Transcript فرايند بودجه بندي سرمايه اي

‫بنام خدا‬
‫بودجه بندی سرمایه ای‬
‫تهيه كنندگان‬
‫‪......‬‬
‫مقدمه‬
‫‪ ‬بودجه بندي سرمايه اي جزيي از بودجه بندي مالي (بخش دوم بودجه بندي‬
‫جامع )مي باشد ‪ .‬بخش ديگر بودجه بندي جامع ‪ ،‬بودجه بندي عملياتي است ‪.‬‬
‫تعريف بودجه بندي سرمايه اي‬
‫‪ ‬بودجه بندي سرمايه اي عبارت از فرايند تصميم گيري برالي تامين مخارج سرمايه اي‬
‫در دوره بودجه است ‪.‬‬
‫‪ ‬به عبارت دقيق تر ‪ ،‬بودحه بندي سرمايه اي فرايند تشخيص ‪ ،‬ارزيابي ‪ ،‬طرح ريزي‬
‫و پشتيباني مالي پروژه هاي عمده سرمايه گذاري در واحد هاي تجاري – توليدي‬
‫است ‪.‬‬
‫ويژگيهاي بودجه بندي سرمايه اي‬
‫‪ ‬اغلب پروژه هاي سرمايه اي تخصيص منابع عمده اي را ايجاب مي كنند‬
‫‪.‬‬
‫لا موجب ايجاد تعهدات بلندمدت‬
‫‪ ‬تصميمات بودجه بندي سرمايه اي معمو ً‬
‫مي شود زيرا پروژه هاي مورد بررسي اغلب عمر مفيدي بيش از يكسال‬
‫دارد‪.‬‬
‫‪ ‬تصميمات بودجه بندي سرمايه اي ‪ ،‬بر تصميم گيري هاي كلي تري در‬
‫مورد هدفها و سياستهاي بلند مدت واحد تجاري – توليدي مبتني است ‪.‬‬
‫فرايند بودجه بندي سرمايه اي‬
‫‪ -1‬شناسايي پروژه هاي سرمايه گذاري‬
‫‪ -2‬برآورد منافع و مخارج هر يك از پروژه ها‬
‫‪ -3‬ارزيابي پروژه هاي پيشنهادي‬
‫‪ -4‬تهيه و تنظيم بودجه مخارج سرمايه اي‬
‫‪ -5‬ارزيابي مجدد پروژه ها پس از تصويب‬
‫فرايند بودجه بندي سرمايه اي‬
‫‪ -1‬شناساييًپروژهًهايًسرمايهًگذاري‬
‫ اولينًمرحلهًبودجهًبنديًسرمايهًايًشناساييًپروژهًهايًبالقوهًسرمايهً‬‫گذاريًاستً‪.‬‬
‫ درًواحدهايًتجاريًبزرگًاينًپروژهًهاًمعمولاًتوسطًبخشهايًمختلفً‬‫تهيهًوًپيشنهادًميًگرددً‪.‬‬
‫فرايند بودجه بندي سرمايه اي‬
‫‪ -2‬برًآوردًمنافعًوًمخارجًهرًيكًازًپروژهًها‬
‫ جهتًارزيابيًپروژهًهايًسرمايهًگذاريًپيشنهاديًنيازًبهًداشتنً‬‫برآورديًازًمنافعًوًمخارجًآنهاًميًباشدً‪.‬‬
‫ تهيهًاينًگونهًبرآوردهاًبويژهًدرًموردًپروژهًهايًبلندًمدتًنسبتااًمشكلً‬‫بودهًوًمستلزمًتجزيهًوًتحليلًهايًدقيقًماليًميًباشدً‪.‬‬
‫فرايند بودجه بندي سرمايه اي‬
‫‪ -3‬ارزيابيًپروژهًهايًسرمايهًگذاري‬
‫نظر به اينكه مخارج سرمايه اي ‪ ،‬ازجنبه هاي مختلف بر آينده‬
‫واحد تجاري – توليدي اثر مي گذارد ‪ ،‬لذا لزم است كه كليه پروژه ها به‬
‫نحوي سيستماتيك ارزيابي و منافع و مخارج هر يك بر آورد شود تا بتوان‬
‫مناسب ترين آنها را انتخاب كرد ‪.‬‬
‫فرايند بودجه بندي سرمايه اي‬
‫‪ -4‬تهيهًوًتنظيمًبودجهًمخاجًسرمايهًايً‬
‫‬‫‬‫‪-‬‬
‫‪-‬‬
‫بودجه مخارج سرمايه اي شامل كليه پروژه هاي سرمايه گذاري تاييد شده در‬
‫دوره بودجه است ‪.‬‬
‫بودجه مخارج سرمايه اي انعكاس نهايي تصميمات مديريت در مورد سرمايه‬
‫گذاريهاي دوره بودجه است ‪.‬‬
‫اين مديريت واحد تجاري – توليدي مي باشد كه در نهايت در مورد مبالغ‬
‫سرمايه گذاري و تخصيص منابع ‪ ،‬تصميم گيري مي كند ‪.‬‬
‫در تجزيه و تحليل پروژه هاي سرمايه گذاري و بررسي منافع و مخارج آن‬
‫‪،‬لزم است كه پارامترهاي ديگري نيز مانند آثار رفتاري قبول يا رد پروژه ها‬
‫مورد توجه واقع شود ‪.‬‬
‫فرايند بودجه بندي سرمايه اي‬
‫‪ -5‬ارزيابيًمجددًپروژهًهاًپسًازًتصويب‬
