Transcript تغذيه نوزاد با شير مادر

Dr Seyyed Alireza Moravveji
Community Medicine Specialist
1
‫تغذيه نوزاد با شير مادر‬
‫‪ ‬اشاره به شير مادر در قرآن (‪ 5‬بار) و احاديث‬
‫‪ ‬متناسب بودن تركيبات شير هر مادر با نيازهاي نوزاد خودش‬
‫(نارس‪ ،‬دوقلويي و ‪)...‬‬
‫‪ ‬ارزش اقتصادي براي خانواده‬
‫‪ ‬بارعاطفي براي مادر و نوزاد‬
‫‪ ‬آلودگي كمتر ميكروبي نسبت به شير مصنوعي‬
‫‪2‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫تغذيه نوزاد با شير مادر‬
‫‪ ‬ارزش غذايي متناسب براي نوزاد انسان‬
‫‪ ‬وجود تركيبات ايمني بخش شير مادر (ايمون‌گلوبينها و سلولهاي‬
‫زنده سيستم ايمني)‬
‫‪ ‬عدم نياز به تهيه كردن (هميشه در دسترس)‬
‫‪ ‬كاهش احتمال ابتالي كودك به آلرژيها و آسم و اگزما و ‪...‬‬
‫‪ ‬ايجاد محيط آرامتر در بيمارستان !!‬
‫‪ ‬كاهش عفونتهاي نوزادي در بيمارستان (هم اتاقي مادر و نوزاد)‬
‫‪3‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫تغذيه نوزاد با شير مادر‬
‫‪ ‬شيرخواراني كه از شير مادر تغذيه ميي كننيك كر ير د يار م يكالت‬
‫دنكاني ناش ي از پستانك وتغذيه مصنوعي مي شونك‬
‫‪ ‬درجييه شييور شيييرخوراني كييه بييا شييير مييادر تغذيييه مييي شييونك‬
‫بي يياز ش از شي يييرخواراني ا ي ي كي ييه ب ي يه طي ييور مصي يينوعي تغذيي ييه مي ييي‬
‫شونك‪.‬‬
‫‪4‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫تغذيه نوزاد با شير مادر‬
‫‪ ‬كاهش سريعتر اضافه وزن بارداري مادر‬
‫‪ ‬برگشت سريعتر اندامها و پستان به حالت قبل از زايمان‬
‫‪ ‬صرفه‌جويي در وقت مادر (نسبت به زمان صرف شده براي تهيه‬
‫شير مصنوعي)‬
‫‪ ‬كاهش احتمال ابتال به سرطان سينه و تخمدان‬
‫شرط‬
‫‪ ‬كمك به جلوگيري از بارداري (تأخير در تخمک گذاری ‪ -‬به ‌‬
‫ي)‬
‫شير دهي انحصار ‌‬
‫‪5‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫تغذيه نوزاد با شير مادر‬
‫‪ ‬ضروري در همان ابتداي تولد (‪ 2-1‬ساعت اول )‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫باال بودن هشياري و رفلكس مكيدن نوزاد خصوصا در ‪ 30 – 20‬دقیقه اول تولد‬
‫(كمك به تداوم شيردهي در روزهاي آينده)‬
‫كمك به سالمت روان مادر‬
‫كمك به انقباض بيشتر رحم و قطع خونريزي رحم‬
‫كمك به سالمت روان نوزاد‬
‫‪ ‬تماس پوست با پوست (‪)KMC‬‬
‫‪ ‬از شرايط (ده اقدام) بيمارستانهاي دوستدار كودك ( ‪baby friendly‬‬
‫‪ )hospital‬می باشد‪.‬‬
‫‪‬‬
‫‪6‬‬
‫سؤال تحقيقي‪ :‬ده اقدام الزم براي اخذ لوح بيمارستان دوستدار كودك چيست؟‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫اصطالحات مورد ا تفاده در شير دهي‬
Dr Seyyed Alireza Moravveji
Community Medicine Specialist
7
‫‪EXCLUSIVE BREAST FEEDING‬‬
‫‪ ‬يعنييي شييير خييوار ش ي بييا شييير مييادر تغذيييه شييود و ش ي ن يوع‬
‫ماده غذايي و يا آشام كني نظير آب به او داده ن ود‪.‬‬
‫– البته دادن قطشه ويتامين از ‪ 15‬روزگي مجاز ا‬
‫‪8‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫‪.‬‬
‫بررسي ي هاي مختل ييا نش ييان داده ان ييد ك ييه م ييي ت ييوان زن ييدگي‬
‫بيييش از هفييت ميليييون كييودك را هيير سيياله از ميير مربييوط‬
‫ب ي ييه اس ي ييهال و عفونته ي يياي ح ي يياد تنف ي ي ي ي از طري ي ييش افي ي يزا ش‬
‫‪( exclusive‬‬
‫تغذيييه انحصيياري بييا شيييرمادر‬
‫) ‪breastfeeding‬در ‪ 4-6‬ميياه اول زنييدگی نجييات‬
‫داد‪.‬‬
‫‪9‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫مزاياي تغذيه انحصاري با شيرمادر ‪:‬‬
‫‪ -‬شيرمادر تازه است ( گرم و سرد نيست )‬
‫ هر مادر شير مخصوص نوزاد خودش را دارد‬‫مادر به مراقبت انحصاري از فرزندش نيز مي پردازد‬‫ً‬
‫‪ BONDING‬افزا ش مي يابد ( و متعاقبا افزا ش شير )‬‫ افزا ش اطمينان به نفس مادر‬‫‪ -‬افزا ش پاسخ مادر به رفتارهاي تغذيه نوزاد‬
‫‪10‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
PREDOMINANT BREAST FEEDING
‫ عني شير خوار با شير مادر تغذيه مي شود اما آب يا‬
.‫نوشيدن هاي ديگر نظير چاي نيز به او داده مي شود‬
Dr Seyyed Alireza Moravveji
Community Medicine Specialist
11
FULL BREAST FEEDING 
.‫ تغذيه با شير مادر خواه بصورت انحصاري يا تغذيه غالب‬
BOTTLE FEEDING 
.‫ تغذيه كودك با بطشي حتي اگش شير مادر باشك‬
ARTIFICIAL FEEDING 
‫ تغذيه كودك با شير مصنوعي‬
Dr Seyyed Alireza Moravveji
Community Medicine Specialist
12
‫تغذيه انحصاري با شيرمادر امكان ابتالء به عفونتهاي حاد‬
‫نفس ي را ا ‪ 5‬بشابش واحترال مشگ ناش ي از اين ب راريها را‬
‫ا ‪ 4‬بشابش كاشش م كشك‬
‫‪13‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫مطالعات ن ان مي دشك كه احترال مشگ ومير ناش ي از عفونتهاي‬
‫ً‬
‫گوارش ي وب راريهاي ا هالي در بين شيرخوراني كه منحصشا از‬
‫شيرمادر تغذيه مي كننك ا ‪ 25‬بشابش كر ر از آن د ته از‬
‫شيرخواراني ا‬
‫‪14‬‬
‫كه از شير خ ك تغذيه مي كننك‪.‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫تغذيه با شيرمادر نه نها در پي گيري از ب راريها بلكه در درمان‬
‫آنها نيز نشش موثش دارد از آن جرله در درمان ب راريهاي ا هالي‬
‫ا‬
‫درمواردي كه تغذيه با شيرمادر در جشيان ا هال ادامه يا ته از‬
‫حجم مك وع كا ته شكه و حتي حجم محلول ‪ O.R.S‬مورد‬
‫‪.‬‬
