادي‬
‫آن شده و اين تغيیر مكان منجر به نوسان ذرات آن محيط مي شود‪:‬‬
‫موج صوتي منتقل مي شود‪.‬‬
‫صوت به وسیله میزان فشار تولید شده بصورت موج صوتی منتقله از‬
‫طریق هوا اندازه گیری می شود‪ .‬واحد اندازه گیری پاسکال است‪.‬‬
‫کمترین فشار صوت قابل شنیدن توسط گوش انسان ‪ 20‬میکرو پاسکال‬
‫است‪ .‬به علت بزرگی گستره شنوایی‪ ،‬صدا بر اساس ‪ dB‬اندازه گیری‬
‫می شود‪ ،‬که یک نسبت لگاریتمی است‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫انواع صدا از نظر مشخصات بينابي‬
‫(بیناب شنوایی)‬
‫‪ -1‬صدابا باند پهن‪:‬صدايي كه در يك باند پهن بسامد توزيع‬
‫مي شود‪(.‬تخليه صدا از كمپرسورهاي توليد باد)‬
‫‪-2‬صدا با باند باريك‪ :‬صدايي كه در يك باند پهن بسامد توزيع مي‬
‫شود (اره نجاري‪ ،‬رنده نجاري‪ ،‬فن)‬
‫‪-3‬صداي كوبه اي‪ :‬تكرار آن در كمتر از يك ثانيه است‪(.‬پرس)‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫كميتهاي فیزيكي صوت‬
‫توان صوت‪ :‬مقدار انرژي صوتي كه در واحد زمان بوسيله منبع صدا‬
‫توليد مي شود‪.‬‬
‫‪ j/s=w‬زمان‪/‬انرژي=وات‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫شدت صوت‪ :‬مقدار انرژي صوتي كه در واحد زمان از واحد‬
‫سطحي عمود برامتداد انتشار صوت عبور مي كند‪.‬‬
‫‪w/m2‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪I=W/A‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫فشار‪:‬نیروي وارد بر سطح‬
‫فشارصوت‪:‬تغيیرات فشار در محيطي كه در آن تعادل فشار بهم‬
‫خورده است‪.‬‬
‫در هوا فشار صوت ناش ي از افزايش يا كاهش متناوب فشار‬
‫‪P‬پیرامون فشار جو )‪ (P0‬است‪ ،‬يعني فشار صوت ناش ي از‬
‫تفاوت بین فشار جو و فشار واقعي در مدت انبساط وتراكم‬
‫است‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫كمترين فشار صوتي كه مي توان گوش انسان را تحريك كند‪:‬‬
‫‪2×10-4μbar=2×10-5Pa‬‬
‫وبيشترين فشار صوت قابل تحمل بدون احساس درد براي‬
‫انسان‪ 200:‬پاسكال يا‪ 2000‬ميكرو بار‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫اندازه گیري صدا‬
‫وسيله اندازه گیري‪ :‬تراز سنج صوت‬
‫وضعيت اندازه گیري‪:‬‬
‫در شبكه ‪A‬‬
‫در شبكه ‪C‬‬
‫استاندارد مواجهه با صدا در ‪ 8‬ساعت كاري در ايران‪85dB:‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫اثرات صدا روي انسان‬
‫‪ -1‬شنوايي‪:‬‬
‫‪‬کری موقت‬
‫‪‬کری دائم‬
‫‪ -2‬اثرات فیزيولوژيكي‪:‬افزايش ضربان قلب‪ ،‬تعداد تنفس‪ ،‬باال‬
‫رفتن مقدار مصرف اكسیژن و فشار خون‬
‫‪-3‬اثرات رواني‪:‬بي دقتي‪ ،‬كم شدن فعاليتهاي مغزي‪ ،‬تداخل در‬
‫خواب‬
‫‪-4‬اثرات عمومي‪ :‬استفراغ‪ ،‬تهوع‬
‫‪-5‬اثر بر ايمني وافزايش حوادث‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫پيش گیري از اثرات صدا‬
‫‪ -1‬روشهاي كنترلي مكانيكي و مهندس ي‬
‫‪-2‬روشهاي مديريتي واداري‬
‫‪‬گردش ي كردن كار‬
‫‪‬انتخاب كارگر مناسب‬
‫‪‬معاينات دوره اي‬
‫‪‬استفاده از وسايل حفاظت فردي‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫ارتعاش‬
‫يك حركت نوساني حول نقطه تعادل است‪ .‬تمام اجسامي كه‬
‫داراي جرم و خاصيت كشساني مي باشند‪ ،‬قادر به ارتعاش‬
‫هستند‪.‬‬
‫ساده‬
‫دوره اي‬
‫انواع ارتعاش‬
‫غیر دوره اي‬
‫مختلط‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫ارتعاش دوره اي ساده‪ :‬جسم نوسان كننده‪ ،‬حركات منظم وپي در‬
‫پي نوساني حول نقطه تعادل انجام مي دهد‪.‬‬
‫ارتعاش دوره اي مختلط‪:‬شكل ساده سينوس ي ندارد‪ ،‬ولي به طور‬
‫منظم تكرار مي شود‪.‬‬
‫ارتعاش غیر دوره اي‪ :‬آهنگ مشخص ي ندارد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫چرا اثرات ارتعاشات بر حسب فركانس وارد بر بدن تقسيم بندي‬
‫مي شود؟‬
‫اگر بدن توسط يك محرك ارتعاش ي قوي وبا فركانس ي نزديك به‬
‫فركانس هاي طبيعي خود مرتعش شود‪ ،‬تخريب ناش ي از‬
‫تشديد ارتعاش رخ مي دهد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫عوامل موثردر اندازه گیري ارتعاش‪:‬‬
‫‪‬بسامد‬
‫‪‬دامنه‬
‫‪‬جهت‬
‫‪‬زمان‬
‫انواع ارتعاش بر مبناي تاثیر بر بدن‬
‫دست وبازو‬
‫تمام بدن‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫ارتعاش تمام بدن‬
‫‪‬در وسايل ترابري هوايي ‪،‬زميني‪،‬ساختمانها‬
‫‪‬در گستره بسامد‪1‬تا‪20‬‬
‫‪‬اثرات فیزيولوژيكي ورواني ارتعاشات مكانيكي در انسان در‬
‫اثر به نوسان درآمدن اجباري اندام ها‪ ،‬بافتهاي بدن است‪.‬‬
‫بيماري حركت(درياگرفتگي)‪ :‬در اثر تكانهاي آهنگین يا نامنظم‬
‫در جهت هاي گوناگون‬
‫عالئم‪ :‬سردرد‪ ،‬تهوع‪ ،‬استفراغ وسرگيجه‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫عوارض ارتعاش تمام بدن‪:‬‬
‫‪‬افزايش خفيف مصرف اكسیژن به همراه با سريع شدن ريتم‬
‫تنفس‬
‫‪‬انقباض عضالت گردن‬
‫‪‬اختالالت بينايي‬
‫‪‬اشكال در حفظ تعادل واختالالت رفتاري‬
‫‪‬دردهاي مزمن پشت وكمر در رانندگان با سابقه كار‪ 15‬سال‬
‫به باال‬
‫‪‬آسيب نواحي پايین نخاع‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫ارتعاش دست وبازو‬
‫بوسيله ابزار الكتريكي وبادي(هواي‬
‫فشرده) كه كارگران به طريقي اين‬
‫دستگاهها را در دست نگه مي دارند‬
‫ومتحمل لرزش هاي شديد ميشوند‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫عوارض‪ :‬آسيبهاي نسوج نرم دست‬
‫كاهش كلسيم استخوانهاي كف دست و استئوآرتريت مفاصل‬
‫دست‬
‫بيماري سپيد انگشت‪ :‬كم خوني موضعي انگشتان دست‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫روشهاي جلوگیري از عوارض ارتعاش‬
‫‪ -1‬روشهاي كنترلي مكانيكي و مهندس ي‬
‫‪-2‬روشهاي مديريتي واداري‬
‫‪‬گردش ي كردن كار‬
‫‪‬انتخاب كارگر مناسب‬
‫‪‬معاينات دوره اي‬
‫‪‬استفاده از وسايل حفاظت فردي‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫انواع صوت‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫مافوق صوت‬
‫• مافوق صوت به طور گسترده ای در پزشکی کاربرد داشته است‪ .‬در معاینات‬
‫تشخیص ی شامل عکس از لگن‪ ،‬شکم‪ ،‬بارداری‪ ،‬اکو از قلب‪ ،‬کاربردهای‬
‫درمانی شامل رشد استخوان‪ ،‬بازسازی بافت نرم‪ ،‬تخریب سنگ های کلیوی و‬
‫برداشت تومور مورد استفاده قرار گرفته است‪ .‬کاربردهای صنعتی آن شامل‬
‫جوشکاری‪ ،‬پاکسازی‪ ،‬تست های غیر مخرب‪ ،‬امولسیون سازی(عصاره‬
‫گیری) و همچنین در محصوالت مصرفی نظیر دتکتورهای متحرک‪ ،‬دفع آفت‬
‫است‪ .‬منابع طبیعی مافوق صوت خفاش ها‪ ،‬دلفین ها و ‪ ...‬است‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫مخاطرات امواج‬
‫• مادون صوت به واسطه منابع طبیعی مثل زلزله‪ ،‬طوفان همراه با آذرخش‪ ،‬باد و‬
‫امواج ایجاد می گردد‪ .‬منابع مصنوعی مادون صوت شامل انفجار‪ ،‬کمپرسورها‪ ،‬فن‬
‫های سرعت پایین‪ ،‬توربین های بادی‪ ،‬قطارها و نوسانات ساختمانی باشد‪.‬‬
‫• در سطوح مواجهه باال‪ ،‬مافوق صوت قادر به ایجاد آسیب دائمی در بافت های‬
‫بیولوژیکی است‪ ،‬شامل اثرات تراتوژنیک‪ ،‬گرمایش سراسری و ‪ ....‬در سطوح پایین می‬
‫تواند برای اهداف تشخیص ی مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬
‫• مادون صوت با شدت پایین نشان داده شده است که سرعت یا آهنگ ترمیم بافت‬
‫را بدنبال آسیب بخصوص در ارتباط با شکستگی استخوان افزایش می دهد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫مخاطرات امواج مادون صوت و ماوراء صوت‬
‫• دندانپزشکان و متخصصین دندانپزشک به طور پیوسته از تجهیزات پاک کننده‬
‫اولتراسونیک (مافوق صوت) در فرایند مراقبت درمانی استفاده می کنند‪.‬‬
‫• وسایل اولتراسونیک بزرگترین خطر بالقوه برای سیستم شنوایی در دندانپزشکی‬
‫مطرح گردیده اند‪.‬‬
‫• در مطالعات بیان گردیده است که امواج مادون صوت و ماوراء صوت می توانند با‬
‫بافت های بیولوژیکی به واسطه فرایندهای مکانیکی و حرارتی واکنش نشان دهند‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫کاربرد مافوق صوت در‬
‫درمان التهاب تاندون آرنج‬
‫(آرنج تنیس بازان)‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
• Ultrasonic hearing was possible in
humans but only by bone conduction.
• Humans can detect ultrasound up to
at least 100 kHz, but perception
generally requires direct contact of
the source with the body.