‫ تمامي برآوردهايي كه درباره رويداد هاي آتي انجام مي شود ‪ ،‬با احتمال‬‫ارتكاب اشتباه همراه است ‪.‬‬
‫ افزايش دقت برآوردهاي قبلي موجب بهبود برآوردهاي جديد مي شود‪.‬‬‫ ضمن ارزيابي مجدد ‪ ،‬مقايسه اي نيز ميان پروژه هاي عملياتي و ساير‬‫پروژه هاي سرمايه گذاري تحت بررسي انجام مي شود ‪.‬‬
‫روشهاي ارزيايب پروژه ها‬
‫‪ ‬روشهايًارزيابيًپروژهًهاًبهً‪ 2‬دوًدستهًتقسيمًميًشوندً‪:‬‬
‫‪ -1‬روشهايًمبتنيًبرًتنزيلًگردشًوجهًنقدًشاملً‪:‬‬
‫الفً– نرخًبازدهًداخلي)‪(IRR‬‬
‫بً– ارزشًفعليًخالص(‪(NPV‬‬
‫جً– شاخصًسودًآوريً(‪(PI‬‬
‫‪ -2‬سايرًروشهايًارزيابيًپروژهًها‬
‫الفً– دورهًبازيافتًسرمايه‬
‫بً– معكوسًدورهًبازيافتًسرمايه‬
‫جً– نرخًبازدهًحسابداري‬
‫روشهاي مبتين بر تنزيل گردش وجوه نقد‬
‫ اين روشهای ارزيابی پروژه های سرمايه گذاری بر ارزش زمانی پول‬‫مبتنی است ‪.‬‬
‫ منظور از اصطالح تنزيل گردش وجوه نقد نيز تبديل کليه دريافتها و‬‫پرداختهای سالهای آتی يک پروژه به لایر زمان حال است ‪.‬‬
‫ فرض ‪:‬‬‫برای ساده تر کردن فرايند ارزيابی پروژه های سرمايه گذاری ‪ ،‬در‬
‫روشهای تنزيل وجوه نقد فرض می شود که کليه دريافتهای نقد يا صرفه‬
‫جوييهای حاصل از اجرای يک پروژه ‪ ،‬در آخر دوره مالی تحصيل می‬
‫گردد‪.‬‬
‫روشهاي مبتين بر تنزيل گردش وجوه نقد‬
‫الف – نرخ بازده داخلی ‪)Internal Rate of Return( IRR :‬‬
‫اين نرخ ‪ ،‬سود تضمين شده (بازده) ای است که موجب تساوی ارزش فعلی‬
‫کليه وجوه دريافتی آتی پروژه سرمايه گذاری با مبلغ سرمايه گذاری يا‬
‫مخارج اوليه آن گردد ‪.‬‬
‫الا ‪،‬اگر مخارج اجرای پروژه ای ‪ 1000000‬لایر باشد و انتظار برود که‬
‫مث ً‬
‫در ‪ 8‬سال آينده ‪ ،‬سالنه ‪ 200000‬لایر نقدًاا عايد کند ‪ ،‬نرخ بازده داخلی‬
‫اين پروژه نرخی است که اگر عوايد سالنه بر مبنای آن تنزيل شود ‪،‬‬
‫ارزش فعلی آنها مساوی ‪1000000‬لایر گردد ‪.‬‬
‫نرخ بازده داخلی ‪IRR :‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫مثالً‪:‬‬
‫شرکتًتوفيقًدرًصددًسرمايهًگذاریًدرًيکًماشينًاتوماتيکًمیًباشدً‪.‬‬
‫سرمايهًگذاریًدرًاينًماشينًموجبًصرفهًجوييهایًسالنهًایً(ناشی ازً‬
‫حذفًهزينهًدستمزد) بهًمدتً‪ 5‬سالًبهًمبلغً‪ 1000000‬میًگرددً‪ .‬درً‬
‫پايانًسالًپنجمًنيزًاينًماشينًارزشًاقتصادیًقابلًتوجهیًندارد ‪.‬‬
‫قيمتًخريدًماشينًجديدً‪ 3200000 :‬لایرً‬
‫هزينهًتعويضًسيمکشیًبرقًکارخانهًدرًصورتًخريدًماشينًجديدً‪:‬‬
‫‪ 24200‬لایر‬
‫سايرًمخارجًنصبًوًراهًاندازیً‪ 128000 :‬لایر‬
‫میًخواهيمً ‪ IRR‬پروژهًفوقًراًحسابًکنيمً‪:‬‬
‫نرخ بازده داخلی ‪IRR :‬‬
‫‪ -1‬محاسبه مخارج پروژه ‪:‬‬
‫‪3،200،000+24،200+128،000=3،352،200‬‬
‫اينک بايد نرخی محاسبه شود که در صورت تنزيل صرفه جوييهای ‪ 5‬ساله‬
‫(‪ 1000000‬لایر در سال) بر مبنای آن نرخ ‪ ،‬رقم ‪ 3352200‬به عنوان‬
‫ارزش فعلی بدست آيد ‪ .‬يعنی ‪ NPV‬برابر صفر شود ‪.‬‬
‫حل مساله ‪:‬‬
‫(‪×f(n=5‬صرفهًجويیًسالنهً=ارزشًفعلیً‬
‫(‪3352200 = 1000000 × f(n=5‬‬
‫‪f=3.3522‬‬
‫حال با توجه به جدول ارزش فعلی بر مبنای اقساط مساوی (سالواره) می توان‬
‫برای دوره ‪ 5‬ساله نرخ ‪%15‬را استخراج نمود ‪.‬‬
‫نرخ بازده داخلی ‪IRR :‬‬
‫‪‬‬
‫‪-‬‬
‫‪-‬‬
‫‬‫‪-‬‬
‫تفسيرًنرخًبازدهًداخلیً‪:‬‬