‫ن از نيز كر ر بوده ا‬
‫‪15‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫اثشات ضك عفوني ونشش پي گيري شيرمادر‬
‫در ار باط با بس اري از ويشو ها از قب ل آن رويشوس‪ ،‬ويشوس‬
‫‪ ،‬شپا ي ‪B‬‬
‫لج اطفال ‪ ،‬شخجه‪ ،‬ويشوس يتومگال‬
‫آنفلونزا و ‪R.S.V‬‬
‫و نيز بس اري از قار ها از قب ل كانكيكا‬
‫و تعكادي از باك ريها نظير املونال‪ ،‬ش گال ‪ ،‬وبا ‪،‬‬
‫‪ ، E.Coli‬ا رپتوكك و با ل كزاز‬
‫به اثبات ر كه ا ‪.‬‬
‫‪16‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫شيرخواران ا پايان شش ماشگي يعني ا‬
‫ً‬
‫ششوع ا تفاده از غذاي كركي مادامي كه منحصشا از‬
‫شيرمادر ا تفاده مي كننك حتي به آب شم ن از نكارنك‬
‫و اين امش در مطالعات عكيكه اي كه در مناطق گشم‬
‫وخ ك جهان شم انجام شكه به اثبات ر كه ا ‪.‬‬
‫‪17‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫تغذيه با شيرمادر خ لي كر ر موجب اقي كودك مي شود‬
‫و به شكت از احترال بشوز ش پو شمي نوزادان مي كاشك‪.‬‬
‫‪18‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫جذب مواد مغذي موجود در شيرمادر واز جرله جذب شبيها ‪،‬‬
‫پشو ئين ‪ ،‬كلس م و آشن وق العاده مطلوبس ‪،‬‬
‫م كالت ناش ي از روئ كن دنكانها و نيز پو كگي دنكان در‬
‫‪.‬‬
‫كودكاني كه از شيرمادر تغذيه مي كننك به مشا ب كر ر ا‬
‫نكرم مشگ ناگهاني شيرخوار در بين كودكان شير مادرخوار وق‬
‫العاده كر ر ا ‪.‬‬
‫‪19‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫•تغذيه با شيرمادر در جلوگيري و يا كاشش احترال بشوز پاره اي‬
‫از ب راريها در نين بلوغ و باز ش نيز نشش دارد‬
‫از جرله كودكاني كه از شيرمادر تغذيه مي كننك احترال اينكه‬‫د ار ب راري بكخ م لنفوم گشدنك ‪ 6‬بار كر ر از شير خ ك‬
‫خواران ا ‪.‬‬
‫شرچنين در شيرمادرخواران احترال بشوز دياب جوانان‬‫(‪ )Juvenile Diabetes‬ب راري كشون‪ ،‬كول اولسشو‬
‫و بعض ي از ب راريهاي كبكي كر ر از كودكاني ا كه از شير‬
‫مصنوعي تغذيه مي كننك‪..‬‬
‫‪20‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫تغذيه با شيرمادر منجش به ايحاد رابطه عاطفي مستحكم و دو‬
‫ً‬
‫طش ه بين مادر و شزنك مي گشدد مادر و شزنك شش دو كامال ارضاء‬
‫عاطفي شكه و احترال كودك آزاري خ لي كر ر مي شود ‪.‬‬
‫كامل بينايي ‪ ،‬كلم و راه ا تادن كودكاني كه از شير مادر تغذيه‬
‫نروده انك خ لي شيع ر صورت پذيش ته و اين قب ل كودكان در‬
‫آينكه از تعادل رواني منا ب ري بشخوردارنك‪.‬‬
‫‪21‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫تعكاد گلبولهاي ف ك و عناصش ضك عفون و آنتي باديهاي‬
‫موجود در آغوز بس ار زياد ا و لذا آغيوز را به عنوان‬
‫اولين دوز واكسينا ون به حساب مي آورنك‪.‬‬
‫‪22‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫جنبهشاي تغذيهاي شير مادر‬
‫‪‬‬
‫انواع شير بر حسب زمان‪:‬‬
‫آغوز (‪ 10-7 :)Colostrum‬روز اول تولد‬
‫‪.1‬‬
‫‪‬‬
‫‪.2‬‬
‫‪.3‬‬
‫‪‬‬
‫شير انتقالي (‪ :)transition milk‬پس از آغوز تا ‪ 6‬هفتگي‬
‫شير رسيده ( ‪ :)mature milk‬پس از ‪ 6‬هفتگي‬
‫روند تغييرات‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪23‬‬
‫حجم كم‪ ،‬پروتئين و مواد ايمني بيشر‪ ،‬قند و ليپيد كمتر‬
‫كاهش ‪Ig‬ها‪ ،‬پروتئين‪ ،‬مينرالها و ويتامينهاي محلول در چربي‬
‫افزا ش الكتوز‪ ،‬ليپيد‪ ،‬كالري و ويتامينهاي محلول در آب‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫كلس روم يا آغوز شير غل ظ وزرد رنگي كه پستانها در‬
‫‪2-3‬روزاول پس از زايران ول ك مي كننك در مشايسه با شيري كه‬
‫پس از آن ول ك مي شود داراي مشكار بي ري پشو ئين ويتام نهاي‬
‫محلول در شبي )‪ (A,E.K‬وبشخي مواد معكني مثل كيم و‬
‫روي ومشكار كر ري شبي‪ ،‬زكتوز و ويتام نهاي محلول در آب‬
‫ا‬
‫‪0‬وقتي مادر شزنك بزرگ ر خود را شير مي دشك در حالي كه حامله‬
‫ا در قبل وبعك از ولك نوزاد جكيك ‪ ،‬شير او را در از‬
‫کلس روم خواشك بود ‪0‬‬
‫‪24‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫‪‬‬
‫شك ب شير مادر در شش بار شيردهي‪:‬‬
‫‪ ‬در ابتدا‪ fore milk :‬آب بيشتر و چربي كمتر‬
‫‪ ‬در انتها‪ hind milk :‬آب كمتر و چربي بيشتر‬
‫‪ ‬اين تغييرات كمك بزرگي به سير نگهداشتن شيرخوار مي كند‬
‫‪ ‬لزوم خل ه كامل يك ينه در شش بار شيردهي و پس در‬
‫صورت رايل نوزاد ادامه از ينه ديگش‬
‫‪25‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫شيري كه در ابتكاي شش وعكه تغذيه با شيرمادر ششيح ميي‬
‫•‬
‫شييود ‪ Foremilk‬نييام دارد كييه حيياوي مشييكار زيييادي پييشو ئين‪،‬‬
‫زكتيوز وآب ميي باشيك و اغليب آبيي رني و شرچنيين آبكيي بنظيش ميي‬
‫ر ييك و مرك يين ا ي م ييادر نگ ييشان ش ييكه وش يييرخود را رق ييق ص ييور‬
‫كن ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ييك‪.‬‬
‫امييا بييه ييكريو كييه شيييرخوار بييه مك ييكن ادامييه ميدشييك ‪Hind‬‬
‫‪ milk‬ششي ييح م ييي شي ييود ك ييه شبي ييي آن ‪ 3‬بشاب ييش ب يييش از‬
‫‪Foremilk‬و غني از انشژي و ف ك رن ا ‪ .‬شييرخوار باييك‬
‫اين شير را به مشكار كافي دريا نرايك‪.‬‬
‫‪26‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫شك‬
‫بات شير مادر در مشايسه با شير مصنوعي (شير گاو)‬
‫پشو ئين‪:‬‬
‫‪.I‬‬
‫فاوت از نظش مشكار پشو ئين‬
‫‪ ‬پروتئين شير مادر يك سوم شير گاو است‬