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫روشنایی‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫‪‬ماهيت نور‬
‫‪‬بيناب امواج الكترومغناطيس‬
‫‪‬طول موج نور مرئي‬
‫‪‬حداكثرحساسيت چشم انسان به نور‬
‫‪‬انواع سلولهاي بينايي در چشم انسان‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫روشنايي محيط كار‬
‫‪‬اهميت بينايي واهميت روشنايي مناسب در ديدن اشيا‬
‫تعريف نور‪ :‬نور آن دسته از امواج الکترومغناطيس‬
‫است که بین طول موج هاي ‪ 380‬تا ‪780‬‬
‫ميلي ميکرون یا نانومتر قرار دارد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫طيف نور مرئي‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫اهداف تامین روشنايي در محيط كار‬
‫‪-1‬حفاظت از بينايي كاركنان‬
‫‪ -2‬كاهش عوامل خستگي‬
‫‪ -3‬جلوگیري از حوادث ناش ي از كار‬
‫‪ -4‬افزايش بازده كار‬
‫‪ -5‬بهبود كيفيت فرآورده‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫پيامدهاي كار تحت سيستم روشنايي نامطلوب‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫خستگي چشم‬
‫اشكال در تطابق و ديد اشياء و رنگها‬
‫كاهش بهرهوري و کارایی شغلی‬
‫خیرگي و صدمه به شبکیه‬
‫افزايش حوادث‬
‫‪ ‬اختالالت اسکلتی عضالنی‬
‫‪‬‬
‫‪....‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫ويژگي هاي روشنايي مناسب‬
‫‪ -1‬نور كافي باشد‬
‫‪ -2‬نور از نظر توزيع مطلوب باشد‪.‬‬
‫‪ -3‬درخشندگي سطوح سبب چشم زدگي نشود‪.‬‬
‫‪ -4‬سايه هاي مزاحم موجود نباشد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫عوامل مؤثر بر ديدن‪:‬‬
‫عالوه بر سالمتي چشم عوامل زير در روئيت اشياء و تصاوير نقش اساس ي دارند‪:‬‬
‫‪ -1‬شدت روشنايي‬
‫‪ -2‬اندازه ش ئ يا تصوير‬
‫‪ -3‬طول زمان روئيت‬
‫‪ -4‬طول موج نور يا طيف بازتابي‬
‫‪ -5‬ضریب انعكاس سطوح‬
‫‪ -6‬تباين‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫ضريب انعكاس نور برخي مصالح و رنگها‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫كميات سنجش روشنايي‬
‫‪ -1‬شار نوري منبع‪:‬‬
‫• میزان نور منتشر شده از یک منبع را شار نوری می گویند‪ .‬میزان نور یا شار نوری که‬
‫از هر استرادیان زاویه فضایی خارج شود‪ ،‬واحد شار نوری یا یک لومن نامیده می‬
‫شود‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪ -2‬شدت نور منبع‪:‬‬
‫• شدت نور تراکم شار نوری را در فضا نشان می دهد‪ .‬شدت نور منابع مختلف در زاویه‬
‫های گوناگون متفاوت است‪.‬‬
‫• به عبارت دیگر شدت نور برابر است با خارج قسمت شار نوری به زاویه فضایی‬
‫‪ :I‬شدت نور (کاندال)‬
‫‪ ‬شار نوری (لومن)‬
‫‪:‬‬
‫‪ :‬زاویه فضایی (استرادیان)‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪‬‬
‫‪I‬‬
‫‪‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪ - 3‬شدت روشنايي (‪:)E‬‬
‫شدت روشنايي با نماد ‪ ، E‬عبارتست از میزان شارنوراني دريافت شده توسط يك سطح معین ميباشد‪،‬‬
‫واحدهاي آن فوت كندل ‪ fc‬و لوكس ‪ Lux‬ميباشد‪ .‬واحد بیناملللي شدت روشنايي لوكس ‪ lux‬است‪.‬‬
‫لوكس‪ ،‬روشنایی ایجاد شده به وسیله شار نوری یک لومن بر روی سطحی برابر با یک متر مربع را لوکس‬
‫گویند‬
‫فوتكندل‪ :‬روشنایی سطحی معادل یک فوت مربع‬
‫که شار نوری مساوی یک لومن را به طور یکنواخت‬
‫از فاصله یک فوتی از منبع نور دریافت می کند‬
‫‪fc = 11 lux‬‬
‫‪ :E‬شدت روشنایی (لوکس)‬
‫‪ :I‬شدت نور (کاندال)‬
‫‪ :d‬فاصله منبع نور تا نقطه الف (متر)‬
‫‪ :‬زاویه بین سطح دریافت کننده نور و سطح افق (درجه)‬
‫‪‬‬
‫‪I‬‬
‫‪d2‬‬
‫‪E‬‬
‫‪I‬‬
‫‪E  2 cos ‬‬
‫‪d‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫استانداردهاي شدت روشنايي‬
‫در محيطهاي مسكوني‪ ،‬تجاري‪ ،‬عمومي و صنعتي براي آسايش افراد‪ ،‬شدت روشنايي در جداول مخصوص ي بيان گرديده است‪ .‬حداقل شدت‬
‫روشنايي قابل قبول ‪ 50‬لوكس مي باشد‬
‫خصوصيات مكان‬
‫مثال‬
‫شدت روشنايي مورد نياز‬
‫‪Lx‬‬
‫مكانهايي با تردد محدود افراد‬
‫انبارها يا زيرزمينها و راهروها‬
‫‪50‬تا ‪150‬‬
‫كارهاي غیر دقيق يا خشن‬
‫بارگیري و تخليه الوار يا تاير‬
‫‪150-200‬‬
‫كارهاي با دقت متوسط‬
‫كارهاي خدماتي و توليدي‬
‫‪200-300‬‬
‫كارهاي دقيق‬
‫كارهاي تحريري يا مونتاژ قطعات‬
‫‪300-500‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪ -4‬درخشندگي يا چگالي نور (‪)L‬‬
‫درخشندگی عبارت است از شدت نور منتشر شده از یک منبع در جهت عمود بر چشم‪.‬‬
‫اگر سطح بر چشم عمود نباشد‪ ،‬درخشندگی از رابطه زیر محاسبه می گردد‪:‬‬
‫‪ :L‬درخشندگی سطح یا منبع (کاندال بر متر مربع)‬
‫‪ :I‬شدت نور منتشر شده از سطح یا منبع (کاندال)‬
‫‪ :A‬سطح جسم یا منبع منتشر کننده نور (متر مربع)‬
‫'‪ :A‬تصویر ‪A‬روی سطح عمود بر جهت تابش است (متر مربع)‬
‫واحد اصلي اين معيار ‪ cd/m2‬يا ‪ nit‬است‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪I‬‬
‫‪L‬‬
‫‪A‬‬
‫‪I‬‬
‫‪I‬‬
‫‪L‬‬
‫' ‪‬‬
‫‪A cos  A‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫مثالهايي از درخشندگي منابع‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫‪ -5‬ضريب بهره نوري‬
‫اين ضريب اختصاصا براي منابع الكتريكي در نظر گرفته ميشود و نسبت بین توان‬
‫نوري منبع به توان الكتريكي آن است‪ ،‬واحد اين ضريب لومن بر وات است‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫ضريب بهره نوري و الكتريكي المپهاي متداول‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫‪ .6‬تباين‬
‫تباين بین جسم و زمينه طبق تعريف برابر است با اختالف نسبي درخشندگي جسم‬
‫و زمينه‪.‬‬
‫‪l1  l2‬‬
‫‪c‬‬
‫‪100 l1 l2‬‬
‫‪l1‬‬
‫‪ L1‬درخشندگي زمينه و ‪ L2‬درخشندگي جسم است‪.‬‬
‫ديد خوب زماني رخ ميدهد که تباين درخشندگي بین اجسام موجود در محيط‬
‫زياد ميباشد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫انواع كارها از نظر نياز به روشنايي‬
‫‪‬خيلي دقيق‬
‫‪‬دقيق‬
‫‪‬نيمه دقيق‬
‫‪‬خشن‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫استانداردهاي روشنايي محيط كار‬
‫روشنايي حداقل‬
‫روشنايي پيشنهادي‬
‫محل‬
‫كارگاه آهنگري‬
‫‪100‬‬
‫‪150‬‬
‫‪200‬‬
‫‪500‬‬
‫‪600‬‬
‫‪300‬‬
‫اتاق كنفرانس‬
‫‪200‬‬
‫‪500‬‬
‫اتاق نقشه كش ي‬
‫‪500‬‬
‫‪1000‬‬
‫تمام كارهاي عمومي اداري‬
‫ودفتري‬
‫حسابداري وانديكاتور‬
‫نويس ي‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫منابع تامین روشنايي‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫سيستمهاي تامین روشنايي‪:‬‬
‫• تامین روشنايي با بكارگیري منابع طبيعي يا مصنوعي انجام‬
‫ميگردد‪.‬‬
‫• اولويت با منبع طبيعي خورشيد است اما كار در مكانهايي با عمق زياد و يا در ساعات‬
‫نامناسب امكان استفاده از روشنايي خورشيد را محدود و گاه غیرممكن مي نمايد‬
‫لذا مي توان به روشهاي فني و با استفاده از اصول طراحي فني با استفاده از منابع‬
‫الكتريكي روشنايي كافي و مطلوبي را تأمین نمود‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫موثرترين مساحت سطح شيشه پنجره ها نسبت به سطح كف‬
‫كارگاه به منظور ايجاد پراكندگي يكنواخت نور‬
‫نسبت مساحت شيشه به مساحت كف‬
‫نوع كار‬
‫‪1/3-1/5‬‬
‫كارهاي ظريف ودقيق‬
‫‪1/5-1/7‬‬
‫كارهاي معمولي‬
‫‪1/10‬‬
‫انبار‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫اصول طراحي روشنايي طبيعي‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
)‫اصول طراحي روشنايي طبيعي (ادامه‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫انواع المپ‪:‬‬
‫المپ ها را بطور كلي به دو دسته تقسيم مي كنند‪:‬‬
‫‪-1‬المپ هاي رشته اي‬
‫‪-2‬المپ هاي تخليه در گاز‬
‫‪incandescent lamp‬‬
‫‪discharge lamp‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫زير گروههاي المپهاي متداول‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫مشخصه هاي اصلي المپ ها‪:‬‬
‫‪ -1‬ضريب بهره نوري‬
‫‪ -2‬عمر المپ‪ -‬كه براساس هزار ساعت كاركرد تعيین مي شود‬
‫‪ -3‬درخشندگي المپ ‪ -‬المپ هايي كه در ارتفاع كم قرار مي گیرند بايد درخشندگي پائيني‬
‫داشته باشند‪.‬‬
‫‪-4‬رنگ دهي المپ‪ :‬رنگ دهي بيان كننده امكان ديد تفكيكي رنگها در زير نور يك منبع‬
‫نسبت به نور خورشيد است‪ .‬نور خورشيد رنگ دهي ‪ %100‬دارد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫روشهاي اندازه گیري و ارزيابي‬
‫سيستم تامین روشنايي مصنوعی‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫نكات مهم در ارزيابي روشنايي‬
‫الف ‪ -‬تعيین هدف اندازهگیري‬
‫ب ‪ -‬انتخاب وسيله مناسب اندازهگیري و كاليبراسيون‬
‫ج ‪ -‬گردآوري اطالعات مورد نياز از محل و نيازهاي استفاده كنندگان‬
‫د ‪ -‬زمان اندازهگیري‬
‫ه – تعيین روش مناسب اندازهگیري‬
‫و – شناخت و توجه به استانداردهاي روشنايي عمومي و موضعي‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫اندازه گیري و ارزيابي روشنايي‬
‫اندازه گیري روشنايي به دو صورت کلی انجام مي گیرد‪:‬‬
‫ اندازه گیري و ارزيابي روشنايي عمومي‬‫‪ -‬اندازه گیري و ارزيابي روشنايي موضعي‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫اندازه گیري روشنايي موضعي‪:‬‬
‫اندازهگیري موضعي در محل كار كارگر و نیز دقيقا بايستي در محل ديد كارگر‬
‫انجام شود مثال اگر میز كار است روشنايي روي میز كار اندازهگیري گردد‬
‫زاويهها و فاصلهها دقيقا بايستي مراعات گردد و اندازهگیري با حضور‬
‫كارگر انجام شود تا در صورت وجود نيمسايه يا عوامل ديگر شرايط عينا‬
‫لحاظ گردد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
)‫ وقتي تنها يك منبع موجود باشد (جهت مطالعه‬-1
tohid alizadeh
Eavg 
p1  p2  p3  p4
www.aslandozhealth.blogfa.com
4
‫شرايط جوي محيط كار‬
‫گرما‬
‫سرما‬
‫رطوبت‬
‫جريان هوا‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫اهمیت شرایط جوی‬
‫از سه دیدگاه حائز اهمیت است‪:‬‬
‫الف ) ديدگاه ايمني‪ :‬براي مشاغل سنگین یا فیزیکی شررايط جروي نامناسرب ترنش زا میباشرد كره‬
‫باعث افزايش ضريب خطا و درنتيجه حادثه مي شود‬
‫ب)ديد دددگاه بهداش د ددتي‪ :‬كر رره ميتر رروان بر رره بيماریهر ررا و اخر ررتالالت ناش ر ر ي از گرمر ررا و سر رررما اشر رراره ك ر ررد‪.‬‬
‫كرامپه رراي عض ررالني‪ ،‬خس ررتگي مف رررط ناش ر ي از گرم ررا‪ ،‬ش رروك گرم ررايي‪ ،‬هيپ رروترمي‪ ،‬س رررمازدگي و ي ر‬
‫زدگي نمونه هايي از اين اختالالت مي باشند‬