‫اگرًچندًپروژهًتحتًبررسيًداشتهًباشيمً‪ً،‬مديريتًميًتواندًبهًتناسبًمبلغيً‬
‫كهًبرايًسرمايهًگذاريًدرًاختيارًداردً‪ً،‬ازًمعيارًنرخًبازدهًداخليًبرايًردهً‬
‫بنديًپروژهًهاًاستفادهًنمايدً‪.‬‬
‫معيارًنرخًبازدهًداخليًنميًتواندًبهًتنهاييًمبنايًقبولًياًردًپروژهًهاي‬
‫سرمايهًگذاريًقرارًگيردًزيراًمديريتًبايدًپروژهًهاييًراًقبولًكندًكه نرخً‬
‫بازدهًقابلًقبوليًنيزًداشتهًباشدً‪ .‬ياًاينكهً‪:‬‬
‫نرخًبازدهًداخليًبايدًبالترًازًنرخيًباشدًكهًواحدًتجاريًبرايًتامينًسرمايهً‬
‫(تامينًمالي) ميًپردازدً‪.‬‬
‫درًمثالًقبلًاگرًهزينهًتامينًماليًكمترًازً‪ (IRR( %15‬باشدً‪ً،‬پروژهًخريدً‬
‫ماشينًجديدًپذيرفتهًنميًشودً‪.‬‬
‫نرخ بازده داخلی ‪IRR :‬‬
‫‪ ‬محاسبهً ‪ IRR‬درًصورتًعدمًانطباقًفاكتورًبدستًآمدهًازًپروژهًًباًعددًجدولً‪:‬‬
‫اگرًدرًمثالًقبلًرقمًصرفهًجوييًسالنهًراً‪ 800000‬لایرًدرًنظرًبگيريمً‪ً،‬فاكتورً‬
‫بدستًآمدهًبهًشرحًزيرًمحاسبهًميًشودً‪:‬‬
‫‪F= 3352000÷800000 =4.1903‬‬
‫چونًفاكتورًفوقًباًتوجهًبهًجدولًارزشًفعليًبينً‪%6‬وً‪ %7‬قرارًميًگيردًبهًترتيبً‬
‫زيرًعملًميًكنيمً‪:‬‬
‫‪ ‬نرخًبهرهًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًفاكتورًسالواره‬
‫‪ 0.0221 4.2142‬اختالف‬
‫درًسطحً‪%6‬‬
‫‪ 0.1122‬اختالف‬
‫فاكتورًمحاسبهًشدهًدرًمثالًًًًًًً‪4.1903‬‬
‫‪4.1002‬‬
‫درًسطحً‪%7‬‬
‫چونًفاكتورًمحاسبهًشدهًيعنيً‪ 4.1903‬بهًفاكتورًسالوارهًدرًسطحً‪ %6‬نزديكترًاستً‪ً،‬‬
‫ميًتوانًنرخً‪ %6‬راًبعنوانً ‪ IRR‬انتخابًكردً‪ .‬جهتًبررسيًدقيقترًبهًشرحًذيلً‬
‫‪0.0221÷0.1122 = %0.2‬‬
‫عملًميًكنيمً‪%6 +%0.2 =6.2 :‬‬
‫نرخ بازده داخلی ‪IRR :‬‬
‫‪ ‬گردش وجوه نقدي نامساوي‬
‫مثال ‪ :‬مي خواهيم نرخ بازده داخلي مثال قبل را در صورتي كه مبالغ صرفه‬
‫جويي به شرح ذيل باشد ‪ ،‬حساب كنيم ‪:‬‬
‫مبالغ صرفه جويي‬
‫سال‬
‫‪1800000‬‬
‫‪1‬‬
‫‪1200000‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1000000‬‬
‫‪3‬‬
‫‪500000‬‬
‫‪4‬‬
‫‪500000‬‬
‫‪5‬‬
‫نرخ بازده داخلی ‪IRR :‬‬
‫‪ ‬برايًبدستًآوردنً ‪IRR‬مثالًمذكورًبدليلًجريانهايًنقدًنامساويًنميً‬
‫توانًبراحتيًمثالًقبلًازًجدولًارزشًفعليًاقساطًمساويًاستفاده كردً‬
‫بلكهًناچاريمًازًروشًآزمونًوًخطاًياًازًكامپيوترًجهتًسرعتً‬
‫كاراستفادهًكنيمً‪.‬‬
‫‪ ‬چنانچهًازًروشًآزمونًوًخطاًاستفادهًكنيمً‪ً،‬لزمًاستًابتداًنرخًبهرهً‬
‫متناسبيًانتخابًوًبرمبنايًآنًارزشًفعليًجريانهايًوجوهًنقدًراًمحاسبهً‬
‫كنيمً‪ً،‬اگرًاينًارزشًفعليًبيشًازًمخارجًپروژهًباشدًنشانًدهندهًاينً‬
‫استًكهًنرخًاعمالًشدهًكمترًازً‪ IRR‬استً‪ .‬درًاينصورتًمجدداًنرخً‬
‫بالتريًانتخابًميًگرددًوًبرًمبنايًآنًارزشًفعليًجريانهايًنقد راً‬
‫مجددااًا ًمحاسبهًميًكنيمً‪ .‬اينًكارًآنقدرًادامهًپيداًميًكندًتاًبهً ‪IRR‬‬
‫برسيمً‪.‬‬
‫نرخ بازده داخلی ‪IRR :‬‬
‫‪ ‬ادامهًمثالً‬
‫تقريبً‪%16 :1‬‬
‫سالًًًًًفاكتورًتنزيلًبرًمبنايً‪ %16‬صرفهًجوييًنقدًًًًارزشًفعليًصرفهًجوييها‬
‫‪1551800‬‬
‫‪1800000‬‬
‫‪0.8621‬‬
‫‪1‬‬
‫‪2‬‬
‫‪1‬‬
‫)‪/‬‬
‫‪1.16‬‬
‫(‬
‫‪891800‬‬
‫‪1200000‬‬
‫‪0.7432‬‬
‫‪2‬‬
‫‪640700‬‬
‫‪1000000‬‬
‫‪0.6407‬‬
‫‪3‬‬
‫‪276200‬‬
‫‪500000‬‬