‫‪ ‬رش ييد انس ييان كن ييدتر از س يياير حيوان ييات و لييذا نييياز وی ب ييه پ ييروتئين‬
‫كمتراس ي ييت‪ .‬اگ ي يير ن ي ييوزاد ب ي يييش از مق ي ييدار م ي ييورد ني ي ييازش پ ي ييروتئين‬
‫‌‬
‫دریافت كند دفع آن براي كليه هاي نارس او مشكل خواهدب ‌ود‬
‫‪ ‬نکته‪ :‬ميزان پروتئين شير مادر تحت تاثير تغذیه مادر نیست ولی‬
‫برخی اسیدآمینه های ضروری مثل ليزین و متیونين تحت تاثير‬
‫تغذیه هستند‪.‬‬
‫‪27‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫فاوت از نظش نوع پشو ئين‬
‫‪.II‬‬
‫دو نوع پشو ئين شير‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ :Casein‬ملكول درشت‌تر و هضم سخت‌تر‪ -‬در شير گاو بيشتر است‬
‫‪ :whey‬قسمت آبكي باقيمانده پس از جدا كردن كازئين (نام ديگر‪ :‬سرم‬
‫شير يا ‪ -)serum lactis‬ريزتر‪ -‬قابل هضم‌تر – در شير انسان بيشتر‬
‫است‬
‫شير مادر حاوي پشو ئ نهاي ديگشي ا‬
‫بس ار بشاي نوزاد ضشوري شستنك‪ :‬آلفا آميالز‪ ،‬الكتوگلوبين‪،‬‬
‫كه تغذيهاي نيستنك ولي‬
‫الكتالبومين‪ ،‬الكتوفرين و ايمون‌گلوبينها‬
‫‪28‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫پشو ئين ‪:‬‬
‫پشو ئين شير از كازئين و پشو ئين ‪ Whey‬ت ك ل شكه ا كه ميزان‬
‫‪Whey‬در شير انسان ‪ 80‬درصك پشو ئين را شامل مي شود در حال كه‬
‫پشو ئنهاي شير گاو اكثرا از نوع كازئين با مولكولهاي بزرگ مي باشك‪.‬‬
‫ميزان پشو ئين شاي موجود در كلس روم ه بشابش مشاحل بعكی شيرمادر‬
‫ا كه حاوی پشو ئين شاي ششار از مواد ايرني بخش به‬
‫خصوص ‪ SIGA‬و زكتو شين و كل ه ده ا ك آم نه ضشوري ا كه‬
‫‪ %45‬ميزان ازت موجود در شير مادر را امين مي كنك‬
‫‪29‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫‪ ‬مشايسه ا كشاي آم نه شير مادر با شير مصنوعي‪:‬‬
‫‪‬‬
‫ن ل آزنين‪ ،‬يروزين و مت ونين كر ر نسب به شير گاو‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫يستئين و پورين بي ر‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪30‬‬
‫نوزادان به ويژه نوازدان نارس در متابوليز كشدن ن ل آزنين و يروزين به عل كربود‬
‫آنزيرهاي خاص مورد ن از آنها نا وان شستنك‬
‫كم بودن آنزيم مت ونيناز بشاي بكيل مت ونين به يستئين در نوزاد‬
‫يستين ا ك آم نه ضشوري بشاي رشك جسري و پورين ضشوري بشاي رشك و كامل مغز در‬
‫كودكان خشد ال ا‬
‫يستين بشاي جنين و نوزاد نارس ا كام نه ضشوري محسوب مي شود‪.‬‬
‫پورین بشاي كودكان خشد ال به عل آنكه بشخالف با لغين اقك آنزيم ززم بشاي ن ز آن‬
‫ً‬
‫مي باشنك ا ك ام نه ضشوري بوده ا ا ا شيرگاو اقك آن ا ‪.‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫شك‬
‫بات شير مادر در مشايسه با شير مصنوعي (شير گاو)‬
‫شبي‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪31‬‬
‫مهر رين منبع انشژي نوزاد‬
‫ً‬
‫عرك ا شيگليسشيك‬
‫كر رين مشكار در صبح و بي رين در عصش‬
‫متفاوت بودن مشكار در مشاحل مختلف رشك ‪ ،‬ششاي مح طي و‬
‫رواني مختلف‪ ،‬زمانهاي مختلف شيردهي (کلس روم‪ ) ... ،‬و حتي‬
‫در يك وعكه شير دهی (‪ :foremilk‬شبی کر ر‪: hind milk ،‬‬
‫شبی بی ر‪-‬کرک به ير شكن شيرخوار در انتهای شيردهی)‬
‫(‪ 50-35‬درصد انرژي روزانه)‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫شك‬
‫بات شير مادر در مشايسه با شير مصنوعي (شير گاو)‬
‫شبي‪:‬‬
‫•‬
‫•‬
‫•‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪32‬‬
‫حاوي رام ا كشاي آم‬
‫عكم أثيرگيري از رژيم غذايي مادر‬
‫شکیب شبی شير مادر باعث ا زایش جذب کلسیم می شود ( هل الهضم‬
‫ش بودن شبی و در نتیجه کاشش ا یك شبهای آزاد در روده نوزاد که با‬
‫ا صال به کلسیم‪ ،‬مانع جذب آن می شونك)‬
‫نه ضشوري (اسيد لينولئيك و آلفالينولئيك)‬
‫در شيرخواراني كه از شيرمادر تغذيه مي كننك به عل متابولس م به ر كلس رول م كل‬
‫ا زايش كلس رول در بزرگسالي واحترال خطش ابتالء به ب راريهاي قلبي عشوقي كر ر ا ‪.‬‬
‫شبي شيرمادراني كه نوزاد نارس بكن ا مي آورنك ا ‪ %30‬از شيرمادراني كه نوزاد ر كه‬
‫بكن ا مي آرونك بي ر ا ‪.‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫مشايسه شبي شير مادر و شير مصنوعي‬
‫از نظش مشكار فاوتي نكارنك‬
‫شك بات‪:‬‬
‫‪.I‬‬
‫‪.II‬‬
‫‪.I‬‬
‫‪.II‬‬
‫‪.III‬‬
‫كلس رول بي ر (الزم براي ميلينيزاسيون بافت عصبي‪ ،‬ت ‌وليد‬
‫هورمونهاي استروئيدي و اسيدهاي صفراوي‌)‬
‫نسب ا ك شب غير اشباع به اشباع‪ :‬يك (شير گاو‪ :‬يك‬
‫دوم) (وجود كافي اسيد چرب غير اشباع‪ :‬كاهش ‪)MS‬‬
‫ششار از ل پاز (بش خالف شير گاو)‪ :‬هضم بهتر چربي‪ ،‬كاهش اسيد‬
‫چرب آزاد‪ ،‬جذب بهتر كلسيم‬
‫‪.IV‬‬
‫‪33‬‬
‫پشو تاگالنكينهاي شير مادر‪ :‬سالمت مخاط گوارش‪ ،‬بهبود ترشحات‬
‫گوارش ي‪ ،‬تعادل بهتر الكتروليتها و جذب بهتر روي‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫مشايسه شبي شير مادر و شير مصنوعي‬
‫‪.V‬‬
‫‪.VI‬‬
‫ك ل نولئ ك بي ر(‪ 8-7‬بشابش)‪ :‬رشد بهتر مغز‬
‫ا‬
‫ا ك آراش كون ك (ضشوری بشای نوزاد)‪ :‬جلوگيري از درماتيت‪،‬‬
‫ترمبوسيتوپني‪ ،‬اختالل رشد و عفونت‬
‫‪.VII‬‬
‫‪34‬‬
‫وجود آنزيم ‪ :bile salt stimulated‬هضم بهتر چربي و پروتئين‪،‬‬
‫كاهش كوليك‪ ،‬كاهش توليد گاز و استفراغ‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫مشايسه قنك شير مادر و شير مصنوعي‬