‫ج دي دددگاه آساي د د ي‪ :‬ع رردم تناس ررب فاكتوره رراي ج رروي ب ررا فعالي ررت كاركن رران موج ررب اف رزايش ت راثیر‬
‫فشار‪ ،‬افزايش استرسهای متفاوت‪ ،‬خستگي زودرس و كاهش راندمان مي گردد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫گرما در محيط كار‬
‫منابع توليد حرارت در محيط كار‪ :‬ماشین آالت وابزار‪ ،‬فرايندهاي‬
‫توليد‪ ،‬سيستم هاي روشنايي‪ ،‬شرايط جوي خارج از محيط كار‪،‬‬
‫انسان‬
‫راههاي تبادل حرارت بدن با محيط كار‬
‫‪ -1‬جابجايي‪ :‬انتقال گرما بین بدن و هواي محيط كار‬
‫‪ -2‬تابش‪:‬میزان انرژي كه در اثر تابش از اجسام ساطع مي شود‪.‬‬
‫‪ -3‬تبخیر‪ :‬تبخیر عرق از نظر فیزيولوژيك‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪-4‬متابوليسم‪ :‬گرماي ناش ي از متابوليسم مواد غذايي‬
‫‪-5‬گرماي هدايتي‪ :‬در اثر تماس با سطوح گرم ياسرد‬
‫‪-6‬متفرقه‪ :‬نوشيدن مايعات گرم يا سرد‪ ،‬تنفس‪ ،‬دفع مواد زائد‬
‫‪ S  M  C  R  K  D  E‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫کمیت های اندازه گیری شرایط جوی محیط کار‬
‫‪.1‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪.4‬‬
‫‪.5‬‬
‫‪.6‬‬
‫دمای خشک‪ :‬توسط دماسنج معمولی اندازه گیری می شود‬
‫دمای تر‪ :‬پایین ترین درجه حرارتی است که بتوان هوا را (در فشار ثابت) با‬
‫تبخیر آب خشک نمود‪ .‬توسط دماسنج تر اندازه گیری می شود‪.‬‬
‫دمای تاب ی‪ :‬توسط دماسنج گوی سان اندازه گیری می شود‬
‫رطوبت نسبی‪ :‬عبارتست از فشار بخار آب در هوا به فشار بخار آب اشباع‬
‫شده در همان درجه حرارت‪ .‬توسط رطوبت سنج اندازه گیری می شود‪.‬‬
‫فشار هوا‪ :‬ناش ی از فشار وارده از جو زمین در اثر نیروی وزن آن بر سطح‬
‫زمین است‬
‫سرعت جریان هوا ‪ :‬توسط بادسنج پره ای‪ ،‬ونتوری‪ ،‬دماسنج کاتا (مستقل‬
‫از جهت سرعت را اندازه گیری می نماید و کاربرد بیشتری برای اندازه گیری‬
‫سرعت جریان هوا در محیط کار دارد)‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫فرمول های محاسباتی برای میزان تبادل حرارت بدن با محیط‬
‫(برای مطالعه)‬
‫• میانگین دمای تابش ی ‪°C‬‬
‫‪MRT  GT 1.8V .5 GT  Ta‬‬
‫• مقدار انرژی مبادله شده از طریق تابش (کیلو کالری بر ساعت)‬
‫‪R  11.3MRT  Ts ‬‬
‫• مقدار گرمای مبادله شده از طریق جابجایی (کیلوکالری بر ساعت)‬
‫‪C  V .6 Ta  Ts ‬‬
‫• مقدار گرمای از دست رفته از راه تبخیر عرق (کیلوکالری بر ساعت)‬
‫‪E  heVPS  PPA‬‬
‫‪ :GT‬دمای دماسنج گویسان (سانتی گراد)‬
‫‪ :Ts‬دمای پوست (سانتی گراد)‬
‫‪ :V‬سرعت جریان هوا (متر بر ثانیه)‬
‫‪ :VPS‬فشار بخار آب در سطح پوست (میلی متر جیوه)‬
‫‪ :PPA‬فشار نسبی بخار آب در هوا (میلی متر جیوه)‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫تنظيم دماي بدن‪:‬‬
‫تنظیم دمای بدن بوسیله مراکزی در هیپوتاالموس انجام میگیرد‬
‫سازوكارهاي كاهش دهنده درجه حرارت بدن‪:‬‬
‫‪ -1‬انبساط رگهاي خوني وپوست‬
‫‪ -2‬تحريك غدد عرق‬
‫‪ -3‬مهار سازوكارهاي توليد حرارت (مثل لرزيدن وتوليد حرارت‬
‫شيميايي(متابوليسم)‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫سازوكارهاي افزايش درجه حرارت بدن‬
‫‪ -1‬انقباض رگهاي پوست‬
‫‪ -2‬سي شدن موهاي بدن‬
‫‪ -3‬افزايش متابوليسم ولرزيدن‬
‫نمايانگرهاي تنش گرمايي‪:‬‬
‫دماي داخلي بدن‪ ،‬میزان عرق‪ ،‬تعداد ضربان قلب و میزان تبخیر‬
‫عرق‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫عوارض ناش ي از گرما‬
‫‪ -1‬اختالالت عصبي ورواني‪ :‬ناراحتي‪ ،‬بي عالقگي نسبت به كار‪،‬‬
‫كاهش بازده كاري‪ ،‬اختالل در قضاوت وافزايش تعداد اشتباه‬
‫افزايش حادثه هاي شغلي‬
‫‪-2‬عوارض پوستي‪ :‬میلیر قرمز در اثر اختالل عمل غدد مترشحه‬
‫عرق‪ ،‬بثورات قرمز رنگ خارش دار‬
‫‪ -3‬كرامپ عضالني‪ :‬كاهش سديم بدن در اثر تعريق زياد‪ ،‬از‬
‫ماهيچه هاي دست و بازو شروع و سپس در ماهیچه های پا و‬
‫قسمتهاي باالي شكم ادامه مي يابد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫عوارض ناش ي از گرما‬
‫(ادامه)‬
‫‪ -4‬ضعف يا خستگي گرمايي‪:‬اگر كاهش آب بدن به ‪5‬تا‪ 8‬درصد وزن‬
‫بدن برسد؛خستگي‪ ،‬بي حالي‪ ،‬رنگ پريدگي‪ ،‬گيجي‪ ،‬پوست سرد‬
‫ومرطوب‪ ،‬افزايش دماي بدن تا‪ 39/5‬درجه وكاهش فشار خون‬
‫‪ -5‬گرمازدگي‪:‬‬
‫بعد از فعاليت شديد در محيطهاي خيلي گرم‪ ،‬با شروع ناگهاني‪ ،‬بيهوش ي‬
‫بيمار‪ ،‬پوست بدن بيمار بسيار خشك وگرم‪ ،‬نبض تند‪ ،‬دماي حرارت‬
‫بدن تا ‪ 5‬درجه باالتر از دماي معمول وبيشتر‪ ،‬احتمال مرگ يا آسيب‬
‫هاي غیر قابل برگشت مغز‪ ،‬كليه و كبد‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫شاخص های نمایانگر تنش گرمایی‬
‫• این شاخص ها برای بیان اثر ترکیبی عوامل گوناگون موثر در شرایط جوی و همچنین عوامل‬
‫فیزیولوژیک و فردی در تنش گرمایی مورد استفاده قرار می گیرند‬
‫• شاخصهاي مورد استفاده براي سنجش وضعيت تنش هاي گرمايي در قالب دو طبقه كلي زير‬
‫قابل بحث است‪:‬‬
‫‪ .1‬شاخص های تجربی (مثل‪)ET&CET&P4SR&WBGT :‬‬
‫‪ .2‬شاخص های تحلیلی (‪)HIS , AET‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫شاخص دمای تر گوی سان‬
‫• دمای هوا به تنهایی نمی تواند شاخص ی برای استرس حرارتی تلقی گردد‪ .‬دما و سایر‬
‫فاکتورهای مهم شامل انرژی تابش ی‪ ،‬سرعت باد و رطوبت در استرس حرارتی سهیم‬
‫هستند‪ .‬برای تعیین اثر کلی این فاکتورها ترکیبی از اندازه گیری ها باید انجام شود‪.‬‬
‫دمای تر گوی سان (‪ )WBGT‬شاخص ی است که برای ارزیابی استرس گرمایی معرفی‬
‫شده است‪ .‬شامل سه دما است‪:‬‬
‫مواجهه مستقیم با نور آفتاب (محیط بیرون)‪:‬‬
‫‪WBGT = 0.7Tnwb + 0.2Tg + 0.1Tdb‬‬
‫بدون مواجهه مستقیم با آفتاب (محیط داخل)‪:‬‬
‫‪WBGT = 0.7Tnwb + 0.3Tg‬‬
‫که در فرمول ‪ Tdb ، Tg ،Tnwb‬عبارتند از ‪:‬‬
‫دمای تر طبیعی ‪Tnwb = natural wet bulb temperature‬‬
‫دمای گو ی سان ‪Tg = globe temperature‬‬
‫دمای خشک ( دمای هوا ) ‪Tdb = dry bulb (air) temperature‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫شاخص دمای تر گوی سان‬
‫• پس از محاسبه شاخص دمای تر گوی سان ‪ ، WBGT‬باید نسبت کار به استراحت کارگر برآورد‬
‫گردیده و سپس با حد مجاز ارائه شده مقایسه گردد‪:‬‬
‫جدول مقادير مجاز ‪ WBGT‬بر اساس توصيه های ‪ACGIH‬‬
‫ساعات کار‬
‫‪ %100‬کار‬
‫‪ %75‬کار‬
‫‪ %25‬استراحت‬
‫‪ %50‬کار‬
‫‪ %50‬استراحت‬
‫‪ % 25‬کار‬
‫‪ % 75‬استراحت‬
‫سبک‬
‫سازش سازش‬
‫یافته‬
‫نیافته‬
‫‪°C‬‬
‫‪°C‬‬
‫‪5/29‬‬
‫‪5/27‬‬
‫متوسط‬
‫سازش سازش‬
‫یافته‬
‫نیافته‬
‫‪°C‬‬
‫‪°C‬‬
‫‪5/27‬‬
‫‪25‬‬
‫سنگ‍‍ین‬
‫سازش سازش‬
‫یافته‬
‫نیافته‬
‫‪°C‬‬
‫‪°C‬‬
‫‪26‬‬
‫‪5/22‬‬
‫خ‍‍یل‍‍ی‍سنگ‍‍ین‬
‫سازش سازش‬
‫یافته‬
‫نیافته‬
‫‪°C‬‬
‫‪°C‬‬
‫‪25‬‬
‫‪21‬‬
‫‪29‬‬
‫‪5/30‬‬
‫‪5/26‬‬
‫‪5/28‬‬
‫‪5/24‬‬
‫‪5/27‬‬
‫‪5/22‬‬
‫‪5/26‬‬
‫‪30‬‬
‫‪5/31‬‬
‫‪28‬‬
‫‪5/29‬‬
‫‪5/26‬‬
‫‪5/28‬‬
‫‪25‬‬
‫‪5/27‬‬
‫‪31‬‬
‫‪5/32‬‬
‫‪29‬‬
‫‪31‬‬
‫‪28‬‬
‫‪30‬‬
‫‪5/26‬‬
‫‪5/29‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫روشهاي كنترل گرما‬
‫‪-1‬اقدامات مهندس ي‪:‬‬
‫‪‬تهويه عمومي‬
‫‪‬كاهش میزان گرماي تابش ي‬
‫‪-2‬اقدامات مديريتي‪:‬‬
‫‪‬كاهش فعاليت بدني‬
‫‪‬معاينات كارگران‬
‫‪‬آموزش كارگران‬
‫‪‬سازش كارگران با گرما‬
‫‪ -3‬تجهیزات حفاظت فردی‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫سرما در محیط کار‬
‫کارگرانی که در فضای باز کار می کنند نظیر کارگران کشاورزی‪ ،‬راه سازی‪ ،‬جنگلبانی و‬
‫کارگران ساختمانی و کارگران سردخانه ها در معرض سرما قرار دارند‬
‫• واکنش های فیزیولوژیک بدن در برابر سرما عبارتند از‪:‬‬
‫الف) انقباض رگ های محیطی‬
‫ب) لرز عمومی‬
‫حدود مجاز تنش سرمایی‪ :‬برای پیشگیری از کاهش دمای عمقی بدن (هیپوترمی) به کمتر از‬
‫‪ 26‬درجه سانتی گراد‪ ،‬برای پیشگیری از آسیب سرما به قسمت های انتهایی بدن (دست‬
‫ها و پاها)‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫نمایانگر درجه حرارت سرمایی معادل‬
‫• دو عامل در ارزشیابی سرما اهمیت دارد‪:‬‬
‫• سرعت جریان هوا‬
‫• درجه حرارت‬
‫• این شاخص با استفاده از شکل قابل محاسبه بوده و از آن‬
‫برای ارزیابی اثرات سردکنندگی توام باد و درجه حرارت هوا بر‬
‫روی پوست و حد مورد نیاز عایق بودن لباس جهت حفظ‬
‫درجه حرارت عمقی بدن استفاده می شود‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫• عوارض ناش ی از سرما‬
‫– کهیر‬
‫– سرخی‬
‫– سرمازدگی‬
‫• تدابیر حفاظتی‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫–‬
‫کم کردن ساعت مواجهه (انجام فعالیت مقدماتی در فضای گرم)‬
‫استفاده از اتاقک های مخصوص و گرم برای تعمیرات‬
‫استفاده از چادر مخصوص برای کارهای ساختمانی‬
‫تنظیم برنامه کار و استراحت‬
‫استفاده از نوشیدنی و غذاهای گرم‬
‫عدم استفاده از افراد مبتال به اختالالت عروقی یا دارای سابقه سرما زدگی‪،‬‬
‫معتاد و ‪ ...‬برای کار در فضای سرد‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫فشار هوا‬
‫كاهش فشار هوا‬
‫اثر انبساط هوا در گوش‪ :‬اوتيت بارومتريك‬
‫اگر فشار هواي خارج بيشتر از هواي گوش مياني باشد و پرده‬
‫صماخ به طرف گوش مياني برجسته شود‪.‬‬
‫در دستگاه تنفس‪ :‬افزايش دفعات تنفس و حجم هواي تنفس ي‬
‫در دستگاه گردش خون‪ :‬در ابتدا افزايش ضربان و فشار خون‪،‬‬
‫افزايش هموگلوبین وگلوبولهاي قرمز وپالكت‪ ،‬در ادامه كمبود‬
‫اكسیژن در خون باعث كاهش ضربان قلب وسپس ايست‬
‫قلبي‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫فشار هوا‬
‫‪‬در سطح دريا‪ 760‬ميلي متر جيوه‬
‫‪‬در ارتفاع ‪5500‬متري فشار هوا نصف ودر ارتفاع‪16000‬متري‬
‫يك دهم‬
‫‪‬تا ارتفاع ‪ 3000‬متري باعث ناراحتي نمي شود‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫كاهش فشار هوا‬
‫سازگاري با كاهش فشار اكسیژن در ارتفاعات‬
‫‪‬افزايش شديد تهويه ريوي‬
‫‪‬افزايش تعداد گلوبولهاي قرمز خون‬
‫‪‬افزايش ظرفيت ريه‬
‫‪‬افزايش تعداد رگها ومويرگها در بافتهاي بدن‬
‫‪‬افزايش قدرت سلولها براي مصرف اكسیژن‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫اختالالت ناش ی از كاهش فشار هوا در خلبانان‬
‫انبساط گازهاي آزاد وكاهش حالليت گازها در مايعات بدن‬
‫در ارتفاع بيش از ‪7000‬متر‬
‫‪-1‬اثر خروج گازهاي محلول از مايعات بدن(آئروآمبولیزم)‬
‫• خروج ازت‬
‫• خروج اكسیژن‬
‫• خروج دي اكسيد كربن‬
‫‪ -2‬اثرات انبساط هوا و گازهای موجود در حفره های بدن‬