‫‪0.5523‬‬
‫‪4‬‬
‫‪238100‬‬
‫‪500000‬‬
‫‪0.4761‬‬
‫‪5‬‬
‫‪3598600‬‬
‫ارزش فعلي صرفه جويي هاي نقد پنج ساله‬
‫‪3352200‬‬
‫مخارج پروژه‬
‫‪246400‬‬
‫اختالف‬
‫نرخ بازده داخلی ‪IRR :‬‬
‫‪ ‬ادامهًمثال‬
‫مالحظهًميًشودًكهًارزشًفعليًبدستًآمدهًبيشًازًمخارجًپروژهًاستًلذاًنرخ‬
‫داخليًپروژهًبايدًبيشًازً‪ %16‬باشدً‪ .‬حالًنرخً‪ 22‬درصدًانتخابًميًشودً‪:‬‬
‫ارزشًفعليًصرفهًجويهايًنقدً‪ 5‬سالهًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًً‪3243200‬‬
‫مخارجًپروژهًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًً‪3352200‬‬
‫اختالفًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًً( ‪)109000‬‬
‫باًنرخً‪ 22‬درصدًفوقًارزشًفعليًجريانهايًنقدًكمترًازًمخارجًپروژهًميًشودً‬
‫‪ .‬بنابراينًنرخًبازدهًداخليًبايدًبينً‪ %16‬وً‪ %22‬قرارًداشتهًباشدًاماًچونً‬
‫نرخً‪ 22‬درصدًاختالفًمطلقًكمتريًداردًلذاًنرخًبازدهًداخليًبهًآنًنزديكترً‬
‫استًلذاًًبرايًمرتبهًسومً‪ً،‬نرخً‪ %20‬انتخابًميًشودً‪.‬‬
‫نرخ بازده داخلی ‪IRR :‬‬
‫‪ ‬ادامهًمثال‬
‫بر اساس نرخ ‪ %20‬اگر مراحل قبل را تكرار كنيم اختالف بين ارزش‬
‫فعلي جريانهاي نقد و مخارج پروژه به ‪ 1900‬لایر مي رسد و چون‬
‫ناچيز است بنابراين نرخ ‪ %20‬را به عنوان ‪ IRR‬در نظر مي گيريم ‪.‬‬
‫ مالحظه مي شود كه مراحل مذكور مشكل و زمان بر مي باشد ‪ .‬در اين‬‫گونه واقع بهترين راه استفاده از كامپيوتر مي باشد ‪.‬‬
‫روشهاي مبتين بر تنزيل گردش وجوه نقد‬
‫‪ ‬ب‪ -‬ارزشًفعليًخالصً( ‪: (NPV‬‬
‫‪ ‬درًاينًروشًكليهًوجوهًنقدًدريافتيًوًپرداختيًباًيكًنرخًبازدهًقابلً‬
‫قبولًتنزيلًميًگرددً‪.‬‬
‫‪ ‬اگرًارزشًفعليًوجوهًنقدًدريافتيًبيشًارزشًوجوهًنقدًپرداختي باشدً‬
‫‪،‬پروژهًتحتًبررسيًقابلًقبولًخواهدًبودً‪.‬‬
‫‪ ‬درًاينًبررسيً‪ً،‬نرخًبازدهًقابلًقبولًكهًمعمولًمساويًهزينهًتامينً‬
‫ماليًاستً‪ً،‬توسطًمديريتًانتخابًميًشودً‪.‬‬
‫ارزش فعلي خالص )‪(NPV‬‬
‫‪ ‬مثالً‪:‬‬
‫اجرايًپروژهًايًمستلزمًًپرداختًوجهًنقدًبهًمبلغً‪ 3352200‬لایرًاستً‬
‫كهًدرًطولً‪ 5‬سالًهمهًسالهًمبلغً‪ 1000000‬لایرًصرفهًجوييًايجادً‬
‫ميًكندً‪ .‬نرخًبازدهًقابلًقبولًبرايًشركتًفوقً‪ %12‬فرضًميًگرددً‪.‬‬
‫ميًخواهيمً‪ NPV‬راًبدستًآوريمً‪:‬‬
‫چونًارقامًصرفهًجوييهاًدرً‪ 5‬سالًيكسانًاستً‪ً،‬ارزشًفعليًآنًبراحتيً‬
‫ازًجدولًارزشًفعليًاقساطًمساوي( سالوارهً) بدستًميًآيدً‪.‬‬
‫‪ i = 5( =3604800‬وً‪PV=1000000 × f (n= 5‬‬
‫‪3.6048‬‬
‫لایرً‪NPV= 3604800-3352200=252600‬‬
‫ارزش فعلي خالص )‪(NPV‬‬
‫‪ ‬ادامهًمثالً‪:‬‬
‫بطورًكليًزمانيًكهً‪ NPV‬مثتًباشدً‪ً،‬بازدهًپروژهًتحتًسرپرستيًبيشً‬
‫ازًهزينهًتامينًرمايهًبكارًرفتهًدرًآنًاستً‪.‬‬
‫اگرًهزينهًتامينًسرمايهًشركتًفوقً‪ %16‬شودًارزشًفعليًخالصًپروژهً‬
‫بهًشرحًذيلًمحاسبهًميًشودً‪:‬‬
‫لایرً‪PV= 1000000×3.2743= 3274300‬‬
‫‪NPV= 3274300- 3352200 = -77900‬‬
‫بدستًآمدنًارزشًفعليًخالصًمنفيًبهًمعنايًغيرًقابلًقبولًبودنًپروژهً‬
‫سرمايهًگذاريً(نهًضررً) استًوًموجبًردًآنًميًگرددً‪(.‬نرخًبازدهً‬
‫طرحًسرمايهًگذاريًكمترًازًحداقلًموردًتوقعًاستً)‬
‫ارزش فعلي خالص )‪(NPV‬‬
‫‪ ‬محاسبهً‪ NPV‬جريانهايًنقدًنامساوي‬
