Transcript منابع آلاينده هوا

‫هواي پاك‬
‫اجزاء هواي پاك‬
‫نيتروژن‬
‫اكسيژن‬
‫آرگون‬
‫دي اكسيد كربن‬
‫‪ .‬هواي سالم و طبيعي به طور تقريبي‬
‫شامل ‪ 78‬درصد نيتروژن‪ 21 ،‬درصد‬
‫اكسيژن ‪ 0.93 ،‬درصد آرگون‪ 0.3 ،‬درصد‬
‫گاز كربنيك و مقادير بسيار جزئي از‬
‫گازهاي نئون‪ ،‬هليوم‪ ،‬كريپتون‪ ،‬گزنون‪،‬‬
‫رادون‪ ،‬اوزن‪ ،‬هيدروژن و غيره است‬
‫اهميت آلودگي هوا‬
‫ا‬
‫‪ -1‬معمول انسان مي تواند به مدت ‪ 5‬هفته بدون غذا و مدت ‪ 5‬روز بدون آب زنده‬
‫بماند ‪ ،‬اما نمي تواند بدون هوا حتي ‪ 5‬دقيقه زنده بماند ‪.‬‬
‫‪ -2‬كنترل انتشار آلينده هاي گازي در هوا بسيار سخت و در بسياري موارد دست‬
‫نيافتني است‪.‬‬
‫‪ -3‬از طرفي جذب آلينده ها از طريق دستگاه تنفس ي از سريع ترين و موثر ترين روش‬
‫هاي ورود يك عامل زيان آور به بدن انسان است‪.‬‬
‫اين ‪ 3‬عامل مهم‪ ،‬يعني نياز شديد انسان به هوا و تاثير زياد آلينده هاي هوا بر انسان و‬
‫انتشار افسار گسيخته آلينده ها در هوا ‪ ،‬اهميت توجه به آلودگي هوا را در‬
‫جوامع انساني نشان ميدهد‪.‬‬
‫ميزان مصرف هوا توسط انسان‬
‫نوع فعاليت‬
‫ليتر در دقيقه‬
‫ليتر در روز‬
‫كيلوگرم در روز‬
‫استراحت‬
‫‪7.5‬‬
‫‪10600‬‬
‫‪12‬‬
‫كار سبك‬
‫‪28‬‬
‫‪10400‬‬
‫‪45‬‬
‫كار سنگين‬
‫‪43‬‬
‫‪62000‬‬
‫‪69‬‬
‫بطور متوسط هر انسان ‪ 23‬كيلوگرم هوا در روز تنفس ميكند‬
‫تعريف آلودگي هوا‬
‫آلودگي هوا عبارت است از حضور مواد نامطلوب در هوا به مقداري كه بتواند اثرات مضر ايجاد‬
‫كند به عبارتي هرگاه هر نوع ماده گازي‪ ،‬بخار‪ ،‬مايع ‪ ،‬جامد ‪ ،‬تشعشع پرتوز ا و غير پرتوزا و يا‬
‫مجموعه تركيبي از آنها كه در هواي آزاد پخش و باعث آلودگي هوا و يا ايجاد بوهاي نامطبوع نمايد‬
‫از قبيل دود ‪ ،‬دوده‪ ،‬ذرات معلق‪ ،‬اكسيدهاي گوگرد‪ ،‬اكسيدهاي ازت‪ ،‬مونواكسيدكربن‪،‬اكسيد‬
‫كننده ها‪ ،‬هيدروكربنها‪ ،‬اسيدها‪ ،‬آمونياك و غيره گفته شود كه هوا آلوده است و اين آلودگي هوا‬
‫مي توا ند مضر به حال انسان‪ ،‬حيوان‪ ،‬گياه و يا آثار و ابنيه باشد‪.‬‬
‫منابع آلودگي هوا‬
‫منابع طبيعي ‪ :‬انسان در ايجاد آن نقش موثري ندارد‬
‫گردوغبار ها‪ /‬آتش فشانها‪ /‬مردابها ‪ /‬آتش سوزي هاي طبيعي‬
‫منابع مصنوعي ‪ :‬عامل ايجاد و يا تشديد توليد و يا انتشار آلينده هاست‬
‫منابع خانگي ‪ :‬بخاري ‪ /‬شوفاژ خانه‪ /‬اسپري ‪ /‬حشره كش ها و ‪....‬‬
