Transcript عوامل شیمیایی

‫بسم هللا الرحمن الرحیم‬
‫عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار‬
‫عوامل شیمیایی زیان آور محیط کار‬
‫رشد تکنولوژی وصنعت هر چند که به ظاهرزندگی راحتی برای افراد بشر‬
‫فراهم کرده ولی در اصل با برهم زدن تعادل طبیعی محیط زیست انسان‬
‫اساس وبنیادهای حیات رابه مخاطره انداخته است‪,‬هزاران نوع ماده شیمیایی‬
‫به شکل گاز ‪,‬مایع یا جامد به صورت طبیعی یامصنوعی با منشاءگیاهی‪،‬‬
‫حیوانی‪،‬معدنی وآلی کشف وتولید گردیده که هر کدام اثرات سوء مختص به‬
‫خود دارد ودر صورت تماس با بدن منجر به بروز بیماری میشوند‪.‬‬
‫هوا مجموعه ای از گازهای مختلف است که دارای نسبت تقریبا ثابتی می‬
‫باشند‪,‬آلودگی هوا یعنی ورود یک یا چند ماده به ترکیب طبیعی هوا که انسان‬
‫را به خطر می اندازد ‪,‬آالینده های هوا ممکن است به صورت گاز‪ ،‬بخار یا‬
‫ذرات گرد وغبار باشند‪.‬‬
‫راههای ورود به بد ن‬
‫گوارش ی‬
‫تنفس ی‬
‫پوستی‬
‫انواع مسمو میت‬
‫مسمومیت حادکه ماده سمی یکباره به مقدار نسبتا زیاد وا رد بدن‬
‫گردیده و عوارض مسمو میت زود ظاهر می گردد‪.‬‬
‫مسمومیت مز من که ماده سمی به ندرت وا رد بدن گردیده‬
‫وعوارض بعد از مدتی طوالنی ظاهر می گردد‪.‬‬
‫اصول شناسایی عوامل شیمیایی زیان آور‬
‫بررس ی مقدماتی کارخانه از مرحله ورود مواد اولیه تا تحویل فرآورده‬
‫تهیه فهرست مواد شیمیایی واطالعات الزم در خصوص سمیت آنها‬
‫اقدام به نمونه برداری وتجزیه وتحلیل ومقایسه با استانداردها‬
‫واقدامات اصالحی‬
‫‪TLV‬‬
‫حد تراکم مجاز مواد شیمیایی برای هشت ساعت کار در روز یا‪ 40‬ساعت کار‬
‫در هفته بوده و این مقدار از مواد تراکمی است که تقریبا تمام کارگران می‬
‫توانند بدون بروز اثرات زیان اور مواد شیمیایی به طور مکرر در معرض‬
‫آالینده ها قرار گیرند و نباید به عنوان حدی تصور شود که در تراکمهای کمتر‬
‫از آن کارگر در سالمت کامل بوده ودر بیشتر از آن خطر ومسمویتی موجه او‬
‫خواهد شد‪.‬‬
‫عوامل شیمیایی به شرح زیر تقسیم بندی می شوند‬
‫بر مبنای حالت فیزیکی‬
‫بر پایه ترکیب شیمیایی‬
‫بر پایه اثرات فیزیولوژیک‬
‫بر مبنای حالت فیزیکی‬
‫گاز‪:‬موادی که در دمای ‪25‬درجه سانتی گرادوفشار یک اتمسفر حالت گازی‬
‫دارند مثل هلیوم وهیدروژن‬
‫بخار ‪:‬بخارها محصول تبخیر موادی هستندکه در دما وفشار اتاق می توانند به‬
‫حالت مایع یا جامد باشند‪.‬‬
‫مواد معلق‪ :‬انتشار وپراکندگی ذرات جامد یا مایع در هوا آئروسل نامیده می‬
‫شود‪ .‬مواد معلق خود نیز شامل گرد وغبار‪ ،‬فیوم ‪ ،‬دود ‪،‬دمه والیاف می‬
‫باشند‪.‬‬
‫گرد وغبار‪:‬ذرات نامنظمی که در اثر خرد شدن ‪ ،‬شکسته شدن وسایش مواد‬
‫آلی یا معدنی در فر آیندهای مکانیکی یا طبیعی تولید می شوند وقطر‬
‫آئرودینامیک آنها بین ‪ 1‬تا‪ 100‬میکرون می با شد‪.‬‬
‫فیوم‪:‬ذرات فلزی جامد که از سطح فلز مذاب خارج شده ودر هوا منتشر می‬
‫شوند واندازه ای کمتر ا ز یک میکرون دارند ‪.‬‬
‫دود ‪:‬آئروسلهای مرئی که حاصل احتراق نا قص مواد آلی همچون چوب‪،‬روغن‬