‫مثالً‪:‬‬
‫فرضًكنيدًهزينهًتامينًماليًپروژهًايً‪ %12‬وًجريانهايًنقدًدرًهرًيكً‬
‫ازً‪ 5‬سالًعمرًمفيدًپروژهًبهًترتيبً‪ 1800000‬لایرً‪1200000ً،‬‬
‫‪ 500000ً، 1000000،‬وً‪ 500000‬باشدً‪ .‬درًاينًصورتًمحاسباتً‬
‫مربوطًچنينًخواهدًبودً(باًفرضً‪ 3352200‬لایرًمخارجًپروژه)‪:‬‬
‫ارزش فعلي خالص )‪(NPV‬‬
‫‪ ‬ادامهًمثال‬
‫سالًًًًًًفاكتورًتنزيلً‪ %12‬وجوهًنقدًحاصلًًًًارزشًفعليًوجوهًنقد‬
‫‪1607200‬‬
‫‪1800000‬‬
‫‪0.8929‬‬
‫‪1‬‬
‫‪956600‬‬
‫‪1200000‬‬
‫‪0.7972‬‬
‫‪2‬‬
‫‪711800‬‬
‫‪1000000‬‬
‫‪0.7118‬‬
‫‪3‬‬
‫‪317800‬‬
‫‪500000‬‬
‫‪0.6355‬‬
‫‪4‬‬
‫‪283700‬‬
‫‪500000‬‬
‫‪0.5674‬‬
‫‪5‬‬
‫ارزشًفعليًوجوهًنقدًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًً‪3877100‬‬
‫مخارجًپروژهًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًً‪3352200‬‬
‫‪524900‬‬
‫‪NPV‬‬
‫مقايسه روش ‪ IRR‬با ‪NPV‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫‪‬‬
‫اگرچهًًدرًاغلبًمواردًنتيجهًارزيابیًپروژهًهایًسرمايهًگذاریًدرًدو‬
‫روشًبالًيکسانًاستًاماًدرًشرايطیًخاصً‪ً،‬اينًروشهاًمیًتوانندً‬
‫متفاوتًباشندً‪:‬‬
‫‪ -1‬زمانًبندیًمتفاوتًگردشًنقدیًپروژهًها‬
‫‪ -2‬تفاوتًمبالغًسرمايهًگذاریًاوليهًپروژهًها‬
‫‪ -3‬تفاوتًعمرًپروژهًهاً‬
‫‪ -4‬درًروشً ‪ IRR‬فرضًبرًاينستًکهًوجوهًنقدًحاصلًازًاجرایً‬
‫پروژهًهایًسرمايهًگذاریًمجدداًباًنرخًبازدهًداخلیًسرمايهًگذاریًمی‬
‫شودً‪ .‬درًحالیًکهًدرًروشً ‪ NPV‬فرضًبرًاينستًکهًوجوهًنقدًحاصلً‬
‫ازًاجرایًپروژهًمجددااًباًنرخًبازدهًموردًانتظارً(هزينهًتامينًمالیً)‬
‫سرمايهًگذاریًمیًشودً‪.‬‬
‫روشهاي مبتين بر تنزيل گردش وجوه نقد‬
‫‪ ‬جً– شاخصًسودًآوریً ‪)PI( Profitability Index‬‬
‫بهًمنظورًتسهيلًتجزيهًوًتحليلًًارزيابیًپروژهًهاًبرًمبنایًمقياسیًمشابهً‬
‫‪ً،‬میًتوانًازًشاخصًسودًآورریًاستفادهًکردً‪.‬‬
‫• محاسبهًشاخصًسودًآوریً‪:‬‬
‫ارزشًفعلیًوجوهًنقدًحاصلًازًاجرایًپروژهً‬
‫=شاخصًسودًآوری‬
‫ارزشًفعلیًوجوهًسرمايهًگذاریًشدهًدرًپروژهً‬
‫شاخص سود آوری ‪)PI( Profitability Index‬‬
‫‪ ‬مثالً‬
‫دوًپروژهًسرمايهًگذاریًتحتًبررسیً‪ً،‬گردشًوجوهًنقدًزيرًراًدرً‬
‫برداردً‪( :‬نرخًتنزيلً‪)%14‬‬
‫سالًًًًًًًًًماشينًبزرگًًًًًًًًًًًماشينًکوچک‬
‫‪-10000000‬‬
‫‪-2500000‬‬
‫‪0‬‬
‫‪4000000‬‬
‫‪1000000‬‬
‫‪1‬‬
‫‪4000000‬‬
‫‪1000000‬‬
‫‪2‬‬
‫‪4000000‬‬
‫‪1000000‬‬
‫‪3‬‬
‫‪4000000‬‬
‫‪1000000‬‬
‫‪4‬‬
‫شاخص سود آوری ‪)PI( Profitability Index‬‬
‫‪ NPV ‬ماشينًکوچکًًًًًًًًًًًًًً‪ NPV‬ماشينًبزرگ‬
‫‪1654800‬‬
‫‪413700‬‬
‫‪ ‬درًاينجاًظاهرااًپروژهًماشينًبزرگًبدليلً‪ NPV‬بيشترًمطلوبًترًبهً‬
‫نظرًمیًرسدً‪ .‬اماًبررسیًدقيقًارقامًنشانًمیًدهدًکهًقاعدتااًدوًپروژهً‬
‫تحتًبررسیًبايستیًيکسانًباشندً‪ .‬بنابراينًبهًمنظورًتسهيلًتجزيهًوً‬
‫تحليلًارزيابیًپروژهًهاًبرًمبنایًمقياسیًمشابهً‪ً،‬میًتوانًازًشاخصً‬
‫سودآوریًاستفادهًکردً‪:‬‬
‫‪ = 2913700 / 2500000 = 1.17‬شاخصًسودًآوریًماشينًکوچک‬
‫‪ = 11654800 /10000000= 1.17‬شاخصًسودًآوریًماشينًبزرگ‬
‫شاخص سود آوری ‪)PI( Profitability Index‬‬
‫‪ ‬ادامهًمثالً‬
