استانداردهاي شدت روشنايي - دانشگاه علوم پزشكي همدان
Download
Report
Transcript استانداردهاي شدت روشنايي - دانشگاه علوم پزشكي همدان
دانشگاه علوم پزشكي همدان
دانشكده بهداشت
بهداشت کار قالیبافان
تامین شرایط فیزیکی برای قالیبافان
تامین شرایط مناسب دما و رطوبت
تامین روشنایی مناسب
شرایط جوی محیط کار
كميات مهم و اصلي در ارزيابي شرايط جوي محيط كار :
درجات حرات :شامل دماي خشك ، taدماي تر ، twدماي گویسان tg
دمای بدن و میانگین دمايتشعشعي MRT.
سرعت جریان هوا :در استرس برودتي و حرارتي هر دو مهم است .
رطوبت نسبي :در محیط گرما ،میزان رطوبت نسبي اهمیت زیادي دارد .
متابولیسم :شامل متابولیسم پایه و متابولیسم شغلي ):هرچه میزان
متابولیسم بیشتر باشدنشان دهنده سنگیني كار و بالطبع تولید گرماي
بیشتردر بدن خواهد بود.
فشار هوا :تأثیر آن از بقیه كمتر است .
با داشتن کمیات فوق متناسب با نوع كار به شاخصهایي دست ميیابیم كه
ميتوانند نمایانگروضعیت محیط كار باشند .پس از تعیین حدود مواجهه
كارگر و مقایسه با استانداردها ارزیابيمحیط كار و برنامه كار-استراحت و
نیز چگونگي كنترل مخاطرات تعیین ميگردد .
روشنایی در محیط کار
سيستم روشنايي مطلوب:
ويژگيهاي روشنايي مطلوب صرفنظر از منبع تأمين آن در موارد زير خالصه ميگردد.
شدت روشنايي مطابق استاندارد (عمومي و موضعي)
رنگدهي مناسب (کامل بودن طیف – کافی بودن طیف)
عدم وجود سايه روشن محسوس
عدم وجود سطوح انعكاس دهنده مزاحم
عدم قرارگيري منابع روشنايي در ديد مستقيم كارگر
انعكاس مناسب سطوح داخلي بمنظور توزيع روشنايي
آيا سيستم روشنايي كارگاه از نظر بهداشتي مطلوب است؟
- 1روشنايي مطلوب:
واجد تمام معيارهاي مطلوبيت
-2روشنايي معيوب:
واجد برخي از معيارهاي مطلوبيت و قابل اصالح
-2روشنايي نامطلوب:
واجد برخي از معيارهاي مطلوبيت و غير قابل اصالح
نياز به طراحي مجدد دارد
پيامدهاي كار در تحت سيستم روشنايي نامطلوب:
خستگي چشم
اشكال در تطابق و ديد اشياء و رنگها
كاهش بهرهوري
خيرگي
افزايش حوادث
بيماري چشمي
عوارض رواني
اختالالت اسکلتی عضالنی
عوامل مؤثر بر ديدن:
در خصوص روشنايي مطلوب گفته شد عوامل ز ير
عالوه بر سالمتي چشم و مواردي كه
تصاوير نقش اساس ي دارند:
در روئيت اشياء و
-1اندازه ش ئ يا تصوير
-2تباين
-3طول زمان روئيت
-4شدت روشنايي
-5انعكاس سطوح
-6طول موج نور يا طيف بازتابي
آمار چه ميگويد؟
بررس ي انجام شده توسط مركز سالمت محيط و كار وزارت بهداشت ،در
كارگاههاي باالي 10نفر كارگر نشان داد كه:
%18كارگاهها داراي شدت روشنايي كمتر از معيار استاندارد
%16كارگران در معرض روشنايي ناكافي قرار دارند
نتايج تحقیقات میدانی
از مجموع 297كارگاه مورد بررس ي با جمعيت كارگري 16914نفر،
تنها 5007نفر معادل %6/29در محيطهاي كاري با روشنايي مطلوب مشغول كار بودهاند .
طيف نور مرئي
استانداردهاي شدت روشنايي
در محيطهاي مسكوني ،تجاري ،عمومي و صنعتي براي آسايش افراد ،شدت
روشنايي در جداول مخصوصي بيان گرديده است.