‫‪ ،‬چربی ‪،‬بافتهای حیوانی‪،‬الستیک و‪...‬می با شندودارای قطر‪ 001/0‬تا‪1‬‬
‫میکرون می با شند‪.‬‬
‫مه‪:‬ذرات وقطرات ریز مایع که در اثر تراکم بخار آب وسایر مایعات در شرایط‬
‫خاص فیزیکی دما و فشار تولید می گردد واندازه شان ‪ 1‬تا ‪ 200‬میکرون‬
‫میباشد‪.‬‬
‫الیاف‪:‬ذراتی که طولشان بیش از عرضشان(طول سه برابر عرض ) می باشد‪.‬‬
‫بیماریهای ناش ی از گرد وغبار(نوزوکونیوز)‬
‫بیماریهای پوستی(درماتوکونیوز)‬
‫بیماریهای دستگاه هاضمه (انتروکونیوز)‬
‫بیماریهای ریوی (پنوموکونیوز)‬
‫بیماریهای چشمی (افتاملوکونیوز)‬
‫بیماریهای دندانی (اودنتوکونیوز)‬
‫بیماریهای حساسیتی (آلرگوکو نیوز)‬
‫انواع گردوغبار‬
‫گردوغبار های بی اثر (کربن ‪،‬کربناتهای کلسیم ومنیزیم‪،‬سیمان ‪،‬سمباده‬
‫‪،‬گچ‪،‬سنگ آهک وسنگ مرمر)‬
‫گرد وغبارهای سمی(سیلیس وسیلیکاتها‪،‬گردوغبار رادیو اکتیو ‪،‬حشره کشها‬
‫‪،‬حبوبات‪،‬تالک‪،‬یونجه‪،‬گندم‪،‬آزبست و‪)...‬‬
‫مخاطرات ناش ی از گرد وغبار پشم‬
‫مخاطرات ناش ی از رعایت نکردن اصول بهداشتی که بیماری‬
‫آنتراکس ایجاد می کند‪.‬‬
‫مخاطرات ناش ی از رعایت نکردن اصول ایمنی که آتش سوزیهای‬
‫جدی ایجاد می کند‪.‬‬
‫مخاطرات ناش ی از گردوغبار سیمان‬
‫اختالالت تنفس ی (برونشیت مزمن )‬
‫اختالالت گوارش ی(زخم معده واثنی عشر)‬
‫بیماریهای پوستی(ضایعات اگزمایی وعفونتهای پوستی)‬
‫روشهای پیشگیری از مخاطرات ناش ی از گرد وغبارها‬
‫حذف‬
‫جانشینی‬
‫جداسازی‬
‫استفاده از روشهای تر‬
‫تهویه عمومی وموضعی‬
‫پاالیش هوا‬
‫وسایل حفاظت فردی‬
‫بیماریهای ناش ی از عوامل شیمیایی‬
‫عوارض پوستی ناش ی از کار‬
‫عوارض دهان ودندان‬
‫عوارض بینی ‪ ،‬گلو و حنجره‬
‫عوارض چشمی‬
‫عوارض استخوانی و مفصلی‬
‫عوارض خونی‬
‫عوارض عصبی‬
‫عوارض کبدی و کلیوی‬
‫عوامل شیمیایی که سبب بیماریهای پوستی می شوند‬
‫تحریک کننده های مقدماتی‬
‫حساسیت زاها‬
‫عوامل آکنه ژنیک‬
‫حساسیت زاهای به نور‬
‫عوامل مستعد کننده بیماریهای پوستی‬
‫نژاد‬
‫سن‬
‫جنس‬
‫آلرژی‬
‫فصل‬
‫تعریق‬
‫رژیم غذایی‬
‫بیماریهای پوستی‬
‫نظافت‬
‫تقسیم بندی آال ینده ها به طور عام‬
‫مواد التهاب آور ومحرک (آمونیاک ‪،‬اسید کرومیک واسید فلوئوریدریک)‬
‫مواد خفگی آور(دی اکسید ومونواکسید کربن)‬
‫مواد بیهوش ی آور ومخدر همچون هیدروکربنها‬
‫سموم سیستمیک(بنزن ‪،‬فلزات سنگین وشبه فلز )‬
‫مواد فیبروز دهنده یا حساسیت زا (سیلیس ‪،‬آزبست وگرده گیاه)‬
‫اقدامات احتياطي جهت پيشگیري از عوارض ناش ي از مواجهه با عوامل‬
‫شيميايي‬
‫آگاهي شما از خطرات ناش ي از مواد شيميايي و نحوه پيشگیري از اين خطرات اهميت‬
‫زيادي دارد‪.‬‬
‫براي آگاهي از خطرات مواد شيميايي و به كارگیري اقدامات احتياطي در هنگام كار با‬
‫آنها برچسب روي مواد شيميايي و برگه اطالعات ايمني و بهداشتي اين مواد را‬
‫مطالعه كنيد‪.‬‬
‫به دستورالعملها‪ ،‬توصيهها‪ ،‬نكات احتياطي ذكرشده بر روي برچسبهاي مواد‬
‫شيميايي توجه كنيد و آنها را به كار گیريد‪.‬‬