‫‪ -3‬اختالالت ناش ی از کاهش نسبی اکسیژن هوا (افزایش دفعات و حجم تنفس و افزایش‬
‫ضربان قلب و فشار خون‪ ،‬گلبول قرمز‪ ،‬هموگلوبین و پالکت)‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫عوارض ناش ي از كار در فشار زياد هوا‬
‫‪‬به علت افزايش هوا در اطراف فرد براي جلوگیري از روي هم‬
‫خوابيدن ريه هاي فرد‪ ،‬بايد هوا را با فشار ‪ .‬زياد تنفس‬
‫درمعرض قرارگرفتن فشارهاي فوق العاده زياد‬
‫كند‪.‬‬
‫افزايش زياد حالليت گازها در‬
‫گازهاي حبابچه اي‬
‫مايعات وبافتهاي بدن ‪ ،‬مخصوصا ازت در خون وبافتهاي‬
‫چربي‬
‫‪‬عمق ‪30‬متري ناركوز ازتي يا مستي اعماق‬
‫‪‬مسمومیت با اکسیژن در فشار زیاد‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪‬افزايش گاز اكسیژن خون‪ :‬گزگز‪ ،‬مورمور شدن انگشتان دست‬
‫وپا‪ ،‬اختالالت بينايي‪ ،‬توهمات شنوايي‪ ،‬اختالل شعور‬
‫‪‬افزايش گاز‪ :CO2‬افزايش اثر ازت و اكسیژن‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫اگر غواص يكباره از عمق به سطح بياييد‪:‬‬
‫آئروآمبوليسم‬
‫اثرات آئروآمبوليسم‪:‬‬
‫پارگي كيسه‬
‫‪ ‬در ريه‪ :‬فشار به ديواره كيسه هاي هوايي‬
‫مرگ‬
‫پنوموتراكس‬
‫هاي هوايي‬
‫‪‬اختالالت عضوي‪ :‬گرفتگي رگها در اثر آزاد شدن حبابهاي‬
‫گازي در رگهاي خوني‬
‫‪‬در مفاصل‪ :‬درد‬
‫‪‬درد مفصل زانو وشانه‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫پيشگیري از عوارض فشار زياد وكم‬
‫اقدامات فني‪:‬‬
‫‪‬تهيه برنامه زمان بندي صعود غواصان به سطح آب‬
‫‪‬در نظر گرفتن اتاقكهاي تحت فشار‬
‫‪‬در نظر گرفتن مخلوط هليوم‪ -‬اكسیژن بجاي اكسیژن‪-‬ازت‬
‫اقدامات پزشكي‪ :‬انتخاب كارگر(اعتياد به الكل‪ ،‬بيماري قلبي‪-‬‬
‫ريوي‪ ،‬سن ‪ 35‬به باال)‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫پرتوها‬
‫پرتو‪ :‬شكل از انرژي كه در خال يا در ماده منتشر مي شود‪ .‬برخی‬
‫دارای جرم و برخی فاقد جرم اند (اشعه ایکس و گاما)‬
‫انواع پرتوها‬
‫‪ -1‬ذره اي‬
‫آلفا‪ ،‬بتا‪ ،‬نوتروني‬
‫‪ -2‬غیر ذره اي‬
‫الكترومغناطيس ي‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫انواع پرتوها‬
‫يونساز‬
‫‪ -1‬الكترومغناطيس ي‪ :‬ايكس‪ ،‬گاما‬
‫‪ -2‬ذره اي‪ :‬آلفا‪ ،‬بتا‪ ،‬پروتون‪ ،‬الکترون و پروتون (دارای بار‬
‫الکتریکی)‪ ،‬نوترون(فاقد بار الکتریکی)‬
‫غیر يونساز‬
‫‪UV,VIS.IR,MW‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫• ساختار اتم‬
‫• ایزوتوپ چیست؟‬
‫• ایزوبار چیست؟‬
‫• رادیواکتیویته چیست؟‬
‫• نیمه عمر چیست؟‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫منابع طبیعی تشعشعات‬
‫‪‬عناصری نظیر توریوم‪ ،‬اورانیوم‪ ،‬رادیوم‪ ،‬رادون – ‪ 222‬و پتاسیم‪ 40-‬به طور‬
‫طبیعی عناصر رادیواکتیو هستند که می توانند در زندگی روزمره ما یافت شوند‪.‬‬
‫‪ ‬این عناصر در‪:‬‬
‫– سنگ ها‪ ،‬خاک و مواد و مصالح ساختمانی‬
‫–آب و غذا‬
‫‪‬برخی از منابع از آزمایش هسته ای ناش ی می شوند که منبع غیر طبیعی‪ ،‬پرتوها‬
‫هستند‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪Ionizing Radiation‬‬
‫پرتوهای یونیزان‬
‫• ذرات و فوتون هایی با انرژی باال که اتمها و مولکولها را در طی میسرشان در یک‬
‫رسانه یا واسطه یونیزه می نمایند‪ ،‬پرتو یونیزان خوانده می شوند‪ .‬برای مثال ذرات‬
‫‪ a, b, g‬و پرتوهای کيهانی و اشعه ‪ ،x‬پرتو یونیزان هستند‪.‬‬
‫• پرتوهای یونیزان بیماریهایی نظیر سرطان و مرگ را ایجاد می نمایند‪ .‬اثر پرتو در‬
‫سالمتی و ایمنی مورد توجه است‪.‬‬
‫• پرتو یونیزان می تواند همچنین در صنعت برای مقاصد مختلفی مورد استفاده قرار‬
‫گیرد‪.‬‬
‫• نور و ماکروویو که اتمها و مولکول ها را یونیزه نمی کنند‪ ،‬پرتو غیر یونیزان خوانده می‬
‫شوند‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫پرتوهای یونیزان در برابر پرتوهای غیر یونیزان‬
‫‪Ionizing Radiation‬‬
‫پرتوهای يونيزان‬
‫• پرتوی که انرژی کافی برای جابجایی یا‬
‫برداشتن الکترون از اتمها یا مولکولها در‬
‫مسیر عبورش از میان جسم را دارد‪.‬‬
‫• مثال ها‪x-rays, gamma :‬‬
‫‪rays, beta particles, and‬‬
‫‪alpha particles‬‬
‫‪Non-Ionizing Radiation‬‬
‫پرتو غير يونيزان‬
‫• پرتویی که انرژی کافی مشابه پرتو‬
‫یونیزان نداشته و نمی تواند الکترون ها‬
‫را از اتمها یا مولکولها جابجا نموده یا‬
‫بردارد‬
‫• مثال ها‪light, lasers, heat, :‬‬
‫‪microwaves, and radar‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫پرتوهاي يونساز‬
‫در صورت ورود به يك محيط مادي‪ ،‬در اثر برخورد با اتم هاي تشكيل‬
‫دهنده آن‪ ،‬باعث خارج كردن الكترون از مدار اتم مي شوند‬
‫والكترونهاي خارج از مدار نیز يكسري يونهاي مثبت ومنفي و راديكالهاي‬
‫آزاد را ايجاد مي كند‪.‬‬
‫پرتو آلفا‪ :‬اين ذرات به وسيله ميدان مغناطيس ي منحرف مي شوند‬
‫وداراي جرمي برابر ‪ 4‬واحد اتمي هستند‪ .‬به وسيله عناصر راديواكتيو‬
‫سنگین منتشر مي شود‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫پرتو بتا‪ :‬داراي بار الكتريكي مثبت (پوزیترون) يا منفي (نگاترون) است‪.‬‬
‫نفوذي بيشتر از آلفا دارد و قدرت يونسازي كمتر از آلفا‬
‫در ایزوتوپهایی که نسبت نوترون به پروتون در آنها زیادتر از حد معمول است= گسیل نگاترون‬
‫یا بتا منفی (عدد جرمی بدون تغییر ولی عدد اتمی یک واحد افزایش دارد)‬
‫در ایزوتوپهایی که نسبت نوترون به پروتون در آنها پایین تر از حد معمول است= گسیل‬
‫پوزیترون یا بتا مثبت (عدد جرمی بدون تغییر ولی عدد اتمی یک واحد کاهش دارد)‬
‫نوترون‪ :‬فاقد بار الكتريكي است‪ .‬با بمباران عناصر مناسبي مثل‬
‫آلومینيوم و بريليوم بوسيله ذرات آلفا توليد مي شود‪ .‬در راكتورهاي‬
‫هسته اي توليد مي شود‪.‬‬
‫پرتوهاي الكترومغناطيس ي‪ :‬از ميدانهاي الكتريكي ومغناطيس ي تشكيل‬
‫شده كه بر يكديگر وبر جهت انتشار عمود مي باشند‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫مواد رادیواکتیو‬
‫انواع تشعشعات‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫پرتوهای گاما و ایکس در اصل شبیه هستند‪،‬‬
‫به استثناء منبع تولیدشان‪ .‬منشا پرتوهای‬
‫گاما از هسته و منشا پرتوهای ایکس از خارج‬
‫از هسته اتم است‪.‬‬
‫این پرتوها فاقد جرم و بار الکتریکی بوده و‬
‫بسیار نافذ هستند‬
‫این پرتوها مشابه پرتو مرئی (پرتو‬
‫الکترومغناطیس) هستند‪ ،‬فقط با انرژی‬
‫بیشتر‬
‫بیشتر به عنوان خطر خارجی نسبت به خطر‬
‫داخلی مورد مالحظه قرار می گیرند‪.‬‬
‫هر دو پرتو برای عکسبرداری از بیماران حائز‬
‫اهمیتند‬
‫پرتوهای ایکس و گاما‬
‫به طور کلی به واسطه سرب متوقف می شوند‬
‫منابع شامل مواد رادیواکتیوته طبیعی و‬
‫پرتوهای کیهانی است‬
‫عکسبرداری پزشکی‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫تولید پرتو ایکس‬
‫• روشهای تولید پرتو ایکس‪:‬‬
‫الف‪ -‬کاهش ناگهانی سرعت الکترون های سریع‬
‫ب‪ -‬خارج نمودن یک الکترون از مدار داخلی اتم‬
‫به وسیله الکترون های سریع‬
‫• پرتوهای ایکس در همه جهات منتشر می شوند‪،‬‬
‫بنابراین سازه جایگاه استقرار لوله پرتو ایکس‬
‫بجز برای روزنه ای که پرتو ایکس از آن خارج می‬
‫شود‪ ،‬حفاظ گذاری می گردد و می تواند برای‬
‫مقاصد تشخیص ی مورد استفاده قرار گیرد‪.‬‬
‫در صورتیکه شما در هر صورت یک پرتو گیری ایکس‬
‫داشتید‪ ،‬زمانی که کارشناس عکس شما را گرفت‪ ،‬آن‬
‫پایان یافته است‪ .‬واحد پرتو ایکس به تولید پرتو بعد از‬
‫کامل شدن مواجهه ادامه نمی دهد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫تولید پرتو گاما‬
‫پرتوهای گاما زمانی که یک هسته اتم انرژی اضافی خود را بعد از یک واکنش واپاش ی آزاد می‬
‫نماید‪ ،‬رها می گردند‪.‬‬
‫•بسیاری از انتشار دهنده های بتا‪ ،‬پرتوهای گاما را نیز منتشر می نمایند‬
‫•هیچ منتشر کننده گامای خالص وجود ندارد‬
‫•پرتو گاما نسبت به پرتو ایکس انرژی بیشتر و در نتیجه قدرت نفوذ بیشتر داشته و‬
‫برای درمان های عمقی و پرتونگاری صنعتی کاربرد دارد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫واحدهاي سنجش پرتو دهي مواد راديو اكتيو‬
‫رونتگن‪ :‬مقداري اشعه ايكس يا گاما كه مي تواند در هر سانتيمتر‬
‫از هواي خشك‪ ،‬در شرايط متعارفي‪ ،‬معادل يك واحد بار‬
‫الكتروستاتيك يون مثبت يا منفي ايجاد نمايد‪.‬‬
‫يك واحد بار الكتروستاتيك‪ :‬بار الكتريكي كه اگر در فاصله يك‬
‫سانتي متري از بار منشا خود در خالء قرار گیرد‪ ،‬آنرا با نیروي‬
‫يك دين دفع كند)‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫واحدهای پرتودهی‬
‫‪Dose Equivalent‬‬
‫‪Absorbed Dose‬‬
‫دز جذب شده‬
‫دز معادل‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫از لحاظ عددی معادل با دز‬
‫جذب شده به واسطه فاکتور‬
‫کیفیت است‬
‫دز معادل نیاز است به علت‬
‫اینکه اثر بیولوژیکی ناش ی از دز‬
‫جذب شده ارائه شده‪ ،‬تابع نوع‬
‫پرتو تولید کننده دز جذب شده •‬
‫است‪.‬‬
‫•‬
‫واحد‪ :‬رم‬
‫•‬
‫‪ 1‬رم= ‪ 1000‬میلی رم‬
‫•‬
‫واحدها ‪ =SI‬سیورت (‪)Sv‬‬
‫یک راد= ‪ 100‬ارگ انرژی در هر گرم‬
‫‪ 1‬سیورت = ‪ 100‬رم‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫رم= راد × فاکتور کیفی‬
‫•‬
‫سنجش ی از انرژی (مقدار‬
‫جذب یا دوز جذبی به‬
‫عدد اتمی بافت و انرژی‬
‫پرتو تابش ی بستگی دارد‪،‬‬
‫هر چه عدد اتمی بزرگتر‪،‬‬
‫جذب پرتو بیشتر)‬
‫واحد‪ :‬راد‬
‫‪ 1‬راد= ‪ 1000‬میلی راد‬
‫واحد ‪ :SI‬گری (‪)Gy‬‬
‫‪ 1‬گری= ‪ 100‬راد‬
‫‪Exposure‬‬
‫مواجهه‬
‫• سنجش ی از یونیزاسیون تولید‬
‫شده در هوا به واسطه پرتو‬
‫ایکس یا گاما‬
‫• واحد‪ :‬رونتگن (‪)R‬‬
‫• ‪ 1‬رونتگن= ‪ 1000‬میلی رونتگن‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫واحدهای پرتودهی ‪Radiation Units‬‬
‫دز معادل ‪Dose Equivalent‬‬
‫• واحد اندازه گیری‪ ،‬دز معادل برای محاسبه میزان اثر بیولوژیکی منتسب به انواع مختلف پرتوها برقرار گردیده‬
‫است‬
‫• برخی از پرتوها نظیر ذرات آلفا یونیزه کننده متراکم هستند‪ ،‬بنابراین در صورت عبور از میان بافت‪ ،‬قادر به‬
‫کندن الکترونهای بیشتری نسبت به ذرات بتا یا پرتوهای ایکس یا گاما هستند‪ 20 ...‬برابر بیشتر‪.‬‬
‫• دز جذب شده صرفا مالک این است که چه مقدار انرژی در واحد جرم به جا می ماند (ته نشست می‬
‫نماید)‪ ،‬دز جذب شده چگونگی اثر هر پرتو در ایجاد آسیب در یک سیستم بیولوژیکی را مورد مالحظه قرار‬
‫نمی دهد‪.‬‬