‫مشكار‪ :‬در شير مادر بيشتر است‬
‫شك بات‪:‬‬
‫‪.I‬‬
‫‪.II‬‬
‫‪.I‬‬
‫زكتوز بي ر‬
‫‪-‬ضشوري بشاي رشك با مغز‬‫‪-‬تسشيع رشك باك ريهاي مف ك مثل زكتو با لويس ب ف كوس ( خرير زکتوز‬‫روده و در نتیجه جلوگيری از‬
‫و این باک ريها‪ ،‬ا یكی شكن محی‬
‫شيرخوار)‬
‫رشك باک ريهای مضش در روده‬
‫‪--‬كرك در نگهكاري مواد معكني مثل كلس م‬
‫‪35‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫مشايسه ويتام نها در شير مادر و شير مصنوعي‬
‫تحت تأثير مقدار ويتامينهاي غذاي مادر (‪Vit‬های محلول در آب)‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫حاوی ‪ Vit D‬محلول در آب‬
‫ويتامينهاي ‪ A‬و ‪ C‬و نياسين و اسيد فوليك بيشتر (كاهش‬
‫‪‬‬
‫ويتامين ‪ E‬كافي‪( :‬آنتي‌اكسيدان‪ ،‬ضروري براي سالمت جدار ‪RBC‬ها‪،‬‬
‫شبكيه و آلوئولهاي ريه)‬
‫‪‬‬
‫ي)‬
‫مقدار ‪ B6‬با مصرف قرص ضد باردار ‌‬
‫‪Vit B12‬خيلي كم‪ ،‬اما ‪ Bioavailability‬زیاد‬
‫‪‬‬
‫ويتامين ‪ :k‬لزوم تزريش در ابتداي تولد‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪36‬‬
‫شير مادر حاوي ويتامين ‪ K‬به مشكار كافي و با جذب خوب ا اما در روزشاي اول‬
‫ولك به عل مصشف حجم كم شير‪ ،‬مشكار آن كافي نيس و ززم ا جه‬
‫جلوگيري از خونشيزيهاي نوزادي زريق شود‬
‫مشايسه م نرالها در شير مادر و شير مصنوعي‬
‫مشكار كر ر ( فسفر يك هفتم و ساير مينرالها يك سوم شير گاو)‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪ Bioavailability‬به ر‬
‫آشن‪ :‬كر ر‪ ،‬ولي جذب به ر (‪ 70‬درصد‪ -‬شير گاو ‪ 30‬درصد)‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪37‬‬
‫جذب بهتر آهن به خاطر فعاليت الكتوفرين‪ ،‬اسيدي بودن روده‪ ،‬وجود روي و مس و ‪Vit C‬‬
‫كلس م‪ :‬كر ر‪ ،‬ولي جذب به ر‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مواد معكني موجود در شير مادر بشاي امين ن از شيرخوار كافي ا‬
‫به مشكار بس ار زياد وجود دارد ‪.‬‬
‫اما در شيرگاو‬
‫به خاطر نسبت كلسيم به فسفر باالتر (‪ 2‬به ‪ ، 1‬شير گاو ‪ 1‬به ‪ )1‬و نوع چربي شير مادر‬
‫روي‪ :‬كر ر‪ ،‬ولي جذب به ر (باعث كاهش درماتيتها مي شود)‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫مشايسه م نرالها در شير مادر و شير مصنوعي‬
‫با وجود كری ميزان آشن شير مادر و شير گاو (‪ 0/5‬تا ‪ 1‬ميلي گرم در ليتر)‪،‬‬
‫نوزادان مادراني كه از تغذيه متو طي در زمان بارداري بشخوردار بوده انك‬
‫ا حوالي ‪ 6‬ماشگي به آشن اضافي ن از نكارنك زيشا‪:‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫ً‬
‫اوز ذخايش آشن نوزاد ا نين ‪ 4‬ا ‪ 6‬ماشگي بشاي او كافي ا‬
‫ً‬
‫ثان ا جذب آشن شيرمادر به عل زكتوز شاوان و وجود ويتامين ‪ C‬كافي و اكتور‬
‫انتشال زكتو شين و ‪ ...‬بس ار خوب ا‬
‫ً‬
‫نري رود (در حالي كه شيرخواراني‬
‫ثالثا در تغذيه با شيرمادر آشن از طشيق روده از د‬
‫كه با شير خشك تغذيه مي شوند به طور ميكروسكوپي از ضا عات مخاطي روده ها شان آهن از دست‬
‫مي دهند)‬
‫‪‬‬
‫‪38‬‬
‫نکته‪ :‬تجويز آهن در شش ماه اول براي شيرمادر خواران الزم نيست زيرا اشباع الكتوفرين با آهن از‬
‫فعاليت ايمني بخش آن مي كاهد‪.‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫مشايسه م نرالها در شير مادر و شير مصنوعي‬
‫مس‪ ،‬لن م و كبال بي ر‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫كيم كر ر (فشار كمتر به كليه‌ها)‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪39‬‬
‫شيرخواراني كه با شيرمادر تغذيه مي شونك كر ر در معشض خطش كربود يا زوني‬
‫دريا عناصش كر اب شستنك ميزانهاي مس ‪ ،‬كبال و لن م در شير انسان‬
‫ً‬
‫عروما بيش از شيرگاو ا ‪ .‬كربود مس كه منجش به كم خوني ش پوكشوم ك‬
‫م كشو ت ك و اختالزت نورولوژيكي مي شود ش در شيرخوراني كه به طور‬
‫مصنوعي تغذيه مي شونك رخ مي دشك‪.‬‬
‫شيرخواراني كه با شيرمادر تغذيه مي شونك كيم و كلشايك را به مشكار متنا ب دريا مي كننك و‬
‫ون مشكار آب موجود در شير مادر نيز كافي ا لذا شيرخواراني كه با شيرگاو تغذيه مي شونك به‬
‫عل دريا مشكار زيادي از نركها ن از به آب اضافي دارنك و كل ه شاي نارس نوازدان بشاي د ع‬
‫نركهاي اضافي د ار م كل خواشك شك‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫جنبه شاي ايرنو لوژيك شير مادر‬
Dr Seyyed Alireza Moravveji
Community Medicine Specialist
40
‫شير مادر حاوي انواع عناصش ضك عفوني ا‬
‫عوامل اختصاص ي نظير لنفو تها وآنتي باديها‬
‫و عوامل غير اختصاص ي از قب ل اگو تها‪ ،‬ماكشو اژشا‪ ،‬زكتو شين‪ ،‬ليزوزيم‪،‬‬
‫زكتوپشاكس كز‪ ، B12binding Protein،‬اكتورشاي ب ف كوس وكرپلرانهاي‬
‫اعم از‪:‬‬
‫‪C4.C3‬‬
‫كه نشش موثشي در كاشش ب راريهاي عفوني از جمله اوتيت مياني ‪ ،‬باكتريمي‬
‫‪،‬مننژيت ناش ي از هموفيلوس انفلونزا و عوارض عفوني بيماريهایي نظير آنتروكوليت نكروزان و‬
‫مهر ر از شره در مشابل دوقا ل عركه كودكان يعني ب راريهاي ا هالي‬
‫و عفونتهاي حاد نفس ي دارد ‪.‬‬
‫‪41‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫ايرنو گلوبولين شا‪:‬‬
‫‪‬نسب ‪ 3/2‬مشكار آنتی بادی شير مادر نسب به شم‬
‫‪‬مهر رين‪ :‬ايرنوگلولين ششحي ‪SIgA‬‬
‫مشكار آن در آغوز ‪ 50-20‬بشابش شير (اولين ایرنسازی نوزاد‪-‬ت كیك اثش ب‬