براي محيطهاي كاري مسقف و كار معمولي 200-300لوكس و براي كار دقيق 300-500لوكس
الزم است .هر چه دقت كار بيشتر باشد شدت روشنايي بيشتري الزم است بطوري كه براي اتاق
عمل روي ميز جراحي 8000لوكس پيشنهاد شده است .حداقل شدت روشنايي قابل قبول 50
لوكس است
اصول مهم در طراحي و نگهداري
سيستم روشنايي طبيعي و مصنوعی
اصول طراحي روشنايي طبيعي
اصول طراحي روشنايي طبيعي (ادامه)
راهنماي كلي برآورد شدت روشنايي مورد نياز اماكن
انواع مخاطرات سمي
عفونت سياه زخمي ناش ي از استنشاق گرد و غبار يا تماس پوستي با
پشم خام
استفاده از آنيلين جهت رنگرزي
خطر تشكيل زخم كروم در نتيجه مواجهه با رنگينه هاي حاوي
كرومات سديم و پتاسيم
مواجهه پوستي و استنشاقي با آفت كش هائي كه جهت ضد عفوني به
پشم اضافه شده
استفاده از حالل هاي قابل اشتعال
مواجهه با اسيدهاي قوي و مواد قليائي نظير آمونياك
مسموميت با رنگ هاي حاوي سرب نزد طراحان
رنگرزي قالي
تعريف :
رنگين نمودن الياف يا پارچه هاي ابريشمي ،پشمي ،كرك ،و پنبه را با استفاده از مواد طبيعي كه
منشاء گياهي يا حيواني دارند ،رنگرزي مي گويند.
حد اقل تا يك قرن پيش كه رنگينه هاي شيميايي نا شناخته بودند ،الياف مورد استفاده در
نساجي به طور سنتي رنگرزي مي شدند.
در كشور ما بيش از صد نوع رنگينه گياهي به ثبت رسيده كه از نظر ثبات از درجات مختلفي
برخوردار است و بعض ي از آن ها داراي ثبات كمي بوده وبراي عوض كردن " شيد " رنگ هاي ديگر
استفاده مي شوند.
رنگرزي سنتي ،با وجود تفاوت هايي كه در مناطق مختلف وجود دارد ،داراي فرمول مشخص ي
است .ابريشم يا پشمي كه با مواد گياهي رنگرزي مي شود داراي نوعي جذابيت و زيبايي است كه به
مرور زمان و در اثر استفاده و قرار گرفتن در معرض نور و مواد قليائي و ....نه تنها از ارزش آن
كاسته نمي شود بلكه به ثبات و درخشندگي آن نيز افزوده مي شود .عالوه بر اين ،رنگ هاي سنتي (
گياهي و حيواني ) حاصل تجربه صدها ساله مردمان سخت كوش سرزميني است كه همواره با
اقتباس از طبيعت به زندگي خود رنگ بخشيده اند ،به اين سبب از ارزش معنوي و مادي بسياري
برخوردار هستند .
انواع رنگ هاي به كار رفته در رنگرزي قالي
رنگ هاي گياهي
رنگ هاي حيواني
رنگ هاي شيميايي
ابزار و مواد مورد نياز در رنگرزي
ظرف يا حمامي كه عمليات رنگرزي و دندانه كردن در آن صورت مي گيرد و بايد از جنس ضد زنگ و مقاوم در برابر
حرارت باشد .معموال از ظروف استيل يا مس ي استفاده مي شود
ترازو براي وزن كردن رنگينه ها و الياف
ترمومتر براي اندازه دماي حمام رنگرزي
همزن كه معموال از جنس چوب است و براي هم زدن الياف در حمام رنگرزي به كار مي رود
ظروف شيشه اي مدرج مانند بشر و ...براي اندازه گيري و برداشتن اسيدها و قلياها
بيلچه براي برداشتن مواد
نمك هاي فلزات مانند زاج سفيد ،زاج سبز ،بي كرومات ها ،كات كبود و ...
مواد قليايي مانند سود ،پتاس ،آمونياك و ....