‫در صورتیکه شما یک فیلم بج بپوشید‪ ،‬دوز شما به صورت میلی رم گزارش می گردد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪Radiation Absorbed Dose‬‬
‫‪-RAD‬‬‫‪‬‬
‫راد ‪ RAD‬واح ررد ان رردازه گی ررری م ررورد اس ررتفاده بر ررای توص رریف میر رزان ان رررژی منتقل رره از‬
‫منبع پرتو یونیزان به هر ماده شامل بافت بدن انسان است‬
‫‪‬‬
‫از مخفف ”‪ “rad/hr‬زمانیکه دز پرتو ایکس‪ ،‬گاما یا بتا اندازه گیری می شود‪،‬‬
‫استفاده می گردد‪.‬‬
‫با توجه به واحد مواجهه‪ 1 ،‬راد بدين معنی است که هر گرم از هوا در دمای ‪ 0° C‬و فشار ‪1‬‬
‫اتمسفر‪ 100 ،‬ارگ انرژی جذب کرده است‪.‬‬
‫با توجه به واحد دز‪ 1 ،‬راد بدين معنی است که هر گرم از بافت در معرض‪ 100 ،‬ارگ انرژی‬
‫جذب شده دارد‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪Radiation Equivalent in Man‬‬
‫‪-REM‬‬‫‪‬‬
‫انواع مختلفی از پرتوهای یونیزان اثرات بیولوژیکی با درجات مختلفی را‬
‫ایجاد می نمایند‪ ،‬حتی اگر سطح برابری از انرژی را منتقل دهند (همان‬
‫تعداد ارگ)‬
‫‪‬‬
‫برای ایجاد سنجش جامع‪ ،‬راد ‪ ،RAD‬در فاکتور ویژه کیفیت برای نوع‬
‫پرتو یونیزان برای تعیین دز معادل بیولوژیکی ضرب می گردد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫میزانی که افراد در معرض قرار می گیرند (مثل ساعت منظم از دوره‬
‫زندگی) همچنین بر سطح آسیب بیولوژیکی موثر است‬
‫‪‬‬
‫از یک دزیمتر برای سنجش دز معادل استفاده می شود‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫برخی از شاغلین در معرض خطر مواجهه با پرتوها‬
‫• رادیولوژیست ها‬
‫• رادیوگراف های صنعتی‬
‫• معدنچیان اورانیوم‬
‫• کارکنان سازمان انرژی اتمی‬
‫• دندانپزشکان و پزشکان‬
‫• کارکنان هواپیمایی‬
‫• شاغلین پاالیش نفت‬
‫• سازندگان میکروسکوپ های الکترونی و‬
‫اپراتورین آن‬
‫• سازندگان سیستم اعالن حریق و ‪...‬‬
‫• بیولوژیست ها‬
‫• داروسازان و استریل کننده گان‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪Biological Effects‬‬
‫‪Exposure above permissible levels may result in:‬‬
‫‪ ‬اثرات بدنی‬
‫‪ ‬اثرات جسمانی‬
‫‪ ‬ممکن است تاخیری یا فوری باشد‬
‫‪ ‬اثرات ژنتیکی‬
‫‪ ‬تولید کودک ناقص الخلقه به لحاظ تابش به سلول های تولید‬
‫مثلی قبل از بارداری‬
‫‪ ‬اثرات تراتوژنیک‬
‫‪ ‬سرطان یا ناهنجاری های مادرزادی به لحاظ مواجهه با پرتو برای‬
‫جنین در رحم‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫اثرات بيولوژيكي پرتوهاي يونساز‬
‫‪ -1‬اثرات زودرس‬
‫‪ -2‬اثرات دير رس‬
‫اثرات زود رس‪ :‬در مدت چند ساعت يا چند هفته رخ ميدهد‪ .‬اگر دوز‬
‫جذبي بيش از ‪ 100‬راد باشد‪.‬‬
‫‪ -1‬ضايعات مراكز خونساز‪ :‬حساس ترين دستگاه بدن كه با دوز‬
‫كمتري سبب مرگ موجود زنده مي شود‪.‬‬
‫مراكز خونساز از سلولهاي خوني تهي مي شود‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪ -2‬ضايعات دستگاه گوارش‪ :‬اختالالت خوني‪ ،‬اسهال شديد‪،‬‬
‫استفراغ‪ ،‬كاهش وزن‪ ،‬عفونت داخلي‬
‫‪ -3‬ضايعات سيستم اعصاب مركزي‪ :‬عدم تعادل عصبي‪،‬‬
‫مرگ‬
‫ناهماهنگي وبي نظمي حركت ماهيچه ها‬
‫‪-4‬اثر بر سلولهي خوني‪ :‬افت گلوبولهاي قرمز وسفيد‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫ضايعات دير رس‬
‫اثرات ژنتيكي( موتاژنيكي)‪ :‬بهم زدن ترتيب استقرار بازهاي آلي‬
‫در‪DNA‬‬
‫آسيب نقطه اي‪ :‬ناهنجاري كروموزمي‬
‫كاهش عمر‪ :‬در برابر هريك گري يك درصد كمتر مي شود‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫آب مرواريد‪ :‬در كاركنان نیروگاههاي هسته اي كه به مدت طوالني‬
‫در برابر پرتوگیري كم مي باشند‪ .‬بازماندگان بمبارانهاي اتمي ژاپن‬
‫(نوترونها بیشتر باعث آب مروارید می شوند)‬
‫سرطان‪ :‬پرتوشناسان‪ ،‬پزشكاني كه در آغاز شناسايي پرتو ايكس‬
‫بودند‪ ،‬دختراني كه ساعتهاي شب نما را با راديوم رنگ مي‬
‫كردند‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫كنترل تشعشعات يون ساز‬
‫‪-1‬اقدامات پزشكي‬
‫‪‬معاينات قبل از استخدام‪ :‬افراد با بيماریهاي خوني وپوستي‪،‬‬
‫اختالالت ريوي‬
‫‪‬معاينات دوره اي‪ ،‬نوع پرتو گیري‪ ،‬میزان دريافت‬
‫‪ -2‬اقدامات مهندس ي‪ :‬اصول حفاظت در برابر پرتوها‬
‫) ‪(I /I ) = (d /d‬‬
‫‪‬فاصله‬
‫‪‬زمان‬
‫‪‬حفاظ گذاري (‪ :τ‬ضریب عبور پرتو از شیلد)‬
‫‪I = I ×τ‬‬
‫‪‬كنترل وبازرس ي‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫‪o‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪x‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫حفاظت در برابر منبع خارجی‬
‫زمان‬
‫زمان کمتر= مواجهه کمتر‬
‫• سه قانون اصلی برابر حفاظت‬
‫در برابر پرتودهی خارجی وجود‬
‫دارد‪:‬‬
‫– زمان‬
‫– فاصله‬
‫– حفاظ گذاری‬
‫فاصله‬
‫فاصله بیشتر= مواجهه کمتر‬
‫حفاظ گذاری‬
‫حفاظ گذاری بیشتر= مواجهه کمتر‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫حفاظت دهی در برابر پرتوهای ایکس و گاما‬
‫‪‬حفاظ سربی شدت پرتوهای گاما و ایکس منتشره از منبع رادیواکتیو را کاهش‬
‫خواهد داد‪.‬‬
‫‪‬برای کاهش تا درصد خاص مطلوب‪ ،‬حفاظ سربی باید ضخامت خاص ی را برای‬
‫هر نوع از منتشر کننده داشته باشد‪.‬‬
‫بخاطر داشته باشيد‪:‬‬
‫حفاظ گذاری سربی به خودی خود مواجهه را ‪ 100%‬کاهش نخواهد داد‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫تشعشعات غیر يونساز‬
‫‪:UV‬در طول موج‪ 200-400‬نانومتر‬
‫در واكنشهاي فتوشيميايي اهميت دارد‪.‬‬
‫اثرات پوستي‪:‬سوختگي‪ ،‬سرطان پوست‬
‫اثرات چشمي‪ :‬التهاب قرنيه و ملتحمه‬
‫پيشگیري‪:‬‬
‫‪‬پوشش مناسب‬
‫‪‬نصب حفاظ در اطراف مولد اشعه‬
‫‪‬حفظ فاصله‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪ :IR‬در طول موج ‪750 nm-1mm‬‬
‫كوره هاي ذوب‪ ،‬شيشه سازان‪ ،‬لیزرهاي گاليوم آرسنيد‬
‫عوارض‪ :‬سوختگي پوست‪ ،‬كاتاراكت در شيشه سازان‬
‫درمان‪ :‬عينك مناسب‬
‫امواج ماكروويو و راديويي‪ :‬در طول موج بيش از‪1m‬‬
‫كاربرد‪ :‬مخابرات‪ ،‬راديو وتلوزيون‪ ،‬اجاقهاي ماكروويو‪ ،‬رادار‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫عوارض‪:‬‬
‫‪ ‬سوختگي در اثر جذب اشعه‬
‫‪‬كاتاراكت‬
‫‪‬اثر بر گنادها يا دستگاه توليد مثل‬
‫‪‬بي نظمي در دستگاههاي قلبي وسيستم اعصاب مركزي در اثر‬
‫ميدانهاي الكتريكي ومغناطيس ي‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫اشعه لیزر‬
‫تقويت نور به وسيله تحريك اشعه منتشر شده‬
‫‪LASER:Light Amplification by‬‬
‫‪Stimulated Emission of Radiation‬‬
‫كاربرد‪ :‬برش فلزات وقطعات پالستيكي‪ ،‬جراحي‪ ،‬جوشكاري هاي‬
‫ظريف ودقيق‪ ،‬فن آوریهاي پيشرفت مخابراتي‪،‬آنالیز مواد‬
‫شيميايي‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫جريان الكتريسيته‬
‫عوامل موثر بر مقاومت بدن انسان در برابر جريان برق‬
‫‪‬ضخامت پوست‬
‫‪‬میزان رطوبت‪ ،‬درجه حرارت و مقدار نمک پوست‬
‫‪ ‬فشار تماس پوست با قسمت برقدار‬
‫‪‬شدت جریان برق‬
‫‪‬مسیر عبور جریان‬
‫‪‬مدت عبور جریان‬
‫‪‬نوع جریان الکتریکی و بسامد آن‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫جریان برق‬
‫جریان برق را با واحد امپر نشان میدهند كه بر دو نوع میباشد‪:‬‬
‫‪ .1‬جریان مستقیم ‪ : DC‬جریان برق حاصل از ژنراتورها و‬
‫باطری ها از این نوع میباشد‪.‬‬
‫‪ .2‬جریان متناوب ‪: AC‬جریان برق شبكه شهری از این نوع‬
‫میباشد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫اندازه گیری فشار الكتریكی رابا ولت نشان میدهند كه در صنعت‬
‫به سه دسته زیر تقسیم می شود‪:‬‬
‫‪ .1‬ولتاژ باال كه از ‪ 650‬ولت به باال میباشد‪.‬‬
‫‪ .2‬ولتاژ متوسط كه بین ‪ 250‬تا ‪ 650‬ولت میباشد‪.‬‬
‫‪ .3‬ولتاژ پائین كه از ‪ 250‬ولت كمتر است‪.‬‬
‫توضیح ‪ :‬ولتاژ پائین از نظر ایمنی ولتاژ زیر ‪ 25‬ولت میباشد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫عوامل موثر در ايجاد عوارض ناش ي از برق گرفتگي‪:‬‬
‫‪‬اختالف پتانسيل‬
‫‪‬شدت جريان‪ :‬مقاومتهاي متفاوت اعضاي مختلف بدن‬
‫آسيب هاي مختلف بافتي‬
‫عبور جريانهاي متفاوت از آنها‬
‫‪‬مقاومت بافت‬
‫بافت عصبي از همه كمتر‬
‫‪‬نوع جريان(متناوب يا متناوب بودن)‬
‫‪‬مدت تماس( افزايش تماس‪ :‬افزايش آسيب)‬
‫‪‬مسیر عبور جريان‪ :‬سطح مقطع عبور جريان‪ ،‬بافتها واندامهاي‬
‫موجود در هر مسیر عبور جريان‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫مقاومت الكتریكی ‪:‬‬
‫مقاومت در برابر جریان الكتریسیته را مقاومت الكتریكی‬
‫گویند و واحد اندازه گیری آن اهم میباشد‪.‬‬
‫مقاومت بدن انسان در مقابل جریان الكتریسیته‬
‫مقاومت‍بر‍حسب‍اهم‬
‫اجزای‍بدن‬
‫‪ 100000‬تا‍‪600000‬‬
‫پوست‍خشك‬
‫‪1000‬‬
‫پوست‍خیس‬
‫‪ 400‬تا‍‪600‬‬
‫دست‍و‍یا‍اندام‍داخلی‬
‫‪100‬‬
‫گوش‍تا‍گوش‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫اختالات ناش ي از برق گرفتگي‬
‫‪ -1‬اختالالت قلبي‪:‬‬
‫الف‪.‬افت فشار خون در چند ثانيه اول‬
‫ب‪ .‬افزايش فشار خون‬
‫ج‪ .‬كاهش به مدت زياد‪ ،‬اختالل در ريتم قلب‪ ،‬فيبريالسيون‬
‫بطني‪ ،‬لخته شدن خون در عروق‬
‫‪ -2‬اختالالت عصبي‪ :‬از دست دادن توانايي شناسايي‪ ،‬هذيان‬
‫گويي‪ ،‬انقباض غیر ارادي وشديد ماهيچه ها‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪ -3‬اختالالت حس ي‬
‫الف‪ .‬اختالالت بينايي‪ :‬التهاب در محفظه جلويي ته چشم‬
‫به كم شدن قدرت بينايي‪ ،‬التهاب عصب چشم وآب مرواريد‬
‫ب‪ .‬اختالالت شنوايي‪ :‬كاهش شنوايي موقت واحتماال دائم‬
‫‪-3‬عوارض پاراكلينيك‪ :‬افزايش هماتوكريت‪ ،‬وجود ميوگلوبین در‬
‫ادرار‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪ -4‬سوختگي‬
‫در اثر‪:‬‬
‫‪‬خود جريان الكتريسيته‬
‫‪‬قوس الكتريكي‪ :‬در اختالف پتانسيلهاي زياد(خطرناكتر ازهمه)‬
‫‪‬آتش گرفتن لباس فرد(ناش ي از حرارت زياد)‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫حفاظت در برابر جريان الكتريكي‬
‫‪‬تامین حفاظت به وسيله جدا كردن فرد(عايق زير پا‪ ،‬صندلي‪،‬‬
‫وسايل حفاظت فردي)‬
‫‪‬بوسيله اتصال دستگاهها به يكديگر با سيم هادي‬
‫‪‬بوسيله اتصال به زمین‬
‫‪‬بوسيله رله ديفرانسيل‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫عوامل شیمیایی زیان آور در محیط کار‬
‫• عوامل شیمیایی در محیط کار در برگیرنده تمام مواد اولیه‪ ،‬مواد خام‪ ،‬مواد واسطه و‬
‫فرآورده های اصلی است که در صنعت به کار می روند یا تولید می شوند‪.‬‬
‫• این مواد به شکل گاز‪ ،‬مایع یا جامد بوده و ممکن است طبیعی یا مصنوعی بوده و منشاء‬