‫ث ژ)‬
‫‪‬به دلیل عكم وانایی نوزاد در ششح ‪ SIgA‬در شفته شاي اول‪ ،‬وجود آن در شيرمادر بشاي‬
‫الم مخاط گوارر وحفاظ در مشابل انواع عوامل ب راريزا از جمله ‪، E.Coli‬‬
‫استرپتوكك‪ ،‬استافيلوكك‪ ،‬پنوموكك‪ ،‬روتاويروس و ويروس پوليو بس ار با اشر ا ‪.‬‬
‫‪‬همچنين‪ :‬اثر محافظتی ‪ SIgA‬در مقابل برخی پروتئینهای آلرژن‬
‫‪42‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫سا ملونال‪ ،‬شيگال‪،‬‬
‫آنزيرهاي شير مادر عبار نك از‪:‬‬
‫زکتوپشوكس كاز‪ ،‬ليزوزیم‪ ،‬گزانتين اكس كاز‬
‫زكتو پشاكس كاز شير مادر عل ه انواع ا رپتو كوكها عال‬
‫‪43‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫دارد‪.‬‬
‫ليزوزیم‪:‬‬
‫‪‬ليزوزیم يك آنزيم شناخته شكه ضك م كشوبي ا‬
‫‪.‬‬
‫‪‬عرل ليزوزم جزيه و خشيب جكار لولي باك ريها‬
‫‪‬ميزان آن در شيرمادر ‪ 5000‬بشابش شيرگاو ا‬
‫‪ ‬بطور اختصاص ي روي م كشوبهاي ‪ ، E.Coli‬املونال‪ ،‬ش گال و‬
‫بس اري از ويشو ها موثش ا ‪.‬‬
‫‪‬ميزان آن در طول شيردهي ا زايش مي يابك ودر حوالي ‪ 6‬ماشگي به‬
‫حكاكثر مير ك‪.‬‬
‫‪44‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
:‫عوامل باک ریوا تا یک شير مادر عبار نك از‬
‫زکتو شین‬
:Vit B12 Binding factor 
VitB12 ‫بهبود جذب‬
)‫ و باک ریوئیكشا‬E Coli( ‫ به آن‬Vit B12 ‫مانع د رس ی باک ريهای نیازمنك‬
Dr Seyyed Alireza Moravveji
Community Medicine Specialist
45
‫زكتو شين‬
‫‪‬الكتوفرين يك گليكوپروتئين ايمني بخش است كه به مقدار فراوان در شير مادر وج ‌ود دارد در‬
‫حالي كه شيرگاو فاقدآن است‪.‬‬
‫‪‬الکتوفرين مهمترين پروتئيني است كه با آهن متصل مي شود ‪.‬‬
‫‪‬الكتوفرين با كمك ‪ SIgA‬يك عامل فعال بر عليه ‪ E.Coli‬است‪.‬‬
‫‪‬الكتوفرين اگر با آهن اشباع گردد از ميزان ايمني بخش ي آن كاسته مي شود به همين جهت تجويز‬
‫آهن در شيرخوران زیر شش ماه كه با شيرمادر تغذيه مي شوند در صورتي كه نياز قطعي نداشته‬
‫باشند توصيه نمي شود‪.‬‬
‫‪46‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫اكتور ب ف كوس‬
‫‪‬پلي ساكاريد حاوی ازت كه سبب افزا ش رشد الكتوباسيل در روده‬
‫شيرخوار و توليد اسيد الكتيك وكاهش ‪ Ph‬روده و در نتيجه مهار رشد‬
‫عوامل بيماريزا مي گردد‪.‬‬
‫‪‬همچنين در اثر این اسیدی شدن محیط روده‪ ،‬جذب آهن و روی نيز بهتر‬
‫می شود‪.‬‬
‫‪47‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫نشش ضك آلشژي شير مادر‬
‫ميزان ش وع آلشژي به پشو ئين شاي شيرگاو حكود ‪ 7‬درصك ا‬
‫‪.‬‬
‫حال اگش در خانواده اي ابشه انواع آلشژي وجود داشته باشك اين رقم بي ر مي‬
‫شود‪.‬‬
‫پشو ئين شاي مسئول بشوز آلشژي در شير گاو عبار نك از‪:‬‬
‫كازئين ‪ ،‬زكتالبومين ‪،‬زكتوگلوبولين و آلبومين شم گاو‪.‬‬
‫‪48‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫كرپلران‪:‬‬
‫كرپلران با غلظتي بشابش شم در آغوز وجود دارد اما پس از آن كاشش يا ته ودر‬
‫شير ر كه به مشكار ‪ 5‬ا ‪ 10‬درصك ميزان شمي مي ر ك‪.‬‬
‫ايرنوگلوبولين شاي موجود در كلس روم عال كننكه ‪ C3‬ا‬
‫‪49‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫‪.‬‬
‫كه‬
‫ ا‬Epithelial Growth Factor ‫يكي ديگش از مواد موجود در شيرمادر‬
.
‫نشش آن تسشيع در بهبودي مخاط روده در موارد ب راري ا‬
:‫ایش اكتورشاي متعكد رشك موجود در شير مادر عبار نك از‬
-Epidermal growth factor (EGF)
-Insulin -like growth factor(IGF-I)
- Human milk growth factor (HMGF-I-II and
III)
-Nerve growth factor (NGF)
Dr Seyyed Alireza Moravveji
Community Medicine Specialist
50
‫ناكافي بودن شير مادر‬
‫‪ ‬به نظش شرا دزيلي ماننك كو ك بودن پستانها‪ ،‬نشم بودن آنها‪،‬‬
‫نكاش ن شير كافي در خوي اونكان‪ ،‬گشيه نوزاد‪ ،‬مك كن انگ تان و‬
‫يا خوب نخواب كن شير خوار شاخص منا بي بشاي كافي نبودن‬
‫شير مادر ا ؟‬
‫‪51‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫‪ ‬وجه‪:‬‬
‫‪ ‬شير مادر هل الهضم ا و به شرين جه شير خوار زود‬
‫گش نه مي شود لذا شاضاي زياد شير خوردن نري وانك از دزيل‬
‫نا كافي بودن شير باشك‪.‬‬
‫‪ ‬مك كن انگ بكل ل حس مك كن قوي در شير خوار ا و به‬
‫دلیل گش نه بودن و ناکافی بودن شير مادر نیس‬
‫‪52‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫شاخص كمبود شير مادر‬
‫‪ ‬شاخص نا كافي بودن شير در ماشهاي اول پس از ولك ا زايش وزن‬
‫‪.‬‬
‫كر ر از ‪ 600‬گشم در ماه ا‬
‫‪ ‬كر ر از ‪ 6‬كهنه ش در ‪ 24‬اع نيز در شير خواراني كه ش شير‬
‫مادر مي خورنك مركن ا نرايانگش نا كافي بودن شير باشك‪.‬‬
‫‪53‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫علل كافي نبودن شير‬
‫‪ ‬علل رايو‪:‬‬
‫‪ ‬عكم كشر شير دهي‬
‫‪ ‬شير دهي كو اه و با عجله ( عكم ا تفاده شير خوار از شير پسين)‬
‫‪ ‬زمان نامنا ب ششوع يا گونگي تغذيه كر لي‬
‫‪ ‬ش در گري شير خوار ( ا تفاده از شي ه یا پستانك)‬
‫‪ ‬وضعی بك شيردهي‬
‫‪ ‬شير نكادن در شب ( كاشش ول ك پشو زكتين)‬
‫‪ ‬ار زياد در پستانها ( بكل ل ما تي و احتشان)‬
‫‪54‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫‪‬علل احترالي‪:‬‬
‫مادر در دوران شيردهي‬
‫‪ ‬مصشف بس ار كم غذا يا مايعات و‬
‫‪ ‬كار زياد و خستگي مادر‬
‫‪ ‬ب راري شكيك مادر‪ ،‬ك كن زياد گار‪ ،‬ششم از شير دهي‬