اسيدها مانند اسيد تارتارات ،اسيد الكتيك ،اسيدهاي آ لي مانند اسيد اگزاليك ،اسيد استيك ،اسيد سيتريك و
همچنين ممكن است از اسيد سولفوريك رقيق و سولفات آلو مينييوم نيز استفاده شود .در گذشته به جاي اسيد
الكتيك از " دوغ " استفاده مي شد
آب كه به دليل استفاده مداوم در رنگرزي ،بايد از شرايط و خواص الزم برخوردار باشد
تدابير ايمني و بهداشتي دركارگاه هاي قالي بافي
كنترل بيماري سياه زخم
در توليد فرش اغلب از پشم هاي نامرغوبي كه احتمال خطر سياه زخم
در آن ها وجود دارد استفاده مي شود ،لذا مهار كامل سياه زخم فرايند
آماده سازي پشم كاري مشكل است .بنابراين جهت جداسازي مواد
خام (پشم ،موي شتر و بز) در تمامي مراحل شستشو ،جابجائي و توليد
پشم ،بايستي از يك تهويه مناسب باالي يك شبكه فلزي جهت تخليه
گرد و غبار به خارج از كارگاه استفاده نمود.
هر چند وجود تهويه خطر ابتال به سياه زخم را كاهش مي دهد .معذلك
راه حل نهائي كنترل سياه زخم در اين كارگاه ها ،ضد عفوني مواد اوليه
آلوده به سياه زخم قبل از ورود به كارگاه توسط مقامات ذي صالح مي
باشد.
كنترل مواجهه با آنيلين
نصب دستگاه هاي تهويه قوي در محل رنگرزي پشم
استفاده كارگران از انواع ماسك هاي تنفس ي مناسب،
دستكش هاي الستيكي و پيش بندهاي نفوذ ناپذير
انجام معاينات پزشكي قبل از استخدام و ساالنه جهت كليه
شاغلين در كارگاه با تاكيد بر پايش بيولوژيك آنيلين و سنجش
درصد مت هموگلوبيني در كارگران در مواجهه
تصفيه و خنثي سازي مايعات خروجي از كارگاه قبل از تخليه
به داخل مجاري آب يا فاضالب
كنترل مواجهه با ساير تركيبات شيميائي
كاربرد حالل هاي قابل اشتعال در اتاقي جداگانه مجهز به تهويه مناسب با حداقل دو در خروجي و
بدون استفاده از هر گونه شعله جهت ممانعت از آتش سوزي
نگاه داري حالل هاي قابل اشتعال در كارگاه ها در حداقل ميزان ممكن
نگاه داري حالل هاي قابل اشتعال در يك انبار مقاوم به آتش سوزي و يا دست كم در يك حياط باز
استفاده از تهويه و وسائل حفاظتي شامل محافظ دست و بازو و پيش بند هاي نفوذ ناپذير جهت
كارگران در تماس با نمك هاي حاوي كروم ،و توصيه استفاده از كرم هاي حاوي EDTAجهت
التيام زخم كروم در اين كارگران
انجام كليه مراحل شستشو ،جابجائي و توليد پشم در زير تهويه و استفاده از انواع ماسك هاي
تنفس ي ،دستكش هاي الستيكي و پيش بند هاي مناسب جهت ممانعت از جذب استنشاقي و پوستي
آفت كش هائي كه جهت ضد عفوني به پشم افزوده و همچنين جلوگيري از ناراحتي هاي ريوي و
چشمي ناش ي از گرد و غبار پشم به ويژه در پرداخت فرش
استفاده از رنگ هاي پالستيكي بي ضرر به جاي رنگ هاي حاوي سرب توسط طراحان قالي
خودداري از بردن نخ هاي قالي به دهان به علت سمي بودن رنگ هاي شيميائي به كار رفته در آن و
مسموميت هاي احتمالي
نتیجه گيری
صنعت قالي بافي يكي از مهم ترين صنايع دستي و با ارزش ترين
اقالم صادراتي کشور مي باشد ،كه از قديم در اغلب روستاها
رواج داشته است .معذلك علي رغم سود دهي زياد ،کارگران
اين صنعت درشرايط بسيار بد محيطي و کاري قرار دارند .لذا
بهبود شرايط ايمني و بهداشت محيط کارگاه های قالي بافي مي
تواند نقش مهمی در تامين سالمت قالي بافان ايفا نمايد.