‫منابع صنعتي ‪ :‬نيروگاه ها‪ /‬كارخانجات ‪ /‬معادن‪ /‬صنايع تبديلي و ‪...‬‬
‫منابع متحرك‪ :‬سيستم حمل و نقل عمومي و شخص ي‬
‫منابع كشاورزي ‪ :‬دامداري ها‪ /‬استفاده از سموم‪ /‬فعاليت هاي كشاورزي‬
‫منابع آلينده هوا‬
‫منابع طبيعي‬
‫منابع مصنوعي‬
‫اقيانوس ها‬
‫منابع خانگي‬
‫آتش فشانها‬
‫منابع صنعتي‬
‫آتشسوزي ها‬
‫حمل و نقل‬
‫ريزگرد ها‬
‫كشاورزي‬
‫ساير‬
‫ساير‬
O3
Fog
PM
VOCs
PM&SO2
Nox & VOCs
Nox & VOCs
PM & SO2
SMOG
‫انواع آلينده هاي اصلي‬
‫منو اكسيد كربن‬
‫اكسيد هاي نيتروژن‬
‫اكسيد هاي گوگرد‬
‫‪CO‬‬
‫‪NOx‬‬
‫‪SOx‬‬
‫ازن‬
‫‪O3‬‬
‫ذرات معلق‬
‫‪TPM‬‬
‫تركيبات آلي فرار‬
‫‪VOCs‬‬
‫منو اكسيد كربن‬
‫منبع توليد ‪ :‬احتراق ناقص سوخت هاي فسيلي‬
‫شكل ظاهري ‪ :‬بدون رنگ و بو‬
‫عوارض و تاثيرات ‪:‬‬
‫تركيب با هموگلوبين خون و خفگي شيميائي‬
‫راههاي كنترل‪:‬‬
‫احترال كامل سوخت ها قبل از توليد‪/‬‬
‫اسكرابر ها و فيلتر هاي كاتاليستي بعد از توليد‬
‫توضيحات ‪:‬‬
‫اكسيد هاي ازت‬
‫منبع توليد ‪ :‬فرايند سوختن‬
‫شكل ظاهري ‪:‬‬
‫‪ NO2‬گاز خرمائي و سمي و ‪ NO‬گاز بيرنگ و غير سمي‬
‫عوارض و تاثيرات ‪:‬‬
‫اكسيدهاي نيتروژن مجاري تنفس ي را دچار سوزش كرده و در ايجاد امراض شش ي بسيار مؤثرند ‪ .‬همچنين با توليد دود مه هاي اكسيد‬
‫كننده باعث سوزش چشم‪ ،‬سرفه ‪ ،‬آبريزش چشم‪ ،‬خفگي ‪ ،‬سردرد و خستگي شديد شده و مقاومت بدن را در مقابل عفونت ها‬
‫كاهش مي دهد‪.‬‬
‫راههاي كنترل‪:‬‬
‫روش هاي پيش گرمايش در مرحله قبل از توليد و استفاده از اسكرابر ها و فيلتر هاي كاتاليستي بعد از توليد‬
‫توضيحات ‪:‬‬
‫به علت ناپايداري دياكسيد ازت و منواكسيد ازت و تبديل مداوم آنها به يكديگر اين دو آلينده بصورت ‪ Nox‬نشان داده ميشوند‬
‫اقدامات انجام شده در جهت كاهش توليد ‪ Nox‬باعث افزايش توليد ‪ CO‬ميشود‬
‫دي اكسيد گوگرد‬
‫منبع توليد ‪ :‬سوخت هاي فسيلي‬
‫شكل ظاهري ‪ :‬بي رنگ و بي بو و غير قابل اشتعال‬
‫عوارض و تاثيرات ‪ :‬دي اكسيد گوگرد در غلظت هاي حتي كم نيز باعث افزايش سرعت حركات تنفسي مي شود و در غلظت‬
‫هاي باالتر ظرفيت مجاري تنفسي را كاهش داده و گلو و مجاري تنفسي را آزار مي د هد ‪.‬همچنين باعث برونشيت‬
‫هاي مزمن ‪ ،‬آسم و آمفيزم مي گردد ‪.‬اين گاز از رشد گلبول هاي سفيد خون جلوگيري كرده و در نتيجه به حالت‬