‫‪ ‬بك مك كن شير خوار‬
‫‪ ‬ب راري شير خوار از قب ل عفون نفس ي‬
‫‪55‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫‪ ‬وجه‪:‬‬
‫‪‬‬
‫ن مادر و يا ن شير خوار اثيري بش روي كاشش شير دهي نكارد‬
‫‪.‬‬
‫‪ ‬بازگ قاعكگي اثيري روي شير دهي نكارد‪.‬‬
‫‪ ‬ئو لين مي وانك بب ا زايش ششح پشو زكتين شود بنابش اين‬
‫اي و قهوه شير دهي را ا زايش مي دشنك ‪ .‬البته مصشف مشكار‬
‫زياد مركن ا مانع باز اب جهش شير شود‪.‬‬
‫‪56‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫شير دهي مجكد یا ‪Relactation‬‬
‫‪ ‬آنچه واقعا ول ك شير مادر را ا زايش مي دشك مك كن مكشر شير‬
‫خوار ا كه پستان مادر را بشاي ول ك شير بي ر حشيك مي‬
‫كنك ‪.‬‬
‫‪ ‬بكين ش يب اگش مادر شيردهي را متوقف كشده و شيرر خ ك‬
‫شكه‪ ،‬با مکیكن نوزاد‪ ،‬ول ك شير دوباره بشقشار مي شود و مركن‬
‫ا ‪ 1-2‬شفته طول بك ك ا شير به مشكار زياد جشيان يابك ‪.‬‬
‫‪57‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫گونه شير مادر ا زايش مي يابك ؟‬
‫‪ ‬مهر رين عامل در ا زايش شير مادر مك كن مكشر پستان ا‬
‫‪ ‬خوردن مايعات در حك ن از وص ه مي شود (دريافت زياد ما عات‬
‫‪.‬‬
‫ممكن است موجب كاهش شير مادر گردد)‬
‫‪ ‬اگش مادران معتشك به مصشف غذا يا جوشانكه خاص ي بشاي ول ك‬
‫شيرشان شستنك مصشف آن را وص ه كن ك زيشا در ايجاد اعتراد‬
‫به نفس مادر نشش دارد‪.‬‬
‫‪58‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫علل امتناع شيرخوار از گش ن پستان‬
‫‪ ‬موارد مشبوط به شيرخوار ‪:‬‬
‫– عفون‬
‫– م كالت مادر زادي‬
‫– خ لي كو ك بودن يا ضعف در مك كن‬
‫– م كالت مشبوط به ب ني يا دشان (گش تگي ب ني ‪ ،‬بش ك و ‪) ...‬‬
‫‪ ‬موارد مشبوط به پستان ‪:‬‬
‫– ا تفاده از بطشي‪ ،‬پستانك ( ش در گري شيرخوار)‬
‫– محكود كشدن د عات تغذيه‬
‫– به د ن اوردن مشكار كافي شير و شيرخوار‬
‫– يكباره جشيان يا ن مشكار زيادي شير‬
‫‪59‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫علل امتناع شيرخوار از گش ن پستان‬
‫‪ ‬تغ يراتي كه باعث نگشاني شيرخوار مي شود ‪:‬‬
‫– جكائي از مادر‬
‫– تغ ير در نحوه مشاقب‬
‫– ب راري مادر‬
‫– تغ ير در بوي مادر‬
‫‪‬‬
‫از كودك یا شد مشاقب كننكه‬
‫امتناع ظاششي ‪:‬‬
‫– در دوره نوزادي‪ :‬ر لكس ‪Rooting‬‬
‫– در ‪ 4-8‬ماشگي‪ :‬پشي اني و حواس پشتي ظاششی (نشانه هوشياري كودك)‬
‫– بعك از يكسالگي‪ :‬خود از شير گش ن ( ‪)Self Weaning‬‬
‫‪60‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪:Community Medicine Specialist‬‬
‫وجه ‪:‬‬
‫منحني رشد كودكاني كه با شيرمادر تغذيه مي شوند ممكن‬
‫است با منحني رشد كودكاني كه با شير خشك تغذيه مي‬
‫شوند فرق داشته باشد‪.‬‬
‫بعض ي از كودكاني كه بطور انحصاري با شيرمادر تغذيه مي‬
‫شوند زياد وزن مي گيرند ولي چاق یا ‪Over‬‬
‫‪ Weight‬نيستند ‪.‬‬
‫‪61‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫طبق مطالعات انجام شكه ‪:‬‬
‫اول ييايي كييه نسييب بييه تغذيييه بييا شييير مييادر نظييش منفييي داشييتنك شي در ‪%26‬‬
‫موارد در شيردهي مو ق بودنك‬
‫آنهييايي كييه بييي فيياوت بودنييك در ‪ %35‬مييوارد مو ش ي داشييتنك و بييازخشه آنييان‬
‫كه نسب به شيردهي نظش مثب داشتنك در ‪ %74‬موارد مو ق بودنك ‪.‬‬
‫‪.‬‬
‫‪62‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Secialist‬‬
‫باورشاي غل در شير دهي‬
‫آغوز بشاي تغذيه نوزاد منا ب نيس‬‫شير اگش در پستان برانك ا ك مي شود‬‫ ا نك روز بعك از زايران نبايك شير داد ا شير ششح و‬‫جرع شود‬
‫ قبل از تغذيه با پستان‪ ،‬اول بايك آب قنك يا آب اده به‬‫نوزاد داده شود‬
‫ شيرخواران الم كه با شير مادر تغذيه مي شونك‬‫در شواي گشم ن از به آب اضافي دارنك‬
‫بشخی مادران نري واننك شير كافي ول ك كننك‬‫‪63‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫باورشاي غل در شير دهي‬
‫شيرخوار بايك طبق جكول زمان بنكي شكه تغذيه شود‬‫مكت تغذيه با پستان بايك محكود باشك‬‫شيردهي طوزني مكت ايجاد وابستگي مي كنك‬‫مادر ب رار نبايك شير بكشك‬‫شيرخواران شنگام ابتال به ب راري نبايك از شير مادر تغذيه شونك‬‫ آنتي ب و كها شيرمادر را كم مي كننك‬‫قشصهاي جلوگيري از بارداري بش شيردهي اثش نكارد‬‫‪-‬اگش مادري دارو مصشف مي كنك نبايك شير بكشك‬
‫‪64‬‬
‫سؤال تحقیقی‪:‬‬
‫کدام بیماريها و مصرف کدام داروها در مادر‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community‬شود؟‬
‫شيرخوار می‬
‫‪Specialist‬به‬
‫باعث ممنوعیت شيردهی‬
‫‪Medicine‬‬
‫باورشاي غل در شير دهي‬
‫ش غشيزي‬
‫‪ ‬شيردهي امشي ا‬
‫‪ ‬نكاش ن شير يك مسئله ارثي و خانوادگي ا‬
‫‪ ‬شير خ ك بخاطش اينكه ويتامين و امالح به آن اضا ه شكه از شير مادر‬
‫به ر ا‬
‫‪ ‬مادري كه شيرخوار دو قلو‪ ،‬نارس ويا كم وزن دارد نري وانك شير بكشك‬
‫‪ ‬پستانهاي كو ك نري وانك شير كافي ول ك كنك‬
‫‪ ‬شيردهي باعث تغ ير شكل پستانها مي شود‬
‫‪ ‬شير دادن موجب بك شم شكن شكل و انكام مادر مي شود‬
‫‪65‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫باورشاي غل در شير دهي‬
‫‪ ‬ب كار شكن شيرخوار در شب ‪ ،‬زود به زود شيرخوردن ‪ ،‬گشيه و ب ششاري‬
‫كودك دل ل ناكافي بودن شيرمادر ا‬
‫‪ ‬شيرمادر بشاي شيرخوار مبتال به يشقان منا ب نيس‬