‫شاخصًسودًآوریًمبنايیًيکسانًراًبرایًمقايسهًپروژهًهایًسرمايهً‬
‫گذاریًباًاندازهًهایًگوناگونًفراهمًمیًکندً‪.‬‬
‫‪ ‬هرچهًشاخصًسودًآوریًبيشترًباشدًمطلوبًترًاستً‪.‬‬
‫نقطهًبیًتفاوتیًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًً‪PI = 1‬‬
‫‪‬‬
‫‪ ‬ارزشًفعلیًخالصًمنفیًپروژهًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًً‪PI <1‬‬
‫‪ ‬ارزشًفعلیًخالصًمنفیًپروژهًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًً‪PI >1‬‬
‫سایر روشهای ارزیابی پروژه ها‬
‫‪ ‬الفً– دورهًبازيافتًسرمايه‬
‫‪ ‬بً– معکوسًدورهًبازيافتًسرمايه‬
‫‪ ‬جً– نرخًبازدهًحسابداری‬
‫دورهًبازيافتًسرمايه‬
‫صرفهًجوييهایًنقدًسالنهً‪ /‬مخارجًاوليهًپروژهً= دورهًبازيافتًسرمايه‬
‫درًاينًروشًمدتًزمانًلزمًبرایًبازيافتًمبلغًسرمايهًگذاریًشدهً(ازًراهًتحصيل‬
‫وجوهًنقدًسالنهً) محاسبهًمیًشودً‪.‬‬
‫‪ ‬مثالً‬
‫‪ ‬سرمايهًگذاریًدرًپروژهًایًدارایً‪ 140000000‬لایرًمخارجًاوليهًمیًباشدً‪ً،‬درً‬
‫صورتًاينًسرمايهًگذاریًسالنهً‪ 40000000‬لایرًبهًمدتًششًسالًصرفهًجويیً‬
‫میًشودً‪ً،‬دورهًبازيافتًعبارتًاستًازً‪:‬‬
‫‪140000000 /40000000 = 3.5‬‬
‫بنابراينًسرمايهًگذاریًدرًپروژهًمذکورًپسًازً‪ 3.5‬سالًبازيافتًمیًشودً‪.‬‬
‫دورهًبازيافتًسرمايه‬
‫‪ ‬تفسيرًدورهًبازيافتًسرمايه‬
‫‪ ‬مثالً(مبلغًسرمايهًگذاریً‪6000000‬وً‪)%12‬‬
‫پروژهًالفًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًپروژهًب‬
‫‪3000000‬‬
‫‪1000000‬‬
‫‪2000000‬‬
‫‪1000000‬‬
‫‪500000‬‬
‫‪4000000‬‬
‫‪500000‬‬
‫‪1000000‬‬
‫‪ 4‬سالً(دورهًبازيافت)‬
‫‪ 3‬سالً(دورهًبازيافت)‬
‫دورهًبازيافتًسرمايه‬
‫‪ ‬ادامهًمثال‬
‫مشاهدهًمیًشودًکهًبدليلًاينکهًدرًاينًروشًارزشًزمانیًجريانهایًنقدً‬
‫درًنظرًگرفتهًنمیًشودًپروژهًالفًبدليلًمدتًزمانًکمترًبازيافتً‬
‫سرمايهًانتخابًمیًشودً‪ .‬درًصورتیًکهًپروژهًبًوجوهًنقدًبيشتریًراً‬
‫درًسالهایًاولًايجادًمیًکندً‪.‬‬
‫‪ ‬دورهًبازيافتًسرمايهًمعياریًبرایًسنجشًمخاطرهًنيزًمحسوبًمیً‬
‫شودً‪.‬‬
‫معکوس دوره بازیافت سرمایه‬
‫دورهًبازيافتًسرمايه‪1/‬‬
‫‪ ‬نحوهًمحاسبهً‪:‬‬
‫‪ ‬کاربردً‪:‬‬
‫اينًروشًبرآوردیًآسانًاگرًچهًدرًبرخیًمورادًنهًچندانًدقيقًازًنرخً‬
‫بازدهًداخلیًمحسوبًمیًشودً‪ .‬اگرًعمرًمفيدًروژهًبيشًازً‪ 2‬برابرً‬
‫دورهًبازيافتًسرمايهًباشدً‪ً،‬نرخًبرآوردیًتقريبًنزديکیًازًنرخ بازدهً‬
‫داخلیًخواهدًبودً‪.‬‬
‫نرخ بازده حسابداری )‪(ARR‬‬
‫‪ ‬نحوهًمحاسبهً‪:‬‬
‫= نرخًبازدهًحسابداری‬
‫جمعًهزينهًهایًسالنهًاجرایًپروژهً_ درآمدًسالنهًحاصلًازًاجرایًپروژهً‬
‫مبلغًسرمايهًگذاریًدرًپروژه‬
‫نامًگذاريًاينًروشًبدليلًبكارگيريًمفهومًسودًحسابداريًدرًمحاسبهًآنًاستً‪.‬‬
‫درًاينًروشًبرًخالفًروشهايًقبلًارزيابيًپروژهًهاًهزينهًاستهالكًنيزًموردًتوجهً‬
‫قرارًميًگيردً‪.‬‬
‫اينًنرخًبليلًبكارگيريًمفهومًًسودًحسابداريًموردًتوجهًبرخيًحسابدارانًقرار‬
‫ميًگيردً‪ .‬وليًبدليلًدرًنظرًنگرفتنًارزشًزمانيًپولًموردًانتقادًقرارًگرفتهًاست‪.‬‬
‫)‪ (ARR‬نرخ بازده حسابداری‬
‫‪ ‬مثالً؛‬
‫شركتًالفًپروژهًسرمايهًگذاريًدرًيكًماشينًتوليديًجديدًراًتحت‬
‫بررسيًداردً‪ .‬بهايًاينًماشينًبالغًبرً‪ 20000000‬لایرًوًعمرًمفيدًآنً‬