‫دفاعي بدن آسيب وارد مي رساند و گاهي قادر است نحوه وراثت را تغيير دهد ‪ .‬تأثير ديگر اكسيدهاي گوگرد توليد‬
‫مه دود هاي اسيدي بسيار خطرناك است‪.‬‬
‫راههاي كنترل‪ :‬حذف گوگرد از سوخت ها قبل از مرحله توليد و اسكرابر‬
‫توضيحات ‪ :‬ذرات بر اثرات اين گاز حالت سينرژيسم دارند و عوارض آنرا افزايش ميدهند‬
‫ازن‬
‫‪O3‬‬
‫منبع توليد ‪ :‬ازن يك الينده ثانويه است و طي واكنش هاي شيميائي در هوا توليد ميسود‬
‫شكل ظاهري ‪ :‬آبي كمرنگ‬
‫عوارض و تاثيرات ‪:‬‬
‫ازن ناراحت كننده چشم و دستگاه تنفس ي است و همچنين جزء اصلي مه دود فتوشيميايي مي باشد‬
‫راههاي كنترل‪:‬‬
‫توضيحات ‪:‬‬
‫اوزن خاصيتي حياتي به كره زمين بخشيده است چون مقادير بسياري از اشعه ماور اء بنفش تابش ي از سوي خورشيد را‬
‫جذب مي كند و مانع از رسيدن آن به زمين مي شود‪.‬‬
‫ذرات معلق ‪TPM‬‬
‫منبع توليد ‪ :‬ذرات معلق يا ‪Particulate Matter‬درفرآيندهاي احتراق يا گرمايش ايجاد شده و گرد و غبار ناش ي از عمليات توليد‪ ،‬نقل و‬
‫انتقال و فرآيندهاي به كار گيري مواد پودر شده را نيز شامل مي گردد ‪ .‬بخش اعظم ذرات معلق موجود در هوا از منابعطبيعي شامل زمين‪،‬‬
‫اقيانوس ها و آتشفشان ها نشأت مي گيرند‪.‬‬
‫شكل ظاهري ‪:‬ذرات معلق يك عنوان كلي براي ذرات غبار و دوده اي است كه كمتر از ‪ 10‬ميكرون قطر داشته باشند‬
‫عوارض و تاثيرات ‪ :‬اين ذرات آنقدر كوچكند كه قادرند به ريه ها نفوذ كرده و در آنجا مانده و توليد بيماري نمايند ‪ .‬همچنين ذرات معلق با‬
‫قطركمتر از ‪ 10‬ميكرومتر به دليل راه يابي به سيستم تنفس ي تحتاني به عنوان شاخص اصلي مواد معلق درهوا معرفي مي شوند ‪ .‬بر اساس‬
‫مطالعات ‪ ،‬ذرات معلق درمقايسه با اكيسدهاي گوگرد و اكسيدهاي ازت براي سالمتي مخاطره آميزتر بوده و مقدار آن درتشديد بيماري‬
‫هاي قلبي‪ ،‬ريوي ‪ ،‬كاهش مقاومت سيستم ايمني بدن درمقابل بيماريها ‪ ،‬از بين رفتن بافت ريه ‪ ،‬آسم كو دكان ‪ ،‬مرگ و مير زودرس و سرطان‬
‫نقش عمده اي دارد ‪ .‬در بين ذرات آنهايي كه قطر كمتر از ‪ 2,5‬ميكرومتر دارند اثرات زيان بارتري داشته و به صورت جداگانه اندازه گيري‬
‫شده و خود به عنوان شاخص ي از آلودگي هوا مطرح مي باشند‬
‫راههاي كنترل‪ :‬روش حذف ذرات آسانتر از ساير آلينده ها بوده و همه تجهيزات حذف آلينده هاي هوا قادر به حذف آن از هوا ميباشند‬
‫توضيحات ‪:‬‬
‫ذرات معلق ‪Pb‬‬