‫‪ ‬شير بعض ي مادران رق ق و آبكي ا‬
‫‪ ‬شير مادر به شيرخوار نري ازد‬
‫‪ ‬مك وع شيرخواراني كه شير مادر مي خورنك بايك شب ه مك وع كودكي باشك‬
‫كه باشير خ ك تغذيه مي شود‬
‫‪ ‬در ‪ 6‬ماه اول ولك عالوه بش شيرمادر بايك از آب قنك و آب شم ا تفاده شود‬
‫‪66‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫باورشاي غل در شير دهي‬
‫‪ - ‬شك خوردن نوك پستان مانع شيردادن ا‬
‫‪- ‬در صورت وجود و يا ملس وده اي در پستان (مجشاي بسته )‬
‫شير دادن بايك قطع شود‬
‫‪- ‬مادري كه پستانش به ما تي يا آبسه مبتال ا نبايك شير‬
‫بكشك‬
‫‪- ‬عادت ماش انه مادر بش شير او اثير مي كنك‬
‫‪- ‬مادر شيرده اگش حامله شك بايك شيردهي را قطع كنك‬
‫‪67‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫باورشاي غل در شير دهي‬
‫‪ ‬شير مادري كه عصباني ا منا ب نيس‬
‫‪ ‬شش ه اصله دو شيردهي بي ر باشك شير بي ري ول ك و ذخيره‬
‫مي شود‬
‫‪ ‬آشام كن مايعات زياد‪ ،‬ميزان شير را ا زايش مي دشك‬
‫ً‬
‫‪ ‬غذاشايي كه اصطالحا بعنوان گشم يا شد شناخته شكه انك در‬
‫ا زايش يا كاشش شير اثير دارنك‬
‫‪ ‬مادر شيرده بايك از رژيم خاص ي پيروي كنك ا شير داشته باشك و‬
‫يا از خوردن بعض ي غذاشا خودداري نرايك‬
‫‪ ‬امكان ا زايش دادن شيرمادر وجود نكارد‬
‫‪68‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫باورشاي غل در شير دهي‬
‫قبل از شش بار شيردادن بايك پستانها را با آب و صابون شس‬‫اگش شيرمادري خ ك شك ديگش امكان بشگ شير وجود نكارد‬‫كار مادر در خارج از منزل مانع شيردهي ا وبايك تغذيه‬‫مصنوعي را ششوع كنك‬
‫‪-‬تغذيه با شير خ ك آ ان ر از تغذيه با شير مادر ا‬
‫‪69‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫خانم هاي شاغل و شيردهي‬
70
Dr Seyyed Alireza Moravveji
Community Medicine Specialist
‫اشي ييتغال زني ييان بي ييه عني ييوان يكي ييي از دزيي ييل كي يياشش تغذيي ييه بي يا‬
‫ش ي ي ي ي ي يييرمادر در شا ي ي ي ي ي ييش دن ي ي ي ي ي ييا ‪ ،‬ذك ي ي ي ي ي ييش ش ي ي ي ي ي ييكه ا ي ي ي ي ي ي ي ‪.‬‬
‫اشتغال به كار حتيي اگيش نشيش قابيل يوج ي در بيين يايش عواميل ميوثش در‬
‫ك يياشش تغذي ييه ب ييا ش يييرمادر نكاش ييته باش ييك ب ييه ش ييش ح ييال ب ييشاي بسي ي اري از‬
‫مي ييادران‪ ،‬شص ي ي شي يييردهي و انجي ييام ي ييايش عال تهي يياي مشاقب ي ي كي ييودك را‬
‫محي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ييكود مي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ييي نرايي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ي ييك‪.‬‬
‫‪71‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫‪ ‬كار به عنوان دل لي بشاي عكم ششوع تغذيه با شيرمادر بنكرت ذكش مي گشدد‪.‬‬
‫‪ ‬به طوري كه بشخي مطالعات ن ان داده انك ميزان شيردهي در شنگيام وليك در‬
‫مادران شاغل قابل مشايسه با غير شاغلين ا اما پس از گذشي نيكماه‬
‫اي ي ي ي ي ي يين ميي ي ي ي ي ي يزان در م ي ي ي ي ي ييادران ش ي ي ي ي ي يياغل ك ي ي ي ي ي يياشش ي ي ي ي ي ييرگيري م ي ي ي ي ي ييي ياب ي ي ي ي ي ييك ‪،‬‬
‫شا؟‬
‫‪ ‬به عل ‪:‬‬
‫شكان اطالعات در مورد نحوه شيردهي‪،‬‬
‫خستگي و كربود وق مادر‪،‬‬
‫بل غات تغذيه با بطشي‪،‬‬
‫احساس نامنا ب بودن شيردهي با نشش حش ه اي‪،‬‬
‫نگشاني در مورد ب ششاري كودك و ‪...‬‬
‫‪72‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫مادران شيرده با ستي از گرفتار شدن در دام سندرم‬
‫« ناكافي بودن شير مادر »‬
‫پرهيز كنند ‪.‬‬
‫‪73‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫وص ه به مادران شاغل بشاي حفظ كاوم شيردهي‬
‫‪ Excluseive.BF -1‬بشحسب شاضاي طفل در شا ش مكت‬
‫مشخص ي زايراني‬
‫‪- 2‬عكم تغذيه كر لي زودرس‬
‫‪- 3‬تغذيه بي ر با شيرمادر در شب و تعط الت‬
‫‪ -4‬عكم تغذيه با شيرخ ك شنگامي كه مادر نزد كودك ا‬
‫‪- 5‬عكم تغذيه با بطشي شنگام دور بودن مادر از كودك‬
‫‪- 6‬تغذيه با شير دوش كه شكه مادر‬
‫‪74‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫‪-7‬عكم شك طفل غير از اعات كار‪ ،‬شرشاه او بودن در شره جا‬
‫بشاي تغذيه ‪ On-demand‬با شيرمادر‬
‫‪-8‬شيردادن به طفل شنگام ا راح و دراز ك كن مادر‬
‫‪- 9‬دوش كن شير در محل كار ‪ 2-3‬بار‬
‫‪- 10‬صشف غذاي كافي‬
‫‪- 11‬صشف مايعات كافي‬
‫‪- 12‬صشف غذاي مختصش مغذي )‪ (Snack‬در محل كار‬
‫‪- 13‬آشنايي با ايش زنان شاغل شيرده و ا تفاده از جشب ات آنها‬
‫‪75‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫دوشيدن شير مادر در موارد زير توصيه مي گردد ‪:‬‬
‫تغذيه نوزادان كم وزن يا ب رار‬
‫حفظ ول ك شير در شنگام ب راري مادر يا شير خوار‬
‫تسكين و ر ع احتشان پستان‬
‫ر ع ن شير از پستان‬
‫تغذيه شير خوار در شنگام اشتغال بكار مادر در خارج از منزل‬
‫دوشيدن شير با پمپ‬
‫اگش پستانها محتشن و دردناك شستنك دوش كن با پرپ مف ك‬
‫ا‬
‫‪76‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫‪‬موارد زيش ر لكس اكس ي و ين را مهار كشده و موجب‬
‫كاشش شيردهي مي گشدد‬
‫‪ ‬جكايي مادر و شيرخوار‬
‫‪ ‬كاشش اعتراد به نفس مادر‬
‫‪ ‬عجله مادر‬
‫‪ ‬ناراحتي مادر‬
‫شدي غير از مادر‬
‫‪ ‬دوش كن پستان و‬
‫‪ ‬روشهاي غل و دردناك دوش كن شير‬
‫‪77‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫نكات ززم در دوش كن شير‬