‫گیاهی‪ ،‬حیوانی و یا سنتتیک (آلی یا معدنی) داشته باشند‪.‬‬
‫• کره زمین به وسیله اتمسفرگازی شکل که دارای ترکیب معینی است احاطه شده است‪ .‬در‬
‫این اتمسفر حدود‬
‫‪%0/03‬دی اکسید کربن‬
‫‪+‬‬
‫‪%0/93‬گاز آرگون‬
‫‪+‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫و مقادیر ناچیزی از نئون‪ ،‬هلیوم‪ ،‬کریپتون‪ ،‬هیدروژن و ‪ .....‬وجود دارد‬
‫‪%21‬گاز اکسیژن‬
‫‪+‬‬
‫‪%78/9‬گاز نیتروژن‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫طبقه بندی آالینده های شیمیایی‬
‫آالینده ها را می توان بر حسب حالت فیزیکی‪ ،‬شیمیایی و یا اثرات فیزیولوژیک تقسیم بندی کرد‪:‬‬
‫‪.1‬‬
‫تقسیم بندی بر اساس حالت فیزیکی شامل گازها و بخارات‪ ،‬مواد معلق‬
‫‪ .2‬تقسیم بندی بر اساس ترکیب شیمیایی شامل فلزات‪ ،‬مواد معدنی‪ ،‬مواد آلی (حاللها‪،‬‬
‫هیدروکربنها‪ ،‬الکلها‪ ،‬و ‪)....‬‬
‫‪ .3‬تقسیم بندی بر اساس اثرات فیزیولوژیک شامل مواد التهاب آور و محرک‪ ،‬مواد خفگی آور‪،‬‬
‫مواد بيهوش ی آور و مخدر‪ ،‬سموم سیستمیک‪ ،‬سایر مواد معلق غیر از سموم سیستمیک‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫طبقه بندی بر اساس حالت فیزیکی‬
‫‪ .1‬گازها و بخارات‬
‫‪ .2‬ذرات یا آئروسل ها‬
‫– فیومها‬
‫– میست ها‬
‫– گردو غبار و الیاف‬
‫– دود‬
‫– مه دود‬
‫– افشانه‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫تقسيم بندي مواد شيميايي براساس حالت فیزيكي‬
‫‪ .1‬گازها وبخارات‪ :‬گاز ماده اي است كه در دماي‪25‬درجه وفشار ا‬
‫اتمسفر‪ ،‬به صورت گاز باشد‪.‬‬
‫بخار در اين شرايط به حالت جامد ويا مايع است‪.‬‬
‫خطر آنها هنگامي است كه وارد محيط داخلي بدن شوند‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪ .2‬مواد معلق‬
‫گردوغبار‪ :‬دراثر جدا شدن وشكستن مواد جامد وتبديل آنها به‬
‫ذرات كوچك بوجود مي آيند‪.‬‬
‫بيماریها‪ :‬نوزوكونيوزها‬
‫ميست‪ :‬پراكنده شدن مواد شيميايي‪ ،‬به صورت قطرات مايع‬
‫مه‪ :‬دراثر كندانسه شدن بخار آب در شرايط خاص فیزيكي از‬
‫نظر دما و فشار‬
‫دمه يا دود فلزي‪:‬ذرات جامدي كه در اثر تراكم گازها‪ ،‬پس‬
‫ازتصعيد از مواد مذاب توليد مي شود‪ :‬انعقاد‬
‫دود‪ :‬دراثر احتراق ناقص ايجاد مي شود‪ .‬حاوي مقادير زياد كربن‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫وساير مواد قابل احتراقند‪.‬‬
‫اسموگ‪ :‬تركيب دود و مه‪ .‬آلودگيهاي وسيع‬
‫اتمسفري‬
‫سوسپانسيون‪ :‬تعليق ذرات جامد در مايعات‬
‫كه براي مدت كوتاه يا طوالني پايدار باشد‪.‬‬
‫امولوسيون‪:‬تعليق ذرات ريز مايع در يك مايع‬
‫ديگر‪ ،‬به كمك مواد امولسيون ساز‪(.‬شیر‪،‬‬
‫كازئین)‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫تقسيم بندي آالينده بر مبناي تركيب شيميايي‬
‫فلزات‪ ،‬مواد معدني‪ ،‬مواد آلي‬
‫تقسيم بندي آالينده بر مبناي اثرات فیزيولوژيكي‬
‫اين اثرات به غلظت مواد بستگي دارد‪.‬‬
‫بنزن در غلظت زياد‪ :‬بيهوش ي‬
‫در غلظت كم‪:‬آسيب به سيستم خونساز‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫تقسيم بندي آالينده بر مبناي اثرات فیزيولوژيكي‬
‫‪-1‬مواد التهاب آور ومحرك‪:‬داراي اثر سوزاننده وتاول زا‪ ،‬باعث‬
‫ايجاد تورم والتهاب در پوست ومخاط‬
‫بخارات اسيدها وقلياها‪ ،‬كلر‪ ،‬اكسيد هاي ازت‪ ،‬فسژن‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫تقسيم بندي آالينده بر مبناي اثرات فیزيولوژيكي‪ -‬ادامه‬
‫‪-2‬مواد خفگي آور‪ :‬به علت اختاللي كه در اكسيدان بافتها ايجاد‬
‫مي كنند‪ ،‬ظاهر مي سازند‪.‬‬
‫انواع مواد خفگي آور‬
‫الف‪.‬ساده‪ :‬پايین آمدن فشار نسبي الزم جهت اشباع خون از‬
‫اكسیژن‬
‫)‪(CH4,H2,CO2‬‬
‫ب‪.‬شيميايي‪:‬عمل حمل اكسیژن به وسيله خون از ششها را‬
‫مختل يا اكسيداسيون بافتها را بر هم مي زند(آنيلین‪،‬‬
‫نيتروبنزن‪ :‬توليد مت هموگلوبین)‬
‫)‪(HCN,CO‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫تقسيم بندي آالينده بر مبناي اثرات فیزيولوژيكي‪ -‬ادامه‬
‫موادبيهوش ي آور ومخدر‪:‬روي سيستم اعصاب مركزي اثرات‬
‫بيهوش ي آور‪ ،‬رخوت آور‪،‬تخدير كننده‪ ،‬منگي‪ ،‬گيجي واغما دارد‪.‬‬
‫سموم سيستميك‪ :‬اثرات سمي خودرا روي يك ارگان خاص ايجاد‬
‫و آنرا مختل مي كند( هيدروكربن هاي هالوژنه‪ :‬اختالل در‬
‫عملكرد كبد وكليه)‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫تقسيم بندي آالينده بر مبناي اثرات فیزيولوژيكي‪ -‬ادامه‬
‫سایر مواد معلق غیر از سموم سیستمیک‬
‫‪ -‬مثل گردو غبار های سمی که ایجاد فیبروز شش ی می کنند مانند سیلیس و آسبست‬
‫ گردوغبارهای بی اثر مثل کربن وسیمان‬‫ گردو غبارهای الی مثل گرده گیان‪ ،‬چوب و ‪ ...‬که باعث حساسیت می شوند‬‫ مواد محرک مانند اسیدها‪ ،‬قلیاها و ‪...‬‬‫‪ -‬باکتریها و موجودات ذره بینی‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫•مواد كارسينوژن‪ :‬هنگامي كه اثرات يك ماده شيميايي منجر به‬
‫ايجاد سرطان مي شود آن ماده را كارسينوژن يا سرطانزا مي‬
‫نامند‪ .‬مثال آزبست سرطان ريه و بنزن سرطان خون ايجاد مي‬
‫كنند‬
‫‪.‬‬
‫• مواد موتاژن ‪ :‬اين مواد نیز با ايجاد موتاسيون در ‪DNA‬‬
‫سلولهاي جنس ي باعث اختالالت توارثي مي شوند‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫مواد تراتوژن‬
‫• موادي هستند كه اگر زن حامله اي در طول مدت بارداري خصوصا سه ماهه اول در‬
‫تماس باشد رشد جنین آن مختل خواهد شد‪ .‬عالوه بر مواد شيميايي عوامل عفوني‬
‫مانند ويروس سرخجه و يا عوامل فیزيكي مانند تشعشعات يونیزان نیز مي توانند به‬
‫عنوان تراتوژن مطرح شوند‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫سم شناس ی صنعتی‬
‫سم شناس ی یا توکسیکولوژی علمی است که درباره شناسایی‬
‫سموم گوناگون‪ ،‬خواص و اثرهای آنها بر روی موجودات زنده‬
‫و نیز جست و جو‪ ،‬نمونه برداری و اندازه گیری آنها در محیط‬
‫زیست و در بدن موجودات زنده و یا مرده بحث می کند‪.‬‬
‫سم‪ :‬ماده اي با منشا خارجي كه از يك راه مشخص يا راههاي‬
‫مختلف وارد بدن شود و بتواند در مقاديري معین باعث‬
‫اختالل ويا توقف فعل و انفعال شيميايي شود‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫تفاوت سم‪،‬دارو وغذا‬
‫مسموميت ها‪:‬بهم خوردن تعادل فیزيولوژيك‪ ،‬جسماني يا‬
‫رواني موجود زنده در اثر ورود وتماس با سموم‬
‫شدت مسمومیت به نوع ماده سمی‪ ،‬مقدار آن و طول مدت تماس‬
‫بستگی دارد‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫تقسیم بندی انواع مسموميتها با توجه به ماهیت‬
‫• حاد‬
‫• مزمن‬
‫مسموميت حاد‬
‫• ماده سمي يكباره وبه مقدار نسبتا زياد وارد بدن مي شود‪.‬‬
‫• عوارض وعالئم آن شديد وسريع است‪.‬‬
‫• به شرط اقدام سريع وبه موقع عوارض آن برگشت پذير‬
‫است‬
‫• احتمال مرگ نسبتا زياد است‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫مسموميت مزمن‬
‫• سم به مقدار كم‪ ،‬در مدت زمان طوالني وارد بدن مي شود‪.‬‬
‫• آثار وعالئم آن به كندي وپس از گذشت زمان نسبتا درازي ظاهر‬
‫مي شود‪(.‬مسموميت كارگران در صنايع)‬
‫مسموميت ها از نظر علت بروز‬
‫‪‬اتفاقي‬
‫‪‬عمدي‬
‫‪‬شغلي‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫راههاي ورود مواد شيميايي به بدن‬
‫• استنشاقي‬
‫• گوارش ي‬
‫• پوستي‬
‫استنشاقي‪:‬سطح جذب بسيار وسيع(‪ 150‬متر مربع)باعث جذب‬
‫بسيار باالي مواد شيميايي وارد به ريه ها‬
‫مواد سمي در اين طريق ورود مواد به بدن‪ ،‬عالوه بر اثر سمي كه‬
‫بعد از ورود به بدن دارند‪ ،‬در محل ورود هم ضايعاتي ايجاد مي‬
‫كند‪(.‬تورم ريه ها‪ ،‬پنوموكونيوزها)‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫پوستي‪ :‬مواد محلول در چربي به سهولت عبور مي كند‪ .‬در محل‬
‫سوختگي زخم ها‪ ،‬برش ها‪ ،‬خراش جذب مواد سريع تر است‪.‬‬
‫گوارش ي‪ :‬آخرين راه ورود مواد سمي كه در مسموميت شغلي است‪.‬‬
‫گذاشتن اشيا و ابزار كار در دهان‪ ،‬خوردن وآشاميدن در‬
‫محلهاي آلوده وبا دستهاي آلوده‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫مراحل سیر مواد شيميايي در بدن‬
‫‪ -1‬تماس و نفوذ‬
‫‪-2‬انتشار و جابجايی‬
‫‪-3‬تغيیرات زيست شناختي وسوخت وسازي‬
‫‪ -4‬تجمع وذخیره شدن‬
‫‪ -5‬دفع‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫سم شناس ي فلزات‬
‫كروم‪ ،‬جيوه‪ ،‬كادميوم‪ ،‬سرب‪ ،‬ارسنيك‪ ،‬منگنز‪،‬نيكل و ‪...‬‬
‫کروم‪:‬‬
‫ برای ساخت فوالد مقاوم در برابر خوردگی‪ ،‬در صنعت آبکاری‪ ،‬دباغی‪ ،‬چرم سازی‪،‬‬‫الستیک و سرامیک و ‪ ...‬کاربرد دارد‬
‫ دارای ظرفیت های ‪ 3 ،2‬و ‪ 6‬است‬‫ ترکیبات ‪ 6‬ظرفیتی خطرناک‬‫ سوراخ شدن تیغه بینی کارگران صنعت آبکاری در اثر میست اسید کرومیک‬‫ در صنعت سیمان در صورت دارا بودن کروم‪ ،‬عوارض پوستی و درماتیت‬‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫سم شناس ي فلزات‬
‫جیوه‪:‬‬
‫‬‫‬‫‬‫‬‫‬‫‪-‬‬
‫برای ساخت دماسنج‪ ،‬فشارسنج‪ ،‬حشره کشها‪ ،‬قارچ کشها‪ ،‬المپ های جیوه‪،‬‬
‫فرآورده های دندانپزشکی و ‪ ...‬کاربرد دارد‬
‫در گذشته برای آماده کردن کرک برای بافت کالههای نمدی لرزش کاله سازان‬
‫مسمومیت حاد باعث آسیب کلیه‪ ،‬تهوع‪ ،‬درد شکم‪ ،‬استفراع‪ ،‬سردرد و تورم غده‬
‫های بزاقی‬
‫مسمومیت مزمن عوارض روانی‪ ،‬گیجی و بی خوابی‬
‫مسمومیت با جیوه‪ :‬مرکوریالیسم‪ ،‬هیدرآرژریسم‬
‫زخم باروت ناش ی از فوملینات جیوه‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫سم شناس ي فلزات‬
‫کادمیوم‪:‬‬
‫‬‫‬‫‬‫‬‫‪-‬‬
‫در تهیه آلیاژ مورد استفاده در ساخت یاتاقان خودرو و سایر موتورها به کار می رود‪،‬‬
‫پوشش حفاظتی آهن‪ ،‬فوالد و مس‪ ،‬باطری ها‪ ،‬راکتورهای اتمی (جاذب نوترون)‬
‫خطر اصلی هنگام گداختن‪ ،‬ذوب سنگ معدن‪ ،‬تراش و ذوب فلزات پوشش داده‬
‫شده از کادمیوم‬
‫دود فلزی تازه تولید شده اکسید کادمیوم خطر ناک می باشد که باعث تورم ششها‬
‫و اشکال در تنفس می شود‬
‫مسمومیت حاد‪ :‬تورم شش ها و تنگی نفس‬
‫مسمومیت مزمن‪ :‬عوارض کلیوی و شش ی‪ ،‬کم خونی‪ ،‬درد مفاصل و تغییر شکل‬
‫استخوانی‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫سم شناس ي فلزات‬
‫سرب‪:‬‬
‫‬‫‬‫‬‫‪-‬‬
‫در صنایع ریخته گری‪ ،‬لحیم کاری‪ ،‬باتری سازی‪ ،‬ساخت لوله و مخازن آب‪ ،‬تهیه‬
‫حشره کشها و ‪ ....‬کاربرد دراد‬
‫مسمومیت با سرب‪ :‬ساتورنیسم یا پلمبیسم‬
‫بهترین شیوه آگاهی از مسمومیت با سرب آزمایش خون و ادرار کارگران است‬
‫سرب معدنی باعث ایجاد قولنج روده ای‪ ،‬کولیک‪ ،‬کم خونی‪ ،‬حاشیه بورتون یا خط‬