‫منبع توليد ‪ :‬سرب عنصري خاكستري رنگ و نرم است كه به طور معمول بص ورت يون يافت مي شود و اين يون با‬
‫مولكولهاي پروتئين واكنش داده و سبب تر سيب پروتئينها مي شود ‪ .‬پسابهاي حاصل از معادن سرب‪ ،‬صنايع باطري سازي‪،‬‬
‫تهيه پيگمانها‪ ،‬رنگرزي و شيشه سازي‪ ،‬سيمهاي سربي‪ ،‬حروف چاپي ‪ ،‬حشره كشها‪ ،‬ساخت لوله ها و مخازن آب و تترا اتيل‬
‫سرب و تترا متيل سرب موجود در بنزين (جهت بال بردن عدد اكتان بنزين )‪ ،‬عوامل ور ود سرب به محيط زيست هستند ‪.‬‬
‫احتراق بنزين باعث بيشترين آلودگي سرب اتمسفري مي گردد‪.‬‬
‫شكل ظاهري ‪ :‬ذرات بسيار ريز و يا فيوم‬
‫عوارض و تاثيرات ‪ :‬سرب غيرآلي به درون استخوانهاي جانداران نفوذ مي كند و بكندي خارج مي شود ‪ .‬سرب آلي در بافت‬
‫چربي ذخيره شده و منجر به ايجاد عوارض ي مانند آنمي‪ ،‬اختاللت در سنتز هموگلوبين و آسيب س ي ستم اعصاب مركزي‪،‬‬
‫كليه ها‪ ،‬معده و روده مي شود‪ .‬از اثرات خطرناك سرب‪ ،‬آسيب آن به مغز است‪ Lead encephalopathy.‬منجر به‬
‫كم خوني‪ ،‬بي اشتهايي‪ ،‬درد عضالني‪ ،‬نارسايي ذهني و عقلي ‪ ،‬توهم‪ ،‬رعشه‪ ،‬اغما و در نهايت به مرگ منتهي مي گردد‬
‫راههاي كنترل‪ :‬حذف از سوخت الكتروفيلتر ها اسكرابر ها و ‪...‬‬
‫توضيحات ‪:‬‬
‫تركيبات آلي فرار‬
‫‪VOCs‬‬
‫منبع توليد ‪ :‬حاللها و تركيبات آلي‬
‫شكل ظاهري ‪ :‬با توجه به حالل منبع‬
‫عوارض و تاثيرات ‪ :‬استنشاق آن موجب جلوگيري از تشكيل گلبول قرمز در مغزاستخوان مي شود ‪ .‬بعض ي از مواد تشكيل دهنده‬
‫تركيبات آلي فرار سرطان زا هستند ‪ .‬در حضور نور خورشيد‪ ،‬تركيبات آلي فرار بنزن‪ ،‬بسيار فعال تر شده و در سطح زمين‬
‫اكسيدهاي فتوشيميايي شامل اوزن ‪ ،‬مه دود و غبار تشكيل مي دهند كه به ريه انسانها صدمه زده و سبب آزردگي و‬
‫سوزش چشمها مي شوند ‪.‬‬
‫راههاي كنترل‪ :‬جلوگيري از تبخير حاللها قبل از توليد‬
‫توضيحات ‪:‬‬
‫شاخص هاي آلودگي هوا‬
‫‪AQI‬‬
‫‪PSI‬‬
‫‪PSI‬‬
‫وضعيت‬
‫‪0 – 50‬‬
‫خوب‬
‫‪51 – 100‬‬
‫متوسط‬
‫‪101 – 150‬‬
‫غير يهداشتي‬
‫‪151 – 299‬‬
‫بسيار غير بهداشتي‬
‫‪300 - 500‬‬
‫خطرناك‬
‫‪AQI‬‬
‫وضعيت‬
‫‪0 – 50‬‬
‫خوب‬
‫‪51 – 100‬‬
‫متوسط‬
‫‪101 – 150‬‬
‫غير بهداشتي براي گروه‬
‫حساس‬
‫‪151 – 200‬‬
‫غير بهداشتي‬
‫‪201 – 300‬‬
‫بسيار غير بهداشتي‬
‫‪Up 300‬‬
‫مخاطه آميز‬
‫‪100 < PSI < 250‬‬
‫هشدار‬
‫‪250< PSI < 350‬‬
‫اضطرار‬
‫‪PSI > 350‬‬
‫بحران‬