‫‪ ‬بشاي دوش كن شير د تها و ظشوف بايك كامال پاكيزه باشنك ‪.‬‬
‫‪ ‬شير دوش كه شكه به عل دارا بودن عوامل ضك عفون بشاي‬
‫حكاقل ‪ 8‬اع در خارج از يخچال قابل نگهكاري ا ‪.‬‬
‫‪ ‬شير دوش كه شكه ا ‪ 24‬اع در يخچال ‪ 3 ،‬ماه در شيزرشاي‬
‫خانگي و ‪ 6‬ا ‪ 12‬ماه در شيزرشاي صنعتي قابل نگهكاري ا ‪.‬‬
‫‪78‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫‪ ‬ظشفي كه بشاي شيز كشدن شير بكار مي رود بايك ا ‪ 3/4‬پششود كه‬
‫جاي يخ زدن داشته باشك‪0‬‬
‫‪ ‬از قالبهاي پال ت كي ته ه يخ نيز مي وان بشاي شيز نرودن شير‬
‫ا تفاده كشد و پس از شيز شكن‪ ،‬مكعبهاي يخ را در كيسه‬
‫پال ت كي خالي نروده و اريخ را روي آن ثب نرود‪.‬‬
‫‪ ‬شري ه اول شيرشاي قكيري ش را بايك مصشف نرود‬
‫‪79‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫‪ ‬شير شيز شكه را نبايك در حشارت ا اق ذوب كشد و يا پس از ذوب‬
‫ً‬
‫شكن مجكدا شيز كشد‪.‬‬
‫‪ ‬رور گشم كشدن شير دوش كه شكه‪:‬‬
‫– بشاي مصشف شير منجرك شكه نبايك ظشف محتوي شير را در حشارت‬
‫ا اق يا روي اجاق ذوب كشد بلكه بايك ظشف را زيش آب ولشم كان داد ا‬
‫يخ آن باز شود‬
‫– يا ظشف محتوي شير را در قابلره اي كه مشكاري آب دارد قشار داد و‬
‫قابلره را روي اجاق گذاش ‪.‬‬
‫‪ ‬شير دوش كه شكه بايك با قاشق و نجان به شير خوار داده شود‬
‫‪.‬‬
‫‪80‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫تغذيه مادر در دوران شير دهي‬
‫‪ ‬شك بات مواد مغذي شير مادر از مادري به مادر ديگش متفاوت مي‬
‫باشك‪.‬‬
‫‪ ‬حجم شير مادر در طول دوران شير دهي تغ يرات شاواني مي كنك‪.‬‬
‫‪ ‬با وجه به نتايو حش شات به نظش مي ر ك كه رژيم غذايي نا‬
‫منا ب كه وء تغذيه شاي مزمن و شكيك مادر را به شرشاه دارد‬
‫روي حجم شير مادر اثير كري دارد اما در ك ف شير تغ يري نري‬
‫دشك‪.‬‬
‫‪81‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫تغذيه مادر و حجم شير‬
‫‪ ‬حجم كلستروم در شير مادر در هر بار تغذيه ‪ 5/7‬ميلي ليتر در ‪24‬‬
‫ساعت اول بعد از تولد مي باشد ‪.‬‬
‫‪ ‬اين ميزان در روز سوم زايمان تقريبا به ‪ 38‬ميلي ليتر در هر بارتغذيه‬
‫براي نوزاد مي رسد‬
‫‪ ‬و هنوز هيچ شاهدي دال بر اينكه نوزاد بيش از اين براي رشد‬
‫طبيعي خود نياز دارد پيدا نشده است‪.‬‬
‫‪82‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫پشو ئين و شير مادر‬
‫‪ ‬حش ش ي ييات ن ي ييان داده ا ي ي ي پ ي ييشو ئين ش ي ييير م ي ييادر در م ي ييادراني ك ي ييه‬
‫رژيره يياي ك ييم پ ييشو ئين ي ييا رژيره ييايي ب ييا ك ف ي پ ييايين پ ييشو ئين دارن ييك‬
‫تغ ير نكاني نكارد‬
‫‪ ‬در م ي ي ييادران د ي ي ييار ي ي ييوء تغذي ي ي ييه ش ي ي ييكيك پ ي ي ييشو ئين مس ي ي ييئول م ي ي ييواد‬
‫ايرنولوژيك شير مادر پايين ش ا‬
‫‪ ‬زغ ي ييشي‪ ،‬ي يياقي‪ ،‬وزن طب د ي ييي‪ ،‬وزن ب ي ييشاي ق ي ييك و شب ي ييي زي ي ييش پو ي ي ي‬
‫مع ارشاي خوبي بشاي پيش ب ني يك شيردهي مو ق نيستنك‪.‬‬
‫‪84‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫انشژي و شير مادر‬
‫‪ ‬انشژي ززم روزانه بشاي ول ك شير و امين ا زايش متابوليسم پايه‬
‫در دوران شير دهي ‪ 580‬ك لو كالشي ا ‪.‬‬
‫‪ ‬شبي كه زنان در دوران بارداري ذخيره مي كننك مي وانك بعنوان‬
‫ذخيره امين انشژي در ‪ 2-3‬ماه اول شير دهي مشكاري از ن از‬
‫ا زايش انشژي را امين نرايك ‪.‬‬
‫‪ ‬مابشي اين انشژي مورد ن از در دوران شير دهي بايستي از طشيق‬
‫تغذيه مادر امين گشدد‪.‬‬
‫‪85‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫شبيها و شير مادر‬
‫‪ ‬شبيهاي موجود در شير مادر مهر رين منبع انشژي بشاي نوزاد و شير‬
‫خوار مي باشك‪.‬‬
‫‪ ‬ميزان كالشي مورد ن از شيرخوار كه بايك از طشيق شير مادر امين‬
‫گشدد در مادران مبتال به وء تغذيه شكيك كه ذخيره شبي آنها‬
‫كم شكه كاشش مي يابك‪.‬‬
‫‪86‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫امالح و شير مادر‬
‫‪ ‬دريا كلس م در بشنامه غذايي مادر بشاي امين كلس م خود مادر‬
‫و پي گيري از مصشف كلس م ا تخواني و ا كل مادر بشاي‬
‫اخ شير مادر ضشوري ا ‪.‬‬
‫‪ ‬آشن موجود در شير مادر ح اثير دريا آشن از طشيق غذا و يا‬
‫ح اثير ميزان آشن شم مادر نيس ‪.‬‬
‫‪87‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫امالح و شير مادر‬
‫‪ ‬ا زايش دريا آشن و مادر شير ده كه بشاي امين ذخائش‬
‫اثيري بش روي مشكار آشن شير او‬
‫بكن او بس ار قابل اشر ا‬
‫نكارد‪.‬‬
‫‪ ‬يك موجود در شير مادر با دريا يك در رژيم غذايي تغ ير مي يابك‬
‫به شرين عل ا تفاده از يك راديو اكت و در زمان شير دهي مرنوع‬
‫ا ‪.‬‬
‫‪88‬‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬
‫‪ ‬وجه‪:‬‬
‫‪ ‬مواد ا كي موجود در رژيم غذايي مادر اثشي روي تغ ير ‪PH‬‬
‫شير او نكارد‪.‬‬
‫شبيهاي شير وارد شير‬
‫‪ ‬در غذاشاي بودار ماننك ير اين بو و‬
‫مادر شكه و بعض ي شير خواران به آن حسا ي دارنك‪.‬‬
‫‪ ‬تعكادي از شير خواران حرل بعض ي از رژيرهاي غذايي مادر را‬
‫نكارنك از جرله‪:‬‬
‫– ير ‪ ،‬پ از ‪ ،‬كلم ‪ ،‬شلغم ‪ ،‬لوب ا ‪ ،‬شنكوانه ‪ ،‬زرد آلو و…‬
‫‪ ‬اگش مادر به اين موارد مطرئن ا‬
‫كنك‪.‬‬
‫‪89‬‬
‫بايك از خوردن آنها خودداري‬
‫‪Dr Seyyed Alireza Moravveji‬‬
‫‪Community Medicine Specialist‬‬