‫سرب (رسوب آبی تیره متمایل به خاکستری روی لثه)‪ ،‬پوسیدگی زودرس دندان و‪....‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫آفت كشها‬
‫عبارت از ماده یا موادی که منشاء گیاهی یا سنتتیک دارند‪ ،‬تقسیم بندی های آنها بر‬
‫اساس موارد مصرف‪ ،‬چگونگی تاثیر و ساختار شیمیایی متفاوت است‪ ،‬بر اساس‬
‫ساختار شیمیایی‬
‫ فسفره‪:‬‬‫ کلره‪( :‬حاوی کربن‪ ،‬ئیدوژن و کلر و برخی اکسیژن و گوگرد)‬‫ كارباماتها‪ :‬تركيبات اسيد كارباميك‪ :‬بايگون‪ ،‬سوين از سه طريق وارد بدن مي‬‫تركيبات اسيد فسفريك هستند‪ :‬ديازينون‪ ،‬ماالتيون‬
‫شود‪ :‬تنفس‪ ،‬پوست وگوارش‬
‫‪.... -‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫آفت كشها‬
‫فسفره‪:‬‬
‫‬‫‬‫‬‫‬‫‬‫‬‫‪-‬‬
‫پرمصرفترین هستند‬
‫روش عمل‪ :‬جلوگیری از فعالیت آنزیم کولین استراز در حشرات و متوقف کردن‬
‫انتقال تحریکات عصبی‬
‫دوام زیاد در محیط زیست ندارند‬
‫در بدن انسان میل ترکیبی سموم آلی فسفره با آنزیم کولین استراز باعث کمبود یا‬
‫نبود آنزیم و در نتیجه استیل کولین هیدرولیز نمی شود (آنزیم کولین استراز‪ ،‬استیل‬
‫کولین را به اسید استیک و کولین تبدیل می کند)‬
‫این سموم با عنوان سموم آنتی کولین استراز معروفند که عوارض ی از قبیل انقباض‬
‫مردمک چشم‪ ،‬عرق زیاد‪ ،‬ترشح بزاق و ‪ ...‬را منجر می شوند‬
‫معمولترین راه تماس صنعتی پوستی و در مرحله دوم استنشاقی است‬
‫ماالتیون (ماالریا و شپش سر)‪ ،‬پاراتیون‪ ،‬دیازینون‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫آفت كشها‬
‫آفت كشهاي كلره‪:‬‬
‫‬‫‬‫‬‫‪-‬‬
‫سموم عصبی هستند‬
‫ممکن است عوارض ی مثل تحریک پذیری‪ ،‬سردرد‪ ،‬ناتوانی در درک زمان‪ ،‬تشنج و ‪...‬‬
‫گردد‬
‫آندرین (سم کبد)‪ ،‬هپتا كلر‪ ،‬ليندن‪ ،‬ددت‪ ،‬آلدرين‬
‫هيدروكربنهايي هستند كه در ساختمان خود عالوه بر هيدروژن وكربن‪ ،‬كلر هم‬
‫دارند‬
‫عملكرد‪ :‬تجمع در سلولهاي عصبي‪ ،‬بافتهاي چربي‪ ،‬كبد وكليه و‬
‫خاصیت سرطانزایی برخی از ترکیبات‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫آفت كشها‬
‫آفت كشهاي کارباماته‪:‬‬
‫‬‫‬‫‬‫‪-‬‬
‫‪-‬‬
‫به عنوان سموم اعصاب و کاهش دهنده میزان آنزیم کولین استراز عمل می کنند‬
‫کارباریل (سوین)‪ ،‬پروپوکسور (بایگون)‬
‫در بدن انسان نیز بازدارنده کولین استراز هستند‪ ،‬اما این واکنش ها به آسانی‬
‫برگشت پذیر هستند‬
‫مشابه آفت کش های فسفره‪ ،‬سبب تجمع استیل کولین و افزایش اعمال عصب‬
‫پاراسمپاتیک‬
‫آتروپین در درمان مسمومیت با حشره کشهای فسفره و کارباماته کاربرد دارد‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
TLVs ‫مقادیر حد آستانه مجاز‬
Time Weight Average ‫ميانگن زمان وزني‬
Short Term Exposure Limit )‫دقيقه‬
15( ‫تماس كوتا مدت‬
TWA •
STEL •
‫سقف‬
Ceiling •
‫حتي براي مدت زمان كوتاه نیز نبايد تماس تا اين حد برسد‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫روشهاي كنترل عوامل شيميايي‬
‫الف‪ .‬اقدامات كنترلي محيطي‪:‬‬
‫‪-1‬طراحي وجانمايي مناسب تجهیزات‬
‫‪ -2‬حذف ياكاهش آالينده در محل توليد‪:‬‬
‫• متوقف كردن فرايند(عدم استفاده از بنزن به عنوان حالل)‬
‫• جايگزيني مواد(جايگزيني تركيبات سولفيدي فسفر قرمز بجاي‬
‫فسفر سفيد)‬
‫• تغيیر فرايند توليد يا تجهیزات( استفاده از اتوماسيون)‬
‫• نگه داشت وتعمیر تجهیزات‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫روشهاي كنترل عوامل شيميايي‬
‫‪ -3‬جداسازي‪:‬‬
‫• محصور سازي‬
‫• سيستم هاي بسته‬
‫• ديوارهاي جداكننده‬
‫• فاصله‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫روشهاي كنترل عوامل شيميايي‬
‫‪ -4‬تهويه‪:‬‬
‫ترقيقي‪ :‬تعويض هواي محيط كار به گونه اي كه تراكم آالينده به‬
‫زير حد مجاز برسد‪.‬‬
‫موضعی‪ :‬زودودن آالينده پيش از رسيدن آن به منطقه تنفس ي‬
‫كارگر‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪ -5‬روشهاي تر‬
‫‪ -6‬نظافت كارگاه‪ ،‬انبار كردن مواد‪ ،‬برچسب گذاري‬
‫ب‪ .‬اقدامات كنترلي فردي‬
‫‪ -1‬روش انجام كار‬
‫‪ -2‬وسايل حفاظت فردي‬
‫‪ -3‬كاهش زمان كار‬
‫‪ -4‬بهداشت فردي‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫عوامل زیان آور ارگونومیکی محیط کار‬
‫ارگوس‪:‬کار‬
‫نوموس‪:‬قاعده وقانون‬
‫ارگونومی‪:‬علمی که توانمندیهای انسان را می سنجد سپس دستگاهها‪ ،‬کارو محیط را‬
‫متناسب با آنها سازمان دهی می کند‪.‬‬
‫راحتی‪،‬رضایتمندی‪،‬حداقل تنش‪،‬حداکثر بازدهی‬
‫ارگونومی‪:‬کاربرد اطالعات علمی برای حل مشکالت طراحی‬
‫مهندس ی انسانی‪:‬ارتباط متقابل انسان وماشین‪،‬رفتار انسان درواکنش نسبت به‬
‫تجهیزات‪،‬محیط کار ومحیط پیرامون‪.‬تاکید بر کاهش خطاهای انسانی‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫فواید ارگونومی‬
‫در محیط کار‬
‫برای کارفرما‪:‬بهبود کیفیت فرآورده‪،‬افزایش بهره وری‪،‬کاهش خطاهای انسانی‪،‬‬
‫کاهش حوادث‬
‫برای کارمند‪:‬کاهش فشارهای شغلی‪،‬افزایش ایمنی‪،‬افزایش رضایت شغلی‬
‫دراجتماع‬
‫کاهش حوادث جاده ای یا خانگی‪،‬فجایع هوایی‪،‬نیروگاههای هسته ای‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫کاربرد ارگونومی درصنعت‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫در تمامی بخشهای ایمنی در صنعت ارگونومی استفاده می شود‬
‫مانند‬
‫طراحی ایمن ابزار کار‬
‫طراحی ایمن تجهیزات ودستگاهها‬
‫طراحی ایمن ایستگاههای کاری‬
‫برنامه ریزی نوبت کاری‬
‫‪.......‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫مباحث مطرح در ارگونومی‬
‫‪-1‬آنتروپومتری‬
‫آنتروپوس‪:‬انسان‬
‫مترین‪:‬اندازه گیری وسنجش‬
‫تعریف‪:‬علم سنجش ابعاد اندامهای مختلف بدن وبکار گیری آن‬
‫درطراحی‪.‬زمینه ساز تطابق وتناسب جسمانی میان انسان و تجهیزات از نظر‬
‫ابعاد بدنی‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫• کاربرد ارگونومی در طراحی برای متناسب کردن وسیله با انسان به منظور‬
‫پیشگیری از خستگی و ایجاد راحتی است‪.‬‬
‫• در طراحی ارگونومیک‪ ،‬بحث آنتروپومتری مطرح میگردد که ابعاد بدنی انسان‬
‫ها جهت طراحی وسایل و تجهیزات لحاظ می گردد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫آنتروپومتری (انسان سنجی)‬
‫اندازه گیری ابعاد بدنی جهت طراحی‬
‫بهتر وسایل و تجهیزات و تناسب بیشتر‬
‫با بدن انسان را آنتروپومتری گویند‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫مثال های از کاربرد ارگونومی در طراحی وسایل‬
‫دستگیره در تجاری با دستگیره در گویی شکل‬
‫دسترسی آسان‬
‫استاندارد تجاری‬
‫دستگیره در سمت راست معموال در طراحی‬
‫عمومی بهتر از دستگیر استاندارد گوی شکل‬
‫سمت چپ می باشد‬
‫دستگیره ها و دسته ها باید فضای کافی برای دستها‬
‫‪tohid‬ایجاد نمایند‬
‫راحت را‬
‫وانگشتان جهت عملکرد‬
‫‪alizadeh‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪-2‬روانشناس ی کار‬
‫از بعد ارگونومی در طراحی وسایل ونشانگرهای کنترلی کاربرد دارد‪.‬‬
‫‪-3‬فیزیولوژی کار‬
‫شاخه ای از فیزیولوژی انسانی که اعمال و وضعیت عملکرد اندامها وبافتهای بدن‬
‫رادر هنگام کار توضیح می دهد‪.‬‬
‫وظیفه اصلی‪:‬اندازه گیری میزان کار(سختی کار) ومتناسب ساختن آن با توانایی کارگر‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫دوچرخه ارگومتر‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫‪-5‬آسیب های تجمعی‬
‫آسیب های جسمی که در اثر صدمات تدریجی بافتها واندامهای بدن در طول زمان‬
‫ایجاد می شود‪.‬‬
‫محل آسیب‪:‬ماهیچه ها‪،‬استخوانها‪،‬لیگمانها‪،‬زردپی ها وغالف آنها‪،‬اعصاب ورگهای خونی‬
‫سندرم تونل کارپال‪،‬تونل کوبیتال‪،‬تنوسینویت‬
‫بورسیت‪:‬فشارهای مکرر روی مفصل‪،‬کار بصورت زانو زده‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫اختالالت اسکلتی عضالنی تجمعی رایج در اندامهای فوقانی‬
‫سندرم تونل کارپال از تورم مزمن تاندونهای تا کننده یا خم کننده در مچ‬
‫حاصل می شود‪.‬‬
‫عصب مدیان که سه انگشت اول و انگشت شست را تغذیه می کند‪ ،‬می‬
‫تواند در اثر فشار به تونل کارپال در مچ آسیب ببیند‪.‬‬
‫عالئم شامل‪:‬‬
‫• درد در سه انگشت اول و انگشت شست‬
‫•بی حس ی در این نواحی‬
‫•سوزش یا خارش در این نواحی‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫سندرم تونل کارپال‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫‪ -5‬نوبت کاری‬
‫هر نوع کاری که خارج از محدوده کار روزانه(‪7‬صبح تا ‪ 6‬عصر)انجام پذیرد‪.‬‬
‫علت اصلی مشکالت وعوارض نوبت کاری‪،:‬الگوی‬
‫تغییرات‪24‬ساعته بدن(چرخه سیرکادین بدن)است‪.‬‬
‫عوارض نوبت کاری‬
‫کادین‬
‫‪ ‬ناراحتيهای گوارش ی‪:‬به دلیل وابستگيهای شدید اشتها به چرخه‬
‫سیر‬
‫خوابی‬
‫‪ ‬عوارض مغزی وروانی‬
‫‪ ‬اختالالت قلبی وعروقی‬
‫‪ ‬مختل شدن زندگی اجتماعی‬
‫‪ ‬کاهش بهره وری‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪ ‬افزایش حوادث ناش ی از کار‬
‫‪ ‬خستگی‪:‬به دلیل کم‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪ -6‬حمل بار‬
‫بلندکردن‪،‬جابجایی‪،‬هل دادن وکشیدن بارهای سنگین‬
‫عمده ترین مسئله در حمل بار‪:‬فرسودگی دیسکهای بین مهره ای‬
‫ایجاد درد‪،‬کاهش قابلیت حرکت وفعالیت کارگر‬
‫به گزارش سازمان نایوش (‪ )NIOSH‬در آمریکا (‪ )1981‬بیشتر از‬
‫‪ %60‬مشکالت ستون فقرات مربوط به کمر درد می باشد و ساالنه‬
‫حدود نیم میلیون کارگر در آمریکا به درجات مختلف به اینگونه‬
‫صدمات مبتال می شوند‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫دوحالت متمایز برای بلند کردن بار به صورت دستی‪:‬‬
‫الف) حالت اسکات (‪)Leg Lift, Squat‬‬
‫ب) حالت استوپ (‪)Back Lift, Stoop‬‬
‫حالت اسکات‬
‫حالت استوپ‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫• حالت اسکات‪ ،‬حالتی است که طی آن ستون فقرات کامال به صورت‬
‫کشیده و مستقیم نگه داشته می شود‪ ،‬زانو ها خم شده و بار با دست‬
‫هابه صورت محکم گرفته می شود و سپس با نیروی عضالت پا‪ ،‬بار به‬
‫طرف باال هدایت می شود‪ .‬در این روش نیرو های وارده بر ستون فقرات‬
‫در حد قابل مالحظه ای کنترل می شوند‪.‬‬
‫• حالت استوپ‪ ،‬حالتی است که طی آن ستون فقرات خم شده و پاها‬
‫مستقیم هستند در واقع بلند کردن بار به این روش باعث می شود که‬
‫نیروهای زیادی بر دیسک های بین مهره ای اعمال شوند حالت اول‬
‫حالتی ایمن و حالت دوم‪ ،‬شرایط غیر ایمن دارد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
tohid alizadeh
www.aslandozhealth.blogfa.com