‫بررس ي كنيد كه آيا امكان دارد بتوان از موادي كه ايمنتر هستند و خطر كمتري‬
‫دارند استفاده كرد؟‬
‫محل كار خود را هميشه منظم و مرتب نمائيد و محل نگهداري ظروف مواد شيميايي‬
‫با برچسبهاي مناسب و قابل رويت مشخص باشد‪.‬‬
‫مواد شيميايي فرار و قابل اشتعال را تفكيك نموده و دور از میزكار خود قرار دهيد‪.‬‬
‫از اقدامات كنترلي موجود مثل تهويه و ‪ ...‬كه براي كنترل بخارات ناش ي از مواد‬
‫شيميايي تعبيه شدهاند بطور كامل استفاده كنيد‪.‬‬
‫ً‬
‫هرگونه نقص و اختالل در سيستم تهويه‪ ،‬تجهیزات حفاظت فردي و غیره را سريعا‬
‫گزارش كنيد‪.‬‬
‫از ماسكهاي تنفس ي و ديگر تجهیزات حفاظتي خود (مثل دستكشها و ‪ )...‬استفاده‬
‫كنيد و آنها را در يك محل تمیز نگهداري كنيد‪.‬‬
‫تجهیزات حفاظتي خود (مثل ماسكها و دستكشها و ‪ )...‬را تمیز نگه داشته و مطمئن‬
‫باشيد كه براي شما اندازه و متناسب هستند‪.‬‬
‫در مكانهايي كه مواد شيميايي وجود دارند از خوردن و استعمال دخانيات‬
‫خودداري كنيد‪.‬‬
‫از استفاده بيش از حد و غیرضروري مواد شيميايي خودداري كنيد‪ ،‬درب ظروف‬
‫مواد شيميايي را محكم ببنديد تا از تبخیر و رها شدن آنها در فضا جلوگیري كنيد‪.‬‬
‫پارچهها و كهنههاي آغشته به مواد شيميايي را از اطراف محل كار جمعآوري كنيد‪.‬‬
‫حتي االمكان از تماس پوستي با هر نوع ماده شيميايي خودداري كنيد و از تجهیزات‬
‫حفاظتي مثل دستكش‪ ،‬عينك و پيشبند و ‪ ...‬استفاده كنيد‪.‬‬
‫هيچ گاه از مواد شيميايي (مثل تينر‪ ،‬بنزين و ‪ )...‬براي تمیز كردن رنگها و آلودگيهاي‬
‫ديگر از روي پوستتان استفاده نكنيد‪.‬‬
‫در برخي موارد با بازكردن درب پنجره ميتوانيد از تهويه طبيعي براي كنترل بخارات‬
‫مواد شيميايي استفاده كنيد‪.‬‬
‫از ورود افراد متفرقه و غیرحرفهاي به محيط كار و نگهداري مواد شيميايي ممانعت‬
‫بعمل آوريد‪.‬‬
‫پس از كار با مواد شيميايي و قبل از خوردن‪ ،‬سيگار كشيدن و ‪ ...‬دستهايتان را بطور‬
‫كامل بشوئيد‪.‬‬
‫در محلهايي كه مواد شيميائي حاوي كلر وجود دارد از انجام فعاليتهايي مثل‬
‫حرارتدهي‪ ،‬جوشكاري و ‪ ...‬خودداري كنيد چرا كه گازهاي فوقالعاده سمي منتشر‬
‫خواهد شد‪.‬‬
‫هيچگاه لباس كار خود را براي شستشو به خانه نبريد چرا كه با اين كار اعضاي‬
‫خانواده خود را نیز در معرض آلودگيهاي محيط كار قرار ميدهيد‪.‬‬
‫اقدا مات کنترلی عوامل شیمیایی زیان آور به طور کلی به دو دسته تقسیم‬
‫می شوند‬
‫اقدامات کنترلی محیطی‬
‫اقدامات کنترلی فردی‬
‫اقدامات کنترلی محیطی‬
‫طراحی وجانمایی مناسب‬
‫حذف یا کاهش آالینده در محل تولید(متوقف کردن فرایند‪،‬جایگزینی مواد ‪،‬تغییر‬
‫فرایند تولیدو‪)...‬‬
‫جداسازی (سیستمهای بسته‪ ،‬محصور کردن ‪ ،‬دیواره های جداکننده ‪ ،‬فاصله‬
‫وزمان)‬
‫تهویه (عمومی وموضعی)‬
‫استفاده از روشهای تر‬
‫نظافت کارگاه ‪ ،‬انبار کردن وبرچسب گذاری‬
‫ا قدا مات کنترلی فردی‬
‫روش انجام کار‬
‫وسایل حفاظت فردی‬
‫کاهش زمان کار‬
‫بهداشت فردی‬
‫سایر اقدامات‬