‫‪ 5‬سالًاستً‪ .‬مديريتًشركتًانتظارًداردًكهًاستفادهًازًاينًماشينً‬
‫موجبًتحصيلً‪ 10000000‬لایرًدرآمدًسالنهًاضافيًوًصرفً‬
‫‪ 2600000‬لایرًهزينهًهايًعملياتيًاضافيًبشودً‪ .‬درًاينًشركتًبرايً‬
‫استهالكًماشينًآلتًازًروشًخطًمستقيمًاستفادهًميًشودً‪ .‬ميًخواهيمً‬
‫‪ ARR‬راًمحاسبهًكنيمً‪:‬‬
‫نرخ بازده حسابداری )‪(ARR‬‬
‫‪ ‬محاسبهًهزينهًاستهالكً‪:‬‬
‫‪ ‬جمعًهزينهًهايًسالنهً‪:‬‬
‫‪ ‬نرخًبازدهًحسابداريً‪:‬‬
‫‪20000000 ÷ 5 = 4000000‬‬
‫‪2600000 + 4000000 = 6600000‬‬
‫‪10000000 – 6600000 = %17‬‬
‫‪20000000‬‬
‫ساير عوامل موثر بر بودجه بندي سرمابه اي‬
‫‪ ‬باًتوجهًبهًاينكهًتصميمًگيريًهايًمديرانًمعمولاًپيچيدهًترًاز تعيينً‬
‫اولويتًهاًوًانتخابًپروژهًهاًبرًمبنايًضوابطًمقداريًكهًتاكنونًذكرً‬
‫شدهًميًباشدًلذاًمديرانًقبلًازًتصميمًگيريًنهاييً‪ً،‬بسياريًازًعواملً‬
‫ديگرًراًنيزًموردًتوجهًقرارًميًدهندً‪ .‬برخيًازًاينًعواملًبهًشرحً‬
‫ذيلًميًباشدً‪:‬‬
‫‪ -1 ‬شرايطًاقتصاديً(رونقًياًركود)‬
‫‪ -2 ‬سياستهايًرشدً( رشدًمعقولًباًتوجهًبهًتوانًادارهًپروژهًها)‬
‫‪ -3 ‬ارزيابيًمخاطره(پروژهًهايًزودًبازدهًريسكًكمتريًدارند‪ -‬بازدهً‬
‫بيشترًًًًًًًًًريسكًبيشتر‬
‫‪-4 ‬عواملًادراكيً( قضاوتًشهوديًوًاستفادهًازًتجربيات)‬
‫سهميه بندي سرمايه‬
‫‪ ‬تعريفً‪ :‬فرايندًانتخابًمطلوبًترينًپروژهًهايًسرمايهًگذاريًازًميانً‬
‫پروژهًهايًبالقوهًسودآورً‪ً،‬اصطالحااًسهميهًبنديًسرمايهًناميدهًميشود‪.‬‬
‫‪ ‬هدفً‪ :‬حداكثرًكردنًمنافعًحاصلًازًمصرفًمنابعًمحدودًاستً‪.‬‬
‫مقصودًازًمنابعًمحدودً‪ً،‬وجوهًنقدًآمادهًبرايًسرمايهًگذاريًوًمنظورًاز‬
‫منافعً‪ً،‬بازدهًسرمايهًگذاريًاستً‪.‬‬
‫سهميه بندي سرمايه‬
‫‪ ‬مثالً؛ًًگردشًوجوهًنقدًموردًانتظارًپنجًپروژهًسرمايهًگذاريًشركتً‬
‫تدبيرًدرًجدولًذيلًآمدهًاستً‪:‬‬
‫شركتًتدبيرًبهًمنظورًسرمايهًگذاريًدرًاينًپروژهًهاًمبلغً‪14000000‬‬
‫لایرًدرًاختيارًداردً‪.‬عمرًمفيدًپروژهًهاًبينً‪ 3‬تاً‪ 10‬سالًميًباشدًوً‬
‫هزينهًتامينًماليًشركتًبهًميزانً‪ %15‬درًنظرًگرفتهًشدهًاستً‪.‬‬
‫پروژهًهايًمذكورًبرمبنايً‪ 4‬روشًارزيابيًپروژهًهاًموردًارزيابيً‬
‫قرارًگرفتهًاستً‪.‬‬
E
D
C
B
-8,988,200 -2,000,000 -4,000,000 -5,019,700
2,000,000 1,500,000 3,000,000
500,000
2,000,000 1,000,000 2,000,000
500,000
2,000,000
500,000 1,000,000 1,000,000
2,000,000
1,000,000
2,000,000
2,000,000
2,000,000
2,000,000
2,000,000
2,000,000
2,000,000
5,000,000
2,000,000
2,000,000
0.18
0.29
0.29
0.20
1,049,337
389,250
778,499
1,267,816
10,037,537 2,389,250 4,778,499 6,287,516
1.12
1.19
1.19
1.25
4.49
1.5
1.5
5.01
A
YEAR
-5,218,900 0
1,000,000 1
1,000,000 2
1,000,000 3
4,000,000 4
5
6
7
8
9
10
0.10
IRR
-648,662 NPV
4,570,238 PV
0.88
PI
3.55
PBP
‫سهميه بندي سرمايه‬
‫‪ ‬همانطورًكهًجدولًفوقًنشانًميًدهدًروشهايًچهارگانهًبكارًبردهًشدهً‬
‫موجبًنتيجهًگيريًيكسانًبرايًردهًبنديًپروژهًهاًنميًشودً‪ .‬بهًعبارتً‬
‫ديگرًاولويتًپروژهًهاًبهًروشًارزيابيًانتخابًشدهًبستگيًداردً‪.‬‬
‫روشهايًارزيابيًپروژه‬
‫اولويتًپروژه ‪PBP PI NPV IRR‬‬
‫‪D B‬و‪C‬‬
‫‪D‬و‪B C‬‬
‫‪1‬‬