‫ایمنی صنعتی‬
‫ایمنی صنعتی‪ :‬مجموعه ای از تدابیر‪،‬اصول ومقرراتی که با بکار گرفتن آنها می‬
‫توان نیروی انسانی وسرمایه را در برابر خطرات گوناگون در محیطهای‬
‫صنعتی به گونه ای موثر وکارا حفظ کرد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫ایمنی‪: safety‬میزان درجه دور بودن از خطر‬
‫مخاطره‪ : Hzard‬شرایطی که دارای پتانسیل رساندن آسیب به‬
‫کارکنان‪ ،‬تجهیزات وساختمانها‪،‬از بین بردن مواد یا کاهش کارایی‬
‫در اجرای یک وظیفه از پیش تعیین شده می باشد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫خطر‪ :Danger‬قرار گرفتن در معرض مخاطره‬
‫• ایمنی بطور مطلق وصد در صد وجود ندارد‪.‬‬
‫ایمن یعنی چه؟‬
‫یک مکان یا یک دستگاه زمانی ایمن است که احتمال خطر مرگ‪ ،‬مجروح‬
‫شدن ویا ابتال به بیماری برای کسانی که در آنجا وجود دارند یا با‬
‫دستگاه کار می کنند‪ ،‬در حد قابل قبول پایین باشد‪،‬ا گراین احتمال‬
‫بیشتر باشد‪ ،‬آن محل یا دستگاه غیر ایمن فرض میشود‪.‬‬
‫مهندس ی ایمنی صنعتی‪ :‬مقررات یا نظامی که برای کاهش وقوع حوادث از‬
‫طریق حذف یا کنترل خطرات بکار می روند‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫مسائل مطرح در ایمنی صنعتی‪:‬‬
‫‪ ‬پیش گیری از حوادث‬
‫‪ ‬عوامل انسانی‬
‫‪ ‬طراحی وجانمایی دستگاهها وتجهیزات‬
‫‪ ‬مدیریت وراهبری ایمنی‬
‫‪ ‬آموزش‬
‫‪ ‬بازرس ی ونظارت‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫پیشگیری از حوادث‬
‫راههای پیشگیری از حوادث‪:‬‬
‫‪-1‬حفاظ گذاری دستگاه ها وماشین آالت‬
‫‪-2‬حفاظت در برابر آتش سوزی وانفجار‬
‫‪-3‬بکار گیری روشهای درست انجام کار‬
‫‪-4‬استفاده از وسایل حفاظت فردی‬
‫‪-5‬استفاده از ابزارهای مناسب جهت انجام کار‬
‫‪-6‬آموزش نیروی کار‬
‫‪-7‬بازرس ی ایمنی‬
‫‪ -8‬طراحی وجانمایی مناسب ودرست دستگاههاوتجهیزات‬
‫‪ -9‬وضع قوانین ومقررات مربوط به حفاظت وایمنی‬
‫‪-10‬تشکیل سازمان حفاظتی وایمنی کارگاه‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫عوامل انسانی‬
‫عوامل تشکیل دهنده محیط کار‪ :‬انسان‪ ،‬مواد‪ ،‬تجهیزات ومحیط‬
‫برای موفقیت در برانامه ایمنی هر جهار جزء باید مورد توجه باشد‪.‬‬
‫انسان موجودی پیچیده باکنش و واکنشهای غیر قابل پیش بینی است‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫طراحی وجانمایی دستگاهها وتجهیزات‬
‫اهمیت طراحی و جانمایی خوب از لحاظ تولید وحفاظت‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫مدیریت وراهبری ایمنی‬
‫مدیریت مسئول ایمنی وبهداشت کارکنان است‪.‬‬
‫ایمنی از دیدگاه مدیریت در کشورهای پیشرفته‪ :‬ایمنی یک سرمایه گذاری‬
‫با سود برگشتی زیاد است چه ازنظر انسانی وچه از بعد اقتصادی‬
‫ایمنی از دیدگاه مدیریت در کشورهای در حال توسعه‪:‬ایمنی بخش ی از‬
‫هزینه هاست‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫آموزش‬
‫بهترین روش بهبود ایمنی و بازدهی نیروی کار است‬
‫آموزش ایمنی بایدشامل‪:‬یادآوری تمام مخاطراتی باشد که از لحظه ورود به‬
‫کارخانه تا لحظه خروج از محیط کار با آنها روبرو است‬
‫رده های آموزش ی ایمنی‪:‬‬
‫‪ ‬کارگران‬
‫‪ ‬سرکارگران وسرپرستان‬
‫‪ ‬مهندسین ومدیریت‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫بازرس ی ونظارت ایمنی‬
‫‪ -1‬شناسایی خطرات‬
‫‪ -2‬طبقه بندی خطرات شناسایی شده وتعیین الویت ها‬
‫‪ -3‬ارائه راه حل وپیشنهادهایی جهت ازبین بردن یا کنترل خطرات‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫راههای کنترل خطرات‬
‫‪-1‬حذف خطر‬
‫بهترین راه کنترل خطر‬
‫مثال‪ :‬برای پیشگیری از خطر برق گرفتگی ناش ی از جریان الکتریسیته‪،‬‬
‫فرایندهای پنوماتیک یا هیدرولیک به کار گرفته شود‬
‫‪-2‬محدود کردن میزان خطر‪:‬خارج کردن فرایندهای خطرناک از سالن‬
‫تولید‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪-3‬استفاده از قفلهای ایمنی‬
‫‪Interlocks‬‬
‫‪Lock-ins‬‬
‫‪Lock-out‬‬
‫‪-4‬استفاده از دستگاهی که برای تامین ایمنی‪ ،‬خود از کار می افتد‬
‫مثال‪:‬فیوزها‬
‫‪ -5‬استفاده از نمایشگرها‪ :‬مثل فشارسنج ها‪ ،‬آمپرسنج ها‪ ،‬ولت سنج‬
‫ها‪ ،‬دماسنج ها‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫‪-6‬استفاده از دستگاههای هشدار دهنده‬
‫مثال‪:‬آشکارسازهای حساس به دود‪ ،‬شعله یا حرارت‬
‫‪-7‬جداسازی‬
‫فرد در برابر عامل خطرناک حفظ می شود‬
‫مثال‪ :‬ساختن اتاق کنترل بتونی در محل دیگهای بخار یا استفاده از وسایل‬
‫حفاظت فردی‬
‫‪ -8‬ترتیب فرار و نجات‪ :‬مثل صندلی خلبان هواپیمای جنگی‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫ایمنی ماشین ابزار‬
‫تعريف ماشین ‪:‬ماشین ‪ ،‬مجموعه اي از قطعات متحرك و ثابت‬
‫ميباشد که بر روي فريم (قاب) قرار دارد‪.‬‬
‫تعريف منطقه عملياتي ‪ :‬در ماشین‪ ،‬منطقه عملياتي منطقه ايست‬
‫كه ماده اي به يك فرم وارد و به فرم ديگر خارج ميشود مثال‪ :‬در‬
‫ماشينهاي برش ورق‪ ،‬ورق آهن وارد ميشود و پس از تكه تكه شدن‬
‫به فرمهاي مختلف خارج ميشود‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫خطر ماشین آالت همیشه وجود دارد و نمی توان فقط به صحیح‬
‫کار کردن آن ها اعتماد کرد‪ .‬بنابراین در مواقعی که احتیاط‬
‫های دیگر نتیجه نمی دهد محافظها بهترین وسیله برای‬
‫پیشگیری از حادثه می باشند‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫مخاطرات ماشین آالت‬
‫صدمات ایجاد شده به وسیله ماشین آالت معموال در نتیجه تماس‬
‫مستقیم بدن با اجزای خطرناک ماشین رخ می دهد‪.‬‬
‫‪ ‬پرتاب شدن یک قطعه از ماشین یا یک تکه چوب به وسیله یک اره‬
‫گردنده و یا جدا شدن یک چرخ برنده یا تکه ای از چرخ سمباده‬
‫‪ ‬تماس یک نوار یا تسمه در حال چرخش‬
‫‪ ‬تماس بین یک قطعه ( مثال یک میله) و یک غلتک‬
‫‪ ‬تماس با سطوح داغ‬
‫‪ ‬گیر افتادن در مواردی که سبب کشیده شدن کارگر به طرف قسمت‬
‫خطرناک ماشین شود‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫قسمت های خطرناک ماشین آالت‬
‫‪ ‬میله های چرخنده یا دوک ها‬
‫‪ ‬فواصل بین تسمه ها و قرقره ها و غیره‬
‫‪ ‬پرتاب شدن قسمت های متحرک‬
‫‪ ‬قسمت های چرخنده دندانه دار‬
‫‪ ‬سطوح اجزای دارای حرکت سریع‬
‫‪ ‬استوانه های گردنده یا استوانه های با سطوح خطرناک‬
‫‪ ‬دستگاه های چاپ و پانچ‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫اصول حفاظ گذاری ماشین ها‬
‫‪ ‬حفاظ یا هر نوع وسیله ای که برای جلوگیری از خطرآفرینی ماشین ها‬
‫ساخته می شود باید طبق اصول مهندس ی‪ ،‬محکم‪ ،‬بادوام ساخته شده‬
‫باشد‪.‬‬
‫‪ ‬حفاظ ها باید کلیه قسمت های خطرناک را بپوشانند و فضای کافی نیز‬
‫دراطراف خود برای انجام عملیات ضروری باقی بگذارند‪.‬‬
‫‪ ‬حفاظ ها نباید مانعی برای تولید باشند‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫حفاظ ثابت در ماشين پرس‬
‫حفاظ ثابت بر روی تسمه وپولی واحد انتقال نيرو‬
‫حفاظ های خود تنظيم شونده در ماشين مته راديال‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫سيستم فتو الکتريک در برک پرس‬
‫سيستم حفاظتی حساس در يک ماشين پرس از نوع فتو الکتريک‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬با گردش جزئی‬
‫سيستم فتو الکتريک در پرس دارای کالچ‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫سيستم حفاظتی پس زننده در ماشين پرس‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫کنترل دو دستی در یک پرس‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫حوادث ناش ی از کار‬
‫‪ ‬تعریف‪:‬آنچه انسان را ناخواسته از مسیر زندگی منحرف ساخته وبرای او‬
‫ناراحتيهای جسمی وروانی ویا خسارات مالی ایجاد نماید‪.‬‬
‫تعریف حادثه (قانون ‪ 60‬تامین اجتماعی)‪ :‬حادثه ناش ی از کار‪ ،‬حادثه ای‬
‫است که در حین انجام کار و به سبب آن برای بیمه شده اتفاق می افتد‬
‫و همچنین حوادثی را که برای بیمه شده در ماموریت خارج از محل کار و‬
‫تمامی ساعاتی که فرد در حال رفت و برگشت به محل کار و منزل است‬
‫رخ می دهد را نیز شامل می شود‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫علل ایجاد حادثه بر مبنای پیشنهاد سازمان بین املللی‬
‫کار‬
‫‪ ‬ماشین آالت‬
‫‪ ‬ترابری‬
‫‪ ‬انفجار وآتش سوزی‬
‫‪ ‬مواد سمی‪،‬سوزاننده وخورنده‬
‫‪ ‬برق‬
‫‪ ‬سقوط افراد‬
‫‪ ‬تصادم با مانع‬
‫‪ ‬سقوط اجسام‬
‫‪ ‬ریزش‬
‫‪ ‬جابجا کردن اجسام‬
‫‪ ‬ابزار دستی‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫علل ایجاد حادثه بطور کلی‬
‫‪ -1‬علل مستقیم‬
‫‪ -2‬علل غیر مستقیم‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫علل مستقیم‬
‫‪ ‬ماشین آالت‬
‫‪ ‬ترابری‬
‫‪ ‬انفجار وآتش سوزی‬
‫‪...‬‬
‫علل غیر مستقیم‬
‫تمام عوامل ایجاد خستگی‪،‬ناراحتی ونارضایتی کارگر(گرما‪،‬سرما‪،‬مسائل‬
‫خانوادگی‪،‬روابط با کارفرما)‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫نبود خط مش ی و‬
‫ضعف سیستمهای‬
‫مدیریتی‬
‫حادثه‬
‫نقص نظارت‬
‫عمل نا ایمن‬
‫هر سازمانی برای پیشگیری از بروز حوادث‪ ،‬باید به دنبال روزنه ها در پنیر باشد‪.‬‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫سه علت پایه ای‬
‫خط مش ی و تصمیمات ضعیف مدیریت ایمنی‬
‫فاکتورهای فردی‬
‫فاکتورهای محیطی‬
‫علل پایه ای‬
‫شرایط ناایمن‬
‫حادثه‬
‫آسیب افراد‬
‫آسیب مالکیت و سرمایه‬
‫عمل ناایمن‬
‫علل غیرمستقیم‬
‫آزاد سازی برنامه ریزی نشده انرژی‬
‫و‪ /‬یا‬
‫مواد خطرناک‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫اهمیت حوادث ناش ی از کار‬
‫از نظر انسانی‬
‫از نظر اجتماعی‬
‫از نظر اقتصادی‬
‫زیانهای ناش ی از حوادث‬
‫‪ ‬زیانهای مستقیم‬
‫‪ ‬زیانهای غیر مستقیم‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫زیانهای مستقیم‬
‫‪ ‬ناش ی از وقفه کار در اثر حادثه‬
‫‪ ‬هزینه های انتقال به بیمارستان ودرمان او‬
‫‪ ‬پرداخت غرامت‬
‫زیانهای غیر مستقیم‬
‫‪ ‬اتالف وقت در اثر کارگر حادثه دیده‬
‫‪ ‬اتالف وقت به وسیله کارگران دیگر‬
‫‪ ‬هزینه آموزش کارگر جدید‬
‫‪ ‬کاهش میزان تولید به علت خرابی دستگاه یا اتالف مواد‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬
‫روشهای پیش گیری از حوادث‬
‫‪ ‬وضع مقررات قانونی‬
‫‪ ‬تعیین اصول ومیزانها‬
‫‪ ‬بازرس ی‬
‫‪ ‬تحقیقات فنی‪،‬پزشکی‪،‬روانشناختی وآماری‬
‫‪ ‬آموزش‬
‫‪ ‬راهنمایی وتشویق‬
‫‪ ‬تشکیل کمیته حفاظت وبهداشت کار کارگاه‬
‫‪www.aslandozhealth.blogfa.com‬‬
‫‪tohid alizadeh‬‬