آسيبهاي اسكلتي –عضالني در قاليبافان
از جمله عوارض و بيماريهاي ناش ي از كار در قشر قاليباف
اختالالت اسكلتي – عضالني است كه در اثر كار مداوم
طوالني با پوسچر نامطلوب در پشت دارهاي قاليبافي كه از
طراحي و تنظيم ارگونوميك برخوردار نيستند و به طور سنتي
ساخته شده و مورد استفاده قرار ميگيرند ايجاد ميشوند.
آسيبهاي اسكلتي –عضالني در قاليبافان
تغيير شكل ستون فقرات قاليبافان در اثر خم شدن روي دار
قالي ،تورم مفاصل پا در اثر نشستن مداوم به صورت چهار
زانو يا پاهاي آويزان و تنگ شدن لگن خاصره در زنان كه
موجب بروز مشكالتي در زايمان ميشود از جمله اختالالت
اسكلتي – عضالني است كه از سالها پيش در شاغالن اين هنر
– صنعت گزارش شده است.
آسيبهاي اسكلتي –عضالني در قاليبافان
سندرم تونل كارپال :سندرم تونل كارپال عارضه شايعي است
كه دست و مچ را تحت تأثير قرار ميدهد .عضالت خمكننده
انگشتان كه در ساعد قرار دارند ،داراي تاندونهاي درازي
هستند كه قبل از اتصال به انگشتان از داخل يك دريچه
باريك در مچ كه تونل كارپال نام داشته و اعصاب و رگهاي
خوني دست نيز از آن رد ميشوند ،ميگذرند
مطالعات داخلي
در سال 1372مراثي تحقيقي را بر روي شيوع اختالالت اسكلتي-عضالني
ناش ي از قاليبافي در شهرستان نجفآباد انجام داد.
در كل 1082 ،نفر در اين تحقيق مورد بررس ي قرار گرفتند كه 4/98
درصد آنها زن و 6/1درصد ايشان مرد بودند .اطالعات موردنظر
براساس پرسش ،معاينه و آزمايش از افراد جمعآوري شدند .در ميان
افراد مورد مطالعه 5/35درصد به درد شديد ستون فقرات و 3/23
درصد به درد استخوانهاي پا ،ران ،ساقها و مفاصل آنها مبتال بودند
مطالعات داخلي
در سال 1374تجدد تحقيقي را بر روي 147قاليباف شهر
كرمان انجام داد .در اين مطالعه مقطعي مشخص شد كه 56
نفر از افراد موردمطالعه بيمار و 91نفر سالم هستند .البته در
اينجا منحصرا MSDsمدنظر نبوده است و تمام بيماريها
موردتوجه قرار داشته است .نتايج مشخص كرد كه 04/2
درصد از 147قاليباف مورد مطالعه به كيفوز مبتال هستند و
نيز 36/1درصد نيز زايمان با لگن تنگ داشتهاند
مطالعات داخلي
در تحقيقي كه به وسيله فتوحآبادي در سال 1376انجام
گرفت ،شيوع MSDsدر قاليبافان شهرستان فسا مطالعه
شد .در اين تحقيق 200قاليباف زن (شهري و روستايي) شركت
داشتند .نتايج نشان دادند كه نزديك به 59درصد از قاليبافان
موردمطالعه به نحوي از ناراحتيهاي اسكلتي – عضالني
(كمردرد ،شانهدرد و زانو درد) رنج ميبردند.
مطالعات داخلي
در تحقيقي كه به وسيله فتوحآبادي در سال 1376انجام
گرفت ،شيوع MSDsدر قاليبافان شهرستان فسا مطالعه
شد .در اين تحقيق 200قاليباف زن (شهري و روستايي) شركت
داشتند .نتايج نشان دادند كه نزديك به 59درصد از قاليبافان
موردمطالعه به نحوي از ناراحتيهاي اسكلتي – عضالني
(كمردرد ،شانهدرد و زانو درد) رنج ميبردند.