‫…… ‪ D E‬و ‪…… C‬‬
‫‪2‬‬
‫‪A‬‬
‫‪…… C‬‬
‫‪B‬‬
‫‪3‬‬
‫‪E‬‬
‫‪E‬‬
‫‪D‬‬
‫‪E‬‬
‫‪4‬‬
‫‪B‬‬
‫‪A‬‬
‫‪A‬‬
‫‪A‬‬
‫‪5‬‬
‫ماليات بر درآمد و بودجه بندي سرمايه اي‬
‫‪ ‬مالياتًبرًدرامدًيكًرقمًپرداختًنقديًعمدهًدرًواحدًهايًتجاريً–‬
‫توليديًاستً‪ .‬بنابراينًمديرانًدرًكليهًتصميماتًازًجملهًتصميماتً‬
‫بودجهًبنديًسرمايهًايً‪ً،‬آثارًمالياتيًراًموردًتوجهًدقيقًقرارًميًدهند‪.‬‬
‫‪ ‬درًارزيابيًپروژهًهايًسرمايهًايًنيزًمعمولاًوجوهًنقدًپسًازًكسر‬
‫مالياتًبرًدرآمدً‪ً،‬واردًمحاسباتًميًگرددً‪.‬‬
‫ماليات بر درآمد و بودجه بندي سرمايه اي‬
‫‪ ‬مثالً؛‬
‫شركت خدماتي و تاسيساتي زهره در حال بررسي پروژه نصب يك سيستم ارتباطي بين‬
‫دفتر مركزي و پنج واحد سيار تعميرات خود مي باشد ‪ .‬با بكارگيري سيستم جديد‬
‫ساعات زيادي در انجام كار اداري و رفت و آمد كاركنان صرفه جويي مي شود ‪ .‬بهاي‬
‫تجهيزات جديد (مخارج پروژه ) بالغ بر ‪ 24000000‬لایر به اضافه ‪ 1000000‬لایر‬
‫هزينه نصب است ‪ .‬ضمنا لزم است يك اپراتور با حقوق سالنه ‪ 13000000‬لایر‬
‫براي اداره سيستم استخدام گردد ‪ .‬نظر به اينكه بكارگيري سيستم جديد موجب صرفه‬
‫جويي در زمان رفت و آمد واحدهاي سيار بين منازل مشتريان و دفتر مركزي مي شود‬
‫‪ ،‬شركت مي تواند هرماه تعداد ‪ 80‬كار خدماتي جديد را قبول كند ‪ .‬درامد حاصل از‬
‫هر كار خدماتي بطور متوسط ‪ 30000‬لایر و هزينه قطعات و ملزومات مصرفي آن‬
‫بطور متوسط بالغ بر ‪ 5000‬لایر است ‪ .‬نرخ ماليات بر درآمد ‪ %40‬و عمر مفيد‬
‫تجهيزات جديد هم ‪ 10‬سال و بدون ارزش اسقاط مي باشد ‪(.‬هزينه تامين مالي ‪)%14‬‬
‫مي خواهيم سود (وجوه نقد حاصل از اجراي پروژه) پس از كسر ماليات ‪NPV ،‬‬
‫وسپس شاخص سودآوري پروژه را پس از كسر ماليات بدست اوريم ‪.‬‬
‫ماليات بر درآمد و بودجه بندي سرمايه اي‬
‫‪ ‬ادامهًمثالً‪:‬‬
‫الفً– محاسبهًسودًپروژهًپسًازًكسرًمالياتً‪:‬‬
‫‪ 28800000‬لایر‬
‫درآمدًسالنهًاضافيً( ‪)80×30000×12‬‬
‫هزينهًهايًسالنهًاضافيً‪:‬‬
‫( ‪)4800000‬‬
‫قطعاتًوًملزوماتً(‪)80×5000×12‬‬
‫حقوقًاپراتورًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًً(‪)13000000‬‬
‫خالصًوجهًنقدًقبلًازًكسرًمالياتًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًً‪11000000‬‬
‫( ‪)2500000‬‬
‫هزينهًاستهالكً(‪)25000000÷10‬‬
‫سودًقبلًازًكسرًمالياتًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًًً‪8500000‬‬
‫‪3400000‬‬
‫مالياتًبردرآمدً(‪)%40‬‬
‫وجوهًنقدًحاصلًازًاجرايًپروژهًپسًازًكسرًمالياتً‪-3400000=7600000‬‬
‫‪11000000‬‬
‫ماليات بر درآمد و بودجه بندي سرمايه اي‬
‫‪ ‬ادامهًمثال‬
‫=‬
‫نكتهًمهميًكهًازًمحاسباتًبالًاستنباطًميًباشدًاينستًكهًاگرچهًهزينهًاستهالكً‬
‫مستلزمًپرداختًوجهًنقدًنيستً‪ً،‬اماًازًطريقًاثريًكهًبرًمالياتًبردرآمد ميً‬
‫گذاردًبرًگردشًوجوهًنقدًنيزًموثرًواقعًميًگردد‪.‬‬
‫بً– محاسبهً‪:NPV‬‬
‫ارزشًفعليً‪ 7600000‬وجهًنقدًسالنهً(‪ 10‬سالًباًنرخً‪)%14‬‬
‫ارزشًفعليًمخارجًپروژه‬
‫‪NPV‬‬
‫ج‪ -‬محاسبه ‪PI‬‬
‫‪= 1.59‬‬
‫‪39642000‬‬
‫(‪)25000000‬‬
‫‪14642000‬‬
‫ارزشًفعليًوجوهًنقدًحاصلً‬
‫‪39642000‬‬
‫=‬
‫ارزشًفعليًسرمايهًگذاري‬
‫‪25000000‬‬